Jaargang 109, nummer 2, april 2008 - Theosofische Vereniging in ...

THEOSOFIAnr 2 • april 2008jaargang 109In ditnummer:Alles is heilzaamRadha BurnierWees trouw aan je ZelfMary AndersonTheosofische alchimieJohn AlgeoVele wegen, één padFay van IerlantHet Evangelievan MededogenH. van der HechtWie was... P.M. Cochius

Vrijheid van denkenDe Theosophical Society heeft zich wijd enzijd over de wereld verspreid en leden vanalle religies zijn en worden er lid van zonderdat ze de speci eke dogma’s, leringen engeloofsovertuigingen van hun eigen geloofopgeven. Daarom is het wenselijk het feit tebenadrukken dat er geen enkele lering, geenenkele mening is, door wie ook onderwezenof gekoesterd, die in enig opzicht voor eniglid van de Vereniging bindend is, dat er geenlering, mening is die niet vrijelijk door eniglid mag worden aangenomen of verworpen.Instemming met haar drie doeleinden is deenige voorwaarde voor lidmaatschap.Geen leraar of schrijver, van H.P. Blavatsky totnu toe, heeft enige autoriteit om zijn leringenof opvattingen op te leggen aan leden. Elk lidheeft evenveel recht om zich te verbindenaan elke school van denken welke hij/zijwenst te kiezen, maar hij/zij heeft geen rechtom die keuze aan een ander op te dringen.Noch een kandidaat voor enig werk, nochenige stemgerechtigde kan onverkiesbaarworden gemaakt of het stemrecht verliezenwegens enige opvatting die hij/zij heeft ofwegens het lid zijn van een school vandenken waartoe hij/zij zou behoren.Meningen of opvattingen geven geen recht opvoorrechten en kunnen evenminaanleiding zijn om strafmaatregelen te nemen.De leden van de ‘GeneraI Council’ vragen elklid van de Theosophical Society ernstig omdeze fundamentele principes van deTheosophical Society te verdedigen, tehandhaven en ernaar te handelen, en ookonbevreesd zijn eigen recht te doen geldenop vrijheid van denken en van meningsuiting,binnen de grenzen van hoffelijkheid enrekening houdend met anderen.

THEOSOFIAJaargang 109 nummer 2, april 2008Tweemaandelijks tijdschrift van deTheoso sche Vereniging in NederlandISSN 0040-5868Redactie:Anne Myrthe Iken,Elly Kooijman,Wies Kuiper,Els Rijneker (hoofdred.)Secretariaat redactie:Toltraat 154,1074 VM AmsterdamAbonnementen:Nederland en België voor2008: € 25,-Daarbuiten worden verzendkostenextra in rekeninggebracht. Administratiekostenbij herinnering bedragen € 5,-Losse nummers € 4,25excl. evt verzendkosten.Zetwerk:Willy van VledderOmslag en kleur:Richard van DijkDruk: A-D Druk bv / Zeist© 2008Theoso sche Vereniging inNederland / AmsterdamInhoudAlles is heilzaamRadha BurnierWees trouw aan je ZelfMary AndersonTheoso sche alchimieJohn AlgeoVele wegen, één padFay van IerlantHet Evangelie van MededogenH. van der HechtBoek & periodiekWie was... P.M. CochiusVerenigingsnieuwsAdressen Theoso sche Vereniging475258667479808387Niets uit deze uitgave mag wordenverveelvoudigd en/of openbaarworden gemaakt door middel vandruk, fotokopie, of op enig anderewijze, zonder voorafgaandetoestemming van de uitgever.De Theoso sche Vereniging is niet verantwoordelijk voorenigerlei mening in dit tijdschrift tot uitinggebracht, tenzij vervat in een of cieel document.

The Theosophical SocietyDe Theosophical Society (waarvan de Theoso sche Vereniging in Nederland deNederlandse afdeling is) is op 17 november 1875 te New York opgericht doorH.P. Blavatsky, H.S. Olcott en anderen. Zij heeft haar internationale hoofdkwartierte Adyar, Chennai, India en 49 afdelingen over de gehele wereld.De Theosophical Society bestaat uit studenten die bij eender welke religie aangeslotenkunnen zijn of bij geen enkele. De leden hebben met elkaar gemeen dat zede drie doeleinden van de vereniging (zie achterkant omslag) onderschrijven, datze religieuze tegenstellingen willen oplossen, dat ze mensen van goede wil bijeenwillen brengen ongeacht hun religieuze overtuiging en dat zij religieuze waarhedenwillen bestuderen en de resultaten van die studie met anderen willen delen. Zijzijn niet door een gemeenschappelijk geloof met elkaar verbonden, maar door hetgezamenlijk zoeken en streven naar Waarheid. Zij zijn van mening dat Waarheidgevonden kan worden door studie, door re ectie, door zuiverheid van leven endoor toegewijd te zijn aan hoge idealen. Zij zien de Waarheid als dat wat de moeitewaard is om naar te streven, niet als een dogma opgelegd door een autoriteit.Zij vinden dat een overtuiging het resultaat zou moeten zijn van individuele studieof intuïtie, en niet daaraan vooraf zou moeten gaan, en gebaseerd zou moeten zijnop kennis, niet op aanname. Zij zijn tolerant jegens allen, ook jegens hen dieintolerant zijn, niet als een voorrecht om te verlenen, maar omdat ze dat als hunplicht beschouwen.Zij trachten onwetendheid weg te nemen in plaats van deze af te straffen.Zij zien elke religie als een uitdrukking van de Goddelijke Wijsheid. Zij geven er devoorkeur aan om religies te bestuderen in plaats van deze te veroordelen, omGoddelijke Wijsheid in praktijk te brengen in plaats van mensen ertoe te bekeren.Zoals Waarheid het doel is, is Vrede het wachtwoord.Theoso e is de belichaming van waarheden die aan de basis liggen van elke religieen waarop geen enkele godsdienst het alleenrecht kan doen gelden.Theoso ebiedt een loso e die het leven begrijpelijk maakt en die laat zien dat de evolutiegeleid wordt door rechtvaardigheid en liefde. Zij geeft de dood haar juiste plek,als een steeds terugkerende gebeurtenis die de poort opent naar een voller enstralender bestaan in een leven dat geen einde heeft. Theoso e geeft de wereldde Wetenschap van de Geest terug, door de mens te Ieren de Geest te zien alszijn werkelijk zelf en zijn denkvermogen en het lichaam als de dienaren daarvan.Theoso e verheldert de geschriften en leringen van religies door hun verborgenbetekenis te ontsluieren, en aldus de juistheid ervan aan het denkvermogen aan tetonen zoals de gegrondheid ervan altijd bewezen is in de ogen van de intuïtie.Leden van de Theoso sche Vereniging bestuderen deze waarheden en theosofentrachten ernaar te leven. Iedereen die bereid is te studeren, tolerant te zijn,naar het hoogste te streven en volhardend te werken, is welkom als lid.Het is aan elk lid zelf om een ware theosoof te worden.

Alles is heilzaam– Radha BurnierVolgens de occulte traditie zal deMeester, wanneer een aspirant zichoprecht tot een Meester wendt opeen moeilijk moment, geen hulpweigeren – maar de hulp neemtmisschien niet de vorm aan die devrager verwacht. Doordat de hulpvrageronvoldoende begrip heeft enzijn inzicht beperkt is vraagt hij omhulp, zonder te weten wat goed voorhem is. Vandaar de uitdrukking,‘Wanneer de goden iemand willenstraffen, verhoren zij zijn gebed’.Spiritueel kan wat iemand als een probleemziet juist een kans zijn, zelfs eensoort genademiddel. Vanuit het materiëlegezichtspunt lijkt het goede te bestaanuit bepaalde dingen die gebeurenop het fysieke niveau, maar vanuit hetspirituele gezichtspunt hebben dezedingen misschien weinig betekenis.Alleen innerlijke verandering van zelfzuchtnaar altruïsme is van levensbelang.In de Oepanisjads wordt er onderscheidgemaakt tussen preyas (het aangename)en sreyas (het goede). Demeeste mensen geloven dat wat aangenaam,weldadig is en zij hechten waardeaan geld en comfort. Maar dezedingen kunnen feitelijk een obstakelzijn voor ware vooruitgang. Het hebbenvan geld is op zich goed nochslecht, maar onze houding ten opzichtevan geld is belangrijk. Als geld bijvoorbeeldvrijgevig gebruikt wordt voor publiekedoelstellingen kan het goed zijn,maar als onze houding egoïstisch is enhet geld de zelfzucht in de mens vergroot,zal het hem schaden en wellichtook anderen.Theosofie kennen betekent nadenkenover bepaalde essentiële leringenTheosofia 109/2 april 2008 47

en die voor onszelf waar maken. Dezeleringen mogen niet enkel woordenzijn, geschreven of uitgesproken dooriemand anders, maar moeten een deelworden van ons eigen begrijpen. Danbeginnen wij het leven op een anderemanier te beschouwen en onder ogente zien. Als wij bijvoorbeeld afgescheidenheidervaren, dan kwetst ons datniet langer. Er zijn vele vormen van afgescheidenheid– door de dood, doorvervreemding enzovoort. Voor het onwetendedenkvermogen is afgescheidenheidtragisch; mensen huilen entreuren zelfs gedurende lange tijd enpraten over hun eenzaamheid, uitdrukkinggevend aan hun zelfmedelijden.Maar vanuit het hogere gezichtspuntwordt de loop van iemands leven uitgewerktonder de weldadige wet vankarma en helemaal niemand van onswordt vrijgesteld van deze ervaring vanafgescheidenheid – van man of vrouw,kind of vader, broer of zuster, of zelfsvan een huisdier.De onscheidbaarheid van het levenis een fundamentele waarheid.De ervaring van afgescheidenheid isgebaseerd op de illusie dat het levenafgescheiden kan worden. Wanneereen bepaalde relatie bijzonder lijkt endan eindigt worden alleen de vormenwaardoor het leven zich manifesteert,afgescheiden. Het leven zelf kan evenmingescheiden worden als ruimte. Wezetten misschien hier een doos en daareen vaas, die allebei ruimte bevatten,maar ruimte is een geheel, zelfs als dedoos en de vaas breken. De onscheidbaarheidvan het leven is een fundamentelewaarheid.In haar Meditatie-Diagram (zieTheosofia 5 van 2005) geeft MevrouwBlavatsky aan dat door meditatie op deEne Realiteit, de realiteit van ontmoetenen scheiden zal verdwijnen, daardie deel uitmaken van een illusoire kijkop het leven. Wanneer wij blij zijn meteen ontmoeting, dan is dat alleen maarde ontdekking van een reeds bestaanderelatie van eenheid. Spiritueel ontwaaktemensen winden zich niet opover bepaalde mensen die zij tegenkomenen zeggen ook niet “dit zijn mijnvrienden”. Zij treden iedereen tegemoetmet vreugde en liefde omdat zijallen deel uitmaken van één wonderbaarlijkbestaan. Afscheid nemen isook alleen maar een tijdelijk fenomeen.Ook al kennen wij die ideale toestandniet, tenminste intellectueel niet,wij kunnen beseffen dat de pijn vanscheiding veroorzaakt wordt door onzeeigen tekortkomingen en dat scheidingeneen verplicht deel van onze ervaringzullen zijn in de materiële werelden,totdat de ziel de waarheid vanniet-afgescheidenheid volledig begrijpt.De fysieke en ijle lichamen moetenwel uiteenvallen, want alle materiëlevormen moeten uiteenvallen,maar het leven is onsterfelijk en ondeelbaar.Totdat dit volkomen helderin het bewustzijn van een individu iszal scheiding pijn en verdriet veroorzakenin incarnatie na incarnatie. Delessen worden alleen herhaald omdathet leren niet voltooid is.Als iemand dus bidt en om hulpvraagt, omdat zijn vrouw overleden isof zoiets, dan zullen de Verlichten zichniet bemoeien met karma, ook al hebbenze misschien de macht om dit tedoen. Zij volgen nauwgezet de Wet,omdat zij weten dat de wetten van hetuniversum teweegbrengen wat spiritueelgoed is. De hele levensstroom isgericht op het goede (sreyas). De wij-48 Theosofia 109/2 april 2008

zen bieden geen ontvluchtingsmogelijkheden,mogelijk zelfs geen troost;wat zij misschien doen in het geval vaneen onzelfzuchtige zoeker is hem ofhaar innerlijk sterken om verder tegaan met elke ervaring van scheiding,naar een dieper besef van onafscheidelijkheiden eenheid.Spirituele liefde is de gemoedstoestanddie de opperste vreugde van eenheidbeseft. In dat besef ligt alles watgoed is besloten – vrede, vreugde, liefdeen andere niet uit te drukken basisprincipes.Men kan andere voorbeeldengeven van hoe de ziel leert dat eenschijnbaar onaangename ervaring infeite een goede ervaring is, want zij stimuleertde ziel om de waarheid uit tezoeken. Men zegt dat de yogi onaangedaanblijft door lof of blaam, zogenaamdeoverwinning of nederlaag. Datis de houding van iemand in wie geenzelfbeeld en geen trots aanwezig is.Iemand met een hoge maatschappelijkepositie, met geld en bedienden,die op grote voet leeft, kan zijn helebezit kwijtraken en dalen op de maatschappelijkeladder. Hij kan zich vernederdvoelen doordat hij in een kleinhuis moet wonen en genoodzaakt iszich bezig te houden met de verplichtingenvan het dagelijks leven. Maartrots wordt bijgesnoeid in incarnatie naincarnatie tot het inzicht daagt dat‘iemand zijn’ in de ogen van anderenpure fantasie is. In Licht op het Padstaat: ‘Verlang vurig naar macht’. Maarnaar welke macht? Niet het op eentroon zitten, of grote menigten bespelen,maar de macht om ‘als niets te zijnin de ogen der mensen’. Heiligen vragenniet om waardering, of om vooraan ophet toneel te staan, of erkend te wordenals verlichte mensen. Zij zijn ertevreden mee te leven en te handelenzonder dat de wereld dat weet. Trots iseen ernstige belemmering voor vooruitgang;het is geconcentreerd egogevoel,dat afslijt wanneer wij naar onszelfbeeld kijken en de onjuistheid ervaninzien.Spirituele liefde is de gemoedstoestanddie de opperste vreugdevan eenheid beseft.De lessen die overgebracht wordendoor lessen, zoals uiteengerukt of vernederdte worden, zijn niet langernoodzakelijk wanneer er een veranderingin onze eigen aard plaatsvindt.Wanneer wij afgestompt zijn gaan wedoor met het aanblazen van de vlammender illusie. Maar wanneer wij wakkerderzijn en de verborgen betekenisvan onze ervaringen begrijpen, dangaat spirituele vooruitgang sneller enzijn wij beter voorbereid om anderente dienen. Het bestuderen van de fundamenteleleringen van de theosofie iszeer behulpzaam bij het begrijpen vande basis van de levensprocessen.De ethiek van onderzoek doenTot de vele gevaren die de aarde enhaar bewoners bedreigen behorennieuwe uitvindingen en voortgeschredentechnologie wat kan resulteren inrampen in plaats van in weldaden.Over de gehele wereld worden tallozeexperimenten uitgevoerd in een racenaar nieuwe informatie, naar winst uitpatenten of krediet voor uitnemendheidin een bepaald onderzoeksgebied.Sir Martin Rees wijst in zijn boek OurFinal Century op verscheidene gevarendie het leven op aarde zouden kunnenvernietigen of evolutionaire vooruitgangbelemmeren. Eén hiervan isnanotechnologie. Recente rapportenmelden dat vooruitgang op dit gebiedTheosofia 109/2 april 2008 49

het mogelijk zou kunnen maken omeen piepklein geprogrammeerd instrumentin de hersenen te implanterendat het gastdier of de gastmens van zijneigen wil kan beroven. Apen bij wiegecomputeriseerde instructies in eencapsule in een chip geïmplanteerd zijn,waren in staat robots tot actie te mobiliseren.Dit geeft hoop aan het denkbeelddat een piloot in zijn comfortabelehuis kan blijven en zijn vliegtuigvan daaruit kan besturen of dodelijkebommen boven ‘vijandelijk’ gebied kanloslaten zonder enig risico voor hemzelf.Dit soort onderzoek is spannend ende onderzoekers zijn ambitieus. Daaromis er geen weg terug mogelijk ofvermindering van het tempo waarin ditonderzoek plaatsvindt. Het klonen vanmensen is één van de ondernemingendie de begeerte opwekt om vooraan inde race te komen, waarbij afremmenen voorzichtig voortgang maken eenaffront lijkt jegens de competentie ende trots van de onderzoekers.Af en toe komt de dwaasheid van water in het verleden gedaan is aan hetlicht, zoals in een recente film over lobotomie,(dit is een chirurgische ingreepin de grijze hersensubstantie),getiteld A Hole in One. Het is schokkendduidelijk dat onbezonnen voorwaartspionieren tot een ramp kan leidenen een tragische aanslag vormt opde ethische overwegingen die menselijkgedrag en de menselijke samenlevingzouden moeten reguleren.In 1935 verklaarde een Portugeseneuroloog, Egas Moniz, dat hij een patiëntehad genezen van mentale problemendoor een deel van haar prefrontalecortex te verwijderen. Ditwerd later lobotomie genoemd en werduitgevoerd door stalen voorwerpendoor de oogkassen boven de ogen teslaan. Men zei dat deze procedure gewelddadiggedrag in onhandelbaregeestelijk gestoorde patiënten onderdrukte.De film One Flew over theCuckoo’s Nest, tientallen jaren lateruitgebracht, portretteerde hoe eenlevendige man tot de staat van eenplant kon worden gereduceerd doordeze behandeling. Moniz ontving deNobelprijs voor geneeskunde in 1949.Tegen die tijd was een aantal chirurgische‘genezingen’ van dit soort ten uitvoergebracht en mensen in de medischewereld feliciteerden elkaar methun vaardigheden. Het is ongetwijfeldheel gemakkelijk voor mensen diemoeten omgaan met patiënten meternstige mentale ziekten om ze te reducerentot een staat die niet volledigmenselijk is.In een artikel in The Los AngelesTimes van 18 mei 2004 lezen wij: ‘Sommigepsychiaters zeggen dat het belangrijkis voor het beroep van psychiater omdit hoofdstuk uit de medische geschiedenisonder ogen te zien, omdat artsen tegenwoordigbezig zijn met in toenemendemate agressieve behandelingen die dehersenen veranderen, van implanteerbareelektroden tot krachtige combinaties vanmedicijnen.’Er is een nieuwe film gemaakt overlobotomie, geïnspireerd door het verslagvan een patiënt. Een casus, vermeldin het artikel, beschrijft hoe een12-jarige jongen, die jammerlijk geestesziekgeworden was toen hij op3-jarige leeftijd zijn moeder verloor,het hoofd moest bieden aan een onsympathiekestiefmoeder, hetgeen ertoeleidde dat hij ook met zijn vaderbotste. Hij raakte in de problementhuis en op school door zijn abnormalegedrag dat soms destructief was, maarop andere momenten alleen maar ongewoon.De casus vermeldt bijvoor-50 Theosofia 109/2 april 2008

eeld: ‘Op een dag rende hij hard deklas uit en het schoolplein op, waarbijhij wild in het rondrende in een stortbui.‘Ik vond de regen gewoon heerlijk,dat was alles’, herinnert hij zich. ‘Hetregende zo hard dat je de grond nietkon zien’.Bij deze ongelukkige jongen werd lobotomietoegepast, evenals bij een aantalschizofrenen in de jaren 1930-50.Later onderzoek naar de effecten vanlobotomie toonde aan dat het prefrontalegebied van het brein cruciaal isvoor iemands vermogen om verantwoordelijkte handelen. Degenen dieop deze manier verminkt werden kondengeen verband aanbrengen met dedingen die er om hen heen gebeurden,noch namen ze zelfs maar de moeiteom voor zichzelf te zorgen. Slechts ongeveeréén op de vier verbeterde voldoendeom uit het ziekenhuis ontslagente worden.Het jongetje van 12 had het zwaar alsjongeman en als volwassene: De jongenwerd een man, zich bewust van water gebeurd was, maar zonder enig ideewat te doen met de rest van zijn leven.“Je weet niet wie je werkelijk bent, jevraagt je altijd af, ben ik dit?”, zei hijhierover.Ondanks zulke vreselijke fouten experimenterenen knoeien onderzoekersmet de natuur zonder voorzichtigheidof aarzeling. Naarmate kennistoeneemt, neemt de snelheid waarmeeontdekkingen gedaan worden toe. Zoook het gevaar van het zich storten inaangelegenheden waarvan men zichbeter verre kan houden.Uit The Theosophist, september 2004Vertaling: A.M.I.De hersenenzijn voor het bewustzijneen boodschapper.HippocratesTheosofia 109/2 april 2008 51

Wees trouw aan je Zelf– Mary AndersonWe halen wel eens het citaat uitHamlet aan waarin Polonius adviesgeeft aan zijn zoon: ‘Dit boven alles:blijf trouw aan jezelf’. Polonius waseen dwaze oude man maar zijn adviesis betrouwbaar.Maar weten we wel wie dat is, ‘jeeigen zelf ’of ’ons eigen zelf ’aan wiewe trouw zouden moeten zijn? Dezevraag: ’Wie zijn wij?’ roept ingewikkeldeconsequenties op.Mary Anderson is deinternationale secretarisvan de Theosophical Society.Zij geeft lezingenover de hele wereld invele talen.Gewoonlijk hangt dat wat we meestalbeschouwen als het ’ík’ af van datwaarop ons bewustzijn op dat bepaaldemoment is gericht. In een vroege staatvan onze ontwikkeling, door vele incarnatiesheen of als kleine baby’s in ditleven, zijn ‘wij’ dit fysieke lichaam.Deze houding is bewaard gebleven intaal. We zeggen ‘Ik heb het koud’, ‘Ikheb honger’, ‘Ik heb kiespijn’ of ‘Ik hebhet goed’ als we bedoelen dat het lichaamal deze dingen heeft. In onzelatere evolutie of in ons leven als kindof in de puberteit bedoelen we met‘ons’ dikwijls onze gevoelens en emoties.We kunnen zeggen ‘Ik ben boos’,‘Ik verveel me’ of ‘Ik ben verliefd’. Alswe daarna in ons leven of in onze evolutiegaan studeren kunnen we met‘ons’ het intellect bedoelen. We zoudenkunnen zeggen ‘Ik heb dit mathematischeprobleem opgelost’ of ‘Ik kandie Sanskriet tekst of dit Franse gedichtvertalen ’of ‘ Ik begrijp de filosofievan Plato of Hegel – zelfs die vande Upanishaden’. Zoals we nu als volwassenenen in onze staat van evolutiezijn, kunnen de meesten van ons bewustzijn op al deze gebieden. We kunnenons dus op verschillende tijden of52 Theosofia 109/2 april 2008

tegelijkertijd min of meer identificerenmet het lichaam als we sporten of pijnlijden; met de emoties als we ons opwinden– zowel met enthousiasme alsmet verontwaardiging; met het denkenals we argumenten volgen of problemenoplossen. Maar kan dat ‘ik’ zijn?:iets fluctuerends, nu eens fysiek als hetpijn heeft of zich goed voelt, vervolgensemotioneel als het iets aardigvindt of afkeurt, dan weer mentaal alshet nadenkt? Kan dat ‘ik’ zijn wat vande ene conditie of vermomming naarde andere springt?Als we geïnteresseerd raken in theosofieof in een andere spirituele filosofiezouden we ons in theorie kunnenidentificeren met dat wat we ons ‘HogerZelf’ noemen, maar kennen we datHoger Zelf? Zijn we bewust op dat gebied?Is het ‘Hoger Zelf’ niet slechtseen begrip, een theorie voor ons dieeen verkeerde indruk geeft van alleswat geestelijk is? Is het niet een opgeblazenegoïstisch ego? En als we onsberoepen op trouw zijn aan het ‘HogerZelf’, houden we dan onszelf niet voorde gek? Geven we gehoor aan de stemvan geheime verlangens, van onze ambitiesdie zijn verplaatst naar dat watwij beschouwen als spiritueel? Zijn wijals sommige calvinisten die zichzelf‘heiliger dan gij’ zagen en die zich uitriepentot de ‘uitverkorenen’? Als weals ons voelen daar waar ons bewustzijnligt, dan kunnen we niet bewerendat ‘wij’ zoals we onszelf kennen het‘Hoger Zelf’ zijn.Maar toch, als we serieus diepergaan, als we in alle eerlijkheid de vraag‘Wie ben ik?’ gaan onderzoeken zonderte denken dat we het antwoordkennen vóórdat we beginnen, dan kanhet een ware spirituele oefening worden.Om Ramana Maharshi aan tehalen: ‘Je moet jezelf de vraag stellen“Wie ben ik?”’. Dit onderzoek zal aanhet einde (en dat kan lang duren) naarde ontdekking leiden van iets in jezelfdat achter het denkvermogen ligt. Losdat grote probleem op dan los je daarmeealle grote problemen op’. We kunnendat de positieve manier noemen.Het vraagt om voortdurend onderzoeken totale eerlijkheid.Er is ook een ‘negatieve’ manier.Hebben we niet allemaal momentenvan zelfvergetelheid als we anderenhelpen of bij devotie, inspiratie en aspiratieals we ervaren dat ons ware zelfbuiten het bereik van ons bewustzijnligt en een eeuwig mysterie is? Dan isonze houding spontaan nederig en altruïstischen ook heel gelukkig en voldaan.Omdat dan de ware innerlijkestem kan spreken – de stem van destilte.Wat is noodzakelijk als we het padnaderen dat leidt naar de kennis vanwie wij werkelijk zijn? Strenge zelfobservatieen eerlijke zelfkennis zijnnoodzakelijk met betrekking tot onzebewuste zelven: onze lichamen, onzeemoties en onze gedachten. Uiteindelijkis totale zelfvergetelheid of zelfovergavenoodzakelijk. Pas dan kan hetware ‘ik’ benaderd worden. Pas dankunnen we trouw zijn aan onszelf indiepere zin. Ondertussen zijn we trouwaan onszelf als fysieke, emotionele endenkende wezens. We identificerenons met het fysieke lichaam, met deemoties en de gedachten. Natuurlijkdoen we dat allemaal als we pijn hebben,boos of in vervoering zijn, of indiepe gedachten. Maar als we nietmeegesleept zouden worden en in onsware bewustzijn zouden zijn dan zoudenwe niet beweren dat we alleenmaar het lichaam zijn, de emoties, degedachten of zelfs alledrie.Theosofia 109/2 april 2008 53

Iemand die opschepte over zijn eerlijkheidbekritiseerde en beschuldigdeanderen en zei: ‘Ik kan er niets aandoen dat ik dat doe, zo ben ik nu eenmaal.Ik ben trouw aan mijzelf ’. Dit istoch niet wat bedoeld wordt met trouwzijn aan het zelf? Het is een excuus omhatelijk te kunnen zijn! Maar is hetslechter om anderen te vleien als wehen eigenlijk willen bekritiseren of,figuurlijk gesproken, spelden in hensteken? Waar ligt de middenweg tussenbeledigende ‘eerlijkheid’ en schijnheiligheid?Het zou kunnen liggen in zwijgen.Het is soms vriendelijker en wijzerom niets te zeggen. Maar dat moet danniet het zwijgen uit protest zijn, maarhet zwijgen uit nederigheid denkend:‘Hoe kan ik over de ander oordelen?Kan ik mijn beoordeling vertrouwen?Ik zou het fout kunnen hebben.’Strenge zelfobservatie die leidt naarware zelfkennis kan ons leren dat wedikwijls een masker dragen. We kunnenhet masker dragen van de hypocriet,of het masker van de criticus diehet oordeel klaar heeft, de ‘oprechte’persoon. Dat is ook een masker. Datmasker moeten we niet ontkennen, hetonder de mat vegen. Het is niet ietswaar we depressief of beschaamd overmoeten zijn. We zijn allemaal slechtsmensen. We kunnen in onszelf veelfouten ontdekken die we trachten teverbergen of waarvoor we ons schamen.Wat is de middenweg tussen dezeextremen: ontkenning of schaamte?Allereerst: waarop zijn ontkenning enschaamte gebaseerd? Beide zijn gegrondin egocentrisme wat precies betekentwat het zegt: onszelf in het middenvan het beeld zetten, ofwel als eenheilige of als een zondaar. De ingebeeldeheilige voelt zichzelf belangrijk.Dat is het meerderwaardigheidscomplex.De ingebeelde zondaar voelt zichzelfook belangrijk. Dat is het minderwaardigheidscomplexdat ook eensoort meerderwaardigheidscomplex is!Kunnen we, in plaats van subjectiefte kijken naar wat we als onwenselijkin onszelf zien zodat we het ontkennenen ons er over schamen, er ook objectiefnaar kijken als naar een feit?Dat betekent het zien en het accepterenals dat wat het is, of het nu een hypocrietmasker is, of hebzucht, of eenaanval van boosheid, jaloezie of angst.Kunnen we het aanvaarden voor wathet is, ons realiseren dat het deel uitmaaktvan ons bewustzijn?‘Sta angst toe zijn eeuwenoude verhaalte vertellen. Luister met aandacht zonderonderbreking, want het vertelt je het verhaalvan je eigen angst …Jij bent dieangst zelf. Het feit van het onder ogenzien van angst, zonder tussenkomst vangedachten, is het beëindigen van angst …De wortel van angst is opgelost.’(J. Krishnamurti, Letters to the Schoolsp.18). Zo wordt angst niet onder demat geveegd, genegeerd of ontkend.Ook staan we het niet toe ons te domineren,zelfs niet onbewust.Hoe is dit mogelijk? Een gevoel alsdat van angst, gewelddadigheid of hebzuchtbegrijpen betekent het herkennenzoals het in ons is, de rampzaligegevolgen te zien. Als we die rampzaligegevolgen helder begrijpen zullen we zevermijden, zoals we een fysiek gevaarvermijden.’Als je iets eet dat je een vreselijkebuikpijn bezorgt, dan ga je niet door meteten, of wel soms? Je zet het onmiddellijkweg. Dus wanneer je je werkelijk realiseertdat jaloezie en ambitie giftig zijn,venijnig, wreed en zo dodelijk als de beetvan een cobra, dan word je je daarvanbewust. Maar weet je, het denken wil nietvan zo dichtbij naar deze dingen kijken;het heeft daar gevestigde belangen bij en54 Theosofia 109/2 april 2008

het weigert toe te geven dat ambitie, jaloezie,hebzucht en lust vergif zijn.’(J. Krishnamurti)Zo zijn strenge zelfobservatie enmoedige zelfkennis noodzakelijk methet oog op het bewuste zelf. Maar weervaren allemaal dat er iets is dat verderreikt dan het bewuste zelf. En alswe dat ervaren, zouden we daaraanliever trouw zijn en niet aan ons bewustezelf van ieder dag.Hoe ervaren we dat? Bijvoorbeeld bijhet knagen van het geweten, bij eendrang om iets onverklaarbaars te doen,bij een impuls van liefde of devotie, inmomenten van inspiratie. Dan stijgenwe heel spontaan boven onze normalestaat van bewustzijn uit naar een staatvan geluk, een uitbreiding van het bewustzijndie we gewoonlijk niet kennen.‘De ware aard van de mens is gelukkig.Het geluk is aangeboren in hetZelf. Zijn zoektocht naar geluk is hetonbewuste zoeken naar zijn ware Zelf.Het ware Zelf is onvergankelijk; als eenmens het vindt dan vindt hij een gelukwaaraan geen einde komt.’ (RamanaMaharshi). Dit is anders dan gewoneemotie, alhoewel emotie het kan weerspiegelenen proberen terug te roepen.Laten we kijken naar de hierbovengenoemde voorbeelden van het spontaantrouw zijn aan onszelf. We kennenallemaal het effect van het geweten.We zijn bijvoorbeeld in moeilijkheden.Misschien deden we iets verkeerd enzijn we betrapt. We zien een uitwegdoor het vertellen van een leugen.Maar tegelijkertijd is er een sterkedrang om de waarheid te vertellen, omtoe te geven wat we deden. Die sterkedrang is het geweten. Als we er nietnaar luisteren zijn we ongelukkig, het‘achtervolgt’ ons. Als we wel luisterenen geen rekening houden met de consequentiesvoelen we ons tevreden, onbelast,vrij. Ook zouden we de drangkunnen hebben om iets te doen dat onzinniglijkt. Iemand die ik ken vergezeldeeens een katholieke vriend naareen kerkdienst in Frankrijk. Zij wildendaarna gaan paard rijden en mijnvriendin had een grote som geld bijzich om een mooi zadel te kopen datze had laten maken. Plotseling kreegze een onweerstaanbare drang om datgeld in een oude tas te stoppen dieiemand had achtergelaten op de stoelnaast haar. Ze kon het niet weerstaanen schoof het geld in de tas. Kort daarnaverscheen een oude vrouw die vreselijkdik was en kennelijk ziek, gekleedin lompen en die ze vurig hadzien bidden. Zij pakte de tas en verlietde kerk. Ze wist het niet, maar het wasmisschien het antwoord op haar gebed.Mijn vriendin was niet langer bezigmet het mooie zadel. Ze was onverklaarbaargelukkig en in de wolken, ofschoonhaar vriend die gezien had watze deed haar een idioot noemde. Alswe het juiste hebben gedaan, ook allijkt het onredelijk, is er altijd dat diepgaandegeluk. We zijn dan trouw geweestaan onszelf.Het ware Zelf is onvergankelijk; alseen mens het vindt, dan vindt hijeen geluk waaraan geen einde komt.Een derde voorbeeld: als we verliefdworden voelen we ons soms alsof wehet universum zouden kunnen omhelzen.Het is een staat van groot geluk eneen uitbreiding van bewustzijn, ofschoondit gevoel gewoonlijk niet langduurt. Ten vierde: in momenten vandevotie, ongeacht waarvoor, voelen wegrote vreugde, een uitbreiding vanbewustzijn. Ten vijfde: we kunnen inspiratieondervinden als we naar mu-Theosofia 109/2 april 2008 55

Deze drie stadia van nigredo, albedoen rubedo – zwartheid, witheid enroodheid – lopen parallel in veel spiritueletradities wereldwijd. De Stem vande Stilte rept van drie hallen waar deaspirant doorheengaat op het pad naarhet dal van gelukzaligheid; het zijn dehal van onwetendheid, de hal van leringen de hal van wijsheid. De vrijmetselarijkent drie ambachtsgraden waarineen broeder geïnitieerd dient teworden; ingetreden leerling, gezel enmeester metselaar. De aloude mysteriënvan Eleusis kenden drie stadia:openbare zuivering en voorbereiding,de kleine mysteriën en de grote mysteriën.De yoga van Patanjali kent drieuiteindelijke ‘takken’ of innerlijke stadia:concentratie, meditatie en unificatie.Enzovoort. Drieheid lijkt inherentte zijn aan iedere benadering van zelfrealisatie.Wat is het belang van al deze stadiavan drietallen – zoals de alchemistischenigredo, albedo en rubedo? Om de betekeniste begrijpen van de drie alchemistischestadia, moeten wij denkenaan de theosofische visie op de menselijkeconstitutie. Het fundamenteledoel van alle spirituele zoektochten ishet ontdekken wie de zoeker is; defundamentele vraag die beantwoorddient te worden op het pad is ‘wie benik?’ Die vraag is het onderliggendeonderwerp van alle Upanishaden. Er isbijvoorbeeld het bekende verhaal in deChandogya Upanishad over de studentSvetaketu, wiens vader hem vroeg ofhij dat ene ding geleerd had, waarnamen, als dit gekend wordt, niets andersmeer hoeft te weten. Natuurlijk had dejongen dat niet geleerd en dus gebruiktezijn vader geduldig vele voorbeeldenom de jongen dat ene ding te leren: tattvam asi ‘Jij bent dat’, waarbij ‘dat’ deultieme realiteit is.Zo bestaat ook het verhaal van dezen-discipel die bij zijn leraar kwam enzei, ‘Meester, wat moet ik doen om verlichtte worden?’ De leraar antwoordde,‘Wie vraagt dat?’ Om verlicht te wordenhoeft de discipel alleen die vraag juistte beantwoorden. Te weten wie wijwaarlijk zijn – weten, niet alleen intellectueelmaar in ons diepste hart, metelke vezel van ons wezen – dat is verlichtworden of, wat op hetzelfde neerkomt,de steen der wijzen ontdekten.Dus, wie zijn wij? Wat is onze identiteit?De theosofie vertelt ons dat wij nietéén identiteit hebben, maar verscheidene.Ten eerste hebben wij een identiteitdie wij ons persoonlijk ‘ik’ zoudenkunnen noemen. Het is het bewustedeel van ons denkvermogen dat verbondenis met onze emoties en onslichaam. Denkvermogen, emoties enlichaam worden, zoals al is opgemerkt,vertegenwoordigd door de alchemistischeelementen zwavel, kwik en zoutwaarmee het alchemistische proces begint.Ons denkvermogen, onze emotiesen ons lichaam – ons denken, voelenen handelen – zijn, ook al zijn ze nauwverbonden, soms uit hun verband, gefragmenteerden niet in harmonie. Wijdenken één ding, maar voelen iets anders;wij voelen op één manier, maarhandelen anderszins.Wanneer ons denkvermogen, onzeemoties en handelingen dus niet verenigdzijn en niet harmonieus samenwerken,is ons persoonlijk leven verwarden conflictueus. Dan moeten wijonze elementen samenbrengen, zodatons denken, voelen en handelen gesynchroniseerdworden en elkaar versterken.Eenheid en harmonie in onspersoonlijk leven is het eerste stadiumvan het alchemistische proces, hetnigredo.Theosofia 109/2 april 2008 63

Wij hebben echter een grotere identiteitdan het persoonlijk ‘ik’. Het iseen identiteit die wij ons individuele‘ik’ of ‘ego’ kunnen noemen. Het is hetdeel van ons denkvermogen dat verbondenis met onze hogere intuïtie (ofbuddhi) en door de buddhische intuïtiemet de spirituele kern of atma binneninons. Natuurlijk omvat het ook hetpersoonlijk ‘ik’, alsook alle onbewusteaspecten van ons denkvermogen, onzeemoties en ons lichaam. Het is weids,vergeleken met het persoonlijk ‘ik’.Het individuele ‘ik’ is wat reïncarneertin vele opeenvolgende persoonlijke‘ikken’. Het individuele ‘ik’ weet dathet persoonlijk ‘ik’ er deel van uitmaakt;maar het persoonlijk ‘ik’ weetnormaliter niet dat het alleen maar eendeel of aspect is van het individuele‘ik’. Wanneer het persoonlijk ‘ik’ zijnrelatie met het individuele ‘ik’ ontdekt,kan dat ‘ik’ door het bewuste denkvermogen,de emoties en de handelingenvan het ‘ik’ heen werken. Dan wordenwij verenigd op een bovenpersoonlijkniveau.Het doel van de alchimie is: het loodvan onze tijdelijke persoonlijkhedente transformeren in het goud vaneen eenwording van al onzeidentiteiten met het eeuwige ‘dat’.Ten eerste moeten wij het bestaanerkennen van twee aparte identiteiten(dat is het proces van solve of afscheiding);dan moeten het persoonlijk ‘ik’en het individuele ‘ik’ bewust verenigdworden (dat is het proces van coaguleof hereniging). De staat van eenheidtussen het persoonlijk ‘ik’ en het individuele‘ik’ is het tweede stadium vanhet alchemistische proces, het albedo.Het albedo verandert het ruwe metaalvan het persoonlijk ‘ik’ in het zilver vanhet individuele ‘ik’.Wij hebben echter een nog grotereidentiteit dan het individuele ‘ik’. Hetis een identiteit die geen exclusiefeigendom is van u of van mij, maarveeleer één die wij delen met elkaar enmet alle wezens. In de Upanishadenwordt het ‘dat’ genoemd. Het is het aspectvan universeel bewustzijn datzichzelf in ieder van ons individualiseert.Het is het atman of de monade,het ene bewustzijn dat zichzelf uitdruktdoor het individuele bewustzijn vanons allemaal. ‘Dat’ te ontdekken alsonze ultieme identiteit, de Upanishadischeles te leren van tat tvam asi, ‘jijbent dat’, is volledig verlicht te zijn.Het is het bereiken van de staat vanvolmaakt goud. Het realiseren van deeenheid van ons individueel ‘ik’ methet universele ‘dat’ is het derde stadiumvan het alchemistische proces,het rubedo. Het rubedo produceert desteen der wijzen, het juweel in de lotus,de volmaaktheid van onze natuur, hetdoel van menselijke evolutie, verlichtingof verlossing, spirituele heelheid.In Isis Ontsluierd beschrijft Blavatskydit drievoudige alchemistische procesvan het combineren van de elementenvan ons wezen en deze te verheffen toteen hoger niveau van realiteit: ‘“Hetgeheim”, zeggen de alchimisten, alsofze genieten van de onwetendheid vande oningewijden, “is een samensmeltingvan het zout, de zwavel en het kwik, driemaalgecombineerd… door een drievoudigesublimatie en een drievoudige fixatie”’.Dat is de samenvatting van HPBvan het hele alchemistische proces.Alchimie is één van de yoga’s van hetwesten. Het doel van yoga (een woorddat etymologisch ‘unie’ betekent) is hetverenigen van onze naturen. Het doel64 Theosofia 109/2 april 2008

van yoga is om ons gefragmenteerdezelf heel te maken – zowel binnen onspersoonlijk ‘ik’, tussen het persoonlijk‘ik’ en het individuele ‘ik’, en van hetindividu met het ultieme en universele‘dat’. Het doel van de alchimie is hetzelfde:het lood van onze tijdelijke persoonlijkhedente transformeren in hetgoud van een eenwording van al onzeidentiteiten met het eeuwige ‘dat’.De Engels-Amerikaanse dichter T.S.Eliot schreef: ‘In mijn begin is mijn einde…Inmijn einde is mijn begin’ (‘EastCoker’ in Four Quartets). De alchimieis als de slang in het zegel van deTheosophical Society, met zijn staart inzijn bek: zijn begin en zijn einde vallensamen. Het begin van de alchimie ishet motto Hen to pan, ‘alles is één’.Het einde van de alchimie is de steender wijzen, die het symbool is van volmaaktheiddoor de eenheid van depersoon, het individu, en het universele‘dat’. Zijn begin is zijn einde, enzijn einde is zijn begin: alles is één.Alchimie is dus een vorm van de universelewijsheid.Verwijzingen:Buntz, Herwig, ‘Alchemy III:12th/13th-15th Century’, in Dictionary ofGnosis and Western Esotericism, ed. WouterJ. Hanegraaff, 34-41, Leiden, Netherlands:Brill, 2005.Haage, Bernard D. ‘Alchemy II:Antiquity-12th Century’, in Dictionary ofGnosis and Western Esotericism, ed. WouterJ. Hanegraaff, 16-34, Leiden, Netherlands:Brill, 2005.Hartmann, Franz, With the Adepts: AnAdventure among the Rosicrucians,Berwick, ME: Ibis Press, 2003; firstpublished as An Adventure among theRosicrucians, Boston, 1887, 2nd rev.ed.London, 1910.Jung, Carl G., Alchemical Studies,Collected Works 13, Bollingen Series 20,Princeton, NJ: Princeton University Press,1970.—. Mysterium Coniunctionis, CollectedWorks 14, Bollingen Series 20, Princeton,NJ: Princeton University Press, 1970.—. Psychology and Alchemy. CollectedWorks 12, Bollingen Series 20, Princeton,NJ: Princeton University Press, 1977.Pérez-Pariente, Joaquin, ‘An Investigationon the Activity Pattern of AlchemicalTransmutation’, Journal of ScientificExploration 16 (2002): 593-602.Principe, Lawrence M., The Aspiring Adept,Princeton, NJ: Princeton University Press,1998.Raff, Jeffrey, Jung and the AlchemicalImagination, York Beach, ME:Nicolas-Hays, 2000.Uit: The Theosophist, april 2006Vertaling: A.M.I.Het theosofische levenmoet een leven van dienst zijn.Hoe meer we dienen, hoe wijzer we worden,want we leren de wijsheid niet kennen door testuderen, maar door te leven.Annie Besant, The Theosophic LifeTheosofia 109/2 april 2008 65

Vele wegen, één pad– Fay van IerlantVele wegen, één Pad, het thema vandeze zomerschool, verwijst naar deeeuwige speurtocht naar de zin vanhet leven die in vele tradities wordtaangegeven en belicht. Eén van dietradities is de theosofische en daarkijken we dit weekend naar.Inleiding op 8 juli 2007,tijdens de zomerschoolvan de TVN.In De Stem van de Stilte, in 1889 doorgegevenen opgetekend door H.P. Blavatsky,staat in vers 58 dat je het Padniet kunt gaan, vóórdat je dat Pad zelfgeworden bent. Intrigerende uitsprakenzijn een kenmerk van de PhilosophiaPerennis, de Eeuwige Wijsheidstraditie(perennis wil zeggen ‘eeuwigdurend’)die door Aldous Huxley in deinleiding van zijn boek The PerennialPhilosophy (De Eeuwige Wijsheid) alsvolgt wordt verwoord: De Metafysicadie een goddelijke Werkelijkheid erkentals onderliggend aan de wereld van dingenen levens en denken; de psychologiedie in de ziel iets vindt wat gelijk is aanen zelfs identiek met goddelijke Werkelijkheid;de ethiek die het einddoel vande mens plaatst in de kennis van de immanenteen transcendente Grond van alwat bestaat.Ook de doeleinden van de TheosophicalSociety die uitgaan van degrondbeginselen in de Proloog van DeGeheime Leer, opgetekend door H.P.Blavatsky, verwijzen naar een eeuwigewerkelijkheid als onderliggend aan dewereld van dingen en levens en denken;naar een transcendentale psychologiedie in de ziel iets vindt wat gelijk66 Theosofia 109/2 april 2008

is aan die eeuwige werkelijkheid; naarde ethiek die het einddoel van de mensplaatst in de kennis van de immanenteen transcendente grond van al wat bestaat:een schitterende verwoordingvan de immanentie, de periodiciteit ende transcendentie van de grondbeginselenvan theosofie, een exponent vandie eeuwige wijsheidstraditie. Over dekennis van de immanente en transcendentegrond van al wat bestaat, waarhet einddoel van de mens zou liggen,lezen we in de Proloog van De GeheimeLeer (p. [21], TUP51) over de Stanza’svan Dzyan, de verzen waarin de versievan eeuwige wijsheid in De GeheimeLeer wordt weergegeven: Men moetdan ook bedenken dat al deze Stanza’szich eerder richten tot de innerlijke vermogensdan tot het gewone begripsvermogenvan het fysieke brein. Het eerstegrondbeginsel in diezelfde Proloogspreekt van: Een alomtegenwoordigeeuwig grenzeloos en onveranderlijk Beginselwaarover elke speculatie onmogelijkis omdat het het menselijk begripsvermogente boven gaat en door menselijkeuitdrukkingen of vergelijkingen alleenkan worden verkleind (p.[14] TUP43).Richten de wegen die leiden naar hetpad van geestelijke ontwikkeling zichop die innerlijke vermogens van demens die het gewone hersenverstand teboven gaan en waar hebben we het danover? Als we dat theosofisch onderzoekenzouden we kunnen beginnen met,heel kort samengevat, te kijken naarStanza III van Kosmogenesis in Deel Ivan De Geheime Leer waarin de geboortevan het universele denkvermogensymbolisch wordt weergegeven:het denkvermogen dat buiten het gebieden bereik der verstandelijke gedachtestaat, maar dat binnen het bereikzou kunnen liggen van de innerlijkevermogens van de mens. StanzaIII Vers 10: Vader- moeder spinnen eenweb dat van boven aan de geest is bevestigd- het licht van de ene duisternis - envan onderen aan zijn in schaduw gehuldeeinde, de stof; en dit web is het heelal,gesponnen uit de twee substanties die totéén zijn gemaakt, dat svâbhâbat is (p.[29], TUP 60).Het spinnen van het web tussen geesten materie geeft aan de eeuwige goddelijkegedachte de mogelijkheid tothet voortbrengen van het universeledenkvermogen, het instrument voorhet dan mogelijke plan voor het komendetijdperk van stoffelijk bestaan.Je zou kunnen zeggen dat de draad vanbewustzijnsontwikkeling die bereiktwerd in een vorig tijdperk van stoffelijkemanifestatie weer wordt opgevatdaar waar we gebleven waren. Ter verwezenlijkingvan dit plan in de materiebrengt het web de zevenvoudige samenstellingvoort die de zeven gebiedenvan bestaan en de daarin mogelijkezeven toestanden van bewustzijnaangeven voor de mens. De mens alsmicrokosmos in de macrokosmos.Alleen voor de mens? Ja, want mineralen,planten en dieren leven in destoffelijke gebieden en wachten tot zijgeëvolueerd zijn naar het mensdomom aansluiting te kunnen krijgen metde drie geestelijke gebieden in de zevenvoudigesamenstelling. Aan hetmenselijk denken wordt de mogelijkheidgegeven om te functioneren vanuitde materiële of vanuit de geestelijkegebieden. Alleen de mens kan hetdenken uitbreiden door het bewustzijnte verleggen naar de geestelijke universelegebieden die het stoffelijke gebondenverstand te boven gaan. Let wel:dit is waar het in de theosofie om gaat,als exponent van de wijsheidsreligie.Theosofia 109/2 april 2008 67

De zevenvoudige samenstellingwordt daarom wel de meestersleuteltot geestelijk inzicht genoemd, desleutel die zeven maal moet wordenomgedraaid.In H.P. Blavatsky’s Sleutel totTheosofie pp 84-85 vinden we dezevenvoudige samenstelling van demens duidelijk weergegeven met deoriginele Sanskriet termen, maar ookmet de vertaling en verklaring: ondera-b-c-d vinden we het zogenaamdelagere, aan de materie gebondenviertal en onder e-f-g het hogereonvergankelijke geestelijke drietal.68 Theosofia 109/2 april 2008

In deel II van De Geheime Leer kunnenwe lezen: Omdat gedifferentieerdestof in het zonnestelsel in zeven verschillendetoestanden bestaat en Pragna ofhet waarnemingsvermogen ook in zevenverschillende aspecten bestaat die overeenkomenmet de zeven toestanden vande stof moeten er in de mens noodzakelijkzeven bewustzijnstoestanden zijn enovereenkomstig de meerdere of mindereontwikkeling van deze toestanden werdende stelsels van de religies en de filosofieënuitgewerkt (p.[597], TUP 680).Het bewustzijn van de mens bevindtzich ergens in die zeven toestanden.Het ontstaan van de diverse religies enfilosofieën is afhankelijk van de mogelijkhedendie de staat van het menselijkebewustzijn in diverse tijdperkenvan bestaan toeliet (en toelaat). In DeGeheime Leer III wordt daar op p. 608meer duidelijkheid over gegeven.Het blijkt dat elk van de zeven gebiedenvan de zevenvoudige samenstellingweer zeven ondergebieden in zichheeft. Het hoogste zevende gebied vanelk gebied vormt de brug van het ene gebiednaar het andere. Het laatste wegvallenvan de stof van dat zevende gebied ishet denkbeeld, waarna het bewustzijnwordt gevoerd naar het daaropvolgendeijlere gebied. Het hoogste van het ene gebiedraakt het laagste van het daaropvolgende aan.In de Brochure: Madame Blavatskyover de studie van Theosofie p.10, ookwel de Bowen Brochure genaamd, naarRobert Bowen die de aantekeningenmaakte tijdens de lessen van H.P. Blavatsky,wordt dat proces aangegevenals de praktijk van jnana yoga: het telkensdoorbreken van een gebied vanhet denken om het bewustzijn te latenvloeien naar een minder grofstoffelijkgebied: het grovere laten wegvallen alshet subtielere wordt ontwaard, op wegnaar de essentie waarvan het denkbeeldeen beperkte weerspiegeling is.Dit wordt ook wel de deductieve, ontsluierendemethode genoemd, noodzakelijkbij de studie van theosofie enalle geschriften van eeuwige wijsheid,de zoektocht naar de immanente entranscendente grond van al wat bestaat.Waarom is dit noodzakelijk?Daarover zegt Mevr. Blavatsky in dezelfdeBowen Brochure het volgende:Gewone intellectuele activiteit verlooptlangs gebaande wegen in de hersenen envereist geen plotselinge aanpassingen envernietigingen in hun substantie. Maardeze nieuwe soort van mentale inspanningenvraagt om iets totaal anders – hetscheppen van nieuwe hersenpaden, hettot stand brengen van een andere orde inde kleine levens van de hersenen. MahatmaK.H. spreekt over die potentiein het denken in zijn eerste brief aanHume: Het menselijk brein is een onuitputtelijkegenerator van de meest verfijndesoort kosmische kracht uit de lagegrove energie van de natuur (Conger.Gecombineerde Chronologie p.33). Nuis het meestal nog zo dat de stoffelijkegevolgen van de gedachten conditioneringenworden als ze stoffelijk gebondenblijven: meningen, opinies, opgelegdeleringen waarin we ons in vastbijten.Vrijheid van denken is een toestandvan bewustzijn waarbij we de eigenconditioneringen herkennen als persoonlijkemeningen en keuzes. De gedachtemaakt de denker. Het denkenkan ook keuzeloos gewaar zijn en hetpersoonlijke gerichte loslaten. Einsteinzei:’Je kunt een probleem niet oplossenmet hetzelfde denken dat het probleemveroorzaakt heeft’. Zoals de vele wegennaar het pad van geestelijk inzicht aangeven,is het denken gewoonlijk bezigmet allerlei psychologische processen,Theosofia 109/2 april 2008 69

met emoties en verlangens, herinneringenen meningen. De reacties oponze psychologische aard houden onsdagelijks bezig. Als we het psychischegebied dat ons bindt en isoleert willendoorzien, moeten we het leren waarnemenzonder er voortdurend op tereageren. Daar ligt de lering: in hetomkeren in onszelf van het proces vaninvolutie en versluiering in de materienaar evolutie, het ontsluieren van dematerie. Dit proces speelt op zevengebieden, ook op het fysieke gebiedvan het brein, zoals we net zagen.Het geestelijke pad dient zich aanna de catharsis, het zuiveringsproces,na het loslaten van depsychologische gebondenheid aan devier stoffelijke gebieden.Je moet door de duisternis om hetlicht te kunnen vinden. Het geestelijkepad dient zich aan na de catharsis, hetzuiveringsproces, na het loslaten vande psychologische gebondenheid aande vier stoffelijke gebieden. Eigenlijkhebben we ook geen keuze. Het derdegrondbeginsel gaat over ‘een verplichtepelgrimstocht voor elke ziel’ en de zevenvoudigesamenstelling van de menstoont aan waar die verplichting ligt: inhet verplaatsen van het bewustzijn vanuitde vier materiegebonden gebiedenin de richting van de drie universelegeestelijke gebieden, omdat we als verantwoordelijkmens bezig zouden moetenzijn met deelname aan het verplaatsenvan het totale bewustzijn vanhet heelal, waar we deel van uitmaken,naar een minder stoffelijk niveau, opweg naar een volgend tijdperk van bestaan.Het blijkt uit de vele wegen dat hetbewustzijn het gebied van het universeledenken kan gaan raken als hetzich ervoor openstelt, met als gevolgeen groeiend inzicht in het cyclischeproces van bestaan waar de onverklaardewetten en de sluimerende vermogensvan het derde doeleinde deelvan uitmaken. De zelfkennis van hetpersoonlijke instrument waar de velewegen naar verwijzen, is een eerstenoodzakelijkheid voor geestelijke ontwikkeling.De laatste stap naar de vrijheid vanpsychologische gebondenheid wordtaangegeven als: ‘De waarnemer die hetwaargenomene wordt’. In De Stem vande Stilte: vers 51: U bent het licht geworden,u bent de klank geworden.U bentUzelf, vrij van verandering, vrij van zonde.De zeven klanken in één, de Stemvan de Stilte. Je bent jezelf, het waaromje er bent en dat wat je altijd al was,maar je wist het niet, de Zelfkennismet hoofdletter, het doel van de mens.Omdat dit alles duidelijk een weg aangeeftvan natuurlijke wetten van oorzaaken gevolg, kan er nooit iets vanuitde psychische aard opgelegd worden,ook geen bedachte normen en waarden,want normen en waarden blijkende tot dan toe onverklaarde wetten vanbestaan te zijn en deze liggen in de mogelijkewerkzaamheid van geest en materie,het web uit Stanza III, voor dittijdperk van bestaan. Die wetten zijnonverklaarbaar voor het gewone, aande materie gebonden, verstand, omdatzij liggen in de ethiek die het einddoelvan de mens plaatst in de kennis vande immanente en transcendente grondvan al wat bestaat.Vers 242 in De Stem van de Stilte:Voordat u het doel kunt naderen moet ualle mentale veranderingen in uw Zielhebben overzien en het leger hebben ver-70 Theosofia 109/2 april 2008

slagen van de gedachteprikkels die geraffineerden geslepen als zij zijn – ongevraagdde heldere schrijn van de Zielbinnendringen. Als we dat leger van gedachteprikkelsgaan doorzien, ontstaatde ruimte om het universele denkvermogente gaan raken.Het universele denkvermogen is eenheel intrigerend begrip. Het geeft demogelijkheid aan voor het ontplooienvan het bewustzijn tijdens dit tijdperkin de hele grote bewustzijnsontwikkelingvan het heelal door de tijdperkenheen. De achtergrond ervan is de eeuwigegoddelijke gedachte die zich bijmanifestatie inperkt tot het universeledenkvermogen, voor het betreffendetijdperk van bestaan. Als we, door hetpersoonlijk gerichte denken te doorzien,kunnen raken aan het universeledenkvermogen, nemen we flitsen waarvan de mogelijke werkelijkheid. Danraken we het vuur van kennis dat allehandelingen op het gebied van illusieverbrandt (GL Deel I [87], TUP118).Die momenten worden wel aangegevenmet geestelijke verlichting, geestelijkinzicht of geestelijke intuïtie.De geestelijke sluimerende vermogenskunnen zich pas ontwikkelen alsdat vuur van kennis is geraakt. Hetgaat niet over fysieke helderziendheidof andere psychische ontwikkelingenwaar men weinig aan heeft, zolang ergeen geestelijk inzicht is, want menblijft dan gebonden aan de materie vande psychische gebieden waarvan DeStem van de Stilte in vers 1 zegt:Dezeleringen zijn voor hen die onbekend zijnmet de gevaren van de lagere iddhi’s, depsychische vermogens. De sluimerendevermogens hebben te maken met dehogere iddhi’s die pas mogelijk zijn alsmen zijn zinnen tot onderwerping heeftgebracht, (De Stem van de Stilte, Glossariumnoot1), als de intuïtie ontwaakten de wenken vanuit het universelekunnen worden opgevangen. Daarvanzijn voorbeelden in alle geschriften vaneeuwige wijsheid, maar ook in de literatuuren in de kunst, in het leven omje heen en in je eigen leven. Je gaat hetmeer en meer waarnemen als je denoodzakelijke achtergrond begint teontdekken. Krishnamurt zei: You firstneed a look at the whole picture, met anderewoorden, je moet eerst een totaalbeeld voor ogen hebben van de kennisvan de immanente en transcendentegrond van al het bestaan, van de enewerkelijkheid die alles verbindt tot ééngeheel; anders heeft het allemaal geenzin, omdat je niets herkent, ook niet inde wegen en het pad. Dat kunnen danopgelegde, door anderen aangegevenmorele verhalen worden waar jeiemand mee om de oren kunt slaan.De geestelijke sluimerende vermogenskunnen zich pas ontwikkelen alshet vuur van kennis is geraakt.Hier volgen enkele voorbeelden. Overhet ontdekken van transformatie alseen natuurlijk proces kunnen we o.a.lezen in een van de boeken van JorgeSemprun: Ecriture ou la vie (schrijven ofleven): Ik zou zelfs zeggen dat geenschrijver kan schrijven als zijn hart nietzuiver is: met andere woorden als hij zijnpersoonlijkheid niet voldoende heeft afgeworpen.Schrijven als het meer is dan een spelof een gok, is een lang eindeloos werkvan ascese, een manier om het zelf teverliezen door een vaste greep te krijgenop dat zelf. Zichzelf worden door hetherkennen en in de wereld brengen vandie ander die men altijd is (hfdst.10).In hetzelfde boek beschrijft hij datzijn verschrikkelijke herinnering aanTheosofia 109/2 april 2008 71

het concentratiekamp Buchenwaldlangzaam wegebde, met de eeuwigeangst en met de stank van de lichamendie in de crematoria voortdurend verbrandwerden: Maar wat nooit overgingwas de diepe compassie: een doordringendonweerstaanbaar gevoel van deBroederschap der mensheid. Hij zag enonderging het lijden van de mensheidals geheel en ontdekte het grootstesluimerende vermogen in de mens, decompassie die alle persoonlijke sentimentendoorbreekt en wegvaagt eneen doordringende onweerstaanbareervaring geeft van de broederschap dermensheid; hij raakte de essentie vanbroederschap, de eenheid van leven.Compassie wordt in De Stem van deStilte vers 300 ‘de WET der wetten’ genoemd.De Nederlandse schrijfsterHella Haasse ontdekte dat: De waarheiduitzet naarmate wij groeien. Nooitachterhalen wij haar. Ik geloof dat ditonophoudelijk meegroeien de zin en hetdoel van het menszijn is. Een beperkthermetisch gesloten ingekapseld ‘ik’ impliceerteen met repressies geladen onbekenderuimte daaromheen, een ontzaglijkgevaar (p 182 Het dieptelood van deherinnering).Ware kunstenaars, net als zoekersnaar waarheid, zoeken naar dediepste wortels van de materie, opzoek naar de geestelijke essentieom die zo zuiver mogelijk te kunnenuitdrukken.Ware kunstenaars, net als zoekersnaar waarheid zoeken naar de diepstewortels van de materie, op zoek naarde geestelijke essentie om die zo zuivermogelijk te kunnen uitdrukken.Zo komen ze in aanraking met desluimerende vermogens en de onverklaardewetten die liggen in de immanenteen transcendente grond van alhet bestaan. Meer duidelijkheid overhet overstijgen van het verstandelijkgebonden denken door de mens en hetraken van het universele, waardoorintuïtie kan ontstaan, krijgen we van debioloog Edward O. Wilson. Over deevolutie van de mens en de potentievan het menselijk brein schrijft hij:Tussen hun dierlijke ofwel instinctievevermogens en de mogelijkheden die deopkomende intelligentie hun voorspiegeldenwas een kloof ontstaan die gevuldwerd door het creëren van een gesimuleerdewerkelijkheid die zich via ritueelen magie makkelijker liet bedwingen dande echte werkelijkheid. Dank zij ook desymbolische ontwikkeling in de kunstendroeg het ertoe bij dat de mens zich eenbeetje thuis begon te voelen in eenvreemde wereld.Het werd een taak om de kloof te dichtentussen ervaring en kennis als gevolgook van het opkomen van de nieuwe natuurwetenschappen.Als we ons instinctiefgedragen is er in principe niets aande hand. Pas als we erover gaan nadenkenhebben we het idee niet meer metonszelf samen te vallen. Zou het kunnendat ervaring en kennis zich gaan samenvoegenen zich gaan uiten in intuïtie?(Consilience. The Unity of Knowledge1998). Helaas zien we dat de menselijkesoort nu nog steeds niet veel waarheidkan verdragen. We hebben het nuover een ‘inconvenient truth’, over een‘lastige waarheid’, een waarheid dieafschrikt en voor het geconditioneerdedenken ongelegen komt. Als men deBijbel en de Koran en De Geheime Leerzou kunnen beschouwen als kunstwerkendie interpretaties toestaan opmeerdere niveaus van bewustzijn, zou72 Theosofia 109/2 april 2008

de wereld er anders uitzien. Het zijnniet de teksten die fundamentalismeveroorzaken, het is de mens met zijnmanier van omgaan met de tekstendoor tweedehands scheppen en scheppendinterpreteren. We zagen dat hetdenken ook helemaal vrij kan zijn vanal die bagage: dan is het een heel intelligenten zeer alert denken. Dat intelligente,alerte denken dat in de eeuwigewijsheid ligt en waarvan de warekunstenaar en de zoeker naar waarheidgebruik leren maken is een sluimerendvermogen dat ontdekt kanworden op momenten van diep ontsluierendonderzoek naar het in- wezen,de essentie van begrippen en verschijnselen,bijvoorbeeld gericht op een vandie intrigerende begrippen van eeuwigewijsheid in de theosofische literatuur.De wijzen, wordt gezegd, zijn zij dieweten wat ze niet weten. Daar ligt hetbegin. Al heb je iets al vele malen gehoord,je kunt het opeens anders horen,omdat er ineens een grens in jedenken wegvalt.De theosofie, als vertegenwoordigervan de philosophia perennis, de eeuwigewijsheid, de ethiek die het einddoelvan de mens plaatst in de kennis vande immanente en transcendente grondvan al wat bestaat, richt zich op hetvrije geestelijk onderzoek dat leidtnaar het gaan waarnemen van de ethischewetten van bestaan, naar het ontdekkenvan de sluimerende vermogensdie het verstand te boven gaan. DeTheosophical Society hangt af van haarleden en van hun geestelijk inzicht, vanhun kwaliteit, niet van hun kwantiteit.De internationale president RadhaBurnier schrijft in de laatste zin vanhaar Blavatsky Lecture 2005 over detoekomst van de Theosophical Society:Als we in alle oprechtheid werken voorde Theosophical Society delen we in hetprivilege van het leggen van een ondergrondvoor een nieuwe meer spirituelebeschaving.Vergelijkende godsdienststudiesmoeten gepaard gaanmet de geleidelijke transformatievan je eigen wezenin het licht van de waarheid.ChaudhuriTheosofia 109/2 april 2008 73

Het Evangelie vanMededogen– H. van der HechtMededogen is het delen van de passievoor het leven met hen die lijdenopdat we met hen verbonden zijn.Daarom is mededogen ook liefde.Lijden is steeds een teken dat eenhindernis iemands ontplooiing in deweg staat: wanneer we daarentegendeze ontplooiing ondersteunen,maakt lijden plaats voor vreugde.Passie, in haar oude, etymologische,betekenis, betekent lijden. Zo eindigtde Passie van Jezus op het padvan pijn in de kruisiging.Dr. H. van der Hechtwas jarenlang professioneelactief als arts,gespecialiseerd in depediatrie. Zij is sinds1939 lid van de BelgischeTheosofische Vereniging,waarvan zij in1984 tot Secretarisgeneraalverkozenwerd.Dit artikel is de neerslagvan een inleiding die zijop 18 juli 2007 in Finlandhield op hetEuropese congres.Passie kan ook nog een andere, nieuwebetekenis hebben: een innerlijk vuur,een brandend – soms zelfs heilig – enthousiasmedat een uitdrukking vindtin Liefde, of in het scheppen vanSchoonheid. In deze betekenis is passiehet equivalent van het Griekse woordEros.We kunnen medelijden voelen metiemand die lijdt: we kunnen zijn ofhaar pijn of ellende intellectueel bevatten,we kunnen zelfs enige tranenplengen om zijn of haar trieste lot –immers, op een dag zouden we weleens in zijn of haar schoenen kunnenstaan. Maar we bekijken onze medemensop dat moment vanuit ons eigenstandpunt als waarnemer. We zullenhem nooit beladen met verwijten, wezouden hem zelfs een helpende handkunnen toesteken, maar hij zal nooiteen deel worden van onszelf omdat hijaltijd “de ander” blijft, lager staandedan onszelf – dit is de definitie vanmedelijden.74 Theosofia 109/2 april 2008

Hiertegenover staat dat we met Mededogenéén worden met het lijden,omdat we één zijn met alle levendewezens. Echter, wil dit één zijn met hetlijden zeggen dat we samen lijden, samengetroffen worden door de pijn,samen huilen? Houdt dit een toenamein van het geklaag, de tranen en deangst, zodat alles nog somberder wordtdan het al is? Zou deze toegevoegdewanhoop ook maar van enig nut zijnvoor die ongelukkige?We kunnen een mooier en grootmoedigergebaar stellen: het samen metdiegene delen, door alle pijn heen, vande vreugde om en het vertrouwen in deschoonheid, de goedheid en de goddelijkenatuur van het leven. Het delenvan de overtuiging dat de ziel zal bloeiendoor alle moeilijkheden heen, endat de uiteindelijke bestemming van deziel volmaaktheid en gelukzaligheid is,binnen een goddelijk plan waarin allelevende wezens tot volmaaktheid komen– allen omringd door goddelijkeliefde.Echt mededogen maakt het ons daarommogelijk om de schoonheid van hetleven te delen met de minder gelukkigenonder ons. Dit samen delen wordtbereikt door een verbinding en eenwordingen dit wordt, dankzij dezekracht van liefde, alleen ervaren doordiegenen wiens ego volledig opgegaanis in een oprechte zorg voor alles datleeft. Dankzij het samen delen van ditheilige enthousiasme, wordt de pijnvan de getroffene overstegen en zaldeze opnieuw vertrouwen vinden inhet leven.Dit mededogen waarvan de lijdendedroomde – of liever, waarvan hij nietdurfde te dromen – kan geen medelijdenzijn maar eerder, en zekerder, eenstralend- intense liefde die hem ophefttot op het niveau van het goddelijke,waarbij hij uit zijn gehavend wezengetild wordt. Het is exact deze zelfdeliefde die iedere gelovige, ongeacht ineen Westerse of in een Oosterse traditie,verwacht van Jezus, Boeddha ofde Wereldmoeder.Mededogen is een vorm van liefde,en als zodanig drukt zij zich uit in gebarenen woorden, gebaren van affectieen verbondenheid, van hulpvaardigheiden begrip, woorden van wijsheiden vrede – troostende gebaren enwoorden.Inspiratievolle muziek en schoonheid,bijvoorbeeld, kunnen drager zijnvan de goddelijke boodschap die deziel verheft en kunnen om diezelfdereden gestalte geven aan mededogen –alles kan ons verenigen in vreugde enkan de lijdende ziel redden van haareenzaamheid.Medelijden vereist een voorbijgaandoordeel over iemand – waar mededogendaarentegen, als een vorm vanliefde, geen oordeel velt. Medelijdenlaat de ziel van de lijdende ook buitenbeschouwing, hoezeer het deze ooktroost zou kunnen bieden in zijn ellende.Het is deze troost waar gebeden,gericht aan God, Jezus en Maria, opdoelen, wanneer gezegd wordt: “Weesons arme zondaars genadig”.Deze gebeden verlangen geen goddelijkeliefde als antwoord, maar wordenveeleer geïnspireerd door de afkeer (ofverschrikking) die het lijden opwekt,de angst om gestraft te worden voorverkeerde daden en om zo hemelse gelukzaligheidmis te lopen. Medelijdenkan de lijdende niet bevrijden uit zijnmoreel verworpen positie.Mededogen omringt elk levend wezenmet dezelfde liefde: zowel diegenen diezich kunnen verheugen in een zichvoorspoedig ontbloesemend leven alsdiegenen die armoede ondergaan of inTheosofia 109/2 april 2008 75

stilte lijden, of zelfs diegenen die zichniet bewust zijn van hun lijden, blindvoor de schoonheid van het leven, opgeslotenin de gevangenis van zelfzucht;diegenen ook die slecht, gewelddadigen vernietigend kunnen zijn, enkelgericht op plezier, macht en bezit.Voor deze laatsten zal de onwetendheidomtrent hun lijden, dit lijden enhun eenzaamheid alleen maar diepermaken; zij verlaten deze wereld in onwetendheidvan de ware, verbazingwekkendeen goddelijke aard van hetleven.Schoonheid – de universeleschoonheid - kan slechts bevatworden door dit mededogen waarinieder leven wezen de passie voorhet leven met andere wezens deelt.Mededogen is bedoeld voor diegenendie door alle duisternis heen bereidzijn hun vreugde te delen, hetGoddelijke in zichzelf op te wekken entot bloei te brengen. Het is bedoeldvoor alles dat leeft, zowel voor de dieren,de planten als voor menselijke wezens.Het strijdt tegen elke vorm vanwreedheid, tegen de vreselijke wreedheidvan de mens tegenover het dieren-en het plantenrijk. Het is de passievoor schoonheid en de passie voor hetleven – want leven is schoonheid. Depassie voor het leven mag niet verwardworden met de zelfgerichte zucht naarde geneugten/sensuele genietingen vanhet leven. Schoonheid ligt immers beslotenin harmonie, een universele harmoniemet alles wat leeft en waarinieder wezen de facetten van de goddelijkegedachte en ideeën - of archetypischeideeën waarvan ieder wezen debelichaming is - vollediger tot uitdrukkingbrengt. Leven is de uitdrukkingvan het Goddelijke. Schoonheid – deuniversele schoonheid - kan slechtsbevat worden door dit mededogenwaarin ieder leven wezen de passievoor het leven met andere wezensdeelt.Rukmini Devi, die samen met AnnieBesant het Kalakshetra Instituut (letterlijk“veld van de Kunsten”) oprichtte– een instituut dat bekend staat omzijn prachtige Indiase dansvoorstellingen– haalde deze waarheid aan die ophet eerste gezicht verrassend kan klinken,maar die nu gemakkelijker begrepenkan worden: “Er is geen schoonheidzonder mededogen”. Zo begrepenis mededogen dus het vermogen om depassie voor het universele leven/levensprincipete delen, dat leven dat gemaaktis van schoonheid, harmonie ende transformatie van de harmonie opeen bepaald niveau naar een nieuweharmonie op een groter en verhevenerniveau van harmonische verwerkelijking.Het andere uiterste, geweld – zowelfysiek als moreel geweld -, is lelijkheid;gericht tegen het verlangen om totbloei te komen, een verlangen dat beslotenligt in ieder levend wezen. Geweldvernietigt innerlijke harmonie,wederzijdse harmonisering en het samendelen van materiële en spiritueleschatten. Geweld vernietigt leven, elimineerthet en richt het te gronde, verminktzowel de ziel als het lichaam.Mededogen – deze aandachtige zorgzaamheiden verbondenheid met al hetgoede dat leeft in ieder wezen, de gemeenschappelijkeliefde voor het leven– is vrede, een diep respect en ontzagvoor en voorgevoel van het Goddelijkein ieder mens en in ieder levend wezen.Respect en naastenliefde, voormens, plant en dier. Mededogen houdt76 Theosofia 109/2 april 2008

ook een respect in voor de Natuur inelk van haar wonderbaarlijke aspecten,of het nu gaat om mineralen of planten– rotsen, bronnen, waterplassen, watervallen,rivieren, zeeën en oceanen;maar ook bossen, graslanden, jungles,bosjes en hun eindeloos gevarieerdelucht-, water- en aardfauna.Vanuit dit respect en deze zorg voorhet leven, voor elk moment dat demens in harmonie leeft met de Natuuren met zijn medemens, luisterend naarde hymne van het leven – deze ode aande schoonheid die oprijst vanuit hethart van ieder wezen - zal er vrede zijn.Een innerlijke vrede en de belofte dater op een dag een universele vrede zalzijn, een volledige ontplooiing van elkeenin goddelijke eenheid.Mededogend zijn is het eindeloos vullenvan de wereld met liefde, met hetstralend licht van wijsheid, met vrijgevigeenergie: het is het geven van liefdeaan ieder levend wezen – mens, dier ofplant – zodat het een betere uitdrukkingvan het Goddelijke kan vormen.Wie mededogend is, is daarom ookvervuld van een grenzeloze welwillendheidten opzichte van iedereen en alles.Dit is het spirituele pad dat de wereldkan transformeren door aanmoedigingen troost, door het tot bloeibrengen van haar verborgen schoonheiden intrinsieke goedheid die in elkwezen klaar ligt om geschonken teworden, en ieder kijkt er naar uit omzich te wijden aan de dienst aan anderen.Mededogen zal de wereld veranderenop eenzelfde wijze als de zon deNatuur helpt om te ontluiken.Helaas, velen blijven blind voor dezezorg, opgesloten in zichzelf, in de gevangenisvan hun “ego”, ondoordringbaarvoor de roep naar het licht vanmededogen; en zij zullen hierin doorgaanzolang het Goddelijke in henzelfde muren van afgescheidenheid nietneerhalen zodat de uitdrukking van datGoddelijke bevrijd kan worden.Wanneer het ware Wezen herkendwordt onder het oppervlakte van hettijdelijke – de onderaardse bronnenstroomvan goddelijk leven, verborgenonder elke zichtbare levensvorm –wenst de mens niets liever dan het levenskrachtigelicht van deze kennis tedelen, dat licht dat een onuitsprekelijkevreugde kan overbrengen op diegenendie nog ronddwalen in de duisternisvan onwetendheid. In zijn strevenom mensen te bevrijden van hunlijden, wordt hijzelf gedoemd tot lijden.Zijn innerlijke leven echter zal nooitdoor dit lijden verduisterd worden,omdat hij leeft in de vreugde van deeenheid en het enthousiasme voor deonsterfelijke Goddelijke pracht van dewereld, een pracht die steeds waargenomenwordt door diegene die er zichbewust op richt.Ieder moment van de dag, elke taakdie we volbrengen, is het mogelijk omliefdevolle gedachten over te brengen,gedachten die inspireren tot vertrouwenin de schoonheid van het leven.Iedere ontmoeting kan troost brengendoor een begrijpende blik, een glimlachdie een straaltje zonneschijn aanreiktaan iemand die daardoor weetdat hij niet eenzaam is en dat een medemenshem steunt, daar waar hij zichverlaten dacht.Mededogen houdt onze hand vasttijdens onze bewogen rit op de duisterestukken van ons levenspad en bevrijdtons uit het net van ontmoediging enwanhoop; zij is als een plotseling ontdektevriendschap die ons vervult vaneen licht dat de duisternis verjaagt enonze krachten opnieuw vitaliseert.Laten we onze lijdende broeders enzuster hullen in onze liefdevolle ge-Theosofia 109/2 april 2008 77

dachten en zij zullen dit aanvoelen alseen zich voltrekkend wonder, alsof eenengel of goddelijke boodschapper hunziel opheft; zijn verdriet maakt plaatsvoor vreugde; zij stellen opnieuw vertrouwenin het leven en zijn daardooropnieuw bereid om op hun beurt liefdeen geluk door te geven.Alleen wanneer rivaliteit en competitietussen mensen onderling plaatskan maken voor liefdevolle zorg,alleen dan kan er vrede zijn in dewereld.Alleen wanneer rivaliteit en competitietussen mensen onderling, de wensom zichzelf te bewijzen ten koste vananderen en om zichzelf op te werkendoor anderen neer te halen – allen uitdrukkingenvan een “ik” dat verschillenden afgescheiden is van de rest -,plaats kan maken voor liefdevolle zorg,een sterk verlangen om anderen gelukkigte maken en een bereidheid omeen stukje van het geluk dat men zelfbereikt heeft, te delen met anderen,alleen dan kan er vrede zijn in de wereld,een broederlijke samenwerkingvoor de vreugdevolle ontplooiing vanallen, harmonie tussen allen in het wezenvan iedereen. Uit dit samen delenontstaat een diep gevoel van eenheiden door een oprechte aandacht vooranderen kan men zich volledig éénweten met de ander en die ander ookvolledig begrijpen.Mededogen is daarom de vurige wilom onze passie voor het leven in dankbaarheidvoor haar schoonheid mee tedelen aan diegenen die ons pad kruisen;de vurige wil ook om hun dorst telessen naar de zin van het leven doorenthousiast onze kennis te delen, ditmededogen dat zich uitdrukt in eenonbegrensde goede wil, is als een bronvan levend water, een verfrissend waterwaardoor de ziel zich volledig opensteltvoor het onsterfelijke goddelijkeleven, de grondslag van het universumen de ziel zelf.In dit proces is de ziel in totale vredein al zijn relaties, een stralende vrededie beetje bij beetje de duisternis oplostvan een op zichzelf gerichte wereld,zoals het licht van de opgaandezon langzaam de aarde weer omhult.De passages uit “Het Boek der GuldenVoorschriften” door Arya Sangha,door mevr. Blavatsky vertaald uit hetSenzar (de oude geheime taal derIngewijden), onder te titel “De Stemvan de Stilte” (in Drie Wegen, één Pad,uitgave UTVN) vormen het “Evangelievan Mededogen”, de Goede Boodschapdat Mededogen de mensheid zal reddendoor haar te leiden naar volledigeontplooiing en perfectie, naar een gelukdat zowel hemels als aards is. DeBoodschap dat Mededogen allen diezich volledig wijden aan de ontwikkelingvan de onsterfelijke Liefde binnende mensheid transformeert tot Reddersvan de Wereld, Redders zowel vande mens als van de natuur.De auteur van “Het Boek der GuldenVoorschriften”, Arya Sangha, was éénvan de eerste discipelen van de Boeddhaen werd “één van de drie zonnenvan het Boeddhisme” genoemd.78 Theosofia 109/2 april 2008

B o e k & p e r i o d i e kDe in deze rubriek gerecenseerdeboeken zijn voor uitleenbeschikbaar in de TheosofischeBibliotheek te Amsterdam.De rollen van de dode zeeF.G. Martínez en A. vander Woude, Uitgeverij TenHave, ISBN 978 90 2595797 1, € 49,90De complete vertaling vanalle niet- bijbelse rollen, diesinds 1947 zijn gevonden inQumran bij de Dode Zee.Na de eerste uitgave in tweepaperbacks (in 1994-1995)verschijnt er nu een verbeterdeeen aangevulde uitgavein één band.De vertaling en toelichtingzijn verzorgd door deskundigenvan het Quamran Instituutvan de RijksuniversiteitGroningen. De tekstuitgavebevat een uitgebreide algemeneinleiding op de rollenen inleidingen op de afzonderlijkedocumenten.Daarnaast biedt het boekeen complete lijst van alle gevondenhandschriften, metbibliografische aanwijzingen.Dr. A.S. van der Woude(1927-2000) was hoogleraarOude Testament aan deRijksuniversiteit Groningenen directeur van het QumranInstituut in Groningen.Dr. Florentino García Martínezis oud- hoogleraar aande K.U. Leuven.Dr. Mladen Popovic is dehuidige adjunct directeur enpost- doc onderzoeker vanhet Qumran Instituut in Groningen.(informatie uitgever)Eindeloos bewustzijn doorPim van Lommel, Uitgeverijten Have, ISBN 97890 259 5778 0. Paperback,416 blz., prijs € 24,90.In 2001 publiceerde de cardioloogPim van Lommel inhet gerenommeerde medischetijdschrift The Lancetover zijn onderzoek naar bijna-doodervaringen (BDE) bij344 Nederlandse patiënten.Zij hadden een hartstilstandin het ziekenhuis gehad. Vanhen bleken er 62 een BDE tehebben meegemaakt. VanLommels artikel was wereldnieuwsIn zijn boek Eindeloos bewustzijnlegt Van Lommelstap voor stap uit hoe mensendie klinisch dood zijntoch zo’n indringende ervaringkunnen hebben. Hijdoorspekt zijn betoog metverhalen van mensen die eenBDE hebben meegemaakt.Met de meesten van henheeft Van Lommel persoonlijkcontact gehad.Volgens Van Lommel is deheersende, materialistischevisie van artsen, filosofen enpsychologen op de relatietussen hersenen en bewustzijnte beperkt om het verschijnselte kunnen duiden.Er zijn goede redenen omaan te nemen dat ons bewustzijnniet altijd samenvaltmet het functioneren van onzehersenen: het kan ook losvan het lichaam ervaren worden.Pim van Lommel (1943)was van 1977 tot 2003 alscardioloog verbonden aanhet Rijnstate Ziekenhuis inArnhem. Sindsdien houdt hijover de hele wereld lezingenover BDE en de relatie tussenbewustzijn en hersenfunctie.(informatie uitgever)Theosofia 109/2 april 2008 79

W i e w a s . . .P.M. CochiusP.M. Cochius (1874–1938)was een theosoof, vrijmetselaar,priester van de Vrij-KatholiekeKerk en Rotarylid.Hij was van 1905 tot 1923voorzitter van de ArnhemseLoge van de TVN.Vanaf 1912 tot 1934 werktehij als directeur van deglasfabriek Leerdam enmaakte daar een van demeest spraakmakende bedrijvenvan Nederland van.Cochius werd gedreven doorethische en esthetische idealen.Hij zocht contact metkunstenaars en architectenom de artistieke kwaliteitenvan het gebruiksglas te verbeteren.Als eerste benaderdehij K.P.C. de Bazel. Daarnaleverden meerdere kunstenaarsontwerpen voor de zogenaamdekunstnijverheidscollectievan de glasfabriek.P.M. Cochius vond zijn inspiratieonder meer in detheosofie en de vrijmetselarij.Hij werd gedreven doorethische en esthetische idealen.Deze idealen waren in zijnfunctie als adjunct-directeurvan de glasfabriek in Leerdammoeilijk te verwezenlijkenen hadden voor hem eenhoge prijs.De broederschapsgedachtedie Cochius zo voorstondwerd in de fabriek in Leerdamwerkelijkheid, maarmen paste die niet op hemtoe.’Cochius richtte in 1912 een‘fabrieksraad’ op waarin alleafdelingen van de fabriek vertegenwoordigdwaren enwaar men eventuele bezwarenover het werk naar vorenkon brengen. In 1911 werdde kinderarbeid aan bandengelegd en de nachtdienst afgeschaft.In 1917 kwam ereen ‘Vereniging tot behartigingder belangen van hetpersoneel’. In die tijd allemaalingrijpende sociale veranderingendie van zich lietenspreken.Het zakelijke en het geestelijkeleven waren bij Cochiusonlosmakelijk met elkaarverbonden. Zijn inspiratiebronnenwaren de theosofie,de vrijmetselarij, de Ordevan de Ster in het Oosten, dePraktisch Idealisten Associatie(PIA), de Vrij KatholiekeKerk en de Rotaryclub. Vanal deze organisaties was hijlid en hielp ze besturen. Zowas hij enige jaren penningmeestervan De InternationaleOrde van de Ster in hetOosten, de organisatie rondKrishnamurti. Cochius wasook betrokken bij de Sterkampenop het LandgoedEerde in Ommen totdatKrishnamurti in 1929 deOrde van de Ster ontbond.De Praktisch IdealistenAssociatie werd door detheosoof J.J.(Koos) van derLeeuw vanuit Engeland naarNederlang gebracht. De PIAgaf een blad uit met de titel:Regeneratie. Cochius zat eentijdje in de redactie.De beginselverklaring vande PIA luidde als volgt:”In plaats van ons te latenmeeslepen door de verkeerdesleur en te laten verlammendoor gewoonte, willen wij onszelfblijven waar we ons ookbevinden en steeds blijvenstreven naar de volgende idealente leven: Wij willen demenschheid dienen in plaatsvan eigen eer en voordeel na tejagen. Wij willen onze lagerenatuur beheerschen in plaatsvan haar onbeteugeld te laten.Wij willen de innerlijke werkelijkheidder dingen onderscheidenvan hun uiterlijke schijn.Met alle gelijkgezinden willenwij in eenheid samenwerkenom, bezield door deze idealeneen betere samenleving te vormenen wij zullen ons hierbij80 Theosofia 109/2 april 2008

W i e w a s . . .door geen uiterlijke verschillenlaten verdeelen”.Als lid van de Rotary hieldCochius zich aan hun guldenwet: “Alle dingen dan, die gijwilt dat u de menschen zoudendoen, doet gij hun ook alzoo”.In al deze bewegingenvonden kunstenaars en ondernemershet gedachtegoeddat hen aantrok. Onderhen waren de theosofen: DeBazel, Lauweriks, de Zwollo’s,Piet Mondriaan en deondernemers Van Dissel, ende gebroeders Van derLeeuw van de Van Nellefabriek.Zij maakten deel uitvan een richtinggevendeelite.In 1920 schreef Cochius inhet blad Regeneratie: “In eenwereld waar in broederschapwordt geleefd, moeten de tegenstellingendie nu bestaanop den duur wegvallen. Daar isgeen armoe mogelijk, daar isdictatuur van aristocratie ofvan proletariaat onmogelijk,daar verdwijnt de klassenstrijd,omdat zowel werkgever alswerknemer iets zullen opofferenom tot elkaar te komenomdat zij op’t broederschapsstandpuntstaande samen willenwerken om het socialevraagstuk op te lossen”.De idealen van Cochiuswaren moeilijk te verwezenlijkenzeker in de financiëlecrisis van de jaren dertigmaar in 1937 stelde hij dat ereen culturele kern was gegroeidvan mensen die zichvoor schoonheid interesseerden.Dat de ethische idealenvan Cochius een hoge prijshadden blijkt uit zijn biografie.Hij werd geboren in 1874als Petrus Marinus (Marijn)Cochius, als zoon van deburgemeester van Rijswijk.Via familierelaties kwam hijin 1895 terecht bij de glasfabriekLeerdam als procuratiehouder.Vijfjaar later werdhij adjunct-directeur. In 1907trouwde hij met de musicienneHarriet Selleger, dedochter van de theosoofE.L. Selleger. Prof. Ir. E.L.Selleger was voorzitter vande Nederlandse afdeling vande Theosofische Verenigingin 1945 en 1946. Vanaf 1912voerde Cochius de directievan de glasfabriek samenmet J.H.O. Bunge. MaarBunge vertrok vijf jaar later.Hij gaf aan niet te kunnensamenwerken met Cochiusmet wie hij totaal van meningverschilde. Ook vondhij dat Cochius het financiëlebeleid te veel onder zichhield. Meer conflicten volgden,van financiële maarvooral ook van ideologischeaard. In 1924 was de Raadvan Commissarissen van deglasfabriek Leerdam het nietmeer eens met het durekunstbeleid van Cochius. Erzou goedkoper geproduceerdkunnen worden.Cochius zelf zou te veel gelduitgeven en er was sprakevan: “een veelvuldige enzeer gewraakte afwezigheidzoowel voor zakenreizen alsvoor particuliere uitstapjes”.In 1927 ontstonden er weermoeilijkheden over het functionerenvan Cochius die zichte veel zou bezig houden metandere aangelegenheden dandie van de fabriek. De meningwas dat iemand in zijnvrije tijd moet kunnen doenwat hij wil, maar de belangendie Cochius privé behartigdeweken af van de norm en datgaf kritiek. Men zei dat defabriek het hoofdkwartiervan de Theosofische Verenigingwas en dat de zaken inde tweede plaats kwamen.Cochius zelf zag geen conflicttussen zijn directeursfunctieen zijn particuliere functies.Maar de spanning liep op. Inhet begin van 1930 drongenenkele aandeelhouders aanop klaarheid in allerlei problemen.Een van de opmerkingenwas:“geen enkele zaakkan geleid worden alleen uitideële overwegingen. Philantropieis uit den booze”.De bank van de fabriekging zich er mee bemoeienen eiste het aftreden vanCochius, een onderzoek naarde fabriek, het afschrijvenvan de aandelen en het aftredenvan enkele commissarissen.Met deze ‘kapitalistischeterreur’ ging de fabriek nietakkoord. Maar de eis van hetontslag van Cochius bleefovereind, alhoewel men erkendedat hij de kunstnijverheidhad gecreëerd en dat erop dat gebied niemand instaat was hem te vervangen.Daarnaast werd aangegevendat veel arbeiders hem erghoog achtten en hem niet zoTheosofia 109/2 april 2008 81

W i e w a s . . .maar zouden laten gaan. Zijzagen hem niet alleen als directeurmaar hadden grotewaardering voor hem alsmens. Cochius zelf schreef:“Ik ben volkomen uit vrijebeweging uitgetreden omdat ikna veel tweestrijd de overtuiginghad gekregen de fabriekdoor uittreding het best tekunnen dienen. Ik heb dit gedaanmet verwaarlozing vanmijn persoonlijke belangen. Deverhoudingen waren toen zouitstekend dat ik meende envertrouwde dat mijn belangenin handen van het toenmaligecommissariaat volkomen veiligwaren. Immers commissariaaten directie stonden toen op hetstandpunt dat Leerdam alleenbestaanrecht had op grond vantoepassing van sociale rechtvaardigheid.In alle gevallen iser ten opzichte van mij gehandeldmet verwaarlozing vanieder begrip van rechtvaardigheiden goede wil”.Twee jaar later in 1938stierf Cochius, 64 jaar oud.De glasfabriek Leerdam wasovergegaan in handen van deVerenigde GlasfabriekenSchiedam.Een lid van de ondernemingsraadmeende dat Cochiusdoor het invoeren vanmedezeggenschap als zondebokwerd beschouwd. Maarjuist die medezeggenschap ende solidariteit van de werknemersvoorkwamen inLeerdam een catastrofe. Debonden zagen in Leerdameen experiment dat niet verlorenmocht gaan. De broederschapsgedachtedie Cochiuszo voorstond werd inLeerdam werkelijkheid,maar men paste die niet ophem toe.Samenvatting uit:Wereldverbeteraars,100 jaar idealen in glas.Nationaal GlasmuseumLeerdam 2006.FvIDe houding van de theosoof zou altijd die van een leerlingin het leven moeten zijn:‘wat heeft deze mens of die omstandigheid mij te zeggen,wat moet ik leren van dit probleem?’Op deze manier zouden we naar het leven moeten kijkenen als we dat zouden doen, dan zouden we er zo ingeïnteresseerd raken, dat we geen tijd zouden hebben omer over te oordelen, of om kwaad over iemand te spreken.Ons leven zou een leven van wijsheid worden.Annie Besant, The Theosophic Life82 Theosofia 109/2 april 2008

V e r e n i g i n g s n i e u w sAdyar, internationaleconventie TSEen impressie van de 132eInternationale Conventie vande Theosophical Society(Adyar) van 26 tot 31 december2007 te Adyar – India.Toen ik ‘s morgens om 2uur het vliegveld van Chennaiverliet, stonden er drommenmensen te wachten op hunvrienden en familieleden dienaar huis kwamen om Kerstmisen Oud- en Nieuw tevieren. Te midden van al diemensen zagen Joke (mijnreisgenote) en ik twee mannenmet een groot bordwaarop onze voornamenstonden geschreven. Wijvoelden ons onmiddellijkthuis, zij wachtten op ons! Zijverzamelden onze bagage enreden ons naar het terreinvan de Theosophical Society.De reden dat ik dit aanstipis, dat één van de meestplezierige ervaringen van onsverblijf in Adyar was: dehulpvaardigheid en vriendelijkheidvan alle werkers ophet terrein.Natuurlijk is er ook veel tevertellen over de Conventiezelf. Ik noem slechts een paaronderwerpen: in haar openingstoespraaknoemde deinternationaal voorzitter –Radha Burnier – de inspiratievan de eerste voorzitter ColonelOlcott, die zei dat hetwerk is: ‘het doen ontwakenen ontwikkelen van hetdenkvermogen en het strevennaar dat wat onzelfzuchtigis.’ Mary Anderson (vicevoorzitter) sprak over hetfeit dat alle mensen Boeddhazijn, alleen we zijn ons er nietvan bewust.Tijdens het symposiumhoorden we verschillendeleden spreken over hoe wede weg kunnen vinden. Zijvertelden allemaal een persoonlijkverhaal over hunzoektocht en hun weg in detheosofie. Achtergrond vanallen was: het verlangen vande ziel naar het Eeuwige. Ditwas voor mij een van de aardigstebijeenkomsten, omdatiedere spreker heel directvan binnenuit sprak.Tijdens een andere bijeenkomstvertelde John Algeo(vice voorzitter) o.a. dat allegrote teksten de zelfdeboodschap hebben, die allemaalvanuit een iets andergezichtspunt worden getoond.De lezing die Dr.Kiran Bredi van de politie inIndia gaf, was erg indrukwekkend.Zij stimuleert de verantwoordelijkheidvan elkeburger, waar zij maar kan. Erwerden nog meer lezingengegeven o.a.: ‘Het ontwakenvan de verlichting van hetZelf’ door Linda Oliveira,voorzitter van de T.S. in Australiëen ‘Wanneer de tijd rijpis – bloeien zij voluit’ doorBetty Bland, voorzitter vande T.S. in Amerika. Er wasook nog een lezing over:‘Wat kunnen we leren van deinsecten?’ door Dr. R. Gadagkar.Het was fascinerend omte zien wat we allemaal kunnenleren van de infra-structuurvan de bijen.Agenda Nederlandapril 20085 Voorjaarsdag te Naarden12 Studiegroep “De MahatmaBrieven”mei 200817 Studiegroep “De GeheimeLeer”30 mei – 1 juni Golden JubileeCongress van StichtingProklos te Leiden (30 mei)en Naarden; thema OmnipresentMind met RupertSheldrake, prof. Krishnaen prof. Bas Haring;informatie ziewww.Proklos.orgjuni 200814 Studiegroep “De MahatmaBrieven”De nationale studiegroepenvinden plaats in de Tolstraat teAmsterdam.Voor nadere inlichtingen overalle genoemde activiteiten kuntu contact opnemen met deT.V.N.: 020-6765672.Zie ook www.theosofie.nl.Theosofia 109/2 april 2008 83

V e r e n i g i n g s n i e u w sDe laatste dag was erg gevarieerd:discussie o.l.v. PedroOliveira, vragen en antwoorden,de archieven warenopengesteld voor hetpubliek, we konden zienwaar Annie Besant zo’n langetijd geleefd en gewerkt had.We zagen de kamer vanKrishnamurti. Er was ookeen symposium en de laatstelezing werd gehouden doorRadha Burnier: ‘Het verstildedenken’.We kunnen ons natuurlijkafvragen of dit allemaal nietwat veel was in één week. Enwaarschijnlijk was dat ookzo, maar aan de andere kantwaren er zo veel mensen dievan te voren enorm hard gestudeerden gewerkt haddenvoor deze conventie en ookhebben zo veel mensen ervoordeel uit getrokken ofzullen dat in de toekomstdoen.Er is nog iets wat genoemdmoet worden: het avondprogramma,o.a. het rituaal vande Mystieke Ster: kinderenen volwassenen die met elkaarwerkten in een rituaaldat beiden onderwijst en verlicht.Er waren ook dans- enzangvoorstellingen, waarin deprachtige cultuur van Indiagezien en gehoord werddoor anderen die daar nietmee bekend waren.Maar het belangrijkst was:elkaar ontmoeten. Er warengeen barrières, geen zwart ofwit, geen man of vrouw, wewaren allemaal broeders diedeelden in de eeuwige wijsheidvan het Leven.EKBAdyar, viering 100 jaarTOSOp 2 en 3 januari 2008 werdin de Headquarters Hall inAdyar het 100 jarig bestaanvan de Theosophical Orderof Service gevierd. De TOS isin 1908 opgericht door AnnieBesant,Een tekst van haar werd alsleidraad gebruikt voor dezedagen: Theosofisch leven moeteen leven van dienstbaarheidzijn. Als wij niet dienstbaarzijn, hebben we geen recht omte leven.Het is niet noodzakelijk omlid te zijn van de TS om meete werken als lid van de TOS.Diana Dunningham-Chapotinis de internationale secretarisen grote inspirator van deTOS. Zij had ook twee postersverzorgd over de TOSdie tijdens de conventie in dearchieven hingen bij de tentoonstellingover Annie Besant.Er was tijdens de conventieeen TOS stalletje waarmooi papierwerk werd verkochten er was een verkopingvan spullen die de afgevaardigdenvan alle landen inhun koffers hadden meege-Agenda buitenlandapril 200818-20 Krotona: Inner Christianity(Richard Smoley)22 april – 16 mei Krotona:The Western Inner Traditions:An Introduction(Richard Smoley)mei 20082-4 Krotona: The Return ofGnosticism and theGospels of Thomas, Judas,and Mary Magdalen(Stephan Hoeller)16-17 Krotona: Frodo’s Questand The Cross and the Grail(Robert Ellwood)mei/juni 200829 mei t/m 1 juni Athene(Griekenland)Blavatsky Studies(Engelstalig) Thema: dewet van perodiciteit(www.blavatsky.gr)U kunt schenkingen doen aan de TVN, aftrekbaar voor uw aangifte inkomstenbelasting.Ook legateren aan de TVN is een mogelijkheid.Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de penningmeester van de TVN.84 Theosofia 109/2 april 2008

V e r e n i g i n g s n i e u w snomen. Dit alles om geldvoor de TOS op te halen.Dorothy Bell (zie foto) vande TOS in Australië gaf bij deechte TOS- herdenking eeninleiding over het werk vanAnnie Besant. Er warenverslagen van vele landenover hun werk. In heel veellanden, vooral in Zuid Azië,zijn de projecten vooralgericht op kinderen enscholen, vooral voor meisjes.Dat betekent: schoolgeld,schoolboeken, schoolkledingen kleding verschaffen. Ookzijn er op veel plaatsencentra van waaruit maaltijdenworden gegeven. Deouderenzorg is onderdeelvan het werk van de TOS,evenals het verstrekken vanrolstoelen enkunstledematen. Er wordtveel gedaan aan dierenwelzijnen bewustwording vande ecologie van de omgeving.Ook zijn er projecten diezorgen voor zuiver drinkwater.In landen waar je het helemaalniet verwacht zijn geweldigemensen bezig metprojecten. Ik noem maar eenpaar landen: Colombia, Kenia,Pakistan, Australië, Engeland,Slovenië, Frankrijk, Cuba,India, Filippijnen , ZuidAfrika, Brazilië, Tibet, Argentinië,Peru, Costa Rica, DominicaanseRepubliek, Uruguayenzovoort … Een paarbijzondere bijdragen waren:- Het schoonmaken van deAdyar rivier, de zorg dat deriolering daar niet meer directin uitmondt en het tegengaanvan de verzilting- In Nieuw Zeeland, maarmisschien ook elders, het opleidenvan meditatie leerkrachtendie daar in gevangenissengaan werken Datheeft heel goed resultaten inhet terugdringen van agressieen het terugvinden van de innerlijkerust bij de gevangenen.- En dan natuurlijk de scholen,De Golden Link Schoolin de Filippijnen en de OlcottMemorial School in Adyarkijken, bijvoorbeeldaustheos.org.au/tos inAustraliëof www.theoservice.org inde USA.Wies KuiperWist u dat in de Tolstraat 154 te Amsterdam niet alleen het het hoofdkantoor van de TVNis gevestigd, maar ook de ‘theosofische boekhandel Adyar’ en de ‘theosofische bibliotheek’met een unieke collectie theosofische, religieuze en esoterische literatuur?Theosofia 109/2 april 2008 85

V e r e n i g i n g s n i e u w sAgenda loges en centraVoor nadere inlichtingen kunt ucontact opnemen met debetreffende loges/centra(zie adressenpagina).april 20081 Krishnamurti door JorisDudok van Heel(Naarden)1 Zelfrealisatie en Yoga,studieavond, RonaldEngelse (Rotterdam)4 Werken met het meditatiediagram,cursus doorIneke Vrolijk (Utrecht)7 Jnana yoga in de praktijkdoor Rita Bijntema(Amersfoort)7 De Geheime Leer,studiegroep, Ineke Vrolijk(Arnhem)7 Het geheim vanzelfrealisatie, workshop,Ronald Engelse (DenHaag)7 De Geheime Leer II,cursus door Ali Ritsema(Zuid-Limburg)8 Unificatie enbroederschap vanuit demoderne fysica belichtdoor Max Takkenberg(Rotterdam)8 De oogst van het leven hst6, groepsstudie (Zwolle c)12 De toekomst van de mensin het licht van deEsoterische Filosofie doorAli Ritsema (Amsterdam)12 De Geheime Leer, cursus,Ineke Vrolijk (Den Haag)14 De scheppende stilte,studieavond (Amersfoort)14 Sterven enonsterfelijkheid in hetBoeddhisme door Leen vdMeij (Arnhem)14 De reis naar binnen doorAli Ritsema (Den Haag)14 De Geheime Leer deel3,studie (Groningen)15 Mantra’s met muziekdoor Nanko Doornbos(Naarden)15 De vier mysteriestromenin jezelf verwerkelijkendoor Roland van Vliet(Zuid-Limburg)15 De Geheime Leer,studieavond, Ineke Vrolijk(Rotterdam)18 Nirvana, het verwervenvan onsterfelijkheid doorAli Ritsema (Utrecht)20 Wij zijn lichtwezens (logeZwolle)21 Orgaandonatie, euthanasie,versterving – hoe gaanwe ermee om? themaavond(Arnhem)21 De plaats van meditatie inde theosofie,gespreksavond (DenHaag)22 Yoga-Sutra’s van Patanjali,groepsstudie (Amsterdam)22 Regeneratie van de mens,groepsstudie (Leeuwarden)22 Atlantis door Wim Leys(Rotterdam)22 Geheime Leer, groepsstudie(Zwolle c)25 De Geheime Leer II:Stanza 6 (Haarlem)28 Licht op het Pad,studiegroep, FemmieLiezenga (Arnhem)28 Video film: Krishnamurti –with a silent mind (DenHaag)3 Sacred dance, cursus,Annemiek van Dorp (DenHaag)5 De Geheime Leer II, cursusdoor Ali Ritsema(Zuid-Limburg)10 De Geheime Leer, cursus,Ineke Vrolijk (Den Haag)13 Zomerserie: vragen endialoog, gespreksavond,Ronald Engelse (Rotterdam)19 Het belang van meditatie(1), Willem Philip Waller(Arnhem)20 De Geheime Leer,studieavond, Ineke Vrolijk(Rotterdam)26 De Kabbalah en de zin vanhet bestaan door KeesVoorhoeve(Zuid-Limburg)27 Zomerserie: vragen endialoog, gespreksavond,Ronald Engelse (Rotterdam)juni 20082 De Geheime Leer,studiegroep, Ineke Vrolijk(Arnhem)3 Zomerserie: vragen endialoog, gespreksavond,Ronald Engelse (Rotterdam)14 De Geheime Leer, cursus,Ineke Vrolijk (Den Haag)16 Het belang van meditatie(2), Willem Philip Waller(Arnhem)86 Theosofia 109/2 april 2008

A Guide to Work inthe Theosophical SocietyHugh ShearmanTheosophical Publishing House, Adyar,2007 (2nd revised edition)ISBN 978 81 7059522 9174 pp., hard coverPrice € 9,95De theosofie van deRozenkruisersEen voordrachtencyclus uit 1907Rudolf SteinerUitgeverij Christofoor, 11-2007ISBN 978 90 6238846 2206 blz., paperbackPrijs € 19,90The Wisdom & Powerof Music:An Innovative Programto Enhance Your Health,Creativity and CommunicationDon CampbellQuest Books, 2006ISBN 978 0 8356 8947 24 audio CD’sPrice € 24,50Sharpen your concentrationSpark your creativityRelieve stressDeepen your listening skillsExplore the many uses ofmusic with practical exercisesTap the powers of meditationand inspirationWhether you are a trainedmusician or just an avid musiclover, this program will helpyou discover new benefitsfrom listening.Heer Bommel enhet para-abnormaleover de magie in deBommelsagaWillem VeneriusUitgeverij Synthese,12-2007ISBN 978 90 6271040 9144 blz., paperbackPrijs € 15,00Hidden WisdomA Guide to the WesternInner TraditionsRichard Smoley and Jay KinneyQuest Books,revised edition 2006ISBN 978 0 8356 0844 2430 pp., paperbackPrice € 17,50

Theososcheboekhandel AdyarTolstraat 154, 1074 VM Amsterdamtel. (020) 676 56 72; fax (020) 675 76 57e-mail: books@theosofie.nl; website: www.theosofie.nlopeningstijden: di. t/m vr. 13.00-17.30, za. 13.00-17.00 uureen boekenlijst wordt u op aanvraag toegestuurdDe rollen van de dode zeeFlorentino Garcìa Martìnez,Adam van der Woude, insamenwerking met MladenPopovicUitgeverij Ten Have, 2007(tweede herziene editie)ISBN 978 90 2595797 1987 blz., gebondenPrijs € 49,90Wereldreligies,eenheiden diversiteitRené van DijckUitgeverij Synthese,02-2008ISBN 978 90 6271036 2140 blz., paperbackPrijs € 16,50Esoteric ChristianityOr the lesser mysteriesAnnie Besant (Edited byRichard Smoley)Quest Books, 2006ISBN 978 0 8356 0849 7272 pp. paperbackPrice € 16,50Echoes from the Gnosis100 - Year Anniversary EditionG. R. S. Mead (Edited byJohn Algeo, With commentaryby Stephan A. Hoeller)Quest Books, 2006ISBN 978 0 8356 0841 1546 pp., paperbackPrice € 24,50Deze titels zijn ook verkrijgbaar bij boekhandel Au Bout du Monde, Singel 313, 1021 WJ Amsterdam, tel. (020) 625 13 97

Doeleinden van de Theosofische Vereniging:Het vormenvan een kern van deuniversele broederschap der mensheidzonder onderscheid van ras, geloof,geslacht, kaste of huidskleur.Het aanmoedigenvan de vergelijkende studievan godsdienst, wijsbegeerteen wetenschap.Het onderzoeken van deonverklaarde wetten in de natuuren van de vermogens die in de menslatent aanwezig zijn.