inhetvondelpark1901-heruitgave2013

den, dan is het of alle kronen uit een dunnen nevel van goudbronspoeder
bestaan; het tintelt en fonkelt er van stam tot
kruin, dat ge geen oogenblik aan kaalheid denkt. En toch is de
boom nog kaal; het zijn allemaal bloemknoppen, die de kroon
vullen; maar straks als de knophulsels openspringen en de witte
meeldraden zich nu opeens tot dubbele lengte uitstrekken
en met hun roodpaarse helmknoppen van elk bolletje een bouquetje
maken, dan is een olmenkroon, door de zon beschenen,
één groote schemering van zachte ineenvloeiende tinten. Daartusschen
zoemen al vroege bijen rond, om stuifmeel te halen,
maar dat goedje is hun meestal te vlug af.
Nog een poosje en veel van ’t moois, al die millioenen meeldraden,
zijn ter aarde gevallen, weggeveegd of in ’t water gewaaid,
de olmentint is nu groen. „Er komen al bladeren aan de
boomen,” zeggen de oppervlakkige kijkers, maar dat is schijn;
in werkelijkheid zijn het de jonge vruchtjes van den iep; nu de
meeldraden afgevallen zijn, komen deze uit de bloembekertjes
kijken, die nu ook een groene tint krijgen.
Al die groene dotjes verdwijnen binnenkort, bedolven in de
zee van jonge groene bladeren, die zich zeer snel ontplooien
en groeien.
Maar na een week of drie komen de dotjes weer te voorschijn
als rijpe, gele vruchten.
Op een appel of peer of kers lijken ze in het geheel niet; in
zoo’n enge beteekenis als de gewone menschen vatten de plantenkenners
het woord „vrucht” niet op. Al wat zaad bergt is
een vrucht, al is het omhulsel niet eetbaar of sappig, al is het
www.inhetvondelpark.nl
niets dan een nauwsluitend droog of vliezig hulsel van het
zaad.
De vruchtjes van de iepen kent iedere Amsterdammer, al is
het niet bij naam; in den voorzomer zijn de grachten er mee
bezaaid of ’t kroos was; in ’t Vondelpark besprenkelen de platte
gele schijfjes grasperken en paden, want er staan ook in ’t
park heel wat iepen, heele lanen zelfs, o.a. de westelijke groote
rijweg, en de meeste boomen zijn al oud genoeg, om vruchten
te dragen en te laten vliegen.
Ja, vliegen doen de vruchtjes werkelijk. Raap er maar eens
een paar op. Het eigenlijke vruchtje ziet ge in ’t midden van
het schijfje, waar het vlies dubbel blijkt te zijn. Op den zoom
van het vruchtje heel bovenaan vindt ge twee slippen, de overblijfselen
van de vroegere stempels. Het vruchtje is, wanneer
het zaad den boom mag verlaten, geel en droog en de wind
heeft er vrij spel mee; het waait soms heel ver weg en wanneer
het op een geschikte kiemplaats, op vochtige aarde b.v. blijft
vastkleven, dan vergaat het vliezig vleugeltje; het heeft zijn
dienst als transportmiddel gedaan. Het zaadje, dat midden in
het vliesje lag besloten, valt er licht uit; het kan ontkiemen en
het aanzijn geven aan een jongen iep; die heeft, nu hij een
eind uit de buurt van de oude opschiet, ruim baan om wortels
en takken de wereld in te zenden en de noodige portie licht en
regenwater te ontvangen.
Toch zult ge niet dikwijls in ’t Vondelpark een pas ontkiemd
olmpje vinden, al zijn de gelegenheden om te kiemen er
te kust en te keur. Wel vindt ge er vaak boomen in hun prille
17