Jaargang 108, nummer 5, oktober 2007 - Theosofische Vereniging ...

door haar loges en afdelingen. Het
aanvaarden van deze waarheden is
echter gebaseerd op een vrijwillige respons
van de kant van de leden, omdat
hen van bovenaf niets wordt opgelegd.
Er bestaat geen officieel papier of
document dat de theosofie definieert,
waarin staat welke principes of waarheden
de leden moeten geloven. Toch
is de Society erin geslaagd zichzelf te
consolideren op basis van waarheden
die de leden zijn voorgelegd door onze
stichters en anderen. Als het menselijk
denkvermogen vrij is van vooroordeel,
bijgeloof en angst heeft de waarheid
een onweerstaanbare aantrekkingskracht.
Er bestaat een bepaalde relatie
tussen waarheid en het bewustzijn van
de mensen, wanneer dit gezuiverd is
van alle beletselen, vooringenomen
denkbeelden en neigingen die niet in
overeenstemming zijn met het accepteren
van de waarheid.
Het was de speciale missie van mevrouw
Blavatsky om deze vrijheid van
het menselijk denkvermogen tot stand
te brengen en ook bekendheid te geven
aan de essentiële waarheden van de
filosofie die de meesten van ons aanvaarden.
In haar tijd was zij gekant
tegen de denkbeelden van de moderne
wetenschap die toen de boventoon
voerden en ook tegen religie zoals die
beleden en gepraktiseerd werd. Sindsdien
heeft de wetenschap echter revolutionaire
vooruitgang geboekt die het
beeld van het universum volledig veranderd
heeft. Nu de wetenschap de
beschikking heeft gekregen over een
veel breder kennisveld toont zij tegenwoordig
meer aarzeling en is zij minder
zeker van zichzelf. De verscheidene
religies, of wij nu denken aan het
hindoeïsme of aan het christendom,
zijn vandaag de dag veel minder vooringenomen;
een element van mystiek
kleurt ook het geloof van bedachtzame
christenen.
Zodoende zien wij dat de wereld in
de afgelopen jaren zeer sterk veranderd
is, niet alleen vanwege wetenschappelijke
technologie of de volkomen
nieuwe situatie die voor de mens
is ontstaan, maar ook in de manier van
denken, die tegenwoordig veel redelijker
is dan vroeger.
Er bestaat een mogelijkheid, ook al
is de verwerkelijking ervan
misschien nog ver weg, van een
soort wereldreligie onder alle
bedachtzame volkeren ter wereld.
Tegenwoordig bestaat er een mogelijkheid,
ook al is de verwerkelijking
ervan misschien nog ver weg, van een
soort wereldreligie onder alle bedachtzame
volkeren ter wereld, waarvan de
bestaande religies misschien facetten
worden; anders zou de wereldreligie
gebaseerd zijn op de essentiële waarheden
van de bestaande religies. De
theosofie is wel beschreven als ‘de wijsheidsreligie’
door HPB, een religie die
de wijsheid is.
Is theosofie een religie of is het alleen
maar een soort filosofie Het is
heel moeilijk die vraag te beantwoorden.
Het is geen religie in de gebruikelijke
zin, maar het gaat over al die dingen
waarmee iedere religie zich bezig
houdt, namelijk de oorsprong van de
mens, zijn lotsbestemming, hoe hij zich
moet gedragen, de idealen die hem
zouden moeten leiden, zijn verhouding
tot zijn medemensen en ook tot wat wij
‘God’ noemen, ofschoon dit woord
‘God’ op verschillende manieren begrepen
kan worden door verschillende
mensen. In het boeddhisme, bijvoor-
Theosofia 108/5 oktober 2007 205