Modulair 1 (jaargang 25, 11 september 2009) - Open Universiteit ...

SCRIPTIE
sment ook nuttig in basisonderwijs
‘Dat is een evaluatievorm waarbij leerlingen volgens vooraf opgestelde
criteria aangeven in hoeverre medeleerlingen doelstellingen
hebben gerealiseerd. Ze beoordelen dus elkaar. In het basisonderwijs
kan peerasssessment ingezet worden voor het aanleren van
een kritische denkhouding, het vermogen om eigen werk te evalueren
en communicatieve vaardigheden goed te ontwikkelen.
De communicatieve vaardigheid wordt onder andere getoetst
door het geven van spreekbeurten. In mijn scriptie onderzoek ik
of training van de vaardigheid peerassessment bij leerlingen in
het basisonderwijs een positief effect heeft op uitvoering van deze
spreekbeurten.’
Een training peerassessment geeft leerlingen
zelfvertrouwen, inzicht en ze leren
reflecteren op hun eigen vaardigheden en
die van andere kinderen.’
Onderzoek
Binnen drie maanden had Kelly haar onderzoeksplan geschreven.
Het onderzoek verrichte ze gedurende vier maanden in groep
zeven van haar eigen school en van basisschool de Driezwing,
ook in Breda. ‘Ik formeerde twee groepen: een controlegroep
en een experimentele groep, op mijn school. De experimentele
groep werd ondersteund met een training in peerassessmentvaardigheden.
De controlegroep voerde peerassessments uit zonder
training.’ Kelly liet leerlingen van beide groepen een spreekbeurt
voorbereiden. Ook kregen de leerlingen een spreekbeurt op video
te zien, die door de leerlingen en de docenten op een formulier
beoordeeld werd. In de eerste ronde spreekbeurten startte de trainingen
van peerassessments. Na de laatste spreekbeurt uit de eerste
ronde werd de video opnieuw vertoond en beoordeeld. In de
tweede fase hielden de leerlingen een tweede spreekbeurt die ook
weer door medeleerlingen en docenten werd beoordeeld. ‘Voor
leerlingen een ander kunnen beoordelen, moeten ze beschikken
over vaardigheden om hun eigen leerproces en resultaat te beoordelen.
Daar ging mijn eerste training over. Daarna ging het over
criteria voor een goede spreekbeurt en omgaan met deze criteria.
In les vier leerden ze feedback geven en ten slotte ging het over
feedback ontvangen en feedback toepassen op de spreekbeurt.
De kinderen kregen zo handvatten die hen helpen eigen kennis
en vaardigheden in te schatten en ze weten welke eisen gesteld
worden aan de spreekbeurt. Ze kunnen dan aangeven wat goed en
minder goed was aan de spreekbeurt en verbetertips geven.’
Effecten
Om de effecten te meten, had Kelly 22 meetmomenten ingebouwd.
Zo kon ze zien of de training effect had op de kwaliteit van de
peerassessmentvaardigheden die de leerlingen uitvoerden en hoe
deze vaardigheden zich ontwikkelden gedurende de training.
Ook kon ze onderzoeken of er een relatie bestond tussen de
peerassessmentvaardigheden en de uitvoering van de spreekbeurt
en ten slotte of de aangeleerde vaardigheden constant bleven
naarmate de tijd verstreek. Uit de analyse van de gegevens bleek
dat een training een positief effect heeft op de kwaliteit van de
peerassessmentvaardigheden. Kelly meent daarom dat zo’n training
ook positief kan werken bij andere activiteiten, zoals een
opstel of een boekbespreking schrijven. ‘Het geeft de leerlingen
zelfvertrouwen, inzicht en ze leren reflecteren op hun eigen vaardigheden
en die van andere kinderen.’ Een duidelijke relatie tussen
peerassessmentvaardigheden en uitvoering van de spreekbeurt
kon Kelly niet aantonen. Verder blijken herhaalde oefening en training
noodzakelijk om deze vaardigheden constant van kwaliteit te
laten zijn.
Fantastische ervaring
Kelly kijkt met heel veel plezier terug op haar onderzoek, dat ze
in maart afrondde. Niet alleen kreeg ze enthousiaste reacties van
de leerkrachten en leerlingen die aan het onderzoek meewerkten,
ook haar begeleidster Desirée Joosten-Ten Brinke was vol lof. De
scriptie vormde zo een mooie afsluiting van een geweldige studie.
‘Onderzoeken op wetenschappelijk niveau, opgedane kennis kunnen
toepassen en daadwerkelijk resultaat zien, dat was een fantastische
ervaring. De vele uurtjes die in het hele proces zijn gaan
zitten, zijn ruimschoots de moeite waard geweest.’
‘De vele uurtjes zijn ruimschoots de moeite
waard geweest.’
In de rubriek Onderzoek komen beurtelings een hoogleraar/docent en een scriptiestudent
aan het woord. Bij de Open Universiteit staat het onderzoek in dienst van het
onderwijs. Op de eerste plaats gaat het om onderwijstechnologisch onderzoek ter
vernieuwing van het onderwijs. Zulk onderzoek wordt gedaan bij het Ruud de Moor
Centrum (onderwijspraktijk), het Netherlands Laboratory for Lifelong Learning
(leven-lang-leren) en het Centre for Learning Sciences and Technologies, CELSTEC (zie
hierna). Bij faculteiten wordt vakgericht, disciplinair onderzoek verricht. De vorm van
het daarvan afgeleide afstudeeronderzoek – bachelor- en masteropleiding – verschilt
per faculteit: individueel, groepsopdracht, in samenwerking met bedrijven, in onderzoekskringen,
et cetera.
Het wetenschappelijke onderzoek bij CELSTEC, heeft als doel kennis en inzicht verkrijgen
in duurzame en ‘evidence-based’ oplossingen die het leren op school, tijdens
werk, thuis en onderweg bevorderen. CELSTEC combineert onderzoek in the Learning
Sciences met innovaties en inzichten betreffende nieuwe media, mobiele toepassingen
en het internet. Het onderzoek wordt uitgevoerd binnen verschillende programma’s.
CELSTEC verzorgt (ook) de Masteropleiding Onderwijswetenschappen. De cursussen
sluiten nauw aan bij de inzichten uit de verschillende onderzoeksprogramma’s.
Zo worden de theorieën omtrent ‘instructional design’ die centraal staan in het programma
‘Learning and Cognition’ in de cursussen als uitgangspunt genomen. Verder
zijn de docenten van de opleiding ook werkzaam in één van die drie programma’s, wat
de synergie ten goede komt. Ook scriptieonderwerpen sluiten zoveel mogelijk aan bij
het eigen onderzoek.
Belangstelling voor de scriptie van Kelly Meusen? kd.meusen-beekman@studie.ou.nl.
Modulair 11 september 2009
15