27.01.2015 Views

Toelichting Klein Dictee van de Taaltelefoon.pdf - Taaltelefoon.be

Toelichting Klein Dictee van de Taaltelefoon.pdf - Taaltelefoon.be

Toelichting Klein Dictee van de Taaltelefoon.pdf - Taaltelefoon.be

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

musicalachtige / musical-achtige<br />

Musical met een -c-. Bij twijfel moet je dit woord <strong>van</strong> vreem<strong>de</strong> oorsprong in een woor<strong>de</strong>nboek opzoeken.<br />

Aan elkaar. Eventueel met een koppelteken.<br />

Musical met een -c-. Zie: cover (p. 3).<br />

Samenstellingen en afleidingen schrijven we in <strong>de</strong> regel aan elkaar. Om <strong>de</strong> leesbaarheid te vergroten, heb je bij<br />

samenstellingen <strong>de</strong> vrijheid om tussen <strong>de</strong> <strong>de</strong>len een koppelteken te schrijven, bijvoor<strong>be</strong>eld business-expert,<br />

halal-la<strong>be</strong>l, pop-elpee, stress-signaal. Dat geldt ook voor afleidingen die bij klinkerbotsing een koppelteken<br />

krijgen in plaats <strong>van</strong> een trema, zoals afleidingen met het achtervoegsel -achtig.<br />

acrobatieën<br />

Met een -c- en met een -t-. Bij twijfel moet je dit woord <strong>van</strong> vreem<strong>de</strong> oorsprong in een woor<strong>de</strong>nboek<br />

opzoeken.<br />

Met -ie- gevolgd door -e-. Met een trema op <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> e.<br />

Met een -c- en met een -t-. Een groot <strong>de</strong>el <strong>van</strong> onze woor<strong>de</strong>nschat heb<strong>be</strong>n we ontleend aan an<strong>de</strong>re talen. Die<br />

vreem<strong>de</strong> herkomst blijft vaak zichtbaar in <strong>de</strong> spelling. In woor<strong>de</strong>n die we aan het Latijn of het Frans heb<strong>be</strong>n<br />

ontleend, wordt <strong>de</strong> /k/-klank bijvoor<strong>be</strong>eld vaak als c geschreven: curriculum, collega, activiteit, collectie,<br />

acrobatie.<br />

Bij <strong>de</strong> combinatie ie + e hangt het <strong>van</strong> <strong>de</strong> klemtoon af of er een e wegvalt of niet. Als <strong>de</strong> /ie/ wordt<br />

<strong>be</strong>klemtoond, schrijven we ieë: knieën, genieën, acrobatieën. Als <strong>de</strong> /ie/ geen klemtoon heeft, schrijven we ië:<br />

oliën, chemicaliën, ruziën.<br />

Het trema op <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> e is nodig om die klinkerletter te schei<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> voorgaan<strong>de</strong> ie en te voorkomen dat<br />

die combinatie als iee (zoals in prieel) zou wor<strong>de</strong>n gelezen.<br />

clip<br />

Met een c-.<br />

Zie: cover (p. 3).<br />

geregisseerd<br />

Met één g, twee s'en en met -d achteraan. Bij twijfel moet je dit woord <strong>van</strong> vreem<strong>de</strong> oorsprong in een<br />

woor<strong>de</strong>nboek opzoeken.<br />

Met één g en twee s'en. Bij vreem<strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n moeten we meestal <strong>de</strong> spelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> taal <strong>van</strong> oorsprong<br />

volgen. Omdat <strong>de</strong> regels <strong>van</strong> die spelling voor ons niet altijd even dui<strong>de</strong>lijk zijn, is het bij <strong>be</strong>paal<strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n<br />

<strong>be</strong>langrijk om <strong>de</strong> spelling te onthou<strong>de</strong>n, bijvoor<strong>be</strong>eld als het gaat om enkele of dub<strong>be</strong>le me<strong>de</strong>klinkers. Zie ook:<br />

aparte (p. 2).<br />

Goed om te weten<br />

Je hebt het woord regisseren waarschijnlijk al hon<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n keren gelezen, en toch is het mogelijk dat je<br />

het fout geschreven hebt. Dat heeft te maken met het feit dat we woord<strong>be</strong>el<strong>de</strong>n veel moeilijker<br />

kunnen onthou<strong>de</strong>n als we <strong>de</strong> structuur of <strong>be</strong>tekenis <strong>van</strong> woor<strong>de</strong>n niet doorgron<strong>de</strong>n. Dat is uiteraard<br />

vaker het geval bij woor<strong>de</strong>n <strong>van</strong> vreem<strong>de</strong> oorsprong. Het is daarom nuttig om <strong>de</strong> spelling <strong>van</strong> enkele<br />

veelgebruikte twijfelgevallen uit het hoofd te leren als het gaat om enkele of dub<strong>be</strong>le me<strong>de</strong>klinkers.<br />

An<strong>de</strong>re klassieke voor<strong>be</strong>el<strong>de</strong>n <strong>van</strong> zulke twijfelgevallen zijn: galopperen, maffia, graffiti, agressie,<br />

broccoli, balustra<strong>de</strong>, mayonaise, apart, appartement, professioneel.<br />

Met -d achteraan. Er is een trucje om te achterhalen of je aan het eind <strong>van</strong> het voltooid <strong>de</strong>elwoord -t of -d<br />

moet schrijven. Je kunt daarvoor vergelijken met <strong>de</strong> verle<strong>de</strong>ntijdsvorm. Als die op -<strong>de</strong>(n) eindigt, krijgt ook het<br />

voltooid <strong>de</strong>elwoord een -d. Als <strong>de</strong> verle<strong>de</strong>ntijdsvorm op -te(n) eindigt, krijgt ook het voltooid <strong>de</strong>elwoord een -t.<br />

We schrijven dus geregisseerd (zoals regisseer<strong>de</strong>) en gewenst (zoals wenste).<br />

4

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!