Jaarverslag 2004 - Rijksmuseum

Verslag van de directie
2004 was voor het Rijksmuseum het jaar van de integrale verhuizing. Nadat het hoofdgebouw
op 7 december 2003 zijn poorten had gesloten, begon de immense onderneming om ruim een
miljoen voorwerpen naar hun tijdelijk onderkomen te vervoeren. Zo publiekelijk als eind
2003 ‘De Nachtwacht’ was verhuisd, zo geruisloos verlieten de overige schilderijen, meubelen,
scheepsmodellen en dozen met tekeningen en prenten het gebouw aan de Stadhouderskade.
Op 2 augustus was de omvangrijke operatie voltooid, vanaf september werd de ontmanteling
van het interieur van het hoofdgebouw in gang gezet.
Ook de medewerkers van het Rijksmuseum kregen een nieuwe
werkplek. De meeste verhuisden al in juni naar de Frans van
Mierisstraat, waar naast de kantoren ook de bibliotheek en het
Rijksprentenkabinet hun tijdelijke huisvesting kregen. De directievilla
in de museumtuin werd verlaten en zal de komende jaren
fungeren als ‘bouwkeet’ voor het Ateliergebouw. De restauratoren
vonden onderdak bij het Scheepvaartmuseum, het Instituut
Collectie Nederland (ICN) aan de Gabriël Metsustraat en het
Amsterdams Gemeentearchief aan de Tolstraat.
Het publiek kan tijdens de verbouwing het Rijksmuseum
toch bezoeken. Eind 2003 was in de Philipsvleugel de presentatie
Rijksmuseum, De Meesterwerken geopend en deze bleek een breed
publiek aan te spreken. Het mag een groot succes heten dat, met
vóór de verbouwing een gemiddeld jaarbezoek van ca. 1,2 miljoen
in het hoofdgebouw, maar liefst 812.102 bezoekers ons in de
Philipsvleugel wisten te vinden. De verhouding van het nationale
en internationale bezoek was 27%-73%. Jeugdige bezoekers maakten
13% van het totaalbezoek uit. Ook de museumwinkel deed
goede zaken. Hieraan was zeker ook de inspirerende publiciteitscampagne
‘Wegens verbouwing geopend’ debet. Voeg hierbij de
ruim 180.000 mensen die onze vestiging op Schiphol aandeden en
de vele tienduizenden die een of meer van de in 2004 gestarte gastpresentaties
in Nederlandse musea bezochten, en er kan zonder
overdrijving worden gesteld dat het Rijksmuseum aan zichtbaarheid
in 2004 nauwelijks heeft ingeboet. Integendeel, nog nooit
was de impact van het museum, met zijn vertakkingen van
Drenthe en Twente tot Dordrecht en Maastricht, zó nationaal.
Ook in het buitenland deed het museum van zich spreken. De
Vanmour-tentoonstelling, in 2003 onder grote belangstelling in
Amsterdam getoond, trok in het verslagjaar in het Topkapi
Museum in Istanbul maar liefst 150.000 bezoekers.
Op 26 april presenteerden de zeven kandidaten die in de procedure
voor de expositiearchitect van Het Nieuwe Rijksmuseum
meedongen, hun uitwerking van de opdrachten in enkele sessies
in het Johan de Witt Huis in Den Haag. De selectiecommissie
stond onder voorzitterschap van Ronald de Leeuw en bestond voorts
uit Antonio Cruz (namens de architecten), Jo Coenen (Rijksbouwmeester),
Wim Crouwel (vormgever en voormalig directeur
Museum Boijmans Van Beuningen) en Peter Sigmond en Jan
Rudolph de Lorm (Rijksmuseum). De keuze viel op de Franse interieurarchitect
Jean-Michel Wilmotte, die onder meer voor de inrichting
van grote delen van het Musée du Louvre verantwoordelijk
was (zie p. 39). Bureau Copijn werd gekozen als tuinarchitect.
In juni werd het door de architecten Cruz & Ortiz ontworpen
Infocentrum in de tuin van het Rijksmuseum aan de zijde van de
Jan Luijkenstraat opgeleverd. Het werd op 20 juli formeel in
gebruik genomen en is nu dagelijks van 11.00 tot 16.00 uur
geopend (maandag gesloten). Naast actuele informatie over het
project aan de hand van foto’s, maquettes en filmbeelden, worden
er ook wisselende exposities georganiseerd. De eerste was gewijd
aan de prijswinnende ontwerpen van Jean-Michel Wilmotte. Ter
gelegenheid van de ingebruikstelling van het Infocentrum werd
een nummer van SMAAK, een magazine van de Rijksgebouwendienst,
uitgegeven en kwam er een heruitgave van de brochure
Het Nieuwe Rijksmuseum. Voor het publiek van de 21ste eeuw met de
12
De reclamecampagne ‘Wegens verbouwing geopend’ werd in 2004 voortgezet.
Ontwerp: Skipintro
In september werd gestart met de ontmanteling van het hoofdgebouw.
Daarbij werden alle toevoegingen verwijderd die na 1885 waren aangebracht,
en werden de binnenhoven in hun oude staat teruggebracht.
Foto: Eran Oppenheimer
13