Doorstroom en talentontwikkeling : onderwijs voor ... - Onderwijsraad

1) Profielen hebben aansluiting op vervolgonderwijs niet verbeterd
Hoewel een groeiend aantal leerlingen van havo naar hoger beroepsonderwijs en van
vwo naar wetenschappelijk onderwijs doorstroomt, lijkt de invoering van profielen daarop
weinig effect te hebben gehad. In beide gevallen gaat het om trends die al jaren geleden
zijn ingezet. 55
Uitval en wisselen van studie in het hoger onderwijs zijn in de periode 1998-2003 stabiel
gebleven. De belangrijkste reden om te stoppen is een verkeerde studiekeuze. De uitval
is echter hoog: gemiddeld heeft slechts 50% van de studentenpopulatie na zes jaar een
diploma. Het probleem van de relatief hoge uitval in het eerste jaar is onderwerp van het
komende advies Succesvol starten in het hoger onderwijs van de Onderwijsraad.
Onderzoek van Van Langen, Kurver en Vierke (2007) geeft aan dat met name het c&mprofiel
(cultuur & maatschappij) in het havo geen logische aansluiting biedt op vervolgopleidingen.
Verder merken zij op dat de aansluitingsproblemen rond de natuurprofielen
en het c&m-profiel vooral meisjes betreffen.
2) Profielen lijken geen gevolg te hebben gehad voor afstroom vanuit het vwo
Er zijn geen aanwijzingen dat invoering van profielen heeft geleid tot een grotere afstroom
vanuit het vwo. Er wordt hier ook weinig afstroom geconstateerd. Dat kan echter
wijzen op een zware en verborgen selectie binnen het vwo. Scholen adviseren mogelijk
leerlingen te kiezen voor de makkelijke profielen, met name c&m, uit vrees voor rendementsverlies.
56 Het ongelijke niveau van de profielen is een knelpunt dat nog moet worden
aangepakt. Het c&m-profiel lijkt in de huidige vorm bijvoorbeeld onvoldoende waarborgen
te bieden voor een succesvolle vervolgopleiding. Dit profiel lijkt een alternatief te
zijn voor afstroom naar het havo, en daarmee de oude ‘pretpakketten’ (de keuze voor
een vakkenpakket zonder wiskunde en met relatief gemakkelijke vakken) van vóór de
profielstructuur te vervangen.
Profielcommissies bepleiten twee profielen in plaats van vier
In september 2007 hebben de profielcommissies een advies uitgebracht met voorstellen
voor de verdere ontwikkeling van de profielen voor de langere termijn. Daarin pleiten de
profielcommissies voor een vermindering van het aantal profielen van vier naar twee:
een natuurprofiel en een maatschappijprofiel. Hierdoor zou er een betere aansluiting
moeten komen met het vervolgonderwijs en zou er een grotere doorstroom moeten ontstaan
naar bèta-opleidingen. Daarnaast introduceren de profielcommissies twee brede
leergebieden voor alle leerlingen: natuurkennis en maatschappijkennis. De profielcommissies
menen verder dat een verhoogde keuze voor bètaprofielen gestimuleerd kan
worden door de keuze ervoor op een later moment in de schoolloopbaan te leggen.
De staatsecretaris van OCW (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) heeft in een reactie echter
aangegeven niet te voelen voor verdere ingrijpende structuurwijzigingen rond de
profielen. De staatssecretaris geeft de voorkeur aan verbetering van het onderwijsprogramma
binnen de nieuwe profielen zoals die per 1 augustus 2007 zijn ingevoerd. 57
55 Borghans & Coenen, 2007.
56 Van Langen e.a., 2007.
57 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2007c.
Doorstroom en talentontwikkeling
35