inhetvondelpark1901-heruitgave2013

matigs vertoont. De laatste twijfel verdwijnt als ge de karakteristieke
eigenschap van alle olmen opmerkt, n. m. dat de bladeren
aan het eind der lange loten veel grooter zijn dan de overige.
Dat de iepen in ons park en onze stad met zijn veenbodem
zoo best voortwillen, heeft zijn goeden grond. Zoo’n iep begint
wel met diep te wortelen; hij stuurt een jaar of tien lang een
wortel als een paal zoo recht in den bodem, maar dan kan hij
bij ons niet verder, de wortel bereikt het grondwater, waarop
het Vondelpark dobbert. Doch dat hindert niet, want juist
zoo’n tienjarige iep, die al goed is om te verplanten, houdt op
met zijn wortel in de diepte te zenden; hij maakt een wortelstok
met een stuk of drie dikke hartwortels; dat zijn vertakkingen
en daaruit kruipen een groot aantal zijwortels dicht langs
de oppervlakte onder den grond door.
Wordt een oude iep gerooid, dan valt ieder het platte wortelstelsel
in ’t oog. Veel anderen boomen in ons park behelpen
zich ook wel met den ondiepen wortelgrond, maar dat is
meestal een gedwongen fraaiigheid; bij de iep is het natuur,
hij laat zijn wortels gaarne onder de oppervlakte voortkruipen,
al kan hij tien meter diep wortelen; en aan deze goede eigenschap
van den boom heeft Amsterdam zijn iepenrijkdom
te danken. Mocht eens, wat nooit gebeuren zal, Amsterdam gelijk
weleer Charthago of Ninive, om geen minne vergelijking te
kiezen, in een puinhoop getransformeerd en zijn boomen geknakt
worden, dan zal een groot olmenwoud aan nog latere geslachten
de plaats wijzen, waar eens de roemrijke stad op het
moeras heeft gerust; want uit de wortelstokken der duizenden
olmen zullen tienduizenden loten opschieten, totdat één reuzen-olmenkoepel
Amsterdams graf beschaduwt.
Zoover is het gelukkig nog niet, we kunnen vooreerst nog
met een gerust hart onze boomen bekijken.
Dat was over de iep of wel olm; we keeren maar weer naar
ons paadje terug: rondom de vlier staat zijn waardige kameraad,
die evenmin als hij veen en dras ooit schuwt, de els, die
tegelijk met den olm de lente inwijdt. Net als onze goede iep
wacht hij niet, tot het terdege lente is om de menschen wat
bloeiends te laten zien. Jammer dat duizenden langs hem
heen loopen, zonder op te kijken, terwijl hij bezig is zijn best
te doen, om gezien te worden. Maar wie kijkt naar zoo’n kalen
boom? Neen op een afstand is er niets moois aan, dat is waar;
maar bekijk Brusselsche kant eens op vijf meter afstand of
echt Japans lakwerk of een schilderij van Dou of Jan Steen,
dan ziet ge ook niets van het eigenlijke mooi. Er zijn nu eenmaal
van die dingen, die men liefst op een afstand moet beschouwen
en andere die mooi zijn van dicht bij. Zoo’n schoonheid
à deux pas nu is de els.
Hebt u wel eens in Maart een elzenboschje goed bekeken,
en passant, maar toch met aandacht. Niet, doe het dan nu in
het park; er zijn er vele. Met het portret van deze bij het hek in
uw geheugen, vindt ge ze gemakkelijk. Als dadelijk treft u de
eigenaardige kleur der bloeiende, maar nog niet bottende elzen;
een kleur waar nog geen naam voor bestaat, maar die wel
eens in de mode zal komen en dan een tijdelijken Franschen
naam bouton d’ aune b.v. zal krijgen. Dezen vreemde tint
www.inhetvondelpark.nl
19