Toelichting Klein Dictee van de Taaltelefoon.pdf - Taaltelefoon.be
Toelichting Klein Dictee van de Taaltelefoon.pdf - Taaltelefoon.be
Toelichting Klein Dictee van de Taaltelefoon.pdf - Taaltelefoon.be
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
korte- en langetermijngeheugen / lange-termijngeheugen / langetermijn-geheugen<br />
Met een weglatingsstreepje na korte.<br />
Langetermijngeheugen aan elkaar. Zoals: langeafstandsloper, warmebakkersdochter, ro<strong>de</strong>wijndrinker.<br />
Eventueel met een koppelteken.<br />
Het gaat hier om een samentrekking. We zetten een weglatingsstreepje op <strong>de</strong> plaats waar een <strong>de</strong>el <strong>van</strong> een<br />
woord is weggelaten. Je kunt merken waar het streepje moet komen als je het samengetrokken <strong>de</strong>el weer<br />
toevoegt: je kortetermijngeheugen en langetermijngeheugen.<br />
Lange termijn en korte termijn zijn woordgroepen. De <strong>de</strong>len <strong>van</strong> een woordgroep wor<strong>de</strong>n normaal gezien los<br />
<strong>van</strong> elkaar geschreven: Op lange termijn zal dit <strong>de</strong> sociale cohesie ten goe<strong>de</strong> komen. Als we een samenstelling<br />
maken waarin een woordgroep als lange termijn het eerste <strong>de</strong>el is, schrijven we het geheel aaneen:<br />
langetermijngeheugen. Om <strong>de</strong> leesbaarheid te vergroten, heb je <strong>de</strong> vrijheid om tussen <strong>de</strong> <strong>de</strong>len een<br />
koppelteken te schrijven: lange-termijngeheugen, langetermijn-geheugen. An<strong>de</strong>re spellingen zijn niet correct<br />
(lange termijn geheugen*) of heb<strong>be</strong>n on<strong>be</strong>doeld een an<strong>de</strong>re <strong>be</strong>tekenis (het lange termijngeheugen = 'het<br />
termijngeheugen dat lang is').<br />
ge<strong>de</strong>letet<br />
Met <strong>de</strong> stam <strong>de</strong>lete en met -t achteraan. Zoals: gedatet, gehypet, geüpdatet.<br />
De stam <strong>van</strong> een Engels werkwoord is in het Ne<strong>de</strong>rlands gelijk aan <strong>de</strong> stam <strong>van</strong> het oorspronkelijke Engelse<br />
werkwoord. Als <strong>de</strong> Engelse stam eindigt op -e, <strong>be</strong>hou<strong>de</strong>n we die -e. De stam <strong>van</strong> <strong>de</strong>leten is dus <strong>de</strong>lete, net als<br />
<strong>de</strong> Engelse stam <strong>de</strong>lete. Zowel in het Engels als in het Ne<strong>de</strong>rlands spreken we <strong>de</strong> slot-e niet uit. We zeggen dus<br />
/dieliet/, niet /dielietə/.<br />
Ver<strong>de</strong>r vervoegen we Engelse werkwoor<strong>de</strong>n zoals we regelmatige Ne<strong>de</strong>rlandse werkwoor<strong>de</strong>n vervoegen. Om<br />
het voltooid <strong>de</strong>elwoord <strong>van</strong> <strong>de</strong>leten te vormen, voegen we het voorvoegsel ge- en <strong>de</strong> uitgang -t toe aan <strong>de</strong><br />
stam <strong>de</strong>lete: ge-<strong>de</strong>lete-t. Vergelijk bijvoor<strong>be</strong>eld met het voltooid <strong>de</strong>elwoord ge-wis-t. Ook in <strong>de</strong> vervoeg<strong>de</strong><br />
vorm ge<strong>de</strong>letet blijft <strong>de</strong> -e aan het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> stam onuitgesproken. We zeggen dus /gədieliet/ en niet<br />
/gədielietət/.<br />
Er is een trucje om te achterhalen of je aan het eind <strong>van</strong> het voltooid <strong>de</strong>elwoord -t of -d moet schrijven. Je kunt<br />
daarvoor vergelijken met <strong>de</strong> verle<strong>de</strong>ntijdsvorm. Als die op -te(n) eindigt, krijgt ook het voltooid <strong>de</strong>elwoord<br />
een -t. Als <strong>de</strong> verle<strong>de</strong>ntijdsvorm op -<strong>de</strong>(n) eindigt, krijgt ook het voltooid <strong>de</strong>elwoord een -d. We schrijven dus<br />
ge<strong>de</strong>letet (zoals <strong>de</strong>letete) en gehoord (zoals hoor<strong>de</strong>). Zie ook: geregisseerd (p. 4).<br />
7