Jaarrekening 2008 Presikhaaf Bedrijven - Gemeente Arnhem

Raadsvoorstel
Voor de gemeenteraadsvergadering d.d. 28 september 2009
Documentnummer : 2009.0.068.781
Zaaknummer: 2009-07-02941
Advies van de raadscommissie:
Onderwerp:
Raadscommissie Cultuur, Economie, Educatie, Sport en Sociale
Zaken
Jaarrekening 2008 Presikhaaf Bedrijven
Aan de gemeenteraad. Arnhem, 25 augustus 2009
VOORSTEL
Door vaststelling en verzending van bijgaande brief uw standpunt (gevoelen) over de jaarrekening 2008 van
Presikhaaf Bedrijven kenbaar te maken.
1. AANLEIDING / PROBLEEMSTELLING
Conform de GR Werkvoorziening Midden-Gelderland zendt het bestuur van Presikhaaf Bedrijven de
deelnemende gemeenten de concept jaarstukken toe om deze gelegenheid te geven hun “gevoelen” daarover
kenbaar te maken. De concept jaarrekening 2008 is op 17 juli 2009 ontvangen en u wordt verzocht te reageren
vóór 1 oktober 2009. De verantwoordelijkheid voor de definitieve besluitvorming is gehouden aan het
Algemeen Bestuur van Presikhaaf Bedrijven.
2. DOEL
Het bestuur van Presikhaaf Bedrijven informeren over uw “gevoelens” betreffende jaarrekening en
jaarverslag van het bedrijf. Het bestuur zal deze bij zijn afwegingen betrekken en zonodig reageren.
3. ARGUMENTEN
Het jaar 2008 is door Presikhaaf Bedrijven afgesloten met een positief resultaat van € 2.711.000. Dit is ca. €
2,6 miljoen meer dan was begroot en is gerealiseerd ondanks een lagere omzet dan begroot. Het resultaat is
eigenlijk geheel toe te schrijven aan de € 2,8 miljoen hoger uitgevallen rijksbijdrage 2008. Het operationeel
resultaat was weliswaar positief, maar kwam € 0,7 miljoen lager uit dan begroot. Dit komt overeen met het
beeld van voorgaande jaren en geeft aan dat Presikhaaf Bedrijven nog steeds in hoge mate afhankelijk is
van subsidie. In 2008 was er nog nauwelijks invloed van de recessie op de bedrijfsvoering van Presikhaaf
Bedrijven merkbaar.
Hoewel het verslagjaar het eerste was onder de gemoderniseerde Wsw, zijn er inhoudelijk over 2008 geen
bijzondere ontwikkelingen te melden. Het jaar is aangemerkt als overgangsjaar en door Presikhaaf Bedrijven
en de gemeenten benut voor vaststelling van vernieuwd beleid en om voorbereidingen te treffen voor de
daadwerkelijke uitvoering daarvan.
4. FINANCIËN
Eind 2008 heeft het bestuur van Presikhaaf Bedrijven een besluit genomen over de (gewenste) omvang van
het weerstandsvermogen voor het bedrijf; te weten 12,5% van het gecorrigeerde balanstotaal. Door
toevoeging van het resultaat over 2008 is dit gewenste percentage nu meer dan bereikt. Het meerdere

vertegenwoordigt een bedrag van € 504.000. Het bestuur van Presikhaaf Bedrijven heeft besloten dit surplus
in mindering te brengen op de gemeentelijke bijdrage aan de GR over het jaar 2010. De verdeling van het
surplus over de deelnemende gemeenten wordt gebaseerd op de Sw-bezetting per 31 oktober 2009. Het
aandeel van de gemeente Arnhem in de bezetting bedraagt ca 45%. Het te verwachten voordeel op de
bijdrage aan Presikhaaf 2010 bedraagt dus ca. € 225.000. De definitieve verdeling en de exacte hoogte van
de gemeentelijke bijdrage voor 2010 zal bekend worden gemaakt met de begroting 2010 van Presikhaaf
Bedrijven.
Dit is voor zover bekend voor het eerst in de geschiedenis van de GR Werkvoorziening Midden-Gelderland,
dat geld terugvloeit naar de gemeenten. Met deze handelwijze geeft het bestuur ook gehoor aan de
gevoelens van de gemeente Arnhem over de relatie tussen weerstandsvermogen en gemeentelijke bijdrage
zoals die werden verwoord in de brief van de gemeente aan Presikhaaf Bedrijven over de concept begroting
2009.
5. RISICO’S
Aan dit voorstel zijn geen risico’s verbonden.
6. UITVOERING EN EVALUATIE
De beleidsmatige en financiële ontwikkelingen van Presikhaaf Bedrijven c.q. de Wsw zijn integraal onderdeel
van de gemeentelijke beleidscyclus.
De Raadscommissie Cultuur, Economie, Educatie, Sport en Sociale Zaken zal over dit voorstel advies
uitbrengen.
Het advies van deze commissie wordt u separaat voorgelegd.
Wij geven U in overweging bijgaand ontwerp-besluit vast te stellen.
Hoogachtend
het college van burgemeester en wethouders van Arnhem,
de secretaris,
de burgemeester,
Bijlage(n)
Jaarverslag 2008 Presikhaaf Bedrijven (ter inzage)
Concept brief aan Presikhaaf Bedrijven

Besluit van: 28 september 2009
Documentnummer 2009.0.068.781
Zaaknummer 2009-07-02941
DE RAAD VAN DE GEMEENTE ARNHEM;
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 25 augustus 2009, dienst Inwonerszaken,
nummer 2009.0.068.773;
gelet op artikel 30 van de Gemeenschappelijke Regeling Werkvoorziening Midden-Gelderland;
besluit:
1. Kennis te nemen van de jaarrekening 2008 van Presikhaaf Bedrijven,
2. In te stemmen met de inhoud en verzending van bijgaande brief aan Presikhaaf Bedrijven.
De griffier,
De voorzitter,

J A A R V E R S L A G
2 0 0 8
Bruningweg 10
6827 BM Arnhem
Tel. 026 - 368 51 11
E-mail: communicatie@presikhaaf.org
Internet: www.presikhaaf.org
G E W O O N G O E D I N W E R K

Jaarverslag 2008
ii

Jaarverslag 2008
INHOUDSOPGAVE
1 INLEIDING.............................................................................................................. 1
1.1 Bericht van het Dagelijks Bestuur....................................................................................... 1
1.2 Bericht van de Raad van Advies.......................................................................................... 2
1.3 Bericht van de Directie ......................................................................................................... 3
2 ORGANISATIE EN BESTUUR ............................................................................... 4
2.1 Bestuur en management ...................................................................................................... 4
2.2 Organogram Presikhaaf Bedrijven...................................................................................... 5
2.3 Beverweerd Holding BV ....................................................................................................... 5
3 SOCIALE RESULTATEN EN ONTWIKKELINGEN................................................ 6
3.1 Algemeen ............................................................................................................................... 6
3.2 Indicatiestelling ..................................................................................................................... 7
3.3 Sociale resultaten ................................................................................................................. 7
4 FINANCIËLE RESULTATEN EN ONTWIKKELINGEN .........................................11
4.1 Managementsamenvatting................................................................................................. 11
4.2 Subsidieresultaat ................................................................................................................ 11
4.3 Operationeel resultaat ........................................................................................................ 12
4.4 Overig resultaat................................................................................................................... 12
4.5 Exploitatieresultaat ............................................................................................................. 12
4.6 De balanspositie.................................................................................................................. 12
4.7 Kasstroomoverzicht............................................................................................................ 13
5 STRATEGISCHE EN PMC-ONTWIKKELINGEN ..................................................14
6 BERICHT VAN DE BEDRIJVEN ...........................................................................15
6.1 Industrie ............................................................................................................................... 15
6.2 Schoolmeubelen ................................................................................................................. 16
6.3 Groen & Diensten................................................................................................................ 16
6.4 Plaatsingen SW-doelgroep................................................................................................. 17
6.5 Plaatsingen niet-SW-doelgroep......................................................................................... 17
6.6 Intratuin ................................................................................................................................ 18
6.7 Vooruitblik............................................................................................................................ 18
7 VERPLICHTE PARAGRAFEN ..............................................................................19
7.1 Weerstandsvermogen......................................................................................................... 19
7.2 Onderhoud kapitaalgoederen ............................................................................................ 20
7.3 Financiering......................................................................................................................... 20
7.4 Bedrijfsvoering.................................................................................................................... 21
7.5 Verbonden partijen ............................................................................................................. 21
8 BALANS................................................................................................................25
9 PROGRAMMAREKENING....................................................................................26
10 KASSTROOMOVERZICHT ...................................................................................27
11 WAARDERINGSGRONDSLAGEN........................................................................28
11.1 Inleiding................................................................................................................................ 28
11.2 Grondslagen voor de waardering van activa en passiva................................................ 28
11.3 Grondslagen voor de bepaling van het resultaat ............................................................ 29
12 TOELICHTING OP DE BALANS...........................................................................30
13 TOELICHTING OP DE PROGRAMMAREKENING ...............................................37
14 RECHTMATIGHEID ..............................................................................................41
15 ACCOUNTANTSVERKLARING............................................................................42
AFKORTINGENLIJST .........................................................................................................44
iii

1 INLEIDING
1.1 Bericht van het Dagelijks Bestuur
Het jaar 2008 heeft in het teken gestaan van de Modernisering Wsw. De gemeenten ontvangen sinds
1 januari 2008 het Rijksbudget en zijn verantwoordelijk voor de regie over de uitvoering van de Wsw.
Vanwege de korte voorbereidingstijd is besloten om het jaar 2008 als overgangsjaar te zien en de
Modernisering Wsw beleidsarm in te vullen. In vervolg op het WAT-rapport is het HOE-rapport opgesteld
en ter besluitvorming voorgelegd aan de deelnemende gemeenten. De Modernisering Wsw geeft
de gemeenten de mogelijkheid om andere uitvoeringsorganisaties voor de Wsw in te zetten. De deelnemende
gemeenten hebben besloten om gedurende vier jaar 4% per jaar in te zetten als ‘vrije ruimte’
voor experimenten. Presikhaaf Bedrijven heeft aangegeven dat zij graag aan deze experimenten
wil deelnemen. Een verdere uitwerking hiervan vindt in het jaar 2009 plaats.
Het HOE-rapport vormt de basis voor het nieuwe Strategisch Plan van Presikhaaf Bedrijven, dat in het
jaar 2009 verder zal worden uitgewerkt. Ter voorbereiding heeft overleg plaatsgevonden met zowel de
leden van de Raad van Advies als het concern Managementteam. Het Governance Statuut is door de
Raden van de deelnemende gemeenten vastgesteld. In dit statuut is onder andere het toezicht op
Presikhaaf Bedrijven geregeld. In dit jaarverslag wordt voor de eerste keer over het toezicht conform
het Governance Statuut gerapporteerd.
De Commissie Administratieve Geschillen van de Provincie Gelderland heeft het geschil over de
hoogte van de uittredingskosten tussen de gemeenten Montferland en Presikhaaf Bedrijven in een
zitting behandeld. De Provincie heeft uitspraak gedaan en dat heeft ertoe geleid dat zowel de gemeente
Montferland als Presikhaaf Bedrijven besloten hebben om in beroep te gaan.
Een arbeidsmarktonderzoek naar de werkgelegenheid in het werkgebied van Presikhaaf Bedrijven is
uitgevoerd en toont aan dat er relatief weinig (industriële) bedrijven zijn, waar de doelgroep van Presikhaaf
Bedrijven geplaatst kan worden. Dat betekent dat het eenderde beleid niet op korte termijn
gerealiseerd kan worden. De uitstroomkansen zitten met name bij omscholing naar banen in de detailhandel,
zorg en dienstverlening.
Het Bestuur is verheugd dat de positieve trend zich ook in dit verslagjaar heeft voortgezet. Hoewel de
begrote omzet niet gerealiseerd is, is het jaar afgesloten met een behoorlijk positief exploitatieresultaat
van € 2,7 miljoen. Daarnaast is een aantal stappen in de ontwikkelingen van de SW-werknemers
in gang gezet doordat onder andere van alle werknemers de trede op de werkladder in kaart is gebracht.
Ruim 25% van alle werknemers volgt een opleidingstraject.
Presikhaaf Bedrijven is op de goede weg.
H.J. Weeda
Voorzitter
1

1.2 Bericht van de Raad van Advies
De Raad van Advies is in het verslagjaar zes keer bijeen geweest. Er zijn diverse adviezen uitgebracht
over bijvoorbeeld het Governance statuut, het HOE-rapport, de Begroting 2009 en een aantal
investeringsaanvragen. De PMC-plannen zijn besproken en een positieve lijn in de uitwerking is zichtbaar.
Met het Dagelijks Bestuur en het Concern Managementteam is gediscussieerd over het nieuw op te
stellen strategisch plan voor Presikhaaf Bedrijven, waarbij het HOE-rapport de basis vormt.
Het is van groot belang dat de te kiezen strategische richting voldoende perspectief en continuïteit
voor Presikhaaf Bedrijven biedt om ‘de concurrentie’ met private partijen de komende jaren aan te
kunnen gaan en de slag naar een arbeidsontwikkelbedrijf succesvol te kunnen maken.
Aan het einde van het verslagjaar kreeg Presikhaaf Bedrijven te maken met de eerste tekenen van de
economische recessie, doordat een aantal detacheringsovereenkomsten om bedrijfseconomische
redenen voortijdig werd beëindigd. Ook is een teruggang van de industriële opdrachten geconstateerd.
De Raad van Advies heeft dit punt van zorg met het Dagelijks Bestuur en de Directie uitgebreid
besproken.
Ondanks de negatieve economische ontwikkelingen heeft de Raad van Advies er alle vertrouwen in
dat Presikhaaf Bedrijven deze moeilijke periode goed doorstaat. Mede gezien de bewezen slagkracht
en doorzettingsvermogen, die de werknemers van Presikhaaf Bedrijven tijdens het herstelplan STERK
hebben laten zien, is er alle vertrouwen in een gezonde toekomst.
W. de Weerd
Voorzitter
2

1.3 Bericht van de Directie
Per 1 januari 2008 was de Modernisering Wsw van kracht. In overleg met de deelnemende gemeenten
van Presikhaaf Bedrijven is vanwege een aantal onzekerheden over de uitvoering besloten om het
jaar 2008 als een overgangsjaar te zien. Dit betekent dat Presikhaaf Bedrijven de Wsw integraal uitvoert
voor haar deelnemende gemeenten.
In het eerste jaar van de Modernisering Wsw was er nog een aantal onzekerheden, met name over de
consequenties van de verhuisbewegingen van de SW-geïndiceerden. Doordat nu niet per SW-bedrijf
maar per gemeente moet worden gestuurd op de SE-taakstelling en de wachtlijst neemt de complexiteit
toe. Door het relatief groot aantal verhuisbewegingen van de SW-geïndiceerden en het werkzaam
zijn bij een SW-bedrijf buiten het woongebied betekent dat GBA-gegevens gemuteerd en gecontroleerd
moeten worden. Door invoering van de modernisering van de Wsw is er duidelijk sprake van een
toename van de administratieve lasten. Door invoering van de Wsw neemt de arbeidsintegratie een
belangrijke plaats in in het proces van intake tot en met uitplaatsing op de reguliere arbeidsmarkt.
Doelstellingen van de nieuwe wet zijn dat SW-geïndiceerden zoveel als mogelijk op de reguliere arbeidsmarkt
werk geplaatst worden en het beschutte werken onder het dak van het SW bedrijf uitsluitend
bestemd is voor de groep die daartoe niet in staat is. Presikhaaf Bedrijven dient zich om te vormen
naar een leerwerkbedrijf, waarbij de arbeidsontwikkeling van personen met een afstand tot de
arbeidsmarkt centraal staat. In 2008 heeft een arbeidsmarktonderzoek naar de werkgelegenheid van
de laaggeschoolden in het gebied van Presikhaaf Bedrijven plaatsgevonden. De conclusie van het
onderzoek was duidelijk dat er een mismatch tussen vraag en aanbod aan de onderkant van de arbeidsmarkt
is. Voor het succesvol uitplaatsen en realiseren van het eenderde beleid is omscholing
naar de dienstverlening, zoals bijvoorbeeld de groenvoorziening, de schoonmaak, de zorg en de post
noodzakelijk.
Het HOE-rapport dat de deelnemende gemeenten gezamenlijk hebben opgesteld over de wijze waarop
zij regie willen voeren over de Modernisering van de Wsw is door de Raden vastgesteld. Het WATen
HOE-rapport vormen de uitgangspunten voor een nieuw Strategisch Plan van Presikhaaf Bedrijven.
In het verslagjaar is een eerste aanzet daartoe opgesteld en besproken.
Het Governance statuut is medio 2008 door de Raden van de deelnemende gemeenten aangenomen.
Een belangrijk onderdeel uit het Governance statuut is deelname van Presikhaaf Bedrijven aan
benchmarkonderzoeken. Via Cedris is deelgenomen aan het SEOR-onderzoek, dat jaarlijks een onderzoek
naar de behaalde financiële en sociale resultaten verricht. In de praktijk blijkt dit onderzoek
minder geschikt te zijn voor diepgaande analyse, omdat de verslaglegging van de SW-bedrijven nogal
verschillend is en er bovendien geen eenduidige definities worden gebruikt. Daarom is besloten om dit
onderzoek op een aantal punten te verbeteren en in het jaar 2009 te herhalen.
Daarnaast heeft Deloitte op grond van de jaarrekening een financieel benchmarkonderzoek verricht.
Hier komt Presikhaaf Bedrijven gunstig uit. SBCM heeft in overleg met Cedris een benchmark onderzoek
naar het ziekteverzuim verricht. Geconstateerd werd dat Presikhaaf Bedrijven een hoog ziekteverzuim
heeft en dat dit grotendeels wordt veroorzaakt door een nogal hoog lang verzuim. Eind 2008
is besloten om van Arbodienst te veranderen en het ziekteverzuimproces aan te passen, zodat een
betere sturing mogelijk is. Daarnaast hebben de leidinggevenden een cursus gevolgd om beter te
sturen op het ziekteverzuim.
Voor het centralisatieproject van Personeel & Organisatie bleek meer tijd nodig te zijn dan gepland
was. Met name de processen op de afdeling Centraal Personeelsbeheer moesten ten gevolge van de
Modernisering Wsw worden aangepast, zodat in 2009 een nieuw cliëntvolgsysteem kan worden geimplementeerd.
Het positieve resultaat is in 2008 tot stand gekomen, doordat alle medewerkers hieraan hun inzet en
bijdrage hebben geleverd. Een woord van dank aan hen is daardoor zeker op zijn plaats.
Alhoewel de vooruitzichten vanwege de recessie niet erg positief te noemen zijn, is de verwachting
dat Presikhaaf Bedrijven ook in de komende moeilijke tijd weerbaar zal zijn. Het management ziet het
als een uitdaging om de ambitie “het gemeentelijk arbeidsinstrument te worden” waar te maken.
Arnhem, 22 april 2009
M.D.J. van Poelje
Algemeen directeur
3

2 ORGANISATIE EN BESTUUR
2.1 Bestuur en management
Verantwoording over het gevoerde beheer
De Gemeenschappelijke Regeling Werkvoorziening Midden-Gelderland wordt gevormd door de elf
aangesloten gemeenten. In de Gemeenschappelijke Regeling zijn de onderlinge verhoudingen vastgelegd.
De Gemeenschappelijke Regeling dateert van 1990 en is in 1992, 1998 en 2001 gewijzigd.
De deelnemende gemeenten waren op 31 december 2008
Arnhem Neder-Betuwe Rozendaal
Doesburg Overbetuwe Westervoort
Duiven Rheden Zevenaar
Lingewaard
Rijnwaarden
Het Algemeen Bestuur had op 31 december 2008 de volgende samenstelling
H.J. Weeda
Arnhem
C. Jansen Arnhem
G.M.H. Vink-Schutte
Arnhem
J.W. Bouman
Doesburg
J. Goossen Duiven
J.N.M. van Roosmalen
Lingewaard
geen afvaardiging
Neder-Betuwe
F.M.J. van Rooijen
Overbetuwe
J.W.M. Jansen
Rheden
A.C.L. Adema
Rozendaal
L.J.E.M. van Riswijk
Rijnwaarden
J.P. Breunissen
Westervoort
W.C.M. Bless
Zevenaar
Het Dagelijks Bestuur bestond op 31 december 2008 uit de volgende leden
H.J. Weeda
Voorzitter
J.N.M. van Roosmalen
Secretaris
C. Jansen Lid
J.W.M. Jansen
Lid
J.P. Breunissen
Lid
De Raad van Advies bestond uit de volgende personen
W. de Weerd Voorzitter
E.K.C. Esseling
Lid
O. de Goeij Lid
Het Management Team bestond op 31 december 2008 uit de volgende personen
M.D.J. van Poelje
Algemeen directeur
J. Pleijers Bedrijfsmanager Industrie
F.I. Klumper
Bedrijfsmanager Schoolmeubelen
H. Keller Bedrijfsmanager Groen & Diensten
H. Beccari Bedrijfsmanager Plaatsingen SW a.i.
R.H.J. Bongers
Hoofd Financiële & Economische Zaken
B. Pool Hoofd Personeel & Organisatie
4

2.2 Organogram Presikhaaf Bedrijven
Organogram per 31 december 2008
Algemeen Bestuur
Dagelijks Bestuur
Beverweerd Holding BV
Raad van Advies
Directie
Personeel & Organisatie
Financiële & Economische
Zaken
Marketing, Communicatie &
Commercie
Middelen
Secretariaat
Industrie
Schoolmeubelen
Groen &
Diensten
Plaatsingen
SW-doelgroep
Plaatsingen
Niet-SWdoelgroep
Intratuin
2.3 Beverweerd Holding BV
De juridische structuur van Beverweerd Holding BV is als volgt:
Presikhaaf
Bedrijven
Beverweerd
Holding BV
Konfektiebedrijf
Mutsaerts Holland
BV
Tuincentrum
De Wuurde BV
BV Tuincentra
Presikhaaf
Tuincentrum De Wuurde BV is nog operationeel en betreft de activiteiten van de Intratuinvestiging te
Elst.
5

3 SOCIALE RESULTATEN EN ONTWIKKELINGEN
3.1 Algemeen
De persoonlijke ontwikkeling en duurzame inzetbaarheid van medewerkers zijn belangrijke items voor
Presikhaaf Bedrijven. Voor SW-personeel wordt daaraan gekoppeld dat het verblijf binnen de poorten
van Presikhaaf Bedrijven zoveel als mogelijk een tijdelijk karakter heeft. Doel is immers om medewerkers
een zo hoog mogelijke positie op de “werkladder” te laten bereiken, zodat ze zo goed mogelijk
kunnen integreren op de reguliere arbeidsmarkt.
3.1.1 Werkladder en POP
Om de positie op de werkladder te kunnen bepalen, en daarmee de startpositie voor de persoonlijke
ontwikkeling vast te stellen, hebben de leidinggevenden voor iedere SW-medewerker een zogenaamde
“werkladderscan” uitgevoerd. Met deze digitale scan wordt inzichtelijk gemaakt op welke “trede”
van de werkladder men nu staat en wordt een schatting gemaakt van de trede die men kan behalen.
Daarmee worden niet alleen de beginpositie, maar ook de ontwikkelmogelijkheden van de medewerker
vastgesteld. Op basis van deze gegevens wordt met iedere medewerker een persoonlijk ontwikkelplan
(POP) opgesteld en periodiek gevolgd. Daar waar nodig en/of gewenst, worden in dit ontwikkelplan
opleidingsmogelijkheden aangeboden en uitgewerkt.
3.1.2 Opleidingen
In 2008 is een breed scala aan opleidingen, cursussen en trainingen aangeboden, waarbij structureel
vanuit een samenwerkingsovereenkomst gewerkt wordt met het ROC Rijn IJssel. Deze samenwerking
heeft ertoe geleid dat in het verslagjaar circa 650 medewerkers een opleiding hebben gevolgd gericht
op werknemersvaardigheden met als doel het behalen van het AKA-certificaat (arbeidsmarkt gekwalificeerd
assistent). Voor een grote groep medewerkers is deze opleiding gecombineerd met trainingen
voor het verbeteren van de Nederlandse taal in woord en geschrift.
De keuze die destijds gemaakt is om het leren dicht bij de medewerkers te brengen, het zogenaamde
“werkplekopleiden”, is een succes. In een voor hen vertrouwde omgeving worden medewerkers door
praktijkdocenten van het ROC ontwikkeld in hun werknemersvaardigheden. Er wordt gewerkt met een
vaste competentieset waarbij ernaar gestreefd wordt deze te koppelen aan de werkladdersystematiek.
In 2008 zijn de voorbereidingen getroffen om leidinggevenden uit het lager en midden kader toe te
rusten op hun taken in het kader van de door- en uitstroom van medewerkers. Gekozen is om die
leeractiviteiten in te bedden in een zogenaamde “managementleergang”, waarin de samenhang tussen
de verschillende managementvaardigheden is geborgd. Daarnaast is in het programma een goede
balans gevonden tussen het sturen op de ontwikkeling en inzetbaarheid van medewerkers versus
het bevorderen van het afdelingsresultaat.
3.1.3 Duurzame inzetbaarheid
Duurzame inzetbaarheid van medewerkers kan vergroot worden door aandacht te besteden aan gezondheid
en vitaliteit; dit in combinatie met gerichte aandacht voor ziekteverzuim. In 2008 is in dat
kader een aanzet gegeven tot het ontwikkelen en implementeren van instrumenten die leidinggevenden
kunnen ondersteunen. Zo is in het verslagjaar extra aandacht besteed aan het houden van werkoverleg.
Aan leidinggevenden zijn handvatten aangereikt en is een overlegstructuur aangeboden. Een
van de vaste agendapunten voor het werkoverleg is gericht op ziekteverzuim. Leidinggevenden bespreken
met hun medewerkers het verzuim van de afdeling en de wijze waarop ze verzuimende medewerkers
extra aandacht kunnen geven.
3.1.4 Voorbereidingen nieuw HRM-, cliëntvolg- en salarissysteem
Er zijn voorbereidingen getroffen voor de overgang naar een nieuw HRM-, cliëntvolg- en salarissysteem.
De aanleiding lag enerzijds in het feit dat het huidige systeem voor HRM en salarissen op
1 januari 2010 van de markt verdwijnt, anderzijds in de behoefte van Presikhaaf Bedrijven om haar
opdrachtgevers nog beter te kunnen informeren over de ontwikkelingen rondom haar cliënten.
3.1.5 Overleg over nieuw Sociaal Statuut
Het Sociaal Statuut 2005 voor ambtelijk personeel is verlopen op 1 januari 2007. Met het Georganiseerd
Overleg zijn besprekingen gevoerd om te komen tot een nieuw Sociaal Statuut, dat zowel voor
ambtelijk personeel als voor medewerkers van de Stichting Personeel Presikhaaf gaat gelden. Verwacht
wordt dat in de loop van 2009 een akkoord wordt bereikt.
6

3.2 Indicatiestelling
3.2.1 Indicaties
In 2008 zijn 298 personen door het CWI geïndiceerd voor de Sociale Werkvoorziening. Van hen kreeg
31,5% een Begeleid Werken-indicatie (27,3% in 2007). In 2008 is ten opzichte van het voorgaande
jaar een lichte groei te zien in het aantal geïndiceerden met de arbeidshandicap “ernstig” (respectievelijk
29,2% tegen 25,0% in 2007).
3.2.2 Herindicaties
In totaal zijn in het verslagjaar 516 herindicaties door het CWI uitgevoerd. Evenals voorgaand jaar is
ruim 96% van de her-geïndiceerden opnieuw tot de doelgroep gerekend. Na een aantal jaren waarin
het percentage Begeleid Werken verder afnam, is tegenover 2008 sprake van een lichte groei ten
opzichte van 2007 (respectievelijk 26,9% en 22,2%).
3.3 Sociale resultaten
3.3.1 Bezetting
De totale SW-bezetting bedraagt over 2008 gemiddeld 2.568,8 SE, exclusief overbruggingsdienstverbanden.
De formele taakstelling is voor een zestal gemeenten overschreden en voor vier gemeenten
onderschreden.
Het personeelsbestand van niet-SW-medewerkers wordt sinds 2006 onderverdeeld in regulier en overig
personeel. Onder regulier personeel wordt personeel verstaan dat werkzaam is op een vaste formatieplaats;
voor overig personeel geldt deze vaste formatieplaats (nog) niet. Het bestand aan regulier
personeel is in het verslagjaar gegroeid met 1,3 fte tot 170,0 fte totaal. Inmiddels zijn 39 personen
in dienst getreden van de Stichting Personeel Presikhaaf. Ook het bestand aan overig personeel is in
2008 gegroeid met 7,2 fte tot 37,1 fte.
3.3.2 Eenderde beleid
In de periode 2005 - 2009 wordt uitvoering gegeven aan het in het Strategisch Plan geformuleerde
eenderde beleid. Dat wil zeggen dat in deze periode gericht gestuurd wordt op het anders inzetten van
het SW-personeel, waardoor uiteindelijk ultimo 2009 nog slechts eenderde van het personeelsbestand
op een beschutte werkplek binnen de muren van Presikhaaf Bedrijven werkzaam zal zijn.
In 2008 is het volgende gerealiseerd:
♦ 19,3% (begroot 20,2%) van de medewerkers is werkzaam in onbeschutte buitenactiviteiten,
zoals Detachering en Begeleid Werken. Het begrote percentage van 20,2% is niet gehaald omdat
mensen zijn teruggekomen van detacheringen als gevolg van de recessie. Het aantal gerealiseerde
nieuwe plaatsingen is niet gehaald door een te lage doorstroom binnen Presikhaaf
Bedrijven;
♦ 16,9% (begroot 20,2%) is werkzaam in beschutte buitenactiviteiten, zoals bijvoorbeeld dienstverlening
in het kader van Groenvoorziening, Schoonmaak of Post. Het begrote percentage is
niet gehaald doordat minder personen vanuit de instroom geschikt zijn voor de Groenvoorziening
en door het vertrek van het personeel uit de gemeente Montferland, dat werkzaam was in
de Groenvoorziening;
♦ 63,9% (begroot 59,8%) heeft een beschutte werkplek binnen.
3.3.3 Wachtlijst
De wachtlijst, en daarmee dus ook de wachttijd tot aan het moment van plaatsing, groeit nog steeds.
Er worden veel meer mensen geïndiceerd dan waarvoor er ruimte beschikbaar is. In 2005 stonden in
totaal 222 personen op de wachtlijst; ultimo 2008 zijn dit er 642.
Er is een start gemaakt met het screenen van de wachtlijst om zo de plaatsingsmogelijkheden in relatie
tot het “eenderde beleid” in beeld te krijgen. In het tweede kwartaal van 2009 moet een definitieve
onderverdeling gemaakt zijn naar:
♦ beschut werken binnen;
♦ beschut werken buiten / dienstverlening;
♦ onbeschut werken buiten / Detachering en Begeleid Werken.
7

3.3.4 Begeleid Werken
Presikhaaf Bedrijven heeft ook in dit verslagjaar het proces rond Begeleid Werken in eigen beheer
uitgevoerd. Het aantal Begeleid Werken-plaatsingen is ten opzichte van 2007 met zes extra plaatsen
slechts in geringe mate gegroeid.
3.4 Arbeidsvoorwaarden
3.4.1 Algemeen
In het verslagjaar waren in totaal zeven verschillende arbeidsvoorwaardenregelingen van toepassing
en in gebruik voor de medewerkers die werkzaam zijn bij Presikhaaf Bedrijven. De regelingen kunnen
in twee groepen worden verdeeld:
♦ de regelingen die gebruik maken van de rechtspositieregeling van de SW-medewerker en
♦ die welke zijn afgeleid van de rechtspositie van de ambtelijk medewerker.
3.4.2 Arbeidsvoorwaarden SW
In juni 2008 is er een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst voor de sociale werkvoorziening tot
stand gekomen. De oude CAO was al op 1 november 2007 afgelopen, zodat de nieuwe afspraken met
terugwerkende kracht tot die datum ingingen. De looptijd is tot 1 maart 2010.
In de nieuwe CAO is een loonstijging van 3% in 2008 en van 2,5% in 2009 afgesproken. Om aan te
sluiten bij het doorstroombeleid, staat het salaris van nieuwe medewerkers in de eerste vijf jaar in het
teken van de ontwikkeling van die medewerkers. Er moet voor iedere nieuwe medewerker bij indiensttreding
een individueel ontwikkelingsplan worden opgesteld, dat als leidraad gaat gelden voor de loopbaan
binnen de werkvoorziening. In de eerste vijf jaren ontvangt de medewerker het wettelijk minimumloon.
Verder is de seniorenregeling aangepast. Er is een andere samenstelling gemaakt van de combinatie
korter werken tegen inlevering van een gedeelte van het loon. In het verlengde daarvan zijn de zogenoemde
leeftijdsverlofdagen afgeschaft. Ook is de afspraak gemaakt om vanaf 2009 een ander systeem
van heffing van de pensioenpremie te gaan toepassen. In het huidige systeem is er sprake van
een omgekeerde solidariteit. De lager betaalden dragen onevenredig bij aan de pensioenvoorziening
voor de hoger betaalden. De inkomenseffecten in het nieuwe systeem worden over een langere periode
uitgesmeerd en deels gecompenseerd.
De wijze van uitvoering van een aantal afspraken uit de nieuwe CAO zal gedurende de looptijd worden
gevolgd en worden gebruikt voor een beoordeling van de effecten van een aantal maatregelen.
3.4.3 Arbeidsvoorwaarden niet-SW
Terzelfder tijd als de CAO SW is er ook een nieuwe collectieve arbeidsvoorwaardenregeling voor het
ambtelijk personeel tot stand gekomen. De onderhandelingen daarover hebben zeer lang geduurd.
Zo is voor de looptijd van de CAO - tot 1 juni 2009 - een totale loonsverhoging van 6,4% afgesproken.
De tegemoetkoming ziektekosten wordt in 2007 nog procentueel verhoogd en zal daarna worden geindexeerd
aan de hand van de premieontwikkeling.
De bovenwettelijke sociale zekerheid is met ingang van 1 juli 2008 aangepast. Er wordt meer nadruk
gelegd op re-integratie. Er zijn meer faciliteiten daarvoor en de opzegtermijnen zijn verruimd. Indien
het na gezamenlijke inspanning van werkgever en werknemer niet gelukt is om de medewerker aan
het werk te houden, dan wel weer aan het werk te krijgen, zal er onder voorwaarden een aanvullende
en een nawettelijke uitkering worden gegeven. Er is een overgangsregeling voor medewerkers die al
lang in dienst zijn.
De medezeggenschap moet worden bevorderd. Het is de bedoeling dat aan het begin van elke nieuwe
zittingsperiode een convenant met de OR over de inzet van middelen wordt gesloten. Daarnaast
kan de werkgever de deelname aan de OR gaan belonen door de competenties die medewerkers
door het OR-werk ontwikkelen in het jaarlijkse beoordelingsgesprek te betrekken.
3.5 Kwaliteit, arbeidsomstandigheden en milieu
In 2008 is gestructureerd gewerkt aan kwaliteit, arbeidsomstandigheden en milieu. De diverse kwaliteitscertificaten
zijn getoetst en gecontinueerd, de opvolging van de punten uit de risico-inventarisaties
staat periodiek op de agenda en de bedrijfshulpverlening is verder verbeterd.
De centralisatie van de afdeling KAM in 2007 heeft - volgens verwachting - in 2008 daadwerkelijk geleid
tot een beter niveau van dienstverlening. De specialisaties van de medewerkers van de afdeling
8

kunnen beter worden ingezet. Een toename van individuele werkplekonderzoeken en adviesvragen
geeft aan dat de bedrijven de afdeling steeds beter weten te vinden.
3.5.1 Kwaliteit
Vier bedrijven zijn ISO gecertificeerd, te weten: Verpakkingen, Schoolmeubelen, Watermeters en
Groenvoorziening. Groenvoorziening is daarnaast ook OHSAS (arbeidsomstandigheden) gecertificeerd.
De certificaten van bovengenoemde bedrijven zijn in 2008 gecontinueerd. Daarbij zijn de kwaliteitssystemen
voor Verpakkingen en Watermeters geheel in overeenstemming gebracht met de organisatievorm
zoals die na de verhuizingen van 2007 is ontstaan. In overleg met bedrijfsmanager a.i.
van Plaatsingen is in 2008 besloten het ISO-certificaat voor Plaatsingen niet te verlengen.
3.5.2 Arbeidsomstandigheden
In 2008 is een geheel nieuwe risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) voor Industrie op de locatie
Driepoortenweg opgesteld. Voor de overige bedrijven zijn de bestaande RI&E’s geactualiseerd en is
periodiek de voortgang van de bijbehorende plannen van aanpak besproken.
Aandachtspunt in 2008 was de verdere uitbouw van de diverse BHV-organisaties op de locaties. De
BHV-bezetting en BHV-plannen zijn nog eens kritisch tegen het licht gehouden en in voorkomende
gevallen aangepast. Ook is het opleidingsplan voor de BHV geactualiseerd en wordt nu praktischer en
meer aansluitend op de eigen BHV-plannen geoefend.
Ook zijn de KAM-punten uit het bijzonder werkoverleg van de Gewoon Doen!-campagne van 2007
opgepakt. In overleg met de bedrijven zijn maatregelen genomen om - daar waar mogelijk - comfort
en klimaat te verbeteren, afspraken verder te verduidelijken en zijn diverse kleine punten die eenvoudig
konden worden opgelost ook daadwerkelijk aangepakt. In sommige gevallen moest worden teruggekoppeld
dat de ingebrachte punten helaas niet direct konden worden aangepakt. Deze punten waren
te afhankelijk van installatietechnische voorzieningen, die zich niet zomaar laten aanpassen.
Hoewel er continu aandacht is voor de arbeidsomstandigheden, komen ongevallen helaas voor. Hieronder
staan de in 2008 opgetreden ongevallen.
Tabel 1: Bedrijfsongevallen 2008
Oorzaken bedrijfsongevallen in 2008
Onderverdeling naar de verzuimduur
Oorzaak Totaal Verzuimduur (dagen) Totaal
Mechanisch / draaiende delen 2 0-1 11
Snijden 8 2-15 6
Stoten / vallen 11 16-30 2
Afknelling 2 30-60 5
Overig / divers 3 > 60 2*
Totaal 26 Totaal 26
* Van het verzuim > 60 dagen is er in 1 geval geen directe relatie tussen het door het ongeval ontstane letsel en de
verzuimduur.
Toelichting
Ten opzichte van 2007 is het aantal geregistreerde bedrijfsongevallen met 13 verminderd. De meeste
ongevallen ontstaan nog altijd als gevolg van stoten en/of vallen. Uit diepere analyse van de oorzaken
blijkt dat in de meeste gevallen persoonsgebonden factoren als slordigheid en het over het hoofd zien
van risico’s een rol speelde bij het ongeval. Een deel hiervan kan voorkomen worden door betere instructies
en intensivering van het toezicht. Adviezen daarvoor zijn aan de leidinggevenden verstrekt.
Een verhoging van het veiligheidsbewustzijn en verbetering van de vitaliteit in het algemeen hebben
ook een positief effect op de vermindering van het aantal bedrijfsongevallen. Hoe dit in de praktijk
vorm moet krijgen, is nog onderwerp van studie.
In één geval hebben wij de arbeidsinspectie op de hoogte gesteld. Het betrof hier een ongeval met
blijvende gevolgen (afknelling van twee vingertoppen door een loodsdeur) bij een bedrijf waar een
medewerker van Groenvoorziening tijdelijk was gedetacheerd. De arbeidsinspectie heeft ter plaatse
een onderzoek uitgevoerd en handelt dit verder ook rechtstreeks met het bedrijf af.
9

Grafiek 6: Gemiddeld 12-maandsziekteverzuimpercentage 2004 – 2008
Ziekteverzuim 2004-2008
18,0
percentage
17,5
17,0
16,5
17,0
17,2 17,2 17,1
16,9
16,0
2004 2005 2006 2007 2008
jaar
Toelichting
Het ziekteverzuimpercentage lag in het verslagjaar gemiddeld op 17,1% (SW en niet-SW) en is daarmee
ten opzichte van 2007 met 0,2% licht gestegen.
3.5.3 Milieu en vergunningen
In 2008 hebben zich geen veranderingen voorgedaan die gevolgen hadden voor de vergunde activiteiten.
Wel hebben er op de diverse locaties reguliere handhavingscontroles plaatsgevonden. Daar waar
er aandachtspunten uit deze controles naar voren kwamen, zijn er in overleg met het bevoegd gezag
maatregelen getroffen.
Voor alle grote locaties zijn in het verslagjaar energieonderzoeken uitgevoerd. Op basis hiervan kunnen
energiebesparingopties worden gevonden en willen we in 2009 verder invulling geven aan duurzaamheid
en zorg voor het milieu.
3.5.4 BHV en EHBO
Investeren in de veiligheid voor medewerkers is een belangrijke zaak. Daarom is in 2008 net als in
voorgaande jaren geïnvesteerd in de BHV-opleidingen, soms in combinatie met ontruimingsoefeningen.
Deze opleidingen, zowel de basisopleiding als de verplichte jaarlijkse herhalingen, worden
door een extern gecertificeerd opleidingsinstituut in-company gegeven. In 2008 is gekozen om in de
even jaren de verplichte herhalingen uit te voeren bij de bedrijfsbrandweer op het complex van het
Industrie Park Kleefse Waard en in de oneven jaren deze herhalingen te koppelen aan het ontruimingsplan
van de eigen locatie.
Er zijn 187 medewerkers als BHV-er en 138 medewerkers als EHBO-er geregistreerd.
3.5.5 Arbodienstverlening
In 2008 is op brancheniveau arbodienstverlening voor de periode 2009 - 2012 Europees aanbesteed.
Dit heeft geresulteerd in een raamovereenkomst met vier arbodiensten. Hoewel de aanbesteding gericht
was op het optimaliseren van de kwaliteit van de dienstverlening, heeft deze tevens geleid tot
aanbiedingen, die ook in prijs lager zijn dan in de voorgaande perioden. Presikhaaf Bedrijven heeft
ervoor gekozen om ook aan deze raamovereenkomst deel te nemen. Eind 2008 is besloten om afscheid
te nemen van de huidige arbodienst en per 1 april 2009 verder te gaan met Arbo Unie. Voor
deze arbodienst is gekozen mede vanwege hun visie op verzuim en vitaliteit en de wijze waarop hierover
met leidinggevenden en medewerkers gecommuniceerd kan worden. De Arbo Unie ziet verzuimreductie
als verantwoordelijkheid van leidinggevenden en medewerkers en ziet mogelijkheden om een
actieve inbreng te hebben in het veranderen van het gedrag rond verzuim en vitaliteit.
10

4 FINANCIËLE RESULTATEN EN ONTWIKKELINGEN
4.1 Managementsamenvatting
In deze managementsamenvatting wordt de financiële positie van Presikhaaf Bedrijven over 2008
beschreven aan de hand van het resultaat (verdeeld naar subsidie-, operationeel en overig resultaat),
de balanspositie en het kasstroomoverzicht. Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar de in
het onderdeel “Jaarrekening” opgenomen balans, programmarekening en kasstroomoverzicht.
Onderstaand zijn de cijfers van Presikhaaf Bedrijven verkort weergegeven
Tabel 2: Financiële positie Presikhaaf Bedrijven
(x € 1.000) Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007
Subsidieresultaat (1) -500 -3.315 -638
Operationeel resultaat (2) +772 +1.439 +1.586
Resultaat verbonden partijen 330 -3 162
Gemeentelijke GR-bijdragen 2.109 2.023 2.019
Overig Resultaat (3) +2.439 +2.020 +2.181
Exploitatieresultaat +2.711 +144 +3.129
Incidentele baten en lasten 0 0 -6.000
Onttrekking uit eigen vermogen 0 0 6.000
Resultaat +2.711 +144 +3.129
Tabel 3: Presikhaaf Bedrijven
Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007
SW-werknemers in fte 2.532,1 2.560,0 2.530,8
SW-werknemers in SE 2.629,4 2.650,0 2.646,0
Regulier personeel in fte 170,0 175,6 168,7
Overig personeel in fte 37,1 31,8 29,9
(1) Het subsidieresultaat bestaat uit de Gemeentelijke SW-bijdrage (voorheen Rijksbijdrage) minus
de salariskosten van het SW-personeel en de personeelsgebonden kosten SW (de reiskosten
woon-werkverkeer van het SW-personeel en de kosten van Begeleid Werken).
(2) Het operationeel resultaat bestaat uit de netto-opbrengst en de overige bedrijfsopbrengsten
minus de salariskosten overig personeel, overige personeelskosten, afschrijvingen, financiële
baten en lasten en overige bedrijfskosten.
(3) Het overig resultaat bestaat uit de boekwinst verkoop activa, de gemeentelijke GR-bijdrage
(voorheen Gemeentelijke bijdrage) en het resultaat verbonden partijen.
4.2 Subsidieresultaat
Begroot was een subsidieresultaat van - € 3,3 miljoen, gerealiseerd is - € 0,5 miljoen, een verbetering
van € 2,8 miljoen. De verbetering komt vooral door een hogere Gemeentelijke SW-bijdrage per SE,
lagere salariskosten per fte en lagere personeelsgebonden kosten SW door een lagere realisatie Begeleid
Werken.
De stijging van het subsidieresultaat ten opzichte van 2007 komt door de stijging van het aantal Begeleidwerkers
en doordat de stijging van de salariskosten per fte met 3,3% voor 3,7% is gecompenseerd
door een hogere Gemeentelijke SW-bijdrage.
11

4.3 Operationeel resultaat
De netto-opbrengst is ten opzichte van 2007 gedaald met € 0,5 miljoen (-1,7%). De begroting is niet
gehaald door de economische crisis, het wegvallen van de opdracht groenvoorziening van de gemeente
Montferland en lagere prijzen bij groenvoorziening. Het netto-opbrengstpercentage is gestegen
ten opzichte van 2007 met 2,4 procentpunt.
De overige bedrijfsopbrengsten zijn gestegen door inzet van regulier personeel op scholingstrajecten.
De salariskosten regulier personeel zijn lager dan begroot door een lagere bezetting, maar hoger door
hogere salariskosten per fte als gevolg van de CAO.
De afschrijvingskosten zijn nagenoeg gelijk aan 2007 en lager dan begroot door een lager investeringsniveau.
Financiële baten en lasten zijn gedaald door de aflossingen op de langlopende schulden alsmede de
renteopbrengsten op de liquide middelen.
De overige bedrijfskosten zijn nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van 2007. De overige bedrijfskosten
zijn € 0,1 miljoen hoger dan begroot door hogere onderhoudskosten.
4.4 Overig resultaat
Het resultaat verbonden partijen (Beverweerd Holding B.V.) is beter dan begroot door een goed resultaat
van Tuincentrum de Wuurde B.V.
4.5 Exploitatieresultaat
Het exploitatieresultaat is € 2,6 miljoen beter dan begroot door een beter subsidieresultaat van € 2,8
miljoen, een slechter operationeel resultaat van € 0,6 miljoen en een beter overig resultaat van € 0,4
miljoen.
4.6 De balanspositie
Het balanstotaal bedraagt ultimo 2008 € 68,5 miljoen. Dit is een stijging ten opzichte van 2007 van
€ 2,1 miljoen.
Tabel 4: Balanspositie (afgerond x € 1.000)
Balanstotaal 31 december 2007 +66.400
Verlaging:
Afschrijving immateriële vaste activa -100
Desinvestering en afschrijving materiële vaste activa -3.300
Verlaging voorraden -600
Verlaging overige uitzettingen/overlopende activa -2.900
Verhoging:
Investeringen materiële vaste activa 2.200
Toename liquide middelen 6.800
-6.900
+9.000
Balanstotaal 31 december 2008 +68.500
12

4.7 Kasstroomoverzicht
De stand van de liquide middelen is met € 6,8 miljoen gestegen in 2008. In onderstaand overzicht
worden de belangrijkste oorzaken van deze stijging weergegeven.
Tabel 5: Kasstroomoverzicht (afgerond x € 1.000)
Stand 31 december 2007 liquide middelen +8.600
Verlaging liquide middelen
Aflossing langlopende schulden -3.800
Investeringen in vaste activa -2.200
Uitgaven inzake frictiekosten -1.500
Verhoging liquide middelen
Exploitatieresultaat, exclusief afschrijvingen 6.100
Vermindering werkkapitaal 8.200
-7.500
+14.300
Stand 31 december 2008 liquide middelen +15.400
Ten opzichte van de begrote stand zijn de liquide middelen € 12,2 miljoen hoger door het hogere resultaat
dan begroot, lagere investeringen dan begroot, vooruit ontvangen bedragen gemeenten, mutaties
werkkapitaal en een hogere beginstand dan begroot.
13

5 STRATEGISCHE EN PMC-ONTWIKKELINGEN
Tengevolge van de Modernisering Wsw en het WAT- en HOE-rapport van de deelnemende gemeenten
is een nieuw Strategisch Plan uitgewerkt. Presikhaaf Bedrijven zal zich moeten omvormen van
alleen uitvoerder van de Wsw naar een leerwerkbedrijf in concurrentie, waarbij de ontwikkeling van
personen met een afstand tot de arbeidsmarkt centraal staat.
Het eenderde beleid staat voor een dusdanige doorstroom van de doelgroep dat op enig moment
eenderde deel werkzaam is op basis van detachering of begeleid werken, eenderde deel werkzaam is
in dienstverlenende PMC’s en eenderde deel in een beschutte omgeving werkzaam is. Het realiseren
van het eenderde beleid is geen doel op zich, maar is bedoeld om de beweging van binnen naar buiten
op gang te brengen. Immers de realisatie is afhankelijk van het aanbod van SW-geïndiceerde
werknemers en de match op de regionale vacatures.
Om het eenderde beleid te doen slagen, is omscholing naar dienstverlenende werkzaamheden noodzakelijk
omdat de regionale arbeidsmarkt onvoldoende arbeidsplaatsen heeft voor laaggeschoolde
industriële werknemers.
In 2008 is de eerste stap gezet door een dertigtal werknemers uit de Industrie over te plaatsen naar
de Kwekerij. Van daaruit worden de werknemers doorgeleid naar de Groenvoorziening, Schoonmaak
of een arbeidsplaats buiten Presikhaaf Bedrijven.
De PMC-plannen zijn aangepast en besproken. Alle PMC-activiteiten worden herijkt aan de Modernisering
Wsw en nieuwe strategie. Binnen een PMC kunnen verschillende leerwerksituaties worden
geboden met zowel de nadruk op het leren als het produceren.
De PMC Schoonmaak groeit gestaag door vanwege een goede samenwerking met regionale
schoonmaakbedrijven en de gemeenten. Alle werknemers krijgen een opleiding gericht op de
schoonmaak aangeboden. Het aantal plaatsen in de thuiszorg breidt zich nog steeds uit. Echter langzamer
dan gewenst, omdat in de praktijk meer tijd nodig blijkt te zijn voor het scholingstraject.
De PMC Post blijft zich wat moeizaam ontwikkelen door de heftige concurrentie en het uitstel van de
liberalisering van de Postwet.
Het nieuwe Strategisch Plan is aan de hand van de ambities van Presikhaaf Bedrijven en de regiewensen
van de deelnemende gemeenten uitgewerkt en bevindt zich in het besluitvormingstraject.
Daarbij dient te worden opgemerkt dat de omslag van alleen uitvoerder van de Wsw naar een leerwerkbedrijf
in concurrentie een behoorlijke omslag vergt voor zowel het bedrijfsproces als de cultuur
van de organisatie.
De komende jaren zal veel managementaandacht noodzakelijk zijn om deze omslag succesvol af te
ronden.
14

6 BERICHT VAN DE BEDRIJVEN
6.1 Industrie
Industrie omvat de activiteiten Albums, Montage/Watermeters, POM (presentatie- en opbergmiddelen),
Drukkerij, Mailing Post, Eigen Producten, Koffers en Verpakkingen. Montage/Watermeters omvat
montagewerkzaamheden en de productie/revisie van watermeters.
De markt voor eenvoudige werkzaamheden heeft vanwege concurrentie fors onder druk gestaan.
Albums en POM
In 2008 zijn de kwaliteit, leverbetrouwbaarheid en de logistieke processen (inkoop, voorraden en
planning etc.) verder geoptimaliseerd. De vraag uit de markt voor Albums viel tegen. POM kon terugkijken
op een goede portefeuille.
Drukkerij, Mailing en Post
De Drukkerij heeft haar taakstellingen 2008 overschreden. De organisatie is klantgerichter geworden
en de klantwaardering is toegenomen. De mailingactiviteiten ontwikkelden zich wat grillig en de klanten
hebben de meerwaarde van een one stop formule nog niet onderkend. Ondanks dit haalde Mailing
de doelstelling. De activiteiten voor de Post bleven ver onder het begrotingsniveau, omdat het niet
lukte grote potentiële accounts tot klant te mogen rekenen. Toch kennen we een stijgende lijn en het
aantal klanten neemt toe. De nog niet doorgevoerde liberalisering van de postmarkt houdt klanten nog
tegen over te stappen, omdat er dan twee contacten ontstaan; één leverancier boven de 50 gram, de
ander onder de 50 gram.
Eind 2008 was het dekkingsgebied dusdanig dat de post praktisch in alle wijken van de gemeente
Arnhem en omstreken bezorgd kon worden. Acquisitie van klanten voor de geadresseerde post is nu
het speerpunt.
Eigen producten
Industrie kent aanvang 2008 nog een tweetal eigen producten; namelijk fietspompen en bedkruiken.
De bedkruiken zijn in 2008 definitief afgebouwd. De resultaten van de eigen producten waren afgezien
van een wat gewijzigd seizoenspatroon cumulatief op begrotingsniveau.
Montage/Watermeters
De montageactiviteiten betreft de montage van koffers en watermeters.
Koffers begon het jaar moeizaam, maar halverwege het jaar trok het bij tot op begrotingsniveau. Eind
van het jaar zakte de omzet in. De verkoop naar de bankwereld, die de afgelopen jaren veel koffers
afnam voor het inrichten van flexwerkplekken, is sterk afgenomen. Door deze ontwikkeling kwam het
resultaat lager dan begroot uit.
Watermeters is geconfronteerd met het stilvallen van de productie vanwege een technisch probleem.
In samenwerking met de klant is een expertteam geformeerd dat zich over de problematiek heeft gebogen.
Hierdoor is besloten om een bepaalde serie watermeters te vervangen en de leverancier van
de desbetreffende onderdelen aansprakelijk te stellen. Ondanks het tijdelijk niet kunnen produceren
van watermeters is men in staat geweest om het productieverlies grotendeels met andere montageopdrachten
te compenseren.
Verpakkingen
Bij het opstellen van een van de uitgangspunten voor de begroting, is uitgegaan van het verkrijgen
van grotere klanten, doch in de praktijk is dit niet gelukt. In toenemende mate blijkt dat de SWbedrijven
in dezelfde vijver vissen voor het verkrijgen van opdrachten. Men is bereid om de prijs
steeds weer te verlagen. Door hieraan mee te werken, ontstaat een neergaande spiraal.
De verkooporganisatie is versterkt om opdrachten met een hogere toegevoegde waarde te verkrijgen,
in het bijzonder in het blisteren. In 2008 is het gelukt om een aantal nieuwe klanten binnen te halen
voor zowel blisteren, skinnen als handverpakken. Desondanks was de orderportefeuille, mede door
het teruglopen van een aantal bestaande klanten, niet overdadig. Daardoor is actief ingezet om medewerkers
over te plaatsen naar activiteiten waar wel voldoende werk aanwezig is en naar activiteiten
die dichterbij de arbeidsmarkt liggen. Dit heeft geleid tot het overplaatsen van 30 medewerkers naar
de Kwekerij.
15

6.2 Schoolmeubelen
De orderintake kwam vanaf het tweede kwartaal pas goed op gang. De achterstand opgelopen in het
eerste kwartaal, kon echter gedurende de rest van het jaar niet meer gecompenseerd worden. In de
segmenten waar Presikhaaf Schoolmeubelen sterk vertegenwoordigd is, lijkt vooralsnog de invloed
van de economische recessie beperkt.
Gedurende het jaar zijn voorbereidingen getroffen voor de deelname aan de Nationale Onderwijs Tentoonstelling
2009, dé beurs voor onderwijzend Nederland die elke twee jaar in Utrecht gehouden
wordt. Naast het voorbereiden van het ontwerp van de stand, is er intensief gewerkt aan het verder
optimaliseren van het productenpakket zodat dit kan worden getoond tijdens de beursdagen.
Veel aandacht is in het verslagjaar besteed aan de voorbereiding van de overgang naar een nieuw
productiebesturingssysteem. Deze overgang werd vlak voor de kerst succesvol uitgevoerd.
Het ziekteverzuim is ook dit jaar gedaald. Een belangrijk punt van aandacht is de verzuimfrequentie.
Deze is nog steeds te hoog. Middels een gerichte benadering zal in het komend jaar een daling gerealiseerd
moeten worden.
Vakmanschap is een belangrijk element voor de in-, door- en uitstroom binnen Presikhaaf Schoolmeubelen,
alsook voor de continuïteit van het succes van Presikhaaf Schoolmeubelen. Om dit voor de
toekomst zeker te stellen, is een plan ontwikkeld dat in 2009 uitgevoerd moet gaan worden.
6.3 Groen & Diensten
Groen & Diensten omvat de activiteiten van de Groenvoorziening, de Kwekerij, Schoonmaak en Restauratieve
dienst.
Groenvoorziening
In 2008 hebben verschillende gemeenten groenvoorzieningbestekken via Europese aanbesteding op
de markt gebracht. Presikhaaf Groenvoorziening was gewend om het werk op regiebasis uit te voeren
en heeft het omgaan met frequentiebestekken moeten leren. Dit vraagt een zakelijkere aansturing.
Daarnaast hebben we meer werk aangenomen op basis van een hogere formatie. Tengevolge van de
uittreding van de gemeente Montferland is zowel de groenopdracht als een twintigtal SW-werknemers
overgegaan naar het collega SW-bedrijf in Doetinchem. Door de beperkte kwaliteit van de instroom
van medewerkers kon die formatie niet ingevuld worden en was het nodig om derden in te zetten voor
de uitvoering. De combinatie van Europese aanbestedingen en inhuur van derden heeft een negatief
effect gehad op het resultaat.
Het werk is, ondanks de werkdruk, goed verlopen. Met name de eerste maanden van het jaar waren
zeer goed door de milde winter.
Kwekerij
De Kwekerij heeft te maken gehad met een sterk onder druk staande markt. In combinatie met een
niet goed verlopen voorjaar qua handel leidde dit ertoe dat het resultaat sterk onder druk staat. De
ingezette strategie voor de Kwekerij levert steeds meer duidelijkheid op over de producten die geleverd
worden. Het kwaliteitsniveau van de producten is boven gemiddeld, waardoor er ook een betere
prijs behaald kan worden. Desondanks lag de gerealiseerde prijs meer dan 15% onder het niveau van
het jaar 2007.
Intern komt er eveneens meer duidelijkheid in de onderlinge rolverdeling, zodat werkprocessen soepeler
verlopen. In 2008 zijn nog enkele technische aanpassingen doorgevoerd, waardoor er een goede
basis staat om efficiënt en effectief te kunnen werken. In 2008 is het aantal medewerkers dat gedetacheerd
is bij tuinders toegenomen en zijn er medewerkers vanuit de Kwekerij uitgestroomd naar de
Groenvoorziening. Daarbij zijn er nieuwe medewerkers vanuit de Industrie ingestroomd.
Schoonmaak
Schoonmaak is in een versneld ontwikkelingsproces terecht gekomen. De omzet is de tweede helft
van het jaar sterk gestegen. Er is veel werk binnengehaald, waardoor de stijgende lijn naar het jaar
2009 gecontinueerd kon worden. Het op de kaart zetten van Presikhaaf Schoonmaak is dan ook goed
gelukt. Veel van onze schoonmaakmedewerkers voeren hun werk zeer gemotiveerd uit en verschillende
klanten geven aan dat ze geen andere medewerkers meer zouden willen hebben.
16

Restauratieve Dienst
In de Restauratieve Dienst is in 2008 een onderzoek uitgevoerd naar de klanttevredenheid. Op basis
daarvan zijn verschillende verbeterpunten geconstateerd. Als vervolg daarop is een intern opleidingstraject
opgestart en is er een projectgroep gestart voor de verbetering van de restauratie aan de Driepoortenweg,
aangezien daar de onderzoeksresultaten op een aantal punten verbeterd konden worden.
Tevens zijn de eerste lijnen uitgezet naar een assortiment waarbij de nadruk op de gezonde producten
ligt.
6.4 Plaatsingen SW-doelgroep
Het bedrijf Plaatsingen SW-doelgroep is verantwoordelijk voor de begeleiding van de ontwikkelingsplannen
van de nieuwe instroom en het extern uitplaatsen van SW-geïndiceerden middels een individuele
of groepsdetachering en het Begeleid Werken.
Arbeidsonderzoekscentrum
Voor het ondersteunen van de persoonlijke ontwikkelingsplannen beschikt het bedrijf over een arbeidsonderzoekcentrum
(AOC), die ruime expertise van de doelgroep heeft. De toegepaste test- en
trainingsmethodieken worden ook ingezet voor andere doelgroepen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Detachering en Begeleid Werken
Het aantal begrote detacheringsplekken kon niet worden gerealiseerd, doordat enerzijds meer voorbereidingstijd
nodig is om personen succesvol te plaatsen en anderzijds de plaatsingsmogelijkheden ten
gevolge van de economische recessie afneemt. Aan het eind van het verslagjaar werd een dertigtal
detacheringscontracten ten gevolge van de economische recessie voortijdig beëindigd. De plaatsingsmogelijkheden
van het Begeleid Werken waren beperkt. Het aantal groepsdetacheringen steeg
daarentegen wel.
Regionale samenwerking
Nieuw in het verslagjaar is deelname van consulenten aan regionale werkgeversservicepunten om
middels samenwerking met alle betrokken regionale partijen dichterbij de cliënt en de markt te staan.
6.5 Plaatsingen niet-SW-doelgroep
Door het bedrijf Plaatsingen niet-SW-doelgroep worden in opdracht van gemeenten en het UWV
arbeidsintegratietrajecten uitgevoerd voor de niet-SW-doelgroep. Ook de op “Het Dorp” gevestigde
afdeling CAA behoort tot Plaatsingen niet-SW.
Arbeidsintegratie
In de methodiek van Presikhaaf Arbeidsintegratie neemt “werk” een centrale plaats in. Door deelnemers
aan trajecten gelijk aan het werk te zetten, wordt een snelle en betrouwbare diagnose gesteld.
Door vervolgens deelnemers te plaatsen op leer-/werkplekken op de reguliere markt of binnen de
infrastructuur van Presikhaaf Bedrijven wordt verder gewerkt aan arbeidsontwikkeling. Ook bemiddeling,
plaatsing en nazorg behoort tot het dienstenpakket.
Sociale activering
Deelnemers waarvoor betaald werk (nog) ver weg is, moeten eerst worden geactiveerd. In opdracht
van gemeenten zijn activeringsprojecten opgezet, maar er worden ook deelnemers op individuele
plekken geplaatst en begeleid. Kenmerk van deze activiteit is dat niet alleen het financiële, maar zeker
ook het sociale rendement voor gemeenten en het UWV een belangrijke factor is om deelnemers voor
deze trajecten aan te melden. Dit wordt ook wel aangeduid met de term Social Return on Investment.
Het doel is altijd de mogelijkheden van een individuele deelnemer maximaal te ontwikkelen en een zo
hoog mogelijke positie op de werkladder na te streven.
Het totaal van de trajecten op gebied van Arbeidsintegratie en Sociale Activering is het afgelopen jaar
verder gestegen. Een groot aantal deelnemers heeft het traject afgesloten met een betaalde baan.
CAA
Bij het CAA is een aantal SW-geïndiceerden geplaatst, die aangewezen zijn op doorstroom naar een
AWBZ-instelling (dagbesteding). Deze afdeling is bewust gehuisvest in een locatie van de SIZA-Dorp
groep om voor hen de overgang naar dagbesteding te vergemakkelijken.
17

6.6 Intratuin
Het bedrijf Intratuin heeft in het werkgebied van Presikhaaf Bedrijven twee vestigingen, namelijk in
Arnhem en in Elst. Beide vestigingen hebben in het verslagjaar een beter resultaat behaald dan begroot.
Naast de detailhandelfunctie wordt Intratuin ingezet als leerwerkbedrijf om voor personen met een
grote afstand tot de arbeidsmarkt een baan in de detailhandel of logistiek te verkrijgen. Immers men
kan werkervaring in alle facetten van zowel de detailhandel als de logistiek opdoen. Ook in dit verslagjaar
heeft een groot aantal werknemers de AKA-opleiding succesvol afgerond.
6.7 Vooruitblik
De vooruitzichten voor de komende jaren zijn vanwege de recessie niet erg positief te noemen. Het
hebben van voldoende werk binnen en buiten Presikhaaf Bedrijven is van groot belang om te kunnen
blijven werken aan de arbeidsontwikkeling van personen met een afstand tot de arbeidsmarkt en het
behouden van een gezonde exploitatie.
Alhoewel Presikhaaf Bedrijven in het verslagjaar met de consequenties van een economische recessie
werd geconfronteerd, wordt met spanning gekeken hoe het jaar 2009 zal verlopen. Zal het uiteindelijk
wel meevallen of toch erg tegenvallen? De meningen zijn nogal verdeeld. Wel zijn er duidelijke
signalen dat door de recessie het eenderde beleid onder druk staat en veel SW-bedrijven worden
geconfronteerd met het voortijdig beëindigen van een fors aantal detacheringen.
Er is een actieplan opgesteld om zo goed mogelijk te kunnen inspelen op het hebben van onvoldoende
vacatures buiten het SW bedrijf of werk van de huidige klanten in het SW-bedrijf.
Daarnaast zal de komende jaren alle aandacht moeten uitgaan naar het gewenste transitieproces ten
gevolge van de Modernisering Wsw om het ambitieniveau om het gemeentelijk arbeidsinstrument te
worden waar te kunnen maken.
Wij zien de toekomst ondanks een aantal onzekerheden met vertrouwen tegemoet. Immers, Presikhaaf
Bedrijven heeft meer dan eens bewezen om ook in moeilijke tijden weerbaar te zijn.
18

7 VERPLICHTE PARAGRAFEN
7.1 Weerstandsvermogen
Artikel 11 van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) bepaalt dat in de paragraaf weerstandsvermogen
een relatie wordt gelegd tussen de weerstandscapaciteit en de risico’s. Onder weerstandscapaciteit
wordt verstaan de middelen en mogelijkheden waarover Presikhaaf Bedrijven beschikt of
kan beschikken om niet begrote kosten te dekken. De materiële vaste activa bevatten naar alle waarschijnlijkheid
geen ‘stille reserve’.
Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit en alle risico's waarvoor
geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële
positie.
In deze paragraaf wordt achtereenvolgens ingegaan op bovengenoemde onderwerpen:
♦ weerstandscapaciteit;
♦ risico’s;
♦ beleid omtrent weerstandscapaciteit en de risico’s.
7.1.1 Weerstandscapaciteit
Ultimo 2007 was het eigen vermogen € 4,8 miljoen. Indien het Algemeen Bestuur besluit tot toevoeging
van het resultaat over 2008 van € 2,7 miljoen bedraagt het eigen vermogen ultimo 2008 € 7,5
miljoen.
Het gewenste eigen vermogen is in de notitie inzake weerstandsvermogen bepaalt op 12,5% van het
(gecorrigeerde) balanstotaal. Dit komt neer op een bedrag van circa € 7,0 miljoen.
7.1.2 Risico’s
De risico’s bestaan uit twee categorieën, te weten algemene en specifieke risico’s.
1 Algemene risico’s zijn aan te merken als voor de bedrijfstak behorende normale risico’s, zoals:
◊ Algemene economische ontwikkelingen;
◊ Concurrentie uit lage lonen landen en bedrijven die zich begeven op de markt voor mensen
aan de onderkant van de arbeidsmarkt;
◊ Fiscale en wettelijke ontwikkelingen (wijziging in de CAO, pensioenpremies, wegvallen
van bepaalde subsidies);
◊ Uittreding gemeenten.
Deze risico’s zijn groot; heel actueel zijn de algemene economische ontwikkelingen, maar die
zijn te weinig specifiek om te kunnen kwantificeren.
2 Specifieke risico’s zijn aan te merken als bij Presikhaaf Bedrijven behorende risico’s zoals:
◊ De ontwikkeling van de netto-opbrengst: de netto-opbrengst vertoont de laatste jaren een
dalende tendens, deze tendens was in 2007 omgebogen door de economische crisis en
andere oorzaken (gunningsbeleid) is de netto opbrengst in 2008 ten opzichte van 2007
gedaald;
◊ De ontwikkeling van de Gemeentelijke SW-bijdrage: het subsidieresultaat vertoonde de
afgelopen jaren een negatieve ontwikkeling. Deze lijn is in 2007 en 2008 omgebogen
doordat de stijging van de Gemeentelijke SW-bijdrage hoger was dan de stijging van de
salariskosten SW. Onduidelijk is hoe dit zich de komende jaren zal ontwikkelen;
◊ Wijzigingen in de wet- en regelgeving Wsw: het belangrijkste risico is hoe de deelnemende
gemeenten aankijken tegen Presikhaaf Bedrijven. Het risico op middellange termijn is
nu lastig te benaderen. Dit is mede afhankelijk van de wijze waarop de deelnemende gemeenten
regie gaan voeren over de Wsw en gebruik gaan maken van de infrastructuur
en know how van Presikhaaf Bedrijven voor andere doelgroepen en de wijze waarop Presikhaaf
Bedrijven in staat is om hierop in te spelen.
7.1.3 Beleid omtrent weerstandscapaciteit en de risico’s
Uitgaande van het resultaat over 2008, zoals is opgenomen in de balans, is het gewenste eigen vermogen
ultimo 2008 geheel aanwezig.
19

7.2 Onderhoud kapitaalgoederen
Bij Presikhaaf Bedrijven heeft het onderhoud van kapitaalgoederen vooral betrekking op onderhoud
van bedrijfsgebouwen, machines en installaties.
Ten behoeve van gebouwenbeheer wordt jaarlijks op basis van conditiemetingen, onderhoudsinspecties
en een inventarisatie per actief een MeerJaren OnderhoudsPlan (MJOP) opgesteld. Dit plan voorziet
in, zowel op lange als op korte termijn, uit te voeren onderhoud en investeringen aan het actief.
Voor zowel het registergoed als voor de productiemiddelen zijn voor een optimale werking en instandhouding
van de infrastructuur, daar waar gewenst dan wel noodzakelijk, onderhoudscontracten afgesloten
met externe dienstverleners en leveranciers.
7.3 Financiering
In deze paragraaf doen wij verslag van de zaken die in het kader van de financiering in 2008 hebben
gespeeld. Waar mogelijk wordt een verklaring gegeven van de verschillen met de begroting voor het
jaar 2008.
7.3.1 Liquiditeitsplanning en financieringsbehoefte
Op grond van de begroting 2008 behoefde er geen financiering te worden aangetrokken. Ultimo 2008
bedroeg de stand van de liquide middelen € 15,4 miljoen ten opzichte van begroot € 3,2 miljoen. Deze
stijging wordt veroorzaakt door het hogere exploitatieresultaat van 2007 en 2008 van in totaal € 3,5
miljoen, een lagere stand van de vaste activa met € 0,4 miljoen, een lagere stand van de voorzieningen
van € 0,6 miljoen en een verlaging van het werkkapitaal van € 8,9 miljoen, mede door vooruitontvangen
bedragen van gemeenten.
7.3.2 Wet Fido
De wet Fido vormt een instrument voor het transparant maken van de financieringsfunctie, de sturing,
beheersing en controle hierop.
Eén van de elementen uit de wet Fido is de zogenaamde kasgeldlimiet. Deze limiet bedraagt voor
2008 € 9,569 miljoen en is afgeleid van de begrote uitgaven. In onderstaande tabel worden de kwartaaluitkomsten
weergegeven. Wij zijn binnen de kasgeldlimiet gebleven in 2008.
Tabel 6: Kasgeldlimiet per kwartaal
(x € 1.000) 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw
2008 2008 2008 2008
Totale begrote lasten 116.700 116.700 116.700 116.700
Vastgestelde percentage 8,2% 8,2% 8,2% 8,2%
Kasgeldlimiet (1) 9.569 9.569 9.569 9.569
Vlottende korte schuld
Schuld in rekening courant financiële instellingen 0 0 0 0
Overige geldleningen 0 0 0 0
Totaal vlottende korte schuld (2) 0 0 0 0
Vlottende middelen
Contante gelden in kas 44 65 130 80
Tegoeden in rekening courant 5.326 7.381 6.955 15.295
Totaal vlottende middelen (3) 5.370 7.446 7.085 15.375
Netto vlottende schuld (2) - overschot vlottende middelen
(3) - 5.370 - 7.446 - 7.085 - 15.375
Ruimte tot kasgeldlimiet (1) – (2) + (3) 14.939 17.015 16.654 24.944
20

Een ander element uit de wet Fido is de zogenaamde renterisiconorm. Op grond van de wet Fido mag
de renterisiconorm maximaal 20% van het bedrag van de vaste leningen primo 2008 bedragen. Wij
zijn binnen de renterisiconorm gebleven in 2008.
Tabel 7: Renterisico op vaste schuld
(x € 1.000) 2005 2006 2007 2008
Nieuw aangetrokken vaste schuld (a) 0 0 0 0
Betaalde aflossingen (b) 3.832 3.832 3.832 3.832
Herfinanciering (laagste van a en b) 0 0 0 0
Renterisico op vaste schuld 0 0 0 0
Renterisiconorm
Stand van de vaste schuld per 1 januari 57.923 54.090 50.258 46.426
Vastgestelde percentage 20% 20% 20% 20%
Renterisiconorm 11.585 10.818 10.052 9.285
Ruimte 11.585 10.818 10.052 9.285
Rentekosten en –opbrengsten verbonden aan de financieringsfunctie
In 2008 is geen gebruik gemaakt van rekening-courantkrediet. In de begroting is gerekend met een
rentepercentage van gemiddeld 5,0%. De vaste leningen kwamen uit op een gemiddelde rente van
4,86% hetgeen 0,05% lager is dan in 2007. In de begroting is ook gerekend met een rentepercentage
van gemiddeld 4,86%. Dit resulteerde voor 2008 in een totaal rekenkundig gemiddelde van 4,86%.
7.4 Bedrijfsvoering
De investeringen komen voor 2008 uit op een totaalbedrag van € 2,2 miljoen ten opzichte van een begroot
bedrag van € 3,0 miljoen.
In 2008 heeft de juridische overdracht van de Leemansweg plaatsgevonden. Ten aanzien van de interne
beheersing heeft de accountant aangegeven dat Presikhaaf Bedrijven “in control” is.
7.5 Verbonden partijen
In het kader van de primaire doelstelling heeft Presikhaaf Bedrijven een drietal rechtspersonen opgericht,
waarin activiteiten vanuit deze doelstelling zijn ondergebracht. Dit betreft Beverweerd Holding
B.V., Stichting Motivaktie en Stichting Personeel Presikhaaf.
Beverweerd Holding B.V. heeft op haar beurt een deelneming in Konfektiebedrijf Mutsaerts Holland
B.V., Tuincentrum de Wuurde B.V. en B.V. Tuincentra Presikhaaf.
De activiteiten van Konfektiebedrijf Mutsaerts Holland B.V. zijn in 2005 gestopt in het kader van herstelplan
STERK. Over 2008 hebben er alleen activiteiten plaatsgevonden in Tuincentrum de Wuurde
B.V.
Stichting Motivaktie voert externe re-integratietrajecten uit voor zowel gemeenten als UWV. Via deze
Stichting kunnen in de toekomst ook andersoortige trajecten op de externe markt worden uitgevoerd.
Stichting Personeel Presikhaaf heeft tot doel het in dienst nemen van niet-SW-personeel voor Presikhaaf
Bedrijven.
Beide stichtingen zijn niet opgenomen in de resultaten van Presikhaaf Bedrijven aangezien er geen
kapitaalbelang is.
Inmiddels is de notitie inzake verbonden partijen opgesteld met hierin het beleid ten aanzien van verbonden
partijen, het governancemodel ten aanzien van verbonden partijen en een opsomming van de
verbonden partijen.
21

2008

Jaarrekening 2008
24

Jaarrekening 2008
8 BALANS
(x € 1.000) 31 december 2008 31 december 2007
ACTIVA
Vaste activa
Immateriële vaste activa 351 438
Materiële vaste activa 39.085 40.177
Financiële vaste activa
Verbonden partij 507 560
Deelnemingen 5 5
Overige uitzettingen > 1 jaar 289 268
801 833
Vlottende activa
Voorraden 6.113 6.741
Uitzettingen < 1 jaar
- Vorderingen op openbare lichamen 32 0
- Overige uitzettingen 5.402 6.135
Liquide middelen 15.375 8.580
Overlopende activa 1.357 3.511
28.279 24.967
Totaal 68.516 66.415
PASSIVA
Vaste passiva
Algemene reserve 4.793 1.664
Resultaat nog te bestemmen 2.711 3.129
Eigen vermogen 7.504 4.793
Voorzieningen 2.134 3.658
Vaste schulden 26.510 42.593
Vlottende passiva
Vlottende schulden 22.557 9.931
Overlopende passiva 9.811 5.440
Totaal 68.516 66.415
Afgegeven bankgaranties 71 71
25

Jaarrekening 2008
9 PROGRAMMAREKENING
(x € 1.000) Rekening
2008
Begroting
2008
Rekening
2007
Gemeentelijke SW-bijdrage 69.090 68.105 67.041
Salariskosten SW-personeel 67.600 69.221 65.703
Personeelsgebonden kosten SW 1.990 2.199 1.976
SUBSIDIERESULTAAT -500 -3.315 -638
Bruto-opbrengst (inclusief mutatie onderhanden werk) 43.207 45.944 45.679
Materiaal verbruik en kosten uitbesteed werk 16.481 17.641 18.490
Netto-opbrengst 26.726 28.303 27.189
Netto-opbrengstpercentage 61,9 61,6 59,5
Overige bedrijfsopbrengsten 928 776 684
Som der bedrijfsopbrengsten 27.654 29.079 27.873
Lasten
Salariskosten regulier personeel 10.399 10.645 9.845
Overige personeelskosten 1.498 1.312 1.124
Afschrijvingen 3.367 3.582 3.398
Financiële baten en lasten 1.624 2.233 1.891
Overige bedrijfskosten 9.994 9.868 10.029
Totaal lasten 26.882 27.640 26.287
OPERATIONEEL RESULTAAT +772 +1.439 +1.586
Gemeentelijke GR-bijdragen 2.109 2.023 2.019
Resultaat verbonden partijen 330 -3 162
OVERIG RESULTAAT 2.439 2.020 2.181
EXPLOITATIERESULTAAT 2.711 144 3.129
Incidentele baten en lasten 0 0 -6.000
RESULTAAT VOOR BESTEMMING 2.711 144 -2.871
Onttrekking algemene reserve 0 0 6.000
RESULTAAT NA BESTEMMING 2.711 144 3.129
26

Jaarrekening 2008
10 KASSTROOMOVERZICHT
(x € 1.000) 2008 2007
Resultaat 2.711 3.129
Aanpassing voor:
Afschrijving immateriële activa 87 76
Afschrijving materiële activa 3.280 3.322
Mutatie voorzieningen -1.524 -2.444
Veranderingen in werkkapitaal:
Mutatie voorraden 628 - 28
Mutatie vordering op deelnemende gemeenten 0 6.000
Mutatie vorderingen op openbare lichamen -32 0
Mutatie overige uitzettingen 2.910 -2.295
Mutatie vlottende schulden en overlopende passiva (exclusief aflossingsverplichtingen)
4.723 1.595
Kasstroom uit operationele activiteiten 12.783 9.355
Investeringen in immateriële vaste activa 0 -59
Investeringen in materiële vaste activa -2.190 -2.112
Desinvesteringen in materiële vaste activa 2 2.323
Mutatie financiële vaste activa 32 412
Kasstroom uit investeringsactiviteiten -2.156 564
Opgenomen leningen 0 0
Aflossing leningen o/g -3.832 -3.832
Kasstroom uit financieringsactiviteiten -3.832 -3.832
Kasstroom uit eigen vermogen 0 -6.000
Mutatie liquide middelen 6.795 87
Liquide middelen minus schulden aan kredietstellingen ultimo jaar 15.375 8.580
Liquide middelen minus schulden aan kredietstellingen primo jaar 8.580 8.493
Mutatie liquide middelen 6.795 87
27

Jaarrekening 2008
11 WAARDERINGSGRONDSLAGEN
11.1 Inleiding
Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening
De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische
kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, zijn de activa en passiva
opgenomen tegen nominale waarde.
Voor zover het BBV niet anders voorschrijft, zijn baten en lasten toegerekend aan het jaar waarop ze
betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd.
Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in
acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Omrekening van vreemde valuta
Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per
balansdatum, voor zover het koersrisico is afgedekt. In die gevallen vindt waardering plaats tegen de
overeengekomen termijnkoersen.
Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaarrekening verwerkt tegen de
koers van afwikkeling.
De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de
winst- en verliesrekening.
11.2 Grondslagen voor de waardering van activa en passiva
Immateriële vaste activa
De immateriële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, verminderd met de cumulatieve
afschrijvingen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een percentage van de verkrijgingprijs, welke is
gebaseerd op de verwachte economische levensduur.
Materiële vaste activa
De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, verminderd met de cumulatieve
afschrijvingen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een percentage van de verkrijgingprijs, welke is
gebaseerd op de verwachte economische levensduur.
Voor de diverse actiefposten gelden de volgende afschrijvingstermijnen:
Grond
Terreinvoorzieningen
Gebouwen
Kassen
Installaties
Machines
Inventaris
Vervoermiddelen
Computerapparatuur
Software
Afschrijvingstermijn
Geen afschrijving
10 jaar
Nieuwbouw 40 jaar, bestaande bouw 20 jaar
20 jaar
15 – 20 jaar
4 – 10 jaar
5 – 10 jaar
4 – 8 jaar, rekening houdend met een restwaarde
3 jaar
5 jaar
Financiële vaste activa
De financiële vaste activa worden opgenomen tegen nominale waarde of verkrijgingprijs. Met duurzame
waardeverminderingen en aflossingen wordt rekening gehouden.
Voorraden
De voorraden worden gewaardeerd tegen historische kostprijs, de vervaardigingprijs of tegen de lagere
marktwaarde. De vervaardigingprijs omvat het directe materiaalverbruik, de directe loon- en machinekosten
vermeerderd met een opslag voor indirecte kosten. Incourante voorraden zijn afgewaar-
28

Jaarrekening 2008
deerd tot marktwaarde. De onderhanden werken zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs verminderd
met op de balansdatum reeds voorzienbare verliezen.
Uitzettingen, liquide middelen, voorzieningen en schulden
De vorderingen, liquide middelen, voorzieningen en schulden worden opgenomen tegen nominale
waarde. Voor dubieuze vorderingen wordt een afwaardering toegepast voor het risico van oninbaarheid.
Eigen vermogen
Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve. De algemene reserve dient als algemene buffer
om toekomstige tegenvallers te kunnen opvangen.
11.3 Grondslagen voor de bepaling van het resultaat
Resultaatbepaling
Het resultaat wordt bepaald door het verschil tussen de bruto-opbrengst en de kosten hiervan over het
verslagjaar met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Winsten op transacties
worden verantwoord in het jaar waarin de goederen en diensten zijn geleverd dan wel verricht.
Verliezen op transacties worden verantwoord in het boekjaar, voor zover deze voorzienbaar zijn ten
tijde van het opmaken van de jaarrekening.
Gemeentelijke SW-bijdrage
Dit betreft de subsidie van het Rijk, die via de gemeenten wordt ontvangen, zoals bedoeld in de artikelen
8 tot en met 10 van de Wet sociale werkvoorziening en de bijdrage door gemeenten voor ‘overbruggingsdienstverbanden’.
Netto-opbrengst
De netto-opbrengst is de bruto-opbrengst minus de kosten van materiaal verbruik en de kosten van
uitbesteed werk. De bruto-opbrengst is de opbrengst van aan derden geleverde goederen en diensten,
exclusief de over de omzet geheven belastingen en onder aftrek van kortingen.
Salarissen SW- en overig personeel
Onder salariskosten wordt verstaan het bruto bedrag van de aan het boekjaar toe te rekenen salarissen,
vermeerderd met het uitbetaalde vakantiegeld, de eindejaarsuitkering, pensioen- en sociale lasten.
Afschrijvingen
Dit betreft de afschrijvingskosten van de vaste activa. De afschrijvingstermijn bedraagt maximaal de
economische levensduur.
Gemeentelijke GR-bijdragen
De gemeentelijke bijdrage omvat de in de Gemeenschappelijke Regeling of anderszins overeen gekomen
bijdrage door gemeenten.
29

Jaarrekening 2008
12 TOELICHTING OP DE BALANS
Vaste activa
Immateriële vaste activa
Verloop immateriële vaste activa
(x € 1.000) Boeterente Kosten
onderzoek en
ontwikkeling
Totaal
Boekwaarde per 31 december 2007 312 126 438
Investeringen 0 0 0
Afschrijvingen 58 29 87
Boekwaarde per 31 december 2008 254 97 351
Cumulatieve aanschafwaarde 707 144 851
Cumulatieve afschrijvingen 453 47 500
Boekwaarde per 31 december 2008 254 97 351
Materiële vaste activa
Een overzicht van de materiële vaste activa is onderstaand opgenomen. Het betreft uitsluitend activa
met een economisch nut.
Verdeling materiële vaste activa
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Gronden en terreinen 5.127 5.127
Bedrijfsgebouwen 21.128 22.181
Machines en installaties 9.136 9.783
Overige materiële vaste activa 2.163 2.312
Subtotaal 37.554 39.403
Activa in uitvoering 1.538 785
Investeringssubsidies -7 -11
Totaal 39.085 40.177
Verloop materiële vaste activa
(x € 1.000) Gronden
en terreinen
Bedrijfsgebouwen
Machines
en installaties
Overige
materiële
vaste
activa
Totaal
Boekwaarde per 31 december 2007 5.127 22.181 9.783 2.312 39.403
Investeringen 0 372 565 500 1.437
Desinvesteringen 0 0 0 -2 -2
Afschrijvingen 0 -1.425 -1.212 -647 -3.284
Boekwaarde per 31 december 2008 5.127 21.128 9.136 2.163 37.554
Cumulatieve aanschafwaarde 5.127 31.840 22.475 7.841 67.283
Cumulatieve afschrijvingen 0 10.712 13.339 5.678 29.729
Boekwaarde per 31 december 2008 5.127 21.128 9.136 2.163 37.554
30

Jaarrekening 2008
Ultimo 2008 is er voor € 1.538.000 aan ‘activa in uitvoering’ tegen € 785.000 ultimo 2007. Per saldo
resteert een netto investering van € 2.190.000.
Activa in uitvoering
Het betreft hier de investering ten behoeve van:
Activa in uitvoering
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Diverse bouwkundige aanpassingen 320 206
Soft- en hardware 882 172
Diverse inventarissen 57 87
Diverse machines 279 276
Diverse vervoersmiddelen 0 44
Totaal 1.538 785
Investeringssubsidies
De jaarlijkse vrijval van de investeringssubsidies houdt gelijke tred met de economische levensduur
van het betreffende actief.
Verloop investeringssubsidies boekjaar 2008
(x € 1.000)
Saldo 31 december 2007 11
Afschrijving 2008 -4
Saldo 31 december 2008 7
Financiële vaste activa
Verloop financiële vaste activa
(x € 1.000) Verbonden
partij
Deelnemingen
Uitzettingen
> 1 jaar
Totaal
Boekwaarde per 31 december 2007 560 5 268 833
(Teruggaaf) stortingen 0 0 32 32
Resultaat 374 0 0 374
Teruggaaf storting 0 0 -5 -5
Aflossing rekening-courant -490 0 0 -490
Overige mutaties 63 0 -6 57
Boekwaarde per 31 december 2008 507 5 289 801
31

Jaarrekening 2008
Verbonden partij
Dit betreft Beverweerd Holding B.V., de waardering is als volgt opgebouwd:
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Verbonden partij 0 0
Rekening-courant 507 560
Totaal 507 560
Beverweerd Holding B.V. heeft een negatief eigen vermogen van € 100.000. Dit bedrag is als voorziening
in mindering gebracht op de rekening-courant met Beverweerd Holding B.V.
Deelnemingen
Specificatie deelnemingen
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Deelname certificaat Intratuin Holding B.V. 5 5
Totaal 5 5
Overige uitzettingen
Specificatie overige uitzettingen
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Vordering op Coöperatief Koninklijk Tuinbouwcentrum
Horticoop UA 153 139
Vordering op Coöperatieve Bloemenveiling FloraHolland
UA 94 80
De Scherpenberg 0 5
SSGA (glasvezelnet) 40 44
Participatie Coöperatieve vereniging Bergerden u.a. 1 0
Participatie Energie Coöperatie Greenhouse Energy
u.a. 1 0
Totaal 289 268
Vlottende activa
Voorraden
Specificatie voorraden
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Grond- en hulpstoffen 3.858 4.366
Halffabrikaat 2.085 1.879
Gereed product en handelsgoederen 1.938 1.810
Onderhanden werk 86 331
Bruto waardering 7.967 8.386
Voorziening voorraden -1.854 -1.645
Netto waardering 6.113 6.741
De voorziening bedraagt 23,3% (2007: 19,6%) van de bruto waardering.
32

Jaarrekening 2008
Vorderingen op openbare lichamen
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Vordering in verband met uitvoering Wsw 32 0
Totaal 32 0
Overige uitzettingen
Specificatie overige uitzettingen
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Debiteuren 5.402 6.100
Vordering op niet-deelnemende gemeenten 0 35
Totaal 5.402 6.135
Debiteuren
Specificatie debiteuren
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Debiteuren 5.772 6.599
Voorziening dubieuze debiteuren -370 -499
Totaal 5.402 6.100
Vorderingen op niet-deelnemende gemeenten
Deze post geeft de vordering weer van de bijdrage die wordt doorbelast aan niet deelnemende gemeenten
waarvan SW-werknemers in de Gemeenschappelijke Regeling werkzaam zijn.
Liquide middelen
Specificatie liquide middelen
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Kasgelden 80 109
Rekening-courant kredietstellingen 15.295 8.471
Totaal 15.375 8.580
Rekening-courant kredietinstellingen
Specificatie rekening-courant kredietstellingen
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Geld onderweg 25 10
N.V. Bank Nederlandse Gemeenten 99 78
ABN Amro Bank N.V. 15.037 8.369
Postbank N.V. 134 14
Totaal 15.295 8.471
33

Jaarrekening 2008
Overlopende activa
Specificatie overlopende activa
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Nog te factureren 147 170
Diverse vooruitbetaalde / te vorderen posten 1.210 3.341
Totaal 1.357 3.511
Onder de post ‘diverse vooruitbetaalde/te vorderen posten’ was ultimo 2007 opgenomen het te vorderen
bedrag van € 2,2 miljoen voor de verkoop van de locatie Leemansweg.
Vaste passiva
Eigen vermogen
Algemene reserve
Specificatie verloop algemene reserve 2008
(x € 1.000)
Saldo 31 december 2007 1.664
Bestemming resultaat 2007 3.129
Saldo 31 december 2008 4.793
Resultaat nog te bestemmen
Het resultaat bedraagt € 2.711.000, het Algemeen Bestuur dient over de bestemming van het resultaat
een besluit te nemen.
Voorzieningen
Op basis van herstelplan STERK heeft het Bestuur op 13 mei 2006 besloten een reorganisatievoorziening
te vormen.
Verloopoverzicht voorzieningen 2008
(x € 1.000)
Saldo 31 december 2007 3.658
Onttrekking aan voorziening 2007 -1.524
Saldo 31 december 2008 2.134
De onttrekkingen hebben in hoofdzaak betrekking op:
Specificatie onttrekking aan voorziening 2008
(x € 1.000)
Boventallig personeel 775
Kosten FPU 325
Huisvesting 424
Totaal 1.524
34

Jaarrekening 2008
Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens
In het kader van de WOPT melden wij dat wij in het verslagjaar aan één persoon een bedrag van
€ 243.472 hebben betaald. Het betreft een ambtelijk medewerker in de uitvoering die in het kader van
de reorganisatie een ontslagvergoeding is toegekend van € 188.621. Het ontslag heeft plaatsgevonden
per 31 augustus 2008. Het belastbaar loon over 2008 bedraagt € 45.952 en over 2007 € 62.204.
De pensioenbijdrage werkgever bedraagt over 2008 € 5.021 en over 2007 € 7.474.’
Vaste Schulden
Langlopende leningen
Alle geldleningen zijn verstrekt door de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten. Er zijn geen zekerheden
verstrekt voor de langlopende leningen.
De op de 'langlopende leningen' in het eerstvolgende boekjaar te verrichten aflossingen zijn als vlottende
schulden in de balans verwerkt. De leningen zijn af te lossen in gelijke jaarlijkse termijnen.
Verloopoverzicht langlopende leningen
(x € 1.000)
Saldo 31 december 2007 46.425
Af: aflossingen 2008 3.832
Saldo 1 januari 2008 42.593
Af: aflossingen 2009 16.083
Stand 31 december 2008 langlopend 26.510
Specificatie langlopende leningen - na aflossing 2009
Groot
x € 1,-
Begin / Eind Looptijd Rente % Schuldrest
Leningen BNG:
Leningnummer 83348 4.991.582 1995 / 2010 15 jaar 7,480 332.772
Leningnummer 85329 2.268.901 1996 / 2011 15 jaar 6,570 302.520
Leningnummer 86435 3.739.149 1997 / 2009 12 jaar 5,930 0
Leningnummer 87418 1.815.121 1997 / 2012 15 jaar 5,650 363.024
Leningnummer 88828 2.042.011 1998 / 2013 15 jaar 4,780 544.536
Leningnummer 90040 2.722.681 1999 / 2014 15 jaar 4,595 907.561
Leningnummer 90041 6.847.543 2000 / 2010 10 jaar 4,490 684.754
Leningnummer 91114 2.949.571 2000 / 2015 15 jaar 5,890 1.179.829
Leningnummer 93051 6.126.000 2002 / 2017 15 jaar 5,630 3.267.200
Leningnummer 94392 2.250.000 2002 / 2017 15 jaar 5,410 1.200.000
Leningnummer 94788 3.490.000 2002 / 2017 15 jaar 5,200 1.861.333
Leningnummer 97112 14.000.000 2003 / 2029 25 jaar 4,920 11.200.000
Leningnummer 97113 12.250.000 2003 / 2009 6 jaar 4,140 0
Leningnummer 97114 5.500.000 2003 / 2023 20 jaar 4,750 3.850.000
Leningnummer 97115 1.361.341 2003 / 2018 15 jaar 4,530 816.804
Totaal 26.510.333
Over 2008 bedraagt de rentelast over de vaste schulden € 2.154.406.
Voor de vaste schulden zijn geen zekerheden afgegeven.
35

Jaarrekening 2008
Vlottende schulden
Specificatie vlottende passiva
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Crediteuren 2.233 2.737
Aflossingsverplichting langlopende leningen 16.083 3.832
Overige schulden 4.241 3.362
Totaal 22.557 9.931
Crediteuren
Onder de post crediteuren staat ultimo 2008 € 160.000 (ultimo 2007: € 351.000) aan investeringscrediteuren
opgenomen.
Overige schulden
Specificatie overige schulden
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Schulden aan belastingen en sociale premies 3.342 2.625
Door te betalen Gemeentelijke SW-bijdrage 234 0
Gelden uit amendement Verburg/Bussemaker 665 737
Totaal 4.241 3.362
Overlopende passiva
Specificatie overlopende passiva
(x € 1.000) 31-12-2008 31-12-2007
Te betalen rente 896 1.057
Rekening-courant Stichting Motivaktie 100 41
Rekening-courant Stichting Personeel Presikhaaf 100 24
Reservering activa in uitvoering 829 683
Vooruit ontvangen bedragen trajecten 5.599 1.100
Overig 2.287 2.535
Totaal 9.811 5.440
Niet uit de balans blijkende verplichtingen
In de balans zijn niet de verplichtingen tot uitdrukking gebracht met betrekking tot betaling van:
♦ het opgebouwde vakantiegeld en de overlopende verlofuren bedragen ultimo 2008: € 7.353.000
en ultimo 2007: € 6.284.000;
♦ afgegeven bankgaranties voor € 71.250;
♦ accreditieven voor USD 9.935;
♦ huur- en leaseverplichtingen voor in totaal € 2.338.000;
♦ diverse overeenkomsten, onder anderen met energieleveranciers, waarvoor de verplichtingen
niet te kwantificeren zijn;
♦ voor mogelijke gevolgen van een aantal procedures en rechtszaken is ons inziens een afdoende
voorziening getroffen.
36

Jaarrekening 2008
13 TOELICHTING OP DE PROGRAMMAREKENING
Gemeentelijke SW-bijdrage
Specificatie van de Gemeentelijke SW-bijdrage
Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007
Taakstelling in SE (in aantallen) 2.650,0 2.650,0 2.646,0
Realisatie in SE (in aantallen) 2.629,4 2.650,0 2.646,0
Gemeentelijke SW-bijdrage per SE (in €) 26.275 25.700 25.337
Gemeentelijke SW-bijdrage (x € 1.000) 69.090 68.105 67.041
De Gemeentelijke SW-bijdrage is € 575 per SE hoger dan begroot, oftewel € 1,5 miljoen.
Salariskosten SW-personeel
Specificatie salariskosten SW-personeel
(x € 1.000) Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007
Bruto salarissen 53.323 55.021 51.851
Sociale lasten 8.358 8.160 7.974
Pensioenpremie 5.919 6.040 5.878
Totaal 67.600 69.221 65.703
Door lagere salariskosten per fte zijn de totale salariskosten SW € 1,6 miljoen lager dan begroot. Het
verschil wordt vooral veroorzaakt door lagere bruto salarissen en pensioenlasten.
In onderstaand overzicht worden de gemiddelde salariskosten van het SW-personeel per fte weergegeven.
Gemiddelde salariskosten SW-personeel per fte
Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007
Salariskosten (x € 1.000) 67.600 69.221 65.703
Gemiddeld aantal fte’s (excl. Begeleid Werken) 2.487,9 2.511,0 2.499,0
Gemiddelde salariskosten per fte (in €) 27.172 27.567 26.292
De werkgeverslasten voor sociale- en pensioenlasten zijn ten opzichte van het vorige jaar gelijk gebleven.
In onderstaande tabel worden de werkgeverslasten rekening 2008 met vergelijkende percentages
begroting 2008 en rekening 2007 weergegeven.
Werkgeverslasten SW-personeel
(in %) Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007
Sociale lasten 15,6 14,8 15,4
Pensioenpremies 11,1 11,0 11,3
Totaal sociale lasten 26,7 25,8 26,7
37

Jaarrekening 2008
Personeelsgebonden kosten SW
Specificatie personeelsgebonden kosten SW
(x € 1.000) Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007
Vervoerskosten SW 2.218 1.953 2.249
Eigen bijdrage personeel vervoerskosten SW -634 -459 -633
Kosten Begeleid Werken 406 705 360
Totaal 1.990 2.199 1.976
De personeelsgebonden kosten SW zijn € 0,2 miljoen lager dan begroot. Dit is bijna geheel terug te
voeren door de lagere realisatie Begeleid Werken. De reiskosten woon-werk van het SW-personeel is
nagenoeg gelijk aan de begroting.
Bruto en netto opbrengst
In onderstaande tabel worden per bedrijfsonderdeel de bruto en de netto opbrengsten weergegeven in
vergelijking met 2007.
Bruto en netto-opbrengst per bedrijfsonderdeel
Rekening 2008 Rekening 2007
(x € 1.000)
Brutoopbrengst
Nettoopbrengst
Nettoopbrengst
%
Brutoopbrengst
Nettoopbrengst
Nettoopbrengst
%
Bedrijf:
Industrie 9.352 5.139 55 11.679 5.660 48
Schoolmeubelen 12.335 6.769 55 12.452 6.653 53
Groen & Diensten 9.647 6.707 70 10.237 7.338 72
Plaatsingen 5.608 5.608 100 5.126 5.126 100
Tuincentrum Arnhem 6.265 2.503 40 6.185 2.412 39
Totaal 43.207 26.726 62 45.679 27.189 60
Overige opbrengsten
Dit betreft de doorbelasting van kosten van het SW-personeel en stafkosten aan Beverweerd Holding
cs en Stichting Motivaktie. Daarnaast staan hieronder de opbrengsten van de doorbelasting van personeel
aan het ROC.
Salariskosten regulier personeel
In onderstaand overzicht worden de salariskosten van het regulier personeel weergegeven.
(x € 1.000) Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007
Ambtelijk personeel 8.994 10.025 9.281
Overig regulier personeel 1.405 620 564
Totaal 10.399 10.645 9.845
Het overig regulier personeel wordt ingeleend van Stichting Personeel Presikhaaf.
Overige personeelskosten
De overige personeelskosten zijn gestegen door de hogere kosten voor opleidingen, hogere kosten
voor jubilea en aanstellingskosten voor regulier en overig personeel.
38

Jaarrekening 2008
Afschrijvingen
Specificatie afschrijvingen
(x € 1.000) Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007
Immateriële vaste activa 87 84 76
Bedrijfsgebouwen 1.425 1.434 1.422
Machines en installaties 1.212 1.276 1.249
Overige materiële vaste activa 647 792 655
Subtotaal 3.371 3.586 3.402
Onttrekking aan investeringssubsidies -4 -4 -4
Totaal 3.367 3.582 3.398
Financiële lasten
De financiële lasten zijn gedaald door een betere liquiditeitspositie.
Overige bedrijfskosten
Specificatie overige bedrijfskosten
(x € 1.000) Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007
Huur- en leasekosten 506 549 636
Onderhoudskosten 1.680 1.506 1.658
Energieverbruik 1.783 1.742 1.688
Belastingen en verzekeringen 438 527 496
Overige bedrijfskosten 5.587 5.544 5.551
Totaal 9.994 9.868 10.029
De kosten van energieverbruik zijn hoger dan begroot door hogere prijzen.
Op de overige bedrijfskosten is de afdrachtvermindering onderwijs in mindering gebracht, dit betreft de
subsidie die wordt ontvangen op scholingstrajecten.
39

Jaarrekening 2008
Gemeentelijke bijdragen
In onderstaande tabel is de bezetting per 31 december 2008 naar subsidiegemeente opgenomen met
daarbij de reeds in de begroting over 2008 vastgestelde gemeentelijke bijdragen.
Bezetting 31-12-2008
Gemeentelijke bijdragen
Absoluut In SE 2008 2007
Gemeente: x € 1.000 x € 1.000
Arnhem 1.286 1.187,8 985 924
Doesburg 90 85,6 77 71
Duiven 111 101,1 83 79
Lingewaard 244 230,2 198 185
Neder-Betuwe 21 20,7 21 18
Overbetuwe 197 181,2 150 143
Rheden 280 261,2 224 207
Rijnwaarden 75 69,1 61 56
Rozendaal 2 1,8 1 1
Westervoort 105 96,9 83 77
Zevenaar 191 174,8 140 133
Totaal deelnemende gemeenten 2.602 2.410,4 2.023 1.894
Niet deelnemende gemeenten:
Montferland 98 87,1 86 90
Overige 54 47,9 0 35
Totaal 2.754 2.545,5 2.109 2.019
Resultaat verbonden partijen
Dit betreft het resultaat van Beverweerd Holding B.V.
Specificatie aandeel verbonden partij
(x € 1.000) Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007
Beverweerd Holding B.V. -56 37 -73
Konfektiebedrijf Mutsaerts Holland B.V. 0 0 -4
Tuincentrum de Wuurde B.V. 430 -40 235
Subtotaal 374 -3 158
Ten laste van voorziening frictiekosten 0 0 4
Ten gunste van voorziening frictiekosten 44 0 0
Totaal 330 -3 162
Het resultaat van Konfektiebedrijf Mutsaerts Holland B.V. wordt ten laste gebracht van de voorziening
voor frictiekosten. In 2008 is door Tuincentrum De Wuurde B.V. een perceel grond verkocht, de verkoopopbrengst
komt ten gunste van de voorziening voor frictiekosten.
40

Jaarrekening 2008
14 RECHTMATIGHEID
De extra aandacht voor rechtmatigheid is een uitdaging voor Presikhaaf Bedrijven, omdat daardoor
zowel de eigen regels en voorschriften eens tegen het licht moeten worden gehouden als de feitelijke
uitvoeringsorganisatie onder de loep wordt genomen. Een nieuwe afweging van de rechtmatigheidaspecten
zoals deze in de loop der jaren in de eigen verordeningen en besluiten zijn opgebouwd, biedt
kansen om de processen doelmatiger, maar wellicht ook doeltreffender, in te richten. Dit doorlichtingproces
zal de komende jaren nog voortdurend de aandacht vragen. De feitelijke stand van zaken komt
jaarlijks in beknopte vorm tot uitdrukking in de accountantsverklaring inzake de rechtmatige totstandkoming
van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties alsmede in het verslag
van bevindingen van de accountant.
Het Algemeen Bestuur heeft in haar vergadering van 13 mei 2005 het normenkader ten behoeve van
de financiële rechtmatigheid vastgesteld. Wetten in formele zin worden vanuit buiten opgelegd en zijn
daardoor niet beïnvloedbaar door het Algemeen Bestuur. Deze vallen dus te allen tijde onder het normenkader.
Onderstaand worden de belangrijkste genoemd:
♦ Grondwet;
♦ Gemeentewet;
♦ Burgerlijk Wetboek;
♦ Wet Milieubeheer;
♦ Wet Gemeenschappelijke Regeling;
♦ Besluit Begroting en Verantwoording (BBV);
♦ Wet Financiering decentrale overheden (Fido);
♦ Wet sociale werkvoorziening (Wsw);
♦ Fiscale en sociale wetgeving;
♦ BTW-compensatiefonds;
♦ Regels omtrent Europese Aanbesteding;
♦ Besluit Accountantscontrole Provincies en Gemeenten (BAPG).
Daarnaast heeft het Algemeen Bestuur expliciet de nadere (interne) regelgeving vastgesteld. De volgende
interne verordeningen en/of regelgeving vallen voor het jaar 2008 onder het normenkader van
de Financiële Rechtmatigheid:
♦ Gemeenschappelijke Regeling Presikhaaf Bedrijven;
♦ Financiële verordening en controleverordening;
♦ Treasurystatuut;
♦ Mandaatregeling algemeen directeur Presikhaaf Bedrijven;
♦ Investeringsprocedure;
♦ Besluiten van het Dagelijks en het Algemeen Bestuur.
41

Jaarrekening 2008
15 ACCOUNTANTSVERKLARING
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening van de Gemeenschappelijke Regeling
Werkvoorziening Midden Gelderland (Presikhaaf Bedrijven) te Arnhem, bestaande uit de balans per
31 december 2008 en de programmarekening over 2008 met de toelichtingen, gecontroleerd.
Verantwoordelijkheid van het Dagelijks Bestuur
Het Dagelijks Bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Werkvoorziening Midden Gelderland
(Presikhaaf Bedrijven) is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening, alsmede voor het
opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording
provincies en gemeenten.
Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de
activa en passiva getrouw dient weer te geven, en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten
en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in
overeenstemming met de begroting, en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen (waaronder
interne verordeningen).
Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een
intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening
van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel
belang als gevolg van fraude of fouten bevat en voor de naleving van de relevante wet en regelgeving,
het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het
maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle,
als bedoeld in artikel 213, lid 2 van de Gemeentewet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming
met Nederlands recht, waaronder het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten
en de controleverordening Gemeenschappelijke Regeling Werkvoorziening Midden Gelderland.
Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij
gebonden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid
wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de
bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is
afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling
van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling
neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de
jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van
de wet- en regelgeving relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te
kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn,
maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem
van de gemeente. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid
van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen
die het bestuur van de gemeenschappelijke regeling heeft gemaakt, een evaluatie van het algehele
beeld van de jaarrekening, alsmede een evaluatie van het normenkader voor rechtmatigheid
zoals vastgesteld door het Algemeen Bestuur op 13 mei 2005.
De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden
3% van de totale lasten. Deze goedkeuringstolerantie is door het Algemeen Bestuur in haar vergadering
van 13 mei 2005 vastgesteld.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis
voor ons oordeel.
42

Jaarrekening 2008
Oordeel
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van de Gemeenschappelijke Regeling Werkvoorziening Midden
Gelderland (Presikhaaf Bedrijven) een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van
zowel de baten en lasten over 2008 als van de activa en passiva per 31 december 2008 in overeenstemming
met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten.
Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties
rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de van
toepassing zijnde wettelijke regelingen (waaronder interne wet- en regelgeving).
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende
instanties
Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 213 , lid 3 onder d Gemeentewet melden wij
dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.
Arnhem, 22 april 2009
Deloitte Accountants BV.
Was getekend: drs. M. Knip RA
43

Jaarrekening 2008
AFKORTINGENLIJST
ARBO
AWBZ
BAPG
BBL
BBV
BMW
BW
CAA
CAO
CWI
FIDO
FPU
GBA
GO
GR
ICT
IWI
KAM
MJOP
PMC
POM
POP
OR
RI&E
SE
SPAK
SPP
SW
UWV
WAO
Wgr
Wia
Wmo
Wopt
Wsw
Wva
Wwb
ARBeidsOmstandigheden
Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
Besluit Accountantscontrole Provincies en Gemeenten
BeroepsBegeleidende leerweg
Besluit Begroting en Verantwoording
BedrijfsMaatschappelijk Werk
Begeleid Werken
Centrum voor Arbeidsmatige Activiteiten
Collectieve ArbeidsOvereenkomst
Centrum voor Werk en Inkomen
Wet Financiering Decentrale Overheden
Flexibel Pensioen en Uittreding
Gemeentelijke Basis Administratie
Georganiseerd Overleg
Gemeenschappelijke Regeling
Informatie- en CommunicatieTechnologie
Inspectie Werk en Inkomen
Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden en Milieu
MeerJaren OnderhoudsPlan
Product Markt Combinatie
Presentatie- en OpbergMiddelen
Persoonlijk OntwikkelingsPlan
OndernemingsRaad
Risico Inventarisatie en Evaluatie
Standaard Eenheid
SPecifieke AfdrachtKorting
Stichting Personeel Presikhaaf
Sociale Werkvoorziening
Uitvoeringsinstituut WerknemersVerzekeringen
Wet op ArbeidsOngeschiktheidsverzekering
Wet Gemeenschappelijke Regelingen
Wet werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen
Wet Maatschappelijke Ondersteuning
Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde topinkomens
Wet Sociale Werkvoorziening
Wet Vermindering Afdrachten
Wet Werk en Bijstand
44

Jaarrekening 2008
45

Algemeen Bestuur van Presikhaaf Bedrijven
Postbus 9038
6800 EX ARNHEM
Datum : 28 september 2009
zaaknummer : 2009.0.068.782
Ons kenmerk : 2009-07-02941
Contactpersoon : Bleijerveld
Doorkiesnr. : 026-3773284
Onderwerp: Jaarverslag en Jaarrekening 2008
Geacht bestuur,
Uw bestuur heeft met het schrijven van 17 juli 2009 het Jaarverslag en de Jaarrekening van Presikhaaf
Bedrijven over 2008 aan het gemeentebestuur aangeboden.
De gemeenteraad heeft in zijn vergadering van 28 september 2009 kennis genomen van het Jaarverslag
en de Jaarrekening en ingestemd met de inhoud en verzending van deze brief.
De gemeenteraad is positief gestemd over het in het verslagjaar door Presikhaaf Bedrijven geboekte
exploitatieresultaat. Dit geldt eveneens voor de constatering, dat het weerstandsvermogen hiermee op
het gewenste peil is gebracht.
Tenslotte stemt de raad in met de voorgestelde wijze van verdeling van het surplus aan vermogen over
de deelnemende gemeenten in de Gemeenschappelijke Regeling Werkvoorziening Midden–Gelderland.
Voor het overige heeft de raad veel waardering voor het door u ingezette scholingsplan en de werkplekbegeleiding
voor betrokkenen; anderzijds bestaat er ook de nodige zorg over het erg hoge ziekteverzuim,
de werkladder en de wachtlijstproblematiek. De raad gaat er van uit, dat u deze voortvarend zult willen
aanpakken.
Hoogachtend
het college van burgemeester en wethouders van Arnhem,
de secretaris,
de burgemeester,
Eusebiusbuitensingel 53 • Postbus 59 • 6800 LK ARNHEM
Telefoon 0900 - 1809 • Fax 026 - 3773765 • E-mail: Gemeente@Arnhem.nl
DIENST INWONERSZAKEN