Geneesmiddelenfiches

Geneesmiddelenfiches

ACETYLSALICYLZUUR 

ANTITROMBOTISCHE MIDDELEN 

Anti-aggregantia 

Indicaties 

Cardiovasculair stelsel: 

● preventie van cardiovasculaire morbiditeit bij stabiele angor (naast β-blokkers, 

calciumantagonisten en/of nitraten) en na doorgemaakt myocardinfarct 

● secundaire preventie na TIA of niet-hemorragisch CVA 

● voorkamerfibrilleren: bij personen met laag of middelmatig risicoprofiel of met 

contra-indicaties voor vitamine K-antagonisten 

● preventie van cardiovasculaire morbiditeit bij perifeer arterieel vaatlijden 

Hormonaal stelsel: 

● preventie van cardiovasculaire morbiditeit bij personen met type 2-diabetes en minstens 

één bijkomende cardiovasculaire risicofactor 

Contra-indicaties 

● hersenbloeding 

● ulcus pepticum, erosieve gastritis 

● anamnese van bloedingen bij gebruik van acetylsalicylzuur 

● stollingsstoornissen 

● behandeling met anticoagulantia 

● voorgeschiedenis van overgevoeligheid aan salicylaten en aanverwante middelen, zoals 

NSAID’s (bronchospasmen, anafylactische reactie) 

Posologie 

● tussen 80 en 100 mg per dag 

Voorzorgen 

● voorzichtigheid bij nierfunctiestoornissen 

● bij ingrepen waarbij het risico van een bloeding zo groot is als het risico van een trombose 

wordt de behandeling best ongeveer een week op voorhand gestopt 

● er is geen voordeel aangetoond van een maagsapresistente vorm op vlak van 

gastro-intestinale ongewenste effecten 

Ongewenste effecten 

● in hoofdzaak gastro-intestinale klachten: irritatie van de maagmucosa, risico van 

gastro-intestinale bloedingen, occult bloedverlies (ook met minimale doses) 

● overgevoeligheidsreacties (bv. bronchospasme) 

240

Interacties 

+ verhoogde bloedingsneiging indien samen gebruikt met orale anticoagulantia, heparines, 

SSRI’s, andere NSAID’s en corticosteroïden 

+ acetylsalicylzuur vermindert de eliminatie van methotrexaat en verhoogt hierdoor het 

risico van ongewenste effecten 

+ alcohol verhoogt kans op maagbloeding 

+ ibuprofen of andere NSAID’s: mogelijk neutraliseren van het cardioprotectief effect van 

acetylsalicylzuur: ibuprofen innemen 30 minuten na acetylsalicylzuur of minstens 8 uur 

voordien 

Technische fiche 

=> Specialiteiten 

Voorschrift op stofnaam (zie pag. 12) 

Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

acetylsalicylzuur 80 mg (oraal) 

Cardiphar® - compr. (oplosb., deelb.) 

120 x € 7,22 € 1,05 € 0,63 

Asaflow® - compr. (maagsapresist.) 

112 x € 7,04 € 0,98 € 0,59 


168 x € 8,45 € 1,47 € 0,88 

Asa Mylan® - compr. (disp.) 

60 x € 6,18 € 0,64 € 0,38 


56 x € 6,11 € 0,61 € 0,37 

Cardiphar® - compr. (oplosb., deelb.) 

acetylsalicylzuur 100 mg (oraal) 

Asa Sandoz® - compr. (deelb.) 

30 x 

60 x 

€ 5,37 

€ 3,84 

€ 0,33 

€ 3,84 

€ 0,20 

€ 3,84 

Aspirine® - compr. 

30 x € 3,45 € 3,45 € 3,45 

Cardioaspirine® - compr. (maagsapresist.) 

28 x € 3,98 € 3,98 € 3,98 


56 x € 7,96 € 7,96 € 7,96 


84 x € 11,94 € 11,94 € 11,94 

Aspegic® - poeder (zakjes) 

30 x € 4,70 € 4,70 € 4,70 

Bron: Prijzentabel BCFI Januari 2012; rangschikking van de specialiteiten in functie van de prijs per eenheid voor de patiënt 

met de goedkoopste bovenaan; voor de meest recente prijzen: zie www.bcfi.be 

* Voorschrift valt onder de categorie «goedkope geneesmiddelen» 

Pletten en delen 

● delen: zie bovenstaande tabel 

● pletten: de maagsapresistente vormen mogen niet geplet worden; het heeft weinig zin 

de niet maagsapresistente vormen te pletten, aangezien er oplosbare of dispergeerbare 

comprimés beschikbaar zijn 

* 

241

ACICLOVIR 

ANTIVIRALE MIDDELEN 

Middelen tegen herpesvirussen 

Indicaties 

Dermatologie: 

● herpes zoster 

Oftalmologie: 

● herpes zoster ophtalmicus 


Posologie 

● 800 mg per os, 5 maal per dag (om de 4 uur), gedurende 7 dagen; tijdens of buiten de 

maaltijd 

Voorzorgen 

● indien beslist wordt om te behandelen, dient men de behandeling te starten ten laatste 

binnen de 72 uur na het verschijnen van de symptomen 

● dosis aanpassen bij matige tot ernstige nierinsufficiëntie 

● zorgen voor een goede hydratie 

● scherpere controle van de nierfunctie vooral bij associatie met andere nefrotoxische 

geneesmiddelen, bij hypovolemie of dehydratie 


● gastro-intestinaal: nausea, braken, abdominale pijn 

● neurologisch: hallucinatie, agitatie, tremor, verwardheid 

● renaal: acute nierinsufficiëntie (hoger risico bij ouderen, diabetes, voorafbestaande 

nierpathologie, hypovolemie, dehydratie) 

Interacties 

+ nefrotoxische geneesmiddelen: verhoogd risico van acute nierinsufficiëntie 

242




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

aciclovir 400 mg / 5 ml (oraal) 

Zovirax® - susp. 

aciclovir 800 mg (oraal) 

Aciclovir Mylan® - compr. (deelb.) 

100 ml 

35 x 

€ 22,58 

€ 22,06 

€ 6,34 

€ 6,16 

€ 3,80 

€ 3,70 

* 

* 

Aciclovir Apotex® - compr. (deelb.) 

35 x € 27,36 € 7,48 € 4,45 * 

Zovirax® - compr. (deelb.) 

35 x € 73,22 € 11,30 € 7,50 * 

Aciclovir EG® - compr. (deelb.) 

35 x € 73,22 € 11,30 € 7,50 * 

Aciclovir Sandoz® - compr. (deelb.) 

35 x € 24,60 € 24,60 € 24,60 






● pletten: Zovirax® compr. 800 mg mogen geplet worden (draag masker en handschoenen); 

er zijn alternatieven (suspensie, magistrale bereiding); let op de prijsverschillen 

=> Magistrale bereidingen 

ACICLOVIRSIROOP 400 MG/5 ML 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Suspensie (voor pediatrie) met aciclovir 400 mg/5 ml TMF 

Samenstelling 

Aciclovir 8,00 g 

Propyleenglycol 2,00 g 

Vloeibare niet-kristalliseerbare sorbitol 50,0 g 

Dispersie van microkristallijne cellulose en natrium carmellose 35,0 g 

Bananenaroma 100 mg 

Water voor conservering ad 100 ml 

Prijs 

Terugbetaling mits bepaalde voorwaarden* 

1 module (75 ml of 100 g): 

€ 1,10 voor gewoon verzekerden; 

€ 0,30 voor verzekerden met voorkeurstarief 

Maximum 4 modulen (300 ml of 400 g) 

Richtinggevende prijs mits geen terugbetaling: € 19,88 voor 100 ml siroop 

Houdbaarheid en bewaring 

2 maanden bij temperatuur tussen 15°C en 25°C 

Schudden voor gebruik. 

Opmerkingen 

* Terugbetalingsmodaliteiten voor magistrale bereiding en specilaiteiten: zie www.riziv.fgov.be of 

www.bcfi.be 

* 

243

ALENDRONAAT 

BISFOSFONATEN 

Indicaties 

Osteo-articulaire aandoeningen: 

● postmenopauzale osteoporose (na zorgvuldig overwegen van het gebruik bij kwetsbare 

ouderen) 


● slokdarmafwijkingen die de passage zouden kunnen verhinderen 

● patiënten die niet minstens 30 minuten kunnen rechtopzitten na inname van het 

geneesmiddel 

● oesofagitis 

● ernstige nierinsufficiëntie 

Posologie 

● dagelijkse toediening: 10 mg per dag 

● eenmalige wekelijkse toediening: 70 mg per week 

Voorzorgen 

● comprimé wordt ingenomen (niet kapotbijten, niet laten smelten) op een nuchtere maag 

met minstens 200 ml plat water, minstens 30 minuten voor enig ander geneesmiddel of 

voedsel 

● de patiënt moet de comprimé staand of zittend innemen en nadien nog ten minste 30 

minuten blijven rechtzitten 

● vermijden van inname met water met hoog calciumgehalte 

● aan elke therapie met bisfosfonaten moet ook een bijkomende behandeling in met 

calcium en vitamine D geassocieerd worden 

● de patiënt goed instrueren over correcte inname 

● zorgen voor een goede mondhygiëne en regelmatige controle door een tandarts; elke 

klacht t.h.v. de mond (pijn, zwelling), klachten van slikstoornissen of retrosternale pijn 

dienen gerapporteerd te worden; bij patiënten met een slechte mondhygiëne of met 

kanker: preventief tandheelkundig onderzoek geadviseerd om tandheelkundig ingrijpen 

tijdens de behandeling te vermijden 


● buikpijn, dyspepsie, diarree of obstipatie 

● oesofagitis, slokdarmerosie, -ulcus of -stenose: in het bijzonder groter risico bij het niet 

correct opvolgen van de voorzorgsmaatregelen bij inname 

● leverschade (hepatitis) 

● osteonecrose van de kaak (zeer zeldzaam maar zeer ernstig) 

● spier-, bot- en gewrichtspijn 

● atypische femurfracturen (zeldzaam; klasse-effect van de bisfosfonaten, vooral na 

langdurig gebruik) 

244

Interacties 

+ voedsel: zelfs een klein beetje bemoeilijkt al de opname 

+ middelen die aluminium, calcium, ijzer of magnesium bevatten, naast sommige osmotische 

laxativa (macrogolen) en voedingssupplementen met mineralen kunnen de opname 

bemoeilijken 

+ NSAID’s: mogelijk verhoogd risico van ongewenste effecten op gastro-intestinaal of renaal 

vlak 

+ middelen die een risico van nierfalen verhogen, kunnen ook het risico van een 

hypocalcemie uitlokken: NSAID's, diuretica, ACE-inhibitoren, sartanen, aliskiren 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

alendronaat 10 mg (oraal) 

Alendronate EG® - compr. 

98 x € 33,46 € 8,93 € 5,31 * 

Alendronate Mylan® - compr. 

98 x € 33,46 € 8,93 € 5,31 * 

Alendronate Sandoz® - compr. 

98 x € 33,46 € 8,93 € 5,31 * 


56 x € 21,62 € 6,01 € 3,61 * 


28 x € 14,26 € 3,47 € 2,08 * 


28 x € 15,08 € 3,76 € 2,25 * 


28 x € 15,08 € 3,76 € 2,25 * 

Fosamax® - compr. 

28 x € 20,87 € 5,75 € 3,45 * 

Fosamax® - compr. 

alendronaat 70 mg (oraal) 

Alendronate Teva® - compr. 

98 x 

12 x 

€ 109,00 

€ 29,11 

€ 109,00 

€ 7,89 

€ 109,00 

€ 4,70 * 

Alendronate Apotex® - compr. 

12 x € 29,60 € 8,01 € 4,76 * 

Beenos® - compr. 

12 x € 29,60 € 8,01 € 4,76 * 


12 x € 29,60 € 8,01 € 4,76 * 


12 x € 29,60 € 8,01 € 4,76 * 


12 x € 29,60 € 8,01 € 4,76 * 


4 x € 14,24 € 3,47 € 2,08 * 

Beenos® - compr. 

4 x € 15,08 € 3,76 € 2,25 * 

Alendronate Teva® - compr. 

4 x € 15,08 € 3,76 € 2,25 * 

Alendronate Apotex® - compr. 

4 x € 15,08 € 3,76 € 2,25 * 


4 x € 15,08 € 3,76 € 2,25 * 


4 x € 15,08 € 3,76 € 2,25 * 

Fosamax® - compr. Wekelijks 

12 x € 50,70 € 11,30 € 7,50 * 

Fosamax® - compr. Wekelijks 

4 x € 20,87 € 5,75 € 3,45 * 




* 

245


● tablet moet steeds in zijn geheel doorgeslikt worden, gezien het mogelijke risico van 

irritatie van de mucosa van mondholte en slokdarm 

246

247

ALLOPURINOL 

MIDDELEN BIJ OSTEO-ARTICULAIRE AANDOENINGEN 

Middelen bij jicht 

Indicaties 


● onderhoudsbehandeling voor de preventie van acute jichtaanvallen 


● leverinsufficiëntie 

Posologie 

● starten met 100 mg per dag 

● te verhogen indien nodig (op geleide van de plasmaconcentraties van het urinezuur) over 

een periode van 4 weken om een maximale onderhoudsdosis te bereiken van 300 mg 

per dag bij ouderen 

Voorzorgen 

● tabletten bij voorkeur gebruiken na de maaltijd 

● dosis verminderen bij nierinsufficiëntie, rekening houdend met de creatinineclearance 

(-50% bij CCl van 10-50 ml/min; -75% bij CCl lager dan 10 ml/min) 

● voldoende vochtinname voorzien (2 tot 3 l per dag) 

● geen onderhoudsbehandeling opstarten n.a.v. een acute jichtaanval (6 weken wachten) 


● acute jichtaanval (als de behandeling werd ingesteld met een te hoge startdosis of te 

vroeg na een acute jichtaanval werd opgestart) 

● huidreacties, stomatitis waardoor de behandeling soms moet worden stopgezet; zelden 

syndroom van Stevens-Johnson of van Lyell 

● gastro-intestinale klachten (nausea, braken), cholestatische hepatitis 

● problemen van hematopoiëse 

Interacties 

+ aminopenicillines: verhoogde incidentie van huidreacties 

+ orale anticoagulantia: versterkt effect van de anticoagulantia 

+ azathioprine, mercaptopurine: vermidering van het metabolisme, waardoor verhoging 

van de toxiciteit van azathioprine en mercaptopurine (bij associatie met allopurinol moet 

de dosis van beide stoffen verminderd worden tot een vierde van de gebruikelijke dosis) 

+ ACE-inhibitoren en thiazidediuretica: toegenomen kans op overgevoeligheid 

+ theofylline: kan de plasmaspiegels verhogen 

248




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

allopurinol 100 mg (oraal) 

Allopurinol Teva® - compr. 

100 x € 6,91 € 0,93 € 0,56 * 

Allopurinol Sandoz® - compr. (deelb.) 

100 x € 6,95 € 0,95 € 0,57 * 

Zyloric® - compr. (deelb.) 

100 x € 8,38 € 1,45 € 0,87 * 

Allopurinol-Ratiopharm® - compr. (deelb.) 

allopurinol 300 mg (oraal) 

Allopurinol Teva® - compr. 

100 x 

100 x 

€ 8,38 

€ 10,34 

€ 1,45 

€ 2,12 

€ 0,87 

€ 1,27 

* 

* 


90 x € 10,42 € 2,15 € 1,29 * 


30 x € 6,83 € 0,90 € 0,54 * 

Alpuric® - caps. 

90 x € 12,59 € 2,90 € 1,74 * 

Allopurinol EG® - compr. (deelb.) 

90 x € 13,10 € 3,08 € 1,85 * 

Allopurinol Doc® - compr. (deelb.) 

90 x € 13,10 € 3,08 € 1,85 * 

Allopurinol-Ratiopharm® - compr. (deelb.) 

90 x € 13,10 € 3,08 € 1,85 * 

Zyloric® - compr. 

90 x € 13,10 € 3,08 € 1,85 * 

Zyloric® - compr. 

30 x € 8,06 € 1,34 € 0,80 * 






● pletten: Zyloric® compr. 100 mg en 300 mg mogen geplet worden 

* 

249

AMITRIPTYLINE 

ANTIDEPRESSIVA 

Tricyclische antidepressiva 

Indicaties 

Pijn en koorts: 

● neuropathische pijn (eerste keuze) 

Palliatieve zorg: 

● chronische neuropathische pijn (bij falen van opioïden) 


(relatief in de palliatieve setting) 

● recent myocardinfarct, aritmieën, hartgeleidingsstoornissen 

Posologie 

● aanvangdosis: 10 mg tot 25 mg per dag in één inname ‘s avonds 

● indien nodig, na 1 week de dosis vermeerderen met 10 tot 25 mg per dag 

● maximale dosis: 150 mg per dag 

Voorzorgen 

● het analgetische effect is onafhankelijk van het antidepressieve effect en treedt sneller 

op (na 1 tot 7 dagen), maar vereist een geleidelijke dosisverhoging om een optimaal 

analgetisch effect te bekomen; de analgetische dosis is lager dan de antidepressieve dosis 

● belangrijke sedatieve werking: rekening houden met risico van vallen 

● anticholinerge effecten: voorzichtigheid in het bijzonder bij patiënten met 

prostaathypertrofie, urineretentie, gesloten-hoekglaucoom en chronische obstipatie 

● verlaging van de convulsiedrempel: voorzichtigheid bij antecedenten van epilepsie (vooral 

bij hogere doses) 

● bij hittegolf: kan de effecten van een hitteslag versterken 


● aritmieën, orthostatische hypotensie 

● sedatie 

● anticholinerge verschijnselen (monddroogte, obstipatie, urineretentie, glaucoom, 

verwardheid) 

250

Interacties 

+ MAO-inhibitoren: moeten minstens 2 weken voor het starten van een behandeling met 

amitriptyline gestopt worden: risico van hyperpyretische en hypertensieve crises 

+ geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel remmen, alcohol: versterking van het 

sedatief effect 

+ geneesmiddelen die het QT-interval verlengen (zie p. 7), de hartfrequentie vertragen of 

hypokaliëmie veroorzaken: verhoogd risico van torsades de pointes 

+ antihypertensiva met centrale werking (methyldopa, clonidine, moxonidine): amitriptyline 

gaat hun werking tegen 

+ sympathicomimetica (bv. decongestiva): amitriptyline versterkt hun effect 

+ inhibitoren van CYP2D6 (zie p. 9): vermeerdering van het therapeutisch effect en de 

ongewenste effecten van amitriptyline 

+ geneesmiddelen die de epileptogene drempel verlagen (SSRI’s, neuroleptica, tramadol): 

versterking van de epileptogene effecten 

+ geneesmiddelen die hyponatriëmie kunnen veroorzaken (thiazide- en lisdiuretica, 

kaliumsparende diuretica, anti-epileptica zoals carbamazepine en lamotrigine, SSRI’s) 

versterken de hyponatriëmie 

+ geneesmiddelen met anticholinerg effect (spasmolytica zoals butylhyoscine, urinaire 

anticholinergica zoals oxybutynine, …) versterken het anticholinerg effect 

+ coumarine-anticoagulantia: amitriptylline kan van anticoagulantia het halfleven verlengen 

en de biologische beschikbaarheid verhogen: toegenomen risico van bloeding (controle 

INR) 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

amitriptyline 10 mg (oraal) 

Redomex® - compr. 


Redomex® - compr. 

100 x 

100 x 

€ 6,61 

€ 8,64 

€ 0,81 

€ 1,54 

€ 0,49 

€ 0,92 

Redomex® - caps. Diffucaps (vertraagde vrijst.) 


Redomex® - caps. Diffucaps (vertraagde vrijst.) 

40 x 

40 x 

€ 7,61 

€ 9,76 

€ 1,18 

€ 1,93 

€ 0,71 

€ 1,16 






● pletten: Redomex® drag. 10 mg en 25 mg mogen ex tempore geplet worden 

* 

251

AMLODIPINE 

ANTIHYPERTENSIVA 

Calciumantagonisten - dihydropyridines 

Indicaties 


● hypertensie: in monotherapie als tweede keuze of in combinatie met thiazidediureticum, 

β-blokker, of ACE-inhibitor 

● stabiele angor: in monotherapie bij intolerantie t.o.v. of contra-indicatie voor β-blokkers 


● onstabiele angor 

● eerste 8 dagen na myocardinfarct 

Posologie 

● 5 tot 10 mg per dag in één inname 

Voorzorgen 

● voorzichtigheid is geboden bij hartfalen 


● perifere vasodilatatie: hoofdpijn, (enkel)oedeem, vermoeidheid, flush, misselijkheid, 

duizeligheid 

● tandvleeshyperplasie 

Interacties 

+ met amlodipine zelf zijn geen specifieke interacties beschreven 

+ de werkzaamheid van de dihydropyridines, waartoe amlodipine behoort,kan beïnvloed 

worden door inhibitoren en inductoren van CYP3A4 (zie p. 9); amlodipine heeft in 

vergelijking met andere middelen van deze geneesmiddelengroep een zeer goede 

biodisponibiliteit en wordt weinig beïnvloed door deze geneesmiddeleninteracties 

252




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

* 

amlodipine 5 mg (oraal) 

Amlodipine Teva® - compr. 

98 x 

€ 13,05 

€ 3,05 

€ 1,83 

* 


56 x 

€ 11,05 

€ 2,37 

€ 1,42 

* 

Amlodipine EG® - compr. Besilate 

56 x 

€ 13,08 

€ 3,07 

€ 1,84 

* 

Amlodipine Sandoz® - compr. Besilaat (deelb.) 

60 x 

€ 13,92 

€ 3,35 

€ 2,01 

* 

Amlodipine EG® - compr. 

56 x 

€ 15,22 

€ 3,81 

€ 2,28 

* 


98 x 

€ 24,03 

€ 6,68 

€ 3,98 

* 


98 x 

€ 24,03 

€ 6,68 

€ 3,98 

* 


100 x 

€ 25,15 

€ 6,95 

€ 4,14 

* 

Doc Amlodipine® - compr. (deelb.) 

28 x 

€ 9,91 

€ 1,98 

€ 1,19 

* 

Amlodipine Mylan® - compr. Besilate (deelb.) 

100 x 

€ 25,95 

€ 7,14 

€ 4,25 

* 

Amlodipine Apotex® - compr. 

98 x 

€ 25,55 

€ 7,04 

€ 4,19 

* 


30 x 

€ 10,64 

€ 2,23 

€ 1,34 

* 


56 x 

€ 16,51 

€ 4,25 

€ 2,55 

* 

Amlor® - caps. 

56 x 

€ 16,51 

€ 4,25 

€ 2,55 

* 


56 x 

€ 16,51 

€ 4,25 

€ 2,55 

* 

Amlodipine-Ratiopharm® - compr. Besilate (deelb.) 

60 x 

€ 17,41 

€ 4,56 

€ 2,73 

* 


28 x 

€ 10,54 

€ 2,19 

€ 1,32 

* 


28 x 

€ 11,88 

€ 2,66 

€ 1,59 

* 


28 x 

€ 11,88 

€ 2,66 

€ 1,59 

* 

Amlodipine Mylan® - compr. Besilate (deelb.) 

30 x 

€ 12,44 

€ 2,85 

€ 1,71 

* 


28 x 

€ 11,88 

€ 2,66 

€ 1,59 

* 


28 x 

€ 11,88 

€ 2,66 

€ 1,59 

* 

253


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

amlodipine 10 mg (oraal) 


30 x € 10,07 € 2,03 € 1,22 * 

Amlodipine Teva® - compr. (deelb.) 

30 x € 10,08 € 2,03 € 1,22 * 

Amlodipine Teva® - compr. (deelb.) 

100 x € 27,59 € 7,53 € 4,48 * 

Amlodipine EG® - compr. Besilate (deelb.) 

100 x € 31,74 € 8,52 € 5,07 * 

Amlodipine EG® - compr. (deelb.) 

100 x € 32,33 € 8,66 € 5,15 * 

Amlodipine Sandoz® - compr. Besilaat (deelb.) 100 x € 32,44 € 8,69 € 5,17 * 

Amlodipine EG® - compr. Besilate (deelb.) 

30 x € 12,49 € 2,86 € 1,72 * 

Amlogal® - compr. (deelb.) 

98 x € 35,67 € 9,46 € 5,62 * 

Amlodipine-Ratiopharm® - compr. Besilate (deelb.) 100 x € 37,62 € 9,92 € 5,90 * 

Amlodipine Mylan® - compr. Besilate (deelb.) 100 x € 37,62 € 9,92 € 5,90 * 


100 x € 37,62 € 9,92 € 5,90 * 


100 x € 37,62 € 9,92 € 5,90 * 


100 x € 37,62 € 9,92 € 5,90 * 

Amlodipine-Ratiopharm® - compr. Besilate (deelb.) 60 x € 25,16 € 6,95 € 4,14 * 


30 x € 17,39 € 4,55 € 2,73 * 

Amlodipine Sandoz® - compr. Besilaat (deelb.) 30 x € 17,39 € 4,55 € 2,73 * 

Amlodipine EG® - compr. (deelb.) 

30 x € 17,39 € 4,55 € 2,73 * 


30 x € 17,39 € 4,55 € 2,73 * 

Amlogal® - compr. (deelb.) 

28 x € 16,50 € 4,25 € 2,55 * 






● pletten, openen: Amlor® capsules 5 mg en 10 mg mogen geopend worden en de inhoud 

mag ex tempore geplet worden (lichtgevoeligheid) 

* 

254

255

AMOXICILLINE 

ANTIBACTERIELE MIDDELEN 

Aminopenicillines 

Indicaties 

Gastro-intestinaal stelsel: 

● in combinatietherapie voor eradicatie van Helicobacter pylori bij peptisch ulcus 

Infecties: 

● rhinosinusitis, indien antibiotherapie aangewezen is 

● acute otitis media, indien antibiotherapie aangewezen is 

● pneumonie (indien geen antibiotica of hospitalisatie in de voorgaande 3 maanden en 

Katz-score < 16,5) 

● acute exacerbatie van COPD, indien antibiotherapie aangewezen is 

● tandabces, indien antibiotica noodzakelijk naast heelkundig ingrijpen 


● overgevoeligheid voor penicilline 

Posologie 

Rhinosinusitis, acute otitis media: 

● 3 maal 1 g per dag, gedurende 5 tot 7 dagen 

Pneumonie, acute COPD-exacerbatie: 

● 3 maal 1 g per dag, gedurende 7 dagen 

Tandabces: 

● 4 maal 500 mg per dag, gedurende 3 tot 5 dagen 

Eradicatie van Helicobacter pylori: 

● 2 x 1 g per dag in associatie met een PPI (aan standaarddosis) en clarithromycine 2 x 500 

mg per dag gedurende 7 dagen 

Voorzorgen 

● absorptie wordt niet beïnvloed door voedselinname 

● posologie aanpassen bij matige tot ernstige nierinsufficiëntie; voorzichtigheid is geboden 

bij voorafbestaande nierpathologie, hypovolemie, dehydratie of diabetes 

● let op voldoende vochtinname in het bijzonder bij gebruik van hoge doses 

● kruisallergie mogelijk met cefalosporines (in 10 tot 20% van de gevallen): cefalosporines 

zijn dus geen goed alternatief bij allergie type I; amoxicilline moet met voorzichtigheid 

gebruikt worden bij personen allergisch aan cefalosporines 

256


● diarree, gastro-intestinale stoornissen 

● allergische reacties (IgE-gemedieerd) in verschillende vormen, al dan niet in combinatie 

voorkomend: urticaria, rash, jeuk, angio-oedeem, bronchospasme... 

● maculopapuleuze huidrash (typisch voor aminopenicillines) 

● grotere kans op candidose 

Interacties 

+ allopurinol: verhoogd risico van huiderupties (tijdelijk allopurinol stoppen) 

+ methotrexaat: hematologische ongewenste effecten van methotrexaat kunnen toenemen 

door inhibitie van de renale tubulaire secretie door penicillines 

+ vitamine K-antagonisten: INR-waarde van dichtbij volgen vooral bij gebruik van hoge 

doses 




amoxicilline 500 mg (oraal) 

Amoxicilline Sandoz® - compr. (oplosb., deelb.) 

Amoxicilline Sandoz® - compr. (oplosb., deelb.) 

Amoxicilline Apotex® - caps. 

Amoxicilline EG® - caps. 

Amoxicilline EG® - caps. 

Amoxicilline Teva® - compr. Disp. (oplosb., deelb.) 

Clamoxyl® - caps. 

Clamoxyl® - poeder (zakjes) 

Flemoxin® - compr. Solutab (oplosb., deelb.) 

Amoxypen® - caps. 

Amoxicilline-Ratiopharm® - compr. (disp.) 

Bactimed® - caps. 

Amoxicilline Mylan® - caps. 

Amoxicilline Mylan® - caps. 

amoxicilline 500 mg / 5 ml (oraal) 

Amoxicilline Sandoz® - sir. 

amoxicilline 750 mg (oraal) 

Amoxicilline Teva® - compr. Disp. (oplosb., deelb.) 

Amoxicilline-Ratiopharm® - compr. (disp.) 

Amoxypen® - compr. (disp.) 

Aantal 

16 x 

30 x 

16 x 

30 x 

16 x 

16 x 

16 x 

16 x 

30 x 

16 x 

16 x 

16 x 

16 x 

24 x 

100 ml 

16 x 

16 x 

16 x 

Prijs 

€ 8,88 

€ 13,26 

€ 9,13 

€ 13,53 

€ 9,16 

€ 9,16 

€ 9,16 

€ 9,20 

€ 13,60 

€ 9,47 

€ 9,48 

€ 10,19 

€ 7,53 

€ 11,37 

€ 7,75 

€ 11,96 

€ 12,30 

€ 12,30 

Remgeld 

gewoon 

€ 1,62 

€ 3,13 

€ 1,71 

€ 3,22 

€ 1,72 

€ 1,72 

€ 1,72 

€ 1,73 

€ 3,25 

€ 1,82 

€ 1,83 

€ 2,55 

€ 7,53 

€ 11,36 

€ 1,23 

€ 2,68 

€ 2,80 

€ 2,80 

Remgeld 

voorkeur 

€ 0,97 

€ 1,88 

€ 1,02 

€ 1,93 

€ 1,03 

€ 1,03 

€ 1,03 

€ 1,04 

€ 1,95 

€ 1,09 

€ 1,10 

€ 1,82 

€ 7,53 

€ 11,36 

€ 0,74 

€ 1,61 

€ 1,68 

€ 1,68 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

257


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

amoxicilline 1 g (oraal) 

Amoxicilline EG® - compr. (deelb.) 

24 x € 15,67 € 3,96 € 2,38 * 

Amoxicilline Sandoz® - compr. (oplosb., deelb.) 24 x € 15,67 € 3,96 € 2,38 * 

Amoxicilline EG® - bruiscompr. (deelb.) 

24 x € 16,06 € 4,09 € 2,46 * 


Amoxicilline Apotex® - bruiscompr. (deelb.) 

20 x € 14,15 € 3,43 € 2,06 * 


Clamoxyl® - compr. (oplosb., deelb.) 

24 x € 16,13 € 4,12 € 2,47 * 


24 x € 16,13 € 4,12 € 2,47 * 

Flemoxin® - compr. Solutab (oplosb., deelb.) 24 x € 16,61 € 4,28 € 2,57 * 

Flemoxin® - compr. Solutab (oplosb., deelb.) 24 x € 16,61 € 4,28 € 2,57 * 

Amoxicilline Apotex® - bruiscompr. (deelb.) 

8 x € 9,13 € 1,71 € 1,02 * 


8 x € 9,16 € 1,72 € 1,03 * 

Amoxicilline EG® - compr. (deelb.) 

8 x € 9,16 € 1,72 € 1,03 * 

Amoxicilline EG® - bruiscompr. (deelb.) 

8 x € 9,16 € 1,72 € 1,03 * 

Amoxypen® - bruiscompr. (deelb.) 

8 x € 9,47 € 1,82 € 1,09 * 

Amoxypen® - bruiscompr. (deelb.) 

20 x € 17,69 € 4,65 € 2,79 * 






● pletten: Amoxicilline EG® 500 mg caps. en Clamoxyl® 500 mg caps. mogen geopend 

worden en de inhoud geplet (gebruik masker en handschoenen); er bestaan alternatieven: 

poeder, oplosbare compr. of bruiscompr. (deze kunnen natrium bevatten) 

* 

258

259

AMOXICILLINE + CLAVULAANZUUR 


Aminopenicillines + β-lactamase-inhibitor 

Indicaties 

Infecties: 

● pneumonie bij personen met Katz-score van meer dan 16,5 

● acute COPD-exacerbatie; indien er onvoldoende verbetering optreedt met amoxicilline 

alleen na 48u 

● diverticulitis 

● peri-anaal abces, indien noodzakelijk naast heelkundige ingreep 


● penicilline-allergie 

Posologie 


● 875 mg/125 mg amoxicilline-clavulaanzuur 3 maal per dag of 2 comprimés Retard 2 

maal per dag (= 4 g/d), gedurende 7 dagen 

Diverticulitis: 

● 500 mg/125 mg 3 maal per dag, gedurende 7 tot 14 dagen 

Peri-anaal abces: 

● 500 mg/125 mg 3 maal per dag, gedurende 5 tot 10 dagen 

Voorzorgen 

● in te nemen bij het begin van de maaltijd 

● voorzichtigheid geboden bij leverfunctiestoornissen 

● voorzichtigheid geboden bij allergie aan cefalosporines (kruisallergie mogelijk met 

penicillines) 

● posologie aanpassen bij matige tot ernstige nierinsufficiëntie; voorzichtigheid is geboden 

bij voorafbestaande nierpathologie, hypovolemie, dehydratie of diabetes 

● let op voldoende vochtinname in het bijzonder bij gebruik van hoge doses 

● de dagelijkse dosis van clavulaanzuur mag idealiter niet hoger zijn dan 375 mg; indien 

hogere doses amoxicilline vereist zijn, wordt best geassocieerd met een 

amoxicilline-monopreparaat 

260


● leverfunctiestoornissen (vooral te wijten aan het clavulaanzuur): hepatitis, cholestatische 

icterus (frequenter bij mannen en bij personen ouder dan 65 jaar of bij behandelingen 

van meer dan 14 dagen); deze kunnen ook nog optreden na het stoppen van de 

behandeling 

● gastro-intestinale stoornissen, diarree 



● maculopapuleus exantheem (typisch voor aminopenicillines), Lyell syndroom 


Interacties 

+ allopurinol: verhoogd risico van huiderupties 

+ methotrexaat: deze associatie wordt niet aanbevolen, omdat ongewenste effecten van 

methotrexaat (waaronder hematologische afwijkingen) kunnen toenemen door inhibitie 

van de renale tubulaire secretie te wijten aan penicilline 

+ vitamine K-antagonisten: INR-waarde van dichtbij volgen 




Aantal 

amoxicilline 500 mg + clavulaanzuur 125 mg (oraal) 

Amoxiclav Mylan® - compr. (deelb.) 

30 

Amoxiclav Sandoz® - compr. (deelb.) 

30 

Amoxiclav Teva® - compr. 

16 

Clavucid® - compr. Solutab (disp.) 

20 

Amoclane® - compr. 

32 


16 


16 


16 

Augmentin® - compr. (deelb.) 

16 

Augmentin® - poeder (zakjes) 

16 

Prijs 

€ 14,63 

€ 15,21 

€ 10,59 

€ 12,30 

€ 17,74 

€ 11,08 

€ 11,10 

€ 11,36 

€ 11,36 

€ 11,36 

Remgeld 

gewoon 

€ 3,60 

€ 3,80 

€ 2,21 

€ 2,80 

€ 4,67 

€ 2,38 

€ 2,38 

€ 2,48 

€ 2,48 

€ 2,48 

Remgeld 

voorkeur 

€ 2,16 

€ 2,28 

€ 1,33 

€ 1,68 

€ 2,80 

€ 1,43 

€ 1,43 

€ 1,49 

€ 1,49 

€ 1,49 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

261


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

amoxicilline 875 mg + clavulaanzuur 125 mg (oraal) 

Clavucid® - compr. Solutab (disp.) 

20 € 16,38 € 4,20 € 2,52 * 


20 € 16,49 € 4,24 € 2,55 * 


10 € 10,62 € 2,22 € 1,33 * 


10 € 10,61 € 2,22 € 1,33 * 


20 € 17,36 € 4,54 € 2,73 * 


10 € 10,84 € 2,30 € 1,38 * 


10 € 10,92 € 2,32 € 1,39 * 


10 € 10,92 € 2,32 € 1,39 * 


20 € 17,65 € 4,64 € 2,78 * 


20 € 17,65 € 4,64 € 2,78 * 


20 € 17,65 € 4,64 € 2,78 * 

Amoclane® - gran. (zakjes) 

amoxicilline 1 g + clavulaanzuur 62,5 mg (oraal) 

Augmentin® - compr. Retard (vertraagde vrijst.) 

20 

40 

€ 18,49 

€ 23,90 

€ 4,93 

€ 9,93 

€ 2,96 

€ 7,87 

* 

Augmentin® - compr. Retard (vertraagde vrijst.) 28 € 18,29 € 7,26 € 5,82 






● pletten: Augmentin® compr. 500 mg en 875 mg mogen geplet worden (gebruik masker 

en handschoenen) en de compr. Amoclane EG® et Amoxiclav Teva® mogen stukgebeten 

worden; er zijn alternatieven (granules in zakjes, dispergeerbare comprimés), maar deze 

zijn duurder 

* 

262

263

BECLOMETASON 

MIDDELEN BIJ RHINITIS EN SINUSITIS 

Corticosteroiden - nasale preparaten 

Indicaties 

Neus-keel-oren: 

● profylaxis en behandeling van allergische rhinitis 

Oftalmologie: 

● profylaxis van allergische conjunctivitis bij hooikoorts 


Posologie 

Acute fase: 

● twee maal per dag twee verstuivingen in ieder neusgat of drie tot vier maal per dag één 

verstuiving 

● maximum 8 verstuivingen per dag 

● van zodra de symptomen onder controle: 1 verstuiving in elk neusgat twee maal per dag 

Profylaxis: 

● bij gekende hooikoorts is het aangeraden minstens één week vóór de kritieke periode 

te starten 

Voorzorgen 

● hoofd voorover buigen en weg van het tussenschot spuiten 


● lokaal: irritatie van het neusslijmvlies, niesaanvallen direct na de toediening, epistaxis 

(enkele dagen na start van de behandeling), atrofie van het neusslijmvlies, neusontsteking. 

Interacties 

264




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

beclometasondipropionaat 50 µg / dosis (nasaal) 

Beclometasone Apotex® - neusspray 

200 doses € 8,55 € 1,51 € 0,90 * 





● bewaren buiten invloed van het licht 

* 

265

BETAMETHASON (VALERAAT) - DERMATOLOGISCH 

MIDDELEN VOOR DERMATOLOGISCH GEBRUIK 

Corticosteroiden - sterk werkzame preparaten 

Indicaties 

Dermatologie: 

● lichte tot matige plaque-psoriasis 


● infectieuze dermatosen 

● rosacea, periorale dermatitis 

● wonden of ulcera 

Posologie 

● 1 tot 2 maal per dag dun aanbrengen op de te behandelen huid; maximum 100 g zalf 

of lotion aanbrengen per week 

● duur van de behandeling zo kort mogelijk houden; door geleidelijk afbouwen zou een 

rebound-effect vermeden kunnen worden 

● de lotion is bedoeld voor de hoofdhuid of behaarde huid 

Voorzorgen 

● betamethason is een sterk werkend corticosteroïd: in het algemeen wordt toepassing 

op het gezicht, in de huidplooien, op de huid rond de genitaliën, op een beschadigde 

huid of onder occlusief verband niet aanbevolen 


(na langdurig gebruik) 

● lokale reacties: telangiëctasieën, striae, periorale dermatitis, hypertrichose, depigmentatie, 

huidatrofie, secundaire infectie, vertraging van het genezingsproces, purpura, acnëiforme 

erupties, contacteczeem 

● algemene reacties: risico van onderdrukking van de bijnierschorsactiviteit (dosisafhankelijk) 

Interacties 

266




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

betamethasonvaleraat 1 mg / g (derm.) 

Betnelan V® - crème 

30 g € 6,72 € 0,85 € 0,51 

Betnelan V® - lotion 

30 ml € 6,72 € 0,85 € 0,51 

Betnelan V® - zalf 

30 g € 6,72 € 0,85 € 0,51 





HYDROFIELE CREME MET BETAMEHASONVALERAAT 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Hydrofiele crème met 0,121% betamethasonvaleraat TMF 

Samenstelling 

Betamethasonvaleraat 121 mg 

Gebufferde cetomacrogolcrème ad 100 g 

Prijs 

Terugbetaling voorzien 

1 module (50 g): 


€ 0,30 voor verzekerden met voorkeurstarief; 

Maximum 2 modulen (100 g) bij acute aandoening of 6 modulen (300 g) bij chronische aandoening 

(*) 


Twee maanden bij temperatuur tussen 15 en 25°C 

Op uitdrukkelijk verzoek van de arts kan crème bereid worden zonder bewaarmiddel. De 

houdbaarheid is dan slechts een week. De voorgeschreven hoeveelheid dient bijgevolg beperkt te 

worden. 

* 

267

HYDROALCOHOLISCHE OPLOSSING MET BETAMETHASONVALERAAT 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Hydroalcoholische oplossing met 0,121% betamethasonvaleraat TMF 

Samenstelling 

Betamethasonvaleraat 0,121 g 

Hydroxypropylcellulose 400 1 g 

Isopropylalcohol 55 g 

Verdund fosforzuur 1 druppel 

Gezuiverd water q.s. ad 100 g 

Prijs 






(*) 



HYDROFOBE ZALF MET BETAMETHASONVALERAAT 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Hydrofobe zalf met 0,121% betamethasonvaleraat TMF 

Samenstelling 

Betamethasonvaleraat 0,121 g 

Vloeibare paraffine 30 g 

Witte vaseline q.s. ad 100 g 

Prijs 






(*) 



Opmerkingen 

(*) alhoewel voor chronisch gebruik een totale hoeveelheid van 300 g (6 modulen) terugbetaald wordt, 

is de aanbevolen maximale dosis vanuit therapeutisch standpunt 100 g (matig sterk werkende en sterk 

werkend corticosteroiden) 

268

269

BETAMETHASON - INTRA-ARTICULAIR 

GLUCOCORTICOIDEN 

Indicaties 


● symptomatische behandeling van artrose van de knie en ernstige schouderpijn 


● tuberculose, systemische infecties 

Posologie 

● de aanbevolen dosis is afhankelijk van de grootte van het gewricht en van de ernst van 

de klacht 

● de conventionele vorm is voorbehouden voor acute aandoeningen (Celestone Injectie®: 

0,5 ml tot 1 ml intra-articulair), de vormen met vertraagde vrijstelling voor chronische 

aandoeningen (Diprophos®, Celestone Chronodose®: 1 tot 2 ml intra-articulair) 

Voorzorgen 

● lokale injectie vermijden bij onstabiele gewrichten; herhaalde infiltraties in hetzelfde of 

meerdere gewrichten vermijden 

● voorzichtigheid is geboden bij patiënten met hypertensie, hartfalen, moeilijk te behandelen 

epilepsie, psychose, gastroduodenaal ulcus 

● glucocorticosteroïden kunnen de behoefte aan insuline of orale hypoglykemiërende 

middelen bij diabetici doen toenemen 

● vermijd levende vaccins bij patiënten die een behandeling met corticosteroïden krijgen, 

in het bijzonder bij gebruik van hoge doses (mogelijk risico op neurologisce complicaties 

en gewijzigde immuunrespons) 


● zijn afhankelijk van de dosis en de duur van de behandeling 

● lokaal: 

- arthropathie (door gewrichtsbeschadiging) 

- risico van besmetting (infecties) 

- huidatrofie t.h.v de injectieplaats 

● algemeen: 

- spierzwakte 

- hartritmestoornissen 

- verminderde weerstand tegen infecties 

- hyperglykemie 

- maagulcus 

- atrofie van de skeletspieren, osteoporose, huidatrofie 

- euforie, agitatie, slapeloosheid, verergering van epilepsie 

270

Interacties 

+ NSAID’s (acetylsalicylzuur inbegrepen): verhogen risico van gastro-intestinale complicaties 

+ orale anticoagulantia: betamethason kan anticoagulerende effecten vermeerderen of 

verminderen, zodat een aanpassing van de posologie vereist kan zijn 

+ fluorochinolonen: toegenomen risico van geïnduceerde tendinopathie 




Aantal Prijs Remgeld 

gewoon 

betamethasondinatriumfosfaat 2 mg + betamethasondipropionaat 5 mg (inj.) 

Diprophos® - spuitamp. i.m. - in situ 

1 x 2 ml € 10,48 € 2,17 

Diprophos® - spuitamp. i.m. - in situ 

1 x 1 ml € 8,20 € 1,39 

betamethasondinatriumfosfaat 3 mg + betamethasonacetaat 2,7 mg (inj.) 

Celestone® - flacon Chronodose i.m. - in situ 1 x 1 ml € 8,16 € 1,37 

betamethasondinatriumfosfaat 4 mg (inj.) 

Celestone® - amp. i.m. - i.v. - in situ 

1 x € 5,50 € 0,38 

betamethasondinatriumfosfaat 5,3 mg (inj./inf.) 

Betnesol® - amp. i.m. - i.v. - inf. - in situ 

6 x € 10,59 € 10,58 

Remgeld 

voorkeur 

€ 1,30 

€ 0,83 

€ 0,82 

€ 0,23 

€ 10,58 




* 

271

BISACODYL 

LAXATIVA 

Contactlaxativa - difenylmethaanderivaten 

Indicaties 


● symptomatische, kortstondige behandeling van obstipatie 


● symptomatische behandeling van obstipatie 


● ileus, darmobstructie, acute buik 

● inflammatoir darmlijden 

● buikpijn van ongekende oorsprong 

Posologie 

● per os: 5 tot 10 mg per dag, bij voorkeur ‘s avonds met een weinig water 

● rectaal: 10 mg per dag 

● werking: na 6 tot 12 uur (oraal); na 15 tot 60 minuten (suppo’s) 

Voorzorgen 

(relatief in palliatieve context) 

● de maagsapresistente comprimés niet gelijktijdig gebruiken met melk of een antacidum 

● kortdurend gebruiken 

● vooraleer een oraal laxativum op te starten, dient de mogelijkheid van intestinale obstructie 

uitgesloten te worden 



● darmkrampen, diarree met risico van dehydratie 

● regelmatig gebruik kan elektrolytenstoornissen veroorzaken (vooral hypokaliëmie), 

spierzwakte, gewichtsverlies en rebound-obstipatie 

● suppo’s: irritatie en lokale pijn 

Interacties 

+ bij gelijktijdig gebruik van diuretica verhoogt het risico van elektrolytenstoornissen 

+ door de versnelde intestinale transit kan bisacodyl (zoals alle laxativa) de resorptie van 

gelijktijdig ingenomen geneesmiddelen beïnvloeden 

+ bij langdurig gebruik: verhoogde kans op hypokaliëmie en op het optreden van torsades 

de pointe in combinatie met middelen die het QT-interval verlengen (zie p.7) 

272




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

bisacodyl 5 mg (oraal) 

Bisolax® - compr. (maagsapresist.) 

40 x € 3,40 € 3,40 € 3,40 

Mucinum® - compr. (maagsapresist.) 

30 x € 3,15 € 3,15 € 3,15 

Dulcolax Bisacodyl® - compr. (maagsapresist.) 

bisacodyl 10 mg (oraal) 

Bisacodyl Teva® - compr. (maagsapresist.) 

40 x 

30 x 

€ 4,99 

€ 3,84 

€ 4,99 

€ 3,84 

€ 4,99 

€ 3,84 

Purgo-Pil® - compr. (maagsapresist.) 

bisacodyl 10 mg (rectaal) 

Dulcolax Bisacodyl® - supp. 

30 x 

10 x 

€ 6,00 

€ 6,68 

€ 6,00 

€ 6,68 

€ 6,00 

€ 6,68 






● pletten: de orale toedieningsvormen mogen niet geplet worden; suppo’s zijn een 

alternatief (maar duurder) 

* 

273

BISOPROLOL 


β-blokkers 

Indicaties 


● onderhoudsbehandeling van stabiele angor 

● arteriële hypertensie: geen eerste keuze bij ongecompliceerde hypertensie (waar 

thiazidediuretica eerste keuze zijn), wel bruikbaar voor de behandeling van hypertensie 

bij personen met hartfalen of coronair lijden 



● atrio-ventriculaire blok 2e en 3e graad, sick sinus syndroom 

● sinusale bradycardie (lager dan 45 tot 50 slagen per min.) 

● ernstige hypotensie (< 85 mmHg) 

● perifere circulatiestoornissen 

● acute fase bij chronisch hartfalen 

Posologie 

Hypertensie: 

● 5 mg tot 10 mg per dag, in 1 of 2 innames 

Angor: 

● starten met 5 mg per dag, geleidelijk op te drijven tot maximum 20 mg per dag 

Voorzorgen 

● plots stoppen kan leiden tot tachycardie, hypertensie, ernstige angor, infarct en 

ventrikelfibrillatie en plotse dood, vooral bij patiënten met een myocardaandoening; bij 

stopzetten geleidelijk afbouwen over minstens 2 weken 

● β-blokkers kunnen tekenen van hypoglykemie maskeren 

● met voorzichtigheid te gebruiken bij atrio-ventriculair blok eerste graad 

● β-1-receptorselectiviteit (cardioselectiviteit) vermindert met het verhogen van de dosis 


● moeheid en centrale ongewenste effecten (duizeligheid, hoofdpijn, slaapstoornissen, 

depressie) 

● bradycardie, orthostatische hypotensie, oedeem 

● koude extremiteiten, opstoot van syndroom van Raynaud 

● nausea, braken en diarree 

274

Interacties 

+ andere antihypertensiva, nitraatderivaten, diuretica: bisoprolol versterkt hun 

antihypertensief effect 

+ calciumantagonisten (verapamil en in mindere mate diltiazem), anti-aritmica klasse I 

(disopyramide, flecaïnide, propenafon) en klasse III (amiodaron, sotalol): de combinatie 

verhoogt de kans op optreden van ritmestoornissen en AV-geleidingsstoornissen 

+ oogdruppels op basis van β-blokkers: risico van ernstige bradycardie 

+ insuline, hypoglykemiërende sulfamiden: toename van het hypoglykemiërend effect en 

maskeren van de symptomen van hypoglykemie; de glykemie moet frequenter worden 

gecontroleerd 

+ NSAID’s: kans op verminderd antihypertensief effect van bisoprolol (retentie van water 

en zout) 

+ geneesmiddelen die de QT-tijd verlegen (zie p. 7): verhoogd risico van torsades de pointes 




bisoprolol 2,5 mg (oraal) 

Bisosandoz® - compr. (deelb.) 

Bisosandoz® - compr. (deelb.) 

Isoten® - compr. Minor (deelb.) 

Bisoprolol EG® - compr. (deelb.) 



Emconcor® - compr. Minor (deelb.) 

Isoten® - compr. Minor (deelb.) 

Aantal 

60 x 

30 x 

100 x 

56 x 

100 x 

28 x 

28 x 

28 x 

Prijs 

€ 7,44 

€ 6,34 

€ 11,37 

€ 8,38 

€ 11,69 

€ 6,73 

€ 6,73 

€ 6,76 

Remgeld 

gewoon 

€ 1,13 

€ 0,70 

€ 2,48 

€ 1,45 

€ 2,59 

€ 0,86 

€ 0,86 

€ 0,87 

Remgeld 

voorkeur 

€ 0,68 

€ 0,42 

€ 1,49 

€ 0,87 

€ 1,55 

€ 0,51 

€ 0,51 

€ 0,52 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

* 

275


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

* 

bisoprolol 5 mg (oraal) 

Bisoprolol Mylan® - compr. (deelb.) 

84 x 

€ 10,68 

€ 2,24 

€ 1,34 

* 


56 x 

€ 8,56 

€ 1,51 

€ 0,91 

* 

Isoten® - compr. (deelb.) 

100 x 

€ 12,37 

€ 2,82 

€ 1,69 

* 

Bisoprolol Sandoz® - compr. (deelb.) 

56 x 

€ 8,80 

€ 1,59 

€ 0,95 

* 

Bisoprolol-Ratiopharm® - compr. (deelb.) 

100 x 

€ 12,41 

€ 2,84 

€ 1,70 

* 

Bisoprolol Teva® - compr. 

100 x 

€ 13,15 

€ 3,09 

€ 1,86 

* 


98 x 

€ 13,31 

€ 3,15 

€ 1,89 

* 


56 x 

€ 9,42 

€ 1,81 

€ 1,08 

* 


100 x 

€ 13,75 

€ 3,30 

€ 1,98 

* 

Bisoprolol Apotex® - compr. (deelb.) 

100 x 

€ 13,80 

€ 3,31 

€ 1,99 

* 


100 x 

€ 13,88 

€ 3,34 

€ 2,00 

* 


56 x 

€ 9,82 

€ 1,94 

€ 1,16 

* 


56 x 

€ 10,17 

€ 2,06 

€ 1,24 

* 

Docbisopro® - compr. (deelb.) 

56 x 

€ 10,54 

€ 2,19 

€ 1,32 

* 


56 x 

€ 10,54 

€ 2,19 

€ 1,32 

* 

Emconcor® - compr. Mitis (deelb.) 

56 x 

€ 10,54 

€ 2,19 

€ 1,32 

* 


28 x 

€ 7,48 

€ 1,14 

€ 0,68 

* 


28 x 

€ 7,71 

€ 1,22 

€ 0,73 

* 


28 x 

€ 7,76 

€ 1,23 

€ 0,74 

* 


28 x 

€ 8,06 

€ 1,34 

€ 0,80 

* 


28 x 

€ 8,17 

€ 1,37 

€ 0,82 

* 

Emconcor® - compr. Mitis (deelb.) 

28 x 

€ 8,17 

€ 1,37 

€ 0,82 

* 


28 x 

€ 8,17 

€ 1,37 

€ 0,82 

* 

276


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

bisoprolol 10 mg (oraal) 


56 x € 12,16 € 2,75 € 1,65 * 


84 x € 16,29 € 4,17 € 2,50 * 


56 x € 12,52 € 2,87 € 1,72 * 


100 x € 20,57 € 5,65 € 3,39 * 


56 x € 13,58 € 3,24 € 1,94 * 


100 x € 21,47 € 5,96 € 3,57 * 


100 x € 21,94 € 6,12 € 3,67 * 


100 x € 22,22 € 6,21 € 3,73 * 


56 x € 14,32 € 3,49 € 2,09 * 


100 x € 23,32 € 6,53 € 3,89 * 

Bisoprolol Teva® - compr. 

100 x € 23,43 € 6,55 € 3,90 * 


98 x € 23,24 € 6,51 € 3,88 * 


56 x € 15,35 € 3,85 € 2,31 * 

Emconcor® - compr. (deelb.) 

56 x € 15,67 € 3,96 € 2,38 * 


56 x € 15,67 € 3,96 € 2,38 * 


56 x € 15,67 € 3,96 € 2,38 * 


28 x € 10,30 € 2,11 € 1,26 * 


28 x € 10,31 € 2,11 € 1,27 * 


28 x € 10,54 € 2,19 € 1,32 * 


28 x € 11,18 € 2,41 € 1,45 * 

Emconcor® - compr. (deelb.) 

28 x € 11,35 € 2,47 € 1,48 * 


28 x € 11,35 € 2,47 € 1,48 * 


28 x € 11,35 € 2,47 € 1,48 * 






● pletten: alle compr. van Bisoprolol EG®, Emconcor® en Isoten® mogen ex tempore 

geplet worden (lichtgevoeligheid) 

* 

277

BUDESONIDE 

MIDDELEN BIJ ASTHMA EN COPD 

Inhalatiecorticosteroïden 

Indicaties 

Ademhalingsstelsel: 

● onderhoudsbehandeling bij persisterend astma 

● acute astma-aanval, na kortwerkende bronchodilatatoren 

● ernstige of zeer ernstige vorm van COPD met frequente exacerbaties (minstens 2 per 

jaar) die een behandeling met antibiotica of orale corticosteroïden vereisen 


● actieve tuberculose 

Posologie 

● 200 µg tot 800 µg in 2 innames per dag 

● starten met een lage dosis; deze kan, in functie van de ernst van de symptomen, verhoogd 

worden 

● bij stabilisatie van de klinische toestand: overweeg een dosisverlaging 

Voorzorgen 

● voorzichtigheid is geboden in geval van schimmel- of virale infecties van de luchtwegen 

● om heesheid en orofaryngeale irritaties te vermijden en het risico van orfaryngeale 

candidose te verminderen, dient men na gebruik van het geneesmiddel de mond en keel 

goed te spoelen met water, en dit water nadien weer uit te spuwen 

● auto-inhalatoren zonder drijfgas (turbohaler) worden in werking gesteld door inademing; 

een voorafgaande geforceerde expiratie wordt aangeraden om zo een voldoende snelle 

en diepe inspiratie te bekomen; voldoende inspiratoire kracht is hiervoor vereist 

● een vochtige omgeving vermijden, alsook dat patiënt in het toestel (Aerolizer® of 

Turbohaler®) blaast 

● voorzetkamer is aanbevolen bij gebruik van de doseeraërosol (verhoogt de longdepositie 

en vermindert de neerslag in de orofaryngeale holte) 


● risico van heesheid, lokale schimmelinfectie in mond of keel 

● bij langdurig gebruik: risico van daling van de botdensiteit, verhoogd risico van cataract, 

een waarschijnlijk licht verhoogd risico van glaucoom en verdunning van de huid met 

grotere kans op beschadiging 

Interacties 

+ er is na inhalatie een verhoogde kans op systemische effecten ingeval van concomitant 

gebruik van inhibitoren van CYP3A4 (zie p. 9) 


278




budesonide 200 µg / dosis (inhal.) 

Novolizer Budesonide® - patroon (inhalatiepoeder) 

Budesonide Easyhaler® - Easyhaler (inhalatiepoeder) 

Novolizer Budesonide® - patroon (inhalatiepoeder) 

Pulmicort® - Turbohaler (inhalatiepoeder) 

budesonide 200 µg (inhal.) 

Miflonide® - caps. voor inhalatie 

Aantal 

2 x 200 

doses 

200 doses 

1 x 200 

doses 

100 doses 

Prijs 

€ 37,44 

€ 21,79 

€ 22,14 

€ 16,44 

Remgeld 

gewoon 

€ 9,88 

€ 6,07 

€ 6,19 

€ 6,38 

Remgeld 

voorkeur 

€ 5,87 

€ 3,64 

€ 3,71 

€ 5,15 

120 x € 12,75 € 2,96 € 1,77 * 




Opmerkingen 

Enkel Pulmicort® turbohaler heeft in de wetenschappelijke bijsluiter COPD als indicatie. 

* 

* 

* 

* 

279

BUROWOPLOSSING 

MIDDELEN VOOR GEBRUIK IN HET OOR 

Adstringentia 

Indicaties 


● otitis externa exsudativa; bij trommelvliesperforatie 


Posologie 

● gaastampon of wiekje bevochtigd met burowoplossing in de gehoorgang inbrengen of 

enkele druppels (1,2%) in de gehoorgang druppelen 

● gebruik van gaastampon: na het reinigen met lauw water en drogen van de gehoorgang, 

gaastampon bevochtigen met burowoplossing, in de gehoorgang brengen en gedurende 

24 uur vochtig houden met de oplossing; nadien tampon verwijderen 

● indien geen verbetering: het oor reinigen, spoelen en opnieuw tampon inbrengen; herhaal 

dit, indien nodig, gedurende max. 7 dagen 

Voorzorgen 

● bij voorkeur niet langer dan 2 weken 


● lichte irritatie 

● bij langdurig gebruik van de oordruppels kunnen zich tegen het trommelvlies kristaldepots 

ontwikkelen 

Interacties 

280



BUROWOPLOSSING BF V (= SOLUTIO ALUMINII ACETO-TARTRATIS BF V) 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Burowoplossing BF V 

Aflevering als dusdanig 

Prijs 

Geen terugbetaling voorzien 

Richtinggevende prijs: € 2,69 voor 30 g 


6 maanden bij een temperatuur tussen 2°C en 30°C 

281

BUTYLHYOSCINE 

SPASMOLYTICA 

Anticholinergica 

Indicaties 


● intestinale obstructie (in combinatie met morfine en haloperidol) 

● doodsreutel 


Posologie 

Intestinale obstructie: 

● parenterale toediening van de combinatie: morfine (dosis is afhankelijk van de reeds 

toegediende dosis opiaten) en butylhyoscine (60 mg tot 300 mg per 24 uur) en haloperidol 

(5 mg tot 10 mg per 24 uur) 

Doodsreutel: 

● 10 mg tot 20 mg subcutaan, iedere 4 tot 6 uur 

Voorzorgen 

(relatief in de palliatieve context) 

● voorzichtigheid is geboden bij gesloten-hoekglaucoom, prostaathypertrofie of obstructie 

van de blaashals 

● bij intestinale obstructie: voorkeur voor kleine vezelarme maaltijden 


● sedatie en verwardheid 

● anticholinerge effecten: droge mond, tachycardie, obstipatie, urineretentie, 

accomodatiestoornissen, gastro-oesofagale reflux 

Interacties 

+ alcohol: verhoging van het sedatief effect van butylhyoscine 

+ andere anticholinergica (zoals tricyclische antidepressiva, antihistaminica, MAO-inhibitoren, 

fenothiazinen): verhoging van de anticholinerge effecten 

+ anticholinergica kunnen het effect van gastroprokinetica tegenwerken 

282




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

butylhyoscine 20 mg (inj.) 

Buscopan® - amp. i.m. - i.v. - s.c. 

6 x € 4,51 € 4,51 € 4,51 




* 

283

CALCIUM (CARBONAAT) + COLECALCIFEROL 

ASSOCIATIES VAN VITAMINEN EN MINERALEN 

Calcium + vitamine D 

Indicaties 

Osteo-articulaire aandoeningen, Vitaminen en mineralen: 

● preventie en behandeling van osteoporose (bij geïnstitutionaliseerde 70-plussers) 


● hypercalcemie, ernstige hypercalciurie 

Posologie 

● aanbevolen dagdosis: 

- calcium: 1200 mg (voor een totale inname (voeding + supplementen) van minstens 

1,5 g/dag) 

- vitamine D: 700 tot 800 IE 

Voorzorgen 

● bij nierinsufficiëntie of bij antecedenten van niersteenvorming is het aangeraden regelmatig 

de calciumuitscheiding in de urine te controleren om het risico van hypercalciurie te 

voorkomen 

● bij patiënten met gekende neiging tot niersteenvorming moet gelet worden op voldoende 

vochtinname 

● rekening houden met het gebruik van andere preparaten die vitamine D bevatten 

● het natriumgehalte in bruispreparaten (comprimés, poeders, granulaten) kan problemen 

geven bij patiënten op streng zoutarm dieet 


● gastro-intestinale klachten (darmirritatie, flatulentie, obstipatie,…) 

● chronische inname van hoge doses kan leiden tot hyperaciditeit in de maag 

Interacties 

+ thiazidediuretica: verhoging van het risico van hypercalcemie 

+ bisfosfonaten, strontiumranelaat, chinolonen, ijzer, fluor, levothyroxine, tetracyclines: 

calciumzouten verminderen de resorptie van deze geneesmiddelen; bij concomittant 

gebruik dient een interval van minimum 2 uur (voor moxifloxacine: 6 uur) gerespecteerd 

te worden tussen de inname van calcium en de inname van deze geneesmiddelen 

+ digitalispreparaten: de associatie calcium + vitamine D verhoogt het risico van aritmieën 

+ PPI's: vermoedelijk vermindering van de calciumcarbonaatabsorptie (t.g.v. achlorhydrie); 

vervang carbonaat door citraat waarvan de oplosbaarheid onafhankelijk is van pH 

+ paraffine-olie: mogelijk vermindering van de absorptie van vetoplosbare vitamines: voorzie 

een interval van 2 uur tussen de innames 

284




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

calciumcarbonaat 500 mg + colecalciferol 400 IE (oraal) 

Steovit D3 500/400® - kauwcompr. 

168 € 35,85 € 35,85 € 35,85 

Steovit D3 500/400® - kauwcompr. 

60 € 15,99 € 15,99 € 15,99 


Cacit Vitamine D3 500/440® - bruisgran. (zakjes) 30 € 9,30 € 9,30 € 9,30 

D-Vital 500/440® - bruisgran. (zakjes) 

30 € 10,50 € 10,50 € 10,50 


CaD3mylan 600/400® - bruiscompr. 

60 € 15,27 € 15,27 € 15,27 

Sandoz Ca-D 600/400® - bruiscompr. 

40 € 10,18 € 10,18 € 10,18 

Natecal D3 600/400® - kauwcompr. 

calciumcarbonaat 1 g + colecalciferol 800 IE (oraal) 

Steovit 1000/800® - kauwcompr. Forte 

60 

90 

€ 15,27 

€ 38,37 

€ 15,27 

€ 38,37 

€ 15,27 

€ 38,37 


84 € 36,50 € 36,50 € 36,50 


calciumcarbonaat 1 g + colecalciferol 880 IE (oraal) 

Steovit D3 1000/880® - bruiscompr. 

28 

90 

€ 15,10 

€ 38,45 

€ 15,10 

€ 38,45 

€ 15,10 

€ 38,45 

D-Vital 1000/880® - bruisgran. Forte (zakjes) 

90 € 39,55 € 39,55 € 39,55 

Steovit D3 1000/880® - bruiscompr. 

30 € 16,18 € 16,18 € 16,18 

D-Vital 1000/880® - bruisgran. Forte (zakjes) 

30 € 17,33 € 17,33 € 17,33 

Cacit Vitamine D3 1000/880® - bruisgran. (zakjes) 30 € 18,59 € 18,59 € 18,59 






● pletten: Steovit D3® kauwcompr. mogen geplet worden; er bestaan alternatieven 

(granules, bruistabletten) 

Opmerkingen 

Er bestaat een alternatief voor de relatief dure combinatiepreparaten: het combineren van 

een magistrale bereiding calciumcarbonaat en D-Cure® (druppels 2400 UI/ml: 3,05€; ampullen 

25000UI/ml: 4,00€). 

* 

285


GELULEN MET CALCIUMCARBONAAT 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Calciumcarbonaat 1,25 g tot 1,50 g (equivalent aan 500 tot 600 mg 

elementair calcium) 

f.s.a. 1 gelule 

Prijs 


1 module (10 gelulen): 



Maximum 6 modulen (60 gelulen): 



Opmerkingen 

Gelulen van 1,5 g calciumcarbonaat zijn moeilijk om door te slikken; overwegen om deze te vervangen 

door enkele gelulen aan lagere dosis. 

286

287

CARBAMAZEPINE 

ANTI-EPILEPTICA 

Indicaties 

Pijn en koorts: 

● neuropathische pijn: trigeminusneuralgie 


● neuropathische pijn; bij onvoldoende effect van opioïden (en andere middelen met 

analgetische werking) 


● (antecedenten van) beenmergdepressie 

● atrioventriculair blok (alle stadia) 

Posologie 

● comprimés: 

- 100 mg per dag in 2 giften, tijdens of buiten de maaltijd 

- indien nodig, de dosis van 100 mg geleidelijk verhogen met een interval van 1 week 

tot pijncontrole bereikt is (max. 800 mg per dag) 

- daarna: geleidelijke vermindering van de dosis tot een onderhoudsdosis die 

heroptreden van de pijn voorkomt 

● siroop: 

- starten met een lagere dosis 3 tot 4 maal per dag 

Voorzorgen 


● vooraleer de behandeling te starten: evaluatie van het bloedbeeld en van de leverfunctie; 

wekelijkse controle van het bloedbeeld gedurende de eerste maand van de behandeling, 

nadien maandelijks; regelmatige controle van de leverfunctie 

● geen alcoholgebruik tijdens de behandeling 

● risico van hyponatriëmie (in het bijzonder bij associatie met SSRI’s, met venlafaxine of 

met thiazidediuretica of lisdiuretica) 


● bij aanvang van de behandeling: asthenie, slaperigheid, vertigo, anorexia, hoofdpijn, 

maaglast, monddroogte, accomodatiestoornissen, verwardheid en agitatie; verdwijnen 

meestal spontaan na 1 tot 2 weken of na dosisvermindering 

● allergische reacties (Lyell of Stevens-Johnson syndroom in zeldzame gevallen) 

● hematologische afwijkingen (aplastische anemie, leukopenie, trombocytopenie); 

leverfunctiestoornissen 

● anticholinerge verschijnselen met visusstoornissen, monddroogte en urineretentie 

● cardiovasculaire stoornissen: ritme- of geleidingsstoornissen 

288

Interacties 

+ carbamazepine heeft een inducerend effect op verschillende CYP450-enzymen (zie p. 

9): kans op verminderde werkzaamheid van o.a.: orale anticoagulantia, tricyclische 

antidepressiva, ciclosporine, haloperidol, itraconazol, theofylline en voriconazol 

+ inductoren of inhibitoren van CYP3A4 (zie p. 9): beïnvloeden het metabolisme van 

carbamazepine 

+ MAO-inhibitoren: moeten minstens 14 dagen vóór het opstarten van een behandeling 

met carbamazepine stopgezet worden 

+ geneesmiddelen die hyponatriëmie veroorzaken (o.a. SSRI’s, venlafaxine, thiazidediuretica, 

lisdiuretica en hypoglykemiërende sulfamiden): verhoogd risico van hyponatriëmie 

+ neuroleptica, lithium: verhoogd risico van ongewenste neurologische effecten 

+ clozapine: verhoogd risico van ernstige hematologische afwijkingen 

+ geneesmiddelen die de intercardiale geleiding vertragen (flecaïnide, amiodaron, sotalol, 

moxonidine, diltiazem, verapamil, lithium, digoxine), vergroten het cardiodepressief effect 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

carbamazepine 100 mg / 5 ml (oraal) 

Tegretol® - sir. 

carbamazepine 200 mg (oraal) 

Carbamazepine Mylan® - compr. Retard (vertraagde 

vrijst., deelb.) 

Tegretol® - compr. (deelb.) 

250 ml 

50 x 

50 x 

€ 7,41 

€ 7,20 

€ 8,70 

€ 1,81 

€ 1,04 

€ 2,67 

€ 1,54 

€ 0,63 

€ 2,29 

* 

Tegretol® - compr. CR (vertraagde vrijst., deelb.) 50 x € 9,00 € 2,84 € 2,43 






● pletten: Tegretol® compr. 200 mg mogen geplet worden; er is een alternatief (siroop) 

Opmerkingen 

Het gebruik van carbamazepine in een vorm met vertraagde vrijstelling beperkt zich tot de 

behandeling van epilepsie en manie. 

* 

289

CARVEDILOL 


β-blokkers 

Indicaties 


● mild tot ernstig chronisch hartfalen (NYHA-klasse II tot IV) als adjuvans bij de 

standaardbehandeling met ACE-inhibitoren 



● atrio-ventriculaire blok 2e en 3e graad, sick sinus syndroom 

● sinusale bradycardie (lager dan 45 tot 50 slagen per min.) 



● ernstig bronchiaal astma of antecedent van ernstige bronchospasmen, ernstige COPD 


Posologie 

● bij een patiënt die sinds minstens 2 weken stabiel is onder standaardbehandeling 

(ACE-inhibitor), is de aanvangsdosis 3,125 mg 2 maal per dag gedurende de eerste 2 

weken 

● indien deze dosis goed verdragen wordt, wordt vervolgens de dagelijkse dosis met 

tussenstappen vermeerderd, met intervallen van tenminste 2 weken 

● De maximale aanbevolen dosis bedraagt 25 mg 2 maal per dag (uitzonderlijk 50 mg 2 

maal per dag bij patiënten van meer dan 85 kg: indien nodig en indien de tolerantie het 

toelaat) 

● in deze indicatie is het aanbevolen het geneesmiddel tijdens de maaltijd te nemen (om 

de kans op orthostatische hypotensie en decompensatie te verminderen) 

Voorzorgen 

● plots stoppen kan leiden tot tachycardie, hypertensie, ernstige angor, infarct of 

ventrikelfibrillatie en plotse dood, vooral bij patiënten met een myocardaandoening; bij 





depressie) 

● bradycardie, orthostatische hypotensie, oedeem 

● bronchospasme (bij personen met antecedenten hiervan) 


● nausea, braken en diarree 

290

Interacties 

+ ciclosporine: carvedilol verhoogt de plasmaconcentratie van ciclosporine 

+ andere antihypertensiva, nitraatderivaten, diuretica: carvedilol versterkt hun 








gecontroleerd 

+ NSAID’s: kunnen antihypertensief effect van carvedilol verminderen (retentie van water 

en zout) 

+ geneesmiddelen die de QT-tijd verlengen (zie p. 7): verhoogd risico van torsades de 

pointes 

+ CYP2D6 en CYP2C9-inhibitor/inductor (zie p. 9): rifampicine verlaagt de 

plasmaconcentratie van carvedilol met ongeveer 60% 

291




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

carvedilol 6,25 mg (oraal) 

Carvedilol Mylan® - compr. 

56 x € 7,62 € 1,19 € 0,71 * 

Doc Carvedilol® - compr. (deelb.) 

56 x € 7,62 € 1,19 € 0,71 * 

Carvedilol Sandoz® - compr. (deelb.) 

60 x € 8,19 € 1,38 € 0,83 * 

Carvedilol Teva® - compr. (deelb.) 

100 x € 11,40 € 2,49 € 1,49 * 

Carvedilol EG® - compr. (deelb.) 

56 x € 8,28 € 1,41 € 0,85 * 


98 x € 11,46 € 2,51 € 1,51 * 


100 x € 11,64 € 2,57 € 1,54 * 

Carvedilol Apotex® - compr. (deelb.) 

56 x € 9,19 € 1,72 € 1,03 * 

Kredex® - compr. (deelb.) 

carvedilol 12,5 mg (oraal) 


carvedilol 25 mg (oraal) 


56 x 

14 x 

98 x 

€ 9,19 

€ 6,74 

€ 27,36 

€ 1,72 

€ 0,86 

€ 7,48 

€ 1,03 

€ 0,52 

€ 4,45 

* 

* 

* 


56 x € 16,72 € 4,32 € 2,59 * 


100 x € 28,60 € 7,77 € 4,62 * 


60 x € 17,96 € 4,75 € 2,85 * 

Carvedilol Teva® - compr. (deelb.) 

100 x € 30,29 € 8,18 € 4,86 * 

Dimitone® - compr. (deelb.) 

56 x € 19,54 € 5,29 € 3,17 * 

Doc Carvedilol® - compr. (deelb.) 

56 x € 19,54 € 5,29 € 3,17 * 

Carvedilol Mylan® - compr. (deelb.) 

56 x € 19,54 € 5,29 € 3,17 * 

Carvedilol Apotex® - compr. (deelb.) 

56 x € 19,54 € 5,29 € 3,17 * 


carvedilol 50 mg (oraal) 


56 x 

60 x 

€ 19,54 

€ 33,46 

€ 5,29 

€ 8,93 

€ 3,17 

€ 5,31 

* 

* 






● pletten: Kredex® compr. en Carvedilol EG®, in hun verschillende doseringen, mogen 

geplet worden 

* 

292

293

CEFALEXINE 


Cefalosporines 

Indicaties 

Infecties: 

● in geval van niet-IgE-gemedieerde penicilline-allergie: 

- acute keelpijn (tonsillopharyngitis), indien antibiotherapie is aangewezen 


Posologie 

● 500 mg om de 6 uur, gedurende 7 dagen 

● maximum 4 g per dag 

bij voorkeur in te nemen buiten de maaltijden (absorptie vermindert met 40% bij gelijktijdige 

inname van melk) 

Voorzorgen 

● dosis aanpassen bij matige tot ernstige nierinsufficiëntie 

● kruisallergie (IgE-gemedieerde) mogelijk met penicilline 

● let op voldoende vochtinname, in het bijzonder bij simultaan gebruik van geneesmiddelen 

die de kans op nierinsufficiëntie kunnen verhogen (diuretica, ACE-inhibitoren, sartanen, 

aliskiren, NSAID's) of andere nefrotoxische geneesmiddelen 


● gastro-intestinaal: vooral diarree 

● allergische reacties: huidrash, urticaria; zeer zelden anafylactische shock 

● renaal: nefrotoxiciteit, vooral bij ouderen, bij bestaande nierpathologie, bij gelijktijdig 

gebruik van nefrotoxische geneesmiddelen, of in geval van hypovolemie, dehydratie en 

renale hypoperfusie 

● hematologisch: neutropenie, thrombopenie 

Interacties 

+ nefrotoxische geneesmiddelen (lisdiuretica, aminosiden, aciclovir, methotrexaat, 

ciclosporine, joodhoudende contrastvloeistoffen): verhoogd risico van nefrotoxiciteit 

+ geneesmiddelen die het risico op functionele nierinsufficiëntie verhogen (NSAID, diuretica, 

ACE-inhibitoren, sartanen, aliskiren): verminderde renale eliminatie van cefalexine 

294




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

cefalexine 500 mg (oraal) 

Keforal® - compr. (deelb.) 

16 x € 12,40 € 2,83 € 1,70 





Opmerkingen 


● pletten: geen informatie beschikbaar 

* 

295

CEFUROXIM 


Cefalosporines 

Indicaties 

Infecties: 

● in geval van niet-IgE-gemedieerde penicilline-allergie; bij vermoeden van pneumokok: 

- rhinosinusitis (indien antibiotherapie noodzakelijk) 

- acute otitis media (indien antibiotherapie noodzakelijk) 

- pneumonie 

- acute exacerbatie van COPD (indien antibiotherapie noodzakelijk) 


Posologie 

Acute otitis media, rhinosinusitis: 

● 500 mg, 3 maal per dag, gedurende 5 tot 7 dagen 

Pneumonie, exacerbaties van COPD: 

● 500 mg, 3 maal per dag, gedurende 8 dagen 

Voorzorgen 

● toediening na de maaltijd 

● dosis aanpassen bij nierinsufficiëntie; de initiële dosis is dezelfde als de normale dosis 

maar de innames van de onderhoudsdosis moeten verder uit elkaar liggen: bij een 

creatinineclearance minder dan 50 ml/min, moet het interval tussen twee innames 8 tot 

12 uur zijn, bij een clearance minder dan 30 ml/min: 24 uur en bij een clearance minder 

dan 5 ml/min: 48 uur 

● kruisallergie (IgE-gemedieerde) mogelijk met penicillines 

● 10 tot 20% van de personen met een penicilline-allergie vertonen een allergie voor 

cefalosporines 




296


● gastro-intestinaal: diarree, nausea, braken 

● allergische reacties: huidrash, urticaria; zeer zelden anafylactische shock, syndroom van 

Lyell 

● renaal: nefrotoxiciteit, vooral bij ouderen, bij bestaande nierpathologie, bij gelijktijdig 

gebruik van nefrotoxische geneesmiddelen of in geval van hypovolemie, dehydratie en 

renale hypoperfusie 

● hematologisch: neutropenie, thrombopenie 

Interacties 

+ nefrotoxische geneesmiddelen (lisdiuretica, aminosiden, aciclovir, methotrexaat, 

ciclosporine, joodhoudende contrastvloeistoffen): verhoogd risico van nefrotoxiciteit 

+ geneesmiddelen die het risico op functionele nierinsufficiëntie verhogen (NSAID, diuretica, 

ACE-inhibitoren, sartanen, aliskiren): verminderde renale eliminatie van cefalexine 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

cefuroxim 250 mg / 5 ml (oraal) 

Zinnat® - sir. 

cefuroxim 500 mg (oraal) 

Cefuroxime Sandoz® - compr. 

100 ml 

24 x 

€ 11,43 

€ 19,55 

€ 2,50 

€ 5,30 

€ 1,50 

€ 3,18 

* 

* 

Cefuroxime EG® - compr. (deelb.) 

24 x € 19,83 € 5,39 € 3,24 * 

Cefuroxim Mylan® - compr. 

24 x € 19,83 € 5,39 € 3,24 * 

Zinnat® - compr. 

20 x € 17,23 € 4,50 € 2,70 * 

Cefuroxime Sandoz® - compr. 

10 x € 11,13 € 2,40 € 1,44 * 

Cefuroxime EG® - compr. (deelb.) 

10 x € 11,43 € 2,50 € 1,50 * 

Cefuroxim Mylan® - compr. 

10 x € 11,43 € 2,50 € 1,50 * 

Zinnat® - compr. 

10 x € 11,43 € 2,50 € 1,50 * 






● pletten: Zinnat® compr. 500 mg mogen geplet worden (gebruik masker en 

handschoenen); siroop kan als alternatief gebruikt worden maar in fles van 100 ml aan 

250 mg/5 ml; het bevat saccharose (2,3 g/5 ml) en aspartaam 

* 

297

CETIRIZINE 

H1-ANTIHISTAMINICA 

Indicaties 

Neus-keel-oor, Oftalmologie: 

● symptomatische behandeling van allergische rhinitis gepaard gaande met conjunctivitis 

Dermatologie: 

● symptomatische behandeling van pruritus en urticaria van allergische oorsprong 


● symptomatische behandeling van pruritus 


Posologie 

● 1 maal daags 10 mg 

● bij gevoeligheid voor ongewenste effecten: 2 maal daags 5 mg 

Voorzorgen 


● bij nieren/of leverinsufficiëntie de dosis halveren 

● duur van de behandeling zo kort mogelijk houden en aanpassen in functie van de 

symptomen 


● hoofdpijn, slaperigheid (vooral indien dosis > 10 mg per dag), droge mond 

Interacties 

+ alcohol en geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken: risico van 

versterking van het sederend effect van cetirizine 

298




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

cetirizine 5 mg / 5 ml (oraal) 

Cetisandoz® - oploss. (oraal) 

200 ml € 7,60 € 2,83 € 2,83 * 

Cetirizine Teva® - oploss. (oraal) 

200 ml € 7,60 € 2,83 € 2,83 * 

Zyrtec® - oploss. (oraal) 

cetirizine 10 mg (oraal) 

Cetirizine Mylan® - compr. (deelb.) 

200 ml 

30 x 

€ 10,58 

€ 8,25 

€ 5,66 

€ 3,36 

€ 5,66 

€ 3,36 * 

Cetirizine Teva® - compr. (deelb.) 

50 x € 11,16 € 5,77 € 5,77 * 


100 x € 18,14 € 11,54 € 11,54 * 

Cetisandoz® - compr. (deelb.) 

100 x € 18,70 € 12,01 € 12,01 * 

Cetirizine EG® - compr. (deelb.) 

100 x € 18,70 € 12,01 € 12,01 * 


50 x € 11,46 € 6,02 € 6,02 * 


20 x € 7,39 € 2,65 € 2,65 * 

Cetirizine UCB® - compr. (deelb.) 

40 x € 10,64 € 5,35 € 5,35 * 


20 x € 7,60 € 2,83 € 2,83 * 


20 x € 7,60 € 2,83 € 2,83 * 

Cetirizine UCB® - compr. (deelb.) 

20 x € 7,72 € 2,93 € 2,93 * 

Histimed® - compr. (deelb.) 

40 x € 12,01 € 6,47 € 6,47 * 


50 x € 14,19 € 8,28 € 8,28 * 

Hyperpoll® - zuigcompr. (deelb.) 

50 x € 14,81 € 8,79 € 8,79 * 

Zyrtec® - compr. (deelb.) 

40 x € 15,02 € 9,48 € 9,48 


20 x € 10,58 € 5,66 € 5,66 

Cetirizine Mylan® - compr. (deelb.) 

10 x € 3,50 € 3,50 € 3,50 

Histimed® - compr. (deelb.) 

20 x € 7,00 € 7,00 € 7,00 


7 x € 3,30 € 3,30 € 3,30 


7 x € 3,33 € 3,33 € 3,33 


20 x € 9,52 € 9,52 € 9,52 

Reactine® - compr. (deelb.) 

21 x € 10,90 € 10,90 € 10,90 


7 x € 4,14 € 4,14 € 4,14 


10 x € 5,95 € 5,95 € 5,95 


cetirizine 10 mg / ml (oraal) 

Zyrtec® - druppels 

7 x 

20 ml 

€ 5,21 

€ 10,58 

€ 5,21 

€ 5,66 

€ 5,21 

€ 5,66 






● pletten: Zyrtec® compr. mogen geplet worden; er zijn alternatieve vormen (druppels en 

orale oplossing), maar deze zijn duurder 

* 

299

CHLOORAMFENICOL 

MIDDELEN VOOR OFTALMOLOGISCH GEBRUIK 

Anti-infectieuze middelen - antibiotica 

Indicaties 

Oftalmologie: 

● infectieuze conjunctivitis (uitgesteld voorschrift) 


● gekende overgevoeligheid 

● aandoeningen die hematologische aandoeningen kunnen maskeren 

● aandoeningen die een langdurige behandeling vereisen 

Posologie 

● oogdruppels: 

- na een lichte reiniging met een steriele fysiologische oplossing, 2 druppels instilleren 

in de conjunctivaalzak, 3 tot 6 maal daags 

- flacon schudden voor gebruik 

● oogzalf (bevat geen bewaarmiddel): 

- na een lichte reiniging met een steriele fysiologische oplossing, 3 tot 4 applicaties 

(24u) 

Voorzorgen 

● het dragen van contactlenzen dient vermeden te worden; de lenzen mogen eventueel 

na 15 minuten weer worden ingebracht 

● vermijd intensieve, herhaalde en langdurige behandelingen (bij voorkeur niet langer dan 

15 dagen) 

● vermijd om met het uiteinde van de druppelteller wimpers, ooglid, conjunctiva of de 

conjunctivale secreties aan te raken 

● men kan systemische effecten minimaliseren door na de applicatie de interne hoek van 

het oog dicht te duwen en de ogen te sluiten gedurende een paar minuten 

● wacht 15 minuten om eventuele andere druppels aan te brengen 

● oogzalf kan interfereren met stabiliteit van de tranenfilm en kan de droogte van de ogen 

verergeren 


● prikkelend of branderig gevoel 

● heel zelden, medullaire hypoplasie of aplasie (aplastische en hypoplastische anemie, 

granulocytopenie, trombocytopenie), soms irreversibel 

● kan een mycose of een surinfectie door niet-gevoelige kiemen veroorzaken 

Interacties 

+ niet associëren met sulfonamide of andere geneesmiddelen die de vorming van 

bloedlichaampjes kunnen verminderen 

300




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

chlooramfenicol 4 mg / ml (oft.) 

Chloramphenicol® - oogdruppels 

chlooramfenicol 5 mg / ml (oft.) 


10 ml 

5 ml 

€ 5,72 

€ 5,09 

€ 0,46 

€ 0,21 

€ 0,28 

€ 0,13 


chlooramfenicol 10 mg / g (oft.) 

Chloramphenicol® - oogzalf 

9 ml 

2,5 g 

€ 6,01 

€ 5,78 

€ 0,57 

€ 0,48 

€ 0,34 

€ 0,29 





● oogzalf: koel bewaren (8-15°) 

● het is aanbevolen de oogdruppels niet langer dan 2 weken te gebruiken, er is kans op 

besmetting 

* 

301

CHLOORHEXIDINE - BUCCOFARYNGEAAL 

MIDDELEN BIJ BUCCOFARYNGEALE AANDOENINGEN 

Anti-infectieze middelen - antiseptica 

Indicaties 

Neus-keel-oor: 

● halitose 

● aften 


● mondzorg: preventie en behandeling van gingivitis en stomatitis 


Posologie 

● mondbad: twee maal per dag de mond spoelen gedurende 30 seconden (met Eludril®) 

of gedurende 1 minuut (met Corsodyl®) met ongeveer 10 ml oplossing (Corsodyl®: 

onverdund; Eludril®: te verdunnen in een half glas water) 

● spray (aangewezen wanneer mondspoeling niet aangeraden of moeilijk is): twee maal 

per dag verstuiven 

● tandgel: gedurende twee weken twee maal per dag gedurende minstens 1 minuut de 

tanden poetsen of de gel aanbrengen op het letsel 

Voorzorgen 


● smaakstoornissen, branderig gevoel van de tong, irritatie van de mondmucosa (bij 

desquamatie de oplossing met 50% verdunnen of de behandeling stopzetten) 

● bij herhaald gebruik kan verkleuring van de tanden en tong optreden 

- verkleuring van de tong verdwijnt bij stopzetten van de behandeling 

- verkleuring van de tanden kan vermeden worden door de tanden te poetsen met 

gewone tandpasta vooraleer chloorhexidine te gebruiken 

Interacties 

+ chloorhexidine is niet verenigbaar met de anionische bestanddelen die vaak aanwezig 

zijn in gewone tandpasta’s; bijgevolg moet men de tanden poetsen ofwel vooraleer 

chloorhexidine te gebruiken (en de mond goed spoelen) ofwel buiten het gebruik om 

van chloorhexidine 

302




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

chloorhexidine 2 mg / ml (orofar.) 

Corsodyl® - spray (mond/keel) 

60 ml € 6,05 € 6,05 € 6,05 

Baxil® - spray (mond/keel) 

chloorhexidine 5 mg / 5 ml (orofar.) 

Eludril® - oploss. (mond/keel) 

chloorhexidine 10 mg / 5 ml (orofar.) 

Corsodyl® - oploss. (mond/keel) 

chloorhexidine 10 mg / g (orofar.) 

Corsodyl® - gel (mond/keel) 

30 ml 

200 ml 

200 ml 

50 g 

€ 5,95 

€ 5,30 

€ 4,85 

€ 4,60 

€ 5,95 

€ 5,30 

€ 4,85 

€ 4,60 

€ 5,95 

€ 5,30 

€ 4,85 

€ 4,60 





CHLOORHEXIDINE MONDSPOELING 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Mondspoeling met 0,2% chloorhexidinedigluconaat TMF 

Samenstelling 

Choorhexidinediguconaat 20% oplossing 2 g 

Ethanol 96% 10 g 

Pepermuntolie 1 druppel 

Vloeibare niet-kristalliseerbare sorbitol 100 g 

Gezuiverd water q.s. ad 200 ml 

Prijs 


200 ml: € 5,90; 

400 ml: € 9,21; 

600 ml: € 11,22 



* 

303

CHLOORHEXIDINE - DERMATOLOGISCH 



Indicaties 

Dermatologie: 

● oppervlakkige huidontsmetting bij: 

- impetigo 

- folliculitis 

- intertrigo en erythrasma 

- herpes zoster 


Posologie 

● de huid voorzichtig inwrijven met gaas gedrenkt in chloorhexidinedigluconaat waterige 

oplossing 0,05% of hydroalcoholische oplossing 0,5% 

● hydroalcoholische oplossing slechts gebruiken bij intacte huid 

Voorzorgen 

● contact met de ogen vermijden (risico van corneabeschadiging) 

● bacteriële besmetting mogelijk bij de oplossingen in water: in praktijk is het gebruik 

beperkt tot 7 dagen na het openen van de fles 

● zorgen voor voldoende verdunning van geconcentreerde oplossingen 

● ototoxisch bij contact met het middenoor 


● allergische reacties die kunnen leiden tot anafylactische shock 

● irritatie van de huid en mucosa 

● kunnen soms fotodermatosen veroorzaken 

Interacties 

+ zeep: fysico-chemische onverenigbaarheid (overvloedig spoelen) 




chloorhexidine 0,5 mg / ml (derm.) 

Cedium Chlorhexidine® - oploss. 

Hibidil® - oploss. 

Hibidil® - oploss. 

Aantal 

24 x 10 ml 

8 x 50 ml 

10 x 15 ml 

Prijs 

€ 9,70 

€ 16,67 

€ 6,95 

Remgeld 

gewoon 

€ 9,70 

€ 16,67 

€ 6,95 

Remgeld 

voorkeur 

€ 9,70 

€ 16,67 

€ 6,95 

* 

304


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

chloorhexidine 5 mg / ml (derm.) 

Cedium Chlorhexidine® - oploss. Alcoholicus (alc.) 250 ml € 4,60 € 4,60 € 4,60 

Cedium Chlorhexidine® - oploss. Alcoholicus + 

Azorubine (alc.) 

Cedium Chlorhexidine® - oploss. Alcoholicus (alc.) 

250 ml 

125 ml 

€ 4,80 

€ 3,00 

€ 4,80 

€ 3,00 

€ 4,80 

€ 3,00 

Cedium Chlorhexidine® - oploss. Alcoholicus + 

Azorubine (alc.) 

Mefren® - oploss. Incolore (alc.) 

chloorhexidine 5 mg / g (derm.) 

Astrexine® - poeder (cutaan) 

chloorhexidine 10 mg / g (derm.) 

Hansamedic® - spray 

125 ml 

50 ml 

30 g 

50 ml 

€ 3,20 

€ 4,79 

€ 3,70 

€ 4,75 

€ 3,20 

€ 4,79 

€ 3,70 

€ 4,75 

€ 3,20 

€ 4,79 

€ 3,70 

€ 4,75 

Medisepta® - crème 

20 g € 3,59 € 3,59 € 3,59 

Medisepta® - poeder (cutaan) 

20 g € 5,05 € 5,05 € 5,05 




* 

305


CHLOORHEXIDINE (WATERIGE OPLOSSING) 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Waterige oplossing met 0,05% chloorhexidinedigluconaat TMF 

Samenstelling 

Chloorhexidinegluconaatoplossing 20% 0,250 g 


Prijs 


Richtinggevende prijs: € 4,80 / 100 g 


6 maanden houdbaar bij een temperatuur tussen 15°C en 25°C 

CHLOORHEXIDINE (HYDROALCOHOLISCHE OPLOSSING) 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Hydroalcoholische oplossing met 0,5% chloorhexidinedigluconaat TMF 

Samenstelling 

Chloorhexidinedigluconaatoplossing 20% 2,5 g 

Met ether gedenatureerde alcohol (96% V/V) 70 g 


Prijs 




6 maanden houdbaar bij een temperatuur tussen 15°C en 25°C 

306

307

CHLOORTALIDON 

DIURETICA 

Kaliumverliezende diuretica - thiaziden en aanverwanten 

Indicaties 


● hypertensie: eerste keuze 

● hartfalen, steeds in associatie met een basisbehandeling met bewezen effect op lange 

termijn (ACE-inhibitor of beta-blokker): als symptomatische behandeling in geval van 

oedeemvorming 


● ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring minder dan 30 ml/min): chloortalidon is in 

deze omstandigheden niet effectief 

● elektrolytenstoornissen: hypokaliëmie, hyponatriëmie, hypercalcemie 

Posologie 

Hypertensie: 

● start met 12,5 mg* per dag 

● onderhoudsdosis tussen 12,5 mg* en 25 mg per dag 

Hartfalen: 

● start met 25 mg per dag 

● onderhoudsdosis tussen 12,5 mg* en 50 mg per dag 

● eventueel om de twee dagen toe te dienen 

(* Beschikbare specialiteiten kunnen niet in voldoende lage doses worden gedeeld. Gelulen 

van 12,5 mg kunnen bereid worden op basis van een specialiteit.) 

Voorzorgen 

● chloortalidon wordt bij voorkeur ’s morgens of ‘s middags toegediend. 

● controle van de kaliëmie voor het begin van de behandeling, na een maand, bij 

dosisaanpassing en bij braken of diarree 

● het product is niet werkzaam bij ernstige nier- of leverinsufficiëntie 

● bij voorkeur de behandeling 2 tot 3 dagen vóór het opstarten van een ACE-inhibitor 

staken, om hypotensie bij de eerste dosis te vermijden 

● risico van hyponatriëmie vooral bij associatie met SSRI’s, lisdiuretica, carbamazepine 

● bij hypovolemie (hittegolf, braken, diarree): ruime vochttoediening nastreven 

308


● verstoring van water- en elektrolytenbalans: hypokaliëmie, hyponatriëmie, hypercalcemie, 

hypomagnesiëmie, dehydratie en hiermee samenhangend: droge mond, moeheid, 

spierkrampen 

● hyperuricemie is mogelijk maar zal zelden tot jicht leiden 

● verminderde glucosetolerantie met weinig klinische relevantie bij gebruik van de (lage) 

aanbevolen dosering 

Interacties 

+ andere antihypertensiva: chloortalidon versterkt hun effect, wat vanuit therapeutisch 

oogpunt nuttig kan zijn 

+ lithium: chloortalidon kan de plasmaconcentratie van lithium verhogen 

+ digoxine: door hypokaliëmie kan de gevoeligheid voor digoxine toenemen 

+ corticosteroïden: risico van toename van kaliumverlies 

+ NSAID’s: kunnen het diuretisch, natriuretisch en hypotensief effect verminderen 

+ methotrexaat: verhoogd risico van ongewenste effecten van methotrexaat 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

chloortalidon 50 mg (oraal) 

Hygroton® - compr. (deelb.) 

100 x € 9,24 € 1,75 € 1,05 

Hygroton® - compr. (deelb.) 

30 x € 6,26 € 0,68 € 0,41 






● pletten: geen informatie 


GELULEN MET CHLOORTALIDON 12,5 MG 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Hygroton® 12,5 mg 

f.gel nr. 1 

Prijs 


1 module (10 gel.): 


€ 0,30 voor verzekerden met voorkeurstarief. 

Max. 6 mod. (60 gel.) 

Rekening houden met remgeld voor de specialiteit 

* 

309

CIPROFLOXACINE 


Chinolonen 

Indicaties 

Infecties: 

● infectieuze diarree met dysenterie-achtig beeld 

● acute pyelonefritis 

● diverticulitis: in associatie met metronidazol 

● peri-anaal abces: in associatie met metronidazol, indien antibiotherapie aangewezen 

naast chirurgie 


● ernstige gecombineerde lever- en nierfunctiestoornissen 

Posologie 

Ernstige infectieuze diarree (dysenteriebeeld): 

● 500 mg, 2 maal per dag, gedurende 3 dagen 

● vervolgens behandeling volgens antibiogram 

Acute pyelonefritis: 

● 250 mg tot 500 mg, 2 maal per dag, gedurende 10 dagen 


● 500 mg, 2 maal per dag, in combinatie met metronidazol 500 mg 3 maal per dag, 

gedurende 7 tot 10 dagen 


● 500 mg, 2 maal per dag, in combinatie met metronidazol 500 mg 3 maal per dag, 


Voorzorgen 

● inname los van de maaltijd, behalve bij maagintolerantie 

● voorzichtigheid is geboden bij epilepsie of bij cerebrale stoornissen 

● langdurige blootstelling aan zonlicht vermijden 

● voorzichtigheid geboden bij gelijktijdig gebruik van corticosteroïden wegens verhoogd 

risico van peesrupturen en arthralgie 

● dosis halveren bij nierinsufficiëntie (creatinineklaring lager dan 50 ml/min) 



aliskiren, NSAID's) of nefrotoxische geneesmiddelen 

310


● gastro-intestinaal: nausea, braken, diarree, abdominale pijn, pseudomembraneuze colitis 

● meestal reversibele centrale effecten: verwardheid, hallucinaties, agitatie, delier, 

slapeloosheid, slaperigheid; meer zeldzaam: psychotische reacties, aanvallen van manie, 

depressie en convulsies 

● overgevoeligheidsreacties (rash, pruritus, anafylaxis) 

● fotosensibilisatie 

● arthralgie, tendinitis en peesruptuur in hoofdzaak ter hoogte van de achillespees 

(frequenter bij oudere personen en bij gelijktijdig gebruik van corticosteroïden, inbegrepen 

inhalatiecorticosteroïden) 

● glykemiestoornissen 

● zeldzame nierstoornissen (waaronder kristalurie bij hoge alkaliniteit van de urine), (hoger 

risico bij ouderen, diabetes, voorafbestaande nierpathologie, hypovolemie, dehydratie) 

● zeldzaam: diplopie 

Interacties 

+ ciprofloxacine is een inhibitor van CYP1A2 (zie p. 9): hogere plasmaconcentratie en 

verhoogd risico van meer ongewenste effecten de substraten 

+ ciproflaxacine is een matige inhibitor van CYP3A4 (zie p. 9): hogere plasmaconcentratie 

en verhoogd risico van nierintoxicatie bij gelijktijdig gebruik van ciclosporine 

+ aluminium-, magnesium-, calcium-, ijzer- of zinkzouten, sucralfaat, strontiumranelaat, 

melkproducten: verminderde resorptie van ciprofloxacine: inname van ciprofloxacine 1 

tot 2 uur vóór of minstens 4 uur na toediening van deze middelen 

+ orale anticoagulantia: verhoogd anticoagulerend effect 

+ geneesmiddelen die de epilepsiedrempel verlagen: antidepressiva, antipsychotica, tramadol, 

dextropropoxyfeen, cholinesteraseremmers, ...: verhoogd risico van convulsies 

+ hypoglykemiërende geneesmiddelen: verhoogd risico van hypoglykemie 

+ NSAID: verhoging van de incidentie van neuropsychische klachten 

+ geneesmiddelen die het risico op functionele of organische nierinsufficiëntie verhogen: 

verminderde renale uitscheiding chinolonen 

+ fotosensibiliserend geneesmiddel: versterking van het effect 

311




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

ciprofloxacine 250 mg (oraal) 

Ciprofloxacine Mylan® - compr. (deelb.) 

10 x € 9,33 € 1,78 € 1,07 * 

Ciprofloxacine Pfizer® - compr. (deelb.) 

10 x € 10,26 € 2,09 € 1,26 * 

Ciprofloxacine Sandoz® - compr. (deelb.) 

10 x € 10,30 € 2,11 € 1,26 * 

Ciprofloxacine EG® - compr. (deelb.) 

10 x € 10,58 € 2,21 € 1,32 * 

Ciproxine® - compr. (deelb.) 

10 x € 10,58 € 2,21 € 1,32 * 

Ciprofloxacine Teva® - compr. (deelb.) 

ciprofloxacine 250 mg / 5 ml (oraal) 

Ciproxine® - susp. 

ciprofloxacine 500 mg (oraal) 

Ciprofloxacine Pfizer® - compr. (deelb.) 

10 x 

2 x 100 ml 

20 x 

€ 10,58 

€ 27,80 

€ 22,23 

€ 2,21 

€ 7,58 

€ 6,22 

€ 1,32 

€ 4,51 

€ 3,73 

* 

* 

* 

Ciprofloxacine Sandoz® - compr. (deelb.) 

20 x € 22,68 € 6,40 € 3,81 * 

Ciprobel® - compr. 

20 x € 23,17 € 6,50 € 3,87 * 

Ciprofloxacine-Ratiopharm® - compr. (deelb.) 20 x € 23,17 € 6,50 € 3,87 * 

Ciprofloxacine EG® - compr. (deelb.) 

20 x € 23,17 € 6,50 € 3,87 * 

Ciproxine® - compr. (deelb.) 

20 x € 23,17 € 6,50 € 3,87 * 

Ciprofloxacine Mylan® - compr. (deelb.) 

20 x € 23,17 € 6,50 € 3,87 * 

Ciprofloxacine Teva® - compr. (deelb.) 

20 x € 23,17 € 6,50 € 3,87 * 






● pletten: Ciproxine® compr. 250 mg en 500 mg mogen ex tempore geplet worden (draag 

masker en handschoenen); er is een alternatief (orale suspensie), maar dit is duurder 


De orale suspensie kan 14 dagen bewaard blijven op kamertemperatuur (niet in de koelkast). 

* 

312

313

CITALOPRAM 


Selectieve serotonine-heropnameremmers 

Indicaties 

Zenuwstelsel: 

● majeure depressie (op basis van de DSM-IV-criteria) 

● gegeneraliseerde angststoornis 




Posologie 

● een aanvangsdosis van 10 mg per dag wordt aanbevolen 

● bij onvoldoende therapeutisch effect (dit wordt duidelijk na 2 tot 4 weken): de dosis 

verhogen tot een maximale dosis van 40 mg per dag 

● bij voldoende therapeutisch effect wordt de behandeling tenminste 4 tot 6 maanden 

verdergezet 

● bij het stopzetten is het aangeraden de dosis geleidelijk te verminderen 

● inname van comprimés in 1 dagelijkse gift op om het even welk tijdstip en onafhankelijk 

van voedselinname 

Voorzorgen 

(relatief in palliatieve setting) 

● voorzichtigheid is geboden bij patiënten met (voorgeschiedenis van) epilepsie 

● voorzichtigheid is geboden bij patiënten met Parkinson (extrapiramidale verschijnselen) 

● bij gebruik van diuretica (thiaziden, lisdiuretica): rekening houden met het risico van 

hyponatriëmie die kan leiden tot verwardheid en convulsies 

● rekening houden met het risico van vallen en de gevolgen hiervan (breuken, wonden,...) 

● bij leverinsufficiëntie: dosis van 30 mg per dag niet overschrijden 

● regelmatige controle van de glycemie bij diabetespatiënten en eventuele aanpassing 

behandeling 

● voorzichtigheid bij hittegolf: kan de effecten van een hitteslag versterken 


● gastro-intestinaal: nausea, diarree, monddroogte, risico van gastro-intestinale bloedingen 

(nog groter bij gelijktijdig gebruik van NSAID´s) 

● neurologisch: extrapiramidale verschijnselen, slaperigheid en vermoeidheid, of integendeel 

agitatie, slapeloosheid en nervositas 

● risico van hyponatriëmie 

● verlenging van het QT-interval (in geval van overdosering) 

314

Interacties 

+ MAO-inhibitoren of minder dan 2 weken na het stopzetten van MAO-inhibitoren: risico 

van serotoninesyndroom, soms met fatale afloop 

+ geneesmiddelen met serotoninerge werking (sommige antidepressiva, tramadol, buspiron, 

ergotaminederivaten, dextrometorfan, lithium, triptanen, Sint-Janskruid…): verhoging 

van toxiciteit en risico van serotoninesyndroom; indien een dergelijke associatie 

noodzakelijk is, moet de behandeling progressief opgebouwd worden met regelmatige 

controle 

+ geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel remmen en alcohol: versterking van de 

centrale ongewenste effecten van citalopram 

+ orale anticoagulantia, niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen, andere 

anti-aggregantia: verhoogd risico van hemoragieën 

+ geneesmiddelen die hyponatriëmie kunnen veroorzaken (bv. thiazide- en lisdiuretica, 

kaliumsparende diuretica, anti-epileptica zoals carbamazepine, lamotrigine) versterken 

de hyponatriëmie 

+ geneesmiddelen die de convulsiedrempel verlagen (bv. neuroleptica, andere antidepressiva, 

tramadol, chinolones, cholinesteraseremmers): toename van risico op convulsies 

+ geneesmiddelen die gemetaboliseerd worden door CYP2D6 (zie p. 15), versterkt het 

effect van citalopram, inhibitor van het isoenzyme 

+ omeprazol en andere CYP2C19 inhibitoren (zie p. 9): verhogen de plasmaconcentraies 

van citalopram 

315




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

citalopram 20 mg (oraal) 

Citalopram Teva® - compr. (deelb.) 

98 x € 35,03 € 9,30 € 5,53 * 

Citalopram-Ratiopharm® - compr. (deelb.) 

100 x € 36,43 € 9,64 € 5,73 * 

Citalopram Sandoz® - compr. (deelb.) 

100 x € 36,64 € 9,69 € 5,76 * 

Citalopram Teva® - compr. (deelb.) 

56 x € 21,76 € 6,06 € 3,63 * 

Citalopram EG® - compr. (deelb.) 

98 x € 43,33 € 11,28 € 6,70 * 


56 x € 23,00 € 6,46 € 3,85 * 


56 x € 23,16 € 6,50 € 3,87 * 

Citalopram Mylan® - compr. (deelb.) 

60 x € 26,01 € 7,15 € 4,26 * 

Citalopram Mylan® - compr. (deelb.) 

30 x € 15,04 € 3,74 € 2,25 * 


56 x € 27,78 € 7,58 € 4,51 * 


28 x € 15,88 € 4,03 € 2,42 * 


28 x € 15,88 € 4,03 € 2,42 * 


28 x € 15,88 € 4,03 € 2,42 * 

Cipramil® - compr. (deelb.) 



28 x 

100 x 

€ 20,80 

€ 59,39 

€ 8,45 

€ 14,10 

€ 6,73 

€ 8,97 * 


56 x € 35,76 € 9,48 € 5,64 * 




28 x 

100 x 

€ 22,89 

€ 70,39 

€ 6,44 

€ 14,10 

€ 3,83 

€ 9,30 

* 

* 


56 x € 42,45 € 11,07 € 6,58 * 




28 x 

28 x 

€ 28,50 

€ 35,76 

€ 7,75 

€ 9,48 

€ 4,61 

€ 5,64 

* 

* 






● pletten: Cipramil® en Citalopram EG® compr. mogen geplet worden 

* 

316

317

CLARITHROMYCINE 


Neomacroliden 

Indicaties 


● in combinatietherapie voor eradicatie van Helicobacter pylori bij peptisch ulcus 

Infecties: 

● bij IgE-gemedieerde allergie aan penicilline, behalve bij vermoeden van pneumokokken: 

- acute keelpijn (tonsillopharyngitis), indien antibiotherapie aangewezen 

- tandabces, indien antibiotherapie aangewezen naast chirurgie 


● patiënten met een creatinineklaring < 30 ml/min. 

● patiënten met hypokaliëmie of bradycardie 

Posologie 

Eradicatie van Helicobacter pylori: 

● 500 mg (met reguliere vrijstelling), 2 maal per dag in associatie met een PPI (aan 

standaarddosis) en amoxicilline 2 x 1 g/dag gedurende 7 dagen (of met metronidazol 2 

x 500 mg/dag in geval van allergie aan amoxicilline) 

Acute keelpijn: 

● 250 mg tot 500 mg, 2 maal per dag gedurende 7 dagen 

Tandabces: 

● 250 mg tot 500 mg, 2 maal per dag gedurende 5 tot 7 dagen 

er bestaan vormen met vertraagde vrijstelling die toelaten de dagdosis in 1 keer in te nemen 

Voorzorgen 

● inname bij de maaltijd 

● voorzichtigheid is geboden bij ernstige leverinsufficiëntie 

● dosis aanpassen bij gedaalde nierfunctie 


● gastro-intestinaal (dosis afhankelijk): nausea, braken, abdominale pijn 

● andere ongewenste effecten komen minder frequent voor: hoofdpijn, smaakverandering, 

leverfunctiestoornissen (hepatitis, cholestatische icterus), ernstige 

overgevoeligheidsreacties, voorbijgaande stoornissen van het centrale zenuwstelsel, 

neuropsychische effecten (waaronder hallucinaties, delirium, manische episodes, 

nachtmerries, depressieve gevoelens) 

318

Interacties 

+ ergotaminederivaten: risico van ergotisme 

+ clarithromycine is een enzyminhibitor van CYP3A4 (zie p. 9) en kan de plasmaconcentraties 

en de therapeutische en toxische effecten van o.a. volgende producten verhogen: orale 

anticoagulantia, carbamazepine, ciclosporine, sirolimus, tacrolimus, disopyramide, 

triazolam, midazolam, atorvastatine en simvastatine (verhoogd risico van rhabdomyolyse), 

calciumantagonisten (diltiazem, verapamil, nifedipine, felodipine, lercanidipine), 

amiodaron, repaglinide, buprenorfine, fentanyl, tramadol 

+ geneesmiddelen die het QT-interval verlengen (zie p. 7), geneesmiddelen met 

bradycardiserend effect, geneesmiddelen de kaliëmie verlagen (waaronder contactlaxativa): 

verhoogd risico van torsades de pointes 

+ colchicine: verhoogd risico van toxiciteit van colchicine, vooral bij renale insufficiëntie 

(combinatie die soms fataal afloopt) 

+ sommige geneesmiddelen die substraat zijn van glycoproteïne P (colchicine, digoxine, 

sommige kankerbestrijdende middelen, ciclosporine, tacrolimus, sirolimus, everolimus,...): 

aangezien clarithromycine een glycoproteïne P-inhibitor is kunnen de plasmaspiegels van 

deze middelen toenemen 

319




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

clarithromycine 250 mg (oraal) 

Clarithromycine Mylan® - compr. 

14 x € 9,58 € 1,87 € 1,12 * 

Clarithromycine EG® - compr. 

10 x € 9,04 € 1,68 € 1,01 * 

Clarithromycine Abbott® - compr. 

10 x € 9,34 € 1,78 € 1,07 * 

Clarithromycine Sandoz® - compr. 

14 x € 11,55 € 2,54 € 1,52 * 

Biclar® - compr. 

clarithromycine 250 mg / 5 ml (oraal) 

Biclar® - sir. Kids 

clarithromycine 500 mg (oraal) 

Clarithromycine Teva® - compr. 

10 x 

80 ml 

20 x 

€ 10,27 

€ 16,41 

€ 17,16 

€ 2,10 

€ 6,37 

€ 4,47 

€ 1,26 

€ 5,13 

€ 2,68 

* 

* 

Clarithromycine Teva® - compr. 

10 x € 12,29 € 2,79 € 1,68 * 

Clarithromycine EG® - compr. (deelb.) 

10 x € 12,47 € 2,86 € 1,71 * 

Clarithromycine Abbott® - compr. Uno (vertraagde 

vrijst.) 

Biclar® - compr. Uno (vertraagde vrijst.) 

20 x 

20 x 

€ 22,07 

€ 22,07 

€ 6,17 

€ 6,17 

€ 3,70 

€ 3,70 

* 

* 

Clarithromycine Mylan® - compr. (vertraagde vrijst.) 

Uno 

Clarithromycine Abbott® - compr. Forte 

20 x 

10 x 

€ 22,07 

€ 13,53 

€ 6,17 

€ 3,22 

€ 3,70 

€ 1,93 

* 

* 

Clarithromycine Abbott® - compr. Uno (vertraagde 

vrijst.) 


10 x 

21 x 

€ 13,53 

€ 24,57 

€ 3,22 

€ 6,81 

€ 1,93 

€ 4,06 

* 

* 

Clarithromycine EG® - compr. (deelb.) 

21 x € 26,85 € 7,35 € 4,38 * 


20 x € 25,87 € 7,12 € 4,24 * 

Maclar® - compr. 

60 x € 69,00 € 22,10 € 18,30 

Biclar® - compr. Forte 

10 x € 15,16 € 3,78 € 2,27 * 

Biclar® - compr. Uno (vertraagde vrijst.) 

10 x € 15,16 € 3,78 € 2,27 * 


14 x € 19,55 € 5,30 € 3,18 * 

Clarithromycine Mylan® - compr. (vertraagde vrijst.) 

Uno 


14 x 

14 x 

€ 19,55 

€ 18,79 

€ 5,30 

€ 5,57 

€ 3,18 

€ 3,66 

* 

Heliclar® - compr. 

21 x € 30,71 € 12,95 € 10,20 






● pletten: Biclar® compr. 250 mg en 500 mg (niet UNO) mogen geplet worden (draag 

masker en handschoenen); er bestaat een alternatief (siroop); maar deze is duurder, bevat 

saccharose 

* 

320


Klaargemaakte siropen kunnen 14 dagen bewaard worden op kamertemperatuur (niet in 

de koelkast). 

321

CLOBETASON 


Corticosteroiden - matig werkzame preparaten 

Indicaties 

Dermatologie: 

● eczeem (dermatitis) 





Posologie 

● 1 tot 2 maal per dag aanbrengen op de te behandelen huid in een dunne laag 

● maximum 100 g crème of zalf gebruiken per week 

● de crème is bestemd voor vochtige of nattende (acute) aandoeningen; de zalf voor droge 

of schilferige huid (chronisch) 

● duur van de behandeling zo kort mogelijk houden 

Voorzorgen 

● toepassing op de oogleden en de onmiddellijke nabijheid van de ogen vermijden (risico 

van glaucoom) 

● indien geen verbetering binnen de 2 tot 4 weken, dient de diagnose te worden 

geherevalueerd 


● lokale reacties: telangiëctasieën, striae, periorale dermatitis, hypertrichose, depigmentatie, 

huidatrofie, secundaire infectie, vertraging van het genezingsproces, purpura, acneïforme 

erupties, contacteczeem 

● algemene reacties: risico van een (dosisafhankelijke) onderdrukking van de 

bijnierschorsactiviteit 

Interacties 

322




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

clobetasonbutyraat 0,5 mg / g (derm.) 

Eumovate® - crème 

30 g € 8,77 € 1,58 € 0,95 

Eumovate® - zalf 

30 g € 8,77 € 1,58 € 0,95 





HYDROFOBE ZALF MET CLOBETASONBUTYRAAT 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Hydrofobe zalf met 0,05% clobetasonbutyraat TMF 

Samenstelling 

Clobetasonbutyraat 50 mg 



Prijs 



€ 1,10 voor gewoon verzekerden, 

€ 0,30 voor verzekerden met voorkeurstarief; Maximum 2 modulen (100 g) bij 

acute aandoening en 6 modulen (300 g) bij chronische aandoening (*) 


2 maanden (in een aluminiumtube) bij temperatuur tussen 15°C en 25°C 

HYDROFIELE CREME MET CLOBETASONBUTYRAAT 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Hydrofiele crème met 0,05% clobetasonbutyraat TMF 

Samenstelling 


Gebufferde cetomacrogolcrème TMF ad 100 g 

Prijs 





Maximum 2 modulen (100 g) bij acute aandoening en 6 modulen (300 g) bij 

chronische aandoening (*) 


Twee maanden houdbaar bij een temperatuur tussen 15°C en 25°C 

Op uitdrukkelijk verzoek van de arts, kan de crème ex tempore bereid worden 

zonder bewaarmiddel. De houdbaarheid is dan slechts 1 week. 

* 

323

LIPOFIELE CREME MET CLOBETASONBUTYRAAT 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Lipofiele crème met 0,05% clobetasonbutyraat TMF 

Samenstelling 


Waterhoudende vaseline met sorbitansesquioleaat ad 100 g 

Prijs 





Maximum 2 modulen (100 g) bij acute aandoening en 6 modulen (300 g) bij 

chronische aandoening (*) 



Op uitdrukkelijk verzoek van de arts, kan de crème ex tempore bereid worden 

zonder bewaarmiddel. De houdbaarheid is dan slechts 1 week. 

Opmerkingen 

(*) Alhoewel voor chronisch gebruik een totale hoeveelheid van 300 g (6 modulen) terugbetaald wordt, 

is de aanbevolen maximale dosis matig sterk werkende en sterk werkend corticosteroïden vanuit 

therapeutisch standpunt 100 g 

324

325

COLCHICINE 

MIDDELEN BIJ OSTEO-ARTICULAIRE AANDOENINGEN 

Middelen bij jicht 

Indicaties 


● acute jichtaanval (tweede keuze) 


● ernstige lever- en nierinsufficiëntie 

Posologie 

● starten met 1 mg en vervolgens 0,5 mg om de 2 tot 3 uur tot de pijn verdwenen is of 

tot maagdarmklachten optreden 

● maximum: 3 mg per dag 

● colchicine wordt zo snel mogelijk na het begin van de aanval gestart, wanneer 

niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen falen of gecontraïndiceerd zijn 

● de behandeling zo kort mogelijk houden (enkele dagen) 

Voorzorgen 

● voorzichtigheid is geboden bij cardiale, renale en leveraandoeningen 

● vermijd alcoholgebruik en purinerijke voeding (vis, wild, gevogelte, rijst, ...) 



● abdominale pijn, diarree, nausea, braken 

● meer zeldzaam en bij langdurig gebruik: perifere neuritis, beenmergdepressie of nierschade 

Interacties 

+ macroliden (behalve spiramycine): risico van (mogelijk dodelijke) pancytopenie (zeldzaam) 

+ inhibitoren van CYP3A4 (zie p. 9): kunnen de plasmaspiegels van colchicine verhogen, 

vooral bij nieren leverfalen 

+ ciclosporine: verhoogd risico van nefrotoxiciteit en spiertoxiciteit 

+ mogelijk toename van het effect van vitamine K-antagonisten met toegenomen risico 

van bloeding: scherpere controle van INR 

+ geneesmiddelen die de kans op nierinsufficiëntie verhogen (NSAID's, diuretica, 

ACE-inhibitoren, sartanen, aliskiren): risico van overdosering van colchicine 

+ statines, fibraten, digoxine: risico van myopathie (rhabdomyolyse) 

+ glycoproteïne P-inhibitoren (diltiazem, verapamil, amiodaron, atorvastatine, 

clarithromycine, erythromycine, itraconazol, ketoconazol, ciclosporine, ritonavir): verhoging 

van de plasmaconcentratie van colchicine; verhoogd risico van toxiciteit (substraat van 

glycoproteïne P) 

326




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

colchicine 1 mg (oraal) 

Colchicine Opocalcium® - compr. (deelb.) 

20 x € 5,00 € 5,00 € 5,00 






● pletten: Colchicine Opocalcium® comprimés kunnen ex tempore geplet worden 

(lichtgevoeligheid) 


● bewaren buiten invloed van het licht 

* 

327

CYCLIZINE 

H1-ANTIHISTAMINICA 

Indicaties 


● symptomatische behandeling van nausea als gevolg van vestibulair lijden of bij intracraniële 

overdruk 


relatief in de palliatieve context: 

● moet vermeden worden bij patiënten met een recent myocardinfarct of ernstig hartfalen 

Posologie 

● 25 mg tot 50 mg, 3 maal per dag (max 150 mg per dag) 

Voorzorgen 

relatief in de palliatieve context: 

● voorzichtigheid is geboden bij gesloten-hoekglaucoom, prostaathypertrofie of obstructie 

van de blaashals 



● slaperigheid 

● droge mond 

● visusstoornissen 

Interacties 

+ alcohol en centraal sederende stoffen: verhoging van het sedatief effect 

328



GELULEN MET CYCLIZINE 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Cyclizine hydrochloride 25 tot 50 mg 

p.f. 1 gelule 

Prijs 





Maximum 6 modulen (60 gelulen) 

329

DEXAMETHASON 


Indicaties 


● neuropathische pijn door tumorale compressie en oedeem 

● stridor 

● nausea en braken (bij verhoogde intracraniële druk) 

● anorexie 

● tumorkoorts (als paracetamol niet werkzaam is) 



● tuberculose, systemische infecties 

Posologie 

Neuropathische pijn: 

● tot 8 mg per dag 

Stridor: 

● begindosering 16 mg per dag, in 1 inname peroraal of subcutaan 

● verminderen tot de laagst mogelijke werkzame dosis 

Nausea en braken 

● 8 à 16 mg per dag peroraal of subcutaan (eventueel via subcutaan infuus) 

Anorexie 

● 2 à 4 mg per dag 

● het effect treedt op binnen 1 week 

● indien geen effect na 1 week: behandeling onderbreken zonder geleidelijke vermindering 

van de dosis 

Voorzorgen 


● dagelijkse dosis wordt bij voorkeur in één keer ‘s morgens ingenomen 

● als de behandeling niet langer duurt dan 3 weken, kan deze abrupt gestopt worden 

● voorzichtigheid is geboden bij hypertensie, hartfalen, niet gestabiliseerde epilepsie, 

psychosen, gastroduodenaal ulcus 

● glucocorticosteroïden kunnen bij diabetici de behoefte aan insuline of aan orale 

hypoglykemiërende middelen verhogen 

330


● spierzwakte 

● hartaritmieën, hypokaliëmie 

● verminderde weerstand tegen infecties 

● hyperglykemie 

● peptisch ulcus 

● euforie, agitatie, slapeloosheid, verergering van epilepsie 

Interacties 

+ geneesmiddelen die hypokaliëmie kunnen veroorzaken (bv. thiazidediuretica en 

lisdiuretica): verhoogd risico van hypokaliëmie 

+ orale anticoagulantia: dexamethason kan het anticoagulerende effect vermeerderen of 

verminderen, zodat een aanpassing van de posologie vereist kan zijn 

+ inductoren van CYP3A4 (zie p.9): verhogen metabolisme van dexamethason en verlagen 

het therapeutische effect 

+ niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen (acetylsalicylzuur inbegrepen): risico van 

gastro-intestinale complicaties 





Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

dexamethasonnatriumfosfaat 5 mg (inj.) 

Aacidexam® - amp. i.m. - i.v. - in situ 

1 x € 6,40 € 0,73 € 0,44 





GELULEN MET DEXAMETHASON 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Dexamethason 1,5 mg 

p.f. 1 gel nr 1 

Prijs 





Max. 6 modulen (60 gel.) 

* 

331

DICLOFENAC 

NIET-STEROIDALE ANTI-INFLAMMATOIRE MIDDELEN 

Arylazijnzuurderivaten 

Indicaties 

Urogenitaal stelsel: 

● nierkoliek 


● antecedenten van astma, bronchospasme, rhinitis of urticaria door gebruik van 

acetylsalicylzuur of een NSAID 

● actief gastroduodenaal ulcus en elk ulceratief duodenumletsel 


Posologie 

● 75 mg per inname; maximum 150 mg per dag 

● intramusculaire of rectale toediening 

● dagdosis kan eventueel verhoogd worden tot 2 inspuitingen van 75 mg met een interval 

van enkele uren (1 in iedere bil) 

● de inspuiting (75 mg) kan eventueel gecombineerd worden met een zetpil, tot een 

maximale dagdosis van 150 mg 

Voorzorgen 

● orale toediening geniet geen voorkeur omwille van de vaak voorkomende nausea 

● voorzichtigheid is geboden bij antecedenten van gastroduodenaal ulcus of 

gastro-intestinale bloedingen 

● voorzichtigheid is geboden bij patiënt met gekend hart- of nierlijden 


● voorzichtigheid is geboden bij zona: verhoogd risico op ernstige huidcomplicaties 


● gastro-intestinaal: occult bloedverlies, soms gepaard gaande met bloedingen of perforaties 

ten gevolge van gastroduodenaal ulcus; gastro-intestinale klachten zoals nausea, braken, 

diarree... 

● nieren: water- en zoutretentie, vermindering van de nierfunctie met nierinsufficiëntie, 

oedeem, verhoogde bloeddruk en optreden of verergering van hartfalen als mogelijke 

gevolgen 

● centraal zenuwstelsel: hoofdpijn, duizeligheid 

● overgevoeligheidsreacties zoals bronchospasmus, rash, Quincke oedeem 

332

Interacties 

De risico’s zijn beperkt uitgaande van de aanbevolen korte behandelingsduur. 

+ andere niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen: geen onderlinge associatie van 2 of 

meerdere NSAID’s (acetylsalicylzuur in lage dosis voor cardiovasculaire preventie en coxibs 

inbegrepen): verhoogd risico van ongewenste effecten 

+ anticoagulantia, bloedplaatjes-antiaggregerende middelen: verhoogd risico van bloedingen 

+ antihypertensiva: vermindering van de antihypertensieve werking 

+ corticosteroïden, SSRI en venlafaxine: verhoogd risico van gastro-intestinale bloedingen 

+ diuretica: vermindering van het diuretisch effect 

+ diuretica, ACE-inhibitoren, sartanen: risicoverhoging nierinsufficiëntie 

+ ciclosporine, tacrolimus: verhoogd risico van nefrotoxiciteit 

+ lithium, methotrexaat: vermindering van de excretie, verhoging van de plasmaconcentratie 

en dus verhoogd risico van toxiciteit 

+ chinolonen: verhoogd risico van convulsies 

+ kaliumverhogende geneesmiddelen (ACE-inhibitoren, sartanen, kaliumsparende diuretica, 

aliskiren, kaliumsupplementen): verhoogd risico van hyperkaliëmie 

+ digoxine en sommige anti-aritmica zoals sotalol en flecaïnide: verhoogd risico van 

overdosering door verminderde renale eliminatie 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

diclofenac 75 mg (inj.) 

Diclofenac Sandoz® - amp. i.m. - inf. 

6 x € 6,38 € 0,72 € 0,43 * 

Diclofenac EG® - amp. i.m. - inf. 

6 x € 6,39 € 0,72 € 0,43 * 

Voltaren® - amp. i.m. - inf. 

diclofenac 100 mg (rectaal) 

Diclofenac Teva® - supp. 

6 x 

10 x 

€ 8,45 

€ 6,03 

€ 2,51 

€ 0,58 

€ 2,14 

€ 0,35 * 

Diclofenac EG® - supp. 

12 x € 6,34 € 0,70 € 0,42 * 

Voltaren® - supp. 

12 x € 8,34 € 2,44 € 2,09 




* 

333

DIGOXINE 

MIDDELEN BIJ HARTFALEN 

Digitalisglycosiden 

Indicaties 


● congestief hartfalen (na ACE-inhibitoren, diuretica en betablokkers) 


● 2e of 3e graads atrio-ventriculaire blok 

● obstructieve cardiomyopathie 

● Wolff-Parkinson-White-syndroom 

● gevorderde nierinsufficiëntie 

● hypokaliëmie 

Posologie 

● deze wordt bepaald in functie van het klinische effect en de therapeutische plasmaspiegel 

(tussen 0,5 µg/l en 0,8 µg/l) 

● starten onderhoudsdosis voor patiënten met een normale nierfunctie: 0,125 mg tot 

0,250 mg per dag, zonder stopdagen 

● aanpassing van de dosis bij nierinsufficiëntie (25 à 75% van de normale dosis/36u indien 

de creatinineclearance 10 à 50 ml/min bedraagt, 10 à 25% van de normale dosis/48u 

indien de creatinineclearance minder is dan 10 ml/min) 

Voorzorgen 

● er is een nauwe therapeutisch-toxische marge bij digoxine: daarom is bepaling van 

plasmaspiegels nodig bij veranderen van doses, in geval van recidief van het hartfalen, 

van het optreden van of verslechteren van nierinsufficiëntie en bij vermoeden van 

overdosage; de plasmaspiegelbepaling gebeurt idealiter 6 uur na inname; slechts 7 dagen 

na het aanpassen van de dosis treedt een nieuw evenwicht op 

● hypokaliëmie verhoogt eveneens het risico van ongewenste effecten 

● hypothyroïdie verhoogt de gevoeligheid voor digoxine 



Ongewenste effecten komen frequent voor (vaak te wijten aan overdosering of aan een 

verhoogde gevoeligheid voor digoxine). 

● anorexie, nausea, diarree, braken; ook bij therapeutische dosering 

● aritmieën (ventrikelextrasystolie, auriculaire tachycardie met atrioventriculaire blok) 

● neurologisch: moeheid, duizeligheid, visusstoornissen (met name gestoorde kleurperceptie, 

vaag zicht), hallucinaties 

334

Interacties 

+ diuretica, corticosteroïden, sommige laxativa en lithiumzouten: verhogen de gevoeligheid 

voor digoxine (wegens het uitlokken van hypokaliëmie) 

+ amiodaron, itraconazol, macroliden, quinidine, propafenon, spironolacton,verapamil, 

diltiazem, paroxetine, omeprazol, alprazolam, diazepam, atorvastatine: digoxinemie kan 

verhogen 

+ adsorbentia, antacida, colestyramine, sommige zwelmiddelen, Sint-Janskruid: digoxenimie 

kan verlagen 

+ β-blokkers: verhogen het risico van atrioventriculaire blok 

+ diuretica, NSAID’s, ACE-inhibitoren, sartanen, aliskiren: verhoogd risico van 

nierinsufficiëntie met als gevolg een overdosering van digoxine 

+ geneesmiddelen die QT-verlenging kunnen uitlokken (zie p. 7): verhoogd risico van 

torsades de pointes 

+ geneesmiddelen met bradycardiserend effect: anti-aritmica eerste klasse (disopyramide, 

flecaïnide, propafenon) en derde klasse (amiodaron, sotalol), β-blokkers, centrale 

antihypertensiva verhogen het risico op torsades de pointes 

+ geneesmiddelen die hypercalcemie kunnen veroorzaken (vitamine D en derivaten, calcium, 

vitamine A, lithium, tamoxifen): verhogen de toxiciteit van digoxine (ritmestoornissen) 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

digoxine 0,05 mg / ml (oraal) 

Lanoxin® - oploss. (oraal) 

digoxine 0,125 mg (oraal) 

Lanoxin® - compr. 

digoxine 0,25 mg (oraal) 

Lanoxin® - compr. (deelb.) 

60 ml 

60 x 

120 x 

€ 7,12 

€ 6,07 

€ 7,16 

€ 1,01 

€ 0,60 

€ 1,03 

€ 0,61 

€ 0,36 

€ 0,62 

Lanoxin® - compr. (deelb.) 

60 x € 6,19 € 0,65 € 0,39 






● pletten: Lanoxin® compr. mogen ex tempore geplet worden (lichtgevoeligheid) 

* 

335

DOMPERIDON 

ANTI-EMETICA 

Gastroprokinetica 

Indicaties 


● symptomatische behandeling van nausea en braken met diverse mogelijke oorzaken 


● gastro-intestinale bloedingen, perforatie of aandoeningen door mechanische obstructie 

Posologie 

● per os: 10 mg tot 20 mg drie tot vier maal per dag; 15 tot 30 minuten vóór de maaltijd 

en bij het slapengaan 

● rectaal: 60 mg 2 maal per dag 

Voorzorgen 

● domperidon wordt in hoofdzaak via de lever gemetaboliseerd en wordt best vermeden 

bij patiënten met leverinsufficiëntie 


● dosisreductie bij herhaaldelijke toediening bij ernstig nierfalen 


● abdominale krampen, diarree 

● hyperprolactinemie 

● extrapiramidale verschijnselen: zeer zelden bij de bovenvermelde doses 

Interacties 

+ anticholinergica en opioïden: antagonistisch effect op gastro-intestinaal vlak 

+ neuroleptica: verhoogd risico van extrapiramidale effecten 

+ antacida of maagzuursecretie-inhibitoren: gelijktijdige inname met domperidon (orale 

oplossing, oplosbare comprimés) vermindert het effect van domperidon 

+ krachtige remmers van CYP3A4 (zie p. 9): toename van het risico van verlenging van het 

QT-interval 

+ andere geneesmiddelen die het QT-interval verlengen (zie p. 14): verhoogd risico van 

torsades de pointes 

336




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

domperidon 5 mg / 5 ml (oraal) 

Motilium® - oploss. (oraal) 

domperidon 10 mg (oraal) 

Zilium® - compr. 

200 ml 

30 x 

€ 5,99 

€ 5,58 

€ 5,99 

€ 5,58 

€ 5,99 

€ 5,58 

Docdomperi® - compr. 

30 x € 5,67 € 5,67 € 5,67 

Domperitop® - compr. 

30 x € 5,71 € 5,71 € 5,71 

Domperidon Mylan® - compr. 

30 x € 5,73 € 5,73 € 5,73 

Domperidon Teva® - compr. 

30 x € 5,73 € 5,73 € 5,73 

Domperidone EG® - compr. 

30 x € 6,92 € 6,92 € 6,92 

Motilium® - compr. 

30 x € 8,28 € 8,28 € 8,28 


30 x € 8,79 € 8,79 € 8,79 


30 x € 8,79 € 8,79 € 8,79 

Oroperidys® - compr. (orodisp.) 

30 x € 9,00 € 9,00 € 9,00 

Domperidone EG® - compr. Instant (orodisp.) 30 x € 9,04 € 9,04 € 9,04 

Motilium® - compr. Instant (orodisp.) 

domperidon 60 mg (rectaal) 

Motilium® - supp. Volw. 

30 x 

6 x 

€ 11,30 

€ 7,99 

€ 11,30 

€ 7,99 

€ 11,30 

€ 7,99 






● pletten: compr. van Motilium® en van Zilium® mogen geplet worden; er bestaan 

alternatieven: suppo's, smelttabletten, bruisgranules (let op voor het natriumgehalte) en 

orale oplossing (bevat sorbitol) 

* 

337

ESTRIOL - LOKAAL GEBRUIK 

MIDDELEN BIJ VULVOVAGINALE AANDOENINGEN 

Geslachtshormonen - oestrogenen 

Indicaties 


● urogenitale atrofie bij postmenopausale vrouwen 

● recidiverende urineweginfecties bij postmenopausale vrouwen 


● vaginaal bloedverlies van onbekende oorsprong 

● oestrogeendependente tumoren 

● trombo-embolische aandoeningen 

Posologie 

● initiële dosis: 1 ovule (niet-depot vorm) of 1 intravaginale applicatie (= 0,5 mg estriol) 

per dag, ’s avonds, gedurende 2 weken; nadien vermindering van de dosis 

● onderhoudsdosis: 1 ovule (niet-depot vorm) of 1 applicatie 2 x per week 

Voorzorgen 

● om endometriumstimulatie te voorkomen mag de aanbevolen dosis niet overschreden 

worden 

● het is algemeen aanbevolen om, na meerdere maanden gebruik, de behandeling tijdelijk 

of definitief stop te zetten 

● bij vaginale bloedingen dient nader onderzoek te gebeuren 


● lokale irritatie 

● lokale jeuk 

● contactdermatitis 

● mastodynie: meestal voorbijgaand bij het begin van de behandeling; blijvende last kan 

een teken zijn van een te hoge dosis 

Interacties 

338




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

estriol 0,5 mg (vag.) 

Aacifemine® - ovulen 

estriol 1 mg / g (vag.) 

Aacifemine® - crème (vag.) 

estriol 3,5 mg (vag.) 

Ortho-Gynest® - ovulen Depot 

15 x 

15 g 

6 x 

€ 6,60 

€ 10,56 

€ 9,60 

€ 6,60 

€ 10,56 

€ 9,60 

€ 6,60 

€ 10,56 

€ 9,60 




* 

339

FENOTEROL + IPRATROPIUM 


Sympathicomimeticum + anticholinergicum (kortwerkende) 

Indicaties 


● COPD: onderhoudsbehandeling en acute exacerbatie 

● persisterend astma 

Deze combinatie is enkel aangewezen wanneer één van beide onvoldoende doeltreffend is. 


Posologie 

● oplossing voor verneveling: 1 dosis van 4 ml (fenoterol 1,25 mg + ipratropium 0,5 mg), 

3 à 4 maal daags 

● doseeraërosol: 1 à 2 puffs, (1 puff = fenoterol 50 µg + ipratropium 20 µg), 3 maal daags 

Voorzorgen 

● doseeraërosol gedurende 10 sec goed schudden vóór gebruik; gebruik van voorzetkamer 

is aan te raden bij ouderen (bij onvoldoende inspiratiekracht en slechte coördinatie) 

● voorzichtigheid geboden bij ischemische hartaandoeningen, ritmestoornissen, ernstig 

hartfalen en hyperthyreose 

● omwille van het hyperglykemiërend effect van ß 2 

-mimetica, is het bij diabetes aanbevolen 

extra glykemiecontroles uit te voeren 

● omwille van hun hypokaliëmiërend effect wordt eveneens aangeraden de kaliëmie te 

observeren 

● voorzichtigheid bij patiënten met verhoogde gevoeligheid voor geslotenhoekglaucoom, 

uitgesproken prostaathypertrofie of urineretentie ten gevolge van obstructie t.h.v. de 

blaashals 

● aërosol of oplossing mogen niet in de ogen terechtkomen: risico van pupilverwijding, 

verhoogde oogdruk,… 


● met β 2 

-mimetica: risico van tremoren van de skeletspieren (meestal van de handen), 

nervositas, hoofdpijn, hypokaliëmie en cardiale stimulatie bij hoge doses 

● met anticholinergica: risico van hoofdpijn, nausea, droge mond 

● met bronchusverwijders in inhalatievorm: hoest, paradoxale bronchospasmen 

Interacties 

+ β-blokkers: vermindering van het effect van de associatie ipratropium + fenoterol, met 

risico van bronchospasme 

+ geneesmiddelen met hypokaliëmerende werking: verhoogd risico van hypokaliëmie; 

voorzichtigheid is geboden bij gelijktijdig gebruik van digoxine, geneesmiddelen die het 

QT-interval verlengen (zie p. 7), geneesmiddelen die bradycardie veroorzaken 

340




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

fenoterol 50 µg + ipratropium 20 µg / dosis (inhal.) 

Duovent® - doseeraërosol HFA 

200 doses € 11,46 € 2,51 € 1,51 

fenoterol 1,25 mg + ipratropium 0,5 mg / 4 ml (nevel) 

Duovent® - oploss. voor verneveling 

20 x 4 ml € 13,53 € 3,22 € 1,93 




* 

341

FENOXYMETHYLPENICILLINE 


Penicillinase-gevoelige smalspectrumpenicillines 

Indicaties 

Infecties: 

● tonsillopharyngitis (indien antibiotica aangewezen) 


● overgevoeligheid voor penicilline, ernstige nierinsufficiëntie 

Posologie 

● 3 x 1.000.000 IE per dag 1 uur vóór of 2 uur ná de maaltijd gedurende 7 dagen 

Voorzorgen 

● kruisallergie mogelijk met cefalosporinen (in 10 à 20% der gevallen, waardoor 

cefalosporines geen goed alternatief zijn bij allergie type I (IgE-gemedieerd) 

● posologie aanpassen bij nierinsufficiëntie 


● diarree en gastro-intestinale stoornissen 



● grotere kans op candida-infecties 

Interacties 

+ methotrexaat: deze associatie wordt niet aanbevolen, omdat ongewenste effecten van 

methotrexaat (waaronder hematologische afwijkingen) kunnen toenemen door inhibitie 

van de renale tubulaire secretie te wijten aan penicilline 

+ vitamine K-antagonisten: INR-waarde van dichtbij volgen 

342




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

fenoxymethylpenicilline 1000000 IE (oraal) 

Peni-Oral® - compr. 

15 x € 9,92 € 1,98 € 1,19 






● pletten: Peni-Oral® compr. mogen geplet worden (draag masker en handschoenen) 


Magistrale bereidingen 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Siroop zonder suiker voor volwassenen met 130 mg/ml of 200000 IU/ml 

fenoxymethylpenicillinekalium TMF 

Samenstelling 

Fenoxymethylpenicillinekalium 20000000 IU (= 13 g) 

Banaanaroma 0,10 g 

Natriumsaccharinaat 0,01 g 

Aqua conservans 50 ml 

Vloeibare niet kristalliseerbare sorbitol q.s. ad 100 ml 

Prijs 


2 modules (1 module = 75 ml of 100 g): 




2 weken in koelkast (tussen 2°C en 8°C) 

* 

343

FENTANYL 

NARCOTISCHE ANALGETICA 

Indicaties 


● gestabiliseerde chronische maligne en niet-maligne pijn (niveau 3 op de pijnladder volgens 

de WHO), als alternatief voor de subcutane of orale toediening van morfine (bij refractaire 

ongewenste effecten of slikstoornissen) 


Posologie 

● om de startdosis te bepalen, moet de equivalentiedosis worden berekend: in de praktijk 

komt het vrijstellen van 25µg fentanyl per uur overeen met een orale dosis morfine van 

60 à 90 mg per 24 uur: 

Morfine (oraal)/24h 

30 mg (30-60) 

60 mg (61-90) 

120 mg (91-150) 

180 mg (150-210) 

240 mg (211-270) 

Fentanylpleister 

12µg/uur 

25µg/uur 

50µg/uur 

75µg/uur 

100µg/uur 

● 

● 

● 

● 

● 

werking: na 12 à 18 uur; dien de gebruikelijke morfinedosis verder toe gedurende 

minstens 12 uren na het aanbrengen van de eerste pleister 

werkingsduur: 72 uur; deze duur kan korter zijn (tot 48 uur bij 5% van de patiënten) 

de dosis moet aangepast worden (in principe om de 72 uur) in functie van de eventueel 

toegediende dosissen morfine (normale vrijstelling) bij doorbraakpijn, in functie van het 

pijnniveau en van de ongewenste effecten 

er is in principe geen maximale dosis, zolang de ongewenste effecten onder controle 

zijn; meerdere pleisters kunnen met elkaar gecombineerd worden 

na het verwijderen van een pleister vermindert de serumconcentratie tot de helft na 

gemiddeld 17 uur (13 à 22 uur) 

344

Voorzorgen 

(relatief in palliatieve context) 

● voorzichtigheid in geval van hypothyroïdie, brady-arythmie, intracraniële overdruk, 

respiratoire insufficiëntie, bijnier-, lever-, nierinsufficiëntie, astma, prostaathypertrofie 

● voor de preventie van obstipatie: van bij de start van de behandeling hygiënische en 

dieetmaatregelen in acht nemen en een laxativum voorschrijven (sorbitol) 


● eigen aan het gebruik van een transdermaal systeem: 

- voorzichtigheid bij koorts; stel de pleister niet bloot aan warmtebronnen zoals 

verwarmde kussens, electrische dekens…(risico van verhoging van de 

serumconcentratie van fentanyl als de huidtemperatuur toeneemt) 

- plak de pleister op een onbeschadigd deel van de huid (borstwand, hoog op de rug, 

bovenarm,…), waar geen haar op staat en die droog is 

- verander van locatie telkens een nieuwe pleister wordt aangebracht; verzeker u ervan 

dat de oude pleister wel degelijk verwijderd is 

- verwijder zorgvuldig de gebruikte pleisters (deze bevatten doogaans nog een grote 

hoeveelheid fentanyl) 

- vermijd om een losgekomen pleister opnieuw aan te brengen 

- er bestaan verschillen tussen de patiënten onderling wat betreft de absorptie: deze 

hangt af van de dikte van de huid, lichaamstemperatuur en de mate van het zweten, 

dus nauwkeurige controle bij het veranderen van specialiteit 


● de meest voorkomende zijn: nausea, braken, obstipatie, hypotensie, bradyardie, 

slaperigheid, verwardheid, overmatig zweten en urinaire retentie; er treedt progressief 

tolerantie op t.o.v. deze ongewenste effecten (behalve t.o.v. obstipatie) 

● ademhalingsdepressie 

● huidreacties zoals rash, eryhteem en jeuk 

Interacties 

+ alcohol en centraal sederende geneesmiddelen: versterking van het sedatief effect 

+ morfine agonisten-antagonisten (buprenorfine, pentazocine): verminderen van het 

analgetische effect door competitie t.h.v. de receptoren, met risico van optreden van 

ontwenningsverschijnselen 

+ inductoren van CYP3A4 (zie p. 9): risico van vermindering van het effect van fentanyl 

+ inhibitoren van CYP3A4 (zie p. 9): risico van accumulatie van fentanyl en toename van 

de ongewenste effecten 

+ geneesmiddelen met bradycardiserend effect: (amiodaron, sotalol, diltiazem, verapamil, 

clonidine, moxonidine), toename van het risico van verlenging van het QT-interval 

+ geneesmiddelen met serotoninerge werking: MAO-inhibitoren, amitriptyline, SSRI’s, 

dextrometorfan, tramadol, triptanen, Sint Janskruid: verhoging risico van 

serotoninesyndroom 

345




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

* 

fentanyl 12 µg / u (derm.) 

Fentanyl Sandoz® - transdermaal systeem Matrix 

5 x 

€ 13,76 

€ 3,30 

€ 1,98 

* 

Durogesic® - transdermaal systeem 

10 x 

€ 30,98 

€ 8,34 

€ 4,96 

* 

Matrifen® - transdermaal systeem 

10 x 

€ 30,98 

€ 8,34 

€ 4,96 

* 


5 x 

€ 18,23 

€ 4,84 

€ 2,91 

* 


5 x 

€ 18,23 

€ 4,84 

€ 2,91 

* 


fentanyl 12,5 µg / u (derm.) 

2 x 

€ 9,79 

€ 1,94 

€ 1,16 

* 

Fentanyl EG® - transdermaal systeem Matrix 

10 x 

€ 29,79 

€ 8,05 

€ 4,79 

* 



5 x 

€ 18,23 

€ 4,84 

€ 2,91 

* 


10 x 

€ 33,49 

€ 8,93 

€ 5,31 

* 


10 x 

€ 38,52 

€ 10,13 

€ 6,02 

* 


10 x 

€ 39,82 

€ 10,44 

€ 6,21 

* 


10 x 

€ 39,82 

€ 10,44 

€ 6,21 

* 


5 x 

€ 22,75 

€ 6,41 

€ 3,82 

* 


5 x 

€ 23,33 

€ 6,53 

€ 3,89 

* 


5 x 

€ 23,33 

€ 6,53 

€ 3,89 

* 


5 x 

€ 23,33 

€ 6,53 

€ 3,89 

* 



2 x 

€ 11,84 

€ 2,64 

€ 1,58 

* 


10 x 

€ 69,95 

€ 11,30 

€ 7,50 

* 


10 x 

€ 69,95 

€ 11,30 

€ 7,50 

* 


10 x 

€ 69,95 

€ 11,30 

€ 7,50 

* 


10 x 

€ 69,95 

€ 11,30 

€ 7,50 

* 


5 x 

€ 39,10 

€ 10,27 

€ 6,11 

* 


5 x 

€ 39,10 

€ 10,27 

€ 6,11 

* 


5 x 

€ 39,10 

€ 10,27 

€ 6,11 

* 



5 x 

€ 39,10 

€ 10,27 

€ 6,11 

* 


10 x 

€ 93,73 

€ 11,30 

€ 7,50 

* 


10 x 

€ 93,73 

€ 11,30 

€ 7,50 

* 


10 x 

€ 93,73 

€ 11,30 

€ 7,50 

* 


10 x 

€ 93,73 

€ 11,30 

€ 7,50 

* 


5 x 

€ 53,21 

€ 11,30 

€ 7,50 

* 


5 x 

€ 53,21 

€ 11,30 

€ 7,50 

* 


5 x 

€ 53,21 

€ 11,30 

€ 7,50 

* 


5 x 

€ 53,21 

€ 11,30 

€ 7,50 

* 

346


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 


Fentanyl Sandoz® - transdermaal systeem Matrix 10 x € 113,00 € 11,30 € 7,50 * 


10 x € 113,00 € 11,30 € 7,50 * 

Fentanyl EG® - transdermaal systeem Matrix 10 x € 113,00 € 11,30 € 7,50 * 


10 x € 113,00 € 11,30 € 7,50 * 

Fentanyl Sandoz® - transdermaal systeem Matrix 5 x € 65,83 € 11,30 € 7,50 * 


5 x € 65,83 € 11,30 € 7,50 * 


5 x € 65,83 € 11,30 € 7,50 * 


5 x € 65,83 € 11,30 € 7,50 * 




* 

347

FLUCLOXACILLINE 


Penicillinase-resistente smalspectrumpenicillines 

Indicaties 

Dermatologie: 

● erysipelas, cellulitis 


● overgevoeligheid voor penicilline 

Posologie 

● 3 g per dag in 2 innames gedurende 2 dagen; vervolgens 1,5 g in 3 innames gedurende 

10 dagen 

Voorzorgen 

● in te nemen 1 uur vóór of 2 uur na de maaltijd 

● kruisallergie mogelijk met cefalosporinen 

● posologie aanpassen bij gedaalde nierfunctie 


● diarree, gastro-intestinale stoornissen 

● allergische reacties: huidreacties zoals urticaria, rash… en, zelden, anafylactische shock 


● cholestatische hepatitis (zeldzaam) 

Interacties 



348


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

flucloxacilline 500 mg (oraal) 

Staphycid® - caps. 

16 x € 14,17 € 3,44 € 2,07 

Floxapen® - caps. 

16 x € 14,59 € 3,58 € 2,15 






● pletten: Floxapen® en Staphycid® caps. mogen geopend worden en de inhoud geplet 

(gebruik masker en handschoenen) 

* 

349

FOLIUMZUUR 

VITAMINEN 

Indicaties 

Vitaminen en mineralen: 

● foliumzuurdeficiëntie 


● pernicieuze anemie (foliumzuur corrigeert anemie, maar niet de neurologische afwijkingen 

tenzij ook tegelijkertijd vitamine B12 wordt toegediend) 

Posologie 

● orale toediening: 0,5 mg tot 2 mg per dag 

Voorzorgen 

● hoge doses foliumzuur kunnen vitamine B12-deficiëntie maskeren 


● zelden: gastro-intestinale klachten en reacties van hypersensibiliteit 

Interacties 

+ fenobarbital, fenytoïne: foliumzuur kan de plasmaconcentraties van deze anti-epileptica 

verlagen 

350



Opmerkingen 

De dosis in de specialiteit Folavit® 4 mg is te hoog voor deze indicatie en de comprimes zijn 

niet deelbaar. Er bestaat een specialiteit op basis van 0,4 mg foliumzuur (Folavit®), maar 

deze is niet als geneesmiddel geregistreerd in Belgie. 


GELULEN MET FOLIUMZUUR 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Foliumzuur gelulen 0,5 tot 2 mg 

Vulmiddel (mannitol/colloidaal silicium) qs 

p.f. 1 gelule 

Prijs 






351

FUROSEMIDE 

DIURETICA 

Kaliumverliezende diuretica - lisdiuretica 

Indicaties 


● hartfalen, steeds in associatie met een basisbehandeling met bewezen effect op lange 

termijn (ACE-inhibitor of beta-blokker): vooral bij oedeemvorming en nierinsufficiëntie 


● dehydratie, hypokaliëmie, hyponatriëmie 

● allergie t.o.v. sulfamiden 

Posologie 

● 20 mg tot 40 mg per dag (of 40 mg om de twee dagen), in functie van de bekomen 

diurese, ’s morgens nuchter in te nemen 

● dosis verhogen in geval van nierinsufficiëntie 

Voorzorgen 

● bij langdurige behandeling moeten elektrolyten, creatinine en glykemie regelmatig worden 

gecontroleerd; voorzichtigheid is vooral geboden bij diarree en braken 

● er wordt aanbevolen zo mogelijk de inname van het diureticum drie dagen stop te zetten 

vooraleer een ACE-inhibitor op te starten 

● bedacht zijn op risico van hyponatriëmie, vooral bij associatie met andere geneesmiddelen 

die hyponatriëmie kunnen veroorzaken 



● electrolietenstoornissen: hypokaliëmie, hyponatriëmie, hypomagnesiëmie, dehydratie en 

daarmee samenhangend: duizeligheid, spierkrampen, zwakte, hypotensie, verwardheid 

● hyperuricemie 

● verminderde glucosetolerantie 

Interacties 

+ geneesmiddelen die hypokaliëmie veroozaken: verhoogd risico van hypokalëmie; 

voorzichtigheid bij gelijktijdig gebruik van digoxine, geneesmiddelen die het QT-interval 

verlengen (zie p. 7), geneesmiddelen die de hartfrequentie vertragen 

+ antihypertensiva: het antihypertensief effect wordt versterkt 

+ lithium: furosemide kan de plasmaconcentratie van lithium verhogen 

+ NSAID’s: deze verminderen vermoedelijk alle het diuretisch effect 

+ cefalosporines: verhoogd risico van niertoxiciteit 

+ geneesmiddelen die hyponatriëmie kunnen veroorzaken (o.a. SSRI’s, thiazidediuretica, 

carbamazepine): verhoogd risico van hyponatriëmie 

+ aliskiren: verlaagt de plasmaconcentratie van furosemide 

352




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

furosemide 30 mg (oraal) 

Lasix® - caps. P (vertraagde vrijst.) 

furosemide 40 mg (oraal) 

Furosemide Sandoz® - compr. (deelb.) 

30 x 

100 x 

€ 8,01 

€ 8,25 

€ 2,21 

€ 1,40 

€ 1,89 

€ 0,84 * 

Furosemide EG® - compr. (deelb.) 

100 x € 8,93 € 1,64 € 0,98 * 

Furosemide Mylan® - compr. (deelb.) 

50 x € 6,97 € 0,95 € 0,57 * 

Furosemide Teva® - compr. (deelb.) 

50 x € 7,00 € 0,96 € 0,58 * 

Furosemide Sandoz® - compr. (deelb.) 

50 x € 7,00 € 0,96 € 0,58 * 

Furosemide EG® - compr. (deelb.) 

50 x € 7,00 € 0,96 € 0,58 * 

Furosemide Apotex® - compr. (deelb.) 

50 x € 7,71 € 1,22 € 0,73 * 

Lasix® - compr. (deelb.) 

50 x € 9,64 € 3,15 € 2,66 

Furosemide Far® - compr. 

50 x € 8,05 € 8,05 € 8,05 






● pletten, openen: Lasix® compr. 40 mg mogen ex tempore geplet worden 

(lichtgevoeligheid); Lasix P® caps. mogen niet geopend worden (vertraagde vrijstelling) 

* 

353

FUSIDINEZUUR 


Anti-infectieuze middelen - antibiotica 

Indicaties 

Dermatologie: 

● impetigo 


Posologie 

● crème of zalf: 2 maal per dag aanbrengen op de aangetaste huid na reiniging van de 

geïnfecteerde oppervlakte 

● intertulle: de aangetaste huidstreken bedekken 

Voorzorgen 

● elk contact met de ogen vermijden 

● de duur van de behandeling beperken tot de tijd die strikt noodzakelijk is voor de genezing 

van de letsels, om het risico van resistentie te verminderen 

● niet gebruiken op natte, etterende wonden, in huidplooien of bij een beenulcus 


● lokale irritatie (zeldzaam) 

Interacties 

354




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

fusidinezuur 20 mg / g (derm.) 

Fucidin® - crème 

15 g € 8,75 € 8,75 € 8,75 

Fucidin® - crème 

15 g € 8,75 € 8,75 € 8,75 

Fucidin® - zalf 

15 g € 8,75 € 8,75 € 8,75 

Fucidin® - zalf 

fusidinezuur (derm.) 

Fucidin® - geÏmpregneerd verbandgaas Intertulle 

15 g 

10 x 

€ 8,75 

€ 11,30 

€ 8,75 

€ 11,30 

€ 8,75 

€ 11,30 




* 

355

FYSIOLOGISCHE ZOUTOPLOSSING (NATRIUMCHLORIDE 0,9%) 

OPLOSSINGEN VOOR REHYDRATIE 

Indicaties 


● acute diarree met matige dehydratie (wanneer perorale rehydratie onvoldoende of 

onmogelijk is) 


● stollingsstoornissen 

Posologie 

● soepele catheter inbrengen in onderhuids weefsel, bij voorkeur in de richting van het 

bovenlichaam, parallel aan de fascia, zonder de onderliggende spier te raken; vermijd de 

omliggende venen 

● aangewezen injectieplaatsen: buitenkant van de bovenbenen en buitenkant van de 

buikwand en borstkas 

● maximale hoeveelheid: ongeveer 1500 ml over 24 u per infusieplaats (debiet: 1 ml/min); 

bij verdeling over 2 injectieplaatsen kan tot 3 liter/24 uur toegediend worden 

Voorzorgen 

● het infuus kan gerust enkele dagen ter plaatse blijven 


● lokaal (injectieplaats): infectie, hematoom, oedeemvorming, pijn 

Interacties 

356




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

* 

natriumchloride 0,9% 

Ecoflac Plus® - s.c. 

500 ml 

€ 2,40 

€ 0,60 

€ 0,36 

Ecoflac Plus® - s.c. 

1000 ml 

€ 2,99 

€ 0,75 

€ 0,45 

Viaflo® - s.c. 

500 ml 

€ 2,78 

€ 0,69 

€ 0,42 

Viaflo® - s.c. 

Bron:APB; Tarief der farmaceutische specialiteiten, januari 2012. 

1000 ml 

€ 3,50 

€ 0,87 

€ 0,52 

357

FYTOMENADION 

ANTIHEMORRAGICA 

Vitamine K 

Indicaties 


● hypoprothrombinemie na overdosering van orale anticoagulantia, en waarbij het 

onderbreken van de anticoagulantiabehandeling niet volstaat 


Posologie 

● afhankelijk van het beoogde resultaat, de INR-waarde en de ernst van de bloeding: 0,5 

mg tot 10 mg oraal of (zeer traag: 1 mg per minuut) intraveneus 

● zo nodig om de 4 uur te herhalen (vitamine K heeft een kort halfleven), onder geleide 

van de INR-waarde 

Voorzorgen 

● niet intramusculair toedienen 

● intraveneus slechts te gebruiken indien orale inname onmogelijk is of in afwachting van 

hospitalisatie bij ernstige bloedingen 

● de toediening van het orale anticoagulans wordt stopgezet 


● IV-toediening kan veneuze irritatie of flebitis veroorzaken 

Interacties 

+ paraffine vermindert de opname van vitamine K 

358




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

fytomenadion 2 mg (inj./oraal) 

Konakion® - amp. Paediatric i.m. - i.v. - oraal 

fytomenadion 10 mg (inj./oraal) 

Konakion® - amp. i.m. - i.v. - oraal 

5 x 

10 x 

€ 11,31 

€ 11,08 

€ 11,31 

€ 11,08 

€ 11,31 

€ 11,08 




* 

359

GLIQUIDON 

MIDDELEN BIJ DIABETES 

Hypoglykemierende sulfamiden 

Indicaties 


● type 2–diabetes, na falen van dieet en fysieke activiteit, vooral bij patiënten zonder 

overgewicht 


● overgevoeligheid aan sulfamiden 

● diabetische keto-acidose, diabetisch precoma of coma 

● ernstige leverinsufficiëntie 

Posologie 

● de posologie is afhankelijk van de glykemiewaarden 

● beginnen met lage doses van 15 mg (1/2 compr.) per dag, in te nemen vóór het ontbijt 

● indien na 1 tot 2 weken onvoldoende resultaat: de dosis progressief opdrijven per 15 

mg; maximale dosis: 45 tot 60 mg per dag 

● toediening in 2 tot 3 giften, 20 tot 30 minuten vóór de maaltijd 

Voorzorgen 

● regelmatige controle van glycemie en HbA1c 

● bij infecties, chirurgische interventies of koorts: eventueel tijdelijk overschakelen op 

insuline 


● hypoglykemie (bij te hoge doses, bij onvoldoende glucosetoevoer, bij buitengewone 

lichamelijke inspanning, bij inname van andere geneesmiddelen) 

● gastro-intestinale ongewenste effecten (nausea, braken, constipatie, diarree) 

● gewichtstoename 

● huid- en mucosa-afwijkingen: (zeldzame) allergie, fotosensibilisatie 

● leverafwijkingen en hematologische afwijkingen 

Interacties 

+ antibacteriële sulfamiden, β-blokkers, niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen, orale 

anticoagulantia, tramadol, ACE-inhibitoren, sartanen, anti-aritmica, azoolderivaten 

(CYP3A4 inhibitoren), zelfs bij vaginale toedieningsvorm of onder de vorm van mondgel, 

alcohol: kunnen het hypoglykemiërend effect versterken 

+ CYP3A4 enzyminductoren (zie p. 9): kunnen het hypoglykemiërend effect verminderen 

+ β-blokkers: deze kunnen sommige symptomen van hypoglykemie maskeren, zoals 

palpitaties en tremoren 

+ orale anticogulantia: de INR kan oplopen 

360




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

gliquidon 30 mg (oraal) 

Glurenorm® - compr. (deelb.) 

40 x € 9,50 € 0,00 € 0,00 

Glurenorm® - compr. (deelb.) 

100 x € 14,78 € 0,00 € 0,00 






● pletten: Glurenorm® compr. mogen geplet worden 

* 

361

GLYCEROL + NATRIUMDOCUSAAT 

LAXATIVA 

Rectale laxativa 

Indicaties 


● obstipatie met fecale impactie 


● hemorroïden, anale fissuren, hemorragische rectocolitis, intestinale obstructie 

Posologie 

● 1 lavement 

● in het algemeen wordt met toediening van 1 lavement effect bekomen binnen de 5 tot 

20 minuten 

Voorzorgen 

● gebruik van dit laxativum kan een orale adequate behandeling niet vervangen en dient 

slechts occasioneel te gebeuren 

● risico van beschadigen tot perforatie van de rectummucosa (canule bevochtigen en 

voorzichtig inbrengen) 


● langdurig gebruik kan aanleiding geven tot anale irritatie en gewenning 

Interacties 

362




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

glycerol 1,2 g + docusaat 21 mg (rectaal) 

Laxavit® - lav. 

3 x 12 ml € 5,02 € 5,02 € 5,02 

Laxavit® - lav. 

1 x 12 ml € 2,14 € 2,14 € 2,14 




* 

363

HALOPERIDOL 

ANTIPSYCHOTICA 

Butyrofenonen 

Indicaties 

Zenuwstelsel: 

● delier 

● gedragsproblemen bij dementie, na falen van niet-medicamenteuze maatregelen en bij 

sterk storend gedrag 


● psychotisch gedrag, verwardheid 

● nausea, ook indien veroorzaakt door metabole aandoeningen (bv. nierinsufficiëntie en 

hypercalcemie) 

● intestinale obstructie (in associatie met morfine en butylhyoscine) 

● hik 


● ziekte van Parkinson 

364

Posologie 

Wanneer een neurolepticum overwogen wordt bij oudere dementerende patiënten dient de 

behandeling zo kort mogelijk te zijn en aan de laagst mogelijke dosis. 

De dosis moet individueel ingesteld worden op basis van de therapeutische respons en het 

optreden van extrapiramidale ongewenste effecten. 

Delier, agitatie, psychotisch gedrag, verwardheid: 

● aanvangsdosis: 0,5 mg tot 1 mg per dag in 1 of 2 giften (druppels of comprimés) 

● indien nodig de dosis verhogen na 4 tot 7 dagen tot een maximale dosis van 5 mg per 

dag (in meerdere giften) 

● bij stabiele toestand: geleidelijk de dosis verminderen 

● bij één inname per dag: inname ‘s avonds 

● druppels kunnen opgelost worden in vloeistof 

● im toediening: 2 tot 5 mg om de 4 tot 8 uur (te vermijden in palliatieve context) 

● bij episodes van acute verwardheid in palliatieve setting kan haloperidol (10 mg tot 30 

mg per dag) geassocieerd worden aan midazolam (30 tot 60 mg per dag) in subcutaan 

infuus 

Nausea: 

● 1,5 mg 1 tot 2 maal per dag per os of 5 mg per dag via continu infuus 


● parenterale toediening van haloperidol (5 mg tot 10 mg/24 u), in combinatie met morfine 

(dosis afhankelijk van de hoeveelheid opiaat die reeds wordt toegediend) en butylhyoscine 

(60 mg tot 300 mg/24 u) 

Hik: 

● 1,5 mg 3 maal per dag 

Voorzorgen 

(relatief in palliatieve setting) 

● opletten bij gebruik van druppels: deze zijn beschikbaar onder 2 verschillende 

concentraties: 2 mg/ml en 10 mg/ml 

● rekening houden met het risico van vallen en de gevolgen hiervan 

● bij patiënten met epilepsie kan het noodzakelijk zijn de dosis van de anti-epileptica aan 

te passen, vermits haloperidol de epilepsiedrempel kan verlagen 

● voorzichtigheid tijdens een hittegolf: stoornissen in de thermoregulatie zijn mogelijk 

365


Incidentie van ongewenste effecten bij ouderen is dosisafhankelijk: dus steeds de laagst 

mogelijke noodzakelijk dosis gebruiken gedurende een zo kort mogelijke periode. 

● centraal zenuwstelsel: extrapiramidale verschijnselen (acute dystonie, parkinsonisme, 

bewegingsdrang, tardieve dyskinesie, maligne neuroleptisch syndroom), sedatie, verlagen 

van de convulsiedrempel 

● cardiovasculair systeem: orthostatische hypotensie (vooral bij parenterale toediening), 

tachycardie, verlenging van het QT-interval en aritmieën (risico van torsades de pointes), 

risico van plotse cardiale dood, vooral bij hoge doses of bij te snel verhogen van de 

dosering 

● toegenomen risico van overlijden bij demente patiënten (risico verhoogt naarmate de 

behandeling langer duurt) 

● verhoogd risico van veneuze thrombo-embolieën 

● anticholinerge effecten (in beperkte mate) 

● vaak slikstoornissen bij langdurige behandeling gecombineerd met tardieve dyskinesie 

(risico op cachexie, dehydratie, gevoel van verstikking, verslikken, pneumonie) 

Interacties 

+ antihypertensiva en alfa-blokkers (gebruikt n.a.v. prostaathypertrofie): verhoogd risico 

van orthostatische hypotensie 

+ geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken en alcohol: haloperidol 

versterkt hun sedatief effect 

+ geneesmiddelen die het QT-interval verlengen (zie p. 7), de hartfrequentie vertragen en 


+ metoclopramide: verhoogd risico van extrapiramidale nevenverschijnselen 

+ geneesmiddelen die de epileptogene drempel verlagen (zoals SSRI’s, tramadol, 

cholinesterase-inhibitoren): verhoogd risico op convulsies 

+ levodopa en dopamine-agonisten: wederzijds antagonisme van deze geneesmiddelen 

+ inductoren of inhitoren van CYP2D6 en CYP3A4 (zie p. 9): beïnvloeding van het 

therapeutisch effect van haloperidol 

366




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

haloperidol 2 mg (oraal) 

Haldol® - compr. (deelb.) 

haloperidol 2 mg / ml (oraal) 

Haldol® - druppels 

25 x 

30 ml 

€ 6,94 

€ 7,05 

€ 0,94 

€ 0,99 

€ 0,56 

€ 0,59 




haloperidol 5 mg (inj.) 

Haldol® - amp. i.m. - i.v. 

haloperidol 10 mg / ml (oraal) 




15 ml 

25 x 

5 x 

30 ml 

20 x 

€ 5,93 

€ 10,49 

€ 7,44 

€ 17,52 

€ 22,53 

€ 0,54 

€ 2,17 

€ 1,13 

€ 4,60 

€ 6,32 

€ 0,33 

€ 1,30 

€ 0,68 

€ 2,76 

€ 3,79 






● pletten: Haldol® compr. 2 mg, 5 mg en 20 mg mogen ex tempore geplet worden; er 

bestaan alternatieven (druppels en ampullen voor i.m. en i.v.-toediening) 

* 

367

HYDROCOLLOIDVERBAND 


Hydrocolloidverbanden 

Indicaties 

Dermatologie: 

● wonden, doorligwonden, ulcus cruris venosum 


● geïnfecteerde of zeer exsudatieve wonden 

Posologie 

● n.a.v. het eerste gebruik bij een geïnfecteerde wonde: wonde reinigen met 

chloorhexidinedigluconaat waterige oplossing 0,05%; spoelen met NaCl-oplossing 0,9%; 

de randen van de wonden deppen, zonder te wrijven met een steriel kompres om de 

overtollige oplossing te verwijderen; de grootte van het verband zo kiezen dat het de 

wondoppervlakte overlapt en de beschadigde huid bedekt 

● bij volgende applicaties: niet meer reinigen met chloorhexidine maar met fysiologische 

oplossing 

● de frequentie van verversen hangt af van het uitzicht van het verband (de mate van 

verzadiging ervan) en van de wonde (de mate van exsudaat); in principe wordt het verband 

slechts vervangen indien het vuil of verzadigd is of indien het loskomt 

● minstens 2 dagen en maximum 7 dagen ter plaatse laten; indien het verband al op minder 

dan 2 dagen verzadigd is moet naar een meer absorberend type verband worden 

overgeschakeld 

Voorzorgen 

● voortijdig verwijderen van het verband kan de randen van de wonde beschadigen; bij 

het verwijderen van het verband moet er getrokken worden parallel met de huid 


Interacties 

368



Opmerkingen 

Gezien de grote variatie in beschikbare hydrocolloïdverbanden, is het onmogelijk een 

objectieve prijsvergelijking te maken. Om die reden kan geen ‘goedkoopste’ keuze worden 

voorgesteld. Toch is het mogelijk om op basis van de uitgebreidheid en de locatie van het 

letsel voor elk individueel geval een rationele en economisch verantwoorde keuze te maken, 

waarbij met de grootte van de verpakking, de afmetingen van de verbanden en de eventuele 

knipbaarheid wordt rekening gehouden. 

Terugbetalingsvoorwaarden sinds 1 juli 2007: 

● voor patiënten met chronische wonden (wonden die gedurende 6 weken zijn behandeld 

en die na deze periode onvoldoende geheeld zijn): 

- forfaitaire tegemoetkoming van 20 EUR/maand (rechtstreeks aan de patiënt betaald 

door de mutualiteit) gedurende 3 maanden (3 maal te hernieuwen) 

- bijkomende tegemoetkoming van 0,25 EUR bij het afleveren in de apotheek voor 

bepaalde verbandmiddelen (cfr. lijst beschikbaar op de website van het RIZIV) 

● de kosten van de verbandmiddelen die de patiënt zelf nog moet betalen komen in 

aanmerking voor de maximumfactuur 

● de behandelende arts moet: 

- een "kennisgeving" opsturen aan de adviserend geneesheer van het ziekenfonds 

(beschikbaar op de website van het RIZIV) 

- op de voorschriften voor de apotheker de vermelding "derdebetalersregeling van 

toepassing" aanduiden 

369

HYDROCORTISON 


Corticosteroiden - zwak werkzame preparaten 

Indicaties 

Dermatologie: 

● eczeem (dermatitis) 


● eczeem van de gehoorgang 


● jeuk 





● huidatrofie 

Posologie 

● hydrocortisonacetaat wordt in het algemeen aanbevolen voor toepassing op het gelaat 

(ogen vermijden), in de huidplooien en op de huid rond de genitaliën 

● 1 tot 2 maal per dag in een dunne laag gelijkmatig aanbrengen op de te behandelen 

huidletsels, en insmeren tot volledige opname 

● de behandeling wordt stopgezet van zodra de huidaandoening onder controle is 

Voorzorgen 

● alhoewel hydrocortison een zwak werkend corticosteroïd is, kan men bij langdurig gebruik 

op grote oppervlakten, op een beschadigde huid of onder occlusief verband, het optreden 

van systemische effecten niet uitsluiten 

● niet op de oogleden of op mucosa aanbrengen 

● bij behandeling van jeuk: gebruik maken van hydraterende crèmes: een droge huid is 

vaak de oorzaak van pruritus 


● contactallergie (zeldzaam) 

● bij langdurig gebruik in het gelaat, in de grote huidplooien en in het anogenitaal gebied 

kan huidatrofie optreden, dikwijls irreversibel met dunner worden van de huid, 

teleangiëctasieën en purpura 

● vertraging van het wondgenezingsproces 

Interacties 

370




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

hydrocortison 5 mg / g (derm.) 

Azacortine® - crème 

hydrocortison 10 mg / g (derm.) 

Cremicort-H® - crème 

hydrocortisonacetaat 10 mg / g (derm.) 

Conforma Hydrocortisone® - crème 

30 g 

20 g 

30 g 

€ 7,88 

€ 7,99 

€ 7,49 

€ 7,88 

€ 7,99 

€ 7,49 

€ 7,88 

€ 7,99 

€ 7,49 

Pannocort® - crème 

30 g € 8,13 € 8,13 € 8,13 





HYDROFIELE CREME MET HYDROCORTISONACETAAT 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Hydrofiele crème met 1% hydrocortisonacetaat TMF 

Samenstelling 

Hydrocortisonacetaat 1 g 

Gebufferde cetomacrogolcrème TMF q.s. ad 100 g 

Prijs 








Op uitdrukkelijke vraag van de arts kan de crème bereid worden zonder bewaarmiddelen. De 

houdbaarheid is dan slechts 1 week. 

* 

371

IBUPROFEN 

NIET-STEROIDALE ANTI-INFLAMMATOIRE MIDDELEN 

Arylpropionzuurderivaten 

Indicaties 

Pijn en koorts, Palliatieve zorg: 

● tweede keuze voor de behandeling van pijn (trap 1 van de WHO-pijnladder) 


● tweede keuze voor pijn bij artrose (beperkte indicatie bij ouderen vanwege de meer 

frequente complicaties) 

● eerste keuze bij acute jichtaanval 


● antecedenten van astma, bronchospasme, rhinitis of urticaria door gebruik van 

acetylsalicylzuur of een niet-steroïdaal anti-inflammatoir middel 

● actief gastroduodenaal ulcus en elk ulceratief duodenumletsel 

● ernstige lever-, nier- of hartinsufficiëntie 

Posologie 

De dosis dient zo laag mogelijk en de duur van de behandeling zo kort mogelijk te zijn. 

● pijn: 200 mg tot 400 mg per inname; maximum 1,2 g per dag 

● ontsteking: 400 mg tot 800 mg per inname; maximum 2,4 g per dag 

Inname 1u voor de maaltijd kan de werkingssnelheid verhogen; inname tijdens of na de 

maaltijd kan daarentegen gedeeltelijk de agressieve werking van het NSAID op de maag 

verminderen. 

Voorzorgen 

● voorzichtigheid is geboden bij ouderen: de ongewenste effecten van NSAIDs zijn in deze 

populatie frequenter en hebben vaker ernstige gevolgen (verminderde nieren hartfunctie 

● voorzichtigheid is geboden bij voorgeschiedenis van peptisch ulcus of een gastro-intestinale 

bloeding en in aanwezigheid van gekende cardiale morbiditeit (vocht- en waterretentie) 

● voorzichtigheid is geboden bij zona: verhoogd risico op ernstige huidcomplicaties 


372


● gastro-intestinaal: occult bloedverlies, soms gepaard gaande met bloedingen of perforaties 

ten gevolge van gastroduodenaal ulcus; gastro-intestinale klachten zoals nausea, braken, 

diarree... 

● nieren: water-en zoutretentie, vermindering van de nierfunctie met nierinsufficiëntie, 

oedeem, verhoogde bloeddruk en optreden of verergering van hartfalen als mogelijke 

gevolgen 

● inhibitie van de plaatjesaggregatie en dus hoger risico van bloedingen 

● centraal zenuwstelsel: hoofdpijn, duizeligheid, verwardheid 

● overgevoeligheidsreacties zoals bronchospasmus, rash, Quincke oedeem 

Interacties 

+ andere niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen: geen onderlinge associatie van 2 of 

meerdere NSAID’s (acetylsalicylzuur in lage dosis voor cardiovasculaire preventie en coxibs 

inbegrepen): verhoogd risico van ongewenste effecten; indien een associatie met 

acetylsalicylzuur toch noodzakelijk is, wordt ibuprofen ingenomen 8 uur vóór of een half 

uur ná de inname van acetylsalicylzuur (met onmiddellijke vrijstelling) om het 

cardioprotectief effect ervan te vrijwaren 

+ anticoagulantia, bloedplaatjes-antiaggregerende middelen: verhoogd risico van bloedingen 

+ antihypertensiva: vermindering van de antihypertensieve werking 

+ corticosteroïden, SSRI en venlafaxine: verhoogd risico van gastro-intestinale bloedingen 

+ diuretica: vermindering van het diuretisch effect 

+ diuretica, ACE-inhibitoren, sartanen: risicoverhoging nierinsufficiëntie 

+ ciclosporine, tacrolimus: verhoogd risico van nefrotoxiciteit 

+ lithium, methotrexaat: vermindering van de excretie: verhoging van de plasmaconcentratie 

van lithium en methotrexaat en dus verhoogd risico van toxiciteit 

+ chinolonen: verhoogd risico van convulsies 

+ kaliumverhogende geneesmiddelen (ACE-inhibitoren, sartanen, kaliumsparende diuretica, 

kaliumsupplementen): verhoogd risico van hyperkaliëmie 

+ digoxine en sommige anti-aritmica zoals sotalol en flecaïnamide: verhoogd risico van 

overdosering door verminderde renale eliminatie 

373




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

* 

ibuprofen 200 mg (oraal) 

Ibuprofen Sandoz® - compr. 

30 x 

€ 3,35 

€ 3,35 

€ 3,35 

Ibuprofen Teva® - compr. 

30 x 

€ 3,35 

€ 3,35 

€ 3,35 

Buprophar® - compr. 

30 x 

€ 3,35 

€ 3,35 

€ 3,35 

Dolofin® - compr. 

30 x 

€ 3,50 

€ 3,50 

€ 3,50 

Ibumed® - compr. 

24 x 

€ 3,35 

€ 3,35 

€ 3,35 

Nurofen® - compr. 

48 x 

€ 8,27 

€ 8,27 

€ 8,27 

Spidifen® - gran. (zakjes) 

24 x 

€ 4,24 

€ 4,24 

€ 4,24 

Nurofen® - compr. Kinderen 

24 x 

€ 4,51 

€ 4,51 

€ 4,51 


30 x 

€ 6,33 

€ 6,33 

€ 6,33 

Nurofen® - compr. (orodisp.) 


12 x 

€ 3,00 

€ 3,00 

€ 3,00 

Ibuprofen EG® - compr. 

100 x 

€ 8,27 

€ 1,41 

€ 0,85 

* 


100 x 

€ 8,52 

€ 1,50 

€ 0,90 

* 

Ibuprofen Sandoz® - compr. (deelb.) 

100 x 

€ 9,03 

€ 1,67 

€ 1,00 

* 


30 x 

€ 5,89 

€ 0,53 

€ 0,32 

* 

Spidifen® - gran. (zakjes) 

30 x 

€ 5,97 

€ 0,56 

€ 0,33 

* 


30 x 

€ 6,00 

€ 0,57 

€ 0,34 

* 


30 x 

€ 6,07 

€ 0,60 

€ 0,36 

* 


30 x 

€ 6,07 

€ 0,60 

€ 0,36 

* 

Brufen® - compr. 

100 x 

€ 11,65 

€ 4,10 

€ 3,39 

Buprophar® - compr. 

30 x 

€ 5,55 

€ 5,55 

€ 5,55 

Optalidon Nieuwe Formule® - compr. 

24 x 

€ 5,32 

€ 5,32 

€ 5,32 

Epsilon® - compr. 

30 x 

€ 7,30 

€ 7,30 

€ 7,30 


30 x 

€ 8,70 

€ 8,70 

€ 8,70 

Spidifen® - compr. (deelb.) 

24 x 

€ 6,99 

€ 6,99 

€ 6,99 

Perdofemina® - compr. 

30 x 

€ 8,95 

€ 8,95 

€ 8,95 

Nurofen® - compr. Fasttabs 

24 x 

€ 8,13 

€ 8,13 

€ 8,13 

Nurofen® - caps. Fastcaps 

20 x 

€ 8,38 

€ 8,38 

€ 8,38 

Nurofen® - poeder (zakjes) Fastpowder 

10 x 

€ 6,22 

€ 6,22 

€ 6,22 

374


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 



60 x € 7,93 € 1,29 € 0,77 * 


30 x € 6,59 € 0,80 € 0,48 * 


50 x € 8,06 € 1,34 € 0,80 * 


30 x € 6,60 € 0,81 € 0,49 * 


30 x € 6,73 € 0,86 € 0,51 * 


50 x € 9,08 € 1,69 € 1,02 * 


30 x € 7,13 € 1,02 € 0,61 * 

Brufen® - compr. Forte 

60 x € 11,10 € 3,84 € 3,19 

Brufen® - compr. Forte 


Brufen® - compr. Retard (vertraagde vrijst.) 

30 x 

60 x 

€ 8,90 

€ 13,56 

€ 2,79 

€ 5,01 

€ 2,38 

€ 4,09 

Ibuprofen EG® - compr. (vertraagde vrijst., deelb.) 30 x € 9,71 € 3,18 € 2,68 

Brufen® - compr. Retard (vertraagde vrijst.) 

28 x € 9,58 € 3,12 € 2,63 






● pletten: Brufen® drag. 200 en 400 mg en Brufen. Forte® compr. 600 mg mogen geplet 

worden 

* 

375

IJZERGLUCONAAT 

MINERALEN 

Ijzer - orale preparaten 

Indicaties 


● ferriprieve anemie 


● patiënten met hypersideremie 

Posologie 

● 1 bruistablet per dag (equivalent aan 80 mg elementair ijzer) opgelost in water, in te 

nemen ongeveer een half uur vóór de maaltijd 

● inname na de maaltijd vermindert het risico van gastro-intestinale klachten maar 

belemmert de resorptie (met nagenoeg 40% verminderd) 

Voorzorgen 

● de behandeling dient voortgezet te worden, niet enkel tot na de normalisatie van het 

hemoglobinegehalte, maar tot de ijzerreserves aangevuld zijn, wat 3 maanden kan duren 

● een bruistablet Losferron® bevat 214,5 mg of 9,33 mEq natrium 

● ijzer in vloeibare vorm kan een verkleuring van de tanden veroorzaken; dit kan vermeden 

worden door zoveel mogelijk contact van het ijzer met de tanden te beperken (bv. door 

een rietje te gebruiken) 


● nausea, braken, obstipatie of diarree (+ zwartkleuring van de stoelgang zonder 

pathologische betekenis) 

Interacties 

+ magnesium- en calciumzouten, antacida, melk en melkproducten: vermindering van de 

ijzerresorptie 

+ bisfosfonaten, entacapone, levodopa, levothyroxine, methyldopa, chinolonen: ijzer 

vermindert de resorptie van deze geneesmiddelen 

+ tetracyclines: wederzijdse beïnvloeding van de resorptie 

Indien concomitant gebruik van bovenstaande middelen noodzakelijk is, dient tussen de 

innames een interval van 2 tot 3 uur gerespecteerd te worden. 

376




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

ijzergluconaat 695 mg (oraal) 

Losferron® - bruiscompr. (deelb.) 

60 x € 18,30 € 18,30 € 18,30 

Losferron® - bruiscompr. (deelb.) 

30 x € 9,69 € 9,69 € 9,69 




* 

377

IMIPRAMINE 



Indicaties 

Zenuwstelsel: 

● gegeneraliseerde angststoornis 


● recent myocardinfarct, aritmieën, intracardiale geleidingsstoornis 

● ernstig leverlijden 

Posologie 

● aanvangsdosis: 10 mg per dag ’s morgens; indien nodig, dosis te verhogen tot een 

maximale dosis van 150 mg per dag in meerdere giften (een veel hogere dosis dan deze 

gebruikt bij depressiebehandeling) 

● bij stopzetten van de behandeling is het raadzaam de dosis geleidelijk te verminderen, 

maar er bestaat een kans op recidief na stopzetten van de behandeling 

Voorzorgen 

● bijzondere aandacht voor anticholinerge effecten bij patiënten met prostaathypertrofie, 

urinaire retentie, gesloten-hoekglaucoom 






● sedatie, verwardheid, beven 

● anticholinerge verschijnselen zoals droge mond, visusstoornissen, accomodatiestoornissen, 

verminderde traanproductie, mictiestoornissen, obstipatie, geheugenstoornissen 


● hyponatriëmie 

378

Interacties 

+ MAO-inhibitoren of minder dan 2 weken na stopzetten van MAO-inhibitoren: 

+ geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken en alcohol: 

versterking van het sedatief effect 

+ geneesmiddelen die het QT-interval verlengen (zie p. 7), de hartfrequentie vertragen en 


+ antihypertensiva met centrale werking (methyldopa, clonidine, guanfacine, moxonidine): 

imipramine gaat hun werking tegen 

+ sympathicomimetica: imipramine versterkt hun ongewenste effecten (tachycardie, 

verlaging van de convulsiedrempel, arteriële hypertensie, psychiatrische stoornissen,…) 

+ enzyminductoren of –inhibitoren (zie p. 9): wijziging van het therapeutisch effect van 

imipramine 

+ geneesmiddelen die de epilepsiedrempel verlagen (SSRI’s, neuroleptica, tramadol, 

cholinesteraseremmers): additie van de risico's op convulsies 

+ producten met serotoninerge eigenschappen (sommige antidepressiva, tramadol, buspiron, 

ergotaminederivaten, dextromethorfan,lithium, triptanen, St-Janskruid, ...) toename van 

de toxiciteit en verhoogd risico van optreden van serotoninerg syndroom; indien een 

associatie met deze producten niet kan vermeden worden moet de behandeling 

progressief worden opgestart onder regelmatige controle 

+ geneesmiddelen met een mogelijk obstiperend effect (waaronder opioïden, andere 

imipraminederivaten, H1-antihistaminica, diuretica, verapamil, diltiazem, amlodipine, 

ondansetron, moxonidine, clonidine): toename van het risico van obstipatie 

+ geneesmiddelen die hyponatriëmie kunnen veroorzaken (bv. diuretica, SSRI’s, 

carbamazepine,…): verhoogd risico van hyponatriëmie 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

imipramine 10 mg (oraal) 

Tofranil® - compr. 

imipramine 25 mg (oraal) 

Tofranil® - compr. 

60 x 

200 x 

€ 5,93 

€ 11,10 

€ 0,54 

€ 2,38 

€ 0,33 

€ 1,43 





● geen betrouwbare gegevens terug te vinden 

* 

379

INSULINES MET INTERMEDIAIRE WERKINGSDUUR 


Insuline 

Indicaties 


● type 2-diabetes: aanbevolen bij het falen van de orale behandeling (HbA1c > 8% bij 2 

metingen met een interval van 3 maanden, ondanks een optimale orale behandeling) 


● hypoglykemie 

Posologie 

● de aanvangsdosis (in combinatie met orale antidiabetica) bedraagt ongeveer 0,15 à 0,20 

E/kg, ‘s avonds toe te dienen 

● het wijzigen van de dosis zal gebeuren in functie van de glykemiewaarden bij het opstaan: 

- dosis insuline opdrijven met 4 IE indien nuchtere glycemie > 144 mg/dl bij 3 

opeenvolgende metingen 

- dosis insuline opdrijven met 2 IE indien nuchtere glycemie tussen 108 en 144 mg/dl 

bij 3 opeenvolgende metingen 

- dosis insuline verminderen met 4 IE indien nuchtere glycemie < 72 mg/dl bij 3 

opeenvolgende metingen of bij nachtelijke hypoglykemie 

● indien de insulinedosis bij het slapengaan 40 IE overschrijdt, zal het stopzetten van de 

orale antidiabetica alsook het verdelen van de totale insulinedosis moeten overwogen 

worden: 2/3 ’s morgens en 1/3 voor het avondmaal 

Voorzorgen 

● hypoglykemie kan voorkomen bij het overslaan van een maaltijd of bij gebruik van te 

hoge doses 

● vóór het toedienen: zorgen voor een goede homogenisatie van de suspensie 

● geopende flacons of patronen worden niet in de koelkast bewaard 


● hypoglykemie 

● lipodystrofie op de plaats van injectie van insuline, vooral bij slechte injectietechniek 


● allergische huidreacties 

380

Interacties 

+ orale antidiabetica (OAD), MAO-remmers, niet-selectieve β-blokkers, ACE-inhibitoren, 

anti-aritmica, alcohol, anabole steroïden en antibacteriële sulfamiden: verminderen de 

behoefte aan insuline 

+ thiazidediuretica, glucocorticoïden, thyroïdhormonen, β-sympathomimetica: verhogen 

de behoefte aan insuline 

+ β-blokkers, centrale antihypertensiva: kunnen sommige tekenen van hypoglykemie 

maskeren (zoals hartkloppingen en tremoren) 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

insuline-isofaan 100 IE (inj.) 

Insuman Basal® - flacon s.c. 

5 x 5 ml € 32,89 € 0,00 € 0,00 

Insulatard® - flacon i.m. - s.c. 

1 x 10 ml € 18,25 € 0,00 € 0,00 

Humuline NPH® - flacon i.m. - s.c. 

insuline-isofaan 100 IE / ml (inj.) 

Insuman Basal® - patroon s.c. 

1 x 10 ml 

5 x 3 ml 

€ 22,54 

€ 29,08 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

Insulatard® - patroon s.c. Penfill 

5 x 3 ml € 33,06 € 0,00 € 0,00 

Humuline NPH® - patroon s.c. Cartridge 

5 x 3 ml € 33,18 € 0,00 € 0,00 

Insuman Basal® - patroon spuit s.c. Solostar 5 x 3 ml € 29,08 € 0,00 € 0,00 





● voorafgaand aan het eerste gebruik: in de koelkast bewaren (2°C - 8°C) 

● eens in gebruik: op kamertemperatuur bewaren (max 25°C), buiten invloed van direct 

zonlicht 

● mag niet ingevroren worden 

* 

381

IPRATROPIUM 


Kortwerkende anticholinergica 

Indicaties 


● eerste keuze bij COPD (al of niet in combinatie met β2-mimeticum): basisbehandeling 

en behandeling acute exacerbatie 

● tweede keuze bij astma (bij contra-indicatie voor β2-mimetica of in associatie met 

β2-mimetica): basisbehandeling en behandeling acute aanval 


Posologie 

● dient aangepast volgens de ernst van de symptomen en op geleide van het bekomen 

resultaat 

● doseeraërosol: 2 puffs (40 µg) 3 tot 4 maal per dag; maximum 12 puffs per 24 uur 

● oplossing voor verneveling: 250 µg tot 500 µg 3 tot 4 maal per dag; aanvullen met 

fysiologisch serum tot het gewenste volume wordt bereikt (afhankelijk van de gebruikte 

vernevelaar) 

Voorzorgen 

● voorzichtigheid bij patiënten met verhoogde gevoeligheid voor geslotenhoekglaucoom, 

uitgesproken prostaathypertrofie of urineretentie ten gevolge van obstructie t.h.v. de 

blaashals 

● voorzichtigheid bij patiënten met verhoogd cardiovasculair risico (waaronder arrythmieën) 

● aërosol of oplossing mogen niet in de ogen terechtkomen: risico van pupil-verwijding, 

verhoogde oogdruk, accommodatiestoornissen… 

● bij gebruik van de doseeraërosol: gedurende 10 sec goed schudden vóór gebruik; 

voorzetkamer aanbevolen bij ouderen (bij onvoldoende inspiratiekracht en slechte 

coördinatie) 


● hoofdpijn, palpitaties nausea, droge mond 

● hoest, paradoxale bronchospasmen 

Interacties 

+ fysicochemische onverenigbaarheid van dinatriumcromoglicaat met ipratropiumoplossing: 

risico van precipitatie als het mengsel niet onmiddellijk wordt gebruikt 

+ anticholinerge middelen (sommige antiparkinsonmiddelen, H1-antihistaminica, 

spamolytica, neuroleptica, neuroleptische anti-emetica): een additie van ongewenste 

effecten waardoor sneller optreden van urinaire retentie, acuut glaucoom, obstipatie, 

een pseudodementieel beeld met verwardheid, desoriëntatie, geheugenstoornissen en 

gedragsstoornissen 

382




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

ipratropium 20 µg / dosis (inhal.) 

Atrovent® - doseeraërosol HFA 

ipratropium 0,25 mg / 1 ml (nevel) 

Nebu-Trop® - oploss. voor verneveling 

200 doses 

60 x 

€ 10,28 

€ 15,20 

€ 3,33 

€ 3,80 

€ 2,75 

€ 2,28 * 

Nebu-Trop® - oploss. voor verneveling 


Atrovent® - oploss. voor verneveling 

20 x 

60 x 

€ 8,27 

€ 18,48 

€ 1,41 

€ 7,35 

€ 0,85 

€ 5,89 

* 




20 x 

20 x 

€ 9,88 

€ 13,09 

€ 3,12 

€ 4,79 

€ 2,57 

€ 3,92 





Bewaring: inhalatie-oplossingen bevatten geen bewaarmiddel en dienen dus onmiddellijk 

na opening te worden gebruikt 

* 

383

ISOSORBIDEDINITRAAT - SUBLINGUAAL 

ANTI-ANGINOSA 

Nitraten - orale en/of sublinguale toediening 

Indicaties 


● acute angoraanval: behandeling en preventie 


● hypotensie 


● constrictieve pericarditis 

● ernstige anemie 

● intracraniële overdruk (bv. na trauma of hersenbloeding) 

Posologie 

Behandeling van een acute angoraanval: 

● 5 mg sublinguaal, zonodig herhalen na enkele minuten (maximum 3 maal), in te nemen 

in zittende of liggende houding 

Preventie van angor: 

● 1 tot 2 maal 5 mg sublinguaal, of 10 mg of 20 mg doorslikken, enkele minuten voor een 

dreigende of een te verwachten angoraanval 

Voorzorgen 

● indien geen snelle pijnstilling optreedt, moet men bedacht zijn op een myocardinfarct 

● voorzichtigheid is geboden bij recent myocardinfarct, ernstige coronaire atherosclerose 

en ernstige cerebrale sclerose 

● start met lage doseringen om eventuele, zeldzaam optredende hypotensieve reacties te 

onderkennen 


● vooral bij het begin van de behandeling: hoofdpijn, flush, vermoeidheid, (orthostatische) 

hypotensie, reflextachycardie en vertigo 

Interacties 

+ β-blokkers en calciumantagonisten: (gunstige) synergetische werking bij behandeling 

van angina pectoris 

+ alcohol en antihypertensiva: risico van verhoogd hypotensief effect 

384




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

isosorbidedinitraat 5 mg (oraal/subling.) 

Cedocard® - compr. (subling. en oraal, deelb.) 180 x € 9,04 € 1,68 € 1,01 

Cedocard® - compr. (subling. en oraal, deelb.) 

isosorbidedinitraat 10 mg (oraal) 

Cedocard® - compr. (oraal, deelb.) 





60 x 

100 x 

100 x 

100 x 

€ 6,33 

€ 7,88 

€ 10,10 

€ 13,67 

€ 0,70 

€ 1,28 

€ 2,04 

€ 3,27 

€ 0,42 

€ 0,77 

€ 1,23 

€ 1,96 






● pletten: voor een snelle werking is sublinguale toediening aangewezen; Cedocard® 

compr. kunen geplet worden voor orale toediening, maar dan zal de snelheid van werking 

verminderen 


● in de originele verpakking bewaren ter bescherming tegen lucht en vocht 

* 

385

ISOSORBIDEDINITRAAT - UITWENDIG GEBRUIK 

MIDDELEN BIJ ANALE FISSUREN 

Indicaties 


● anale fissuren 


Posologie 

● ongeveer 1 g zalf (d.i. ongeveer 1,5 cm) 3 maal per dag inmasseren ter hoogte van de 

peri-anale zone 

Voorzorgen 

● wegwerphandschoenen gebruiken bij het aanbrengen 


● hoofdpijn 

● hypotensie 

Interacties 

+ vasodilatatoren: verhoging van het risico op hypotensie 

386



HYDROFOBE ZALF MET ISOSORBIDEDINITRAAT 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Hydrofobe zalf met 1% isosorbidedinitraat TMF 

Samenstelling 

Isosorbidedinitraat 40%, verdund 1,25 g 

Vloeibare paraffine 2,5 g 


Prijs 


Richtprijs: € 15,65 voor 50 g 



387

KETOCONAZOL 


Antimycotica - azoolderivaten 

Indicaties 

Dermatologie: 

● seborroïsche dermatitis (eventueel in associatie met corticosteroïden) 


Posologie 

● crème (gezicht en lichaam): 1 tot 2 maal per dag de crème op het letsel aanbrengen, 

naargelang de ernst en de uitgebreidheid van het letsel 

● shampoo (hoofdhuid): het aangetaste gebied wassen, 5 tot 10 minuten laten inwerken 

en vervolgens spoelen; 2 behandelingen per week gedurende 2 tot 4 weken 

Voorzorgen 

● contact met de ogen vermijden, zowel voor de crème als de shampoo 

● tussen de 2 behandelingen met ketoconazol shampoo: geen gewone shampoo gebruiken 


● crème en shampoo: huidirritatie, branderig gevoel, allergische reactie (vooral na langdurige 

lokale behandeling met corticosteroïden) 

● shampoo: mogelijke verkleuring van het haar (vooral bij beschadigde of grijze haren) 

Interacties 

+ ketoconazol is een krachtige inhibitor van CYP3A4; de absorptie via de huid is slechts 

gering maar interacties met substraten van CYP3A4 (zie p. 9) zijn mogelijk 

388




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

ketoconazol 20 mg / g (derm.) 

Nizoral® - crème 

30 g € 7,55 € 1,16 € 0,70 

Nizoral® - shampoo 

100 ml € 11,06 € 11,06 € 11,06 




* 

389

KUNSTTRANEN 


Kunsttranen 

Indicaties 

Oogaandoeningen: 

● symptomatische behandeling van droge ogen veroorzaakt door onvoldoende traansecretie 


Posologie 

● indien nodig 

Voorzorgen 

● verkies het gebruik van producten die geen bewaarmiddel bevatten (in het bijzonder 

benzakoniumchloride), want hierdoor zijn allergische reacties mogelijk en verstoring van 

de tranenfilm; producten voor eenmalig gebruik bevatten geen bewaarmiddel maar zijn 

duurder 

● het dragen van contactlenzen dient vermeden indien de druppels benzalkoniumchloride 

bevatten; de lenzen mogen eventueel na 15 minuten weer worden ingebracht 



● dring aan op een correcte handhygiëne 


● het bewaarmiddel kan irritatie veroorzaken 

Interacties 

390




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

carbomeer 1 mg (oft.) 

Ocugel® - ooggel eenmalig gebruik 

carbomeer 1,2 mg (oft.) 

Vidisic® - ooggel EDO eenmalig gebruik 

carbomeer 2 mg / g (oft.) 

Vidisic® - ooggel 

20 x 

60 x 

10 g 

€ 9,27 

€ 19,80 

€ 7,30 

€ 9,27 

€ 19,80 

€ 7,30 

€ 9,27 

€ 19,80 

€ 7,30 

Liposic® - ooggel 

10 g € 7,30 € 7,30 € 7,30 

Lacrinorm® - ooggel 

carbomeer 2,5 mg / g (oft.) 

Ocugel® - ooggel 

carbomeer 3 mg / g (oft.) 

Alcon Eye Gel® - ooggel 

10 g 

10 g 

10 g 

€ 7,34 

€ 8,00 

€ 6,69 

€ 7,34 

€ 8,00 

€ 6,69 

€ 7,34 

€ 8,00 

€ 6,69 

Thilo-Tears® - ooggel 

dextraan 1 mg + hypromellose 3 mg / ml (oft.) 

Tears Naturale® - oogdruppels 

10 g 

15 ml 

€ 6,69 

€ 4,81 

€ 6,69 

€ 4,81 

€ 6,69 

€ 4,81 

Alcon Adequad® - oogdruppels 

hypromellose 3,2 mg / ml (oft.) 

Artelac® - oogdruppels 

hypromellose 5 mg / ml (oft.) 

Isopto Tears® - oogdruppels 

10 ml 

1 x 10 ml 

15 ml 

€ 5,70 

€ 4,86 

€ 4,21 

€ 5,70 

€ 4,86 

€ 4,21 

€ 5,70 

€ 4,86 

€ 4,21 

lanoline 30 mg + paraffine 30 mg + vaseline 940 mg / g (oft.) 

Duratears® - oogzalf 

3,5 g € 4,49 € 4,49 € 4,49 

perboraat 2,5 mg + natriumchloride 6,3 mg + natriumbicarbonaat 2,5 mg / ml (oft.) 

Alcasol® - oogdruppels 

polyvinylalcohol 14 mg / ml (oft.) 

Liquifilm Tears® - oogdruppels 

povidon 20 mg (oft.) 

Oculotect® - oogdruppels eenmalig gebruik 

povidon 20 mg / ml (oft.) 

Siccagent® - oogdruppels 

povidon 50 mg / ml (oft.) 

Oculotect® - oogdruppels 

9 ml 

15 ml 

20 x 

10 ml 

10 ml 

€ 6,25 

€ 5,09 

€ 7,04 

€ 4,96 

€ 6,07 

€ 6,25 

€ 5,09 

€ 7,04 

€ 4,96 

€ 6,07 

€ 6,25 

€ 5,09 

€ 7,04 

€ 4,96 

€ 6,07 





● gewone oogdruppels en gels mogen niet meer gebruikt worden 1 maand na opening; 

unidoses bevatten geen bewaarmiddel en zijn bestemd voor eenmalig gebruik 

* 

391

LEVOCABASTINE 

MIDDELEN BIJ RHINITIS EN SINUSITIS 

H1-antihistaminica - nasale preparaten 

Indicaties 


● acute allergische rhinitis 


Posologie 

● flacon telkens schudden voor gebruik en twee maal per dag 2 verstuivingen in ieder 

neusgat (maximum 3 tot 4 maal per dag indien nodig) 

● eerst de neus grondig snuiten vooraleer de spray te gebruiken en diep door de neus 

inademen tijdens het inspuiten 

Voorzorgen 

● voorzichtigheid is geboden bij ernstige nierinsufficiëntie 


● lichte en voorbijgaande lokale irritatie 

● zelden: allergische reacties 

Interacties 

392




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

levocabastine 50 µg / dosis (nasaal) 

Livostin® - neusspray 

100 doses € 12,44 € 12,44 € 12,44 




* 

393

LEVODOPA + BENSERAZIDE 

ANTIPARKINSONMIDDELEN 

Levodopa + dopadecarboxylase-inhibitor 

Indicaties 

Zenuwstelsel: 

● ziekte van Parkinson 


● gesloten-hoekglaucoom 

● recente coronaire accidenten, ernstige ritmestoornissen 

● psychosen of ernstige neurosen 

● maag- of duodenumulcus in de actieve fase 

● melanoom (of antecedenten van melanoom) 

Posologie 

● 62,5 mg (50 mg levodopa + 12,5 mg benserazide) 2 maal per dag; indien nodig, na 

minstens 3 dagen de dosis verhogen met 62,5 mg tot de werkzame dosis bereikt is 

● tabletten met conventionele toedieningsvorm bij voorkeur nuchter in te nemen; dit 

verhoogt echter het risico van gastro-intestinale ongewenste effecten 

● caps. HBS moeten bij de maaltijd genomen worden of met een tussendoortje 

Voorzorgen 

● bij fluctuaties in de werking na langdurig gebruik (“end-of-dose” akinesie, “peak-dose” 

dyskinesieën, “on-off” fenomeen) kan overgegaan worden op een vorm met vertraagde 

vrijstelling of op een frequentere toediening van lagere doses 

● patiënt attent maken op risico van slaperigheid, plotse slaapaanvallen en orthostatische 

hypotensie (risico wordt nog groter bij gebruik van antihypertensiva en vasodilatatoren, 

o.a. nitraten) 

● donker worden van de urine kan optreden in de loop van de behandeling 

● geen plotse onderbreking van de behandeling behalve ter voorbereiding van een 

chirurgische ingreep (12 tot 48u voordien) 


● bij de aanvang van de behandeling: 

- nausea, braken, obstipatie 

- orthostatische hypotensie en zelden aritmie 

- gedragsproblemen (verwardheid, hallucinaties, delirium) 

- hypersexualiteit 

- overdreven slaperigheid en plotse slaapaanvallen tijdens de dag 

- smaakstoornissen 

- op lange termijn: dyskinesieën, dystonieën, motorische fluctuaties 

394

Interacties 

+ niet-selectieve MAO-inhibitoren: risico van hypertensieve crisis; bij het stopzetten van 

een behandeling met MAO-inhibitoren moet minstens 14 dagen gewacht worden 

vooraleer te starten met levodopa 

+ neuroleptica (en aanverwanten zoals alizapride, metoclopramide, veralipride): gaan de 

werking van levodopa tegen 

+ selectieve serotonine-heropnameremmers, calciumantagonisten: risico van verergering 

van de Parkinsonsymptomen 

+ eiwitrijk voedsel, anticholinergica, ijzerzouten: verminderen de absorptie van levodopa; 

indien toch een assocatie met ijzer: de innames minstens twee uren uit elkaar 

+ antihypertensiva en vasodilatatoren (o.a. nitraten): verhoogd risico van orthostatische 

hypotensie 

+ memantine: toename van de ongewenste dopaminerge effecten 

+ bupropion: neuropsychische stoornissen (te vermijden) 

+ baclofen: neuropsychische en gastro-intestinale stoornissen (te vermijden) 

+ methyldopa: verhoogt het effect van levodopa (te vermijden) 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

levodopa 100 mg + benserazide 25 mg (oraal) 

Prolopa 125® - caps. 

100 € 13,81 € 3,32 € 1,99 * 

Prolopa 125® - caps. HBS (vertraagde vrijst.) 

100 € 13,81 € 3,32 € 1,99 * 

Prolopa 125® - compr. Disp. (oplosb., deelb.) 

levodopa 200 mg + benserazide 50 mg (oraal) 

Levodopa / Benserazide Teva® - compr. (deelb.) 

100 

200 

€ 13,81 

€ 30,05 

€ 3,32 

€ 8,12 

€ 1,99 

€ 4,83 

* 

* 

Levodopa / Benserazide Teva® - compr. (deelb.) 100 € 17,81 € 4,70 € 2,82 * 

Levodopa / Benserazide Teva® - compr. (deelb.) 30 € 8,52 € 1,50 € 0,90 * 

Prolopa 250® - compr. (deelb.) 

100 € 20,67 € 5,68 € 3,41 * 

Prolopa 250® - compr. (deelb.) 

30 € 9,96 € 1,99 € 1,20 * 






● pletten/openen: Prolopa® compr. 250 mg mogen ex tempore geplet worden; Prolopa® 

caps. 125 mg en 250 mg mogen geopend worden; er is een alternatieve vorm (oplosbare 

comprimés); capsules met vertraagde vrijstelling (caps. HBS) mogen niet geopend worden 

* 

395

LEVOTHYROXINE 

MIDDELEN IN VERBAND MET DE SCHILDKLIER 

Indicaties 


● hypothyreose 


● hyperthyreose 

Posologie 

● starten met 0,0125 mg tot 0,0250 mg per dag 

● nadien wordt iedere 3 tot 4 weken de dosis individueel aangepast in functie van het 

klinisch beeld en van de serumspiegels van TSH en T4 en dit tot normalisatie 

● de dosis kan progressief opgedreven worden met 0,0125 mg tot 0,0250 mg 

● één maal per dag nuchter in te nemen (30 min vóór het ontbijt) 

Voorzorgen 

● een te hoge aanvangsdosis of te snel opdrijven van de dosis, kan bij oudere patiënten 

met cardiovasculaire aandoeningen en met reeds lang bestaande hypothyreose aanleiding 

geven tot ernstige, soms fatale, cardiale complicaties (myocardinfarct plotse dood); bij 

deze risicopatiënten moet men zich soms beperken tot een onvoldoende hoge 

suppletie-dosis, waarmee geen normale TSH-waarde bereikt wordt 

● bij opstarten van de behandeling bij diabetespatiënten, kan het nodig zijn de doses van 

insuline of van orale antidiabetische middelen te verhogen 

● monitoring van serumspiegels van TSH na elke dosiswijziging en jaarlijks wanneer de 

behandeling stabiel is 


● treden zelden op bij adequate posologie 

● bij overdosering: symptomen van hyperthyreose (beven, tachycardie, aritmieën, nervositeit, 

...) 

● een geringe maar langdurige overdosis verhoogt het risico van osteoporotische fracturen 

bij postmenopauzale vrouwen 

Interacties 

+ orale anticoagulantia: levothyroxine versterkt het antistollingseffect (vooral bij opstarten 

van behandeling met levothyroxine) 

+ colestyramine, sucralfaat, aluminiumhydroxide (antacida), calciumcarbonaat, ijzerzouten, 

zuivelproducten, voedingssupplementen met mineralen: daling van de gastro-intestinale 

absorptie van levothyroxine: minstens 2 uur tijd laten tussen de inname van deze 

producten en levothyroxine 

396




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

levothyroxine 0,025 mg (oraal) 

Elthyrone® - compr. (deelb.) 

100 x € 5,49 € 0,37 € 0,22 

Euthyrox® - compr. (deelb.) 

84 x € 5,96 € 0,55 € 0,33 

L-Thyroxine® - compr. (deelb.) 



112 x 

100 x 

€ 6,52 

€ 5,83 

€ 0,77 

€ 0,50 

€ 0,46 

€ 0,30 


84 x € 6,46 € 0,75 € 0,45 




112 x 

84 x 

€ 7,22 

€ 7,09 

€ 1,05 

€ 1,00 

€ 0,63 

€ 0,60 




112 x 

100 x 

€ 8,34 

€ 6,61 

€ 1,43 

€ 0,81 

€ 0,86 

€ 0,49 


84 x € 7,67 € 1,21 € 0,72 




112 x 

84 x 

€ 9,08 

€ 8,47 

€ 1,69 

€ 1,48 

€ 1,02 

€ 0,89 




112 x 

100 x 

€ 9,93 

€ 7,35 

€ 1,98 

€ 1,09 

€ 1,19 

€ 0,65 


84 x € 8,87 € 1,62 € 0,97 




112 x 

84 x 

€ 10,79 

€ 9,49 

€ 2,28 

€ 1,83 

€ 1,37 

€ 1,10 




112 x 

100 x 

€ 11,85 

€ 8,03 

€ 2,64 

€ 1,33 

€ 1,59 

€ 0,80 


84 x € 9,89 € 1,97 € 1,18 


112 x € 12,22 € 2,77 € 1,66 






● pletten: Elthyrone® en L-Thyroxine® compr. mogen ex tempore geplet worden (problemen 

van stabiliteit) 


● bewaren in de originele verpakking, beschermd tegen licht en warmte (minder dan 25°C) 

* 

397

LIDOCAINE 


Lokale anesthetica 

Indicaties 


● symptomatische behandeling van pijn bij afteuze stomatitis 


● symptomatische behandeling van pijn bij afteuze stomatitis en gingivitis 


Posologie 

● drie tot vier maal per dag aanbrengen ter hoogte van de letsels (maximaal elke 3 uur) 

● 2 uur wachten vooraleer te eten of te drinken om verslikken, brandwonden of kwetsuren 

aan tong of wangen te voorkomen 

Voorzorgen 


● allergische reacties 

Interacties 

398



LIDOCAINE ORALE GEL 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/Lidocaine hydrochloride 2 tot 5 g 

Dinatriumfosfaatdihydraat 50 mg 

Glycerol 17 g 

Pepermuntolie 0,5 g 

Natriumsaccharinaat 100 mg 

Hypromellose 4000 3 g 

Aqua conservans q.s. ad 100 g 

Prijs 

Terugbetaling voorzien: 




maximum 6 modulen (300 mg) 


2 maanden bij een temperatuur tussen 15°C en 25°C. 

399

LISINOPRIL 


Angiotensineconversie-enzyminhibitoren 

Indicaties 


● hartfalen: basisbehandeling voor alle graden (eventueel in associatie met een diureticum) 

● arteriële hypertensie: tweede keuze na thiazidediureticum; eerste keuze in bijzondere 

gevallen: hartfalen, diabetes met proteïnurie of met nierinsufficiëntie 


● renoprotectie bij type-2 diabetes: aanbevolen bij patiënten met diabetische nefropathie, 

ook zonder verhoogde bloeddruk 


● absolute contra-indicatie: bilaterale stenose van de nierarterie (of unilateraal bij slechts 

1 functionerende nier) 

● relatieve contra-indicatie: ernstig gestoorde nierfunctie (creatinineklaring minder dan 30 

ml/min) 

Posologie 

Zoals bij iedere behandeling met toediening 1 maal daags, moet de inname van lisinopril 

gebeuren op een vast tijdstip. 

Hypertensie: 

● begin met 2,5 mg tot 5 mg per dag, op geleide van de bloeddruk; de dosis stelselmatig 

opdrijven tot 20 mg in 1 gift daags 

● indien nodig kan na 4 weken de dosis worden opgevoerd tot 40 mg per dag in 1 gift 

● de initiële doses zijn lager bij renovasculaire hypertensie en ook als de patiënt reeds op 

zoutarm dieet staat, reeds een diureticum neemt of hypovolemie of hartfalen vertoont 

Hartfalen, diabetische nefropathie: 

● aanvangsdosis 2,5 mg per dag (om risico van voorbijgaande hypotensie te verminderen) 

● het opdrijven van de dosis gebeurt best met intervallen van minstens 2 weken 

● de meest courante doses bedragen 5 mg tot 20 mg in 1 gift per dag (maximaal 20 mg 

per dag) 

400

Voorzorgen 

● starten met lage(re) dosis bij verminderde nierfunctie 

● indien reeds een diureticum wordt ingenomen, wordt, indien mogelijk, de toediening 

ervan gedurende 2 tot 3 dagen gestopt vooraleer de ACE-inhibitor op te starten; zeker 

bij ernstige volume- of zoutdepletie door agressieve diuretische behandeling 

● verhoogd risico van ernstige hypotensieve reactie bestaat bij opstarten van de behandeling 

bij ernstig hartfalen 

● controle van kalium voor aanvang en na het starten van de behandeling; daarna om de 

4 tot 6 maanden bloedonderzoek met controle van kaliëmie en creatininemie 


● voorzichtigheid is geboden bij patiënten met aortastenose omdat verminderde coronaire 

perfusie kan optreden 

● omwille van het risico op neutropenie in hoofdzaak tijdens de 3 eerste maanden van de 

behandeling, moet een hematologische controle gebeuren indien de patiënt tijdens deze 

periode tekenen van infectie vertoont 


● droge hoest die slechts verdwijnt na stoppen van de behandeling 

● risico van ernstige hypotensie indien voorafgaandelijk reeds renine-angiotensine-aldosteron 

systeem werd gestimuleerd (bvb. inname van een diureticum, harftalen, arteria 

renalisstenose) 

● hyperkaliëmie, zelden hyponatriëmie 

● vermindering van de nierfunctie 

● gastro-intestinaal: nausea, diarree 

● duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid 

● angioedeem 

Interacties 

+ andere antihypertensiva: versterken het antihypertensief effect van ACE-inhibitoren 

+ NSAID´s: verminderd effect van de ACE-inhibitoren; verhoogde kans op nierschade 

+ kaliumsparende diuretica en kaliumsupplementen, aliskiren, NSAID´s, heparines: 

significante toename van kaliëmie, vooral bij patiënten met nierinsufficiëntie en diabetes 

type 2 

+ perorale antidiabetica (hypoglykemiërende sulfamiden en biguaniden) en insuline: 

verhoogd risico van hypoglykemie, vooral in de eerste weken en bij patiënten met 

nierinsufficiëntie 

+ lithium: noodzaak van controle van lithiumspiegels en alertheid op intoxicatieverschijnselen 

(spiegels verhoogd onder therapie met lisinopril, soms tot verschillende weken na opstarten 

van de behandeling) 

+ digoxine: risico van overdosering door verminderde renale eliminatie 

401




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

lisinopril 5 mg (oraal) 

Lisinopril Teva® - compr. (deelb.) 

30 x € 5,40 € 0,33 € 0,20 * 

Lisinopril Sandoz® - compr. (deelb.) 

56 x € 7,43 € 1,12 € 0,67 * 

Lisinopril-Ratiopharm® - compr. (deelb.) 

56 x € 7,62 € 1,19 € 0,71 * 

Lisinopril Mylan® - compr. (deelb.) 

30 x € 6,20 € 0,65 € 0,39 * 

Lisinopril Pfizer® - compr. (deelb.) 

56 x € 8,25 € 1,40 € 0,84 * 

Lisinopril EG® - compr. (deelb.) 

56 x € 8,25 € 1,40 € 0,84 * 


30 x € 6,53 € 0,78 € 0,47 * 


28 x € 6,60 € 0,81 € 0,49 * 

Zestril® - compr. (deelb.) 

lisinopril 20 mg (oraal) 


28 x 

98 x 

€ 6,73 

€ 22,71 

€ 0,94 

€ 6,40 

€ 0,62 

€ 3,81 * 

Lisinopril Teva® - compr. (deelb.) 

100 x € 23,43 € 6,55 € 3,90 * 


100 x € 23,43 € 6,55 € 3,90 * 


50 x € 14,53 € 3,57 € 2,14 * 


56 x € 15,82 € 4,01 € 2,41 * 


56 x € 16,26 € 4,16 € 2,50 * 


30 x € 10,88 € 2,31 € 1,38 * 

Lisinopril Pfizer® - compr. 

98 x € 28,08 € 7,65 € 4,55 * 


56 x € 16,95 € 4,40 € 2,64 * 


56 x € 17,00 € 4,42 € 2,65 * 


100 x € 29,38 € 7,96 € 4,74 * 


98 x € 29,80 € 8,06 € 4,79 * 


28 x € 11,54 € 2,54 € 1,52 * 


28 x € 11,72 € 2,60 € 1,56 * 


28 x € 12,16 € 3,04 € 2,00 


56 x € 20,14 € 6,08 € 4,00 






● pletten: Zestril® compr. 5 en 20 mg mogen geplet worden 

* 

402

403

LODOXAMIDE 


Anti-allergica 

Indicaties 

Oftalmologie: 

● symptomatische behandeling van jeuk bij allergische conjunctivitis, indien oogdruppels 

met fysiologische oplossing onvoldoende beterschap geven 


● overgevoeligheid voor lodoxamide of benzalkoniumchloride (bewaarmiddel) 

Posologie 

● 1 tot 2 druppels in elk oog, 4 maal per dag op regelmatige tijdsintervallen 

Voorzorgen 

● het dragen van contactlenzen dient vermeden te worden tijdens de behandeling (druppels 

bevatten benzalkoniumchloride als bewaarmiddel); de lenzen mogen eventueel na 15 

minuten weer worden ingebracht 



● men kan systemische effecten minimaliseren door na de applicatie de interne hoek van 

het oog dicht te duwen en de ogen te sluiten gedurende een paar minuten 

● wacht 15 minuten om eventuele andere druppels aan te brengen 

● dring aan op een correcte handhygiëne 


● tijdelijk voorbijgaande last (branderigheid, lokaal ongemak of prikkeling) na instillatie 

● droge ogen, jeuk aan de ogen, korstvorming aan de rand van de oogleden, tranenvloed, 

rode ogen, wazige visus 

● het bewaarmiddel (benzalkoniumchloride) kan oculaire toxiciteit veroorzaken 

Interacties 

404




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

lodoxamide 1 mg / ml (oft.) 

Alomide® - oogdruppels 

5 ml € 5,85 € 5,85 € 5,85 





● 1 maand na opening, niet meer gebruiken 

* 

405

LOPERAMIDE 

ANTIDIARREICA 

Transitinhibitoren 

Indicaties 


● symptomatische behandeling van acute diarree 

● frequente waterige diarree bij IBS (beperkte gebruik) 

● chronische diarree: slechts na specialistisch advies 


● acute of pseudomemebraneuze colitis, uitgelokt door gebruik van 

breedspectrumantibiotica 

● bloederige of slijmerige diarree met hoge koorts 

● patiënten bij wie remming van intestinale peristaltiek dient vermeden te worden 

Posologie 

● acute diarree: 4 mg in één inname; vervolgens 2 mg na elke waterige stoelgang 

● chronische diarree: starten met 4 mg per dag en vervolgens de dosis aanpassen volgens 

het te verwachten resultaat; onderhoudsdosis spreiden over 2 toedieningen per dag 

● maximum: 16 mg per dag 

Voorzorgen 

● oudere personen zijn bijzonder gevoelig voor water- en electrolytenverlies; dus eerst een 

adequate vocht- en electrolytentoediening voorzien 

● behandeling met loperamide moet gestaakt worden bij obstipatie, abdominale opzetting 

of bij tekenen van subileus 

● waterige stoelgang kan een teken zijn van fecalomen 

● voorzichtigheid bij slechte leverfunctie 


● buikkrampen 

● droge mond 

● bij overdosering: obstipatie, abdominale opzetting, centrale depressie; antidoot: naloxon 

(opiaatantagonist) 

Interacties 

+ zwelmiddelen (psyllium, sterculia, isphagul, …): risico van intestinale obstructie 

+ geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken: versterking van het centrale 

effect van loperamide (uitsluitend in hoge doseringen) 

+ andere opioïden en anticholinergica: toename van het effect 

406




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

loperamide 1 mg / 5 ml (oraal) 

Imodium® - oploss. (oraal) 

loperamide 2 mg (oraal) 

Loperamide Teva® - caps. 

100 ml 

60 x 

€ 6,89 

€ 8,55 

€ 1,47 

€ 1,51 

€ 1,25 

€ 0,90 * 

Loperamide EG® - caps. 

60 x € 8,55 € 1,51 € 0,90 * 


200 x € 19,12 € 5,15 € 3,09 * 

Imodium® - caps. 

200 x € 19,12 € 5,15 € 3,09 * 


60 x € 12,24 € 4,39 € 3,61 

Loperamide Teva® - caps. 

20 x € 4,71 € 4,71 € 4,71 

Loperamide Mylan® - caps. 

20 x € 5,11 € 5,11 € 5,11 

Imodium® - compr. Instant (orodisp.) 

60 x € 16,70 € 16,70 € 16,70 

Transityl® - compr. Instant (orodisp.) 

30 x € 8,40 € 8,40 € 8,40 


20 x € 6,08 € 6,08 € 6,08 


18 x € 6,84 € 6,84 € 6,84 


20 x € 7,90 € 7,90 € 7,90 

Imodium® - compr. Instant (orodisp.) 

20 x € 9,12 € 9,12 € 9,12 





● delen: niet mogelijk met de gecommercialiseerde galenische vormen 

● pletten: Imodium® caps. mogen geopend worden en de inhoud mag ex tempore geplet 

worden (lichtgevoeligheid) 

* 

407

LORAZEPAM 

HYPNOTICA, SEDATIVA, ANXIOLYTICA 

Benzodiazepines 

Indicaties 

Zenuwstelsel: 

● ernstige angst, eenmalige toediening in acute situaties 


● angst, acute agitatie 

● slapeloosheid 

● dyspnoe (vooral indien angstcomponent aanwezig) 



● ernstige respiratoire insufficiëntie 

● obstructief slaapapnoe-syndroom 

Posologie 

Angst: 

● 0,5 mg tot 2 mg peroraal per dag, gespreid over verschillende innames 

● indien nodig (palliatieve zorg): subcutane toediening 

Acute agitatie: 

● 1 mg tot 4 mg (0,05 mg/kg) i.m. of i.v. 

● indien nodig te herhalen om de 6 uur 

● in palliatieve zorg: 0,5 mg tot 2 mg peroraal per dag; indien nodig subcutaan 

Slapeloosheid: 

● 1 mg tot 2,5 mg peroraal bij het slapengaan 

Dyspnoe: 

● 1 mg peroraal te herhalen in functie van de toestand 

● in deze indicatie wordt lorazepam vaak geassocieerd met opiaten 

408

Voorzorgen 


● behandelingsduur zo kort mogelijk houden omwille van het risico van tolerantie en 

afhankelijkheid (niet langer dan 1 week) 

● rekening houden met risico van vallen en de gevolgen (breuken, verwondingen, ...) 

● risico van ontwenningsverschijnselen (angst, terugkerende slapeloosheid, verwardheid, 

hallucinaties, nachtmerries) bij plots stoppen van een chronische behandeling (enkele 

weken), met mogelijk risico op ontwikkeling van convulsies, vooral bij gelijktijdige 

toediening van geneesmiddelen die de convulsiedrempel verlagen 




● slaperigheid overdag, verwardheid 

● concentratie- en geheugenstoornissen, toename van cognitieve stoornissen of dementieel 

gedrag, anterograde amnesie, paradoxale reactie 

● spierzwakte 

● ataxie 

● bij toediening van hoge doses en bij parenterale toediening: respiratoire depressie en 

hypotensie 

Interacties 

+ alcohol en geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken: 

- versterking van de sedatieve eigenschappen 

- verhoging van het risico van cardiovasculaire en respiratoire depressie 

+ clozapine: 

- risico van ernstige hypotensie 

- risico van respiratoire depressie, tot zelfs bewustzijnsverlies en stoppen van de 

ademhaling (hoewel hiervan weinig gevallen gemeld werden, noopt de ernst van de 

interactie tot zorgvuldige monitoring bij combinatie van deze geneesmiddelen) 

409




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

lorazepam 1 mg (oraal) 

Lorazepam Mylan® - compr. (deelb.) 

50 x € 2,71 € 2,71 € 2,71 

Lorazetop® - compr. 

50 x € 3,72 € 3,72 € 3,72 

Lorazepam EG® - compr. (deelb.) 

50 x € 3,88 € 3,88 € 3,88 

Temesta® - compr. (deelb.) 

50 x € 4,38 € 4,38 € 4,38 

Serenase® - compr. (deelb.) 

50 x € 5,07 € 5,07 € 5,07 


20 x € 2,11 € 2,11 € 2,11 

Lauracalm® - compr. (deelb.) 

30 x € 3,57 € 3,57 € 3,57 

Temesta® - compr. Expidet (orodisp., deelb.) 

lorazepam 2,5 mg (oraal) 

Lorazepam Mylan® - compr. (deelb.) 

50 x 

50 x 

€ 6,62 

€ 4,81 

€ 6,62 

€ 4,81 

€ 6,62 

€ 4,81 

Lorazetop® - compr. 

50 x € 6,37 € 6,37 € 6,37 

Lorazepam EG® - compr. (deelb.) 

50 x € 6,99 € 6,99 € 6,99 


50 x € 7,49 € 7,49 € 7,49 

Serenase® - compr. (deelb.) 

50 x € 8,58 € 8,58 € 8,58 


20 x € 3,52 € 3,52 € 3,52 

Lorazepam Far® - compr. (deelb.) 

30 x € 5,92 € 5,92 € 5,92 

Temesta® - compr. Expidet (orodisp., deelb.) 

lorazepam 4 mg (inj.) 

Temesta® - amp. i.m. - i.v. 

50 x 

10 x 

€ 10,78 

€ 12,25 

€ 10,78 

€ 12,25 

€ 10,78 

€ 12,25 






● pletten: Temesta® compr 1 mg en 2,5 mg, Serenase® compr. 1 mg en 2,5 mg mogen 

geplet worden; Temesta Expidet® is een (duurder) alternatief dat zonder water kan 

worden ingenomen en smelt in de mond 


● ampullen bewaren buiten invloed van het licht en in koelkast 

* 

410

411

MEBENDAZOL 

ANTIPARASITAIRE MIDDELEN 

Anthelminthica 

Indicaties 


● eerste keuze bij infectie door rondwormen zoals Ascaris lumbricoïdes (spoelwormen) en 

Enterobius vermicularis (aarswormen) 

● tweede keuze bij infectie door platte wormen zoals Taenia saginata en solium (platte 

worm of lintworm), bij resistentie aan niclosamide 


Posologie 

● aarswormen: 1 maal 100 mg, te herhalen na 2 weken (korte evolutiecyclus van de worm 

en verhoogd risico van herbesmetting, vooral in gesloten gemeenschappen) 

● spoelwormen: 100 mg ‘s morgens en ‘s avonds gedurende 3 dagen; bevestiging van 

eradicatie nodig aan het einde van de behandeling 

● platte worm - lintworm: 300 mg ‘s morgens en ‘s avonds gedurende 3 dagen 

Voorzorgen 

● behandeling met mebendazol vereist geen specifieke voedingsmaatregelen noch gebruik 

van een laxativum 

● toediening samen met een maaltijd met een hoog vetgehalte leidt tot een lichte stijging 

in de biologische beschikbaarheid van mebendazol 


● lichte gastro-intestinale ongemakken: buikpijn, diarree 

● hoofdpijn, duizeligheid 

Interacties 

+ cimetidine: remming van levermetabolisme van mebendazol en dus verhoging van 

plasmaconcentratie 

412




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

mebendazol 100 mg (oraal) 

Docmebenda® - compr. (deelb.) 

10 x € 4,56 € 4,56 € 4,56 

Vermox® - compr. (deelb.) 

mebendazol 100 mg / 5 ml (oraal) 

Vermox® - susp. 

6 x 

30 ml 

€ 4,80 

€ 5,46 

€ 4,80 

€ 5,46 

€ 4,80 

€ 5,46 






● pletten: Vermox® compr. mogen geplet worden 

* 

413

MENTHOL 


Middelen tegen jeuk 

Indicaties 


● lokale symptomatische behandeling van jeuk 


Posologie 

● aanbrengen op de aangetaste huidzones 

Voorzorgen 

● niet aanbrengen rond de ogen of op mucosa 

● gebruik maken van hydraterende crèmes: een droge huid is vaak de oorzaak van pruritus 


● overgevoeligheidsreacties en contactdermatose 

Interacties 

414



MENTHOLCREME 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Menthol 0,500 g 

Propyleenglycol 0,83 g 

Gebufferde cetomacrogolcrème ad 50 g 

Prijs 


1 module (50 g crème): 




415

METFORMINE 


Biguaniden 

Indicaties 


● diabetes type 2, na falen van dieet en lichaamsbeweging, vooral bij patiënten met 

overgewicht 


● ernstig nierfalen of nierdysfunctie 

● hartfalen en recent hartinfarct 

● respiratoire insufficiëntie 

● acute of chronische hepatocellulaire insufficiëntie 

● alcoholisme 

● keto-acidose, diabetisch precoma 

Posologie 

● starten met 500 mg ’s morgens bij het ontbijt 

● indien nodig, na minimum 1 week de dosis opdrijven met 500 mg ’s avonds 

● nadien kan de dosis nog verhoogd worden tot 3 innames van 500 tot 850 mg 

● maximale dagdosis: 3 x 850 mg 

● tijdens of na de maaltijd innemen 

● dosis verminderen bij lichte tot matige nierinsufficiëntie, rekening houdend met de 

creatinineclearance (halve dosis bij CCl tot 50 ml/min, kwart dosis bij CCl van 10-50 ml/ 

min) 

Voorzorgen 

● metformine niet gebruiken vooraleer de creatinineklaring bepaald werd 

● behandeling onderbreken bij: 

- dehydratie 

- ernstige infecties 

- 24 uur vóór een majeure chirurgische ingreep met risico van hypotensie (behandeling 

slechts hervatten wanneer de nierfunctie stabiel is) 

- 24 uur vóór tot 48 uur nà radiologisch onderzoek waarbij jodiumhoudende 

contrastvloeistoffen toegediend worden 

● controle van de nierfunctie vooraleer de behandeling te starten en nadien, minstens 1 

maal per jaar 

● lactaatbepaling in geval van slecht gereguleerde diabetes 

● bij langdurige behandeling: controle van vit B12- en foliumzuurspiegel 

416


● lactaatacidose (zeldzaam maar soms fataal) bij inadequate dosering of bij het niet in acht 

nemen van de contra-indicaties 

● gastro-intestinale klachten (verlies van eetlust, metaalachtige smaak, misselijkheid, braken 

en diarree) 

● bij langdurige behandeling: vitamine B12- en foliumzuurdeficiëntie mogelijk 

Interacties 

+ alcohol: verhoging van het risico van hypoglykemie en lactaatacidose 

+ geneesmiddelen die kunnen leiden tot functionele renale insufficiëntie en dus tot een 

verhoogd risico van lactaatacidose: NSAID’s vermijden, monitoring vereist bij gebruik van 

diuretica, ACE-inhibitoren, sartanen en aliskiren 

+ cimetidine: verhoging van het therapeutische effect van metformine 

+ metformine veroorzaakt op zich geen hypoglykemie; in associatie met insuline, met 

gliniden of met hypoglykemiërende sulfamiden kan wel hypoglykemie optreden 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

metformine 500 mg (oraal) 

Metformine Teva® - compr. 

60 x € 6,38 € 0,00 € 0,00 * 

Metformine Sandoz® - compr. 

60 x € 6,38 € 0,00 € 0,00 * 

Metformine Mylan® - compr. 

60 x € 6,38 € 0,00 € 0,00 * 

Glucophage® - compr. 

metformine 850 mg (oraal) 

Metformine Pfizer® - compr. 

60 x 

100 x 

€ 6,38 

€ 8,35 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

* 

* 

Metformax® - compr. (deelb.) 

40 x € 6,41 € 0,00 € 0,00 * 

Metformine Teva® - compr. 

100 x € 8,35 € 0,00 € 0,00 * 

Metformine Sandoz® - compr. 

100 x € 8,35 € 0,00 € 0,00 * 

Metformine Mylan® - compr. 

100 x € 8,35 € 0,00 € 0,00 * 

Metformax® - compr. (deelb.) 

120 x € 9,29 € 0,00 € 0,00 * 

Glucophage® - compr. 

100 x € 8,35 € 0,00 € 0,00 * 






● pletten: Glucophage® en Metformax® compr. 500 en 850 mg mogen geplet worden 

* 

417

METHYLPREDNISOLON 


Indicaties 


● chronisch persisterend ernstig astma 

● acute astma-aanval 

● uitzonderlijk bij ernstig COPD (korte duur) 

● acute exacerbatie van COPD 


● acute jichtaanval; derde keuze bij contra-indicaties voor ibuprofen en colchicine 


● tuberculose, systemische infecties (viraal, mycotisch) 

Posologie 

Astma en COPD: 

● posologie zo laag mogelijk en duur van de behandeling zo kort mogelijk houden 

● starten met 32 mg om nadien zo snel mogelijk te verminderen tot de laagst effectieve 

onderhoudsdosis 

● dagdosis in één inname ‘s morgens, ofwel kan het dubbele van de dagdosis om de 2 

dagen genomen worden in één inname ‘s morgens 

● indien de behandeling korter duurt dan 3 weken, kan abrupt gestopt worden 

Acute jichtaanval: 

● 32 mg per dag (’s morgens) gedurende 5 dagen 

● gezien de korte duur van de behandeling: geen afbouw nodig 

Voorzorgen 

● voorzichtigheid is geboden bij patiënten met arteriële hypertensie, hartfalen, moeilijk 

behandelbare epilepsie, sommige psychosen, ulcus pepticum 

● geen levende vaccins tijdens een corticosteroïdtherapie, vooral wanneer hoge doses 

gebruikt worden (risico van neurologische complicaties en uitblijven van immuunrespons) 

● bij diabetes: verhoogde behoefte aan insuline of aan hypoglykemiërende geneesmiddelen 


● verminderde weerbaarheid tegen infectie 

● ulcus pepticum 

● hyperglykemie door verminderde glucosetolerantie 

● musculoskeletale atrofie en spierzwakte, osteoporose (hoge dosissen), huidatrofie, 

vertraagde wondheling 

● zout- en waterretentie, hypertensie, oedeemvorming, risico van hypokaliëmie en 

calciumverlies 

418

● 

● 

optreden van cataract en verhogen van de intra-oculaire druk 

euforie, agitatie, slapeloosheid, verergering van epilepsie 

Interacties 

+ niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen (incl. acetylsalicylzuur): verhoogd risico van 

gastro-intestinale complicaties 

+ thiazidediuretica: verhoogd risico op glucose-intolerantie 

+ inductoren en inhibitoren van CYP3A4 

(zie p. 9): verlaging/verhoging van de werking van methylprednisolon 

+ orale anticoagulantia: methylprednisolon kan het anticoagulerend effect verhogen of 

verminderen (aanpassing van de posologie kan nodig zijn) 

+ andere geneesmiddelen die de kaliëmie kunnen doen dalen: diuretica (thiaziden en 

lisdiuretica),β 2 

-mimetica, stimulerende laxativa: verhoogd risico op hypokaliëmie 

+ geneesmiddelen die de QT-tijd verlengen (zie p. 7): corticosteroïden veroorzaken een 

hypokaliëmie met een verhoogd risico van torsades de pointes 

+ fluorochinolonen: toegenomen risico van tendinopathie 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

methylprednisolon 4 mg (oraal) 

Medrol® - compr. (deelb.) 

30 x € 7,93 € 1,29 € 0,77 * 



Methylprednisolone Orion® - compr. (deelb.) 

21 x 

50 x 

€ 7,00 

€ 23,22 

€ 0,96 

€ 6,51 

€ 0,58 

€ 3,87 

* 

* 


50 x € 23,22 € 6,51 € 3,87 * 




14 x 

20 x 

€ 10,84 

€ 21,34 

€ 2,30 

€ 0,00 

€ 1,38 

€ 0,00 

* 

* 






● pletten: Medrol® compr. mogen ex tempore geplet worden (lichtgevoeligheid) 

* 

419

METOCLOPRAMIDE 

ANTI-EMETICA 

Gastroprokinetica 

Indicaties 


● symptomatische behandeling van nausea en braken, functionele gastroparese 

● symptomatische behandeling van hik 



● darmobstructie, darmperforatie of gastro-intestinale bloeding 

Posologie 

Nausea en braken: 

● orale toediening van 5 mg tot 10 mg drie tot vier maal per dag; 30 minuten vóór de 

maaltijd 

● indien orale toediening niet mogelijk: rectale toediening of parenterale toediening: injectie 

van 10 mg i.v. of s.c., te herhalen indien nodig (of in continue toediening) 

Hik 

● 10 mg drie tot vier maal per dag 

● eventueel 10 mg i.v. of s.c., te herhalen of in continue toediening 

Functionele gastroparese 

● 5 tot 10 mg drie maal per dag, 30 minuten vóór de maaltijd 

Voorzorgen 

● bij nier- of leverinsufficiëntie de posologie aanpassen 

● bij de behandeling van nausea door morfine is haloperidol soms werkzamer 


● buikkrampen, diarree 

● slaperigheid, agitatie 

● extrapiramidale effecten 

● hyperprolactinemie 

420

Interacties 

+ anticholinergica en narcotische analgetica (morfine): antagoneren werking op 

gastro-intestinaal vlak 

+ levodopa en dopamine-agonisten: werking wordt geantagoniseerd 

+ geneesmiddelen die extrapiramidale verschijnselen kunnen uitlokken (bv. neuroleptica 

en aanverwante stoffen, SSRI’s): verhoogd risico van ongewenste extrapiramidale effecten 

+ alcohol en geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken: versterking van 

de sederende werking van metoclopramide 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

metoclopramide 5 mg (oraal) 

Dibertil® - caps. 

metoclopramide 5 mg / 5 ml (oraal) 

Docmetoclo® - oploss. (oraal) 

30 x 

200 ml 

€ 3,75 

€ 5,51 

€ 3,75 

€ 0,38 

€ 3,75 

€ 0,23 * 

Primperan® - oploss. (oraal) 

metoclopramide 10 mg (oraal) 

Metoclopramide EG® - caps. 

200 ml 

30 x 

€ 6,57 

€ 6,06 

€ 1,27 

€ 0,60 

€ 1,07 

€ 0,36 * 

Primperan® - compr. (deelb.) 

30 x € 7,83 € 2,09 € 1,78 

Dibertil® - caps. 

metoclopramide 10 mg (inj.) 

Primperan® - amp. i.m. - i.v. 

metoclopramide 10 mg (rectaal) 

Primperan® - supp. Kind 

metoclopramide 20 mg (rectaal) 

Primperan® - supp. Volw. 

30 x 

6 x 

6 x 

6 x 

€ 6,79 

€ 5,86 

€ 5,66 

€ 6,65 

€ 6,79 

€ 0,52 

€ 0,70 

€ 1,32 

€ 6,79 

€ 0,31 

€ 0,59 

€ 1,12 






● pletten: Primperan® compr. 10 mg mogen ex tempore geplet worden; er zijn alternatieven 

(orale oploss., ampullen voor I.M. of I.V. gebruik, supp.) maar let op het prijsverschil; 

capsules: geen informatie i.v.m. openen 

Opmerkingen 

Terugbetaling Bf indien voorgeschreven voor de symptomatische behandeling van nausea 

en braken bij gevorderde kanker (palliatieve zorg). De terugbetaling is geldig gedurende 

maximum 1 maand en kan verlengd worden voor nieuwe periodes van maximum 1 maand 

mits gemotiveerde aanvraag van de behandelende arts. 

* 

421

METOPROLOL 


β-blokkers 

Indicaties 


● voorkamerfibrillatie: rate control 



● atrio-ventriculair blok 2e en 3e graad, sick sinus syndroom 

● sinusale bradycardie (lager dan 45 tot 50 slagen per minuut) 




Posologie 

● 100 tot 200 mg per dag in 1 of 2 innames 

Voorzorgen 

● β-1-receptorselectiviteit (cardioselectiviteit) vermindert met het verhogen van de dosis 

● plots stoppen kan leiden tot tachycardie, hypertensie, ernstige angor, infarct en 

ventrikelfibrillatie en plotse dood, vooral ten gevolge van myocardaandoening; bij 



● voorzichtigheid aangewezen bij atrio-ventriculair blok eerste graad 



depressie) 

● geleidingsstoornissen, bradycardie, orthostatische hypotensie, oedeem 

● nausea en braken, diarree 


Interacties 

+ andere antihypertensiva, nitraatderivaten, diuretica: metoprolol versterkt hun 








gecontroleerd 

422

+ NSAID’s: kans op verminderd antihypertensief effect van metoprolol (retentie van water 

en zout) 

+ geneesmiddelen die de QT-tijd verlengen (zie p. 7): verhoogd risico van torsades de 

pointes 

+ inhibitoren en induceerders van CYP2D6 (zie p. 9): wijziging van de plasmaconcentratie 

van metoprolol 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

metoprolol 95 mg (oraal) 

Metoprolol EG® - compr. (vertraagde vrijst., deelb.) 56 x € 11,02 € 2,36 € 1,42 * 

Metoprolol EG® - compr. (vertraagde vrijst., deelb.) 


Metoprolol Teva® - compr. (deelb.) 

28 x 

100 x 

€ 8,27 

€ 13,47 

€ 1,41 

€ 3,20 

€ 0,85 

€ 1,92 

* 

* 

Metoprolol Mylan® - compr. Retard (vertraagde vrijst., 

deelb.) 


deelb.) 


deelb.) 

Seloken® - compr. (deelb.) 

60 x 

100 x 

30 x 

100 x 

€ 9,76 

€ 14,35 

€ 7,67 

€ 16,29 

€ 1,93 

€ 3,50 

€ 1,21 

€ 6,02 

€ 1,16 

€ 2,10 

€ 0,72 

€ 4,74 

* 

* 

* 

Lopresor® - compr. (deelb.) 

100 x € 16,84 € 6,57 € 5,29 

Selozok® - compr. (vertraagde vrijst., deelb.) 



28 x 

56 x 

€ 10,34 

€ 13,74 

€ 3,48 

€ 3,29 

€ 2,92 

€ 1,98 * 




deelb.) 


deelb.) 


deelb.) 

Lopresor® - compr. Slow (vertraagde vrijst., deelb.) 

28 x 

60 x 

100 x 

30 x 

56 x 

€ 10,14 

€ 12,47 

€ 19,82 

€ 9,36 

€ 18,29 

€ 2,06 

€ 2,86 

€ 5,39 

€ 1,79 

€ 7,26 

€ 1,23 

€ 1,71 

€ 3,23 

€ 1,07 

€ 5,82 

* 

* 

* 

* 

Selozok® - compr. (vertraagde vrijst., deelb.) 28 x € 13,39 € 4,93 € 4,03 






● pletten: Seloken® gewone compr. 100 mg en Lopresor® compr. 100 mg mogen ex 

tempore geplet worden; de toedieningsvormen met vertraagde vrijstelling niet 

* 

423

METRONIDAZOL - DERMATOLOGISCH 


Middelen bij acne rosacea 

Indicaties 

Dermatologie: 

● rosacea (werkzaam tegen erytheem, papels, pustels maar niet tegen telangiëctasieën) 


Posologie 

● crème of gel 2 maal per dag aanbrengen op de aangetaste huidzone 

● bij patiënten met droge, broze en gevoelige huid en ook tijdens de winterperiode is de 

crème aangeraden; de gel kan gebruikt worden tijdens warme periodes of bij patiënten 

met iets vettere huid 

● om recidieven te voorkomen is er vaak een lange behandelingsduur noodzakelijk 

Voorzorgen 

● blootstelling aan de zon en UV-stralen vermijden (fotosensibilisatie) 

● elk contact met de ogen vermijden 


● voorbijgaande roodheid en lichte droogheid van de huid, pruritus, branderig gevoel en 

huidirritatie 

Interacties 

424




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

metronidazol 7,5 mg / g (derm.) 

Rosaced® - crème 

30 g € 7,75 € 7,75 € 7,75 

Rozex® - crème 

50 g € 15,82 € 15,82 € 15,82 

Rozex® - emulsie 

50 g € 15,82 € 15,82 € 15,82 

Nidazea® - gel 

25 g € 8,20 € 8,20 € 8,20 

Rozex® - crème 

30 g € 10,55 € 10,55 € 10,55 

Rozex® - emulsie 

30 g € 10,55 € 10,55 € 10,55 

Rozex® - gel 

30 g € 10,55 € 10,55 € 10,55 





HYDROFIELE GEL MET METRONIDAZOL 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Hydrofiele gel met 1% metronidazol TMF 

Samenstelling 

Metronidazol 1,00 g 

Carbomeergel TMF ad 100 g 

Prijs 








Op uitdrukkelijk verzoek van de arts kan de gel ex tempore bereid worden zonder bewaarmiddel. 

De houdbaarheid is dan slechts 1 week. 

* 

425

METRONIDAZOL - PER OS 


Imidazoolderivaten 

Indicaties 


● in combinatietherapie voor Helicobacter pylori-eradicatie in geval van peptisch ulcus; bij 

allergie aan amoxicilline 

Infecties: 

● diverticulitis: in associatie met ciprofloxacine 

● peri-anaal abces: in associatie met ciprofloxacine, indien antibiotherapie aangewezen 

naast chirurgie 


Posologie 

Helicobacter pylori-eradicatie: 

● 500 mg, 2 maal per dag in associatie met een PPI (aan standaarddosis) en clarithromycine 

(500 mg, 2 maal per dag) gedurende 7 dagen 


● 500 mg 3 maal per dag, in combinatie met ciprofloxacine 500 mg 2 maal per dag, 



● 500 mg 3 maal per dag, in combinatie met ciprofloxacine 500 mg 2 maal per dag, 


Voorzorgen 

● inname tijdens de maaltijd (verminderd risico van maagklachten) 

● risico van disulfiram-achtige reactie bij gelijktijdig gebruik van alcohol 

● patiënt verwittigen dat metronidazol de urine donkerbruin kan kleuren 

● voorzichtigheid geboden bij patiënten met leverinsufficiëntie 

● bevat tarwezetmeel 


● gastro-intestinaal: nausea, braken, diarree, anorexie, epigastrische pijn, metaalsmaak 

● centrale effecten: duizeligheid, hoofdpijn; meer zeldzaam: slaperigheid, verwardheid, 

hallucinaties, convulsies, visusstoornissen 

● vulvovaginitis door Candida albicans 

● zeldzaam: perifere sensoriële neuropathie vooral bij langdurig gebruik 

426

Interacties 

+ orale anticoagulantia: verhoging van het anticoagulerend effect 

+ disulfiram: risico van psychose en verwardheid 

+ lithium, ciclosporine, fenytoïne: verhoogde plasmaconcentraties van deze producten 

+ middelen die het risico van perifere neuropathie inhouden (o.a. kankerbestrijdende 

middelen, nitrofurantoïne, itraconazol, flecaïnide, amiodaron, ciclosporine, tacrolimus, 

...): verhoogd risico op neuropathie 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

metronidazol 500 mg (oraal) 

Flagyl® - compr. 

20 x € 7,39 € 1,10 € 0,66 






● pletten: Flagyl® compr. 500 mg mogen ex tempore geplet worden (lichtgevoeligheid) 

* 

427

METRONIDAZOL - VULVOVAGINAAL 


Antiparasitaire middelen - imidazoolderivaten 

Indicaties 

Infecties: 

● bacteriële vaginose: bij voorkeur lokale behandeling 


Posologie 

● 1 ovule (0,75%) 500 mg voor het slapengaan, gedurende 5 tot 7 dagen 

Voorzorgen 

● risico van disulfiram-achtige reactie bij gelijktijdig gebruik van alcohol 

● patiënt verwittigen dat metronidazol de urine donkerbruin kan kleuren 

● voorzichtigheid geboden bij patiënten met leverinsufficiëntie 


● voorbijgaande roodheid en lichte droogheid van de huid, pruritus, branderig gevoel en 

irritatie 

● vulvovaginitis door Candida albicans 

● systemische effecten niet uit te sluiten (gastro-intestinaal, duizeligheid, hoofdpijn) 

Interacties 

+ orale anticoagulantia: verhoging van het anticoagulerend effect 

+ disulfiram: risico van psychose en verwardheid 

+ lithium, ciclosporine, fenytoïne: verhoogde plasmaconcentraties van deze producten 

428




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

metronidazol 500 mg (vag.) 

Flagyl® - ovulen 

10 x € 6,35 € 0,71 € 0,42 




* 

429

MICONAZOL - DERMATOLOGISCH 



Indicaties 

Dermatologie: 

● huiddermatofytose (tinea corporis, tinea inguinalis, tinea pedis) 

● huidcandidiase 

● intertrigo en erythrasma met candida-surinfectie 


● candidose van de gehoorgang 


Posologie 

● twee maal per dag aanbrengen op het letsel en inwrijven 

● toepassing onder occlusief verband is afgeraden 

Voorzorgen 

● de behandeling wordt verdergezet tot minstens 1 week na klinische genezing 

● crème niet toepassen op open wonden 


● huidirritatie 

● zelden allergische reacties 

Interacties 

430




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

miconazol 20 mg / g (derm.) 

Daktarin® - poeder (cutaan) 

20 g € 6,38 € 0,72 € 0,43 

Daktarin® - crème 

30 g € 6,35 € 6,35 € 6,35 

Daktarin® - poederspray 

miconazol 20 mg / ml (derm.) 

Daktarin® - tinctuur 

8 g 

30 ml 

€ 7,29 

€ 6,20 

€ 7,29 

€ 6,20 

€ 7,29 

€ 6,20 





HYDROFIELE CREME MET MICONAZOLNITRAAT 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Hydrofiele crème met 2% miconazoolnitraat TMF 

Samenstelling 

Miconazoolnitraat 1,00 g 

Gebufferde cetomacrogolcrème 49 g 

Prijs 





Maximum 6 modulen (300 mg) 



Op uitdrukkelijk verzoek van de arts, kan deze crème bereid worden zonder bewaarmiddel. De 

houdbaardheid is dan slechts 1 week. 

MICONAZOL OORDRUPPELS 2% TMF 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ miconazol oorduppels 2% TMF 

Samenstelling 

Miconazolnitraat 0,2g 

Propyleenglycol q.s. ad 10 g 

Prijs 


Richtprijs: € 5,46 



* 

431

MICONAZOL - ORALE GEL 

ANTIMYCOTICA 

Azoolderivaten 

Indicaties 

Infecties, Palliatieve zorg: 

● orofaryngeale candidose 


Posologie 

● ½ maatlepeltje (= 62 mg), 4 maal per dag, na de maaltijd 

● vooraleer de orale gel in te slikken, moet deze zolang mogelijk in de mond in contact 

gehouden worden met de letsels 

● bij gelokaliseerde letsels: na grondig wassen van de handen gel aanbrengen op het letsel 

met de vinger of een wattenstaafje 

● behandeling verderzetten gedurende 48u na het verdwijnen van de letsels 

Voorzorgen 

● bij mondprothese moet ook deze met orale gel behandeld worden 


● nausea, braken 

● diarree bij langdurige behandeling 

Interacties 

+ miconazol is een inhibitor van CYP2C9, maar ook van CYP3A4; dit houdt in dat bij 

associatie met bepaalde geneesmiddelen (zie pag. 7) de posologie van sommige ervan 

moet gereduceerd worden 

432




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

miconazol 10 mg (orofar.) 

Tibozole® - compr. (muco-adhesief) 

miconazol 20 mg / g (oraal) 

Daktarin® - gel (oraal) 

miconazol 50 mg (orofar.) 

Loramyc® - compr. (muco-adhesief) 

7 x 

40 g 

14 x 

€ 6,00 

€ 7,66 

€ 69,59 

€ 6,00 

€ 1,20 

€ 69,59 

€ 6,00 

€ 0,72 

€ 69,59 




* 

433

MICONAZOL - VULVOVAGINAAL 



Indicaties 

Infecties: 

● vulvovaginale candidose 


● ovule 1,2 g: eenmalige toediening 

● ovules 200 mg: 1 ovule per dag, gedurende 7 dagen 

● vaginale crème (20 mg/g): 5 g per dag aanbrengen, gedurende minstens 10 dagen 

bij voorkeur 's avonds aan te brengen 

Posologie 

Voorzorgen 


● allergische reactie 

● branderig gevoel in de eerste uren na het aanbrengen 

● vulvaire irritatie 

Interacties 

+ het risico op systemische resorptie is beperkt bij vaginale toediening; toch zijn er interacties 

beschreven met warfarine en fenytoïne 

434




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

miconazol 20 mg / g (vag.) 

Gyno-Daktarin® - crème (vag.) 

miconazol 200 mg (vag.) 

Gyno-Daktarin® - ovulen 

miconazol 1,2 g (vag.) 

Gyno-Daktarin® - ovulen 

78 g 

7 x 

1 x 

€ 11,10 

€ 10,39 

€ 8,79 

€ 2,38 

€ 2,14 

€ 1,59 

€ 1,43 

€ 1,28 

€ 0,95 




* 

435

MIDAZOLAM 

HYPNOTICA, SEDATIVA, ANXIOLYTICA 

Benzodiazepines 

Indicaties 


● angst, acute agitatie 

● ernstige verwardheid en delier (in associatie met haloperidol) 

● dyspnoe (wanneer hoofdzakelijk een angstcomponent aanwezig is) 



● slaapapnoe 

● ernstige respiratoire insufficiëntie 

Posologie 

Angst, agitatie, dyspnoe: 

● 2 mg (bij cachexie) of 5 mg tot 10 mg s.c., i.m. of i.v., in functie van het lichaamsgewicht 

● te herhalen in functie van de toestand (en in het bijzonder in functie van de metabolisatie 

van het product) 

Verwardheid en delier: 

● combinatie van hoge dosissen midazolam (15 tot 60 mg per dag) en haloperidol (10 tot 

30 mg per dag) in continu subcutaan infuus 

Voorzorgen 

● rekening houden met risico van vallen en de gevolgen (breuken, verwondingen, ...) 


● slaperigheid overdag, spierzwakte, ataxie en verwardheid 

● daling van de bloeddruk, stijging van het hartritme 

● bij intraveneuze toediening (vooral bij snelle injectie of te hoge dosering): 

ademhalingsdepressie, apnoe, ademhalingsstilstand en/of cardiale stilstand met soms 

overlijden als gevolg 

Interacties 

+ alcohol en geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken: 

- versterking van de sedatieve eigenschappen 

- verhoging van het risico van cardiovasculaire en respiratoire depressie 

+ enzyminhiberende middelen van CYP3A4 (zie p. 9): verhoging van de plasmaconcentratie 

van midazolam en dus risico van verlengen van de sedatie 

+ fluvoxamine: verhoogt de plasmaconcentratie van midazolam 

436




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

midazolam 5 mg (inj./rectaal) 

Midazolam Mylan® - amp. i.m. - i.v. - inf. - rectaal 10 x € 0,00 € 0,00 € 0,00 

Midazolam B. Braun® - amp. i.m. - i.v. - inf. - rectaal 20 x € 0,00 € 0,00 € 0,00 

Dormicum® - amp. i.m. - i.v. - rectaal 

midazolam 15 mg (inj.) 

Dormicum® - amp. i.m. - i.v. 


Midazolam Mylan® - amp. i.m. - i.v. - inf. - rectaal 

1 x 

2 x 

10 x 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

Midazolam B. Braun® - amp. i.m. - i.v. - inf. - rectaal 


Midazolam Mylan® - amp. i.m. - i.v. - inf. - rectaal 

10 x 

10 x 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

Midazolam B. Braun® - amp. i.m. - i.v. - inf. - rectaal 

midazolam 50 mg (inj./inf.) 

Dormicum® - amp. i.v. - inf. 

20 x 

5 x 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 

€ 0,00 




Opmerkingen 

Enkel hospitaalgebruik. 

* 

437

MORFINE 

NARCOTISCHE ANALGETICA 

Indicaties 

Pijn en ontsteking: 

● chronische benigne en maligne pijn (stap 3 van de WHO-pijnladder) 

Urogenitaal stelsel: 

● nierkolieken (subcutane toediening): tweede keuze bij onvoldoende effect van of 

contra-indicaties voor diclofenac 


● chronische benigne en maligne pijn (stap 3 van de WHO-pijnladder) 

● dyspnoe 

● intestinale obstructie (in associatie met haloperidol en butylhoscine) 



● ernstige ademhalingsinsufficiëntie, obstructie van de ademhalingswegen 

Posologie 

Chronische pijn: 

● starten met toediening om de 4 tot 6 uur van 2,5 tot 5 ml siroop 1% (equivalent aan 

2,5 tot 5 mg morfinehydrochloride; toe te dienen met een maatspuit) of een halve tablet 

van een specialiteit met normale, niet vertraagde vrijstelling (morfinesulfaat 10 mg) 

● de avonddosis kan verdubbeld worden om nachtelijke inname te vermijden 

● dosis titreren tot de pijn onder controle is 

● na stabilisatie verdient het de voorkeur over te schakelen naar een preparaat met 

vertraagde vrijstelling, waarbij de op dat moment gebruikte dagelijkse dosis verdeeld 

wordt in 2 giften met 12 uur interval 

● er is in principe geen maximale dosis (de ongewenste effecten kunnen het gebruik wel 

beperken) 

Nierkoliek: 

● eenmalige toediening van 10 mg subcutaan 

Dyspnoe: 

● indien nog geen morfine wordt toegediend: starten met orale toediening van 2,5 mg 

tot 5 mg om de 4 uur 

● indien reeds morfine wordt toegediend: 4 uursdosis verhogen met 20 tot 50% 

● indien orale toediening onmogelijk: subcutane toediening van de helft of één derde van 

de dosis 

438


● parenterale toediening van morfine (dosis afhankelijk van de hoeveelheid opiaat die reeds 

wordt toegediend: zie dyspnoe), in associatie met haloperidol (5 tot 10 mg/24u) en 

butylhyoscine (60 tot 300 mg/24u) 

Voorzorgen 


● voorzichtigheid is geboden bij hypothyreose, intracraniële hypertensie, respiratoire 

insufficiëntie, bijnier-, nier- of leverinsufficiëntie, astma, prostaathypertrofie, alcoholisme 



● morfine veroorzaakt bronchoconstrictie: dus niet toedienen bij bronchospasmen 


● meest frequent: nausea, braken, obstipatie, slaperigheid en verwardheid; tolerantie voor 

deze ongewenste effecten treedt progressief op, behalve voor obstipatie 

● spasmen van pylorus, contractie van galwegen en sfincter van Oddi, urineretentie, 

xerostomie, pruritus, overvloedig zweten 

● gebruik van morfine kan leiden tot afhankelijkheid (relatief in de palliatieve context) 

● myosis, ademhalingsdepressie en hypotensie zijn vaak symptomen van overdosering 

Interacties 

+ alcohol en centraal sederende geneesmiddelen: versterking van het sedatief effect 

+ domperidon, metoclopramide: morfine gaat gastro-intestinale werking van deze 

geneesmiddelen tegen 

+ MAO-inhibitoren: versterken het risico van verwardheid en respiratoire depressie 

+ morfine-agonisten/antagonisten (buprenorfine, pentazocine): afname van het analgetisch 

effect door competitief blokkeren van de receptoren, met risico van ontwenningssyndroom 

+ rifampicine: risico van lagere concentratie en dus van de werkzaamheid van morfine 

+ anticholinergica (waaronder neuroleptica) en mebeverine, moxonidine, clonidine: verhoogd 

risico van obstipatie 

439




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

morfine 2 mg / ml (oraal) 

Oramorph® - oploss. (oraal) 

morfine 10 mg (oraal) 

Morphine Teva® - compr. (vertraagde vrijst.) 

100 ml 

30 x 

€ 8,66 

€ 7,82 

€ 8,66 

€ 1,26 

€ 8,66 

€ 0,75 * 

MS Contin® - compr. (vertraagde vrijst.) 

30 x € 10,18 € 3,32 € 2,76 

Oramorph® - oploss. (oraal) eenmalig gebruik 30 x 5 ml € 26,52 € 26,52 € 26,52 

MS Direct® - compr. (deelb.) 

morfine 10 mg (inj.) 

Stellorphine® - amp. i.m. - i.v. - s.c. - i.thecaal - 

epiduraal 

morfine 20 mg / ml (oraal) 

Oramorph® - druppels 



56 x 

10 x 

20 ml 

30 x 

€ 18,66 

€ 7,56 

€ 12,38 

€ 13,02 

€ 18,66 

€ 7,56 

€ 12,38 

€ 3,05 

€ 18,66 

€ 7,56 

€ 12,38 

€ 1,83 * 

Morphine Teva® - compr. (vertraagde vrijst.) 60 x € 21,87 € 6,10 € 3,66 * 

Oramorph® - oploss. (oraal) eenmalig gebruik 30 x 5 ml € 26,52 € 26,52 € 26,52 


56 x € 25,86 € 10,86 € 8,58 




30 x 

60 x 

€ 17,69 

€ 37,46 

€ 6,97 

€ 9,88 

€ 5,60 

€ 5,87 * 

Morphine Teva® - compr. (vertraagde vrijst.) 30 x € 23,89 € 6,65 € 3,96 * 


56 x € 44,24 € 18,24 € 14,43 




30 x 

30 x 

€ 29,86 

€ 33,97 

€ 12,62 

€ 9,05 

€ 9,93 

€ 5,38 * 


30 x € 42,46 € 17,54 € 13,87 






● pletten: 

- MS direct® compr. kunnen geplet worden 

- toedieningsvormen met vertraagde vrijstelling mogen niet geplet of stukgebeten 

worden 

* 

440

Opmerkingen 

Ampullen morfinehydrochloride (10, 20 en 30 mg) kunnen voorgeschreven worden als vooraf 

klaargemaakte magistrale bereiding en worden terugbetaald (met een max. van 10 ampullen): 

● € 2,20 voor gewoon verzekerden; 

● € 0,60 voor verzekerden met voorkeurstarief 


MORFINESIROOP (1 MG / 1 ML) 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Siroop met morfinehydrochloride vijf milligram / vijf milliliter TMF 

Samenstelling 

Morfinehydrochloride driehonderd milligram 

Watervrij citroenzuur honderd milligram 

Enkelvoudige siroop honderdtwintig gram 

Bananenaroma 0,3 g 

Water voor bewaring q.s. ad driehonderd milliliter 

(de siroop kan vervangen worden door vloeibare sorbitol bij patienten met diabetes) 

Prijs 


1 module (100 g of 75 ml): 



Max. 4 modulen (400 g of 300 ml) 


1 maand bij een temperatuur tussen 15°C en 25°C en buiten invloed van het 

MORFINE OPLOSSING (20 MG / 1 ML) 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Oplossing met twintig milligram morfinehydrochloride per milliliter TMF 

Samenstelling 

Morfinehydrochloride vierhonderd milligram 

Watervrij citroenzuur honderd milligram 

Aqua conservans q.s. ad twintig milliliter 

Prijs 


1 module (100 ml): 



Max. 4 modulen (400 ml) 


1 maand bij een temperatuur tussen 15°C en 25°C en buiten invloed van het 

Opmerkingen 

De dosis morfine en de totale hoeveelheid siroop moeten door de arts voluit handgeschreven worden. 

441

MOXIFLOXACINE 


Chinolonen 

Indicaties 

Infecties: 

● pneumonie, indien gebruik van beta-lactam in de voorgaande 3 maanden of bij klinisch 

falen van beta-lactam na 3 dagen 

● bij Ig-E-gemedieerde allergie aan penicilline; bij vermoeden van pneumokok: 

- acute rhinosinusitis (indien antibiotherapie noodzakelijk) 

- acute otitis media (indien antibiotherapie noodzakelijk) 

- pneumonie (opgelopen buiten het ziekenhuis) 

- acute exacerbaties van COPD (indien antibiotherapie noodzakelijk) 


● verlengd QT-interval, niet behandelde hypokaliëmie 

● klinisch significante bradycardie 

● klinisch significant hartfalen 

Posologie 


● 400 mg per dag in 1 gift, gedurende 8 dagen 

Acute rhinosinusitis, acute otitis media: 

● 400 mg per dag in 1 gift, gedurende 5 tot 7 dagen 

Voorzorgen 

● comprimés inslikken zonder te kauwen; inname tijdens of buiten de maaltijd 

● voorzichtigheid is geboden bij epilepsie of ernstige cerebrale stoornissen 





442


● nausea, braken, diarree, abdominale pijn, pseudomembraneuze colitis 

● meestal reversibele centrale effecten: verwardheid, hallucinaties, agitatie, delier, 

slapeloosheid, slaperigheid; meer zeldzaam: psychotische reacties, aanvallen van manie, 

depressie en convulsies 

● overgevoeligheidsreacties (rash, pruritus, tot zelfs anafylaxis) 


● arthralgie, tendinitis, peesruptuur in hoofdzaak ter hoogte van de achillespees (frequenter 

bij oudere personen en bij gelijktijdig gebruik van corticosteroïden, inbegrepen 


● hepatotoxiciteit, soms met fatale afloop 

● cardiale aandoeningen: verlenging QT-interval 

● syndroom van Lyell of van Stevens-Johnson 

● diplopie 

Interacties 

+ geneesmiddelen die het QT-interval verlengen (zie p. 7), geneesmiddelen met 

bradicardiserend effect, hypokalemiërende middelen (inbegrepen contactlaxativa): 

verhoogd risico van torsades de pointes 

+ aluminium-, magnesium-, calcium-, ijzer- of zinkzouten, sucralfaat, strontiumranelaat: 

verminderde resorptie van moxifloxacine; inname van moxifloxacine 6 uur vóór of na 

deze middelen 


+ geneesmiddelen die de epilepsiedrempel verlagen: antidepressiva, antipsychotica, tramadol, 

dextropropoxyfeen, cholinesteraseremmers, ...: verhoogd risico van convulsies 

+ ciclosporine: verhoogd risico van niertoxiciteit 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

moxifloxacine 400 mg (oraal) 

Proflox® - compr. 

10 x € 41,98 € 10,96 € 6,51 

Avelox® - compr. 

10 x € 43,44 € 11,30 € 6,72 

Proflox® - compr. 

5 x € 24,21 € 6,73 € 4,00 

Avelox® - compr. 

5 x € 24,94 € 6,90 € 4,11 






● pletten: Avelox® compr. mogen geplet worden (gebruik masker en handschoenen); 

Proflox®: geen informatie 

* 

443

NADROPARINE 


Anticoagulantia - heparines met laag moleculair gewicht 

Indicaties 


● preventie van diepe veneuze trombose: bij orthopedische en majeure algemene 

chirurgische ingrepen 

● behandeling van diepe veneuze trombose 


● bloedingen 

● stoornissen in de bloedstolling 

● CVA tenzij door embolieën 

● trombopenie 


Posologie 

Preventie: 

● 3800 IE (0,4 ml) per dag gedurende 1 tot 2 weken na de ingreep 

Behandeling: 

● 86 IE/kg om de 12 uur 

● de behandeling wordt voortgezet tot wanneer de gewenste ontstolling is bereikt met de 

gelijktijdig opgestarte orale anticoagulantia (INR tussen 2 en 3 gedurende 2 opeenvolgende 

dagen) 

Voorzorgen 

● controle van de bloedplaatjes: voor de start van de behandeling, nadien op regelmatige 

basis, vooral tussen de 5e en de 21e dag van de behandeling 

● bij ongecontroleerde arteriële hypertensie: deze behandelen 

● dosis aanpassen bij nieren/of leverinsufficiëntie en bij extreem magere of obese patiënten 

● bij matige nierinsufficiëntie: aanpassen van de dosis en kaliemie opvolgen 


● hemorragieën, vooral op de injectieplaats en ter hoogte van de operatiewonde 

● trombopenie 

Interacties 

+ voorzichtigheid is geboden bij gelijktijdig toedienen van geneesmiddelen met 

anticoagulerende werking (anti-aggregantia en anticoagulantia) of die het ontstaan van 

gastro-intestinale ulcera bevorderen zoals NSAID’s (incl. acetylsalicylzuur) 

+ kaliumsparende middelen (kaliumsupplementen, ACE-inhibitoren, sartanen, 

kaliumsparende diuretica) verhogen het risico op hyperkaliemie 

444




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

nadroparine 2850 IE anti-Xa (inj.) 

Fraxiparine® - spuitamp. s.c. 









10 x 

10 x 

10 x 

10 x 

10 x 

€ 25,42 

€ 31,38 

€ 40,21 

€ 51,39 

€ 62,66 

€ 7,01 

€ 8,43 

€ 10,54 

€ 11,30 

€ 11,30 

€ 4,18 

€ 5,02 

€ 6,26 

€ 7,50 

€ 7,50 




* 

445

NICLOSAMIDE 


Anthelminthica 

Indicaties 


● infectie door Taenia saginata en Taenia solium (platte worm of lintworm) (eerste keuze) 


Posologie 

● 2 g in één inname na het ontbijt 

● comprimés op te lossen in een weinig water, ofwel fijnmalen en met een weinig drinken 

innemen 

Voorzorgen 

● geen alcohol gebruiken tijdens de behandeling 

● rekening houdend met de ongewenste effecten kan twee uur na inname van niclosamide 

eventueel een laxeermiddel gebruikt worden indien men een snelle en 

niet-gesegmenteerde verwijdering van de worm wenst te bekomen 

● bij chronische obstipatie dient eerst doeltreffend defecatie te gebeuren vooraleer de 

behandeling met niclosamide te starten; ook in de dagen na de inname is een regelmatige 

defaecatie van belang 


● gastro-intestinaal: nausea, braken, buikpijn 

Interacties 

446




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

niclosamide 500 mg (oraal) 

Yomesan® - compr. 

4 x € 6,30 € 6,30 € 6,30 






● pletten: Yomesan® compr. mogen geplet worden 

* 

447

NITROFURANTOINE 


Urinaire antibacteriele middelen - nitrofuranen 

Indicaties 

Infecties: 

● acute cystitis (bij de vrouw) 


● nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 60 ml/min) 

Posologie 

● 3 x 100 mg gedurende 3 dagen 

Voorzorgen 

● inname tijdens de maaltijd met melk om het risico van gastro-intestinale klachten 

● voldoende vochtinname voorzien 

● bij ademhalingsproblemen: behandeling stopzetten en onderzoeken 

● gelijktijdig gebruik van alcohol kan disulfiram-achtig effect uitlokken 


● gastro-intestinaal: nausea, braken 

● bruine verkleuring van de urine 

● allergische huidreacties, overgevoeligheid waaronder Stevens-Johnson 

● slaperigheid, duizeligheid, nystagmus 

● acute en chronische pulmonaire reactie (longfibrose na ononderbroken behandeling van 

meer dan 6 maanden) 

● bij langdurig gebruik: ernstige afwijkingen van de lever en perifere neuropathieën 

Interacties 

+ antacida op basis van magnesiumtrisilicaat: verminderde absorptie van nitrofurantoïne 

+ chinolonen: antagoniseren antibacterieel effect: best niet associëren 

+ middelen die de urine alkaliniseren (acetazolamide, natriumbicarbonaat, canrenoaat, 

spironolacton, triamtereen): verminderen de werkzaamheid van nitrofurantoïne 

+ middelen die het risico van perifere neuropathie inhouden (o.a. kankerbestrijdende 

middelen, metronidazol, itraconazol, flecaïnide, amiodaron, ciclosporine, tacrolimus,...): 

verhoogd risico op neuropathie 

+ middelen die het risico van interstitiële pneumonie inhouden (o.a. cytotoxische middelen, 

amiodaron, flacaïnide, anti-androgenen, sirolimus, everolimus, anti-TNF alfa, 

ergotderivaten): versterking van het effect 

+ antivitamine K: toename INR 

+ geneesmiddelen die door de nier uitgescheiden worden (furosemide, chinolonen, 

penicillines, cefalosporines, antivirale middelen waaronder aciclovir, sulfasalazine, 

pramipexol,…): verminderde renale uitscheiding en verminderd effect van nitrofurantoïne 

448




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

nitrofurantoÏne 50 mg (oraal) 

Furadantine MC® - caps. 

nitrofurantoÏne 100 mg (oraal) 

Furadantine MC® - caps. 

50 x 

50 x 

€ 7,58 

€ 10,01 

€ 1,17 

€ 2,01 

€ 0,70 

€ 1,21 






● pletten, openen: Furadantine MC® caps. mogen geopend worden maar de inhoud mag 

niet geplet worden 

* 

449

NITROGLYCERINE 

ANTI-ANGINOSA 

Nitraten - transdermale toediening 

Indicaties 


● stabiele angor (waar β-blokkers niet getolereerd worden of gecontra-indiceerd zijn of als 

toevoeging aan een β-blokker wanneer deze onvoldoende werkzaam is) 


● verhoogde intracraniële druk 

● ernstige anemie, ernstige hypotensie 


Posologie 

● startdosis: 5 mg per 24 uur; de laagst effectieve dosis zoeken; maximaal 15 mg per 24 

uur 

● steeds nitraatvrij interval van 8 tot 12 uur per dag inlassen 

Voorzorgen 

● voorzichtigheid is geboden na recent myocardinfarct, ernstige coronaire atherosclerose 

of cerebrale sclerose 

● de pleister minstens 8 u per 24 u verwijderen 

● plots stopzetten van de behandeling vermijden 

● eigen aan een transdermaal systeem: 

- voorzichtigheid bij koorts, stel de pleister niet bloot aan warmtebronnen zoals 

verwarmde kussens, electrische dekens… 

- plak de pleister op een onbeschadigd deel van de huid (borstwand, hoog op de rug, 

bovenarm,…), waar geen haar op staat en dat droog is 

- verander van locatie telkens een nieuwe pleister wordt aangebracht; verzeker u ervan 

dat de oude pleister wel degelijk verwijderd is 

- verwijder zorgvuldig de gebruikte pleisters 

- vermijd om een losgekomen pleister opnieuw aan te brengen 

- er bestaan verschillen tussen de patiënten onderling wat de absorptie aangaat: deze 

hangt af van de dikte van de huid, lichaamstemperatuur en de mate van het zweten 


● vooral bij het begin van de behandeling: hoofdpijn en flush 

● vermoeidheid, nausea, (orthostatische) hypotensie, duizeligheid 

● irritatie, jeuk op de plaats waar de pleister is aangebracht; zelden allergische dermatitis 

Interacties 

+ antihypertensiva, alcohol: toename van hypotensief effect 

450




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

nitroglycerine 5 mg / 24 u (derm.) 

Nitroderm® - transdermaal systeem 

30 x € 14,87 € 3,69 € 2,21 

Diafusor® - transdermaal systeem 

30 x € 15,84 € 4,02 € 2,41 

Trinipatch® - transdermaal systeem 

30 x € 18,96 € 5,09 € 3,06 

Minitran® - transdermaal systeem 

30 x € 18,95 € 5,09 € 3,05 

Deponit® - transdermaal systeem 

nitroglycerine 7,5 mg / 24 u (derm.) 




30 x 

30 x 

30 x 

€ 19,30 

€ 18,98 

€ 15,84 

€ 5,21 

€ 5,10 

€ 4,02 

€ 3,13 

€ 3,06 

€ 2,41 


30 x € 22,15 € 6,19 € 3,72 


30 x € 26,57 € 7,29 € 4,34 


30 x € 26,57 € 7,29 € 4,34 

Deponit® - transdermaal systeem 



30 x 

30 x 

€ 27,08 

€ 17,10 

€ 7,41 

€ 4,45 

€ 4,41 

€ 2,67 


30 x € 29,80 € 8,06 € 4,79 


30 x € 35,41 € 9,40 € 5,59 


30 x € 36,01 € 9,54 € 5,67 





De transdermale systemen op basis van nitroglycerine die in België gecommercialiseerd zijn, 

met uitzondering van Nitroderm®, zijn matrixpleisters. Deze mogen, indien werkelijk 

noodzakelijk, verknipt worden, behalve Nitroderm®. 

* 

451

NORTRIPTYLINE 



Indicaties 

Zenuwstelsel, Palliatieve zorg: 




● recent myocardinfarct, aritmieën, intracardiale geleidingsstoornis 

● ernstig leverlijden 

Posologie 

● aanvangsdosis: 10 mg tot 25 mg per dag ’s morgens; indien nodig, dosis verhogen met 

25 mg (maximale dosis: 50 mg per dag) 

● bij voldoende therapeutische respons (na 2 tot 4 weken), behandeling verderzetten 

gedurende minstens 4 tot 6 maanden 

● bij stopzetten van de behandeling is het raadzaam de dosis geleidelijk te verminderen 

Voorzorgen 


● bijzondere aandacht voor anticholinerge effecten bij patiënten met prostaathypertrofie, 

urinaire retentie, gesloten-hoekglaucoom, chronische obstipatie 




● nortriptyline werkt licht stimulerend in tegenstelling tot de meeste tricyclische 

antidepressiva 



● verwardheid 

● anticholinerge verschijnselen (in beperkte mate), waaronder obstipatie 

● mogelijk gewichtstoename 

● angst, agitatie, slapeloosheid 

452

Interacties 

+ MAO-inhibitoren of minder dan 2 weken na stopzetten van MAO-inhibitoren: risico van 

hyperpyretische en hypertensieve crises 

+ geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken en alcohol: versterking van 

het sedatief effect 

+ geneesmiddelen die het QT-interval verlengen (zie p. 7), de hartfrequentie vertragen of 


+ antihypertensiva met centrale werking (methyldopa, clonidine, moxonidine, guanfacine): 

nortriptyline gaat hun werking tegen 

+ sympathicomimetica (bv. decongestiva): nortriptyline versterkt hun effect 

+ inhibitoren van CYP2D6 (zie p. 9): verhogen de ongewenste effecten van nortriptyline 

+ geneesmiddelen die de convulsiedrempel verlagen (bv. SSRI’s, neuroleptica, tramadol, 

cholinesterase-inhbitoren): verhoogd risico op convulsies 

+ middelen met een potentieel obstiperend effect (waaronder opioïden, andere 

imipramine-derivaten, H1-antihistaminica, diuretica, verapamil, diltiazem, amlodipine, 

ondansetron, moxonidine, clonidine): verhoging van het obstipatierisico 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

nortriptyline 25 mg (oraal) 

Nortrilen® - compr. 

50 x € 7,54 € 1,16 € 0,69 






● pletten: Nortrilen® compr. mogen ex tempore geplet worden 

* 

453

NYSTATINE 


Antimycotica - polyenen 

Indicaties 

Infecties, Palliatieve zorg: 

● orofaryngeale candidose 


Posologie 

● 4 à 6 ml (100000 IE/ml), vier maal per dag na de maaltijd 

● de oplossing zo lang mogelijk in de mond houden vooraleer door te slikken 

● de behandeling nog 48 uur na klinische genezing verderzetten ter preventie van recidieven 

Voorzorgen 

● om recidieven te vermijden moeten factoren die de infectie in de hand kunnen werken 

(met name xerostomie en de inname van geneesmiddelen die dit kunnen veroorzaken) 

worden aangepakt 


● maag- en darmklachten: nausea, braken, diarree 

● zelden allergische reacties 

Interacties 

+ maagbedekkers en andere middelen die de mucosa afschermen: het effect van nystatine 

vermindert 

454




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

nystatine 100000 IE / ml (oraal) 

Nilstat® - druppels 

30 ml € 7,24 € 1,06 € 0,63 

Nystatine® - susp. 

24 ml € 7,02 € 0,97 € 0,58 





● Nystatine® bewaren onder 25°C 

* 

455

OFLOXACINE 


Chinolonen 

Indicaties 

Infecties: 

● prostatitis, orchi-epididymitis 


● epilepsie 

● antecedenten van tendinopathie t.g.v. een chinolon 

Posologie 

Prostatitis: 

● 400 mg per dag in 1 à 2 innames gedurende 21 dagen 

Orchi-epididymitis: 

● 400 mg per dag in 1 à 2 innames gedurende 10-14 dagen 

Voorzorgen 

● inname los van de maaltijd behalve bij maagintolerantie 

● voorzichtigheid bij epilepsie, cerebrale stoornissen 


● vermijd simultaan gebruik van corticosteroïden, waardoor het risico van peesrupturen of 

arthralgieën toeneemt 

● ruime vochttoediening bij gelijktijdig gebruik van geneesmiddelen die het risico van 

nierinsufficiëntie doen toenemen 

● dosisaanpassing bij verminderde nierfunctie: 100 à 200 mg/dag bij een creatinine-clearance 

tussen 20 en 50 ml/min; 100 mg/dag indien de clearance lager is dan 20ml/min 


● nausea, braken, diarree, buikpijn, pseudomembraneuze colitis 

● meestal reversiebele centraal-nerveuze stoornissen (ouderen zijn hiervoor gevoeliger): 

verwardheid, hallucinaties, agitatie, delier, slapeloosheid, slaperigheid en zeldzamer: 

psychotische reacties, manische episodes, depressie en convulsies 

● allergische reacties (rash, jeuk tot anaphylactische reacties) 

● fotosensibiliteit 

● arthralgie, tendintis en peesruptuur, in het bijzonder van de achillespees (frequenter bij 

oudere personen en bij gelijktijdig gebruik van corticosteroïden, inbegrepen 


● stoornissen van de glykemie, in het bijzonder bij patiënten behandeld met insuline of 

orale antidiabetica 

● zelden nierstoornissen 

456

Interacties 

+ aluminium- , magnesium-, calcium-, ijzer- of zinkzouten, sucralfaat, strontiumranelaat: 

verminderde resorptie van ofloxacine: inname van ofloxacine 1 tot 2 uur vóór of minstens 

4 uur na toediening van deze middelen 


+ geneesmiddelen die de epilepsiedrempel verlagen: vb. antidepressiva, antipsychotica, 

tramadol, destropropoxyfeen, cholinesteraseremmers, …: verhoogd risico van convulsies 

+ hypoglykemiërnde middelen: risico van hypoglykemie 

+ ciclosporine: verhoogd risico van niertoxiciteit 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

ofloxacine 200 mg (oraal) 

Ofloxacine Mylan® - compr. (deelb.) 

10 x € 9,33 € 1,78 € 1,07 * 

Ofloxacine EG® - compr. (deelb.) 

10 x € 10,03 € 2,02 € 1,21 * 

Tarivid® - compr. (deelb.) 

ofloxacine 400 mg (oraal) 

Ofloxacine Sandoz® - compr. (deelb.) 

10 x 

20 x 

€ 14,21 

€ 24,01 

€ 5,31 

€ 6,68 

€ 4,32 

€ 3,98 * 


5 x € 9,33 € 1,78 € 1,07 * 


10 x € 14,81 € 3,66 € 2,20 * 


20 x € 26,74 € 7,33 € 4,36 * 


5 x € 10,03 € 2,02 € 1,21 * 


5 x € 10,03 € 2,02 € 1,21 * 

Ofloxacine Teva® - compr. (deelb.) 

10 x € 16,04 € 4,08 € 2,45 * 


10 x € 16,04 € 4,08 € 2,45 * 


10 x € 16,04 € 4,08 € 2,45 * 


10 x € 21,34 € 8,71 € 6,93 


5 x € 14,21 € 5,31 € 4,32 






● pletten: Tarivid® compr. 200 mg en 400 mg mogen ex tempore geplet worden (draag 

masker en handschoenen) 

* 

457

OMEPRAZOL 

MAAGZUURSECRETIE-INHIBITOREN 

Protonpompinhibitoren 

Indicaties 


● functionele dyspepsie (met pyrosis) 

● gastro-oesofagale reflux, met of zonder oesofagitis 

● duodenaal ulcus, maagulcus 

● eradicatie Helicobacter pylori-infectie (in tripeltherapie met antibiotica) in geval van 

peptisch ulcus 


● atrofische gastritis 

Posologie 

Functionele dyspepsie: 

● 10 tot 20 mg in één inname per dag (zo kort mogelijk) 

Gastro-oesofagale reflux: 

● aanvangsbehandeling 20 tot 40 mg per dag gedurende 4 tot 8 weken 

● preventie van recidieven: 10 tot 20 mg per dag 

Duodenaal ulcus: 

● 20 tot 40 mg per dag in één inname gedurende 2 tot 4 weken 

Maagulcus: 

● 20 tot 40 mg per dag in één inname gedurende 4 tot 8 weken 

Helicobacter pylori-eradicatie: 

● associatie van omeprazol van 2 maal 20 mg per dag met amoxicilline 2 maal 1 g per dag 

(of metronidazol 2 maal 500 mg per dag bij amoxicilline-allergie) en clarithromycine 2 

maal 500 mg per dag, gedurende 7 dagen 

Voorzorgen 

● alarmtekenen (dysfagie, anemie, gewichtsverlies, aanhoudend braken) vereisen 

oppuntstelling van diagnostiek behandeling 

458


● nausea, diarree 

● hoofdpijn 

● huiderupties 

● hypomagnesiëmie (omkeerbaar bij het stoppen), kan tetanie, hartritmestoornissen, braken, 

convulsies en psychische stoornissen veroorzaken bij chronisch gebruik 

● hyponatriëmie 

● verhoogd risico van osteoporotische fracturen bij chronisch gebruik 

● vitamine B12 deficiëntie bij langdurig gebruik 

● rebound reflux na (plots) stoppen van de behandeling 

● verhoogd risico op pneumonie 

● acute interstitiële nefritis (vooral in combinatie met andere geneesmiddelen (NSAID, 

beta-lactamantibiotica)) en microscopische colitis 

● verhoogd risico op gastro-intestinale infecties 

Interacties 

+ de pH-verandering in de maag kan de absorptie van andere geneesmiddelen beïnvloeden 

(bv. vermindering van de biologische beschikbaarheid van itraconazol, ketoconazol, 

voriconazol, paroxetine-siroop)) 

+ calciumcarbonaat: vermoedelijk vermindering van de absorptie van calciumcarbonaat; 

het verdient aanbeveling calciumcarbonaat te vervangen door calciumcitraat waarvan 

de opname onafhankelijk is van de pH 

+ acenocoumarol, citalopram, escitalopram, clozapine, sommige benzodiazepines (zoals 

clobazam, diazepam, flunitrazepam, triazolam), moclobemide, fenytoïne, warfarine: het 

effect van deze middelen neemt toe 

+ methotrexaat: verhoging van de serumconcentratie van methotrexaat 

+ middelen die hyponatriëmie kunnen veroorzaken: verhoogd risico op hyponatriëmie 

+ Sint-Janskruid: verhoging van de serumconcentratie van omeprazol 

459




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

* 

omeprazol 10 mg (oraal) 

Omeprazol Teva® - caps. (maagsapresist.) 

100 x 

€ 19,57 

€ 5,30 

€ 3,18 

* 

Omeprazole EG® - caps. (maagsapresist.) 

100 x 

€ 29,35 

€ 7,95 

€ 4,73 

* 

Omeprazole Mylan® - caps. (maagsapresist.) 

100 x 

€ 29,35 

€ 7,95 

€ 4,73 

* 

Omeprazol Sandoz® - caps. (maagsapresist.) 

98 x 

€ 28,89 

€ 7,84 

€ 4,66 

* 


56 x 

€ 18,68 

€ 4,99 

€ 3,00 

* 

Omeprazol Apotex® - caps. (maagsapresist.) 

56 x 

€ 18,68 

€ 4,99 

€ 3,00 

* 


56 x 

€ 18,68 

€ 4,99 

€ 3,00 

* 


56 x 

€ 18,68 

€ 4,99 

€ 3,00 

* 

Omeprazole-Ratiopharm® - caps. (maagsapresist.) 

56 x 

€ 18,68 

€ 4,99 

€ 3,00 

* 

Sedacid® - compr. (maagsapresist.) 

56 x 

€ 18,68 

€ 4,99 

€ 3,00 

* 


56 x 

€ 18,68 

€ 4,99 

€ 3,00 

* 

Losec® - compr. Mups (maagsapresist., disp.) 

56 x 

€ 25,28 

€ 7,77 

€ 5,04 


28 x 

€ 10,08 

€ 4,07 

€ 4,07 

* 


28 x 

€ 11,11 

€ 4,77 

€ 4,77 

* 


28 x 

€ 17,49 

€ 5,07 

€ 3,34 


28 x 

€ 11,55 

€ 5,08 

€ 5,08 

* 


28 x 

€ 11,73 

€ 5,21 

€ 5,21 

* 


28 x 

€ 11,76 

€ 5,21 

€ 5,21 

* 


28 x 

€ 13,24 

€ 6,24 

€ 6,24 

* 


14 x 

€ 9,84 

€ 3,90 

€ 3,90 

* 


14 x 

€ 9,84 

€ 3,90 

€ 3,90 

* 

460


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

* 



100 x 

€ 31,13 

€ 8,38 

€ 4,98 

* 


100 x 

€ 32,22 

€ 8,63 

€ 5,14 

* 

Docomepra® - caps. (maagsapresist.) 

98 x 

€ 34,95 

€ 9,28 

€ 5,52 

* 


100 x 

€ 35,67 

€ 9,46 

€ 5,62 

* 


100 x 

€ 40,86 

€ 10,69 

€ 6,35 

* 


100 x 

€ 41,22 

€ 10,78 

€ 6,41 

* 


100 x 

€ 41,73 

€ 10,90 

€ 6,48 

* 

Omeprazole Far® - compr. (maagsapresist.) 

100 x 

€ 42,74 

€ 11,14 

€ 6,62 

* 


98 x 

€ 42,65 

€ 11,12 

€ 6,61 

* 


56 x 

€ 24,98 

€ 6,91 

€ 4,11 

* 


56 x 

€ 26,57 

€ 7,29 

€ 4,34 

* 


56 x 

€ 28,12 

€ 7,66 

€ 4,56 

* 


56 x 

€ 28,12 

€ 7,66 

€ 4,56 

* 


56 x 

€ 28,12 

€ 7,66 

€ 4,56 

* 


56 x 

€ 28,12 

€ 7,66 

€ 4,56 

* 


56 x 

€ 28,12 

€ 7,66 

€ 4,56 

* 


56 x 

€ 29,38 

€ 7,96 

€ 4,74 

* 


56 x 

€ 29,38 

€ 7,96 

€ 4,74 

* 


56 x 

€ 38,30 

€ 11,42 

€ 7,50 


14 x 

€ 8,62 

€ 3,06 

€ 3,06 

* 


28 x 

€ 13,75 

€ 6,59 

€ 6,59 

* 


28 x 

€ 26,36 

€ 8,07 

€ 5,24 


14 x 

€ 10,79 

€ 4,56 

€ 4,56 

* 


28 x 

€ 18,87 

€ 10,12 

€ 9,30 

* 


28 x 

€ 19,50 

€ 10,56 

€ 9,30 

* 


28 x 

€ 19,50 

€ 10,56 

€ 9,30 

* 


28 x 

€ 19,50 

€ 10,56 

€ 9,30 

* 


28 x 

€ 19,50 

€ 10,56 

€ 9,30 

* 


28 x 

€ 19,50 

€ 10,56 

€ 9,30 

* 


28 x 

€ 19,50 

€ 10,56 

€ 9,30 

* 


14 x 

€ 13,76 

€ 6,60 

€ 6,60 

* 


14 x 

€ 13,76 

€ 6,60 

€ 6,60 

* 


14 x 

€ 13,76 

€ 6,60 

€ 6,60 

* 


14 x 

€ 13,76 

€ 6,60 

€ 6,60 

* 

Omepracuremylan® - caps. (maagsapresist.) 

28 x 

€ 15,00 

€ 15,00 

€ 15,00 


14 x 

€ 11,99 

€ 11,99 

€ 11,99 

461


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 



100 x € 50,77 € 13,05 € 7,75 * 

Omeprazole Mylan® - caps. (maagsapresist.) 100 x € 79,48 € 14,10 € 9,30 * 

Omeprazol Apotex® - caps. (maagsapresist.) 100 x € 79,48 € 14,10 € 9,30 * 

Omeprazole-Ratiopharm® - caps. (maagsapresist.) 100 x € 79,48 € 14,10 € 9,30 * 


100 x € 79,48 € 14,10 € 9,30 * 


Omeprazol Sandoz® - caps. (maagsapresist.) 98 x € 78,06 € 14,10 € 9,30 * 





56 x € 47,46 € 11,30 € 7,29 * 


56 x € 47,46 € 11,30 € 7,29 * 




28 x € 21,95 € 6,12 € 3,67 * 




28 x € 32,10 € 8,60 € 5,12 * 




Losec® - compr. Mups (maagsapresist., disp.) 28 x € 44,09 € 13,04 € 8,59 

Omeprazole Mylan® - caps. (maagsapresist.) 14 x € 40,78 € 40,78 € 40,78 






● pletten, openen: 

- alle specialiteiten zijn maagsapresistent en mogen dus niet geplet 

- Losec® compr. Mups mogen opgelost worden in water of in een lichtzure drank (bv. 

fruitsap, appelmoes of yoghurt); de oplossing moet binnen de 30 min. ingenomen 

worden 

- Sedacid® (10 en 20 mg) en Omeprazole Far® 20 mg zijn maagsapresistente 

comprimés die niet-dispergeerbaar zijn in water of een andere vloeistof 

- alle andere vormen: dit zijn capsules die maagsapresistente micro-pellets bevatten; 

in geval van slikmoeilijkheden mogen ook deze capsules geopend worden en verdeeld 

in een licht zure vloeistof (bv. appelsap, appelmoes, yoghurt), om dan zonder 

kapotbijten te worden ingeslikt; deze suspentie dient zo snel mogelijk ingeslikt te 

worden (max 30 min) 

* 

462

463

ORALE REHYDRATIE-OPLOSSING 

OPLOSSINGEN VOOR REHYDRATIE 

Indicaties 


● correctie van vocht- en elektrolytenverlies door diarree 


Posologie 

● poederzakje op te lossen in 1 liter zoutarm mineraalwater 

● per 8 tot 10 uur: 1 liter traag drinken 

● te gebruiken binnen de 24 uur 

Voorzorgen 

● aandacht besteden aan het hoge zoutgehalte (risico van overbelasting van het hart), o.a. 

bij hartfalen) 


Interacties 

464



ORALE REHYDRATIE-OPLOSSING WHO 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Natriumchloride 2,6 g 

Glucose (anhydrisch) 13,5 g 

Kaliumchloride 1,5 g 

Natriumcitraat (dihydraat) 2,9 g 

Prijs 


1 module (max. 50 g = 2 zakjes): 



Maximum 4 modules (8 zakjes) 


Bewaren op droge plaats 

465

PARACETAMOL 

ANALGETICA - ANTIPYRETICA 

Indicaties 

Pijn en ontsteking, Osteo-articulaire aandoeningen, Palliatieve zorg: 

● eerste keuze bij acute en chronische pijn (ook eerste keuze bij artrose) 

● eerste keuze bij koorts, ook tumorkoorts 


Posologie 

● 0,5 g tot 1 g iedere 4 tot 6 uur (met regelmatige tussentijden in geval van pijn) 

● maximum: 3 g tot 4 g per dag; bij chronisch gebruik raadt men aan bij ouderen een dosis 

van 3 g per dag niet te overschrijden 

● toedieningsweg: oraal bij voorkeur of rectaal 

Voorzorgen 


● de drempel voor levertoxiciteit is verlaagd bij lever- of nierinsufficiëntie, bij alcoholici, bij 

ondervoede patiënten of patiënten met een laag lichaamsgewicht (< 50 kg) en bij 

chronische ondervoeding 

● voorzichtigheid bij patiënten op zoutarm dieet: bruistabletten kunnen een niet 

onbelangrijke hoeveelheid natrium bevatten 

● in geval van behandeling met orale anticoagulantia en bij langdurig gebruik wordt striktere 

controle van INR-waarden aanbevolen 


● leverbeschadiging (icterus en zelfs necrose) bij overdosering (vanaf 10 g in één keer; 

vanaf 4 g bij alcoholici, bij bestaand leverlijden, bij een laag lichaamsgewicht of na 

langdurig vasten) 

Interacties 


+ andere hepatotoxische middelen en enzyminducerende middelen (carbamazepine, 

isoniazide, fenytoïne, fenobarbital, rifampicine, alcohol): verhoging van het risico van 

hepatotoxiciteit van paracetamol 

466




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

* 

paracetamol 500 mg (oraal) 

Paracetamol EG® - compr. 

240 x 

€ 13,13 

€ 3,09 

€ 1,85 

* 

Algostase Mono® - compr. (deelb.) 

100 x 

€ 7,92 

€ 1,29 

€ 0,77 

* 

Paracetamol Mylan® - compr. 

100 x 

€ 7,92 

€ 1,29 

€ 0,77 

* 

Paracetamol Mylan® - compr. 

30 x 

€ 5,78 

€ 0,48 

€ 0,29 

* 

Paracetamol Teva® - compr. (disp., deelb.) 

100 x 

€ 7,47 

€ 5,98 

€ 5,98 

Pe-Tam® - compr. (deelb.) 

20 x 

€ 2,00 

€ 1,60 

€ 1,60 

Paracetamol Teva® - compr. (disp., deelb.) 

30 x 

€ 3,20 

€ 2,56 

€ 2,56 

Paracetamol EG® - compr. 

30 x 

€ 3,54 

€ 2,83 

€ 2,83 

Witte Kruis Mono® - poeder (zakjes) 

20 x 

€ 2,45 

€ 1,96 

€ 1,96 

Panadol® - compr. (deelb.) 

60 x 

€ 7,37 

€ 5,90 

€ 5,90 

Sanicopyrine® - compr. (deelb.) Volw. 

20 x 

€ 2,63 

€ 2,10 

€ 2,10 


30 x 

€ 4,33 

€ 3,46 

€ 3,46 

Dafalgan® - compr. 

30 x 

€ 4,43 

€ 3,54 

€ 3,54 

Algostase Mono® - bruiscompr. 

32 x 

€ 4,75 

€ 3,80 

€ 3,80 


10 x 

€ 1,50 

€ 1,20 

€ 1,20 

Perdolan® - compr. (deelb.) 

30 x 

€ 5,10 

€ 4,08 

€ 4,08 


20 x 

€ 3,50 

€ 2,80 

€ 2,80 

Dafalgan® - bruiscompr. (deelb.) 

32 x 

€ 5,77 

€ 4,62 

€ 4,62 

Dolprone® - compr. (deelb.) 

16 x 

€ 3,04 

€ 2,43 

€ 2,43 

Dolol-Instant® - compr. (orodisp., deelb.) 

20 x 

€ 4,20 

€ 4,20 

€ 4,20 

Mobistix® - poeder (zakjes) Instant Aardbei/Vanille 

48 x 

€ 10,37 

€ 10,37 

€ 10,37 

Mobistix® - poeder (zakjes) Instant Cappuccino 

48 x 

€ 10,37 

€ 10,37 

€ 10,37 

Perdolan® - bruiscompr. (deelb.) 

20 x 

€ 4,51 

€ 4,51 

€ 4,51 

Mobistix® - poeder (zakjes) Instant Aardbei/Vanille 

24 x 

€ 5,76 

€ 5,76 

€ 5,76 

Mobistix® - poeder (zakjes) Instant Cappuccino 

24 x 

€ 5,76 

€ 5,76 

€ 5,76 

Dafalgan® - compr. Odis (orodisp.) 

16 x 

€ 3,87 

€ 3,87 

€ 3,87 

Panadol® - compr. Zapp 

paracetamol 500 mg (rectaal) 

16 x 

€ 3,95 

€ 3,95 

€ 3,95 

Perdolan® - supp. Volw. 

paracetamol 600 mg (rectaal) 

12 x 

€ 4,94 

€ 4,94 

€ 4,94 

Dafalgan® - supp. Volw. 


12 x 

€ 3,42 

€ 3,42 

€ 3,42 

Lemsip® - poeder (zakjes) 


12 x 

€ 6,22 

€ 6,22 

€ 6,22 

Panadol® - compr. Retard (vertraagde vrijst.) 

96 x 

€ 16,64 

€ 13,31 

€ 13,31 

Panadol® - compr. Retard (vertraagde vrijst.) 

48 x 

€ 10,40 

€ 8,32 

€ 8,32 

467


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

paracetamol 1 g (oraal) 

Paracetamol Teva® - compr. (deelb.) 

120 x € 13,04 € 3,05 € 1,83 * 


90 x € 10,91 € 2,32 € 1,39 * 


50 x € 7,92 € 1,29 € 0,77 * 


60 x € 10,65 € 8,52 € 8,52 


30 x € 5,91 € 4,73 € 4,73 


50 x € 11,40 € 9,12 € 9,12 

Dafalgan® - compr. Forte (deelb.) 

50 x € 11,74 € 9,39 € 9,39 

Algostase Mono® - bruiscompr. (deelb.) 

40 x € 9,50 € 7,60 € 7,60 

Algostase Mono® - poeder (zakjes) 

40 x € 9,50 € 7,60 € 7,60 


32 x € 8,65 € 6,92 € 6,92 

Algostase Mono® - bruiscompr. (deelb.) 

20 x € 5,50 € 4,40 € 4,40 


20 x € 5,70 € 4,56 € 4,56 


16 x € 4,81 € 3,85 € 3,85 


10 x € 2,41 € 2,41 € 2,41 

Dafalgan® - bruiscompr. Forte (deelb.) 

32 x € 11,29 € 9,03 € 9,03 


8 x € 2,41 € 2,41 € 2,41 

Mobistix® - poeder (zakjes) Forte Instant 

48 x € 15,12 € 15,12 € 15,12 


16 x € 6,32 € 5,06 € 5,06 

Mobistix® - poeder (zakjes) Forte Instant 

24 x € 8,40 € 8,40 € 8,40 


8 x € 3,16 € 3,16 € 3,16 






● pletten: Dafalgan® compr. 500 mg, Dafalgan® compr. Forte 1 g en Perdolan® compr. 

500 mg mogen ex tempore geplet worden (lichtgevoeligheid) 

Opmerkingen 

● Terugbetaling is mogelijk mits toestemming van de adviserende geneesheer 

- in categorie Cx: tegemoetkoming van 20% in de kosten van bepaalde pijnstillers 

voor chronische pijnpatiënten > 3 maand; lijst pijnstillers: www.bcfi.be of www.riziv.be 

- in categorie B voor een aantal specialiteiten op basis van paracetamol voor chronische 

pijnpatiënten > 6 maand (Algostase Mono 500 mg 100 compr; Algostase Mono 1g 

50 compr; Paracetamol EG 500 mg 240 compr; Paracetamol Teva 1 g 90 compr; 

Paracetamol Mylan 500 mg 30 compr en 100 compr) 

● het resterend bedrag ten laste van de patiënt komt in aanmerking voor de 

maximumfactuur 

● kennisgeving voor de adviserend geneesheer van het ziekenfonds, in te vullen door de 

behandelend arts: beschikbaar op www.bcfi.be 

* 

468


GELULEN MET PARACETAMOL 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Paracetamol 500 mg tot 1 g 

p.f. 1 gel nr.1 

Prijs 

terugbetaling onder bepaalde voorwaarden*: 




Max. 6 modulen (60 gelulen) 



Opmerkingen 

*Terugbetaald indien voorgeschreven voor chronische pijn, mits goedkeuring van de adviserende arts 

(het attestnummer moet op het voorschrift vermeld worden): 

● de aanvraag moet per brief gebeuren aan de adviserende arts van het ziekenfonds; hierin wordt 

vermeld: 

- de stof waarvoor de terugbetaling gevraagd wordt 

- de indicatie “chronische pijn” 

- de exacte diagnose, gestaafd door een klinisch verslag dat bij de aanvraag wordt gevoegd 

- voorbeeld: Ik wens uw toestemming te krijgen voor de terugbetaling van … (actief bestanddeel) 

in een magistrale bereiding, ter behandeling van een chronische pijn, te wijten aan … (diagnose). 

In bijlage vindt u het diagnoseverslag. 

● het attest is geldig voor 12 maanden en kan hernieuwd worden 

469

PARACETAMOL + CODEÏNE 

ANALGETICA - ANTIPYRETICA 

Combinatiepreparaten 

Indicaties 

Pijn en ontsteking, Palliatieve zorg: 

● matige tot ernstige pijn die onvoldoende reageert op een perifeer werkende pijnstiller 

(trap 2 van de WHO-pijnladder) 



● ernstige leverinsufficiëntie 

● ernstige respiratoire insufficiëntie, obstructief longlijden, acuut astma 

Posologie 

● paracetamol: 0,5 g tot 1 g iedere 4 tot 6 uur; maximum 3 g tot 4 g per dag; bij ouderen 

een dosis van 3 g per dag niet overschrijden, vooral bij alcoholici en patiënten < 50 kg 

● codeïne: 20 mg tot 60 mg om de 4 uur, indien nodig; maximum 240 mg per dag 

Voorzorgen 


● voorkeur gaat zoveel mogelijk naar gebruik van de enkelvoudige substanties, eerder dan 

naar een vaste associatie van pijnstillers 

● voor codeïne is voorzichtigheid geboden bij hypothyreose, intracraniële hypertensie, 

respiratoire insufficiëntie, bijnier-, nier- of leverinsufficiëntie, astma, prostaathypertrofie 

● voor paracetamol is voorzichtigheid geboden bij lever- of nierinsufficiëntie en bij alcoholici 



● regelmatige controle van INR-waarden bij langdurig gebruik in geval van behandeling 

met orale anticoagulantia 


● codeïne: 

- nausea, braken, obstipatie 

- ademhalingsdepressie (bij overdosering of bij gevoelige patiënten) 

- verwardheid, duizeligheid, sedatie 

- risico van afhankelijkheid bij niet-respecteren van de dosis 

● paracetamol: 

- leverbeschadiging (icterus of necrose) bij overdosering (vanaf 10 g in één inname; 

vanaf 4 g bij alcoholici, bij bestaand leverlijden of na langdurig vasten) 

470

Interacties 

+ codeïne: 

- alcohol, centraal sederende middelen: versterking van het sedatief effect 

- morfine-agonisten/antagonisten (buprenorfine, pentazocine): afname van het 

analgetisch effect door competitief blokkeren van de receptoren, met risico van 

ontwenningssyndroom 

- domperidon, metoclopramide: codeïne werkt de gastro-intestinale werking van deze 

middelen tegen 

- inhibitoren van CYP2D6 (zie p. 9): vermindert de omzetting van codeïne naar morfine 

en vermindert dus het analgetisch effect 

+ paracetamol: 

- andere hepatotoxische middelen en enzyminducerende middelen (carbamazepine, 

isoniazide, fenytoïne, fenobarbital, rifampicine, alcohol): verhoging van het risico van 

hepatotoxiciteit van paracetamol 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

paracetamol 500 mg + codeÏne 30 mg (oraal) 

Paracod mylan® - compr. (oplosb., deelb.) 

30 € 4,96 € 3,97 € 3,97 

Algocod® - bruiscompr. 

32 € 6,35 € 5,08 € 5,08 

Dafalgan Codeine® - compr. 

30 € 6,00 € 4,80 € 4,80 

Panadol Codeine® - compr. 

20 € 4,19 € 4,19 € 4,19 

Dafalgan Codeine® - bruiscompr. (deelb.) 

32 € 7,65 € 7,65 € 7,65 






● pletten/openen: geen informatie beschikbaar 

Opmerkingen 

Tegemoetkoming van 20% (Cx) in de kosten van bepaalde pijnstillers voor chronische 

pijnpatiënten, mits toestemming van de adviserende geneesheer: 

● lijst pijnstillers: www.bcfi.be of www.riziv.be 

● het resterend bedrag ten laste van de patiënt komt in aanmerking voor de 

maximumfactuur 

● kennisgeving voor de adviserend geneesheer van het ziekenfonds, in te vullen door de 

behandelend arts: beschikbaar op www.bcfi.be 

* 

471


GELULEN MET PARACETAMOL EN CODEÏNEFOSFAAT 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Gelulen met 500 mg paracetamol en 30 mg codeïnefosfaat TMF 

Samenstelling 

Paracetamol 500 mg 

codeïnefosfaat 30 mg 

p.f. 1 gel nr. 1 

(andere doseringen van codeïne zijn mogelijk (tussen 20 en 60 mg); in dat geval niet de TMF-formule 

voorschrijven, maar wel de exacte samenstelling) 

Prijs 

Terugbetaling onder bepaalde voorwaarden*: 




Max. 6 modulen (60 gel.) 


2 maanden bij een temperatuur tussen 15ºC en 25ºC 

GELULEN MET PARACETAMOL 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Paracetamol 500 mg tot 1 g 

p.f. 1 gel nr.1 

Prijs 







GELULEN MET CODEÏNEFOSFAAT 

● 

● 

Voorschrift 

R/ codeïnefosfaat 30 tot 60 mg 

p.f. 1 gel nr. 1 

Prijs 






CODEÏNESIROOP 15 MG/5 ML (ZONDER SUIKER) 

● 

● 

472 

Voorschrift 

R/ Siroop zonder suiker voor volwassenen met 15 mg/5 ml codeïnefosfaat TMF 

Samenstelling 

codeïnefosfaat hemihydraat (*) 600 mg 

Watervrij citroenzuur 200 mg 

Water voor bewaring 30 g 

Vloeibare niet kristalliseerbare sorbitol q.s. ad 200 ml 

(*) Goed nagaan of het wel degelijk codeïnefosfaat hemihydraat is

● 

● 

Prijs 


1 module (100 g of 75 ml): 



Max. 4 modulen (400 g of 300 ml) 

Richtinggevende prijs (zonder RIZIV-tussenkomst): 

€ 8,17 per 200 ml; 

€ 9,32 per 300 ml 



Opmerkingen 

*Terugbetaald indien voorgeschreven voor chronische pijn, mits goedkeuring van de adviserende arts 

(het attestnummer moet op het voorschrift vermeld worden): 

● de aanvraag moet per brief gebeuren aan de adviserende arts van het ziekenfonds; hierin wordt 

vermeld: 

- de stof waarvoor de terugbetaling gevraagd wordt 

- de indicatie “chronische pijn” 

- de exacte diagnose, gestaafd door een klinisch verslag dat bij de aanvraag wordt gevoegd 

- voorbeeld: Ik wens uw toestemming te krijgen voor de terugbetaling van … (actief bestanddeel) 

in een magistrale bereiding, ter behandeling van een chronische pijn, te wijten aan … (diagnose). 

In bijlage vindt u het diagnoseverslag. 

● het attest is geldig voor 12 maanden en kan hernieuwd worden 

473

PERMETHRINE 


Anti-infectieuze middelen - middelen tegen schurft 

Indicaties 

Dermatologie: 

● schurft (scabies) 


Posologie 

● zalf aanbrengen op het ganse lichaam (gezicht, behaarde hoofdhuid, oren en hals 

inbegrepen; de zone rond de ogen vermijden); bijzondere aandacht voor de polsen, 

oksels, de externe genitale regio, billen, interdigitale ruimtes en de zones onder de nagels 

van vingers en tenen 

● na 8 tot 12 uur de huid reinigen; zalf opnieuw aanbrengen op de handen, indien deze 

tijdens dit tijdsinterval gewassen werden 

● gewoonlijk volstaat een tube van 30 g; soms is een supplementaire tube nodig; maximum 

60 g in één keer 

● een eenmalige behandeling volstaat in het algemeen; indien nodig, kan een tweede 

behandeling worden toegepast na 7 tot 10 dagen 

Voorzorgen 

● contact met de ogen vermijden 

● de huid moet droog, proper en fris zijn alvorens de behandeling te beginnen 

● draag tijdens de verzorging handschoenen en kledij voor eenmalig gebruik; desinfecteer 

de handen voor en na elk contact 

● kleding en beddengoed moeten gewassen worden op minstens 60°C; niet wasbaar 

materiaal gedurende 2 tot 4 dagen in hermetisch afgesloten plastiek zak bewaren die 

een insecticide (type Baygon® groen) moet bevatten 

● zelfs na een correcte behandeling kunnen klachten (met name jeuk) en, schurftletsels 

nog wekenlang aanwezig blijven 


● pruritus, erytheem, branderig gevoel 

● rash en oedeem 

Interacties 

474




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

permethrine 50 mg / g (derm.) 

Zalvor® - crème 

30 g € 13,49 € 13,49 € 13,49 





HYDROFIELE CREME MET PERMETHRINE 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Hydrofiele crème met 5% permethrine TMF 

Samenstelling 

Permethrine 2,5 g 

Cetomacrogol 1000 2,4 g 

Cetostearylalcohol 5,1 g 

Witte vaseline 7,5 g 


Water voor bewaring q.s. ad 50 g 

Prijs 




Twee maanden bij temperatuur tussen 15°C en 25°C 

Op uitdrukkelijke vraag van de arts kan de crème bereid worden zonder bewaarmiddelen. De 

houdbaarheid is dan slechts 1 week. 

* 

475

PILOCARPINE 

PARASYMPATHICOMIMETICA 

Indicaties 


● xerostomie (droge mond) 



● onbehandelde astma en COPD, gesloten-hoekglaucoom, ernstig hartfalen 

Posologie 

● startdosis 5 mg, 3 maal per dag innemen tijdens de maaltijd 

● bij onvoldoende effect en indien het product goed verdragen wordt: na 2 dagen (4 weken 

in geval van radiotherapie) dosis verhogen 

● indien geen verbetering optreedt: behandeling stopzetten 

● maximale dosis: 10 mg, 3 maal per dag 

Voorzorgen 


● voorzichtigheid geboden bij patiënten met peptisch ulcus omwille van een verhoogde 

zuursecretie 

● visustorrnissen kunnen sommige activiteiten bemoeilijken, vooral in het duister 

● bij leverinsufficiëntie, starten met een lage dosis en geleidelijk verhogen tot 3 x 5 mg 

indien de behandeling goed getolereerd wordt 

● kan bij hittegolf de effecten van een hitteslag versterken 


● transpiratie: voldoende vochttoevoer voorzien om uitdroging te voorkomen 

● vertigo, rhinitis, frequente mictie, gastro-intestinale klachten (nausea, braken, diarree,...), 

verhoging bronchussecretie en verhoging van de weerstand van de luchtwegen, 

vertroebeling van het zicht, bradycardie, vasodilatatie, oedeem, hypotensie, rillingen 

Interacties 

+ β-blokkers: toename van het bradycardiserend effect, risico van aritmieën 

+ anticholinergica, ook via inhalatie: antagonistisch effect 

476



GELULEN MET PILOCARPINE 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Pilocarpine hydrochloride 5 mg 

p.f. 1 gelule 

Prijs 

Terugbetaald onder bepaalde voorwaarden* 

Richtinggevende prijs: 

€ 9,39 voor 10 gelulen 

€ 21,82 voor 60 gelulen 

Opmerkingen 

* Volledige terugbetaling mits attest van de adviserende arts wegens "radiotherapeutische behandeling 

van het hoofd en van de hals": 

● de behandelende arts maakt een gemotiveerde aanvraag over aan de adviserende geneesheer 

● op basis hiervan levert de adviserende geneesheer een attest af voor een terugbetaling van maximum 

12 maanden 

● het attest kan verlengd worden voor een nieuwe periode van 12 maanden mits gemotiveerde 

aanvraag vanwege de behandelende arts 

477

POVIDON-JOOD 



Indicaties 

Dermatologie: 

● huidontsmetting bij: 

- impetigo 

- folliculitis 

- herpes zoster 


● schildklierfunctiestoornissen 

Posologie 

● oplossing: penselen en aanstippen, 1 maal of meermaals per dag 

● hydroalcoholische oplossing (aangewezen wanneer het snel drogen van de huid vereist 

is, vooral voor ontsmetting van intacte huid vóór een interventie): 1 of meermaals per 

dag een steriel kompres doordrenkt met ongeveer 5 ml oplossing gedurende 10 seconden 

op de te behandelen huidzone leggen 

● gel, zalf: rechtstreeks aanbrengen of op een verband 

● germicide zeep: reiniging van wonden door inzepen 

● tulle: aanbrengen als verband, 1 maal of meermaals per dag 

Voorzorgen 

● behandeling van een geïnfecteerde wonde bestaat in de eerste plaats uit het verwijderen 

van bloed, pus en andere organische stoffen die de werking van het antisepticum kunnen 

belemmeren 


● lokale irritatie, sensibilisatie (in het bijzonder bij frequente toepassing) 

● mogelijke systemische absorptie van jood bij behandeling van grote lichaamsoppervlakken 

of langdurig gebruik 

Interacties 

+ topische kwikderivaten: risico van vorming van bijtende verbindingen 

+ antiseptica op basis van zilver, oplossing van waterstofperoxide (zuurstofwater): 

neutralisatie van de werkzaamheid van elk van deze producten, dus verschillende minuten 

wachten alvorens joodpovidon aan te brengen 

478




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

povidon-jood 50 mg + ethanol 690 mg / ml (derm.) 

Iso-Betadine® - oploss. Hydroalcoholische (alc.) 

povidon-jood 75 mg / ml (derm.) 

Braunol® - zeep H Plus 

125 ml 

500 ml 

€ 6,08 

€ 9,85 

€ 6,08 

€ 9,85 

€ 6,08 

€ 9,85 

Iso-Betadine® - zeep Germicide 

500 ml € 10,15 € 10,15 € 10,15 

Iso-Betadine® - zeep Germicide 

125 ml € 7,05 € 7,05 € 7,05 

Iso-Betadine® - zeep Uniwash 

10 x 10 ml € 7,84 € 7,84 € 7,84 

Braunol® - oploss. 

povidon-jood 100 mg / ml (derm.) 

Iso-Betadine® - oploss. Dermicum 

30 ml 

125 ml 

€ 3,98 

€ 5,60 

€ 3,98 

€ 5,60 

€ 3,98 

€ 5,60 

Iso-Betadine® - oploss. Dermicum 

10 x 5 ml € 5,46 € 5,46 € 5,46 

Iodex® - oploss. Dermaal 

povidon-jood 100 mg / g (derm.) 

Iso-Betadine® - gel 

30 ml 

100 g 

€ 4,60 

€ 8,26 

€ 4,60 

€ 8,26 

€ 4,60 

€ 8,26 

Iso-Betadine® - gel 

30 g € 6,60 € 6,60 € 6,60 

Braunol® - zalf 

20 g € 5,41 € 5,41 € 5,41 

Iodex® - zalf 

povidon-jood (derm.) 

Iso-Betadine® - tulle 

23 g 

10 x 

€ 6,80 

€ 11,86 

€ 6,80 

€ 11,86 

€ 6,80 

€ 11,86 

Iso-Betadine® - tulle 

5 x € 7,32 € 7,32 € 7,32 

Braunol® - tulle 

10 x € 29,80 € 29,80 € 29,80 




* 

479

PYRIDOXINE (VITAMINE B6) 

VITAMINEN 

Indicaties 


● vitamine B6-deficiëntie 


Posologie 

● dagdosis beperken tot 50 mg, behalve bij zeer ernstige deficiëntie en in dit geval gebeurt 

de toediening onder nauwkeurige therapeutische controle 

Voorzorgen 


● perifere polyneuropathie in geval van langdurige inname van doses hoger dan 50 tot 

500 mg per dag 

Interacties 

+ fenytoïne, fenobarbital: pyridoxine kan hun effect verminderen 

480



Opmerkingen 

In België zijn er geen specialiteiten beschikbaar waarvan de samenstelling uitsluitend uit een 

lage dosis pyridoxine bestaat. 


GELULEN MET PYRIDOXINE 

● 

● 

Voorschrift 

Pyridoxine 10 tot 50 mg 

p.f. 1 gelule 

Prijs 


30 gelulen van 10 mg: € 13,58; 

30 gelulen van 50 mg: € 14,03; 

60 gelulen van 10 mg: € 18,52; 

60 gelulen van 50 mg: € 19,42 

481

RANITIDINE 

MAAGZUURSECRETIE-INHIBITOREN 

H2-antihistaminica 

Indicaties 


● functionele dyspepsie (met zuurbranden) 

● gastro-oesofagale reflux (zonder oesofagitis) 


● atrofische gastritis 

Posologie 

● 300 mg per dag bij voorkeur in één inname ‘s avonds of verdeeld over 2 innames 

Voorzorgen 

● posologie verminderen bij nierinsufficiëntie (bij een creatinineclearance tussen 10 en 50 

ml/min wordt een dagelijkse dosis van 150 mg aanbevolen; indien de creatinineclearance 

lager is dan 10 ml/min: dosis 75 à 150 mg/dag) 


● hoofdpijn, vermoeidheid, huiderupties, tijdelijke en reversibele wijziging van 

leverfunctietesten 

● neurologische klachten (vooral bij oudere personen): verwardheid, depressie, 

hallucinaties,... 

Interacties 

+ de pH-verandering in de maag kan de absorptie van andere geneesmiddelen beïnvloeden 

(bv. vermindering van de biologische beschikbaarheid van itraconazol, ketoconazol, 

voriconazol, paroxetine-siroop); indien de dagdosis ranitidine in één gift wordt toegediend, 

deze geneesmiddelen eerst toedienen 

+ sucralfaat (> 2 g), krachtige antacida (calciumcarbonaat inbegrepen) kunnen de absorptie 

van ranitidine verminderen: interval van 2 uur nodig tussen de inname van ranitidine en 

deze geneesmiddelen 

482




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

* 

ranitidine 75 mg (oraal) 

Ranitidine Mylan® - compr. 

20 x 

€ 7,89 

€ 7,89 

€ 7,89 

Acidine® - bruiscompr. 

ranitidine 75 mg / 5 ml (oraal) 

20 x 

€ 8,42 

€ 8,42 

€ 8,42 

Zantac® - sir. 


2 x 280 ml 

€ 15,95 

€ 8,11 

€ 8,11 

* 

Ranitidine EG® - compr. 

112 x 

€ 10,60 

€ 4,43 

€ 4,43 

* 


100 x 

€ 11,96 

€ 5,36 

€ 5,36 

* 

Ranitidine Sandoz® - compr. 

120 x 

€ 13,83 

€ 6,66 

€ 6,66 

* 

Zantac® - compr. 

112 x 

€ 13,33 

€ 6,31 

€ 6,31 

* 


60 x 

€ 9,37 

€ 3,58 

€ 3,58 

* 


30 x 

€ 6,88 

€ 1,83 

€ 1,83 

* 

Gastran® - compr. 

56 x 

€ 9,49 

€ 3,66 

€ 3,66 

* 

Docraniti® - compr. 

56 x 

€ 9,49 

€ 3,66 

€ 3,66 

* 


56 x 

€ 9,49 

€ 3,66 

€ 3,66 

* 


56 x 

€ 9,49 

€ 3,66 

€ 3,66 

* 


56 x 

€ 9,49 

€ 3,66 

€ 3,66 

* 

Docraniti® - compr. 

28 x 

€ 7,39 

€ 2,21 

€ 2,21 

* 


28 x 

€ 7,39 

€ 2,21 

€ 2,21 

* 


28 x 

€ 7,39 

€ 2,21 

€ 2,21 

* 

Ranitidine EG® - bruiscompr. 

112 x 

€ 19,35 

€ 10,46 

€ 9,30 

* 

Ranitidine Teva® - bruiscompr. 

120 x 

€ 26,74 

€ 14,10 

€ 9,30 

* 

Zantac® - bruiscompr. Soluble 

112 x 

€ 26,21 

€ 14,10 

€ 9,30 

* 


28 x 

€ 9,90 

€ 3,94 

€ 3,94 

* 


56 x 

€ 15,95 

€ 8,11 

€ 8,11 

* 


56 x 

€ 15,95 

€ 8,11 

€ 8,11 

* 


60 x 

€ 16,80 

€ 8,70 

€ 8,70 

* 

483


Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 



56 x € 8,51 € 2,99 € 2,99 * 


60 x € 10,42 € 4,30 € 4,30 * 


100 x € 14,95 € 7,42 € 7,42 * 


90 x € 13,98 € 6,75 € 6,75 * 

Gastran® - compr. 

56 x € 10,36 € 4,26 € 4,26 * 


56 x € 10,36 € 4,26 € 4,26 * 


30 x € 8,65 € 3,08 € 3,08 * 


28 x € 8,89 € 3,25 € 3,25 * 


28 x € 8,89 € 3,25 € 3,25 * 


56 x € 19,35 € 10,46 € 9,30 * 


60 x € 26,74 € 14,10 € 9,30 * 


56 x € 26,21 € 14,10 € 9,30 * 


28 x € 15,67 € 7,92 € 7,92 * 


28 x € 15,95 € 8,11 € 8,11 * 


30 x € 16,80 € 8,70 € 8,70 * 






● pletten: 

- Zantac® compr. 150 mg en 300 mg mogen geplet worden 

- de bruistabletten moeten volledig worden opgelost in minstens 75 ml water; deze 

vorm bevat aspartaam en natrium 

* 

484

485

SALBUTAMOL 


Sympathicomimetica - kortwerkende β2-mimetica 

Indicaties 


● eerste keuze bij acute astma-aanval 

● eerste keuze bij opstoten van persisterend astma (naast inhalatiecorticosteroïden) 

● tweede keuze bij opstoten van COPD 


Posologie 

● doseeraërosol: 100 µg tot 200 µg in één inname, 3 à 4 x per dag (‘as needed’) basis; het 

tijdsinterval tussen 2 opeenvolgende inhalaties is 1 minuut en tussen twee opeenvolgende 

inhalaties 4 tot 6 uur 

● oplossing voor verstuiver: 0,5 tot 1 ml (= 10 tot 20 druppels = 2,5 tot 5 mg salbutamol) 

in 2 tot 4 ml fysiologische oplossing; maximum 3 tot 4 keer per dag 

Voorzorgen 

● doseeraërosol gedurende 10 sec goed schudden vóór gebruik; gebruik van voorzetkamer 

is aan te raden bij ouderen (bij onvoldoende inspiratiekracht en slechte coördinatie) 



● omwille van het hyperglykemiërend effect van β 2 

-mimetica, is het bij diabetes aanbevolen 



● nervositas, slapeloosheid, hoofdpijn, tachycardie, tremor van de skeletspieren (meestal 

van de handen) 


● bij hoge doses: risico van cardiale stimulatie en hypokaliëmie 

Interacties 

+ β-blokkers (ook als oogdruppels): verlaging van het therapeutisch effect van salbutamol, 

met risico van bronchospasme 

+ geneesmiddelen met hypokaliëmerende werking: verhoogd risico van hypokaliëmie; 

voorzichtigheid is geboden bij gelijktijdig gebruik van digoxine, geneesmiddelen die het 

QT-interval verlengen (zie p. 7), geneesmiddelen die bradycardie veroorzaken 

486




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

salbutamol 100 µg / dosis (inhal.) 

Salbutamol Sandoz® - doseeraërosol 

200 doses € 5,40 € 0,33 € 0,20 * 

Ventolin® - doseeraërosol 

200 doses € 6,66 € 0,83 € 0,50 * 

Airomir® - doseeraërosol 

200 doses € 7,66 € 1,83 € 1,50 

Novolizer Salbutamol® - patroon (inhalatiepoeder) 200 doses € 5,34 € 5,34 € 5,34 

Novolizer Salbutamol® - patroon (inhalatiepoeder) 200 doses € 11,90 € 11,90 € 11,90 

Airomir® - Autohaler (aërosol) 

salbutamol 5 mg / ml (nevel) 

Ventolin® - oploss. voor verneveling 

200 doses 

1 x 10 ml 

€ 15,11 

€ 6,91 

€ 15,11 

€ 0,93 

€ 15,11 

€ 0,56 





Bewaring van Ventolin inhalatie-oplossing: 1 maand na opening 

* 

487

SALICYLZUUR 


Keratolytica 

Indicaties 

Dermatologie: 

● huidwratten (van virale oorsprong) 


Posologie 

● zalf één of twee maal per dag of een dun laagje vloeistof (met behulp van applicator) 

één maal per dag aanbrengen op de wrat; om contact met de omringende huid te 

vermijden, de huid rondom de wrat voor gebruik bedekken met zuivere vaseline 

● voor elke nieuwe applicatie, de dode huid voorzichtig verwijderen 

● de behandeling verderzetten tot de wrat volledig verdwenen is (dit kan tot 3 maanden 

duren) 

● salicylzuur wordt gebruikt als keratolyticum aan een concentratie die varieert van 15 tot 

60% 

Voorzorgen 

● contact met de ogen en slijmvliezen vermijden 

● niet aanbrengen op beschadigde of geïnfecteerde huid 

● voorzichtigheid is geboden bij langdurige toepassing op grote huidoppervlakten bij 

diabetes en/of perifere vaatstoornissen 


● huidirritatie, erosie van de gezonde huid 

Interacties 

488




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

salicylzuur 167 mg / g (derm.) 

Duofilm® - oploss. 

15 ml € 6,99 € 6,99 € 6,99 





HYDROFOBE ZALF MET SALICYLZUUR 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Salicylzuur (hydrofobe zalf 20%, 30% of 40%) TMF 

Samenstelling 

Salicylzuur 10 g / 15 g / 20 g 


Prijs 







Twee maanden bij een temperatuur tussen 15°C en 25°C 

* 

489

SALMETEROL 


Sympathicomimetica - langwerkende β2-mimetica 

Indicaties 


● onderhoudsbehandeling bij persisterend astma, steeds in associatie met 

inhalatiecorticosteroïden; bij onvoloende resultaat met corticosteroïden alleen 

● onderhoudsbehandeling bij COPD-patiënten met onvoldoende symptoomcontrole met 

kortwerkende bronchodilatoren 


Posologie 

● 50 µg in 2 giften per dag met 12 uur interval (dus niet op “as needed” basis) 

● maximum 2 x 100 µg per dag, bij ernstige luchtwegobstructie (ESW < 50% normale 

waarde) 

Voorzorgen 

● het EVOHALER systeem is een doseeraerosol; gedurende 10 sec goed schudden vóór 

gebruik; bij patiënten die synchronisatieproblemen hebben: gebruikmaken van een 

voorzetkamer of overstappen op een DISKUS systeem overwegen 

● bij het DISKUS systeem wordt het product vrijgesteld door inademen; het is aangeraden 

eerst zeer krachtig uit te ademen om zo een snelle en diepe inademing te bekomen 

● zich ervan verzekeren dat de behandeling met anti-inflammatoire middelen aangepast 

is; de noodzaak om meer ß2-mimetica te moeten gebruiken vraagt om een reëvaluatie 

van de astmabehandeling 



● geen indicatie als alternatief voor kortwerkende β2-agonisten bij opstoot 

● omwille van het hyperglykemiërend effect van β2-mimetica, is het bij diabetes aanbevolen 


● omwille van hun hypokaliëmiërend effect wordt eveneens aangeraden de kaliëmie te 

observeren 


● nervositas, slapeloosheid, hoofdpijn, tremor van de skeletspieren (meestal van de handen) 


● bij hoge doses: risico van cardiale stimulatie en hypokaliëmie 

● astma: oversterfte indien geen gelijktijdig gebruik van corticosteroïden 

490

Interacties 

+ geneesmiddelen met hypokaliëmerende werking: verhoogd risico van hypokaliëmie 

+ digoxine, geneesmiddelen die het QT-interval verlengen (zie p. 14), geneesmiddelen die 

bradycardie veroorzaken: verhogen het risico op cardiale ongewenste effecten 

+ β-blokkers (ook als oogdruppels): verlaging van het therapeutisch effect van salmeterol, 

met risico van bronchospasme 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

salmeterol 25 µg / dosis (inhal.) 

Serevent® - doseeraërosol Evohaler 

salmeterol 50 µg / dosis (inhal.) 

Serevent® - Diskus (inhalatiepoeder) 

120 doses 

60 doses 

€ 28,19 

€ 28,19 

€ 7,67 

€ 7,67 

€ 4,57 

€ 4,57 




* 

491

SCOPOLAMINE (HYOSCINE) 

ANTICHOLINERGICA 

Indicaties 


● overdreven speekselproductie 

● doodsreutel 

● symptomatische behandeling van nausea als gevolg van vestibulair lijden 


Posologie 

● subcutane toediening van 1 tot 2 ampullen 0,25 mg/1 ml om de 4 tot 6 uur 

Voorzorgen 

● uitleg geven aan de omgeving over wat gebeurt en indien nodig geruststellen 

● indien mogelijk, patiënt in zittende houding plaatsen (vermijden dat tong naar achter 

valt) 

● vochttoediening beperken indien er nog vocht wordt toegediend 


● sedatie en verwardheid, droge mond, tachycardie, mictiestoornissen en visusstoornissen 

Interacties 

492



AMPULLEN SCOPOLAMINE 

● 

● 

Voorschrift 

Scopolamine hydrobromide ampullen van 0,25 mg / 1 ml 

Prijs 


1 module (= 10 amp.): 



493

SIMVASTATINE 

HYPOLIPEMIERENDE MIDDELEN 

Statines 

Indicaties 


● secundaire preventie van cardiovasculaire aandoeningen 


● primaire preventie van cardiovasculaire aandoeningen bij patiënten met type 2-diabetes 

en minstens 1 bijkomende cardiovasculaire risicofactor 



Posologie 

● men start met een lage dosis 

● na een 4-tal weken kan de dosis worden opgedreven tot 40 mg 

● inname eenmaal daags, bij voorkeur ‘s avonds 

Voorzorgen 

● aandacht voor klachten die kunnen wijzen op spieraantasting 

● leverfunctie nagaan alvorens de behandeling te starten alsook na 6 maanden behandeling 

● met voorzichtigheid gebruiken bij patiënten die grote hoeveelheden alcohol verbruiken 



● rhabdomyolyse (met of zonder verhoging van het creatinekinase) 

● matige stijging van de transaminasen 

● centrale effecten (slaap- en concentratiestoornissen) 

● polyneuritis 

● tendinopathie (o.a. tendinitis en peesruptuur), zeker bij risicofactoren (mannelijk geslacht, 

diabetes, hyperuricemie, antecedenten van tendinopathie) 

Interacties 

+ inhibitoren van CYP3A4 (zie p. 9): toename van het risico van spieraantasting en 

rhabdomyolyse 

+ ciclosporine, fibraten, nicotinezuur: toename van het risico van rhabdomyolyse 

+ vitamine K-antagonisten: mogelijke potentialisering van hun effect (INR bepalen bij 

aanvang van de behandeling) 

494




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

* 

simvastatine 20 mg (oraal) 

Simvastatine EG® - compr. (deelb.) 

84 x 

€ 14,01 

€ 3,39 

€ 2,03 

* 

Simvastatine Apotex® - compr. 

100 x 

€ 19,30 

€ 5,21 

€ 3,13 

* 

Simvastatine Teva® - compr. 

100 x 

€ 19,30 

€ 5,21 

€ 3,13 

* 

Simvastatine Pfizer® - compr. 

84 x 

€ 18,61 

€ 4,97 

€ 2,98 

* 

Simvastatine Mylan® - compr. (deelb.) 

84 x 

€ 18,90 

€ 5,07 

€ 3,04 

* 


30 x 

€ 9,48 

€ 1,83 

€ 1,10 

* 


30 x 

€ 9,48 

€ 1,83 

€ 1,10 

* 

Simvastatin Sandoz® - compr. (deelb.) 

100 x 

€ 22,50 

€ 6,32 

€ 3,79 

* 

Simvastatine Far® - compr. 

84 x 

€ 19,67 

€ 5,34 

€ 3,20 

* 

Cholemed® - compr. (deelb.) 

84 x 

€ 19,74 

€ 5,36 

€ 3,22 

* 

Zocor® - compr. 

84 x 

€ 19,74 

€ 5,36 

€ 3,22 

* 

Simvastatine-Ratiopharm® - compr. (deelb.) 

98 x 

€ 22,57 

€ 6,33 

€ 3,80 

* 


28 x 

€ 9,78 

€ 1,93 

€ 1,16 

* 


28 x 

€ 10,19 

€ 2,07 

€ 1,24 

* 


28 x 

€ 10,27 

€ 2,10 

€ 1,26 

* 


28 x 

€ 10,67 

€ 2,24 

€ 1,34 

* 


30 x 

€ 11,13 

€ 2,40 

€ 1,44 

* 


28 x 

€ 10,67 

€ 2,24 

€ 1,34 

* 


simvastatine 40 mg (oraal) 

28 x 

€ 10,75 

€ 2,26 

€ 1,36 

* 


56 x 

€ 11,64 

€ 2,57 

€ 1,54 

* 


98 x 

€ 20,37 

€ 5,58 

€ 3,35 

* 


100 x 

€ 24,06 

€ 6,69 

€ 3,98 

* 


100 x 

€ 24,07 

€ 6,69 

€ 3,98 

* 


98 x 

€ 26,31 

€ 7,22 

€ 4,30 

* 


100 x 

€ 28,05 

€ 7,64 

€ 4,55 

* 


98 x 

€ 27,49 

€ 7,51 

€ 4,47 

* 

Simvastatine Far® - compr. 

98 x 

€ 27,87 

€ 7,60 

€ 4,52 

* 


98 x 

€ 27,87 

€ 7,60 

€ 4,52 

* 


98 x 

€ 27,87 

€ 7,60 

€ 4,52 

* 


98 x 

€ 27,87 

€ 7,60 

€ 4,52 

* 


30 x 

€ 11,44 

€ 2,50 

€ 1,50 

* 


30 x 

€ 11,44 

€ 2,50 

€ 1,50 

* 


28 x 

€ 12,20 

€ 2,76 

€ 1,66 

* 


28 x 

€ 12,30 

€ 2,80 

€ 1,68 

* 


30 x 

€ 13,44 

€ 3,19 

€ 1,91 

* 


28 x 

€ 12,83 

€ 2,98 

€ 1,79 

* 


28 x 

€ 12,83 

€ 2,98 

€ 1,79 

* 

495






● pletten: alle compr. van Simvastatine Bexal®, Simvastatine Ratiopharm®, Simvastatine 

Sandoz®, Simvastatine Teva®, Simvastatine EG® en Zocor® mogen geplet worden 

496

497

SORBITOL 

LAXATIVA 

Osmotische laxativa 

Indicaties 

Gastro-intestinaal stelsel, Palliatieve zorg: 

● preventie en symptomatische behandeling van acute of chronische obstipatie 



● galobstructie, galstenen 

● buikpijn van onbekende oorsprong 

● fructose-intolerantie 

Posologie 

● poeder: 5 tot 10 g op te lossen in water 

● oplossing 70%: ½ tot 1 soeplepel 

● in te nemen ‘s morgens op de nuchtere maag 

● werking: na 1 of 2 dagen 

Voorzorgen 

● vooraleer een oraal laxativum op te starten, dient de mogelijkheid van intestinale obstructie 

uitgesloten te worden 


● buikkrampen, flatulentie, diarree 

Interacties 

+ door een versnelde intestinale transit kan sorbitol (zoals alle laxativa) de resorptie van 

gelijktijdig ingenomen geneesmiddelen beïnvloeden 

498




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

sorbitol 5 g (oraal) 

Sorbitol Delalande® - poeder (zakjes) 

20 x € 3,40 € 3,40 € 3,40 





SORBITOL OPLOSSING 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Sorbitol oplossing a 70% dt 300 ml 

Prijs 


Richtinggevende prijs: € 9,00 / 300 ml 

SORBITOLPOEDER 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Sorbitolpoeder dt 100 g 

Prijs 



* 

499

SPIRONOLACTON 

DIURETICA 

Kaliumsparende diuretica 

Indicaties 


● hartfalen (NYHA klasse III en IV), bij personen reeds behandeld met een ACE-inhibitor en 

een diureticum (en digoxine) 


● hyperkaliëmie, hyponatriëmie, ernstige nierinsufficiëntie (creatinineclearance < 10 ml/min) 

Posologie 

● gewoonlijk 25 mg per dag 

Voorzorgen 

● controle van elektrolyten bij aanvang van de behandeling; voorzichtigheid is vooral 

geboden bij diabetes, verminderde nierfunctie of leverinsufficiëntie (vanwege het verhoogd 

risico van hyperkaliëmie) 


● hyperkaliëmie, hyponatriëmie (vooral in combinatie met andere geneesmiddelen die 

hyponatriëmie kunnen veroorzaken) 

● gynecomastie 

● gastro-intestinale klachten (nausea, diarree, krampen) 

● risico op gastro-intestinale ulcera en bloedingen 

Interacties 

+ NSAID’s (incl. acetylsalicylzuur): risico van verminderd diuretisch effect van spironolacton 

met eventueel ernstige verslechtering van nierfunctie 

+ lithium: spironolacton kan de plasmaconcentratie van lithium doen stijgen 

+ ACE-inhibitoren, antagonisten van de angiotensine-II-receptoren (sartanen), andere 

kaliumsparende diuretica, kaliumsupplementen, aliskiren, NSAID, trimethoprim: verhoogd 

risico van hyperkaliëmie 

+ digoxine: spironolacton verhoogt de plasmaconcentratie van digoxine 

+ andere geneesmiddelen die hyponatriëmie kunnen veroorzaken (o.a. SSRI’s, lisdiuretica, 

carbamazepine): risico van hyponatriëmie 

500




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

spironolacton 25 mg (oraal) 

Spironolactone Sandoz® - compr. 

50 x € 7,96 € 1,30 € 0,78 * 

Spironolactone EG® - compr. 

50 x € 7,96 € 1,30 € 0,78 * 

Spironolactone Apotex® - compr. 

50 x € 8,19 € 1,38 € 0,83 * 

Aldactone® - compr. 

50 x € 8,93 € 1,64 € 0,98 * 

Spironolactone Mylan® - compr. 

spironolacton 50 mg (oraal) 

Aldactone® - compr. 

50 x 

30 x 

€ 9,78 

€ 9,86 

€ 3,22 

€ 1,96 

€ 2,71 

€ 1,17 * 






● pletten: Aldactone® compr. 25 mg en 50 mg mogen ex tempore geplet worden 

(lichtgevoeligheid) 

* 

501

TERBINAFINE 

ANTIMYCOTICA 

Indicaties 

Dermatologie: 

● onychomycosen veroorzaakt door dermatofyten, indien orale behandeling aangewezen 

is 


● actieve of chronische leveraandoeningen 

Posologie 

● 250 mg per dag gedurende 6 tot 12 weken 

● dosis halveren bij nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 50 ml/min) 

Voorzorgen 

● grote voorzichtigheid is geboden bij nier- of leverinsufficiëntie 

● het is aangeraden levertesten uit te voeren vooraleer de behandeling te starten en de 

behandeling te onderbreken bij tekenen of symptomen van leverstoornissen (anorexie, 

aanhoudende onverklaarde nausea, vermoeidheid, geelzucht, donkere urine, …) 


● gastro-intestinale klachten, huidreacties, musculoskeletale reacties (arthralgie, myalgie) 

● smaakstoornissen (gaande tot ageusie), leverstoornissen, hematologische stoornissen 

● huidaandoeningen: gevallen van Stevens-Johnson-syndroom zijn gerapporteerd 


Interacties 

+ terbinafine is een inhibitor van CYP2D6 (zie p. 9) 

502




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

terbinafine 250 mg (oraal) 

Terbinafine Teva® - compr. (deelb.) 

98 x € 91,52 € 14,10 € 9,30 * 

Terbinafine EG® - compr. (deelb.) 

98 x € 91,51 € 14,10 € 9,30 * 

Terbinafine Sandoz® - compr. (deelb.) 

98 x € 96,15 € 14,10 € 9,30 * 

Terbinafine Pfizer® - compr. (deelb.) 

56 x € 58,98 € 11,30 € 7,50 * 


56 x € 56,05 € 11,30 € 7,50 * 

Terbinafine Apotex® - compr. (deelb.) 

56 x € 58,98 € 11,30 € 7,50 * 


56 x € 52,93 € 11,30 € 7,50 * 

Lamisil® - compr. (deelb.) 

56 x € 58,98 € 11,30 € 7,50 * 

Terbinafine Mylan® - compr. (deelb.) 

56 x € 57,06 € 11,30 € 7,50 * 


56 x € 58,20 € 11,30 € 7,50 * 


28 x € 32,17 € 8,62 € 5,13 * 

Terbinafine Pfizer® - compr. (deelb.) 

14 x € 21,81 € 6,08 € 3,65 * 


14 x € 21,96 € 6,13 € 3,68 * 


14 x € 22,29 € 6,24 € 3,74 * 

Terbinafine Apotex® - compr. (deelb.) 

14 x € 22,74 € 6,41 € 3,82 * 

Lamisil® - compr. (deelb.) 

14 x € 22,74 € 6,41 € 3,82 * 


14 x € 21,51 € 21,51 € 21,51 * 

Terbinafine Mylan® - compr. (deelb.) 

14 x € 22,07 € 22,07 € 22,07 * 






● pletten: Lamisil® compr. mogen ex tempore geplet worden (lichtgevoelig) 

* 

503

THIAMAZOL 

MIDDELEN IN VERBAND MET DE SCHILDKLIER 

Thyreostatica 

Indicaties 


● hyperthyreose 


● ernstige allergische antecedenten op andere thyreostatica (50% kruisallergie) 

Posologie 

● startdosis 15 mg per dag, ofwel in 1 inname ofwel gespreid over 3 giften van 5 mg met 

8 uur interval tijdens de maaltijden 

● dosis aanpassen tot klinische en biochemische euthyroïdietoestand ingesteld is (max. 60 

mg per dag) 

● nadien posologie geleidelijk verminderen en onderhoudsbehandeling verderzetten met 

5 tot 15 mg per dag, of dezelfde dosis verderzetten in associatie met levothyroxine 

● deze behandeling verderzetten gedurende 1 tot 2 jaar 

Voorzorgen 

● strikte monitoring in samenwerking met arts-specialist noodzakelijk: 

- bij patiënten die tegelijkertijd andere geneesmiddelen nemen die agranulocytose 

kunnen veroorzaken 

- bij patiënten ouder dan 40 jaar 

- bij gebruik van doses hoger dan 40 mg per dag 

● controle van het bloedbeeld: vóór het starten van de behandeling en iedere week tijdens 

de eerste maanden van de behandeling; nadien bij vermoeden van leukopenie en/of 

agranulocytose 

● klinische controle: gedurende de 3 eerste maanden 


● hypothyreose (reversibel bij stopzetten van de behandeling) 

● hematologische reacties, o.a. agranulocytose (treden meestal op tijdens de 3 eerste weken 

van de behandeling, op een snelle en explosieve wijze) 

● huiduitslag 

● gastro-intestinale klachten (nausea, braken, ...) en levertoxiciteit 

● gewrichtspijn 

Interacties 

+ orale anticoagulantia: vermindering van hun antistollingseffect 

+ hypoglykemiërende sulfamiden, fenytoïne, amiodaron, jodium en jodides: versterking 

van het thyreostatisch effect 

+ β-blokkers, digoxine en theofylline: aanpassing van de dosis van deze geneesmiddelen 

is vaak noodzakelijk 

504




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

thiamazol 10 mg (oraal) 

Strumazol® - compr. (deelb.) 

100 x € 9,23 € 1,74 € 1,04 






● pletten: Strumazol® compr. mogen ex tempore geplet worden (lichtgevoelig) 

* 

505

THIAMINE (VITAMINE B1) 

VITAMINEN 

Indicaties 




Posologie 

● de dagelijkse behoefte aan vitamine B1 bedraagt 1,1 mg 

● bij chronische, matige hypovitaminose B1: toediening van 10 tot 25 mg per dag; 

● tabletten of dragees inslikken met een weinig vloeistof, zonder kauwen (comprimés met 

maagsapresistente coating), bij voorkeur tijdens de maaltijd, te spreiden over één of 

meerdere innamen per dag 

Voorzorgen 

● de beschikbare specialiteiten bevatten hoge doses thiamine; lagere doses kunnen 

magistraal worden voorgeschreven. 


Interacties 

506




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

thiamine 300 mg (oraal) 

Benerva® - compr. 

thiamine 475 mg (oraal) 

Betamine® - compr. 

20 x 

50 x 

€ 3,75 

€ 7,34 

€ 3,75 

€ 7,34 

€ 3,75 

€ 7,34 






● pletten: de drag. en compr. mogen niet geplet worden 

Opmerkingen 

Alle in België beschikbare specialiteiten bevatten hoge doses thiamine; lagere doses kunnen 

magistraal worden voorgeschreven. 


GELULEN MET THIAMINE 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Thiamine 10 tot 25 mg 

p.f. 1 gelule 

Prijs 


30 gelulen à 10 mg: € 13,59; 

30 gelulen à 25 mg: € 13,75; 

60 gelulen à 10 mg: € 18,52; 

60 gelulen à 25 mg: € 18,86 

* 

507

TRANEXAMINEZUUR 

ANTIHEMORRAGICA 

Antifibrinolytica 

Indicaties 

Cardiovascualir stelsel: 

● bloedingen (zoals bij hemoptoe, hematurie, na prostatectomie), indien geen onmiddellijke 

oorzakelijke behandeling mogelijk is 


● hemoptoe indien de bloeding gering is 



● trombo-embolische aandoeningen 

● voorgeschiedenis van convulsies 

● ernstige vermindering van de nierfunctie 

Posologie 

● oraal: 15 mg tot 25 mg per kg, 2 tot 3 maal per dag 

● intraveneus: 0,5 g tot 1 g, drie maal per dag (traag in te spuiten) 

Voorzorgen 


● voorzichtigheid bij personen met risico van trombo-embolische aandoeningen 

● dosis aanpassen in geval van nierinsufficiëntie 


● nausea, braken, diarree; dosisverlaging doet deze klachten meestal verdwijnen 

● duizeligheid, convulsies 

● reversibele gestoorde kleurperceptie 

● hypotensie bij te snelle intraveneuze toediening 

Interacties 

508




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

tranexaminezuur 250 mg (oraal) 

Exacyl® - compr. 

100 x € 19,54 € 5,29 € 3,17 


tranexaminezuur 500 mg (oraal) 


tranexaminezuur 500 mg (inj.) 

Exacyl® - amp. i.v. 

tranexaminezuur 1 g (oraal) 

Exacyl® - amp. (oraal) 

50 x 

20 x 

5 x 

10 x 

€ 13,27 

€ 12,64 

€ 10,48 

€ 13,13 

€ 3,13 

€ 2,91 

€ 2,17 

€ 3,09 

€ 1,88 

€ 1,75 

€ 1,30 

€ 1,85 






● pletten: Exacyl® compr. 250 mg en 500 mg mogen geplet worden 

* 

509

TRIMETHOPRIM 


Urinaire antibacteriele middelen 

Indicaties 

Infecties: 

● acute cystitis (bij de vrouw) 


● ernstige lever- of nierfunctiestoornissen, ernstige hemopathie 

Posologie 

● 300 mg in 1 gift per dag, gedurende 3 dagen 

Voorzorgen 

● mag ingenomen worden op afstand van de maaltijden 

● posologie aanpassen bij nierinsufficiëntie 

● behandeling onmiddellijk stopzetten bij optreden van huidrash 

● voorzichtigheid is geboden bij afwijkingen in het bloedbeeld en, in geval van langdurige 

behandeling, bij aanwezigheid of vermoeden van foliumzuurdeficiëntie 

(foliumzuursuppletie: 5 tot 10 mg per dag) 


● gastro-intestinaal: diarree, nausea, braken 

● hoofdpijn 

● allergische huidreacties, fotosensibilisatie 

● afwijkingen in het bloedbeeld: megaloblastaire anemie, leukopenie, thrombocytopenie 

● hyperkaliëmie, vooral bij nierinsufficiëntie 

Interacties 

+ fenytoïne, digoxine: verhoogde plasmaconcentratie en verhoogd risico van toxiciteit 

+ geneesmiddelen die hyperkaliëmie kunnen veroorzaken: verhoogd risico vooral bij 

nierinsufficiëntie 

+ methotrexaat: verhoogt het antagonistisch effect op foliumzuur en de toxiciteit van 

methotroxaat 

+ ciclosporine: verhoogde nefrotoxiciteit 

+ azathioprine: verhoogde hematologische toxiciteit 

510



GELULEN MET TRIMETHOPRIM 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Gelulen met 300 mg trimethoprim TMF 

Samenstelling 

Trimethoprim 300 mg 

p.f. 1 gelule 

(andere doseringen mogelijk (100 mg); in dat geval niet de TMF-formule voorschrijven, maar wel 

de exacte samenstelling) 

Prijs 






511

VACCIN TEGEN INFLUENZA 

VACCINS 

Antivirale vaccins 

Indicaties 

Infecties: 

● preventie van influenza bij personen met verhoogd risico voor de complicaties van deze 

infectie, in het bijzonder personen van 65 jaar en ouder; elke geïnstitutionaliseerde 

persoon, ongeacht de leeftijd, en ook alle personen die onder hetzelfde dak wonen als 

de risicopersoon moeten worden gevaccineerd; het is aanbevolen de vaccinatie jaarlijks 

te herhalen 


● bewezen overgevoeligheid voor het vaccin 

Posologie 

● 1 inenting s.c. of i.m. elk jaar in oktober of november 

Voorzorgen 

● het is aanbevolen om ook het verzorgend personeel van de instelling te vaccineren 

● het vaccineren van een persoon met een acute respiratoire infectie of met koorts wordt 

best uitgesteld 


● algemeen: koorts, malaise, hoofdpijn, myalgie; verdwijnen meestal binnen 

● lokale reacties: roodheid, verharding,… 

● meer zeldzaam: allergie, neurologische reacties 

Interacties 

+ kan samen met andere vaccins toegediend worden, maar dan op andere injectie plaatsen 

+ chemotherapie: vaccineren met een week tussenruimte tussen het vaccineren en het 

ontvangen van de chemokuur; neem contact op met de spacialist 

512




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

influenzavaccin (inj.) 

Agrippal® - spuitamp. i.m. 

1 x 0,5 ml € 10,68 € 5,38 € 5,38 

Inflexal V® - spuitamp. i.m. - s.c. 

1 x 0,5 ml € 11,68 € 6,20 € 6,20 

Vaxigrip® - spuitamp. i.m. - s.c. 

1 x 0,5 ml € 11,70 € 6,23 € 6,23 

Influvac S® - spuitamp. i.m. - s.c. 

1 x 0,5 ml € 11,73 € 6,25 € 6,25 

Alfa-Rix® - spuitamp. i.m. - s.c. 

1 x 0,5 ml € 12,04 € 6,50 € 6,50 





Vaccin bewaren in de ijskast (tussen 2°C en 8°C) en buiten invloed van licht; mag niet 

ingevroren worden. 

* 

513

VITAMINE B12 

VITAMINEN 

Indicaties 




Posologie 

● intra-musculair: 

- startdosis: 1 mg om de 2 tot 3 dagen tot een dosis van 6 mg bereikt is 

- onderhoudsdosis: 1 mg om de 2 maand 

● oraal: 

- 0,5 mg tot 1 mg per dag 

Voorzorgen 

● de behandeling slechts starten nadat de oorzaak van de vitamine B12-deficiëntie werd 

vastgesteld 


● allergische reacties (tot anafylactische shock bij parenterale toediening: zeer zelden) 

Interacties 

514



Opmerkingen 

Ampullen worden niet meer beschouwd als een vooraf klaargemaakte magistrale bereiding, 

maar als een specialiteit. 

Richtprijs: 

3 ampullen: € 2,90; 

10 ampullen: € 6,50 

515

WARFARINE 


Anticoagulantia - vitamine K-antagonisten 

Indicaties 


● profylaxe van trombo-embolische aandoeningen bij VKF (en ook in aanwezigheid van 

sommige klepprothesen) 

● langdurige anticoagulatie bij behandeling van diepe veneuze thrombose 


● ongecontroleerde ernstige arteriële hypertensie 

● gastro-intestinaal ulcus (en ulcerohemorragische rectocolitis) 

● aorta-aneurysma 

● ernstige leverstoornissen 

Posologie 

Strikt individueel wegens variabele gevoeligheid: 

● startdosis: 5 mg per dag (lager bij gevoelige patiënten: gewicht < 50 kg, ouder dan 60 

jaar, leverinsufficiëntie) 

● aan te passen in functie van de resultaten van bloedonderzoek (vanaf 3e of 4e dag); 

dosisaanpassing gebeurt per halve tablet 

Voorzorgen 

● monitoring gebeurt door INR-bepaling: vóór en 48 u na eerste tablet, nadien om de 24 

tot 48 u gedurende de eerste week of tot wanneer de onderhoudsdosis is bereikt; 

vervolgens 1 tot 2 maal per week gedurende 3 tot 4 weken; bij gestabiliseerde patiënten 

om de 14 dagen of maandelijks; na elke dosiswijziging dient de controle herhaald te 

worden om de 4 tot 8 dagen tot na stabilisatie 

● de ideale INR-waarde is afhankelijk van de indicatie; bij VKF en behandeling van diepe 

veneuze trombose wordt een waarde tussen 2 en 3 aanbevolen (bij klepprothesen streeft 

men naar een cijfer tussen 3 en 4) 

● indien een intramusculaire injectie absoluut moet worden toegediend, gebeurt dit best 

altijd in het bovenste lidmaat (gemakkelijker om druk uit te oefenen in geval van lokale 

hemorragie) 

● bij chirurgie met een verhoogd risico van bloeding wordt de behandeling met warfarine 

verder gezet (streven naar INR tussen 1,5 en 2) bij patiënten met een gering risico van 

trombose; bij patiënten met een hoger risico wordt warfarine tijdelijk gestopt en schakelt 

men over op heparinetherapie 

● de aanpak van een supratherapeutische INR wordt besproken in deel 7 van het hoofdstuk 

‘Cardiovasculair stelsel’ (Aanpak van hemorragieën) 

● het risico van bloedingen onder anticoagulantia moet steeds afgewogen worden tegen 

hun mogelijke voordelen, vooral bij een verhoogd risico (bv. slechte therapietrouw, 

herhaaldelijk vallen) 

516

● 

een controle van de INR-waarde is te verantwoorden bij elke verandering in de klinische 

toestand of van de medicamenteuze behandeling 


● hemorragie, gaande van kleine ecchymosen tot grote hemorragische verwikkelingen 

(over het algemeen gastro-intestinaal of urinair), meestal ten gevolge van overdosering 

(te sterke toename van INR) maar soms ook bij therapeutische INR, voornamelijk 

postoperatief 

Interacties 

Er zijn zeer veel interacties beschreven waarvan dikwijls het klinische belang op voorhand 

moeilijk in te schatten is. Daarom is het een goed principe om, wanneer men tijdens de 

anticoagulantiabehandeling een geneesmiddel toevoegt of stopzet, regelmatig de INR te 

controleren. 

+ het gelijktijdig gebruik van NSAID’s, acetylsalicylzuur en coxib’s inbegrepen, wordt best 

vermeden 

+ geneesmiddelen die mogelijk het anticoagulerend vermogen verhogen (niet limitatieve 

lijst): anti-aggregantia, ciprofloxacine, clarithromycine, norfloxacine, trimethoprim, 

amitriptyline, nortriptyline, tramadol, SSRI’s, glibenclamide, imidazolen en triazolen, 

metronidazol, methotrexaat, thyroïdhormonen, methylprednisolon, fibraten, simvastatine, 

omeprazol, cimetidine, ranitidine, tamoxifen, allopurinol, amiodaron, zafirlukast… 

+ middelen die mogelijk het anticoagulerend vermogen verminderen (niet limitatieve lijst): 

carbamazepine, barbituraten, haloperidol, Sint-Janskruid, rifampicine, cloxacilline, 

methylprednisolon, aluminiumhydroxide… 




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

warfarine 5 mg (oraal) 

Marevan® - compr. (deelb.) 

25 x € 6,30 € 0,69 € 0,41 






● pletten: Marevan® compr. 5 mg mogen ex tempore geplet worden 

* 

517

ZILVERSULFADIAZINE 


Anti-infectieuze middelen - sulfamiden 

Indicaties 

Dermatologie: 

● lokale behandeling en preventie van infecties bij brandwonden (2e en 3e graad) 


Posologie 

● de crème rechtstreeks of door middel van een steriel gaas op de wonde aanbrengen, in 

een laag van minstens 2 tot 3 mm 

● minstens 1 maal per 24 uur opnieuw aanbrengen, na verwijdering van de oude crème 

(bij voorkeur met een fysiologische zoutoplossing) 

Voorzorgen 

● het is aangeraden behandelde lichaamsdelen niet aan zonlicht bloot te stellen; de 

behandelde zone dient afgedekt te worden met een verband wegens risico van grijze 

verkleuring van de crème en de huid 


● contactallergie 

● zilversulfadiazine kan de wondheling vertragen 

Interacties 

+ joodpovidon: neutralisatie van de werkzaamheid van elk van de producten 

518




Aantal 

Prijs 

Remgeld 

gewoon 

Remgeld 

voorkeur 

sulfadiazine 10 mg / g (derm.) 

Flammazine® - crème 

500 g € 25,39 € 25,39 € 25,39 

Sulfasil® - crème 

50 g € 5,85 € 5,85 € 5,85 

Sedoflame® - crème 

50 g € 6,24 € 6,24 € 6,24 

Flammazine® - crème 

50 g € 7,80 € 7,80 € 7,80 





Koel en buiten invloed van het licht bewaren; niet meer gebruiken wanneer ze grijs geworden 

is (teken van slechte bewaring). 

Opmerkingen 

Indien nodig (uitgebreide brandwonden) en in afspraak met de apotheker, kan een verpakking 

voor hospitaalgebruik voorgeschreven worden (Flammazine®, 500 g). 

* 

519

ZURE OORDRUPPELS MET HYDROCORTISON 

MIDDELEN VOOR GEBRUIK IN HET OOR 

Adstringentia 

Indicaties 


● otitis externa exsudativa met intact trommelvlies 


● trommelvliesperforatie 

Posologie 

● 3 druppels, 3 maal per dag 

● bij hevige jeuk kunnen deze oordruppels gedurende 1 week toegediend worden 

Voorzorgen 

● bij voorkeur niet langer dan 2 weken 


● zeldzaam: contactallergie 

Interacties 

520



ZURE OORDRUPPELS MET HYDROCORTISON 

● 

● 

● 

● 

Voorschrift 

R/ Zure oorduppels met 1% hydrocortisone TMF 

Samenstelling 

Hydrocortison 100 mg 

Azijnzuur (30% m/V) 0,24 g 

Propyleenglycol q.s. ad 10 g 

Prijs 


1 module (100 g oplossing): 



Max. 2 modules per voorschrift 



521

ZUURSTOF 

MEDISCHE GASSEN 

Indicaties 

Ademhalingsstelsel 

● acute astma-aanval 

● acute COPD-exacerbatie 


● niet-specifieke behandeling van dyspnoe (bij hypoxie of pulmonaire hypertensie) 


Posologie 


● 2 tot 4 liter per minuut 

Voorzorgen 

● waarschuwen voor ontvlambaarheid van zuurstof 

● geen contact met warmtebronnen (verwarming, zon) 

● niet roken in de nabijheid 

● olie of vette substantie vermijden en de handen grondig wassen bij het manipuleren van 

de apparatuur 

● het elastiek van het zuurstofmasker of de buisjes van het neusmasker kunnen huidirritatie 

veroorzaken op de contactpunten met de huid 


● uitdrogend effect op bovenste luchtwegen (omgeving en neusslijmvliezen bevochtigen 

met fysiologische oplossing (geen vettige stoffen), de installatie van een luchtbevochtiger 

aan de uitgang van de zuurstofbron beperkt ook dit effect) 

● het gebruik van een groter zuurstofdebiet kan hypoventilatie, hypercapnie en 

ademhalingsacidose veroorzaken bij patiënten met acute COPD-exacerbatie of ernstige 

hypoxemie 

Interacties 

522


Opmerkingen 

Zuurstof voorschrijven: 

Gasvormige zuurstof 

● Op het voorschrift moeten vermeld worden: de hoeveelheid gasvormige zuurstof (in 

liters), het debiet (in ml/min), de gebruiksduur en de noodzaak van een bevochtiger 

● Voorbeeld van een voorschrift: 

- R/ Gasvormige zuurstof voor medicinaal gebruik 8400 l 

- debiet: … ml/min 

- met bevochtiger 

- voor de periode van 1/01/2012 tot 31/12/2012 

● Onder deze voorwaarden is er een volledige terugbetaling voor het voorgeschreven gas, 

de levering, de installatie en de huur van de flessen (max. 3) en een tussenkomst voor 

de accessoires (zuurstofbril, luchtbevochtiger,…). De installatiekosten kunnen maar één 

maal per behandeling worden aangerekend. Een nieuwe terugbetaling is slechts mogelijk 

na een onderbreking van de behandeling gedurende minstens 6 maanden. 

Vloeibare zuurstof 

● Het voorschrift moet enkel de hoeveelheid zuurstof (in liters) vermelden 

● Voorbeeld van een voorschrift: 

- R/ Vloeibare zuurstof 

- dt.... l (geen maximum voorschrift) 

● 100% terugbetaling wanneer de gerechtigde over een attest beschikt van de adviserende 

geneesheer dat werd toegekend in het kader van een conventie tussen het RIZIV en een 

ziekenhuisdienst betreffende langdurige zuurstoftherapie in de thuiszorg bij ernstige 

chronische ademhalingsinsufficiëntie. 

523

Geneesmiddelenfiches

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?