Het omkatten van certificaten (I) - Stibbe
Het omkatten van certificaten (I) - Stibbe
Het omkatten van certificaten (I) - Stibbe
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
RECHTSVRAGENRUBRIEK<br />
5. De vragensteller gaat ten onrechte uit <strong>van</strong> de<br />
opvatting dat art. 4:963a iets met de om<strong>van</strong>g <strong>van</strong> de<br />
legitieme portie te maken heeft. De legitieme portie<br />
<strong>van</strong> de moeder bedraagt 1/2 x 1/2 = 1/4. Als art. 4:963a<br />
(ten onrechte) zou worden toegepast bedraagt het<br />
beschikbaar deel 1/2, zodat met de inkortingsvordering<br />
<strong>van</strong> art. 963a de helft kan worden ingekort bij de<br />
‘goeddoelinstelling’. Voor de legitieme-inkorting is<br />
dan mijns inziens geen plaats meer.<br />
Maar nu art. 4:963a niet toepasselijk is, moet de<br />
moeder genoegen nemen met haar legitieme portie<br />
ad 1/4.<br />
Tot slot constateer ik dat art. 4:963a steeds een bron<br />
<strong>van</strong> discussie en tweespalt is geweest.<br />
MJvM<br />
DE STICHTING TOT BEVORDERING DER NOTARIËLE WETENSCHAP<br />
Rubriek onder verantwoordelijkheid <strong>van</strong> de Stichting<br />
www.notarielestichting.nl<br />
<strong>Het</strong> <strong>omkatten</strong> <strong>van</strong> <strong>certificaten</strong> (I)<br />
Over medewerking <strong>van</strong> de vennootschap en wat<br />
daar aan kan veranderen<br />
1. Inleiding<br />
<strong>Het</strong> doel <strong>van</strong> certificering <strong>van</strong> aandelen is om de economische<br />
gerechtigdheid tot aandelen los te koppelen<br />
<strong>van</strong> de aan die aandelen verbonden zeggenschap.<br />
Dit geschiedt doorgaans door een aparte entiteit op<br />
te richten, het administratiekantoor (veelal een<br />
stichting), dat de voorwaarden vaststelt waaronder<br />
hij aandelen in beheer wil nemen en houden, de<br />
administratievoorwaarden. <strong>Het</strong> administratiekantoor<br />
geeft <strong>certificaten</strong> uit voor de aandelen die hij<br />
verkrijgt in de desbetreffende NV of BV. De wet<br />
maakt onderscheid tussen <strong>certificaten</strong> <strong>van</strong> aandelen<br />
uitgegeven met, en zonder medewerking <strong>van</strong> de vennootschap.<br />
<strong>Het</strong> komt niet zelden voor dat ooit aandelen zijn<br />
gecertificeerd en later blijkt dat het anders had<br />
gemoeten. Of dat men het anders wil omdat de<br />
omstandigheden zijn gewijzigd. De vraag is nu of<br />
eens gekozen altijd gekozen blijft, met andere woorden,<br />
kunnen <strong>certificaten</strong> die geacht moeten worden<br />
met medewerking <strong>van</strong> de vennootschap te zijn uitgegeven<br />
worden omgevormd tot <strong>certificaten</strong> die geacht<br />
kunnen worden zonder medewerking <strong>van</strong> de vennootschap<br />
te zijn uitgegeven en vice versa?<br />
2. De gevolgen<br />
De wet verbindt aan de medewerking <strong>van</strong> de vennootschap<br />
aan de uitgifte <strong>van</strong> <strong>certificaten</strong> voor aandelen<br />
in haar kapitaal een aantal gevolgen. Zo hebben<br />
houders <strong>van</strong> met medewerking <strong>van</strong> een ven -<br />
nootschap uitgegeven <strong>certificaten</strong> (i) het recht<br />
algemene vergaderingen bij te wonen en daar het<br />
woord te voeren en dienen zij daartoe ook opgeroepen<br />
te worden 1 (ii) het recht de jaarstukken in te<br />
zien ten kantore <strong>van</strong> de vennootschap en daar<strong>van</strong><br />
kosteloos een afschrift te verkrijgen 2 en (iii) een<br />
gezamenlijk pandrecht op de gecertificeerde aandelen<br />
tot zekerheid <strong>van</strong> hun vorderingen jegens het<br />
9 oktober 2010/6858 WPNR . . .<br />
administratiekantoor (art. 3:259 leden 2 en 3 Burgerlijk<br />
Wetboek). 3<br />
3. Wat dient te worden verstaan onder<br />
‘medewerking’?<br />
Wat maakt nu of er sprake is <strong>van</strong> ‘met medewerking<br />
<strong>van</strong> een vennootschap uitgegeven <strong>certificaten</strong>’?<br />
Anders gezegd: wat maakt of een vennootschap al<br />
dan niet haar medewerking aan de uitgifte <strong>van</strong> <strong>certificaten</strong><br />
heeft verleend?<br />
Men kan twee stromingen onderscheiden. De eerste<br />
stroming hanteert een ruime opvatting, in die zin dat<br />
iedere vorm <strong>van</strong> betrokkenheid <strong>van</strong> de vennootschap<br />
bij de certificering kan bijdragen aan het oordeel<br />
dat de vennootschap ‘medewerking’ heeft verleend.<br />
De vraag of een vennootschap al dan niet haar<br />
medewerking heeft verleend is in deze opvatting feitelijk<br />
<strong>van</strong> aard. Indien, bijvoorbeeld, het initiatief tot<br />
de certificering geacht kan worden te zijn uitgegaan<br />
<strong>van</strong> de vennootschap, bestuurders <strong>van</strong> het administratiekantoor<br />
ook bestuurders <strong>van</strong> de vennootschap<br />
zijn of de vennootschap de kosten voor de certificering<br />
draagt, kan dat medewerking in de zin <strong>van</strong> de<br />
wet impliceren (de ruime leer).<br />
De tweede stroming huldigt een engere opvatting en<br />
eist voor ‘medewerking’ in de zin <strong>van</strong> de wet een<br />
daad <strong>van</strong> de vennootschap, die als zodanig gericht is<br />
op de bevordering <strong>van</strong> de certificering en op het<br />
intreden <strong>van</strong> de rechtsgevolgen die de wet aan die<br />
medewerking verbindt. De statuten moeten daarvoor<br />
de ruimte bieden (de enge leer).<br />
1. Art. 2:227 lid 2 en art. 2:223 lid 2 Burgerlijk Wetboek.<br />
2. Art. 2:212 Burgerlijk Wetboek.<br />
3. Zie voor een volledig overzicht F.J.P. <strong>van</strong> den Ingh, Certificering<br />
en certificaat <strong>van</strong> aandeel bij de besloten vennootschap,<br />
Deventer: Kluwer 1991, p. 245 e.v.<br />
727
DE STICHTING TOT BEVORDERING DER NOTARIËLE WETENSCHAP<br />
Inmiddels lijkt de ruime leer terrein te verliezen aan<br />
de enge leer en wordt meer en meer het beginsel<br />
omarmd dat als de statuten <strong>van</strong> een vennootschap<br />
bepalen dat de vennootschap geen medewerking<br />
kan verlenen aan de uitgifte <strong>van</strong> <strong>certificaten</strong> <strong>van</strong> aandelen<br />
in haar kapitaal, de administratievoorwaarden<br />
hiermee in lijn zijn en degenen die de <strong>certificaten</strong><br />
hebben verworven, de toepasselijkheid <strong>van</strong> de administratievoorwaarden<br />
hebben aanvaard, de <strong>certificaten</strong><br />
geacht moeten worden te zijn uitgegeven zonder<br />
medewerking <strong>van</strong> de vennootschap. 4<br />
In veel gevallen zal certificering bedoeld zijn zonder<br />
medewerking <strong>van</strong> de vennootschap te geschieden.<br />
Alleen zonder medewerking <strong>van</strong> de vennootschap<br />
immers vindt een maximale scheiding plaats tussen<br />
de economische gerechtigdheid tot de aandelen<br />
zoals belichaamd in de <strong>certificaten</strong> enerzijds en de<br />
zeggenschapsrechten (het vergaderrecht en het<br />
stemrecht) verbonden aan de aandelen welke worden<br />
gehouden door, en welke rechten derhalve<br />
berusten bij, het administratiekantoor anderzijds.<br />
4. <strong>Het</strong> karakter <strong>van</strong> administratievoorwaarden<br />
<strong>Het</strong> administratiekantoor stelt de voorwaarden vast<br />
waaronder hij aandelen ten titel <strong>van</strong> certificering zal<br />
houden. Deze administratievoorwaarden hebben<br />
een verbintenisrechtelijk karakter. De certificaathouder<br />
aanvaardt bij de verkrijging <strong>van</strong> <strong>certificaten</strong><br />
de administratievoorwaarden en aldus komt een<br />
overeenkomst tot stand tussen het administratiekantoor<br />
en de certificaathouder, welke wordt<br />
bepaald door de administratievoorwaarden. Daarnaast<br />
bestaat in het geval <strong>van</strong> <strong>certificaten</strong> die zijn<br />
uitgegeven met medewerking <strong>van</strong> de vennootschap<br />
ingevolge de wet een directe vennootschapsrechtelijke<br />
relatie tussen de certificaathouder en de vennootschap.<br />
In het geval er geen sprake is <strong>van</strong> certificering<br />
met medewerking <strong>van</strong> de vennootschap,<br />
ontstaat slechts de verbintenisrechtelijke relatie<br />
tussen het administratiekantoor en de certificaathouder.<br />
Administratievoorwaarden kunnen mijns inziens<br />
niet beschouwd worden als algemene voorwaarden<br />
in de zin <strong>van</strong> de wet. Art. 6:231 Burgerlijk Wetboek<br />
verstaat onder algemene voorwaarden:<br />
‘een of meer bedingen die zijn opgesteld teneinde<br />
in een aantal overeenkomsten te worden<br />
opgenomen, met uitzondering <strong>van</strong> bedingen die<br />
de kern <strong>van</strong> de prestaties aangeven, voor zover<br />
deze laatstgenoemde bedingen duidelijk en<br />
begrijpelijk zijn geformuleerd’.<br />
Administratievoorwaarden geven mijns inziens de<br />
kern <strong>van</strong> de prestaties aan. <strong>Het</strong> zijn de administratievoorwaarden<br />
die doorgaans de gehele contractuele<br />
relatie tussen het administratiekantoor en de certificaathouder<br />
beheersen. Er is, naast de redelijkheid en<br />
billijkheid en de wet, niets anders wat hun rechtsverhouding<br />
bepaalt. 5<br />
5. Is wijziging in de medewerking <strong>van</strong> een<br />
vennootschap mogelijk?<br />
De vraag die met enige regelmaat rijst is of ten aanzien<br />
<strong>van</strong> bestaande <strong>certificaten</strong> <strong>van</strong> aandelen een<br />
wijziging mogelijk is in die zin dat deze niet langer,<br />
dan wel alsnog, met medewerking <strong>van</strong> de vennootschap<br />
geacht kunnen worden te zijn uitgegeven.<br />
Mijns inziens is dit mogelijk 6 , zij het niet zonder<br />
meer. Ik merk daarbij op dat naar mijn mening de<br />
medewerking <strong>van</strong> de vennootschap in de zin <strong>van</strong> de<br />
wet aan de uitgifte <strong>van</strong> <strong>certificaten</strong> <strong>van</strong> aandelen in<br />
haar kapitaal niet als een onomkeerbaar voorval in<br />
de tijd dient te worden gezien maar als een kwalificatie<br />
die onderworpen is aan de wijzigingen die daarin<br />
kunnen worden aangebracht.<br />
Ter onderbouwing maak ik graag een analogie met<br />
de uitgifte <strong>van</strong> aandelen en aandeelhouderschap. In<br />
het karakter <strong>van</strong> door een aandeelhouder gehouden<br />
aandelen kan wijziging worden gebracht, ook nadat<br />
deze de aandelen heeft verkregen. Om wijziging in<br />
die rechten aan te brengen is een wijziging nodig <strong>van</strong><br />
de statuten <strong>van</strong> de vennootschap. Zodanige wijziging<br />
vereist een aandeelhoudersbesluit. De aandeelhouder<br />
kan zich ten aanzien <strong>van</strong> deze wijziging uitspreken<br />
en zijn stem ten aanzien <strong>van</strong> het<br />
desbetreffende voorstel uitbrengen, in positieve of<br />
negatieve zin. 7 Een aandeelhouder kan zijn aandelen<br />
zelfs, anders dan door overdracht, door intrekking<br />
kwijt raken. De wet bepaalt dat dit slechts mogelijk<br />
4. Dit uitgangspunt is recentelijk door de Ondernemingskamer<br />
bevestigd in OK 21 juni 2007, JOR 2007/182 (Kalter /<br />
The Greenery). Eerder al lijkt Schwarz, lange tijd de meest<br />
uitgesproken aanhanger <strong>van</strong> de ruime leer (zie o.a.<br />
C.A. Schwarz, ‘Enkele vragen bij certificering <strong>van</strong> aandelen’,<br />
TVVS 1992, 1), zijn mening te hebben bijgsteld door aan te<br />
geven dat <strong>van</strong> medewerking steeds sprake is wanneer tot<br />
verlening daar<strong>van</strong> wordt besloten door de aandeelhoudersvergadering<br />
c.q. het tot emissie <strong>van</strong> de aandelen bevoegde<br />
orgaan. Pas indien dit medewerkingsbesluit ontbreekt, kan<br />
de medewerking worden afgeleid uit de omstandigheden<br />
<strong>van</strong> het geval (C.A. Schwarz, ‘Certificering <strong>van</strong> aandelen<br />
als onderlinge regeling tot samenwerking tussen aandeelhouders?’,<br />
SV 2002, p. 44).<br />
5. In complexere certificeringen is het mogelijk dat er naast<br />
administratievoorwaarden nog certificaathouders- en<br />
andere overeenkomsten een rol spelen. Deze maken soms<br />
onderdeel uit <strong>van</strong> de administratievoorwaarden, maar soms<br />
worden ook afspraken buiten de administratievoorwaarden<br />
om gemaakt. Ook in die gevallen blijven de administratievoorwaarden<br />
de relatie tussen het administratiekantoor en<br />
de certificaathouder doorgaans primair beheersen.<br />
6. Zie anders: F.J.P. <strong>van</strong> den Ingh, Certificering en certificaat<br />
<strong>van</strong> aandeel bij de besloten vennootschap, Deventer:<br />
Kluwer 1991, p. 96-98; J.B. Huizink, Rechtspersonen<br />
(Groene Serie), aant. 8c bij art. 2:82 BW en Asser/Maeijer/<br />
Van Solinge & Nieuwe Weme 2-II* 2009, nr 670.<br />
7. Dit betekent overigens niet dat een minderheidsaandeelhouder<br />
bij voorbaat onderworpen is aan de wil <strong>van</strong> de<br />
meerderheid, zie ook HR 17 mei 1991, NJ 1991/645 (Lampe/<br />
Tonnema) e.a.<br />
728 WPNR . . .<br />
9 oktober 2010/6858
DE STICHTING TOT BEVORDERING DER NOTARIËLE WETENSCHAP<br />
is door intrekking <strong>van</strong> alle aandelen <strong>van</strong> een soort<br />
waar<strong>van</strong> alle aandeelhouders instemmen of waar<strong>van</strong><br />
vóór de uitgifte in de statuten is bepaald dat zij kunnen<br />
worden ingetrokken met terugbetaling, eventueel<br />
na uitloting. 8<br />
Voor verlies <strong>van</strong> aandeelhouderschap is dus in be -<br />
ginsel vereist dat (i) ofwel de aandeelhouder <strong>van</strong><br />
tevoren wist dat dit tot de mogelijkheden behoorde<br />
op grond <strong>van</strong> de statuten <strong>van</strong> de vennootschap zoals<br />
deze luidden ten tijde <strong>van</strong> de verkrijging <strong>van</strong> zijn<br />
aandelen (ii) ofwel alle aandeelhouders <strong>van</strong> de in te<br />
trekken soort daarmee instemmen.<br />
Zou dit nu anders zijn ten aanzien <strong>van</strong> de kwalificatie<br />
‘medewerking <strong>van</strong> de vennootschap’, in die zin dat in<br />
de aldus voor de certificaathouder ontstane rechten<br />
nooit meer enige wijziging zou kunnen ontstaan?<br />
Zou een certificaathouder meer bescherming toe<br />
komen als het gaat om beëindiging <strong>van</strong> de relatie<br />
met de vennootschap dan een aandeelhouder? Ik<br />
denk het niet, integendeel.<br />
Allereerst merk ik op dat de relatie tussen de vennootschap<br />
enerzijds en de houder <strong>van</strong> met medewerking<br />
<strong>van</strong> de vennootschap uitgegeven <strong>certificaten</strong><br />
anderzijds andersoortig is en verschilt <strong>van</strong> die tussen<br />
de vennootschap en haar aandeelhouder. De laatste<br />
is directer, omvat meer rechten en behelst tevens<br />
een vermogensrechtelijke component, in die zin dat<br />
de aandelen een waarde hebben. Een ander verschil<br />
is dat de rechten <strong>van</strong> de aandeelhouder jegens de<br />
vennootschap worden bepaald door de statuten <strong>van</strong><br />
de vennootschap. De rechten <strong>van</strong> de certificaathouder<br />
worden in hoofdzaak bepaald door de administratievoorwaarden<br />
die al dan niet kunnen bepalen<br />
of de <strong>certificaten</strong> met medewerking <strong>van</strong> de vennootschap<br />
geacht kunnen worden te zijn uitgegeven.<br />
Tevens bevatten de administratievoorwaarden doorgaans<br />
een regeling omtrent de wijze waarop de<br />
administratievoorwaarden kunnen worden gewijzigd.<br />
De statuten <strong>van</strong> de vennootschap kunnen wel mede<br />
bepalend zijn voor de rechten <strong>van</strong> de certificaathouders,<br />
in die zin dat de statuten de grenzen <strong>van</strong> de<br />
administratievoorwaarden kunnen aangeven. De<br />
statuten kunnen immers bepalen of de vennootschap<br />
al dan niet kan meewerken aan de uitgifte <strong>van</strong><br />
<strong>certificaten</strong> <strong>van</strong> aandelen in haar kapitaal. Voor een<br />
certificaathouder is de hoofdrelatie echter die tot<br />
het administratiekantoor en is de relatie met de vennootschap<br />
in beginsel secundair. Aandeelhouderschap<br />
zonder relatie met de vennootschap is<br />
ondenkbaar. Certificaathouder kan men echter heel<br />
wel zijn zonder een directe relatie met de vennootschap.<br />
Mr. P.H.N. Quist*<br />
(wordt vervolgd)<br />
8. Art. 2:208 lid 2 Burgerlijk Wetboek - ik laat hierbij het verlies<br />
<strong>van</strong> aandeelhouderschap krachtens fusie ingevolge art.<br />
2:325 Burgerlijk Wetboek of krachtens splitsing ingevolge<br />
art. 2:334x Burgerlijk Wetboek buiten beschouwing.<br />
* Notaris te Amsterdam.<br />
NIET-REDACTIONEEL GEDEELTE ONDER VERANTWOORDELIJKHEID VAN HET BESTUUR<br />
AGENDA<br />
Zwolsch Juridisch Genootschap<br />
Lezing<br />
Horizontale natrekking bij ondergrondse<br />
leidingen en netwerken<br />
Datum : maandag 1 november<br />
Onderwerp : Horizontale natrekking bij ondergrondse<br />
leidingen en netwerken<br />
Tijd : 12.30 tot 14.00 uur<br />
Locatie : Groote Sociëteit, Koestraat 8 te<br />
Zwolle<br />
Spreker : prof. mr. A.A. <strong>van</strong> Velten<br />
Kosten : incl. middagmaal per persoon € 12,50<br />
voor leden en € 17,50 voor belangstellenden<br />
Inlichtingen : mw. A. Schutten-de Vries (e-mail<br />
aschutten@benthemgratama.nl)<br />
Telefoon : 038 – 42.80.099<br />
9 oktober 2010/6858 WPNR . . .<br />
729
DE STICHTING TOT BEVORDERING DER NOTARIËLE WETENSCHAP<br />
Rubriek onder verantwoordelijkheid <strong>van</strong> de Stichting<br />
www.notarielestichting.nl<br />
<strong>Het</strong> <strong>omkatten</strong> <strong>van</strong> <strong>certificaten</strong> (II, slot)<br />
Over medewerking <strong>van</strong> de vennootschap en wat daar<br />
aan kan veranderen<br />
6. Hoe te komen tot <strong>certificaten</strong> ‘zonder<br />
medewerking’?<br />
Als wij uit zouden gaan <strong>van</strong> de situatie waarin <strong>certificaten</strong><br />
geacht moeten worden te zijn uitgegeven met<br />
medewerking <strong>van</strong> een vennootschap, hoe zou men<br />
dan kunnen geraken tot een situatie waarin deze<br />
<strong>certificaten</strong> niet langer geacht behoeven te worden<br />
met medewerking <strong>van</strong> de vennootschap te zijn uitgegeven?<br />
In eerste instantie lijkt daartoe een wijziging<br />
<strong>van</strong> de administratievoorwaarden benodigd. De<br />
wijziging dient dan zodanig te geschieden dat de<br />
administratievoorwaarden expliciet komen te be -<br />
palen dat <strong>certificaten</strong> <strong>van</strong> aandelen geacht dienen te<br />
worden zonder medewerking <strong>van</strong> de vennootschap<br />
te zijn uitgegeven.<br />
Hoe de administratievoorwaarden kunnen worden<br />
gewijzigd is doorgaans in de administratievoorwaarden<br />
bepaald. In veel gevallen is de regeling opgenomen<br />
dat het administratiekantoor bevoegd is de<br />
administratievoorwaarden te wijzigen, maar dat<br />
hiervoor de goedkeuring <strong>van</strong> de vergadering <strong>van</strong> certificaathouders<br />
is vereist indien de wijziging afbreuk<br />
zou doen aan de rechten <strong>van</strong> de certificaathouders.<br />
Ook echter kom ik wel regelingen tegen waarin dit<br />
voorbehoud niet is gemaakt. <strong>Het</strong> administratiekantoor<br />
lijkt dan carte blanche te hebben om wijziging<br />
aan te brengen in de administratievoorwaarden. Dit<br />
zou wonderlijk zijn. Er zijn weinig overeenkomsten<br />
waarbij één <strong>van</strong> de partijen de andere partij het<br />
onbeperkte recht geeft de overeenkomst op alle punten<br />
eenzijdig <strong>van</strong> inhoud te wijzigen. Men kan zich<br />
afvragen of een zodanige overeenkomst wel een overeenkomst<br />
is, in die zin dat het de vraag is of hier werkelijk<br />
wilsovereenstemming bestaat. Een bepaling in<br />
de administratievoorwaarden welke inhoudt dat het<br />
administratiekantoor eenzijdig bevoegd is de administratievoorwaarden<br />
te wijzigen, dient mijns inziens<br />
derhalve beperkt te worden opgevat. De redelijkheid<br />
en billijkheid die de relatie tussen het administratiekantoor<br />
en de certificaathouder mede beheersen<br />
beperken deze aan het administratiekantoor toekomende<br />
bevoegdheid de administratievoorwaarden<br />
eenzijdig te wijzigen.<br />
Ook in het geval dat de administratievoorwaarden<br />
bepalen dat wijziging <strong>van</strong> de administratievoorwaarden<br />
slechts mogelijk is na voorafgaande goedkeuring<br />
<strong>van</strong> de vergadering <strong>van</strong> certificaathouders, rijst de<br />
vraag of deze goedkeuring in alle gevallen zal volstaan.<br />
Denkbaar is immers dat de meerderheid <strong>van</strong><br />
de certificaathouders de belangen <strong>van</strong> de minderheid<br />
onvoldoende in acht zouden kunnen nemen.<br />
Voorstelbaar is dat voor zeer ingrijpende wijziging<br />
<strong>van</strong> de administratievoorwaarden de goedkeuring<br />
<strong>van</strong> alle afzonderlijke certificaathouders vereist is. Of<br />
een wijziging <strong>van</strong> de administratievoorwaarden die<br />
inhoudt dat <strong>certificaten</strong> niet langer hebben te gelden<br />
als zijnde met medewerking <strong>van</strong> de vennootschap te<br />
zijn uitgegeven, zo ingrijpend is dat daarvoor de<br />
instemming <strong>van</strong> alle individuele certificaathouders is<br />
vereist, hangt mijns inziens af <strong>van</strong> (i) de regeling die<br />
het wijzigen <strong>van</strong> de administratievoorwaarden<br />
behelst en (ii) de aard <strong>van</strong> de wijziging <strong>van</strong> de administratievoorwaarden<br />
als geheel. Per geval zal aldus<br />
dienen te worden beoordeeld of de wijziging in de<br />
administratievoorwaarden niet alleen geschiedt volgens<br />
de door de administratievoorwaarden voorgeschreven<br />
procedure, maar tevens of deze in lijn is<br />
met de redelijkheid en billijkheid die de verhouding<br />
tussen het administratiekantoor en ieder <strong>van</strong> de certificaathouders<br />
beheerst.<br />
Zoals gemeld vindt de regeling <strong>van</strong> de verhouding<br />
tussen het administratiekantoor en de certificaathouders<br />
haar zwaartepunt in de administratievoorwaarden.<br />
Indien door wijziging <strong>van</strong> de administratievoorwaarden<br />
de directe relatie tussen certificaat -<br />
houder en vennootschap eindigt, dient er dan ook<br />
<strong>van</strong>uit de vennootschap nog iets te geschieden? In<br />
beginsel zou ik menen <strong>van</strong> niet. Eerder betoogde ik<br />
dat de statuten slechts de grenzen <strong>van</strong> de administratievoorwaarden<br />
aangeven. Als de administratievoorwaarden<br />
op de juiste wijze zijn gewijzigd, zou de<br />
mededeling <strong>van</strong>uit het administratiekantoor aan de<br />
vennootschap dat deze wijziging heeft plaatsgevonden<br />
mijns inziens kunnen volstaan. Deze mededeling<br />
aan de vennootschap is <strong>van</strong> belang aangezien de<br />
vennootschap moet weten wie vergaderrecht toekomt<br />
in verband met de oproeping tot aandeelhoudersvergaderingen<br />
en de mogelijkheid <strong>van</strong> aandeelhoudersbesluiten<br />
buiten vergadering.<br />
Hoewel wijziging <strong>van</strong> de administratievoorwaarden<br />
mijns inziens zou volstaan lijkt het mij toch aan te<br />
bevelen ook de statuten <strong>van</strong> de vennootschap aan te<br />
passen, in die zin dat daarin wordt bepaald dat de<br />
vennootschap niet kan medewerken aan certificering<br />
<strong>van</strong> aandelen in haar kapitaal. De statutenwijziging<br />
geeft dan helderheid over wat <strong>van</strong>uit het perspectief<br />
<strong>van</strong> de vennootschap is beoogd ten aanzien<br />
<strong>van</strong> <strong>certificaten</strong> <strong>van</strong> aandelen en bepaalt in die zin<br />
mede de kwalificatie <strong>van</strong> de <strong>certificaten</strong>. Overigens<br />
dient een besluit tot wijziging <strong>van</strong> de statuten <strong>van</strong> de<br />
vennootschap ook te worden genomen met inachtneming<br />
<strong>van</strong> de redelijkheid en billijkheid <strong>van</strong> art. 2:8<br />
Burgerlijk Wetboek. Daarbij dienen de rechten <strong>van</strong><br />
de certificaathouders in acht genomen te worden. Zij<br />
zijn immers vooralsnog krachtens de wet en de statuten<br />
bij haar organisatie betrokken.<br />
748 WPNR . . .<br />
16 oktober 2010/6859
DE STICHTING TOT BEVORDERING DER NOTARIËLE WETENSCHAP<br />
7. Van zonder, naar met medewerking<br />
Gelden voor de wijziging <strong>van</strong> certificaathoudersrechten<br />
in die zin dat <strong>certificaten</strong> die geacht moesten<br />
worden zonder medewerking <strong>van</strong> de vennootschap<br />
te zijn uitgegeven na wijziging geacht moeten worden<br />
met medewerking <strong>van</strong> de vennootschap te zijn<br />
uitgegeven, andere beginselen of regels? Ik zou<br />
menen <strong>van</strong> niet. Al hetgeen hiervoor ten aanzien <strong>van</strong><br />
de wijziging <strong>van</strong> certificaathoudersrechten in omgekeerde<br />
zin is geschreven geldt mutatis mutandis in<br />
beginsel ook hier. Kern is immers dat er wijziging<br />
wordt gebracht in de rechten <strong>van</strong> de certificaathouders,<br />
in het bijzonder doordat aldus een relatie<br />
ontstaat tussen de certificaathouders en de vennootschap.<br />
Dat certificaathouders er door deze<br />
wijziging in beginsel rechten bij krijgen - er ontstaan<br />
vergaderrechten bij de vennootschap - maakt mijns<br />
inziens geen principieel verschil. De wijziging <strong>van</strong><br />
de administratievoorwaarden dient als geheel te<br />
worden bezien. Indien de wijziging slechts behelst<br />
dat de certificaathouders er de rechten bij krijgen<br />
die de wet toekent aan met medewerking <strong>van</strong> een<br />
vennootschap uitgegeven <strong>certificaten</strong>, lijken de certificaathouders<br />
er in ieder geval niet op achteruit te<br />
gaan. Of dat in het specifieke geval ook zo is, dient<br />
echter te worden beoordeeld naar eisen <strong>van</strong> redelijkheid<br />
en billijkheid in het licht <strong>van</strong> de wijziging <strong>van</strong> de<br />
administratievoorwaarden als geheel.<br />
Verschil met de wijziging als in onderdeel 6 genoemd<br />
bestaat slechts hierin dat als de statuten <strong>van</strong> de vennootschap<br />
bepalen dat de vennootschap geen medewerking<br />
kan verlenen aan de uitgifte <strong>van</strong> <strong>certificaten</strong><br />
<strong>van</strong> aandelen in haar kapitaal, eventueel uitstaande<br />
<strong>certificaten</strong>, ongeacht de administratievoorwaarden,<br />
niet met medewerking kunnen zijn uitgegeven. Wijziging<br />
<strong>van</strong> de statuten <strong>van</strong> de vennootschap op dat<br />
punt is hier derhalve vereist. Voorts spelen bij een<br />
besluit tot statutenwijziging waarbij de statuten <strong>van</strong><br />
de vennootschap die mogelijkheid alsnog openen, de<br />
rechten <strong>van</strong> de certificaathouders geen rol in de<br />
zin <strong>van</strong> art. 2:8 Burgerlijk Wetboek. De certificaathouders<br />
zijn op dat moment immers nog niet bij de<br />
organisatie <strong>van</strong> de vennootschap betrokken.<br />
Aldus wordt ten aanzien <strong>van</strong> de BV wettelijk geregeld<br />
dat er wijziging kan worden gebracht in de vergaderrechten<br />
<strong>van</strong> certificaathouders, zij het dat deze<br />
nieuwe wettelijke regeling voor het ontnemen <strong>van</strong><br />
vergaderrecht aan certificaathouders instemming<br />
<strong>van</strong> de betrokken certificaathouders vereist. Overigens<br />
laat de nieuwe wettelijke regeling mijns inziens<br />
onverlet dat de statuten de mogelijkheid of aan<br />
certificaathouders vergaderrechten toekomen open<br />
laten. Voor die gevallen blijven de administratievoorwaarden<br />
mijns inziens in hoofdzaak bepalend.<br />
9. Samenvatting<br />
Mijns inziens is het mogelijk om wijziging in de rechten<br />
<strong>van</strong> certificaathouders aan te brengen in die zin<br />
dat <strong>certificaten</strong> die geacht kunnen worden met<br />
medewerking <strong>van</strong> een vennootschap te zijn uitgegeven<br />
na wijziging geacht kunnen worden zonder<br />
medewerking <strong>van</strong> een vennootschap te zijn uitgegeven<br />
en vice versa. De relatie tussen het administratiekantoor<br />
en de certificaathouders wordt vooral<br />
bepaald door de administratievoorwaarden die een<br />
verbintenisrechtelijk karakter dragen. De statuten<br />
<strong>van</strong> de vennootschap zijn echter mede bepalend in<br />
die zin dat zij de strekking <strong>van</strong> de administratievoorwaarden<br />
kunnen begrenzen. Of een wijziging in de<br />
certificaathoudersrechten mogelijk is of niet, hangt<br />
af <strong>van</strong> (i) de mogelijkheid die de administratievoorwaarden<br />
bieden tot wijziging daar<strong>van</strong> en (ii) de redelijkheid<br />
en billijkheid die de relatie tussen het administratiekantoor<br />
en de certificaathouder, maar in het<br />
geval <strong>van</strong> met medewerking <strong>van</strong> de vennootschap<br />
uitgegeven <strong>certificaten</strong>, ook de relatie tussen de<br />
vennootschap en de certificaathouder beheersen.<br />
Mr. P.H.N. Quist*<br />
8. Nieuw BV-recht<br />
In het nieuwe BV-recht 9 is een wijziging <strong>van</strong> art. 2:227<br />
Burgerlijk Wetboek voorzien, welke inhoudt dat het<br />
vergaderrecht dat in lid 1 <strong>van</strong> dat artikel wordt<br />
gedefinieerd als ‘het recht om, in persoon of bij<br />
schriftelijk gevolmachtigde, de algemene vergadering<br />
bij te wonen en daarin het woord te voeren’,<br />
onder meer toekomt aan houders <strong>van</strong> <strong>certificaten</strong><br />
waaraan bij de statuten vergaderrecht is verbonden.<br />
Lid 4 <strong>van</strong> dat artikel zal komen te luiden als volgt:<br />
‘Een statutaire regeling waarbij aan certificaathouders<br />
vergaderrecht is toegekend, kan slechts<br />
met instemming <strong>van</strong> de betrokken certificaathouders<br />
worden gewijzigd.’<br />
9. Wetsvoorstel tot wijziging <strong>van</strong> Boek 2 <strong>van</strong> het Burgerlijk<br />
Wetboek in verband met de aanpassing <strong>van</strong> de regeling voor<br />
besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid<br />
(Wet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht), Kamerstukken<br />
II 2006-07, 31 058, nr. 2.<br />
* Notaris te Amsterdam.<br />
16 oktober 2010/6859 WPNR . . .<br />
749