De slapende Boeddha - Theosofische Vereniging in Nederland
De slapende Boeddha - Theosofische Vereniging in Nederland
De slapende Boeddha - Theosofische Vereniging in Nederland
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>De</strong> <strong>slapende</strong> <strong>Boeddha</strong>– Hans van AurichDit symposium, <strong>De</strong> verborgen schatvan het <strong>in</strong>nerlijk leven, voldoet aan dedrie doele<strong>in</strong>den van de TVN (zieachterzijde Theosofia, redactie).<strong>De</strong>ze voordracht gaat <strong>in</strong> het bijzonderover de latente vermogens vande mens en kennis over het zelf.Hans van Aurich is lid s<strong>in</strong>ds 1985 enbekleedde diverse functies b<strong>in</strong>nenLoge <strong>De</strong>n Haag. Hij maakt deel uitvan het hoofdbestuur s<strong>in</strong>ds 2007;s<strong>in</strong>ds 2009 is hij vicevoorzitter.<strong>De</strong>ze <strong>in</strong>leid<strong>in</strong>g hield hij op 19 maart2011 bij het Symposium <strong>De</strong> verborgenschat van het <strong>in</strong>nerlijk leven,waar hij de TVN vertegenwoordigdeop de dag dat <strong>in</strong> Naarden devoorjaarsdag van de TVN werdgehouden over het boekje Aan devoeten van de meester.Omdat Hans <strong>in</strong> zijn <strong>in</strong>leid<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>De</strong>nHaag eveneens dit boekje als leidraadgebruikte, geven we hier zijnlez<strong>in</strong>g weer. Voor de exacte citatenverwijzen we graag naar dit boekje,<strong>in</strong> de uitgave Drie Wegen, één Padvan de UTVN.Introductie<strong>De</strong> mens wordt <strong>in</strong> deze drukke tijdengeleefd door de waan van de dag. Eengoede baan is de basis van zijn bestaan.Spiritualiteit komt zeker niet op deeerste plaats. Hij stelt zich regelmatigde vraag: Verdien ik nog genoeg, kan ikde studie van mijn k<strong>in</strong>deren betalen,moet ik een nog grotere auto kopen danmijn concurrent of moet ik rianter gaanwonen? Al deze stoffelijke begeertenhouden zijn denken bezig en houdenhem af van het pad van kennis over hetzelf. Het houdt zijn <strong>in</strong>nerlijk daardoorals het ware <strong>in</strong> slaap, maar toch geeftdat <strong>in</strong>nerlijk steeds signalen af. Kan hijhet leven anders <strong>in</strong>richten, kan hij hetPad gaan? Is hij <strong>in</strong> staat te luisterennaar de Stille Woorden die <strong>in</strong> zijn diepste<strong>in</strong>nerlijk weerkl<strong>in</strong>ken en is hij <strong>in</strong>staat te handelen naar deze woorden?Want het aanhoren van deze woordenis niet genoeg; het gaat om de wegnaar b<strong>in</strong>nen, het gaat om het gaan vanhet pad.Voor de vereisten om het pad tegaan, gaan we bij Krishnamurti te rade:onderscheid<strong>in</strong>gsvermogen, begeerteloosheid,juist gedrag en liefde. <strong>De</strong>zekenmerken geven de levenshoud<strong>in</strong>gTheosofia 112 / nr 3 - augustus 2011 www.theosofie.nl 117
een andere richt<strong>in</strong>g, de weg naar b<strong>in</strong>nen;naar het ontwaken, <strong>in</strong> de wetenschapdat er geen afgescheidenheid bestaaten het leven uit één bron voortkomt.Potentiële <strong>Boeddha</strong><strong>De</strong> titel van de voordracht is <strong>De</strong> <strong>slapende</strong><strong>Boeddha</strong>. Ik doel hier niet op de <strong>in</strong>het boeddhisme bekende afbeeld<strong>in</strong>gvan de zieke <strong>Boeddha</strong>, maar meer opde latente <strong>Boeddha</strong>: het aller-diepstebeg<strong>in</strong>sel <strong>in</strong> onszelf dat contact heeftmet de kosmos, maar waar we onsmeestal niet bewust van zijn.Wie goed luistert, ontwikkelt ookhet vermogen om waarheid vanonwaarheid te onderscheiden.Sogyal R<strong>in</strong>poché (1) legt <strong>in</strong> zijn onderricht<strong>in</strong>genuit dat, als wij mediterenover de veranderlijkheid en over onzedood nadenken, er beetje bij beetjeeen transformatie kan optreden (2).Het is alsof het vliegtuig dat eerst doorde wolken vloog, daar bovenuit stijgten je plotsel<strong>in</strong>g <strong>in</strong> een blauwe hemelterechtkomt. Op dat moment ervaar jeiets waar geen woorden voor zijn, geenbegrippen; iets wat boven dood en geboortestaat. Dat iets is het onsterfelijkeen one<strong>in</strong>dige wezen van de geest,het fundamenteel goede dat <strong>in</strong> iederwezen onaangetast blijft, want niets zalhet ooit kunnen ontluisteren.Het doel van de boeddhistische praktijkis uit te stijgen boven de geest vanalle dag, ons te bevrijden van het ego,van alles wat onze gevoelens en gewonegedachten vorm geeft, om de zuiverehemel te ontdekken, waar onzeboeddha- natuur (buddhi) schittert.<strong>De</strong> kabbalisten kennen het begrip“the Sleep<strong>in</strong>g Pr<strong>in</strong>cess” (3). Dit begripverwijst naar de essentie van ons wezen.Van dit hoge niveau is de gemiddeldemens zich doorgaans niet bewust.<strong>De</strong> gemiddelde mens stelt zichtevreden met de dagelijkse beslommer<strong>in</strong>genvan het ego die het ontwakenvan de Sleep<strong>in</strong>g Pr<strong>in</strong>cess vanzelfsprekendtegenhouden.Om de weg van het ontwaken gaan,moet de mens, zoals wij theosofenzeggen, het Pad gaan en voor de voorbereid<strong>in</strong>gdaarvan gelden de nodigevereisten. Krishnamurti legt <strong>in</strong> Aan devoeten van de Meester (4) uit wat dievereisten <strong>in</strong>houden.Onderscheid<strong>in</strong>gsvermogenHet ontwikkelen van onderscheid<strong>in</strong>gsvermogenof <strong>in</strong>zicht is nodig om tot heteerder genoemde ontwaken te komen.Dit is complexer dan op het eerste gezichtwordt aangenomen. Als we onsop het Pad begeven, verrichten wij <strong>in</strong>spann<strong>in</strong>gendoor onszelf voortdurendvragen te stellen of onze handel<strong>in</strong>genof men<strong>in</strong>gen gerechtvaardigd zijn en ofde <strong>in</strong>formatie die wij krijgen waarachtigis of niet. Hierbij is niet van belangtot welke godsdienst of tot welk ras jebehoort. Alleen de ware kennis telt.We worden echter constant van onsdoel afgehouden door de diverse lichamenwaaruit de mens bestaat.Het stoffelijke lichaam houdt ons vaakaf van de werkelijkheid, want wanneerer werk moet worden gedaan, wil hetstoffelijk lichaam rusten, televisie kijken,gaan eten of dr<strong>in</strong>ken. Je hebt jelichaam echter gekregen om het werkte laten doen. Daarom moet je het welgoed behandelen, er goed voor zorgenen het niet overbelasten, je moet hetbehoorlijk voeden en met zuiver voedselvolkomen re<strong>in</strong> houden.Het astrale lichaam heeft zijn begeerten,het wil dat je kwaad wordt, scher-118 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 3 - augustus 2011
pe woorden spreekt, jaloezie voelt enbegerig bent naar geld en meer. Mededogenis hierbij het kernbegrip, hetmiddel om deze negatieve gevoelens teontstijgen. <strong>De</strong> woede die <strong>in</strong> je opkomtals iemand je aanvalt, je probeert tevernederen, is een grotere vijand dande persoon met wie je de confrontatieaangaat. Jij wilt echter geen van dezed<strong>in</strong>gen en daarom moet je onderscheidmaken tussen wat je werkelijk wil enwat je astrale lichaam wil. Gemakkelijkgezegd, maar voortdurende oefen<strong>in</strong>gen meditatie over mededogen zalvruchten afwerpen.Je mentale lichaam wenst zich hooghartigaf te scheiden van anderen. Hetwil een hoge dunk van zichzelf hebbenen anderen ger<strong>in</strong>gschatten. Zelfs wanneerje het van wereldse zaken hebtafgekeerd, probeert het nog steedsnaar zich toe te rekenen. Wanneer jemediteert, zal het je proberen je telaten denken aan de d<strong>in</strong>gen waar hetbehoefte aan heeft, maar je bent nietdat denkvermogen; het is aan jou omhet te gebruiken.Een goede remedie hiertegen is hetluisteren. Luisteren is geen passievehoud<strong>in</strong>g, maar een actieve houd<strong>in</strong>g.Luisteren naar jezelf, naar die ander,luisteren naar het luisteren. Wie goedkan luisteren, kan ook goed waarnemen.Luisteren is het richten van aandacht.Wie goed luistert, ontwikkelt ook hetvermogen om waarheid van onwaarheidte onderscheiden. Een kle<strong>in</strong>e leugenof een leugentje om bestwil is óókeen onwaarheid.Krishnamurti zegt (5): Tracht na tegaan wat de moeite waard is om tedoen. Iets kle<strong>in</strong>s kan veel waardevollerzijn dan een grootse daad. Het voedtde ziel en de ziel voeden is waardevollerdan het lichaam voeden. Je moetonderscheid maken tussen waarheid enleugen. Je moet leren door en doorwaar te zijn <strong>in</strong> gedachte, <strong>in</strong> woord en <strong>in</strong>daad.Je denkbeeld over anderen moetwaar zijn, je moet niets van hen denkenwat je niet weet. Als iemand ietsdoet waarvan je denkt dat het je zalschaden, denk dan niet meteen “hijprobeert mij kwaad te doen”. Het staatniet vast dat de kwaadheid van deander doelbewust op jou is gericht.Je moet ook waar zijn <strong>in</strong> je spreken,nauwkeurig en zonder overdrijv<strong>in</strong>g.Wees waaracht<strong>in</strong>g <strong>in</strong> je handelen endoe je nooit anders voor dan je bent,want schijn is een belemmer<strong>in</strong>g voorhet zuivere licht van de waarheid, datdoor jou zou moeten schijnen als zonlichtdoor helder glas.BegeerteloosheidIn <strong>De</strong> legende van de Baalsjém laatMart<strong>in</strong> Buber een Tsaddíek aan hetwoord. Onderscheid<strong>in</strong>gsvermogenheeft je laten zien dat datgene dat demeeste mensen begeren, zoals rijkdomen macht, het bezitten niet waard is.Als dit echt wordt ervaren en niet metde mond beleden, houdt elke begeertenaar deze zaken op. Maar is dit ookzo? Wanneer alle begeerten voor hetzelf verdwenen zijn, kan er misschientoch een verlangen zijn om het resultaatvan je werk te zien. Als je iemandhelpt, wil je zien <strong>in</strong> welke mate je hemgeholpen hebt en misschien wil je zelfswel dat hij het ook ziet en je er voordankbaar is.Dit is nog steeds begeerte en eengebrek aan vertrouwen. Je moet dushet goede doen omwille van het goede,niet omdat je hoopt op een belon<strong>in</strong>g:<strong>De</strong> gedachten die niet het gedachte beogen,maar zichzelf en haar glans, zijnschaduwen. <strong>De</strong> daad, die niet z<strong>in</strong>t op hetTheosofia 112 / nr 3 - augustus 2011 www.theosofie.nl 119
doel, maar op waarder<strong>in</strong>g, heeft lichaamnoch oppervlak, bestendigheid nochverschijn<strong>in</strong>g. Wie vervuld is van zichzelf,<strong>in</strong> hem is geen plaats voor God (6).<strong>De</strong>ze uitleg laat duidelijk zien wat degrootste blokkade is.Krishnamurti gaat <strong>in</strong> dit verband nog<strong>in</strong> op kle<strong>in</strong>e valkuilen. Je moet op jehoede zijn voor kle<strong>in</strong>e begeerten die <strong>in</strong>het dagelijkse leven veelvuldig voorkomen.Verlang nooit uit te bl<strong>in</strong>ken, ofvoor knap te worden aangezien. Begeerniet te spreken. Het is goed omwe<strong>in</strong>ig te spreken. Nog beter is omniets te zeggen tenzij je er redelijk zekervan bent dat wat je wenst te zeggenwaar, vriendelijk en behulpzaam is.Een andere veel voorkomende begeerteis om je te bemoeien met andermanszaken. Wat iemand doet of zegt,is jouw zaak niet. Je moet leren hemhelemaal zijn eigen gang te laten gaan.Voor je zelf eis jij de vrijheid op om tedoen wat je gepast acht; diezelfde vrijheidmoet je die ander dan ook gunnen.Die wederzijdse vrijheid houdt geenwetteloosheid <strong>in</strong>, want je bent verplichtje aan de wetten van het land te houden.Het houdt meer respect voor elkaar<strong>in</strong>.Juist gedragHet boek Aan de voeten van de Meestergeeft de volgende gedragskenmerkenaan: zelfbeheers<strong>in</strong>g <strong>in</strong> denken; zelfbeheers<strong>in</strong>g<strong>in</strong> handelen; verdraagzaamheid;blijmoedigheid; op-één- puntgerichtheid;vertrouwen.Zelfbeheers<strong>in</strong>g van denkenWaar begeerteloosheid betrekk<strong>in</strong>gheeft op het onder beheer staan vanhet astrale lichaam, gaat het bij denkenover het mentale lichaam. Het betekentbeheers<strong>in</strong>g van je humeur, beheers<strong>in</strong>gvan het denken zelf. Die beheers<strong>in</strong>gstreeft naar evenwichtigheid;het is een pog<strong>in</strong>g om je voor te bereidenop het Pad. Een kalm denkvermogenbetekent ook de moed de beproev<strong>in</strong>genvan het Pad onbevreesd te ondergaan.Sta je zelf niet toe bedroefdof neerslachtig te zijn, want het werktaanstekelijk op anderen. Gebruik jegedachtekracht dagelijks voor goededoele<strong>in</strong>den; wees een kracht die metde evolutie meewerkt. Houd je denkenvrij van trots, want trots komt slechtsuit onwetendheid voort.Zelfbeheers<strong>in</strong>g <strong>in</strong> handelenAls het denken is zoals het behoortte zijn, zul je we<strong>in</strong>ig moeite met je handelenhebben. Bedenk dat denken totdaden moet leiden. Er moet geen luiheidzijn, maar voortdurende activiteit<strong>in</strong> goed werk. Maar het moet je eigentaak zijn die je volbrengt, niet die vaniemand anders. Laat iedereen zijneigen werk op zijn eigen manier doen.Wees steeds bereid hulp te biedenwaar dit nodig is, maar dr<strong>in</strong>g jezelf nietop.VerdraagzaamheidJe moet volmaakte verdraagzaamheidvoelen voor alles en iedereen. Dieverdraagzaamheid bereik je alleenmaar als je zelf vrij bent van dweepzuchten bijgeloof. Beschouw ieder metwelwillendheid, vriendelijkheid en verdraagzaamheid.Aanvaard kritiek. <strong>De</strong>Dalai Lama zegt <strong>in</strong> dit verband: Menkan niet veranderen wat men weigertte zien. Als iemand kritiek heeft, luisterdan met de grootste aandacht.BlijmoedigheidJe karma blijmoedig dragen, vanwelke aard dit ook moge zijn. Het isniet gemakkelijk het als een eer tebeschouwen dat je leed te verdurenkrijgt. Leed bewijst dat de heren vanKarma jou waardig achten om te wordengeholpen.120 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 3 - augustus 2011
Op- één- punt- gerichtheidHet enige dat je steeds voor ogenmoet houden is het werk van de <strong>in</strong>nerlijkemeester te doen, want er is maaréén weg naar verlicht<strong>in</strong>g. Op- éénpunt-gerichtheid betekent ook datniets je ook maar voor één ogenblik zalmogen afhouden van het Pad dat jehebt betreden. Het is alsof je het padmoet wórden om het te gaan.VertrouwenJe moet vertrouwen <strong>in</strong> je <strong>in</strong>nerlijkemeester hebben; je moet vertrouwenhebben <strong>in</strong> jezelf. Als je hem al hebtleren kennen, dan heb je vertrouwen <strong>in</strong>hem. Als je hem nog niet kent, danmoet je toch vertrouwen hebben. Zolanger geen volmaakt vertrouwen is,kan er geen volmaakte stroom vanliefde en kracht zijn. Je moet vertrouwen<strong>in</strong> jezelf hebben, want jij bent eenvonk van het Universum. Je hebt toegangtot alle kracht van het Universum.Daarom is er niets dat je nietkunt doen.LiefdeLiefde is de wil tot eenheid, tot eenheidmet God. Een ander aspect is datLiefde ook het verlangen is tot bevrijd<strong>in</strong>guit de eeuwige kr<strong>in</strong>gloop van geboortenen dood. Het is niet zozeerverlangen als wil, wilsbesluiten, vastbeslotenheid.Om tot resultaat te komenmoet deze je hele wezen vervullen,zodat er geen ruimte over blijftvoor enig ander gevoel.Dit is lastig, maar Krishnamurti doeltop een onvoorwaardelijke vorm vanliefde. <strong>De</strong>ze vorm van liefde is er éénzonder eigenliefde. Eigenliefde isvooral bezitsgerichte liefde en verlangtaltijd iets terug. Daardoor is de persoonaltijd onzeker.Erich Fromm zegt m<strong>in</strong> of meer hetzelfde<strong>in</strong> het boek Een kwestie van hebbenof zijn <strong>in</strong> deel II – analyse van detwee bestaanswijzen (7). <strong>De</strong> onvoorwaardelijkeliefde echter, is niet opbezit gericht. <strong>De</strong>ze liefde bestaat <strong>in</strong> dezekerheid van het zijn.Van theorie naar praktijk: <strong>in</strong> het dagelijkseleven kan je er op twee manierenmee omgaan. Ten eerste: je moeter voor zorgen geen enkel levend wezente kwetsen.Ten tweede: je moet altijd uitkijkennaar een mogelijkheid anderen tehelpen. Wat het eerste betreft, nietkwetsen, liggen er veel valkuilen op deloer. Er zijn zeker drie valkuilen diemeer schade toebrengen dan al hetandere <strong>in</strong> de wereld: roddel, wreedheiden bijgeloof.Kijk maar eens wat roddel aanricht:je vult je omgev<strong>in</strong>g met slechte gedachten,<strong>in</strong> plaats van met goede gedachten.Je omgev<strong>in</strong>g neemt dit direct waar– al is het maar <strong>in</strong> een gevoel van onbehagen.Gesteld dat <strong>in</strong> die mens echthet kwade aanwezig is, dat je voorstelt,dan voed je het en versterk je het juist.Je vult je eigen verstand met slechtegedachten en zo belemmer je jouweigen groei.Met wreedheid gaat het evenzo. Eenveel gehoord excuus is dat het de gewoonteis om zo te handelen. Bijvoorbeeldde z<strong>in</strong>loze jacht op wilde dieren.Wreedheid is echter een misdaad eneen misdaad houdt niet op een misdaadte zijn, omdat velen haar begaan.Bijgeloof heeft ook aspecten vanwreedheid <strong>in</strong> zich. <strong>De</strong>nk bijvoorbeeldaan het slachten van tijgers, omdat detanden geneeskracht zouden hebben.Bijgeloof zet niet aan tot juist waarnemenen kritisch nadenken.Krishnamurti zegt: Wil, wijsheid enliefde (8) zijn de drie aspecten van deLogos. <strong>De</strong>genen die het Pad willengaan om te dienen, moeten deze aspec-Theosofia 112 / nr 3 - augustus 2011 www.theosofie.nl 121
ten <strong>in</strong> de wereld laten zien. <strong>De</strong> wijsheidstelt je <strong>in</strong> staat om te helpen; de wilgeeft richt<strong>in</strong>g aan de wijsheid; de liefde<strong>in</strong>spireert de wil. Dat zijn de vereisten.Afsluit<strong>in</strong>g<strong>De</strong> woorden van Krishnamurti zijn <strong>in</strong>deze tijd nog steeds van toepass<strong>in</strong>g.Wie de <strong>Boeddha</strong> <strong>in</strong> zich zelf wil latenontwaken, wie kennis wil maken metde Sleep<strong>in</strong>g Pr<strong>in</strong>cess, zal zich <strong>in</strong> moetenspannen en de weg moeten gaan.Waar de oude boeddhistische leer zegtdat je het Ego moet overw<strong>in</strong>nen, zeggenandere esoterische ler<strong>in</strong>gen dat hetEgo ons juist is gegeven om te leren!Ik sluit af met een citaat:Voor hen die aankloppen:Leid mij uit het onwerkelijke naar hetWerkelijkeLeid mij uit de duisternis naar hetLichtLeid mij uit de dood naar deOnsterfelijkheid[Brihadaranyaka Upanishad I, 3.28]Voetnoten1 Zie onder andere Het Tibetaanseboek van leven en sterven – SogyalR<strong>in</strong>poché2 Pag 54 Boeddhisme <strong>in</strong> het dagelijksleven – Nathalie Chassérieau – ISBN978-90-438-2092-93 Hoofdstuk 29 uit Adam and theKabbalistic Tree – Ze’v ben ShimonHalevi. ISBN 0-09-119501-24 Drie wegen, één pad – Uitgeverij der<strong>Theosofische</strong> <strong>Verenig<strong>in</strong>g</strong> <strong>in</strong> <strong>Nederland</strong>.ISBN 90-6175-088-15 Aan de voeten van de Meester -Alcyone6 Pag. 39 <strong>De</strong> legende van de Baalsjém –Mart<strong>in</strong> Buber – Uitgeverij N. Kluwer19687 Een kwestie van hebben of zijn – ErichFromm Uitgeverij Bijleveld ISBN90-613-156-468 In het rituaal van de InternationaleOrde van de Tafelronde worden dezebegrippen aangeduid met Liefde,Wijsheid en Kracht.Je moet volmaakte verdraagzaamheid voelen vooralles en iedereen, en een grote en warmebelangstell<strong>in</strong>g koesteren voor degeloofsovertuig<strong>in</strong>gen van hen die tot een anderegodsdienst behoren, evenveel als voor die vanjezelf. Want hun godsdienst is een pad naar hethoogste, net zo goed als de jouwe en om allen tekunnen helpen, moet je allen begrijpen.(Aan de Voeten van de Meester)122 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 3 - augustus 2011