Perspectief - Katholieke Vereniging voor Oecumene

het geenszins verbazingwekkend dat ook met betrekking tot een gemeenschappelijke
paasdatum voor alle christenen, oosters-katholieke christenen het voortouw hebben
genomen. Een concreet voorbeeld daarvan is dat tijdens het bezoek van paus Johannes
Paulus II aan Syrië in 2001 de Grieks-katholieke patriarch Gregorius III (Lutfi Laham) ervoor
pleitte dat de Katholieke Kerk voorlopig Pasen volgens de juliaanse kalender zou gaan
vieren. Nog een passend voorbeeld is het internationale seminar over een gemeenschappelijke
paasdatum dat werd georganiseerd door het Oecumenische Instituut van de
Oekraïense Katholieke Universiteit in Lviv op 15 mei 2009. 60 De deelnemers aan dat seminar
betoonden zich eveneens voorstanders van een gemeenschappelijke pan-christelijke
paasdatum en ze merkten daarbij op dat het wederzijdse kerkelijke wantrouwen de
belangrijkste hinderpaal was om dit ideaal te verwezenlijken. Eerder vermeldde ik reeds de
bisschoppelijke Assemblee over het Midden-Oosten en het feit dat het in het Heilig Land niet
bij woorden blijft, maar dat vanaf 2013 respectievelijk 2015 de katholieke geloofsgemeenschappen
zich aan de orthodoxe en oriëntaals-orthodoxe paasdatum aanpassen. Het valt op
dat het Latijnse patriarchaat, dat tot de Romeinse ritus hoort, de oosters-katholieke
gemeenschappen daarbij voorgaat.
Het is relevant hier te vermelden dat, wat de paasdatum betreft, het decreet van het Tweede
Vaticaans Concilie over de Oosters-katholieke Kerken Orientalium Ecclesiarum uitdrukkelijk
toestemming geeft voor plaatselijke aanpassingen en oplossingen voor pastorale problemen
zoals gezinsomstandigheden (nr. 20-21). 61 Vanuit het perspectief van het canonieke recht is
deze conciliaire toestemming een uitstekend uitgangspunt voor verdere noodzakelijke
veranderingen aan katholieke zijde.
9. Slotoverwegingen
Het is zonneklaar dat er grote behoefte bestaat aan zorgvuldige informatievoorziening en
een zuiver pastoraal aanvoelen op dit terrein. Volgens de genoemde Noord-Amerikaanse
Consultatie is het van vitaal belang dat de kerkelijke media ‘erop letten dat ze nauwgezet en
eerlijk over deze kwestie berichten’. Deze groep van theologen is van mening dat het nodig
is dat zowel de orthodoxe als ook de katholieke media ‘de nadruk leggen op de hoop en
vreugde die het getuigenis van een gezamenlijk Pasen / Pascha met zich mee zal brengen’
voor hun kerken en voor heel de wereld. Dat geldt ook voor de Armeense, Koptische,
Ethiopische en Syrisch-orthodoxe media. Het is inderdaad zo, aldus de consultatie, dat ‘er
grote pastorale behoeften op het spel staan: Kunnen de leden van onze interkerkelijke
families Pasen samen vieren Voor de missie van de kerk zou een gemeenschappelijke
viering de eenheid ondersteunen die we al met elkaar delen en ertoe bijdragen om die
eenheid in de toekomst verder uit te bouwen. Net als de vaders van Nicea worden onze
bisschoppen ertoe opgeroepen bemiddelaars van genezing te zijn om eens en voor altijd dit
oude geschilpunt in het leven van de kerk uit de weg te ruimen. Van deze verandering
zouden alle christenen profiteren en hen ertoe in staat stellen om samen met één stem, hart
en geest te verkondigen ‘Christus is verrezen! Hij is waarlijk verrezen!’’
Een gemeenschappelijke paascyclus houdt mijns inziens ook in dat het oosterse en het
westerse christendom beter hun liturgisch-theologische schatten en hun indrukwekkende
erediensten tijdens de Grote Veertigdagentijd respectievelijk de Goede Week, Pasen en de
vijftigdaagse pentekostê met elkaar kunnen delen. En last but not least is het, culinair
beschouwd wat de vastenvoorschriften betreft, voor gemengde families heel belangrijk dat
men in de lentetijd niet voortdurend twee verschillende menu’s moet samenstellen en
klaarmaken, het een voor de gezinsleden die nog vasten en het ander voor degenen die al
feestvieren, maar dat men ‘een en dezelfde pot kan koken’.
60
http://ucu.edu.ua/eng/news/179/ (bezocht op 7 juli 2011)
61
Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque Decreta, III: the Oecumenical Councils of the Roman Catholic
Church, From Trent to Vatican II (1545-1965), bladz. 356-357
25