Onderwijs en Innovatie - Open Universiteit Nederland

Onderwijs
De waarde van valorisatie
Eind vorig jaar organiseerde hogeschool Saxion een congres over tien jaar toegepast
onderzoek waar de zestig best practices op onderzoeksgebied werden gepresenteerd.
Daarvoor ontwikkelde de hogeschool een aantal specifieke valorisatiecriteria. Een goede
methode om de waarde van toegepast onderzoek te beoordelen? ‘We willen duidelijk
maken waar we staan op onderzoeksgebied, hoe relevant onze onderzoeken zijn en wat
de kwaliteit, betrouwbaarheid en nauwkeurigheid ervan is. ’
Hans Olthof
In november 2012 bezochten ruim honderd relaties van Saxion
het congres ‘Onderzoek voor een vitale regio’, waar de hogeschool
de beste onderzoeken van de afgelopen tien jaar presenteerde.
Een lastige opgave, want welke onderzoeken zijn de
beste? Die waar de probleemstelling klopt? Of die waar de
opdrachtgever erg blij mee was? Of dat ene onderzoek waar
lectoren, studenten en studenten het meest van geleerd hebben?
Om de term ‘beste’ te kunnen verantwoorden, greep
Saxion naar het valorisatiemiddel. De zestig beste onderzoeken
die Saxion tijdens het congres presenteerde, haalden de hoogste
valorisatiescore. Saxion-lector Thomas Thijssen, projectleider
van het congres hierover: “Onze hogeschool heeft drie
kerntaken: goed onderwijs verzorgen, praktijkgericht onderzoek
uitvoeren en aan kennisvalorisatie doen. Die laatste kerntaak
geeft een antwoord op de vraag hoe bruikbaar onze gegenereerde
kennis is voor de praktijk. Anders gezegd, draagt de
kennis die wij ontwikkelen bij aan concrete maatschappelijke
en economische waarden voor onze partners en kunnen onze
studenten zich daarmee optimaal ontwikkelen en kwalificeren
voor de arbeidsmarkt?”
Moeilijk te bewijzen
Zoals Rob Martens in zijn bijdrage in het vorige nummer van dit
tijdschrift (OI 4, 2012) beschreef, is valorisatie is een breed begrip
en in de praktijk vaak lastig te bewijzen. Valorisatie betekent in
het kort dat nieuwe technologieën en kennis – die aanwezig
zijn bij, of ontwikkeld worden door universiteiten en hogescholen
– aangewend worden ten gunste van de maatschappij.
Daarbij staat kennisoverdracht meer centraal dan het verzilveren
van die kennis. En juist dat laatste maakt valorisatie in de
praktijk zo lastig te bewijzen.
Dat roept de vraag op hoe Saxion erin geslaagd is de beste
onderzoeken van de laatste tien jaar te presenteren. Frans Pol,
voorzitter van de Saxion-beleidsgroep Onderzoek, daarover:
“Wij willen ons herkenbaar profileren als een university of
applied sciences. Het draait wat onderzoek betreft dus om de
toepassing daarvan. Dat is niet nieuw, maar wordt door ons de
komende jaren extra benadrukt."
Blijft de vraag hoe je de (maatschappelijke) waarde van toegepast
onderzoek kunt meten. Pol: “Sinds een paar jaar werken we
met reviews waarbij onze lectoren en collega-onderzoekers
buiten Saxion elkaars werk de maat nemen. In die reviews
wordt ook ingegaan op wat de waarde of valorisatie van het
onderzoek is.”
Engaged scholarship
Door de invoering van prestatie-indicatoren in het hoger
onderwijs wordt de vraag wat de (meer)waarde van toegepast
onderzoek is steeds urgenter. Veel hogescholen zijn op dit
moment druk bezig om die vraag te beantwoorden en hun
eigen profiel op onderzoek te drukken. “Het is zoeken naar een
common value”, legt Pol uit. “Toegepast onderzoek moet heel
basaal gedragen worden binnen onze organisatie. Het is iets
dat onze docenten en medewerkers tot in hun grote teen moeten
voelen, omdat het naast goed onderwijs verzorgen onze
belangrijkste maatschappelijke opdracht is. We kijken nu
nadrukkelijk naar het Engaged scholarship-model van de
Amerikaanse onderzoeker Van de Ven. Engaged scholarship is
een participerende manier van onderzoek doen en betekent
een verregaande samenwerking tussen onze onderzoekers en
mensen uit de praktijk. Dat model past bij hetgeen we nu al
doen, maar zou een verdere verwetenschappelijking ervan kunnen
betekenen. Wat niet helpt is van bovenaf een bepaald
model of systematiek opleggen. Dwang en drang helpen hier
niet. Leren begint met delen; we moeten dus het gesprek met
elkaar aangaan en samen ontdekken wat we verstaan onder
toegepast onderzoek.”
Dat mag allemaal wat vrijblijvend overkomen, volgens Pol is dat
allerminst het geval. “We kijken zoals gezegd nu al heel nadrukkelijk
naar de maatschappelijke waarde van onze onderzoeksprojecten.
Ook monitoren we hoeveel docenten en studenten
er betrokken zijn bij onderzoek. En er is niets vrijblijvends aan
de prestatie-indicatoren die we met het ministerie van OCW
hebben afgesproken. Onze onderzoeksopdracht is dus scherp,
zowel kwalitatief als kwantitatief.”
34 OnderwijsInnovatie maart 2013