Vision of LIFE - Jaargang 15 - Nr. 5

How it’s done?!
19
Oobleck
botsing komen. Hierdoor gaan de deeltjes elkaar
wegdrukken en wordt de viscositeit en het volume
groter. Een andere variant van een dilatante
vloeistof is zand in water, oftewel drijfzand. Dus
de volgende keer dat je in drijfzand terecht komt
weet je wat je moet doen: rustig bewegen, dan
is het net water.
Je zult je vast afvragen of er een spelfout in
deze titel zit, maar nee die zit er echt niet in. Je
hebt er misschien al wel eens van gehoord, een
mengsel dat zich kan gedragen als een vloeistof
en als een vaste stof. Een voorbeeld hiervan is
Oobleck, een suspensie van maïzena in water
(verhouding 1.5:1).
Zoals jullie allen weten hebben alle vloeistoffen
een eigenschap die bekend staat als viscositeit,
een eigenschap die beschrijft hoe een vloeistof
vloeit. Dit is ook wel bekend als hoe ‘dik’ of ‘dun’
een vloeistof is. Honing is ‘dikker’ dan water,
oftewel: honing heeft een hogere viscositeit
dan water. Wanneer de viscositeit constant is,
wordt hiernaar verwezen als een Newtoniaanse
vloeistof. Oobleck heeft geen constante
viscositeit en is daarom een niet-Newtoniaanse
vloeistof: de viscositeit varieert afhankelijk van
de krachten die er op worden uitgeoefend.
Dus heb je even zin om al lekker te kliederen
als een kleuter, meng wat maïzena met water
en probeer er een balletje van te draaien in je
handen. Zodra je stopt met het snel rond maken
van het balletje loopt het door je vingers weg.
Mocht je nou de beschikking hebben over een
klein zwembadje, zou je er zelfs overheen kunnen
lopen! Voor een ander heel gaaf effect heb je een
subwoofer nodig die op zijn rug ligt samen met
een stuk vershoudfolie. Als je hier een beetje
Oobleck op legt en dan met de subwoofer lage
tonen produceert komt het helemaal tot leven.
Dit is dus weer lekker goedkoop experimenteren
met water en maïzena. Heel belangrijk: vergeet
het niet weg te gooien in plaats van weg te
spoelen, want anders zitten je leidingen helemaal
verstopt en dat kost iets meer dan water en
maïzena.
Wetenschap
Wanneer je er met je vinger in prikt, dus veel
kracht er op uitoefent, wordt het heel erg
viskeus en blijft het op z’n plaats. Wanneer
je het langzaam giet, dus weinig kracht erop
uitoefent, zal het vloeien zoals water. Om
preciezer te zijn heet deze eigenschap, met
bovenstaande bevindingen, dilatantie. Bij deze
eigenschap neemt de viscositeit toe wanneer de
schuifspanning toeneemt, maar niet met de tijd.
Dilatantie treedt op doordat de deeltjes door de
optredende schuifspanning vaker met elkaar in