Instellingsplan 2013 - 2016 - Technische Universiteit Eindhoven

Instellingsplan
2013 - 2016
April 2012

Inhoud
1 Missie en profiel 6
------------------------------------------------------------------------------------------------------
2 Strategisch Plan TU/e 2020 en recente ontwikkelingen 10
------------------------------------------------------------------------------------------------------
3 Maatschappelijk profiel 14
3.1 Strategic Area Energy 16
3.2 Strategic Area Health 18
3.3 Strategic Area Smart Mobility 20
------------------------------------------------------------------------------------------------------
4 Onderwijs 22
4.1 Bachelor College 24
4.2 Graduate School 25
4.3 Postgraduate onderwijs 27
4.4 Kwaliteitszorg onderwijs 27
4.5 Internationaliseren van studentenpopulatie en onderwijs 28
------------------------------------------------------------------------------------------------------
5 Onderzoek en kennisvalorisatie 30
5.1 Versterking onderzoeksexcellentie 32
5.2 Talent 33
5.3 Onderzoeksinfrastructuur 34
5.4 Kennisvalorisatie 35
------------------------------------------------------------------------------------------------------
6 Universiteit en campus 38
6.1 Universitaire samenwerking 40
6.2 Ontwikkeling TU/e Science Park 41
6.3 Duurzaamheid 42
6.4 Digitale universiteit 43
------------------------------------------------------------------------------------------------------
7 Randvoorwaarden 46
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bijlage 48
------------------------------------------------------------------------------------------------------
| 3

Woord vooraf
In dit instellingsplan geeft de Technische Universiteit Eindhoven een concretisering
van haar Strategisch Plan 2020 voor de periode 2013 – 2016. Voor elk onderdeel van
de stra tegie zijn projecten gestart, trekkers aangewezen en doelen voor de komende
jaren gesteld. Het instellingsplan beschrijft de concrete activiteiten en de beoogde
resultaten.
4 | Instellingsplan 2013-2016

De wereld staat voor grote uitdagingen op gebieden als energie, gezondheid en mobi liteit.
Nieuwe technologische concepten zijn nodig om deze uitdagingen het hoofd te
kunnen bieden. Bedrijven, kennisinstellingen en overheden spannen zich via regionale
en thematische netwerken samen in om deze concepten tot stand te brengen. Ingebed
in internationale, nationale en regionale netwerken van onderwijs, onderzoek en innovatie,
draagt de TU/e substantieel bij aan het oplossen van deze grote maatschappelijke
uitdagingen. Dit doet de TU/e door kwalitatief goede ingenieurs af te leveren en door
technische concepten te vinden, te ontwikkelen en benutbaar te maken via haar onderzoek
en valorisatie. In dit instellingsplan staat beschreven wat de TU/e hiervoor de
komende vier jaar zal doen en wat zij wil bereiken.
Het instellingsplan maakt onderdeel uit van de besturingscyclus van de universiteit. Om
de acht jaar legt de TU/e een langetermijnvisie neer in een strategisch plan. Dit wordt
vertaald in een doorlopend strategisch programma, waarvan de belangrijkste tussentijdse
doelen en mijlpalen worden vastgelegd in opeenvolgende instellingsplannen (telkens
voor vier jaar) en bestuurlijke agenda’s (voor een jaar). De financiële vertaling vindt plaats
in de jaarlijkse begrotingen. Met jaarverslagen legt de TU/e achteraf verantwoor ding af
over het gevoerde beleid, de geleverde prestaties en de gerealiseerde financiële resultaten.
Het College van Bestuur,
Dr. ir. A.J.H.M. Peels, voorzitter
Prof. dr. ir. C.J. van Duijn, rector magnificus
Mr. J.P. van Ham, lid
Ir. H.P.J.M. Roumen, secretaris van de universiteit
Eindhoven, april 2012
| 5

1. Missie en profiel
De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) is een onderzoeksgedreven en ontwerpgerichte
technologie-universiteit van internationale allure, die zich op het terrein
van de engineering science & technology samen hangend bezighoudt met onderwijs,
onderzoek en kennis valorisatie.
6 | Instellingsplan 2013-2016

Op onderwijsgebied leidt de TU/e ingenieurs (Master of
Science/Ir.) op die beschikken over een stevige weten schappelijke
basis en diepgang én over de nodige compe tenties
om zich succesvol in uiteenlopende maatschappelijke
sectoren en functies te kunnen ontplooien. Daarnaast leidt
zij ontwerpers (Professional Doctorate in Engineering/
PDEng), onderzoekers (Doctor of Philosophy/Dr.) en academisch
geschoolde leraren in de exacte vakken (Master of
Science/Drs) op.
Op onderzoeksgebied richt de TU/e zich bij voorkeur op
die deelterreinen van de engineering science & technology
waarop zij in de internationale wetenschappelijke wereld
een rol van betekenis speelt of kan gaan spelen (science for
science) én waarop zij betekenisvolle impulsen kan geven
aan het oplossen van grote maatschappelijke vraagstukken
(science for society) en aan het versterken van de kennisintensieve
industrie (science for industry).
Nieuwsgierigheidgedreven fundamenteel onderzoek vormt
de noodzakelijke basis voor en is veelal verweven met meer
op toepassing gericht onderzoek.
Op het gebied van de kennisvalorisatie zet de TU/e zich
ervoor in dat haar onderzoeksresultaten worden vertaald
in succesvolle innovaties en tot nieuwe bedrijven leiden.
Zij stimuleert studenten, promovendi en medewerkers te
kiezen voor het ondernemerschap.
De kwaliteit van het onderwijs en onderzoek voldoet aan
hoge internationale standaarden.
De TU/e biedt haar studenten en medewerkers een internationaal
en academisch, dat wil zeggen intellectueel
prikkelend, studie- en werkklimaat, dat inspireert tot een
brede persoonlijke ontwikkeling, maatschappelijk
en cultureel engagement en een ondernemende houding.
Op haar campus stimuleert de TU/e de vestiging van en
samenwerking met en tussen hoger onderwijsinstellingen,
onderzoeksinstituten en (startende) hightech ondernemingen.
De campus ontwikkelt zich tot een TU/e Science
Park van nationaal belang en met internationale allure.
De TU/e maakt samen met de Technische Universiteit Delft
en de Universiteit Twente deel uit van de 3TU.Federatie.
De onderlinge afstemming en samenwerking beogen de
con currentiepositie en reputatie van de Nederlandse TU’s
en van het Nederlandse technologiedomein in de wereld
te versterken. Binnen de federatie heeft de TU/e net als
Delft en Twente een eigen identiteit en profiel.
Op basis van onderlinge complementariteit versterken de
Universiteit Utrecht, het Universitair Medisch Centrum
Utrecht en de TU/e elkaars positie door samenwerking als
preferred partners in een strategische alliantie. Daarbij
richten zij zich op wetenschappelijk én tevens maatschappelijk
belangrijke gebieden waarop zij elkaar aanvullen.
De TU/e profileert zich als een internationaal vooraanstaande,
in science & technology gespecialiseerde universiteit,
die met kwalitatief hoogwaardig onderwijs en
onderzoek bijdraagt aan:
• de vooruitgang van de technische wetenschappen;
• de ontwikkeling van technologische innovaties; en daarmee
aan
• de oplossing van grote maatschappelijke vraagstukken
en de groei van welvaart en welzijn.
Als zodanig is zij dé motor van de regionale kennis economie.
De TU/e profileert zich als de universiteit waar innovatie
begint: Where innovation starts.
| 7

Profile TU/e
/ Where innovation starts
Research University in Engineering Science & Technology
Research
Education
Valorisation
For the benefit of
Society - Industry - Science
Strategic Areas
Energy - Health - Smart Mobility
Leading in
High Tech Systems & Materials
Chemistry & Chemical Engineering
Anchored in High Tech Eco System
Brainport Eindhoven (ICF Intelligent
Community of the Year 2011)
Contributing to Dutch Economic Topsectors
High Tech Systems & Materials – Chemistry – Energy – Life Sciences & Health – Logistics – Creative
Industry – ICT (through all sectors)
Institutional Partner of
3TU. Federation - Delft University of Technology, University of Twente
Preferred partners - Utrecht University, University Medical Center Utrecht
National partners - Maastricht University, Radboud University Nijmegen, Tilburg University
EuroTech Universities - Danmarks Tekniske Universitet, Technische Universität München,
École Polytechnique Féderale de Lausanne
Global Partner - Zhejiang University
8 | Instellingsplan 2013-2016

Distinctive Research Areas
• Automotive Systems
• Building Physics
• Broadband Telecommunication Technologies
• Complex Molecular Systems (ICMS)
• Human Behavior and Intelligent Systems (ILI)
• Information and Communication Systems
(EIRICT)
• Logistics and Operations Management
• Multiscale Mechanics (EMI)
• Nano-Engineering of Functional Materials and
Devices
• Plasmas
• Polymers
• Process Engineering and Control
• Tissue Engineering and Imaging
Bachelor College - BSc
Undergraduate programs
• Applied Physics
• Architecture, Building and Planning
• Biomedical Engineering
• Chemical Engineering
• Computer Science & Engineering
• Electrical Engineering
• Industrial and Applied Mathematics
• Industrial Design
• Industrial Engineering and Management Science
• Innovation Sciences
• Mechanical Engineering
New majors
• Automotive
• Medical Sciences and Engineering
• Psychology & Technology
• Software Science
• Sustainable Innovation
• Web Science
Graduate School - MSc - PDEng - PhD
Master’s programs
• Applied Physics
• Architecture, Building and Planning
• Automotive Technology
• Biomedical Engineering
• Building Services
• Business Information Systems
• Chemical Engineering
• Computer Science and Engineering
• Construction Management and Engineering
• Electrical Engineering
• Embedded Systems
• Human-Technology Interaction
• Industrial and Applied Mathematics
• Industrial Design
• Innovation Management
• Innovation Sciences
• Mechanical Engineering
• Medical Engineering
• Operations Management & Logistics
• Science Education and Communication
• Sustainable Energy Technology
• Systems and Control
Special master tracks
• Broadband Telecommunication Technology
• Care and Cure
• EIT Embedded Systems
• EIT Service Design and Engineering
• Fluid and Solid Mechanics
• Information Security Technology
• Nano-Engineering
• Regenerative Medicine and Technology
• Science and Technology of Nuclear Fusion
Research track
• Complex Molecular Systems graduate program
Designer programs
• Architectural Design Management Systems
• Automotive Systems Design
• Design and Technology of Instrumentation
• Healthcare Systems Design (in formation)
• Information and Communication Technology
• Logistics Management Systems
• Mathematics for Industry
• Process and Product Design
• Smart Energy Buildings and Cities
• Software Technology
• User-System Interaction
TU/e in figures 2011
Students
• BSc – 4750
• MSc – 2950
• PDEng – 250
• PhD – 1200
Scientific staff
• Tenured – 550
• Non-tenured – 1450
Publications
• Web of Science – 1400
• Cit.impact score – 1.71
• Co-publications with
Industry – 14%
• International
co-publications – 53%
Budget
• Total – 300 mln
| 9

2. Strategisch Plan TU/e 2020
en recente ontwikkelingen
Begin 2011 heeft de TU/e haar Strategisch Plan 2020 gepresenteerd. Hierin is voor
de komende 10 jaar een groeitraject uitgezet naar een grotere en meer gevarieerde
uitstroom van ingenieurs, een intensievere R&D-samenwerking met de hightech
industrie en andere hightech sectoren en een TU/e Science Park van nationale
betekenis en internationale allure.
10 | Instellingsplan 2013-2016

De TU/e kiest om meerdere redenen voor een groeistra tegie.
Allereerst vragen grote maatschappelijke uitdagingen
om nieuwe technologische concepten. Daarnaast vraagt
de hightech industrie in de Brainportregio en de rest van
ons land veel meer ingenieurs dan er nu opgeleid worden.
Tot slot nemen de internationale competitie om goede
studenten en onderzoekers en de competitie binnen de
wetenschap sterk toe. Naast kwaliteit is ook omvang van
belang om een rol van betekenis te kunnen spelen, om te
kunnen investeren, om aantrekkelijk voor bedrijven te
zijn en om voldoende zichtbaar te zijn voor internationaal
talent. Groei in onderwijs en onderzoek is nodig om als
universiteit de eigen maatschappelijke rol waar te maken.
Strategie in notendop
De TU/e heeft in 2020 in de wereld een vooraanstaande
positie als internationale researchuniversiteit in engi neering
science & technology. Ze staat bekend om haar grote
wetenschappelijke én maatschappelijke impact en haar
substantiële betekenis voor de concurrentie positie van
Brainport Zuidoost-Nederland en de Nederlandse kenniseconomie.
Om dat te bereiken zijn in het Strategisch Plan TU/e 2020
de volgende doelen gesteld:
Onderwijs
• Bundelen bacheloropleidingen in het Bachelor College en
compleet herontwerp van het bachelor-onderwijs
• Bundelen graduate onderwijs in de Graduate School
• Realiseren hogere rendementen en ambitieus studieklimaat
• Internationaliseren van studentenpopulatie en onderwijs
• Vergroten studenteninstroom via adequate marketing van
vernieuwd onderwijsaanbod
• Bezinning op postgraduate onderwijs
Onderzoek
• Gericht versterken excellentie in de disciplines
• Realiseren TU/e Strategic Areas rond belangrijke maatschappelijke
vraagstukken (Energy, Health, Smart Mobility)
• Stimuleren vernieuwende multidisciplinaire onderzoeksinitiatieven
• Ontwikkelen kansrijke R&D-instituten in belangrijke niches
• Versterken internationale onderzoekspositie
Kennisvalorisatie
• Realiseren meer planmatige R&D-samenwerking met
hightech industrie
• Vergroten effectiviteit van kennis- en technologietransfer
naar mkb
• Vergroten deelname aan ondernemerschapsgericht
onderwijs
• Vergroten aantal succesvolle starters
Campus
• Ontwikkelen campus tot TU/e Science Park van nationaal
belang en internationale allure
Randvoorwaarden
• Zorgen voor benodigde investeringen (600-700 miljoen
euro)
• Ruim baan bieden aan toptalent, meer vrouwen en buiten -
landers in vaste wetenschappelijke staf
• Afstemmen organisatie op strategie, indien nodig clus te ren
van faculteiten
• Benchmarken centrale ondersteunende diensten
• Stappen zetten op weg naar ‘digitale universiteit’
• Ontwikkelen internationale universiteitscultuur
• Bevorderen krachtenbundeling in Nederlandse technologie
sector
| 11

Kernwaarden
Bij de uitvoering van de strategie houdt de TU/e vast aan
de volgende kernwaarden:
• Het academisch karakter van de universiteit en de weten -
schappelijke onafhankelijkheid en integriteit van de
wetenschappelijke staf staan hoog in het vaandel. Onderzoekers
krijgen ruimte om op basis van nieuws gierig heid
in academische vrijheid fundamenteel onder zoek te doen.
• Internationaal excelleren in de verschillende disciplines
is een eerste vereiste om succesvol aan inter- en multidisciplinaire
uitdagingen te kunnen werken.
• Een sterke verwevenheid van de kerntaken onderwijs,
onderzoek en kennisvalorisatie geldt als een vanzelfsprekendheid.
De universiteit stelt zich nadrukkelijk open op naar haar
maatschappelijke omgeving. Zij onderscheidt zich door
nauwe banden met de hightech industrie in haar omge ving
en door een uitstekende relatie met lokale, provinciale en
nationale overheden.
Nieuwe ontwikkelingen
Sinds de publicatie van het Strategisch Plan TU/e 2020 in
januari 2011 hebben zich enkele nieuwe ontwikkelingen
voorgedaan op regionaal, nationaal en internationaal niveau
waarmee bij de implementatie van de strategie rekening
moet worden gehouden.
Brainport 2020
Begin 2011 heeft de Brainportregio Zuidoost-Nederland
haar Strategie 2020 gepresenteerd. De doelstelling en
ambitie van Brainport 2020 is te behoren tot de top 3 van
economieën in Europa en de top 10 van de wereld, door
de bestaande topclusters te versterken en met elkaar te
verbinden, door samen te werken met alle regionale netwerken
en door het doorontwikkelen van nieuwe clusters,
zoals slimme mobiliteit, energie en slimme zorg. De TU/e
heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de Brainportstrategie
en participeert vanzelfsprekend in het aan de
strategie gekoppelde uitvoeringsprogramma.
Kwaliteit in verscheidenheid
In zijn Strategische Agenda Hoger Onderwijs ‘Kwaliteit in
verscheidenheid’ heeft de staatssecretaris van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap in 2011 aangegeven een sterker
profiel van hoger onderwijs- instellingen, een ambitieuzer
studieklimaat en zwaartepuntvorming in het onderzoek te
willen stimuleren.
Topsectoren
Met de Topsectoren heeft de Minister van Economie, Land -
bouw & Innovatie in 2011 een nieuw bedrijfsleven beleid
ingezet. Via generieke fiscale maatregelen en een revol verend
innovatiefonds streeft de overheid ernaar om innovatiegericht
onderzoek en nieuwe bedrijvigheid in negen
economische topsectoren te stimuleren. Het bedrijfs leven
krijgt in het geheel een leidende rol. Tegelijkertijd beëindigt
de regering specifieke innovatie subsidies en de inzet van
middelen uit het Fonds Economische Structuur versterking
(FES) voor onderzoek en innovatie. De TU/e is betrokken
geweest bij de opstelling van onderzoeksroad maps en de
ontwikkeling van plannen voor topconsortia voor kennis
en innovatie (van bedrijven en kennisinstel lingen) door de
topteams van de topsectoren High Tech Systemen en Materialen,
Chemie, Life sciences & Health, Energie, Logistiek
en Creatieve Industrie en het doorsnij den de thema ICT.
Horizon 2020
De Europese Unie heeft eind 2011 Horizon 2020 gepresenteerd
als een nieuw en overkoepelend strategisch kader
voor de financiering van onderzoek en innovatie. Het plan
omvat drie hoofdlijnen van beleid: het stimuleren van
wetenschap van topkwaliteit, het bevorderen van industrieel
leiderschap en innovatie en het aanpakken van grote maatschappelijke
uitdagingen. Het gaat daarbij om de besteding
van in totaal ruim 86 miljard euro voor 7 jaar, waarvan ruim
13 miljard via de ERC en 3 miljard via het European Institute
of Innovation and Technology (EIT). Er komen dus meer
middelen voor onderzoek en innovatie vanuit Brussel beschik
baar.
12 | Instellingsplan 2013-2016

Gezamenlijke doelen
Deze ontwikkelingen betekenen voor de TU/e een ondersteuning
van de uitgezette strategie. Zo sluiten de prioritaire
thema’s van Brainport 2020 naadloos aan op de Strategic
Areas van de TU/e en geeft de triple helix-benadering ruimte
aan de TU/e om haar rol als publiek gefinancierde onderzoeks
partner van het bedrijfsleven én de samenleving
verder te ontwikkelen. Ook de doelen van de strategische
agenda van OCW passen uitstekend in de activiteiten van
de TU/e van de afgelopen en de komende jaren: een heldere
profilering ten opzichte van en krachtenbundeling met
nationale én internationale partners, sterke focus op verbetering
van de rendementen van het onderwijs en het
versterken en vernieuwen van onderzoekszwaartepunten.
Het Sectorplan Technologie Uitvoering 2011-2015 van de
3TU.Federatie kent eveneens deze prioriteiten.
Het topsectorenbeleid en Horizon 2020 zullen de komende
jaren de belangrijkste programmatische kaders voor publiekprivate
samenwerking zijn. De opgebouwde ervaring en
netwerken in Technologische Topinstituten (TTI’s), de succes
volle participatie in de verschillende onderdelen van
het Zevende Kaderprogramma, waaronder de Joint Technology
Initiatives (JTI’s), de programma’s van de European
Research Council (ERC) en de deelname aan de Knowledge
& Innovation Communities InnoEnergy en ICT Labs van het
European Institute for Innovation & Technology vormen
een solide basis voor een belangrijke rol in de topsectoren
en Horizon 2020.
Actielijnen voor R&D
Naast het feit dat de recente ontwikkelingen inhoudelijk
goed aansluiten op de ambities van de TU/e, moet ook
ge constateerd worden dat de basisfinanciering verder afneemt
en de mogelijkheden om externe fondsen te
werven ronduit onzeker zijn, nu de R&D-middelen vanuit
de overheid sterk afnemen en onzeker is in welke mate
mid de len beschikbaar komen in de topsectoren. Dit zal
zich vertalen in een afname van onderzoeksmiddelen en
aantallen promovendi.
De TU/e zet in op vier lijnen om deze afname tegen te gaan:
het aangaan van consortia met bedrijven via de Strategic
Areas Energy, Health en Smart Mobility, een sterke deelname
in Horizon 2020, een gerichte deelname in de topsectoren
en een intensivering van kennisvalorisatie aan
de TU/e. De perspectieven hiervoor zijn goed. Voorwaarde
is evenwel dat de universiteit over voldoende basisfinanciering
kan beschikken: deze programma’s werken
als ‘multiplier’, waarbij op basis van eigen inzet externe
fondsen worden verworven. Zonder eigen inzet kan echter
geen sprake zijn van een dergelijk multipliereffect.
TU/e in startblokken
De TU/e kiest in haar strategie voor vernieuwing van het
onderwijs, voor onderzoekszwaartepunten en voor een
effectieve aanpak van kennisvalorisatie. Het één kan niet
zonder het ander: de groei van studentenaantallen is alleen
te realiseren als ook het aantal onderzoekers kan stijgen.
Gezien het grote tekort aan hoogwaardige arbeids krachten
in de hightech sector en de behoefte aan internationaal
competitieve kennis, kan de TU/e de rol als motor van de
hightech sector en het innovatieve bedrijfsleven slechts
vervullen als deze groei ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd.
Duidelijk is dat de groeiambitie voor 2016 en 2020 een forse
uitdaging inhoudt. De TU/e staat hiervoor in de start blokken.
Samenwerking met overheden, bedrijven en collega-kennisinstellingen
in Nederland en internationaal is essentieel
om de doelen van het Strategisch Plan 2020 te bereiken
en een maximaal effect te sorteren met de beschikbare
mid de len voor onderwijs, onderzoek en kennisvalorisatie.
Eind 2014, halverwege de looptijd van dit instellingsplan,
zal een evaluatie plaatsvinden van de doel-stellingen
richting 2016 en 2020. Op dat moment liggen de eerste
jaren van de implementatie van het Strategisch Plan 2020
achter ons en zal meer duidelijkheid bestaan over de
financiële perspectieven.
| 13

3. Maatschappelijk profiel
“Om op onderzoeksgebied flexibel in te kunnen spelen op dynamische externe ontwikke
lingen en om de maatschappelijke en economische impact van het onderzoek te
versterken, bundelt de TU/e haar onder scheidende disciplinaire onderzoeksterktes
in Strategic Areas rondom een beperkt aantal grote maat schappelijke issues. De
Strategic Areas gaan als interface fungeren tussen enerzijds leerstoelen c.q. capaci
teits groepen binnen de universiteit en anderzijds maatschappelijke instan ties,
bedrijven en andere kennisinstel lingen waarmee de TU/e kennis ontwikkelt en
deelt om deze tot maatschap pe lijke toepassing te brengen. Zij versterken het
maatschappelijk profiel van de universiteit, haar ver dienvermogen in de tweede
en derde geld stroom én haar aantrekkings kracht op potentiële studenten”.
TU/e Strategisch Plan 2020
14 | Instellingsplan 2013-2016

In 2011 is gekozen voor drie Strategic Areas: Energy, Health
en Smart Mobility. Binnen deze thema’s zullen consortia
met maatschappelijke instanties, bedrijven en kennis instel -
lingen worden gecreëerd. Vanuit deze consortia ontwikkelt
en realiseert de TU/e gezamenlijke onderzoeks- en valo ri satie-programma´s.
Ook zijn deze thema’s duidelijk zichtbaar
in het opleidingenaanbod en in de externe profilering van
de universiteit: dit zijn bij uitstek de maat schappelijke uitdagingen
waar de TU/e aan werkt.
3.1 Strategic Area Energy
-------------------------------------------------------------------------
“Oplossingen voor de energievoorziening vergen een
lange adem. Maar als mensen echt willen, kunnen ze heel
veel voor elkaar krijgen. In de zeventiende eeuw stookten
we nog hout, daarna zijn we overgegaan op kolen en olie.
Nu is de fase van schonere energiebronnen aangebroken”.
Rick Harwig, directeur van de TU/e Strategic Area Energy
-------------------------------------------------------------------------
De TU/e focust met de Strategic Area Energy op nieuwe
technologische oplossingen voor maatschappelijke
problemen, zoals het opraken van fossiele brandstoffen,
schadelijke effecten van energiegebruik op het milieu,
klimaatverandering en de toenemende energiebehoefte
van opkomende economieën. Uiteindelijk doel is schone
energie die de vraag van morgen kan bedienen.
De bron of mix van bronnen die onze maatschappij in de
toekomst gebruikt, zal per situatie, stad, regio en land verschillen.
De afgelopen vijftien jaar hebben laten zien dat
er meer decentrale energievoorzieningen, zoals zonne cellen
op daken, geïnstalleerd worden en dat consu menten bewuster
met energie omgaan. Gebouwen kunnen in de toekomst
zelf deels of geheel in hun behoefte gaan voor zien. Een
andere belangrijke trend is de opkomst van elektrisch rijden,
waardoor de vraag naar duurzame elektri citeit alleen maar
verder zal toenemen. Ten opzichte van nu betekenen deze
ontwikkelingen een grote verandering. Hoe gebouwen geen
energie meer gaan gebruiken maar toch comfort bieden,
hoe auto’s verder kunnen rijden op 1 batterij, hoe grote
voertuigen schone brandstoffen gaan gebruiken en hoe
kernfusie een onuitputtelijke bron van energie kan
worden: dat zijn belangrijke onderzoeks vragen voor de
TU/e. Energie is bij uitstek een gebied waar op de TU/e
sterk kan bijdragen aan maatschappelijke uitdagingen.
Onderzoeksthema’s
De Strategic Area kent vier onderzoeksthema’s:
• Built Environment
Besparing, opwekking en toepassing van energie in een
gebouw, wijk, stad of regio. Het gaat hierbij onder meer om
smart grids, building management systems, isolatie,
stedelijke planning, batterijen, thermische energieopslag
en technieken voor het regelen van wooncomfort.
• Energy Conversion
De omzetting van duurzame bronnen in energie. Het gaat
hierbij om verschillende soorten zonnecellen voor de
omzetting van zonlicht in elektriciteit en de omzetting van
zonlicht in vloeibare brandstoffen (‘solar fuels’).
• Future Fuels
Nieuwe brandstoffen uit duurzame bronnen in combinatie
met de ontwikkeling van motoren om een zeer schone verbranding
mogelijk te maken.
• Fusion Energy
Het oplossen van verschillende vraagstukken om tot een
grootschalige energieproducerende reactor voor kernfusie
te komen. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan de
ontwikkeling van de ITER-reactor in Cadarache, Frankrijk.
Op deze gebieden zijn circa 400 TU/e-onderzoekers actief.
Het accent ligt hierbij op funderend onderzoek van topkwaliteit
en op innovatie door samenwerking met bedrijven.
Naast het ontwikkelen van technologie gaat het onderzoek
ook in op de acceptatie en het gebruik van energietechnologie
door consumenten.
| 15

KIC InnoEnergy
De TU/e is partner in de KIC InnoEnergy van het European
Institute of Innovation and Technology, dat de ambitie
heeft om uit te groeien tot het belangrijkste energie-innovatienetwerk
van Europa. Daarnaast participeert de TU/e
in Solliance, een alliantie van TNO, TU/e, Holst Centre, ECN,
IMEC en een aantal bedrijven op het gebied van zonneenergie.
Ook is de TU/e mede-initiatiefnemer van ‘Smart
Energy Regions’, een netwerk van bedrijven, maatschappelijke
organisaties en kennisinstellingen gericht op de
ontwikkeling en implementatie van ‘slimme’ energietechno
logie door en in de provincie Noord-Brabant en de
hightech regio Brainport. Het project Smart Energy Regions
Brabant is hier een belangrijke motor in. Daarnaast zal het
Dutch Institute For Fundamental Energy Research (DIFFER)
van FOM zich in 2015 op het TU/e Science Park vestigen.
Ook in het preferred partnership met de Universiteit Utrecht
en het UMC Utrecht zijn sinds 2011 samenwerkingsprojecten
op het gebied van energie opgenomen. Het uitbouwen
en benutten van deze netwerken is één van de belangrijke
doelen voor de komende jaren.
Centrum voor energie-onderzoek
Deze netwerken en krachtenbundeling dragen bij aan de
ontwikkeling van Eindhoven en de TU/e tot een centrum
voor energieonderzoek met internationale uitstraling. Ook
de studenten zullen hier de vruchten van plukken, onder
meer door het Erasmus Mundus masterprogramma SELECT
en de ontwerpersopleiding Smart Buildings & Cities (allebei
ondersteund door de KIC InnoEnergy), door de 3TU-master
Sustainable Energy Technology en door de in voorbereiding
zijnde masteropleiding Science and Technology of Nuclear
Fusion.
Daarnaast zal in het Bachelor College het thema ‘energie’
duidelijk naar voren komen in veel opleidingen. Ook zal
het TU/e Science Park zelf dienen als testbed voor nieuwe
energietechnologieën en zal de universiteit het eigen
verbruik zo veel mogelijk verminderen.
De hechte relaties in de regio en de grote nationale en
internationale netwerken maken het voor de TU/e mogelijk
om op basis van haar internationale positie een belangrijke
rol voor bedrijven te spelen. De TU/e zal daarom samen
met bedrijven sterk de focus leggen op deelname in Horizon
2020, de KIC InnoEnergy en de Topsector Energie.
Roadmaps
In de periode 2013-2016 zullen op elk van de vier thema’s
onderzoeks- en valorisatieroadmaps ontwikkeld worden
voor de komende 10 jaar en zal de TU/e consortia met maatschappelijke
en private partners inrichten. Ook zullen ten
opzichte van 2010 siginificant meer MSc’s in het domein
energie opgeleid worden en zal ook het aantal PDEng’s
toenemen. De focus bij zowel het vormen van consortia
als het opleiden van studenten is internationaal: energie
is mondiaal en Europees een belangrijk onderzoeks- en
innovatiethema en internationaal is de belangstelling voor
opleidingen in het energiedomein groot.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• Het TU/e Science Park is een gerenommeerd centrum
van energieonderzoek, met activiteiten van onder meer
TU/e, FOM en de EIT KIC InnoEnergy.
• Onderzoekers aan de TU/e behoren inter nationaal tot
de top op de gebieden van kernfusie, zonnecellen, future
fuels, procestechnologie en energie in de gebouwde
omgeving.
• De instroom in masters op het gebied van Energy neemt
toe van 70 in 2011 naar 105 in 2016.
• De externe financiering van onderzoek op het gebied van
Energy zal in 2016 tenminste het topniveau van 2011
evenaren (15 mln).
• Het netwerk Smart Energy Regions kent 150 partners in
de regio Brainport en werkt hecht samen met innovatieve
regio’s in Europa.
--------------------------------------------------------------------
16 | Instellingsplan 2013-2016

3.2 Strategic Area Health
-------------------------------------------------------------------------
“De kosten van de zorg in Nederland en elders in de wereld
lopen op. Bovendien dreigt er een tekort aan verzorgend
personeel. We moeten daarom technologieën realiseren die
de zorg efficiënter maken. In mijn toekomstdroom bevat
een ziekenhuis nauwelijks bedden, omdat kwalen worden
voorkomen en verholpen zonder in het lichaam te snijden”.
Roel Fonville, directeur van de Strategic Area Health
-------------------------------------------------------------------------
Door zorg rond de mens zelf te organiseren maakt technologie
het mogelijk de kosten omlaag te brengen en de
kwaliteit van leven te verhogen. Dit kan door technologie
in te zetten voor zorg in huis via domotica, voor een
sterkere focus op preventie en voor medisch specialisten
zodat zij efficiënter kunnen werken. Bij elkaar genomen
betekenen deze zaken een grote verandering. Daarvoor
zijn nieuwe toepassingen nodig die zich baseren op
nieuwe concepten, die voortkomen uit de interactie tussen
de medische en technologische disciplines.
De TU/e kan een grote bijdrage leveren aan het oplossen
van maatschappelijke vraagstukken in de zorgsector. Meer
dan 250 onderzoekers uit alle faculteiten werken binnen
deze Strategic Area samen om grenzen te verleggen. Werken
op het snijvlak van disciplines brengt nieuwe inzichten om
complexe medische kwesties op te lossen. Door de traditioneel
sterke binding van de TU/e met bedrijven en zorginstellingen
kunnen binnen de universiteit ontwikkelde
nieuwe technologische concepten toepasbaar gemaakt
worden in te ontwikkelen nieuwe producten en diensten.
Thema’s
Centraal staan drie thema’s:
• Smart Environment
Technieken die een langer zelfstandig bestaan mogelijk
maken en zo de belasting van de eerste- en tweedelijnszorg
verminderen. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om
de inrichting van de directe leef-omgeving, in kleding
verwerkte ICT en informatie- en planningssystemen waarbij
de mens centraal staat.
• Smart Diagnosis
Onderzoek naar niet-invasieve diagnostiek, naar technieken
die lichaamsfuncties meten, in het lichaam kijken en
snel een betrouwbaar meetresultaat geven. Deze nieuwe
diagnostische technieken zijn belangrijk voor zowel de
eerstelijnszorg als voor zelfhulp. Ze geven de patiënt zelf
meer invloed en inzicht. Het gaat hierbij onder meer om
imaging en biosensoren.
• Smart Interventions
Onderzoek naar effectieve ingrepen van zeer hoge kwali teit,
die pijnloos en snel zijn, het gewenste resultaat opleveren
bij de eerste keer toepassen en ervoor zorgen dat de patiënt
daarna weer snel naar huis kan. De TU/e heeft kennis
en expertise in huis op tal van terreinen die in dit verband
relevant zijn, zoals image guided non invasive interven tions,
tissue engineering, discharge plasma medicine en
telerobotics.
| 17

Onderzoek van topniveau
Onderzoek en toepassing van technologie in de zorg vragen
om een brede expertise - van thuiszorg tot klinische zorg
in de ziekenhuizen - en om de betrokkenheid van vele disciplines.
Daarvoor is allereerst onderzoek nodig van inter nationaal
topniveau. Met het oog daarop werken onderzoekers
van de TU/e samen met toponderzoekers in Nederland en
daarbuiten. In de komende jaren zal de TU/e de samenwerking
met het UMC Utrecht, het Maxima Medisch Centrum
en het Catherina Ziekenhuis verder uitbouwen. Daarnaast
zijn ook de universitaire medische centra van Nijmegen,
Maastricht en Amsterdam van belang in de samenwer kingsprojecten.
Ook zal met partners in het buitenland gestreefd
worden naar deelname in een KIC Health Technology van
het European Institute for Innovation and Technology (EIT).
Imaging
Het UMC Utrecht, de Universiteit Utrecht, de Technische Universiteit
Eindhoven en Philips hebben in 2012 het Institute
for Diagnostic and Interventional Imaging (IDII) opgericht.
Dit consortium richt zich op de ontwikkeling van nieuwe
beeldgestuurde minimaal ingrijpende behandelingen voor
kanker, hersenaandoeningen en hart- en vaatziekten.
Door de kennis en kostbare faciliteiten in het UMC Utrecht
en op de High Tech Campus Eindhoven te delen, wordt
samenwerking versterkt en innovatie versneld. De resul taten
van het consortium worden vertaald naar industriële
productie van nieuwe systemen die kunnen worden ingezet
in de klinische praktijk. In 2016 zal dit consortium
volledig operationeel zijn.
Gekwalificeerde arbeidskrachten
In deze context zal ook een zwaar accent liggen op het
opleiden en afleveren van voldoende goed gekwalificeerde
arbeidskrachten. Zowel in de hightech sector als in de zorg
is de vraag naar gekwalificeerd technisch-medisch personeel
bijzonder hoog. In samenwerking met de Universiteit Utrecht
streeft de TU/e naar een veelzijdig opleidingenaanbod dat
studenten optimaal in staat stelt klinische en/of technologische
richtingen te volgen. In de komende jaren zal een
aantal nieuwe majoren en masteropleidingen van start
gaan, waarbij het voor talentvolle studenten ook mogelijk
wordt om via efficiënte leerwegen zowel ingenieur als arts
te worden.
Transitie
In samenwerking met bedrijven zal de TU/e innovaties
mogelijk maken die de transitie naar een zorg met lagere
kosten en een hogere kwaliteit van leven vormgeven. Met
mkb’s en een aantal grote bedrijven, zoals Philips Healthcare,
zal de samenwerking worden verstevigd. Dit zal de
TU/e doen in een internationale context. ‘Health’ is immers
in heel Europa en daarbuiten een forse maat schap pelijke
uitdaging. In de Strategic Area zullen hiertoe thema tische
roadmaps worden ontwikkeld, die zich richten op focus,
kritische massa en kwaliteit binnen de onderzoeks domeinen.
Op basis van deze roadmaps richt de TU/e zich op
de vorming van consortia met publieke en private part ners,
onder andere in de topsectoren High Tech Systemen en
Materialen en Life sciences & Health en in Europese Horizon
2020-programma’s als Active Living en Healthy Ageing.
Experimenteerplatforms
Binnen de Brainportregio wordt met vele partijen in netwer
ken samengewerkt bij het ontwikkelen van een
hoogwaar dige infrastructuur voor open innovatie op medisch
technologisch gebied, onder andere via de Imaging
Facility en Slimmer Leven 2020. Vanuit deze netwerken
zullen experimenteerplatforms (‘test beds’) en proeftuinen
(‘living labs’) worden gerealiseerd om nieuwe techno logische
concepten in een realistische context te beproeven.
18 | Instellingsplan 2013-2016

--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• De TU/e speelt in samenwerking met partners een internationale
rol op de wetenschapsgebieden die relevant
zijn voor de centrale thema’s van de Strategic Area,
zoals Medical Imaging, Regenerative Medicine, Mini mal
Invasive technologies en Remote Sensors.
• De TU/e levert een wezenlijke bijdrage aan de regionale
initiatieven LIFETEC en Slimmer Leven 2020. De TU/e
participeert in thema’s die gere lateerd zijn aan Brainport
Living Labs voor Health.
• De instroom in masters op het gebied van Health neemt
toe van 60 in 2011 naar 90 in 2016.
• De externe financiering van onderzoek op het gebied van
Health zal in 2016 tenminste het topniveau van 2011
eve naren (13 mln).
• Deelname aan een EIT KIC op het gebied van Health.
--------------------------------------------------------------------
3.3 Strategic Area Smart Mobility
-------------------------------------------------------------------------
“Mobiliteit heeft ons veel welvaart gebracht, maar er zijn
ook nadelen: verkeersongelukken, files, vervuiling en het
verbruik van fossiele brandstoffen. Toch zie ik de toekomst
erg zonnig in. Nieuwe technologieën zullen oplossingen
bieden voor maatschappelijke problemen, zodat we ook in
de toekomst de wereld kunnen blijven bereizen”.
Carlo van de Weijer, directeur van de Strategic Area Smart
Mobility en vice-president business development traffic solutions
bij TomTom
-------------------------------------------------------------------------
De ontwikkelingen op het gebied van verkeer en voer tuigen
gaan bijzonder hard. Nu al zitten er meer dan 60
processoren in een auto, die helpen het voertuig veiliger
en energiezuiniger te maken. Door nieuwe vormen van
cruise-control en car-to-car communicatie zullen voertuigen
kunnen anticiperen op het gedrag van andere voertuigen.
Remmen, versnellen en eventueel invoegen gebeurt automatisch
aan de hand van gegevens die voertuigen
van elkaar krijgen. ‘Krantje lezen achter het stuur’ is geen
onrealis tische gedachte. In het goederenvervoer zullen
nieuwe logistieke- en informatiesystemen slim en efficiënt
plannen en ritten aan elkaar knopen met als resultaat:
minder ‘lege kilometers’ en lagere kosten. Intelligente verkeers-
en navigatiesystemen vertellen iedere wegge bruiker
niet alleen hoe hij de snelste route kan afleggen, maar
bij wijze van spreken ook of hij beter eerst boodschappen
kan gaan doen en pas daarna een pakketje wegbrengen.
De oplossingen die worden aangedragen aan de maatschappij
zijn gericht op twee zaken: het intelligenter en
productiever plannen van mobiliteit en het duurzamer -
schoner, veiliger en zuiniger - transporteren van mensen
en goederen.
| 19

Smart Mobility is een maatschappelijke uitdaging waarvoor
de TU/e veel kennis en expertise in huis heeft, op heel
uiteenlopende terreinen: planning, logistiek, verkeers mana
gement, veiligheid van verkeer en schone voertuigen.
In een voor Nederland unieke combinatie van automotive,
ICT en logistiek gaan circa 250 onderzoekers van de TU/e
deze uitdaging aan.
Thema’s
Daarbij zijn de volgende thema’s leidend:
• Automotive Technology
Het geïntegreerd samenwerken van het groeiend aantal
hightech systemen in een auto, ten behoeve van steeds
schonere, zuinigere en veiligere auto’s.
• Intelligent Transportation Systems
Het concept van de Connected Car, de computergestuurde
auto die communiceert met andere auto’s. Door een
combinatie van sensoren, real time controlemogelijkheden
en communicatie-netwerken interacteren auto’s met elkaar
en hun omgeving.
• ICT/Embedded Systems
Ontwikkeling van embedded systems in voertuigen en
ontwikkeling van intelligente software, waardoor het voertuig
zich aanpast aan de gebruiker en reageert op externe
signalen.
• Mobility & Traffic
Geavanceerde computermodellen die simuleren hoe
mensen zich door de openbare ruimte bewegen, met of
zonder voertuig. Die informatie kan gebruikt worden voor
beleidsvorming op het gebied van ruimtelijke ontwik keling,
verstedelijking, energie, het openbaar vervoer, de
aanleg van netwerken en het voorspelbaar maken, beperken
of zelfs oplossen van files.
• Transport & Logistics
De totale supply chain, een nauwe integratie van transport
en logistiek met behulp van geavanceerde ICT-systemen.
Hiervoor is een conceptuele modellering nodig van supply
chain management en verkeersmanagement.
Opleidingen
Voor studenten is in 2012 een veelzijdig opleidingen aan bod
beschikbaar. Zo kan men Logistics in een master- en ontwerpersopleiding
studeren en zijn er opleidingen op het
gebied van automotive over het gehele spectrum van
bachelor, master en ontwerper - een aanbod dat uniek is
voor Nederland. De TU/e streeft naar een sterke groei van
het aantal studenten in de automotive en logistieke opleidingen
om te kunnen voorzien in de behoefte van bedrijven
naar gekwalificeerde arbeidskrachten. Voor 2016 ligt de
doelstelling op +50%.
Veiliger en duurzamer
De TU/e gaat de maatschappelijke uitdaging aan om mobiliteit
schoner, veiliger en duurzamer te maken - in samenwerking
met partners in de hightech en logistieke sector,
binnen en buiten de regio Brainport Zuidoost-Nederland.
De Dinalog Campus in Breda, AutomotiveNL, Dutch Integrated
Testsite for Cooperative Mobility (DITCM), European
Supply Chain Forum en Green Car Initiative zijn de voornaamste
kennispartners. Ook bedrijven en instanties zoals
DAF, TomTom, NXP, VDL, Bosch Transmissions, Corus,
Nedcar, DTI, TNT, TNO, Prodrive, Unilever en het Ministerie
van Infrastructuur & Milieu zijn bij de Strategic Area
betrokken.
Roadmaps en consortia
De TU/e zal de komende jaren roadmaps en consortia
vormgeven met onder andere deze belangrijke maatschappe
lijke partners en bedrijven. Daarbij ligt de focus op zowel
nationale initiatieven, zoals de topsectoren High Tech
Systemen en Materialen, Energie en Logistiek, als op internationale
ontwikkelingen. Zo zijn er hechte banden met
andere logistieke topregio’s zoals Waterloo in Canada en
het Ruhrgebied en bestaan er sterke banden met de automotive
industrie, met name in Duitsland.
20 | Instellingsplan 2013-2016

Start-ups
Een laatste belangrijk doel voor de komende jaren is het
ondersteunen van een substantieel aantal nieuwe startups
in het domein van Smart Mobility: veel automotivecomponenten
en nieuwe logistieke concepten en
toepassingen kunnen bij uitstek door kleine innovatieve
bedrijven tot een product worden gemaakt. Het TU/e
Science Park zal daar als ‘living lab’ en testbed voor nieuwe
toepassingen kunnen fungeren. Door hechte samenwerking
met overheden en grote bedrijven kan dit ertoe leiden dat
de regio Brainport Zuidoost Nederland en de TU/e internationaal
erkend worden als een belangrijk centrum van
kennis en innovatie op het gebied van mobiliteit.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• De instroom in masters op het gebied van Smart Mobility
neemt toe van 110 in 2011 naar 165 in 2016.
• De externe financiering van onderzoek op het gebied van
Smart Mobility zal in 2016 tenminste het topniveau van
2011 evenaren (9 mln).
• De Strategic Area Smart Mobility wordt door bedrijven
in binnen- en buitenland erkend als een belangrijke
bron van innovatie en kennis.
• De mede aan de TU/e ontwikkelde modellen en technologieën
leveren een belangrijke bijdrage aan de
beleidsvorming op het gebied van verkeer en vervoer.
--------------------------------------------------------------------
| 21

4. Onderwijs
“De TU/e voorziet in 2020 in de behoeften van de samenleving en de kennis industrie
aan verschillende typen academisch gevormde ingenieurs, technolo gisch ontwerpers
en onderzoekers. Via een gedifferentieerd onderwijsaanbod wordt adequaat
ingespeeld op de uiteen lopende studiekeuzemotieven van verschillende groepen
studenten en op de behoefte aan verschillende typen technologische kenniswerkers
op de arbeidsmarkt. Het studieklimaat is uitdagend en motiverend.
Onderwijs en studentenpopulatie zijn in 2020 sterk internationaal”.
TU/e Strategisch Plan 2020
22 | Instellingsplan 2013-2016

In de periode 2013 - 2016 realiseert de TU/e een ingrij pende
hervorming van haar bacheloronderwijs en brengt zij
alle bacheloropleidingen onder in het TU/e Bachelor
College. Het masteronderwijs en de technische ontwerpersoplei
dingen en promotietrajecten worden gebundeld in de
TU/e Graduate School en krijgen hierdoor meer samenhang
en inter nationaal profiel. De nodige inspanningen zullen
worden geleverd om de uitval uit opleidingen te verkleinen
en de onderwijsrendementen te verbeteren. Met hoge
kwaliteitsstandaarden borgt de TU/e dat zij hoog waardige
ingenieurs en onderzoekers aflevert. Het aantal buitenlandse
studenten in bachelor- en masteropleidingen zal
de komende periode sterk stijgen en Nederlandse
studenten doen in toenemende mate buiten landervaring
op. Tot slot zal de TU/e een visie ontwikkelen op haar rol
ten aanzien van de toenemende maatschappelijke vraag
naar life long learning.
4.1 Bachelor College
In juni 2011 is de TU/e gestart met een ingrijpende hervorming
van haar bacheloronderwijs. De opleidingen worden
aantrekkelijker, uitdagender en studeerbaarder zowel voor
‘concrete’, vooral technisch georiënteerde bèta’s als voor
mensgerichte, generalistische en carrière gerichte béta studenten.
Het doel is om tegemoet te komen aan de enorme
vraag van het bedrijfsleven, landelijk en in de Brainportregio
Eindhoven, naar meer en diversere ingenieurs.
De bacheloropleidingen van de TU/e zijn inhoudelijk van
hoog niveau. Desondanks stromen er al jaren te weinig
studenten in en zijn de rendementen te laag. Daardoor kan
de TU/e niet voldoen aan de maatschappelijke behoefte
aan ingenieurs. Tal van losse maatregelen om dat aan te
pakken hebben onvoldoende resultaat opgeleverd. Daarom
is gekozen voor een meer fundamentele en samenhangende
aanpak. De bacheloropleidingen worden beter gestructureerd,
inhoudelijk vernieuwd en met elkaar onder één
paraplu gebracht in het TU/e Bachelor College.
Aantrekkelijke bachelor
De TU/e trekt tot nu toe vooral studenten aan die van nature
interesse hebben in bètavakken en technologie, de concrete
bèta’s. Met het Bachelor College richt de TU/e zich ook
op zogenaamde carrièregerichte bèta’s en generalistische,
mensgerichte bèta’s, onder wie veel meisjes met bèta talent.
De instroom van bachelorstudenten zal in de periode tot
het jaar 2020 moeten groeien naar minstens 1700 per jaar.
Om die groei te bereiken maakt de TU/e het onderwijs
aantrekkelijker, uitdagender en kansrijker voor alle vwo’ers
met de profielen Natuur & Gezondheid en Natuur &
Techniek. Ook wil de TU/e extra studenten aantrekken door
haar wervingsgebied uit te breiden naar heel Nederland en
het aangrenzende buitenland.
Opzet opleidingen
De hervormde bacheloropleidingen omvatten een major
(90 sp), basiscomponent (30 sp), USE-component (15 sp)
en keuzeruimte (45 sp). In de keuzeruimte worden
aantrekkelijke coherente pakketten van 15 studiepunten,
disciplinair én interdisciplinair, aangeboden rond uitdagende
thema’s als de Strategic Areas. Studenten kunnen
de keuzeruimte gebruiken om zich te verdiepen in de
eigen discipline of juist om zich te verbreden. Ze kunnen
zelf richting geven aan hun opleiding en hun ontwikkeling
tot unieke professional. Om bestaande en nieuwe doelgroepen
meer keuzemogelijkheden te bieden worden in de
bestaande opleidingen ook nieuwe majoren aangeboden.
Docenten bieden adequate coaching zodat er weloverwogen
keuzes en samenhangende studiepaden ontstaan.
Studierendementen
De studierendementen van de bacheloropleidingen zijn nu
te laag: circa 40% van de studenten haakt af in het eerste
studiejaar en slechts 35% van de studenten die zich na het
eerste jaar herinschrijven behaalt binnen vier jaar na de
start van de opleiding een diploma. De TU/e streeft ernaar
dat dit percentage in 2020 verdubbeld zal zijn tot 70%.
| 23

Hiertoe zullen verschillende vernieuwingen worden doorgevoerd.
Een standaardomvang van vakken maakt het
mogelijk horizontaal te programmeren, waardoor studenten
meer flexibiliteit krijgen om een individueel studiepad te
volgen. Een maximum van drie vakken tegelijkertijd voorkomt
piekbelasting voor studenten. Er worden meer studentactiverende
werkvormen gehanteerd. Door per onderwijsonder
deel vaker te toetsen zal een student zijn
inspan ningen beter kunnen verdelen en worden toetsen
betrouwbaarder. Het eindcijfer wordt niet meer volledig
bepaald door de eindtoets. Verder zullen er met alle
stu den ten die zich aanmelden intakegesprekken worden
gevoerd en zullen docenten studenten intensief gaan
coachen bij het maken van keuzes op hun studiepad.
Noodzaak voor maatschappij
Met het Bachelor College speelt de TU/e in op de groei en de
maatschappelijke behoefte aan ingenieurs en aan meer
verschillende ingenieurs. Want de maatschappij wil niet
alleen méér ingenieurs maar ook een grotere verscheidenheid.
Er is dan ook geen sprake van dé ingenieur van
de toekomst maar van allerlei ingenieurs van de toekomst,
ingenieurs met heel verschillende profielen. Juist in de
Brainportregio, het technologische hart van Nederland en
één van de technologische topregio’s binnen Europa, is deze
differentiatie gewenst. Deze noodzaak is ook naar vo ren
gebracht in de Human Capital Agenda’s en het Masterplan
Bèta en Technologie van de topsectoren.
Naast ingenieurs met diepgang in één technologische
discipline zijn er ingenieurs nodig die verbindingen kunnen
slaan tussen verschillende technologische disciplines en/of
tussen technische disciplines en de mens- en maat schappijgerichte
wetenschappen. Er is een dringende behoefte
aan ingenieurs die technologische kennis ondernemend
weten om te zetten in maatschappelijk en economisch aantrekkelijke
innovaties.
Een grotere bachelorinstroom en betere studierendementen
moeten niet alleen leiden tot een forse groei van de instroom
van studenten in de masteropleidingen en een grotere
jaarlijkse uitstroom van hoogwaardige ingenieurs uit de
masteropleidingen, maar ook tot een grotere variatie in
afstudeerprofielen van ingenieurs.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• Succesvolle implementatie van de in het Pro gram ma
Hervorming Bacheloropleidingen ontwikkelde opzet
voor het vernieuwde bachelor onderwijs.
• Handhaving van het hoge niveau van studenten tevreden
heid, onder meer blijkend uit studen ten oordelen
per opleiding in de NSE en vakevaluaties.
• Toename van de instroom in de bacheloroplei din gen
van 1190 in 2011 naar 1540 in 2016.
• Sterke verbetering van de rendementen: meer dan 55%
van de herinschrijvers na het eerste jaar voltooit de
opleiding binnen vier jaar na aanvang.
• Tenminste 10% van de studenten onderscheidt zich als
excellente student via verschillende uit dagende
program ma’s.
• De Strategic Areas zijn goed verankerd in de bacheloropleidingen
via coherente pakketten, waaronder
certificaat programma’s.
--------------------------------------------------------------------
24 | Instellingsplan 2013-2016

4.2 Graduate School
Het onderwijs na de bachelor is in 2011 gebundeld in
de TU/e Graduate School, die zowel facultaire graduate
programma’s als faculteitsoverstijgende, thematische
graduate programma’s omvat. Op deze wijze kunnen de
master- (MSc) en ontwerpersopleidingen (PDEng) en de
trajecten voor promovendi (PhD) internationaal herkenbaar
worden geprofileerd. Bovendien wordt de samenhang
tussen de masteropleidingen, ontwerpersopleidingen en
trajecten voor promovendi door de bundeling in graduate
programs versterkt. Ook kunnen excellente studenten
al tijdens hun masteropleiding stappen zetten richting een
ontwerpersopleiding of promotietraject.
De TU/e gaat hiermee meer studenten uit Nederland en het
buitenland aantrekken. De instroom in de master oplei dingen
is cruciaal voor het opleiden van voldoende ingenieurs
voor het bedrijfsleven. Een belangrijke voorwaarde voor een
grotere instroom is een internationaal herkenbaar en kwalitatief
hoogstaand aanbod van opleidingen, dat boven dien
ruimte biedt aan de persoonlijke wensen van de student.
Samenhang
De Graduate School omvat 15 graduate programs, die ieder
gericht zijn op één discipline of discipline-over stij gend
thema. Elk graduate program bevat één of meerdere masterc.q.
ontwerpersopleiding(en) en diverse promotietrajecten.
Onderwijs en onderzoek zijn binnen de graduate programs
vanzelfsprekend nauw met elkaar verweven. Omdat veel
TU/e-onderzoek in samenwerking met het bedrijfsleven
plaats vindt, kunnen studenten uitstekend worden voor bereid
op een rol als ingenieur, ontwerper of onderzoeker in
het bedrijfsleven dan wel een rol als onderzoeker aan een
kennisinstelling. Ook door korte certificaatprogramma’s,
gericht op bijvoorbeeld ondernemerschap, die gemak ke lijk
kunnen worden ingepast in de opleiding, kunnen studenten
de door hen gewenste competenties verwerven.
Kwaliteit en excellentie
Voor excellente masterstudenten zal het mogelijk worden
om - daar waar zij bewezen hebben extra studielast aan te
kunnen - al tijdens hun masteropleidingen onderdelen van
een ontwerpersopleiding of promotietraject te volbrengen.
Excellente studenten kunnen zich op deze manier voorbereiden
op een PhD- of PDEng-opleiding.
De huidige MSc-, PDEng- en PhD-opleidingen van de TU/e
zijn van hoge kwaliteit. Ook het bedrijfsleven geeft aan dat
afgestudeerden het juiste niveau hebben. Door de Graduate
School een centrale rol te geven in de kwaliteits borging
kan de kwaliteitsborging verder uitgebouwd en efficiënter
uitgevoerd worden. Dit geldt ook voor de kwaliteit zorg
binnen de PDEng- en PhD-opleidingen.
Internationale werving en ervaring
De TU/e Graduate School zal een belangrijke coördi ne ren de
functie gaan vervullen bij het internationaal werven van
potentiële MSc-, PDEng- en PhD-studenten. Daarvoor worden
verschillende middelen ingezet: een intensieve profilering
van het opleidingenaanbod en loopbaankansen in de
regio Brainport, fondsvorming voor MSc- en PhD-beurzen
en afspraken met partneruniversiteiten over gezamenlijke
graduate programs.
De TU/e streeft ernaar dat vrijwel alle studenten internationale
ervaring opdoen tijdens de studie. Dit betekent
dat zij onderwijs volgen samen met studenten van andere
buitenlandse instellingen (op afstand) of zelf een periode
aan een buitenlandse instelling studeren. De Graduate
School zal zich, naast het ontwikkelen van vakken samen
met buitenlandse instellingen, richten op het voorkomen
van studievertraging door studeren in het buitenland.
| 25

--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• De graduate programs van de TU/e (MSc, PDEng en
PhD) zijn nationaal en internationaal sterk geprofileerd.
• De instroom in de masteropleidingen neemt toe van
1100 in 2011 naar 1375 in 2016 en in de
ontwerpersopleiding van 120 in 2011 naar 140 in 2016.
De instroom in de promotietrajecten blijft met 175
constant op het niveau van 2011.
• Het aantal studenten dat in 30 maanden de masteropleiding
voltooit neemt toe van 50% in 2011 naar meer
dan 60% in 2016.
• Tenminste 25% van de Nederlandse TU/e-stu den ten
haalt studiepunten aan een buitenlandse instelling.
--------------------------------------------------------------------
4.3 Postgraduate onderwijs
Postinitieel onderwijs (postgraduate onderwijs) is van
groot belang voor het hightech bedrijfsleven en daarmee
ook voor de Brainportregio. Het is cruciaal voor bedrijven
en medewerkers om over de meest recente kennis en kunde
in hun vakgebied te beschikken en zich tijdens de loopbaan
verder te blijven ontwikkelen. In het masterplan Bèta &
Techniek is dit onder de noemer ‘binden, boeien en ontwikkelen’
genoemd als één van de vier speerpunten voor het
oplossen van het grote tekort aan arbeidspotentieel voor het
technisch bedrijfsleven. Daarnaast is er een grote behoefte
in het bedrijfsleven aan postinitieel onderwijs op het terrein
van management en bedrijfskunde, onder meer voor
medewerkers met een technische opleiding die zich willen
doorontwikkelen naar leidinggevende functies.
Life long learning
Met het Bachelor College en de Graduate School beantwoordt
de TU/e de vraag van het innovatieve bedrijfsleven
naar hoogwaardige kenniswerkers. Via het verzorgen van
postgraduate onderwijs gaat de TU/e in op de toenemen de
behoefte van deze professionals aan ‘life long learning’ op
academisch niveau.
Postgraduate onderwijs omvat al het onderwijs dat wordt
gevolgd na afronding van de initiële opleiding - doorgaans
met een mastergraad - en het betreden van de arbeidsmarkt.
Op het terrein van postgraduate managementonderwijs
werkt de TU/e sinds jaar en dag samen met de Universiteit
van Tilburg in de business school TiasNimbas. Het postinitieel
onderwijs in de natuur- en ingenieurswetenschappen
is vanuit de TU/e echter nog zeer bescheiden en weinig
geprofileerd. De TU/e bezint zich daarom op haar rol en
positie op dit terrein en zal begin 2013 een visie en implementatieplan
presenteren. Deze zal zich op voorhand
richten op het aanbieden van kortlopende cursussen en
trainingen op het terrein van de natuur- en ingenieurswetenschappen,
die worden afgesloten met een certifi caat.
Deze kortlopende cursussen en trainingen zullen via zowel
open inschrijving aan de TU/e als incompany worden
verzorgd.
26 | Instellingsplan 2013-2016

Vraag leidend
De inhoud van dit onderwijs zal worden bepaald in nauwe
samenspraak met beroepsorganisaties, zoals KIVI-NIRIA,
bedrijven in de regio Brainport en koepelorganisaties. De
vraag vanuit bedrijven en hun medewerkers is leidend voor
het postgraduate onderwijsaanbod.
Daarnaast is het van belang dat het aanbod duidelijk en
toegankelijk is voor bedrijven en andere organisaties.
De postgraduate onderwijsactiviteiten op het terrein van
de natuur- en ingenieurs-wetenschappen zullen daarom
op voorhand binnen één universiteitsbreed loket worden
samengebracht en vervolgens worden uitgebouwd.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• Heldere TU/e-propositie begin 2013 voor postgra duate
onderwijs in de natuur- en ingenieurs weten schappen
en ontwikkeling van onderwijsaanbod op basis van deze
propositie in periode 2013-2016
• Groei van het aantal deelnemers aan postgra duate
onderwijs (excl. TiasNimbas), van 100 cursisten per jaar
in 2013 naar minimaal 250 cursisten per jaar in 2016.
--------------------------------------------------------------------
4.4 Kwaliteitszorg onderwijs
Het TU/e-onderwijs kan zich meten met de beste tech nische
universiteiten in de wereld en voldoet aantoonbaar
aan de hoogste internationale kwaliteitsstandaarden. Dat
vinden collega-onderzoekers en docenten, onafhankelijke
accreditatieorganisaties en - het belangrijkst - de stu -
denten, de alumni en hun werkgevers. Hiervan getuigen de
tevredenheidspeilingen zoals die in Elsevier, de Keuzegids
Hoger Onderwijs en de Times Higher Education-ranking.
Het is een continue uitdaging deze posities tenminste te
handhaven en waar mogelijk te verbeteren.
ACQA
De TU/e leidt haar ingenieurs (MSc), ontwerpers (PDEng) en
onderzoekers (PhD) op voor uiteenlopende functies in
het bedrijfsleven, de maatschappij en de wetenschap. Het
inhoudelijke profiel van de opleidingen is afgestemd op
die behoeften. Voor de bewaking van de kwaliteit van de
opleidingen maakt de TU/e gebruik van de mede in eigen
huis ontwikkelde Academic Competences and Quality
Assu rance (ACQA) systematiek. Deze systematiek zal de
komende jaren samen met partners uit binnen- en buitenland
verder ontwikkeld worden.
BKO
De TU/e kiest ervoor om niet alleen bij gesignaleerde
problemen, maar ook bij alle nieuwe aanstellingen en bij
bevorderingen van docenten het behalen van de Basiskwalificatie
Onderwijs (BKO) als voorwaarde te stellen. Om
de interne kwaliteitszorg, die op de TU/e een sterke basis
in de faculteiten heeft, verder te verankeren in de organisatie,
zullen het Bachelor College en de Graduate School
hier een centrale rol in gaan spelen, ondersteund door de
Centrale Commissie Kwaliteitszorg Onderwijs (CCKO). Dit
heeft tevens tot doel de kwaliteitszorgprocessen efficiënt
vorm te geven.
| 27

Instellingstoets
Op basis van deze interne kwaliteitszorg zal de TU/e in 2013
de instellingstoets van de NVAO doorlopen, een basisvereiste
in het hoger onderwijsstelsel. Daarnaast zal de TU/e
per opleiding bekijken in hoeverre in de accreditatie
gestreefd kan worden naar een bijzonder kenmerk, zoals
‘internationalisering’ of ‘ondernemen’. Zo participeert
de TU/e in de NVAO-pilot ’bijzonder kenmerk ondernemen’.
Rankings
Ook zal de TU/e goed de mogelijkheden bekijken om naast
de huidige deelname aan de Center for Higher Educationranking
de kwaliteit van de opleidingen internationaal te
profileren, bijvoorbeeld door het nog in ontwikkeling
zijnde U-Multirank.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• Verwerven instellingstoets kwaliteitszorg van de NVAO
en bijzonder kenmerk ‘ondernemen’.
• TU/e is de beste technische universiteit van Nederland
en behoort bij de beste 10 technische universiteiten in
Europa in verschillende onder wijsgerichte rankings.
• Aandeel van docenten met BKO stijgt van 12,5% in 2011
naar tenminste 20% in 2016.
• Bedrijven en andere relevante werkgevers in de regio
Brainport geven aan bijzonder tevreden te zijn met het
opleidingsniveau van TU/e- afge stu deerden.
--------------------------------------------------------------------
4.5 Internationaliseren van
studentenpopulatie en onderwijs
De vraag vanuit bedrijven en de wetenschap naar hooggekwalificeerde,
internationaal georiënteerde ingenieurs is
groot. De TU/e ziet het als haar taak om de arbeidsmarkt
goed te bedienen. Dat betekent dat het aantal studenten en
afgestudeerden fors zal moeten groeien, gezien het nu al
grote tekort aan arbeidskrachten. Vanwege de hogere
drempels voor Nederlandse studenten om Science & Engineering-masterprogramma’s
te volgen zal met name de
instroom van buitenlandse studenten sterk moeten groeien.
Naast meer ingenieurs, vragen bedrijven ook om inge nieurs
die overal ter wereld ingezet kunnen worden. Het is daarom
van belang dat studenten tijdens de opleiding interna tionale
ervaring opdoen. De TU/e streeft ernaar om een truly
international community te worden waarin interactie tussen
nationale en internationale studenten en medewerkers
vanzelfsprekend is.
Internationale studenteninstroom
Om de komende jaren een grotere instroom van inter nationale
studenten te bewerkstelligen, focust de TU/e op een
aantal initiatieven. Zo is het streven het Amandus Lundq vist
Scholarship Program (ALSP) - onder andere - voor
internationale studenten uit te breiden en het aantal ‘joint
degree programs’ onder andere via Erasmus Mundus -
vanaf 2014 Erasmus for All - te laten groeien. Daarnaast
zal de TU/e actief studenten werven in de doellanden
Brazilië, Mexico, India, China, Spanje, Griekenland en het
Verenigd Koninkrijk en zullen internationale studenten
en alumni gevraagd worden zich als ambassadeurs voor de
TU/e in te zetten. Het TU/e ‘Career Center’ zal zich inzetten
om internationale masterafgestudeerden en PhD- en PDEngstudenten
te behouden voor de regio Brainport.
28 | Instellingsplan 2013-2016

Internationaliseren onderwijsprogramma’s
De komende jaren investeert de TU/e in het internatio naliseren
van de curricula. Het vakgebied van ingenieurs
wordt steeds meer internationaal. Van TU/e-afgestudeerden
wordt verwacht dat ze over de juiste vaardigheden beschikken
om te functioneren in een internationale werkomgeving.
TU/e-programma’s zullen daarom studenten internationale
‘exposure’ bieden in de vorm van een actieve deelname
aan een internationaal programma of project. Dit kan via een
‘virtual campus’ setting, waarbij studenten op twee locaties
bijvoorbeeld via Skype samenwerken aan een project of
via het volgen van onderwijs bij een buitenlandse partneruniversiteit.
Om dit te ondersteunen zal de TU/e de huidige
structurele partnerschappen met hoog gekwalificeerde
universiteiten in het buitenland uitbreiden. Ook zal meer
internationale wetenschappelijke staf in dienst worden
genomen en zal de TU/e-staf waar nodig bijgeschoold worden
met betrekking tot het werken met internationale
studentengroepen.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• Groei van het aantal internationale studenten in de
master van 560 in 2011 naar 620 in 2016.
• Tenminste 25 % van de Nederlandse TU/e-stu den ten
haalt studiepunten aan een buiten landse instelling.
• In 2016 kent de TU/e goedlopende en goed
gewaardeerde digitale fora via de social media, gericht
op het betrekken van internationale studenten en
alumni bij activiteiten van de TU/e en de stad Eindhoven.
--------------------------------------------------------------------
International community
Om de aantrekkingskracht van de TU/e op toekomstige en
huidige internationale studenten en kennis-werkers te
vergroten, en om de Nederlandse studenten vanzelf sprekend
kennis te laten maken met andere culturen en
groepen studenten, focust de TU/e op de ontwikkeling naar
een truly international community. Dit betekent onder
andere dat taalbarrières zoveel mogelijk worden geslecht,
waardoor ook buitenlandse studenten bijvoorbeeld
kunnen participeren in de medezeggenschap. Ook zullen
internationale TU/e-alumni die werken in de regio Brainport
worden betrokken bij de TU/e international community.
Tot slot zal de TU/e actief participeren in de digitale fora
voor internationale studenten en alumni, om aanstaande
en huidige studenten optimaal te informeren en te betrekken
bij activiteiten aan de TU/e en in de stad Eindhoven.
| 29

5. Onderzoek en
kennisvalorisatie
“De kwaliteit van het onderzoek van de TU/e kan zich meten met de interna tio nale top. De TU/e
onderscheidt zich in 2020 door vernieuwende multidisciplinaire onderzoeksprogramma’s van
jonge talentvolle onder zoekers en door succesvol gepositioneerde multidisciplinaire R&Dinstituten
in zorgvuldig geselecteerde niches. Door nieuwsgierigheid gedreven fundamenteel
onderzoek krijgt ruim baan. Dat is nodig om op lange termijn relevant te kunnen blijven voor
de externe omgeving. De TU/e heeft ook in 2020 op het terrein van kennis valo risatie een
leidende positie ten opzichte van de andere Nederlandse uni ver siteiten. Er wordt op R&Dgebied
in de gehele kennisketen samen gewerkt met de industrie en andere relevante
partijen. Hightech middelgrote en kleine onder nemingen maken via proactieve kennisen
technologie trans fer optimaal gebruik van de expertise van de universiteit. Er is onder
studenten en medewerkers grote interesse in het starten van een eigen onder neming.
De TU/e onderscheidt zich door het voortbrengen van succesvolle hightech starters”.
TU/e Strategisch Plan 2020
30 | Instellingsplan 2013-2016

Excellentie is noodzakelijk voor hoogwaardig onderwijs,
onderzoek en kennisvalorisatie. De TU/e zet excellentie in
de basisdisciplines daarom voorop. Aansluitend zet zij
in op verdere versterking van focus en massa in het onderzoek
door krachtenbundeling in 13 kenmerkende onderzoeks
gebieden, aansluitend bij wetenschappelijke ontwikkelingen
en maatschappelijke behoeften. Daarnaast wordt
ingezet op continue weten schappelijke vernieuwing,
met name door gerichte ondersteuning van vernieuwende,
multidisciplinaire initiatieven door jonge talentvolle
onderzoekers. Eén en ander biedt een uitstekende basis
voor kennis va lorisatie en maakt het voor de TU/e mogelijk
om haar rol richting bedrijven en maatschappij te vervullen.
De universiteit is een belangrijke motor van de regionale
kenniseconomie en de hightech sector en is traditioneel
sterk in kennisvalorisatie. Die ervaring gebruikt de TU/e
om richting 2020 een aantal verdere stappen te zetten.
5.1 Versterking onderzoeksexcellentie
Op een aantal vakgebieden behoort de TU/e tot de internationale
top. Zij onderscheidt zich met name door sterke
posities in enabling technologies voor hightech systems
and materials, zoals polymer science, mechanics &
control, nano-engineering en embedded systems. Om de
kwaliteit van deze en (potentiële) andere topsterktes te
ondersteunen en te stimuleren zet de TU/e enerzijds in op
een excellente basis in de disciplines en anderzijds op
vernieuwing van het onderzoek in multidisciplinaire initiatieven
en instituten.
Profileringsgebieden
De basis voor onderzoeksexcellentie ligt voor de TU/e in
de diverse onderzoeksdisciplines. In 2004 heeft de
TU/e gekozen voor een negental profileringsgebieden of
distinctive research areas. Het koesteren en in stand houden
van het internationaal hoge niveau van deze gebieden
maakt het mogelijk om onderwijs van hoog niveau aan
te bieden en om wetenschappelijk interessante, nieuwe
richtingen in te slaan. De sterke clusters op de gebieden
Communication Technology (COBRA), Multiphase Reactors
(procestechnologie), Complex Molecular Systems (ICMS)
en Plasma Technology zijn goede voorbeelden van deze
excellentie.
Deze sterktes zijn het resultaat van een gedegen langjarige
inzet van faculteiten en universiteit en hebben in de
afgelopen jaren een groot aantal VICI (NWO) en ERC-grants
kunnen verwerven. Ook is de TU/e erin geslaagd om op
basis van deze inzet talentvolle onderzoekers aan te trekken.
Om het huidige sterke onderzoeksprofiel in de komende
10-15 jaar een gevolg te geven, ondersteunt de TU/e haar
onderzoekssterktes en slaat zij wetenschappelijk interessante
nieuwe richtingen in door multidisciplinaire initia tieven
in niches te ontwikkelen, zoals het recent ingerichte
Eindhoven Multiscale Institute (EMI) en het Intelligent
Lighting Institute (ILI). Het High Potential Research Program,
waar bij een select aantal onderzoekers wordt ‘vrijgesteld’
voor onderzoek, wordt eveneens ingezet om deze en andere
nieuwe richtingen te verkennen.
Samenwerking
Meer generiek is samenwerking met andere onderzoekers
en instellingen, die passen bij het internationaal hoge
niveau van het onderzoek, essentieel. De afstemming en
samenwerking binnen de 3TU.Federatie en Centres of
Excellence, het preferred partnership met de Universiteit
Utrecht en het UMC Utrecht en de samenwerking binnen
EuroTech Universities bieden daarvoor een bewezen uitstekende
basis. Daarnaast is ook de samenwerking met
instituten van TNO en FOM, zoals het op het TU/e Science
Park te vestigen Dutch Institute For Fundamental Energy
Research (DIFFER), van belang voor afstemming en wederzijdse
versterking.
| 31

Aansluiten bij Strategic Areas
De TU/e zal bij het bieden van kansen aan talentvolle
onder zoekers, het creëren van state-of-the-art onder zoeksfaciliteiten
en institutionele samenwerking nadrukkelijk
kijken naar de ontwikkelingen in de Strategic Areas Energy,
Health en Smart Mobility. Zo zullen onderzoekskwaliteit
en maatschappelijke oriëntatie elkaar versterken.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• De TU/e behoort aantoonbaar tot de inter na tio nale top
op tenminste vijf onderzoeksgebieden.
• In 2016 lopen er continu 10 High Potential Research
Programs, die ieder vier jaar duren.
• De TU/e behaalt uitstekende resultaten in de ERC-
Competitie en NWO-Vernieuwingsimpuls.
• De TU/e slaagt er in om de wetenschappelijke sterktes
maatschappelijk te profileren via de Strategic Areas
Energy, Health en Smart Mobility.
--------------------------------------------------------------------
5.2 Talent
Onderzoek en onderwijs zijn primair mensenwerk. Topwetenschappers
zorgen ervoor dat de TU/e op verschillende
wetenschappelijke terreinen een vooraanstaande rol speelt
en dat studenten, ontwerpers en promovendi optimaal
worden opgeleid. Hoge kwaliteit is de basis voor wetenschap
pelijke doorbraken, aansprekende onderzoeks resultaten,
goed onderwijs en een state-of-the-art dienstverlening
aan maatschappij en bedrijven. Om regionaal en nationaal
een rol van betekenis te kunnen blijven spelen moet
het wetenschappelijk werk van excellente kwaliteit zijn en
aan sluiten bij de internationale top. De TU/e zet daarom
stevig in op het aantrekken en koesteren van toptalent. De
TU/e biedt zowel jong talent als de excellente senior
weten schapper de ruimte om hun interesses te volgen en
een stimulerend klimaat voor zowel excellente perfor mance
als persoonlijke ontwikkeling.
Ruimte voor wetenschappelijk talent
Kern van de aanpak is dat de TU/e talent de ruimte geeft.
Dit begint bij het ‘scouten’ van veelbelovend talent en hen
een uitdagende positie bieden die stimulerend is voor de
persoonlijke carrière en die de wetenschappelijke ontwikkeling
op het betreffende wetenschapsterrein versterkt.
Hiertoe worden onderzoeksthema’s van vrijgekomen posities
of nieuwe leerstoelen bewust ruim geformuleerd:
de kwaliteit van een wetenschapper weegt bij de selectie
zwaarder dan de mate waarin het expertisedomein van
een kandidaat aansluit op het omschreven inhoudelijk
functieprofiel.
32 | Instellingsplan 2013-2016

Een getalenteerde wetenschapper krijgt van meet af aan
nadrukkelijk de ruimte om te groeien bij de TU/e. Het
‘tenure-track’ zal een vanzelfsprekend onderdeel vormen
van de loopbaan van een wetenschapper aan de TU/e. In
een tenure-track investeren de wetenschapper en universiteit
in de mogelijkheden tot doorgroei naar een vaste en
zwaardere wetenschappelijke functie. Op dit moment
heeft de TU/e al relatief veel onderzoekers op een tenuretrack
aangesteld. Onderzoek is een arbeidsmarkt met
een grote competitie: slechts een klein deel van de instromende
promovendi zal later een vaste positie krijgen of
hoogleraar kunnen worden. Voor die promovendi die hun
carrière buiten de wetenschap zullen gaan voortzetten biedt
de TU/e gerichte faciliteiten voor een goede voorbereiding
van die stap.
Mobiliteit en bij voorkeur internationale ervaring is een
belangrijke voorwaarde voor een wetenschappelijke
carrière. TU/e-wetenschappers gaan regelmatig naar andere
instellingen of vormen daar samenwerkings ver ban den
mee. Een groot deel van de wetenschappelijke staf komt
van buiten de TU/e en een aanzienlijk deel daarvan van
buiten Nederland. De internationale ervaring en diversiteit
in de wetenschappelijke staf heeft nadrukkelijk meerwaarde
voor de te realiseren wetenschappelijke excellentie.
Toptalent in onderzoek
De TU/e biedt momenteel een select aantal onderzoekstalenten
financiële ondersteuning, onder andere via het
High Potential Research Program. Hiermee kunnen zij zich
verder ontwikkelen en worden zij ‘vrijgesteld’ om zelfgekozen
onderzoekthema’s verder uit te diepen. Ook sti muleert
en ondersteunt de TU/e onderzoekers om persoonsgebonden
subsidies te verkrijgen, zoals die van de
Vernieuwingsimpuls en de ERC. Hiermee kunnen zij snel
doorgroeien naar zelfstandige en invloedrijke posities in
de wetenschap.
Vrouwelijk talent
Naast internationale diversiteit streeft de TU/e naar meer
genderdiversiteit. Gerichte inzet om het aantal vrouwelijke
wetenschappers in topposities te doen toenemen blijft
noodzakelijk de komende jaren. In 2011 zijn meer vrouwelijke
hoogleraren en UHD’s benoemd dan in alle jaren
daarvoor.
De TU/e biedt jaarlijks drie tot vijf vrouwelijke weten schappers
de kans om zich binnen een Women in Science Tenure
Track te ontwikkelen tot Universitair Hoofddocent (UHD)
met een vaste aanstelling. De TU/e kent een actief Women
in Science Netwerk (WISE) voor en door vrouwelijke wetenschappers
en een ambassadeursnetwerk van vooraanstaande
wetenschappers uit alle faculteiten die de instroom
en doorstroom van vrouwen naar hogere posities helpen
bevorderen.
De TU/e heeft zich ten doel gesteld dat in 2020 ten minste
20% van de hoogleraar- en UHD-posities bekleed wordt
door een vrouw. Om dit bereiken zal pro-actief vrouwelijk
talent gescout worden, krijgen talentvolle vrouwen
ontwikkeltrajecten aangeboden, bestaan de shortlists van
kandidaten bij wervingsprocedures voor hoogleraar- en
UHD-posities voor ten minste een derde deel uit vrouwen,
wordt het aanstellen van vrouwelijke topwetenschappers
op basis van een persoonlijk hoogleraarschap bevorderd
en zullen tenminste twee vrouwen in elke benoemingsadviescommissie
plaatsnemen. Daarnaast schenken het
College van Bestuur en de faculteitsbesturen in hun
resultaatafspraken aandacht aan het aandeel vacatures
dat vervuld zal gaan worden door vrouwen.
| 33

Ondersteunend personeel
Ook het ondersteunend personeel behoeft en verdient
ge richte stimulering van hun professionalisering en performance.
De set van instrumenten waarmee het ondersteunend
personeel in staat gesteld wordt om gezamenlijk
met de werkgever gericht te werken aan zowel professionalisering
in de huidige functie als aan voorbereiding voor
een volgende loopbaanstap, binnen of buiten de TU/e,
wordt uitgebreid. Zowel professionaliteit als mobiliteit van
ondersteunend personeel zal hiermee beter afgestemd
kunnen worden op de eisen die de organisatie en de medewerker
aan een eigentijdse succesvolle loopbaan stellen.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• Van het nieuw aangetrokken wetenschappelijk personeel
zal het merendeel zijn loopbaan bij TU/e zijn gestart op
basis van een tenure-track.
• In 2016 lopen er continu 10 High Potential Research
Programs, die ieder vier jaar duren.
• In de periode tot 2016 zijn 3 tot 5 WISE Tenure Tracks
per jaar gestart.
• Substantiële toename van het aantal vrouwelijke UD’s,
UHD’s en hoogleraren in 2016 Imple men ta tie en benutting
van (ver-)nieuw(d)e instrumenten voor profes sionalisering
en loopbaan ontwikkeling van het OBP.
--------------------------------------------------------------------
5.3 Onderzoeksinfrastructuur
State-of-the-art onderzoeksfaciliteiten zijn essentieel voor
de kwaliteit van het onderzoek en voor het aantrekken
van internationaal onderzoekstalent. Daarnaast stimuleren
dergelijke faciliteiten ook de vestiging van innovatieve
be drijven in de omgeving. De TU/e onderkent dit belang en
zal met prioriteit een TU/e-roadmap voor onderzoeksfaciliteiten
formuleren.
In deze roadmap gaat het om:
• het clusteren van wensen en behoeften in laboratoria die
qua voorzieningen en schaal internationaal concurrerend
zijn;
• het inrichten van shared facilities die door meerdere
kennis instellingen en bedrijven gedragen worden en een
grote aantrekkingskracht kunnen uitoefenen op andere
kennisinstellingen en bedrijven om zich op de campus of
in de omgeving van de universiteit te vestigen.
Keuzes maken
De TU/e zet de onderzoeksfaciliteiten om meerdere
redenen op de agenda. Allereerst zijn faciliteiten, of het nu
om één apparaat of om een compleet laboratorium gaat,
essentieel voor het onderzoek. Ook zijn faciliteiten, zoals
de Cleanroom, zeer kostbaar en gaan de kosten vaak de
mogelijkheden van één faculteit of zelfs de universiteit te
boven. Binnen de universiteit zullen dus keuzes gemaakt
moeten worden. In een TU/e-roadmap, die begin 2013 zal
verschijnen, zullen de mogelijke keuzes geïdentificeerd
worden. De nationale roadmap grootschalige onderzoeksfaciliteiten
en de roadmap van het European Strategy Forum
for Research Infrastructures (ESFRI) vormen de nationale
en internationale context voor deze keuzes.
34 | Instellingsplan 2013-2016

Daarnaast is er een groeiende behoefte bij bedrijven om
bij productontwikkeling geavanceerde faciliteiten te ge bruiken,
zoals het geval is bij de Imaging Facility van de TU/e
en Philips op de High Tech Campus. Door deze krach tenbundeling
is een internationaal concurrerende faciliteit ontstaan.
Ook de Cleanroom op het TU/e Science Park zal zo
worden georganiseerd dat deze voor bedrijven toe gan ke lijk
is.
Regio
Tot slot zal de TU/e, samen met de organisaties en bedrij ven
op de High Tech Campus en de High Tech Auto motive
Campus, Brainport, gemeentes en provincie bekijken hoe in
deze regio onderzoeks- en innovatiefaciliteiten met internationale
uitstraling gerealiseerd kunnen worden. Hier bij
zullen de inhoudelijke focus en financierings stra te gieën
verkend worden. De TU/e heeft de ambitie om in de periode
tot 2020 één of twee van deze faciliteiten samen met partners
te realiseren.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• TU/e-roadmap Onderzoeksfaciliteiten begin 2013.
• Openstellen Cleanroom voor bedrijven en kennisinstellingen.
• Regionale aanpak voor faciliteiten met Europese
uitstraling.
--------------------------------------------------------------------
5.4 Kennisvalorisatie
De TU/e is in 1956 opgericht omdat het bedrijfsleven in
Zuidoost-Nederland state-of-the-art technologische kennis
en hoogwaardige kenniswerkers nodig had. Sindsdien staat
de TU/e bekend om haar hechte R&D-samenwerking met
bedrijven. Zo kent de TU/e wereldwijd het hoogste aantal
copublicaties met onderzoekers van bedrijven.
Af gestu deerden vinden hun weg naar het innovatieve bedrijfs
leven. Technologische vindingen en knowhow liggen
aan de basis van spin-offs en start-ups. De univer siteit
partici peert samen met bedrijven in vele (inter)nationale
publiek-private samenwerkingsinitiatieven en onder nemerschap
speelt in de TU/e-opleidingen een belangrijke rol.
De rol van de universiteit in kennisvalorisatie en innovatie
is sterk toegenomen: de ruimte voor R&D binnen bedrijven
neemt af, de concurrentiekracht van hightech bedrijven
is grotendeels afhankelijk van het innovatief vermogen en
start-ups zijn belangrijke dragers van banengroei en innovatie,
maar vragen om gerichte ondersteuning. Van de universiteit
wordt dus meer gevraagd en de interactie tussen
kenniswerkers van bedrijven en universiteit neemt in
belang toe, zoals ook de kenniswerkersregeling van 2009
heeft laten zien.
Een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle rol van
de universiteit is excellentie: met het oog op de toe nemende
globalisering is alleen een internationale topuniversiteit
interessant voor bedrijven en internationale topweten schappers.
De TU/e zal daarom de komende jaren een stap verder
zetten in valorisatie. De focus op de grand challenges
Energy, Health en Smart Mobility, de deelname in Europese
programma’s (FP7, EIT KIC InnoEnergy en KIC ICT labs) en
de mogelijkheden van het TU/e Science Park vormen samen
met de positie in de hightech regio van Nederland de basis
voor het inzetten van deze nieuwe fase.
| 35

Innovatieve studenten
De meest directe vorm van valorisatie is het opleiden
van innovatieve studenten. De komende jaren worden de
activiteiten en ondersteuning van (ondernemende)
studenten verder uitgebreid met een business incubator
speciaal voor studenten, onderwijsmodules entre pre neurship
en een aparte bv waarin studenten naast de studie
een betaalde deeltijdbaan kunnen krijgen en waarbij
in teamverband opdrachten van bedrijven en onderzoeksgroepen
worden uitgewerkt. Voor de studenten is het een
uitgelezen optie om studie en bijbaan goed samen te
laten gaan en een netwerk binnen een groot aantal bedrijven
op te bouwen.
Starters
Een tweede focus betreft de starters. Het inhoudelijk en
organisatorisch ondersteunen van spin-offs is vaak de meest
effectieve manier om op basis van onderzoek inno vatie te
realiseren, om prototypes van nieuwe producten te
ontwikkelen en naar de markt te brengen. Een belangrijke
rol in de valorisatieaanpak van de TU/e zal worden vervuld
door BrightMove, het begin 2012 opgerichte valorisatiecon
sortium van TU/e, Fontys Hogescholen, Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij
BOM en Brainport.
Dit consortium ondersteunt de belangrijke eerste levensfase
van spin-offs. Met name innovatieve start-ups hebben
deze begeleiding de eerste jaren nodig om duurzaam
succesvol te worden. De TU/e streeft ernaar om in 2020
jaarlijks meer dan 20 start-ups voort te brengen, waarvan
de universiteit mede-eigenaar zal zijn. Het streven is dat
door ‘exits’, het verkopen van het TU/e-aandeel van deze
bedrijven, op termijn een ‘revolving’ financieringsbron voor
het ondersteunen van nieuwe starters ontstaat.
Innovatie is bij uitstek een product van samenwerking.
‘Open innovation’ ligt aan de basis van het succes van
veel bedrijven in de regio Brainport. In de afgelopen jaren
is een groot aantal succesvolle publiek-private initiatieven
genomen zoals Point-One (hightech systems), CTMM
en BMM (medisch), HTAS (automotive) en DPI (polymeren).
Consortia
Vanzelfsprekend ligt de focus van de valorisatieaanpak
ook op het deelnemen in veelbetekenende consortia en
bilaterale samenwerkingsverbanden, onder andere vanuit
het EU-programma Horizon 2020, de topsectoren en de
huidige en nieuwe EIT KIC’s. De TU/e streeft daarbij naar
minder projectgebonden relaties met bedrijven en meer
structurele samenwerking op ‘corporate’ niveau, waarbij
wordt samengewerkt op alle onderdelen van de univer siteit:
onderwijs, onderzoek en valorisatie & innovatie.
Ter verdere ondersteuning van de samenwerking met grote
en kleine bedrijven wordt een ‘Knowledge Transfer BV’
opgericht met voornamelijk ‘principle research ingenieurs’
als medewerkers. Zij werken zowel binnen de universitaire
onderzoeksgroepen als de onderzoeksteams van bedrij ven
met het doel een gedegen praktische uitwisseling van
kennis tussen bedrijven. Daarnaast worden project gebaseerd
coöperatieve samenwerkingsverbanden gestart
met het doel de financiële risico’s in de ontwikkeling van
nieuwe producten, diensten, processen en businesscreatie
te minimaliseren.
TU/e Science Park
Een vierde lijn in de valorisatiestrategie betreft de ontwikkeling
van het TU/e Science Park, waarop universiteit,
onderzoeksinstituten, hogescholen en bedrijven gevestigd
worden. Het nieuwe starterslaboratorium Catalyst wordt
een broeinest voor jonge kenniswerkers en nieuwe bedrijvigheid,
met name op het gebied van scheikunde, natuurkunde,
biomedische technologie, elektrotechniek, werktuigbouwkunde,
industrial engineering en wiskunde. Ook zet
de TU/e in op de ontwikkeling van ‘living labs’, waarbij de
campus en haar gebouwen zelf testbed worden voor
technologieën.
36 | Instellingsplan 2013-2016

Mensenwerk
Valorisatie is mensenwerk. Centraal daarin staan de hoogleraren
met de onderzoeksgroepen: zij verzorgen onderwijs,
doen onderzoek, hebben contacten met bedrijven en
beschikken over de creativiteit die nodig is voor innovatie.
Zij zullen voor alle valorisatieactiviteiten worden ondersteund
door het TU/e Innovation Lab, dat hierin een grote
en jarenlange ervaring heeft. Focus van de ondersteuning
ligt vooral op projectverwerving in bijvoorbeeld Horizon
2020, projectmanagement, netwerken in de regio en organisatie
van evenementen. De Strategic Areas vormen, als
het maatschappelijk gezicht van de TU/e, een natuurlijke
basis om valorisatieactiviteiten te intensiveren en effectief
te ondersteunen.
De resultaten van onderzoek en samenwerking leggen de
basis voor innovatie en valorisatie: voor kennis verwerven,
delen, bij commerciële potentie patenteren, licenseren en
via spin-offs en bedrijven naar de markt brengen.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• De TU/e levert 10 spin-off bedrijven per jaar .
• De TU/e verleent op basis van haar patenten portfolio
10 licenties per jaar.
• Het aandeel copublicaties met onderzoekers uit het
bedrijfsleven is hoger dan 15%.
• In de periode tot 2016 zijn tenminste 5 ‘living labs’
gerealiseerd op het TU/e Science Park.
--------------------------------------------------------------------
| 37

6. Universiteit en Campus
“De concurrentiepositie van de TU/e in de wereld is gebaat bij afstem ming en
samenwerking”.
“Op haar campus stimuleert de TU/e de vestiging van en samenwerking met en
tussen hoger onderwijsinstellingen, onderzoeksinstituten en (startende) hightech
ondernemingen. De campus ontwikkelt zich tot een TU/e Science Park van
nationaal belang en met internationale allure”.
“De TU/e wil ten opzichte van de overige universiteiten in ons land koploper
blijven op het terrein van de interne ICT-dienstverlening”.
TU/e Strategisch Plan 2020
38 | Instellingsplan 2013-2016

Om de kernprocessen van de universiteit te ondersteunen,
kiest de TU/e voor een forse inzet op een aantal ‘rode
draden’ in het beleid: univer sitaire samenwerking, TU/e
Science Park, Duurzaamheid en de Digitale Universiteit.
Elk van deze projecten zal richting 2016 en 2020 sterk
bijdragen aan het profiel van de universiteit, zowel
nationaal als inter nationaal. Ook vergen deze projecten de
inzet van vrijwel alle TU/e’ers, of ze nu onderzoeker,
student of ondersteuner zijn: iedereen zal ermee te maken
krijgen en eraan bij kunnen dragen.
6.1 Universitaire samenwerking
De TU/e voert haar onderzoek en onderwijs uit in een
‘global playing field’. Nieuwe initiatieven als het Bachelor
College en de Graduate School beogen niet alleen de
Brainportregio of Nederland aan te spreken, maar worden
ook vanuit dit mondiale perspectief ontwikkeld. Nationale
en internationale krachtenbundeling en afstemming met
andere vooraanstaande (technische) universiteiten is nodig
om enerzijds de eigen internationale positie te versterken
en anderzijds de eigen regio te voorzien van hoogwaardige
arbeidskrachten en grensverleggende vindingen. Het
opbou wen, consolideren en verder intensiveren van samenwerkingsverbanden
met interessante partners in binnenen
buitenland staat daarom onverminderd op de agenda.
Samenwerking binnen Nederland
Bij de samenwerking met Nederlandse universiteiten ligt
de nadruk op krachtenbundeling en afstemming op het
gebied van zowel onderwijs als onderzoek; onder andere
om gezamenlijk meer mogelijkheden voor studenten
te bieden en gezamenlijk de internationale concurrentiekracht
te vergroten. Bij samenwerking met buitenlandse
instellingen ligt de nadruk op het ontwikkelen van gezamenlijke
onderzoeks- en onderwijsprogramma’s, uitwisseling
van staf en beïnvloeding van de Europese innovatie- en
onderzoeksinitiatieven. De basis voor zowel de nationale
en internationale samenwerking ligt bij de onderzoekers:
op het niveau van onderzoeksgroepen en individuele
onderzoekers werkt de TU/e samen met tal van universi teiten
-verspreid over de hele wereld- met als resultaat
gezamenlijke onderzoeksprojecten, publicaties en stu dentenuitwisseling.
UU en UMCU
Een belangrijk doel voor de komende jaren is de intensi vering
van de strategische alliantie van de TU/e, Universiteit
Utrecht en het Universitair Medische Centrum Utrecht.
Binnen dit preferred partnership lopen op dit moment projecten
op de gebieden Energie en Gezondheid. Het doel
van deze samenwerking is de complementaire kwaliteiten
en expertises van de samenwerkingspartners zo in te zetten
dat daardoor een substantiële versterking van onderwijs,
onderzoek en kennisvalorisatie tot stand wordt gebracht.
Door middel van concrete samenwerkingsprojecten krijgen
de samenwerkingspartners meer toegang tot elkaars science
parken en tot de technologie en toepassing van wetenschap
enerzijds en fundamenteel onderzoek en klinisch
onderzoek en patiëntenzorg anderzijds. De partners investeren
in gezamenlijke onderzoeksprojecten en bieden
studenten toegang tot elkaars onderwijs. Er worden gezamen
lijke masteropleidingen en/of –tracks ontwikkeld. De
samenwerking wordt verder gestalte gegeven door dubbelbenoemingen
van hoogleraren en talentvolle stafleden.
| 39

3TU.Federatie
Binnen de 3TU.Federatie zet de TU/e zich in de periode tot
en met 2015 in om de geformuleerde acties, doelstellingen
en streefwaarden uit het 3TU.Sectorplan Technologie te
realiseren. De focus ligt daarbij op het verbeteren van de
rendementen van het onderwijs en de versterking van het
wiskundeonderwijs. Daarnaast zullen de 3TU’s inzetten op
het verder ontwikkelen van de Centres of Expertise, waaronder
recente initiatieven als 3TU.Bouw, Ethics en AMI
(Wiskunde).
Nijmegen en Maastricht
Naast deze twee samenwerkingsverbanden kent de TU/e
ook kleinere maar niet onbelangrijke samenwerkingsinitiatieven,
zoals het Centre of Excellence met de Radboud
Universiteit Nijmegen op het gebied van organische chemie,
de inzet samen met de Universiteit Maastricht op het
gebied van de biomedische wetenschappen en met Tilburg
University op het gebied van ondernemerschap.
Internationale samenwerking
EuroTech Universities
Samen met de Technische Universität München (TUM) en
Danmarks Tekniske Universitet (DTU) heeft de TU/e in 2010
het samenwerkingsverband EuroTech Universities opgestart.
Inmiddels is deze alliantie uitgebreid met de École
Polytechnique Fédérale de Lausanne. Binnen de alliantie
zal de TU/e bijdragen aan het vinden van technologische
oplossingen voor huidige maatschappelijke problemen
(met name energie, klimaat en mobiliteit). Om de Euro pese
ontwikkelingen nauwgezet te kunnen volgen en beïn vloeden,
zullen de partners een kantoor in Brussel realiseren.
Ook blijven de netwerken CLUSTER en CESAER belangrijk
voor het samenwerken in Europees verband.
Bilaterale partnerschappen
Daarnaast kent de TU/e verschillende bilaterale partnerschap
pen met andere science & technology universiteiten
in de wereld, zoals met de Chinese universiteit van Zeijiang.
Het is de ambitie van de TU/e om het aantal bilaterale
partnerschappen in de komende jaren te vergroten om de
profilering en positionering van de TU/e te versterken.
Hierbij kijkt de TU/e met name naar een beperkt aantal
doellanden op basis van specifieke criteria, zoals landen
met een stijgend BNP, een grote vraag naar (inter natio naal)
hoger onderwijs, een stimuleringsprogramma voor internationalisering,
aanwezigheid van science & technology
universiteiten en een groeiend hightech en innovatief
bedrijfsleven. Ook voor selectie van afzonderlijke instel lingen
zijn enkele criteria ontwikkeld die in de komende jaren
gebruikt zullen worden om strategische partnerschappen
te ontwikkelen. De TU/e zal met deze universiteiten consortia
vormen om activiteiten op het gebied van onderwijs,
onderzoek en innovatie te ontwikkelen.
Europa
De huidige deelname in talrijke EU Kaderprogramma projecten,
vijf Erasmus Mundus-initiatieven en twee van de drie
Knowledge and Innovation Communities van het European
Institute for Innovation and Technology is een uitstekende
basis om ook in de nieuwe Europese programma’s ‘Erasmus
for all’ en ‘Horizon 2020’ internationale consortia te bouwen.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• Succesvolle uitvoering van samenwerkings projecten
met Universiteit Utrecht en UMC Utrecht op gebieden
onderzoek, onderzoeksfaciliteiten, business development,
wederzijds onderwijs aanbod en gezamenlijke
ontwikkeling master opleidingen/-tracks.
• 3TU.Centres of Expertise succesvol ingebed en nieuwe
initiatieven gestart.
• 5 nieuwe internationale partnerschappen in uit voering,
met ieder een samenwerkingsprogramma (in
ontwikkeling) op het gebied van onderwijs, onderzoek
en valorisatie.
• Een optimalisering van de deelname aan de programma’s
‘Erasmus for All’ en ‘Horizon2020’.
--------------------------------------------------------------------
40 | Instellingsplan 2013-2016

6.2 Ontwikkeling TU/e Science Park
De TU/e richt zich op de toekomst en heeft internationale
ambities op het gebied van onderwijs en onderzoek. Daar
horen eigentijdse studievoorzieningen, moderne laboratoria
en passende huisvesting voor faculteiten en diensten
bij. In afstemming met de High Tech Campus (Eindhoven)
en de High Tech Automotive Campus (Helmond) investeert
de TU/e sterk in de ontwikkeling van haar campus tot een
Science Park van nationaal belang en internationale allure.
Cluster van technologische opleidingen
Het TU/e Science Park zal de komende jaren uitgroeien tot
een cluster van technologische opleidingen op mbo-, hboen
w.o.-niveau. Zo zullen de technische opleidingen van
het ROC Eindhoven en Fontys Eindhoven een plek vinden
op de campus. Daarnaast is een belangrijk deel van de
TU/e-campus gereserveerd voor de vestiging van innovatieve
bedrijven. De TU/e zelf zal zich concentreren rond de
‘Groene Loper’. De clustering van opleidingen maakt
het voor studenten mogelijk om gebruik te maken van de
2015
Studententoren
2014 - 2015
2020
Gemini
2018 - 2020
2017
Herontwikkeling Potentiaal
Corona Studentenhuisvesting en
cultuurverenigingen Skala
2015 - 2017
2017
Renovatie Hoofdgebouw
2015 - 2017
2012
Groene loper fase 1
2012
2012
2012
2015
2014
2015
MetaForum
2012
Ceres tbv ICMS
2012
Groene loper fase 2
2015
Faculteit EE & TN
2013 - 2014
FOM (DIFFER)
2013 - 2015
| 41

verschillende niveaus van opleidingen en zal de onderlinge
verbanden tussen de instellingen versterken.
Ontmoetingsplek
De TU/e wil haar studenten en medewerkers niet alleen
moderne onderwijs- en onderzoeksfaciliteiten bieden. Het
TU/e Science Park zal ook een aantrekkelijke werk-, leeren
leefomgeving worden, waar wetenschappers van allerlei
disciplines en studenten uit binnen- en buitenland elkaar
ongedwongen kunnen ontmoeten. Bij een academische
leefgemeenschap horen culturele activiteiten en uitge breide
sportfaciliteiten. De gebouwen op de campus zullen
daarom ook - meer dan nu - ’s avonds open zijn voor studie,
werk of ontspanning.
Innovatieve bedrijvigheid
Door de vestiging van innovatieve bedrijven zal het TU/e
Science Park een plek worden waar studenten, weten schap
en bedrijfsleven elkaar ontmoeten en waar faciliteiten,
zoals laboratoria, gezamenlijk door de universiteit en het
bedrijfsleven worden gebruikt. De huidige en toekomstige
vestiging van TNO-instituten, zoals TNO-DIFFER, speelt hier
eveneens een belangrijke rol in. Bovendien wil de TU/e
haar afgestudeerden aantrekkelijke mogelijkheden bieden
om op het universiteitsterrein hun eigen bedrijf te starten.
Groen en duurzaaam
Bij het nieuw inrichten van het campusterrein zal de TU/e
het groene en duurzame karakter van haar campus ver sterken.
Bij de grootschalige nieuwbouw en renovatie, en
de realisatie van de Groene Loper, is dit een nadrukkelijk
uitgangspunt. De komende jaren zal het TU/e Science Park
vooral een campus in verbouwing zijn. Met vier zeer grote
verbouw-, renovatie- en nieuwbouwprojecten en tal van
kleinere projecten geeft de TU/e uitvoering aan een enorm
investeringsprogramma.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• Realisatie state-of-the-art huisvesting en faciliteiten
met aantrekkelijke uitstraling voor onderwijs en
onderzoek.
• Conform marsroute Masterplan Huisvesting zijn de
verschillende projecten gerealiseerd.
• Sterke clustering van technologische opleidingen
(TU/e, Fontys, ROC) op het TU/e Science Park.
--------------------------------------------------------------------
6.3 Duurzaamheid
Duurzaamheid heeft een belangrijke plek in het onderwijs
en onderzoek van de TU/e. Vele onderzoeksprojecten,
onder meer met bedrijven, zijn gericht op duurzame toepassingen.
Als ingenieurs van morgen leeft bij studenten
het besef dat de toekomst duurzaam moet zijn. Dat betekent
het opwekken en gebruiken van duurzame energie,
grondstoffen en producten hergebruiken zodat de kringloop
gesloten wordt en inzetten op slimme en duurzame
mobiliteit. De TU/e wil (inter)nationaal een baken
van duurzame innovatie zijn door deze zaken niet alleen in
onderwijs, onderzoek en kennisvalorisatie naar voren te
brengen, maar ook op het TU/e Science Park en in de eigen
organisatie toe te passen. Een eerste mijlpaal op weg daarnaartoe
wordt al in 2015 bereikt wanneer de TU/e campus
klimaatneutraal zal zijn.
42 | Instellingsplan 2013-2016

Onderwijs - onderzoek - kennisvalorisatie - campus
Recent heeft de TU/e onder de titel ‘City of Tomorrow’ enkele
actielijnen voor de op te stellen duurzaamheids agenda
onderzocht, die in de komende jaren verder vorm gegeven
zullen worden. Hierbij staat de interactie tussen onderwijs,
onderzoek, kennisvalorisatie en de campus centraal: de
universiteit als opleidings- en onder zoeksinstituut en de
universiteit als organisatie en bedrijf pakken samen de
uitdaging op. Kort maar krachtig: de ingenieur van morgen
krijgt de campus als proeftuin.
In het onderwijs en onderzoek komen veel thema’s en
onderwerpen aan bod die op een duurzame toekomst zijn
gericht, zoals duurzame mobiliteit, bouw, energie en
innovatie. Een eerste stap is om deze activiteiten helder te
profileren. Daarbij zal worden gekeken naar de mogelijkheid
om binnen het bacheloronderwijs een samenhangend
pakket onderwijs gericht op duurzaamheid te ontwikkelen,
dat afgesloten wordt met een certificaat. Een tweede stap
is om de onderwijs-, onderzoeks- en kennisvalorisatie activi
teiten te koppelen in projecten die in het kader van
‘living labs’ op het TU/e Science Park door studenten en
onderzoekers worden ontwikkeld.
50% energieneutraal in 2030
De derde stap is de ambitie van de TU/e om de campus
in 2030 voor 50% energieneutraal te laten zijn: de TU/e zal
de helft van haar eigen energie zelf duurzaam opwekken.
De universiteit kiest daarbij voor een innovatieve insteek:
de campus zal ingericht worden als een levende proeftuin
of ‘living lab’, waarin studenten, onderzoekers en bedrijven
vernieuwende producten, concepten en ideeën in praktijk
testen en ontwikkelen. De Living Lab-benadering maakt de
TU/e duurzamer, verkort de time-to-market van duurzame
innovaties en geeft studenten, bedrijven en bewoners een
belangrijke rol.
Deze drie stappen zullen de rode lijnen vormen in een
samenhangende duurzaamheidsagenda, die de TU/e in
2012 zal ontwikkelen. Vervolgens worden deze lijnen uitgewerkt
in roadmaps en daarbinnen in concrete projecten.
In de duurzaamheidsagenda spelen de Strategic Areas,
de hervorming van het bacheloronderwijs, de ontwikkeling
van de campus tot Science Park, de intensivering van het
communicatiebeleid en de inspanningen in het kader van
de Brainport 2020-strategie vanzelfsprekend een
belangrijke rol.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• Duurzaamheidsagenda gereed in 2012
• TU/e-campus klimaatneutraal in 2015 en 50%
energieneutraal in 2030
• De TU/e wint de Sustainabul Award: de Nederlandse
prijs voor transparantie over duurzaamheid.
• Projecten in samenhang met Bachelor College, Graduate
School, Strategic Areas en Campus 2020 geïmplementeerd
in 2016, waaronder tenminste vijf ‘living labs’.
--------------------------------------------------------------------
| 43

6.4 Digitale Universiteit
De TU/e beschikt over uitstekende en internationaal aansprekende
ICT-voorzieningen, -infrastructuur en -dienstverlening
voor het onderzoek en onderwijs. Ook de
komende jaren zal de TU/e investeren in de integratie van
ICT in de dagelijkse onderzoeks- en onderwijspraktijk. Een
visie en aanpak daartoe zijn momenteel in ontwikkeling.
Op voorhand ligt de ambitie hoog: komende generaties
studenten zijn niet anders gewend dan ‘anytime, anywhere
and with any device’ in contact te staan met organisaties
en elkaar.
Onderwijs
Vanzelfsprekend is de intensivering van de rol van ICT gericht
op het versterken van de effectiviteit en efficiëntie
van het onderwijs. Concreet zet de TU/e in op het ontwikkelen
van onderwijskundig onderbouwde ICT-toepassingen
gericht op het activeren van studenten, het geven van
(peer-) feedback, het diagnostisch en adaptief toetsen en
het ondersteunen van (groeps)leerprocessen bij zelf studie.
Deze toepassingen zullen worden geïntegreerd in de
digitale leer- en werkomgeving OASE van de universiteit.
Hierdoor kan de student een grotere flexibiliteit geboden
worden en kunnen betere rendementen behaald worden.
Daarnaast bieden deze toepassingen ook kansen om het
onderwijsaanbod verder te differentiëren op basis van de
wensen van individuele studenten, door extra content
toegankelijk te maken.
Netwerken met vwo
Bij de ontwikkeling van de ‘digitale universiteit’ zal daarnaast
worden verkend in hoeverre digitale netwerken het
mogelijk maken om de aansluiting tussen het v.o. en w.o.
te versterken, gericht op het voorbereiden van vwo-leerlingen
op een bètatechnische universitaire vervolg studie
en vakinhoudelijke afstemming tussen vwo en universiteit
via het Pre University College. Studenten kiezen hierdoor
vaker direct voor een passende studie. Op eenzelfde wijze
zal worden verkend in hoeverre het volgen van onderwijs
aan andere instellingen digitaal kan worden ondersteund
en hoe studenten van andere instellingen gebruik kunnen
maken van het onderwijsaanbod van de TU/e.
Onderzoek
Naast effectiviteit, efficiëntie, flexibiliteit en differentiatie
in het onderwijs zal de focus van de ‘digitale universiteit’
liggen op het ontwikkelen van nieuwe mogelijkheden voor
onderzoek. Zo is de digitalisering van de bibliotheek een
bekende, omvangrijke en belangrijke ontwikkeling. In de
te ontwikkelen visie zal ook worden gekeken naar het
inzetten van het TU/e Science Park als ‘living lab’, bijvoorbeeld
voor gezondheidsonderzoek waarbij digitale data
over een aanzienlijke populatie worden gegenereerd, of
door nieuwe communicatieconcepten en -toepassingen
experimenteel te testen.
De ICT-infrastructuur en hardware zijn van oudsher belan g-
rijk voor het onderzoek. Zo zal het centraal huis vesten en
beheren van zware computersystemen en het waarborgen
van supersnelle verbindingen met systemen en instellingen
over de gehele wereld zonder meer gewaarborgd
blijven. Daarbij zal via de bibliotheek en het 3TU-datacentrum
gezorgd worden voor het openbaar toegan kelijk
(Open Access) maken van onderzoekspublicaties.
--------------------------------------------------------------------
Beoogde resultaten
• Visie en implementatieplan ‘Digitale Universiteit’
gereed medio 2013.
--------------------------------------------------------------------
44 | Instellingsplan 2013-2016

| 45

7. Randvoorwaarden
Bestuurlijke inbedding projecten
In het Strategisch Plan 2020 is aangekondigd: “Om het
Strategisch Plan adequaat te kunnen implementeren
wordt een samenhangend strategisch programma opgezet
onder directe regie van het College van Bestuur. Per
initiatief wordt een project gedefinieerd en een project leider
aangesteld”. Inmiddels zijn de projecten gedefinieerd
en zijn projectleiders aangewezen. Het instellingsplan
geeft voor een periode van vier jaar een vooruitblik op de
lopende projecten in het strategisch projectenprogramma.
De bestuurlijke agenda die het College van Bestuur hanteert,
werkt dat verder uit voor een periode van één jaar. Met
kwartaalrapportages wordt de voortgang gemonitord. De
TU/e kiest voor deze structuur om de langjarige ontwik keling
te ondersteunen en tegelijk flexibel in te kunnen
spelen op nieuwe ontwikkelingen.
Financiering
De implementatie van de strategie vergt forse meerjarige
financiële impulsen en investeringen. In totaal gaat het om
een bedrag in de orde van grootte van 600-700 miljoen,
waarvan 450 miljoen voor de huisvesting van de univer si teit
en de ontwikkeling van het TU/e Science Park. Daar naast
is een bedrag van circa 150-200 miljoen euro nodig voor
de overige strategische initiatieven. Reeds bij de lancering
van het Strategisch Plan is aangegeven dat de TU/e zelf
kan voorzien in maximaal de helft van de totaal benodigde
middelen. De andere helft zal moeten komen uit investeringen,
participaties, bijdragen en subsidies van derden.
Sinds de lancering van het Strategisch Plan heeft de TU/e
te maken gekregen met nieuwe budgettaire kaders
vanuit de Nederlandse en Europese overheid. Belangrijke
elementen hierin zijn de strategische agenda van de
minister van OCW, het topsectorenbeleid van de minister
van EL&I en het Europese programma Horizon 2020,
waarin de onderzoeks- en innovatieprogramma’s van de
EU worden gebundeld. Resultaat van de nieuwe kaders
is dat de basisfinanciering verder onder druk staat en dat
middelen meer op basis van competitie zullen moeten
worden verworven. In dit perspectief heeft de TU/e al in
2011 bezuinigingen ingezet. Daarnaast zal de universiteit
meer direct financiële relaties met bedrijven aan moeten
gaan, daar waar de R&D-samenwerking met bedrijven
eerder sterk werd gestimuleerd vanuit de aardgasbaten
(FES) en innovatiesubsidies van de overheid.
Deze ontwikkelingen betekenen dat de directe budgettaire
kaders voor de uitvoering van het Strategisch Plan krapper
zijn geworden en dat in de uitvoering van de strategie nadrukkelijker
keuzes ‘nieuw voor oud’ gemaakt zullen moeten
worden en op dit moment al genomen worden. Anderzijds
zal de universiteit de zeilen fors bij moeten zetten om
voldoende externe middelen te verwerven. De TU/e zal
daarbij sterk inzetten op de Nederlandse topsectoren en
op het Europese programma Horizon 2020.
46 | Instellingsplan 2013-2016

De verschillende partijen in de hightech regio Brainport
Zuidoost-Nederland, overheden, bedrijven en kennis instellingen,
merken allen de gevolgen van de nieuwe budgettaire
kaders. De hechte relaties met deze organisaties maken
het mogelijk om de gevolgen en uitdagingen ervan gezamenlijk
het hoofd te bieden. De TU/e zal daarom met deze
partners in overleg gaan hoe het meeste te halen uit de
beschikbare financiële bronnen en optimaal de samenwerking
aan te gaan.
Personeel en organisatie
Ten aanzien van personeel en organisatie blijven de
randvoorwaarden en uitdagingen in principe ongewijzigd.
Het adagium ‘organisatie volgt strategie’ betekent dat de
TU/e de komende jaren geen grote organisatiewijzigingen
zal implementeren. Ten aanzien van het personeelsbeleid
lagen en liggen er forse uitdagingen in het aantrekken en
behouden van wetenschappelijk talent, het aandeel van
vrouwelijke onderzoekers aan de TU/e en het vergroten van
het aandeel buitenlandse wetenschappelijke staf. De
projecten genoemd in dit instellingsplan geven een goed
beeld van deze uitdagingen.
Daarnaast is de efficiëntie van de interne organisatie een
belangrijk aandachtspunt. In de afgelopen jaren is al veel
aandacht besteed aan een efficiënte ondersteuning van de
processen onderwijs, onderzoek en kennisvalorisatie. Dit
heeft er onder andere toe geleid dat de TU/e een relatief
lage overhead van 15,4% kent. In de komende jaren zal deze
aanpak worden gecontinueerd. Elk jaar zullen twee ondersteunende
diensten worden gebenchmarked op kwaliteit
en effectiviteit. Daarnaast zullen de onderwijsadministraties
en onderwijskundige ondersteuning gestroomlijnd en
gecentraliseerd worden. Ook richt de TU/e zich op het vergroten
van de productiviteit en efficiency van het onderwijs
door inzet van ICT-middelen.
Communicatie
Goed gerichte communicatie speelt een belangrijke
rol in het bereiken van de resultaten van de verschillende
projecten. In de komende jaren ligt de focus op de
Strategic Areas, het Bachelor College, de Graduate School
en het persbeleid van de TU/e.
Communicatie rond de Strategic Areas heeft tot doel de
bekendheid onder het algemeen publiek en studiekiezers
te vergroten, de interne betrokkenheid te versterken
en het in- en externe netwerk rond de Strategic Areas te
ondersteunen.
Ten aanzien van het Bachelor College zal worden gewerkt
aan de verandering van de beeldvorming rondom het
onderwijs van de TU/e en een duidelijke positionering van
het TU/e Bachelor College. Daarbij zal worden benadrukt
dat de TU/e uitdagend bacheloronderwijs aanbiedt
voor alle typen bèta’s en doelbewust verschillende typen
ingenieurs voor de toekomst opleidt, niet alleen technische
specialisten maar ook toepassingsgerichte en breedgeoriën
teerde ingenieurs.
Communicatieactiviteiten rond de Graduate School zijn
gericht op de versterking van de internationale zichtbaarheid,
de vergroting van de instroom in de master- en
ontwerpersopleidingen en op het versterken van het
internationale karakter van de TU/e.
| 47

Bijlage
Kwantitatieve doelstellingen Instellingsplan 2013-2016
(doelstelling 2016 per 31 december)
2011 2016
Instroom in masters op gebied van Energy 70 105
Niveau externe financiering van onderzoek op gebied van Energy €15 mln €15 mln
Aantal partners in netwerk Smart Energy Regions n.v.t. 150
Instroom in masters op gebied van Health 60 90
Niveau externe financiering van onderzoek op gebied van Health €13 mln €13 mln
Instroom in masters op gebied van Smart Mobility 110 165
Niveau externe financiering van onderzoek op gebied van Smart Mobility €9 mln €9 mln
Instroom in bacheloropleidingen 1190 1540
Rendement herinschrijvers bacheloropleidingen (bron 1 cijfer HO) 41% ≥ 55%
Deelname aan honors programma’s (bachelor) 4% ≥ 10%
Instroom in masteropleidingen 1100 1375
Instroom in PDEng-opleiding 120 140
Instroom in promotietrajecten 175 175
Studierendement masteropleidingen binnen 30 maanden 50% 60%
Aandeel docenten met BKO 12,5% 20%
Aantal deelnemers aan postgraduate onderwijs (excl. TiasNimbas) n.v.t. 250
Aantal internationale studenten in masteropleiding 560 620
TU/e-studenten met buitenlandervaring 19% 25%
Aantal continu lopende High Potential Research Programs 7 10
Aantal WISE Tenure Tracks per jaar 3 ≥ 3
Aantal TU/e-spin-offs 5 10
Door TU/e verstrekte nieuwe licenties 12 10
Copublicaties met het bedrijfsleven 15,3% ≥ 15%
Aantal gerealiseerde living labs op het TU/e Science park n.v.t. ≥ 5
Aantal nieuwe internationale partnerschappen in uitvoering n.v.t. ≤ 5
48 | Instellingsplan 2013-2016

Verplichte indicatoren in voorstel prestatieafspraak
met de staatssecretaris van OCW
(doelstelling 2015 per 31 december)
2011 2015
Kwaliteit / excellentie (aandeel voltijds bachelorstudenten in Sirius- - ≥ 7%
erkende honors tracks in desbetreffende cohort, bron OWIS)
Kwaliteit / excellentie (studenten tevreden / zeer tevreden, bron NSE) 85,2% ≥ 85%
Uitval eerstejaars (bron 1 cijfer HO) 23% ≤ 20 %
Switch eerstejaars (bron 1 cijfer HO) 5% ≤ 7%
Rendement herinschrijvers bacheloropleidingen (bron 1 cijfer HO) 41% ≥ 55%
Docentkwaliteit (aandeel met BKO, bron WOPI) 12,5% ≥ 25%
Onderwijsintensiteit (minder dan 12 contacturen, bron OER en rooster) 0% 0%
Onderwijsintensiteit (aantal contacturen per week, bron OER en rooster) 12-32 12-24
Indirecte kosten (fte indirect / fte totaal, bron Berenschot) 15,4% ≤ 16%
Overzicht hoofdindicatoren 3TU Sectorplan 2011-2015
(doelstelling 2015 per 31 december)
2011 2015
Gemiddeld aantal behaalde studiepunten per student per jaar 32,6* 50
Maximale studie-uitval in het tweede en derde jaar van de bacheloropleidingen 16%* 10%
Aantal eerstejaars bachelorstudenten 1190 1400
Aantal eerstejaars masterstudenten 420 525
Aantal instromers in de ontwerpersopleidingen 120 140
Gerealiseerde extra capaciteit wiskunde 0* 1,1
Aantal extra wiskunde modules dat online beschikbaar is 0 3
* betreft cijfers over 2010
| 49

Colofon
Correspondentieadres
Technische Universiteit Eindhoven
t.a.v. het College van Bestuur
Postbus 513
5600 MB Eindhoven
Telefoon (040) 247 91 11
bestuurssecretariaat@tue.nl
Redactie
Stafbureau College van Bestuur
Communicatie Expertise Centrum
Productie
Communicatie Expertise Centrum
Vormgeving
Volle-Kracht grafisch ontwerp
Drukwerk
Schrijen-Lippertz, Voerendaal
Fotografie
Bart van Overbeeke
Daan Brand
50 | Instellingsplan 2013-2016

Where innovation starts