De slapende Boeddha - Theosofische Vereniging in Nederland

De slapende Boeddha– Hans van AurichDit symposium, De verborgen schatvan het innerlijk leven, voldoet aan dedrie doeleinden van de TVN (zieachterzijde Theosofia, redactie).Deze voordracht gaat in het bijzonderover de latente vermogens vande mens en kennis over het zelf.Hans van Aurich is lid sinds 1985 enbekleedde diverse functies binnenLoge Den Haag. Hij maakt deel uitvan het hoofdbestuur sinds 2007;sinds 2009 is hij vicevoorzitter.Deze inleiding hield hij op 19 maart2011 bij het Symposium De verborgenschat van het innerlijk leven,waar hij de TVN vertegenwoordigdeop de dag dat in Naarden devoorjaarsdag van de TVN werdgehouden over het boekje Aan devoeten van de meester.Omdat Hans in zijn inleiding in DenHaag eveneens dit boekje als leidraadgebruikte, geven we hier zijnlezing weer. Voor de exacte citatenverwijzen we graag naar dit boekje,in de uitgave Drie Wegen, één Padvan de UTVN.IntroductieDe mens wordt in deze drukke tijdengeleefd door de waan van de dag. Eengoede baan is de basis van zijn bestaan.Spiritualiteit komt zeker niet op deeerste plaats. Hij stelt zich regelmatigde vraag: Verdien ik nog genoeg, kan ikde studie van mijn kinderen betalen,moet ik een nog grotere auto kopen danmijn concurrent of moet ik rianter gaanwonen? Al deze stoffelijke begeertenhouden zijn denken bezig en houdenhem af van het pad van kennis over hetzelf. Het houdt zijn innerlijk daardoorals het ware in slaap, maar toch geeftdat innerlijk steeds signalen af. Kan hijhet leven anders inrichten, kan hij hetPad gaan? Is hij in staat te luisterennaar de Stille Woorden die in zijn diepsteinnerlijk weerklinken en is hij instaat te handelen naar deze woorden?Want het aanhoren van deze woordenis niet genoeg; het gaat om de wegnaar binnen, het gaat om het gaan vanhet pad.Voor de vereisten om het pad tegaan, gaan we bij Krishnamurti te rade:onderscheidingsvermogen, begeerteloosheid,juist gedrag en liefde. Dezekenmerken geven de levenshoudingTheosofia 112 / nr 3 - augustus 2011 www.theosofie.nl 117

een andere richting, de weg naar binnen;naar het ontwaken, in de wetenschapdat er geen afgescheidenheid bestaaten het leven uit één bron voortkomt.Potentiële BoeddhaDe titel van de voordracht is De slapendeBoeddha. Ik doel hier niet op de inhet boeddhisme bekende afbeeldingvan de zieke Boeddha, maar meer opde latente Boeddha: het aller-diepstebeginsel in onszelf dat contact heeftmet de kosmos, maar waar we onsmeestal niet bewust van zijn.Wie goed luistert, ontwikkelt ookhet vermogen om waarheid vanonwaarheid te onderscheiden.Sogyal Rinpoché (1) legt in zijn onderrichtingenuit dat, als wij mediterenover de veranderlijkheid en over onzedood nadenken, er beetje bij beetjeeen transformatie kan optreden (2).Het is alsof het vliegtuig dat eerst doorde wolken vloog, daar bovenuit stijgten je plotseling in een blauwe hemelterechtkomt. Op dat moment ervaar jeiets waar geen woorden voor zijn, geenbegrippen; iets wat boven dood en geboortestaat. Dat iets is het onsterfelijkeen oneindige wezen van de geest,het fundamenteel goede dat in iederwezen onaangetast blijft, want niets zalhet ooit kunnen ontluisteren.Het doel van de boeddhistische praktijkis uit te stijgen boven de geest vanalle dag, ons te bevrijden van het ego,van alles wat onze gevoelens en gewonegedachten vorm geeft, om de zuiverehemel te ontdekken, waar onzeboeddha- natuur (buddhi) schittert.De kabbalisten kennen het begrip“the Sleeping Princess” (3). Dit begripverwijst naar de essentie van ons wezen.Van dit hoge niveau is de gemiddeldemens zich doorgaans niet bewust.De gemiddelde mens stelt zichtevreden met de dagelijkse beslommeringenvan het ego die het ontwakenvan de Sleeping Princess vanzelfsprekendtegenhouden.Om de weg van het ontwaken gaan,moet de mens, zoals wij theosofenzeggen, het Pad gaan en voor de voorbereidingdaarvan gelden de nodigevereisten. Krishnamurti legt in Aan devoeten van de Meester (4) uit wat dievereisten inhouden.OnderscheidingsvermogenHet ontwikkelen van onderscheidingsvermogenof inzicht is nodig om tot heteerder genoemde ontwaken te komen.Dit is complexer dan op het eerste gezichtwordt aangenomen. Als we onsop het Pad begeven, verrichten wij inspanningendoor onszelf voortdurendvragen te stellen of onze handelingenof meningen gerechtvaardigd zijn en ofde informatie die wij krijgen waarachtigis of niet. Hierbij is niet van belangtot welke godsdienst of tot welk ras jebehoort. Alleen de ware kennis telt.We worden echter constant van onsdoel afgehouden door de diverse lichamenwaaruit de mens bestaat.Het stoffelijke lichaam houdt ons vaakaf van de werkelijkheid, want wanneerer werk moet worden gedaan, wil hetstoffelijk lichaam rusten, televisie kijken,gaan eten of drinken. Je hebt jelichaam echter gekregen om het werkte laten doen. Daarom moet je het welgoed behandelen, er goed voor zorgenen het niet overbelasten, je moet hetbehoorlijk voeden en met zuiver voedselvolkomen rein houden.Het astrale lichaam heeft zijn begeerten,het wil dat je kwaad wordt, scher-118 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 3 - augustus 2011

pe woorden spreekt, jaloezie voelt enbegerig bent naar geld en meer. Mededogenis hierbij het kernbegrip, hetmiddel om deze negatieve gevoelens teontstijgen. De woede die in je opkomtals iemand je aanvalt, je probeert tevernederen, is een grotere vijand dande persoon met wie je de confrontatieaangaat. Jij wilt echter geen van dezedingen en daarom moet je onderscheidmaken tussen wat je werkelijk wil enwat je astrale lichaam wil. Gemakkelijkgezegd, maar voortdurende oefeningen meditatie over mededogen zalvruchten afwerpen.Je mentale lichaam wenst zich hooghartigaf te scheiden van anderen. Hetwil een hoge dunk van zichzelf hebbenen anderen geringschatten. Zelfs wanneerje het van wereldse zaken hebtafgekeerd, probeert het nog steedsnaar zich toe te rekenen. Wanneer jemediteert, zal het je proberen je telaten denken aan de dingen waar hetbehoefte aan heeft, maar je bent nietdat denkvermogen; het is aan jou omhet te gebruiken.Een goede remedie hiertegen is hetluisteren. Luisteren is geen passievehouding, maar een actieve houding.Luisteren naar jezelf, naar die ander,luisteren naar het luisteren. Wie goedkan luisteren, kan ook goed waarnemen.Luisteren is het richten van aandacht.Wie goed luistert, ontwikkelt ook hetvermogen om waarheid van onwaarheidte onderscheiden. Een kleine leugenof een leugentje om bestwil is óókeen onwaarheid.Krishnamurti zegt (5): Tracht na tegaan wat de moeite waard is om tedoen. Iets kleins kan veel waardevollerzijn dan een grootse daad. Het voedtde ziel en de ziel voeden is waardevollerdan het lichaam voeden. Je moetonderscheid maken tussen waarheid enleugen. Je moet leren door en doorwaar te zijn in gedachte, in woord en indaad.Je denkbeeld over anderen moetwaar zijn, je moet niets van hen denkenwat je niet weet. Als iemand ietsdoet waarvan je denkt dat het je zalschaden, denk dan niet meteen “hijprobeert mij kwaad te doen”. Het staatniet vast dat de kwaadheid van deander doelbewust op jou is gericht.Je moet ook waar zijn in je spreken,nauwkeurig en zonder overdrijving.Wees waarachting in je handelen endoe je nooit anders voor dan je bent,want schijn is een belemmering voorhet zuivere licht van de waarheid, datdoor jou zou moeten schijnen als zonlichtdoor helder glas.BegeerteloosheidIn De legende van de Baalsjém laatMartin Buber een Tsaddíek aan hetwoord. Onderscheidingsvermogenheeft je laten zien dat datgene dat demeeste mensen begeren, zoals rijkdomen macht, het bezitten niet waard is.Als dit echt wordt ervaren en niet metde mond beleden, houdt elke begeertenaar deze zaken op. Maar is dit ookzo? Wanneer alle begeerten voor hetzelf verdwenen zijn, kan er misschientoch een verlangen zijn om het resultaatvan je werk te zien. Als je iemandhelpt, wil je zien in welke mate je hemgeholpen hebt en misschien wil je zelfswel dat hij het ook ziet en je er voordankbaar is.Dit is nog steeds begeerte en eengebrek aan vertrouwen. Je moet dushet goede doen omwille van het goede,niet omdat je hoopt op een beloning:De gedachten die niet het gedachte beogen,maar zichzelf en haar glans, zijnschaduwen. De daad, die niet zint op hetTheosofia 112 / nr 3 - augustus 2011 www.theosofie.nl 119

doel, maar op waardering, heeft lichaamnoch oppervlak, bestendigheid nochverschijning. Wie vervuld is van zichzelf,in hem is geen plaats voor God (6).Deze uitleg laat duidelijk zien wat degrootste blokkade is.Krishnamurti gaat in dit verband nogin op kleine valkuilen. Je moet op jehoede zijn voor kleine begeerten die inhet dagelijkse leven veelvuldig voorkomen.Verlang nooit uit te blinken, ofvoor knap te worden aangezien. Begeerniet te spreken. Het is goed omweinig te spreken. Nog beter is omniets te zeggen tenzij je er redelijk zekervan bent dat wat je wenst te zeggenwaar, vriendelijk en behulpzaam is.Een andere veel voorkomende begeerteis om je te bemoeien met andermanszaken. Wat iemand doet of zegt,is jouw zaak niet. Je moet leren hemhelemaal zijn eigen gang te laten gaan.Voor je zelf eis jij de vrijheid op om tedoen wat je gepast acht; diezelfde vrijheidmoet je die ander dan ook gunnen.Die wederzijdse vrijheid houdt geenwetteloosheid in, want je bent verplichtje aan de wetten van het land te houden.Het houdt meer respect voor elkaarin.Juist gedragHet boek Aan de voeten van de Meestergeeft de volgende gedragskenmerkenaan: zelfbeheersing in denken; zelfbeheersingin handelen; verdraagzaamheid;blijmoedigheid; op-één- puntgerichtheid;vertrouwen.Zelfbeheersing van denkenWaar begeerteloosheid betrekkingheeft op het onder beheer staan vanhet astrale lichaam, gaat het bij denkenover het mentale lichaam. Het betekentbeheersing van je humeur, beheersingvan het denken zelf. Die beheersingstreeft naar evenwichtigheid;het is een poging om je voor te bereidenop het Pad. Een kalm denkvermogenbetekent ook de moed de beproevingenvan het Pad onbevreesd te ondergaan.Sta je zelf niet toe bedroefdof neerslachtig te zijn, want het werktaanstekelijk op anderen. Gebruik jegedachtekracht dagelijks voor goededoeleinden; wees een kracht die metde evolutie meewerkt. Houd je denkenvrij van trots, want trots komt slechtsuit onwetendheid voort.Zelfbeheersing in handelenAls het denken is zoals het behoortte zijn, zul je weinig moeite met je handelenhebben. Bedenk dat denken totdaden moet leiden. Er moet geen luiheidzijn, maar voortdurende activiteitin goed werk. Maar het moet je eigentaak zijn die je volbrengt, niet die vaniemand anders. Laat iedereen zijneigen werk op zijn eigen manier doen.Wees steeds bereid hulp te biedenwaar dit nodig is, maar dring jezelf nietop.VerdraagzaamheidJe moet volmaakte verdraagzaamheidvoelen voor alles en iedereen. Dieverdraagzaamheid bereik je alleenmaar als je zelf vrij bent van dweepzuchten bijgeloof. Beschouw ieder metwelwillendheid, vriendelijkheid en verdraagzaamheid.Aanvaard kritiek. DeDalai Lama zegt in dit verband: Menkan niet veranderen wat men weigertte zien. Als iemand kritiek heeft, luisterdan met de grootste aandacht.BlijmoedigheidJe karma blijmoedig dragen, vanwelke aard dit ook moge zijn. Het isniet gemakkelijk het als een eer tebeschouwen dat je leed te verdurenkrijgt. Leed bewijst dat de heren vanKarma jou waardig achten om te wordengeholpen.120 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 3 - augustus 2011

Op- één- punt- gerichtheidHet enige dat je steeds voor ogenmoet houden is het werk van de innerlijkemeester te doen, want er is maaréén weg naar verlichting. Op- éénpunt-gerichtheid betekent ook datniets je ook maar voor één ogenblik zalmogen afhouden van het Pad dat jehebt betreden. Het is alsof je het padmoet wórden om het te gaan.VertrouwenJe moet vertrouwen in je innerlijkemeester hebben; je moet vertrouwenhebben in jezelf. Als je hem al hebtleren kennen, dan heb je vertrouwen inhem. Als je hem nog niet kent, danmoet je toch vertrouwen hebben. Zolanger geen volmaakt vertrouwen is,kan er geen volmaakte stroom vanliefde en kracht zijn. Je moet vertrouwenin jezelf hebben, want jij bent eenvonk van het Universum. Je hebt toegangtot alle kracht van het Universum.Daarom is er niets dat je nietkunt doen.LiefdeLiefde is de wil tot eenheid, tot eenheidmet God. Een ander aspect is datLiefde ook het verlangen is tot bevrijdinguit de eeuwige kringloop van geboortenen dood. Het is niet zozeerverlangen als wil, wilsbesluiten, vastbeslotenheid.Om tot resultaat te komenmoet deze je hele wezen vervullen,zodat er geen ruimte over blijftvoor enig ander gevoel.Dit is lastig, maar Krishnamurti doeltop een onvoorwaardelijke vorm vanliefde. Deze vorm van liefde is er éénzonder eigenliefde. Eigenliefde isvooral bezitsgerichte liefde en verlangtaltijd iets terug. Daardoor is de persoonaltijd onzeker.Erich Fromm zegt min of meer hetzelfdein het boek Een kwestie van hebbenof zijn in deel II – analyse van detwee bestaanswijzen (7). De onvoorwaardelijkeliefde echter, is niet opbezit gericht. Deze liefde bestaat in dezekerheid van het zijn.Van theorie naar praktijk: in het dagelijkseleven kan je er op twee manierenmee omgaan. Ten eerste: je moeter voor zorgen geen enkel levend wezente kwetsen.Ten tweede: je moet altijd uitkijkennaar een mogelijkheid anderen tehelpen. Wat het eerste betreft, nietkwetsen, liggen er veel valkuilen op deloer. Er zijn zeker drie valkuilen diemeer schade toebrengen dan al hetandere in de wereld: roddel, wreedheiden bijgeloof.Kijk maar eens wat roddel aanricht:je vult je omgeving met slechte gedachten,in plaats van met goede gedachten.Je omgeving neemt dit direct waar– al is het maar in een gevoel van onbehagen.Gesteld dat in die mens echthet kwade aanwezig is, dat je voorstelt,dan voed je het en versterk je het juist.Je vult je eigen verstand met slechtegedachten en zo belemmer je jouweigen groei.Met wreedheid gaat het evenzo. Eenveel gehoord excuus is dat het de gewoonteis om zo te handelen. Bijvoorbeeldde zinloze jacht op wilde dieren.Wreedheid is echter een misdaad eneen misdaad houdt niet op een misdaadte zijn, omdat velen haar begaan.Bijgeloof heeft ook aspecten vanwreedheid in zich. Denk bijvoorbeeldaan het slachten van tijgers, omdat detanden geneeskracht zouden hebben.Bijgeloof zet niet aan tot juist waarnemenen kritisch nadenken.Krishnamurti zegt: Wil, wijsheid enliefde (8) zijn de drie aspecten van deLogos. Degenen die het Pad willengaan om te dienen, moeten deze aspec-Theosofia 112 / nr 3 - augustus 2011 www.theosofie.nl 121

ten in de wereld laten zien. De wijsheidstelt je in staat om te helpen; de wilgeeft richting aan de wijsheid; de liefdeinspireert de wil. Dat zijn de vereisten.AfsluitingDe woorden van Krishnamurti zijn indeze tijd nog steeds van toepassing.Wie de Boeddha in zich zelf wil latenontwaken, wie kennis wil maken metde Sleeping Princess, zal zich in moetenspannen en de weg moeten gaan.Waar de oude boeddhistische leer zegtdat je het Ego moet overwinnen, zeggenandere esoterische leringen dat hetEgo ons juist is gegeven om te leren!Ik sluit af met een citaat:Voor hen die aankloppen:Leid mij uit het onwerkelijke naar hetWerkelijkeLeid mij uit de duisternis naar hetLichtLeid mij uit de dood naar deOnsterfelijkheid[Brihadaranyaka Upanishad I, 3.28]Voetnoten1 Zie onder andere Het Tibetaanseboek van leven en sterven – SogyalRinpoché2 Pag 54 Boeddhisme in het dagelijksleven – Nathalie Chassérieau – ISBN978-90-438-2092-93 Hoofdstuk 29 uit Adam and theKabbalistic Tree – Ze’v ben ShimonHalevi. ISBN 0-09-119501-24 Drie wegen, één pad – Uitgeverij derTheosofische Vereniging in Nederland.ISBN 90-6175-088-15 Aan de voeten van de Meester -Alcyone6 Pag. 39 De legende van de Baalsjém –Martin Buber – Uitgeverij N. Kluwer19687 Een kwestie van hebben of zijn – ErichFromm Uitgeverij Bijleveld ISBN90-613-156-468 In het rituaal van de InternationaleOrde van de Tafelronde worden dezebegrippen aangeduid met Liefde,Wijsheid en Kracht.Je moet volmaakte verdraagzaamheid voelen vooralles en iedereen, en een grote en warmebelangstelling koesteren voor degeloofsovertuigingen van hen die tot een anderegodsdienst behoren, evenveel als voor die vanjezelf. Want hun godsdienst is een pad naar hethoogste, net zo goed als de jouwe en om allen tekunnen helpen, moet je allen begrijpen.(Aan de Voeten van de Meester)122 www.theosofie.nl Theosofia 112 / nr 3 - augustus 2011