Jaarverslag 2004 - Rijksmuseum

uimte te plaatsen, werd verworpen, omdat ze het zicht op de
ruimte te veel bleken te belemmeren. Wilmotte: ‘We hebben niet
altijd meteen de juiste oplossing te pakken. Het is een geleidelijk
proces.’ Van grote invloed was ook zijn bezoek aan het lege interieur
van het museum. ‘Toen zag ik de zalen voor het eerst in hun
naakte gedaante, ontdaan van alle valse plafonds, tussenmuren en
andere toevoegingen die er in de loop der jaren waren bijgekomen.
Dat was een groot verschil met wat ik had aangetroffen bij
eerdere bezoeken en het leidde mijn ideeën voor de nieuwe inrichting
weer in een andere richting.’ Op dit moment wordt er een
prototype gemaakt van een lichte en ‘onnadrukkelijke’, geheel uit
glas opgetrokken vitrine, die een sterk verticaal accent aan de
ruimte verleent en van bovenaf wordt verlicht. ‘Op papier zien de
vitrines er fantastisch uit, maar we moeten uitproberen hoe ze
daadwerkelijk in de zalen functioneren.’
Zo zullen er in de komende periode nog heel wat voorstellen
heen en weer gaan tussen Amsterdam en Parijs. Daarbij zullen
onherroepelijk nog meer plannen in de prullenbak belanden.
Wilmotte zit er niet mee: ‘Dit werk is voor een belangrijk deel
intuïtief. Dat werkt heel goed, zolang je maar de moeite neemt de
beslissingen die je op gevoel hebt genomen, in de praktijk te toetsen.
En gaandeweg dienen zich ideeën en oplossingen aan waarmee
het project weer een stap verder komt.’
Open blik
Wilmotte verdeelt zijn aandacht ondertussen over een ontzagwekkende
reeks grote en kleine projecten. Die lopen uiteen van de
bouw van een omvangrijk museum voor islamitische kunst in
Quatar tot de inrichting van de hal van het vliegveld van Seoel of
het design van luxe hotels aan de Franse Rivièra. Hoe lukt het hem
het overzicht te bewaren? Wilmotte: ‘Ik ben ervan overtuigd dat
het juist goed is om met veel projecten tegelijk bezig te zijn. Zo
word je gedwongen om steeds opnieuw met een open blik naar
zo’n project te kijken.’
Wilmotte heeft nog niet zo lang geleden ook een belangrijke
bijdrage geleverd aan de inrichting van enkele afdelingen van het
Louvre. Laat hij zich hierdoor, of door de interieurs van andere
musea, inspireren? Hij schudt heftig nee. ‘Ik ben door het
Rijksmuseum juist ingehuurd om de individualiteit en de kracht
van dít gebouw te benadrukken. Het gebouw is aan de buitenkant
al zo individueel en indrukwekkend. Ik wil dat de bezoekers dat
gevoel meenemen naar binnen en erin worden bevestigd. Dat ze
denken: dit kan alleen maar het Rijksmuseum zijn. En dus niet:
aan welk museum doet dit gebouw me toch denken. Het
Rijksmuseum heeft een eigen atmosfeer, een eigen kleur, een
eigen touch. Dáár wil ik bij aansluiten.’
40 41
Ontwerp van Jean-Michel Wilmotte voor zalen op de bovenverdieping.
Foto: Wilmotte & Associés, Parijs
Praktische haalbaarheid
Wilmottes aanpak moet boven alles resulteren in een ‘heldere en
duidelijke’ opstelling. ‘We willen de bezoeker zo dicht mogelijk
bij de collectie brengen. Daarover voeren we overleg met de conservatoren.
Die hebben wel eens de neiging te veel objecten te willen
exposeren. Ik geloof dat die hoeveelheid het zicht op de
belangrijkste werken kan belemmeren. Liever vier objecten tonen
die er uitspringen, dan tien die elkaar in de weg staan.’ Hij is
onder de indruk van de tijdelijke opstelling in de Philipsvleugel:
‘Ik zie die presentatie als een opstap. Of eigenlijk: als een stap tussen
hoe het was en hoe het gaat worden.’
Wilmottes medewerkster Marleen Homan – een Nederlandse
die al een half leven in Parijs woont – karakteriseert het overleg
met de conservatoren als een vriendschappelijk partijtje pingpong:
‘Wij bemoeien ons natuurlijk niet met de inhoudelijke keuzes,
de conservatoren maken de selectie. Maar de praktische haalbaarheid
moet ook in de gaten worden gehouden. Als je twintig
objecten in een vitrine propt, gaat het effect, hoe mooi ze ook zijn,
toch weer verloren. In dit proces moeten de conservatoren hun
wensen wel eens bijstellen en zij corrigeren op hun beurt de oplossingen
die wij aandragen. Zo gaat dat over en weer, net zolang tot
alles netjes op zijn plaats staat.’
Impressie van het gedeelte van het hoofdcircuit over de middeleeuwen.
Foto: Wilmotte & Associés, Parijs
Door Wilmotte ontworpen vitrines in het eerste deel van het circuit.
Foto: Wilmotte & Associés, Parijs