Energie- en eiwitverrijkt dieet - Mca

Energie- eneiwitverrijkt dieetmca.nl

InhoudsopgaveWat heeft u dagelijks nodig? 3Gewicht 3Suggesties om de eetlust te bevorderen 4Suggesties om extra energie toe te voegen 5Suggesties om extra eiwit toe te voegen 5Een goede maaltijdsamenstelling 6Suggesties voor de broodmaaltijden 6Suggesties voor de warme maaltijd 7Suggesties voor tussendoortjes 8Suggesties voor dranken 9Tips bij :Vermoeidheid 10Misselijkheid en smaakverandering 10Droge mond 11Vieze smaak en slijmvorming 12Pijnlijke mond en/of keel 12Slikproblemen 12Handig om in huis te hebben 13Als het met de gewone voeding niet lukt 13Tot slot 14Hoe kunt u uw diëtist bereiken? 14Notities 15ColofonRedactie:Opmaak:Oplage :Druk:afdeling diëtetiekafdeling marketing & communicatiebeeldgroep MCA500 stuksMarcelisDékavéArtikelnummer: 28585 / 2012.12Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van MCA van toepassing,zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting.2

gerechten spreken meestal nietaan bij een slechte eetlust. Frisseof zachtzure gerechten, zoals eenslaatje of vruchtenmoes, worden meergewaardeerd.• Zorg voor variatie.Suggesties om extra energietoe te voegenKies voor producten waar veel calorieëninzitten zoals volvette kaas of volle melkproducten, vettere vleeswaren en ruim margarineen/of roomboter. Bij het kiezen vandeze voedingsmiddelen krijgt u automa -tisch meer calorieën binnen dan wanneer ude magere en halfvolle soorten neemt.• Voeg een scheutje opgeklopte ofongeklopte slag- , kook- of koffieroomof een klontje boter toe aanbijvoorbeeld: ragout, aardappelpuree,pastasaus, pap, vla of maaltijdsoep.• Crème fraîche heeft een frisse smaaken kan geklopt worden als slagroom.Bijvoorbeeld bij fruit(salade),vruchtenmoes of ijs. Het kan ookongeklopt worden toegevoegd aansaus, puree of soep.• Voeg extra suiker, honing of sirooptoe waar mogelijk, maar pas op dathet niet te machtig of te zoet wordt engaat tegenstaan.• Neem volle zuivelproducten in plaatsvan magere of halfvolle, want dezebevatten meer energie (=calorieën).Ook kunt u kiezen voor Griekse yoghurtmet een hoog vetpercentage.• Gebruik vette vleeswaren: worstsoorten,paté, en smeerworst.• Neem regelmatig iets tussendoor,bijvoorbeeld: een plak cake, ontbijtkoekmet boter, schaaltje vla of pudding,roomijs met slagroom en/of vruchtjes,kroket, haring, gemengde noten,kaassoufflé, slaatje, Franse (room)kaas,pannenkoek, roombroodje, croissant ofeen saucijzenbroodje.• Drink niet te veel voor of tijdens heteten: uw maag zit dan al vol, zodat uminder eetlust heeft.Suggesties om extra eiwit toe te voegenProducten die veel eiwit bevatten zijn:melkproducten, kaas, vlees(waren), vis, ei,kip en vleesvervangers.• Eet dunne sneetjes brood met eiwitrijkdubbel beleg. Maak bv. een tosti metham en kaas.• Neem een stukje kaas uit het vuistje,een augurk gerold in vleeswaren of eencracker met kaas.Energie- en eiwitverrijkt dieet 5

Energie- en eiwitverrijkt dieet• Gebruik soep met veel klein gesnedenvlees of kleine gehaktballetjes.• Drink koffie “verkeerd” en neemeens chocolademelk, anijsmelk ofvruchtenyoghurt.Een goede maaltijdsamenstellingDe volgende maaltijdsuggesties zijnbedoeld om u op ideeën te brengen.Bedenk daarbij dat verandering vansmaak doet eten! En het oog wil ookwat. Het is belangrijk dat uw maaltijd eraantrekkelijk uitziet, zodat u met meersmaak zult eten.Suggesties voor de broodmaaltijden• Maak gebruik van het ruime assortimentdat de bakker u te bieden heeft. Wittebroodsoorten geven minder snel eenvol gevoel. Heeft u last van obstipatie,dan kunt u beter voor de volkorensoorten kiezen.• Luxe brood(jes) bevat(ten) meerenergie. Denk aan een warme (ham/kaas)croissant of krentenbrood metspijs.• Besmeer het brood royaal met boter ofmargarine. Wist u dat op (nog warm)geroosterd brood ongemerkt meerboter wordt gesmeerd?• Beleg het brood royaal met (volvette)kaas of vleeswaren, zoet beleg, salades,ragout, ei of vis, zoals makreel, tonijn,zalm of sardines.• Beleg het brood met dubbelbeleg: chocoladehagelslag metplakjes banaan, pindakaas metchocoladehagelslag, kaas met (appel)stroop of jam.• In plaats van brood kunt ugebruikmaken van (kant en klare) pap.Voeg aan de (warme) pap een klontjeboter, suiker en eventueel room toe.• Indien u soep als lunch gebruikt,kunt u er stokbrood of (geroosterd)brood bij eten. Neem bij voorkeur eengoed gevulde crèmesoep of bruinebonensoep. Voeg aan de soep extrafijngesneden vlees, gehaktballetjes en/of een scheutje room toe.• Een restje macaroni, een pasteitjegevuld met ragout of een pannenkoekzijn prima lunchgerechten.• Maak voor de lunch eens eeneenvoudig en snel te bereiden “pizza”volgens bijgaand recept klaar.6

Energie- en eiwitverrijkt dieet• Gebakken gerechten zijn calorierijkerdan gekookte; bak eens een restjegekookte aardappelen in boter of olie.• Eenpansgerechten zoals macaroni,nasi en bami eten meestal makkelijkerweg. Deze zijn zelf te bereiden ofkant-en-klaar te koop bij de slager ofsupermarkt. U kunt de maaltijd verder‘aankleden’ met een gebakken ei, eenplak ham, gebakken banaan, satésausen kroepoek.Nagerecht• Indien u een melkproduct als nagerechtgebruikt, neem dan bij voorkeur devolle melkproducten.• Yoghurt, kwark, vla, pap, puddingen ijs kunt u verrijken met suiker,honing, limonadesiroop, kant-en-klarepuddingsaus, vers fruit, compote,muesli en/of slagroom.• Een schaaltje appelmoes of compote bijde warme maaltijd maakt het eten somsgemakkelijker.• Wordt een nagerecht te veel, wacht daneen (half) uurtje.Suggesties voor tussendoortjesOmdat u waarschijnlijk niet voldoendebinnenkrijgt met de drie hoofdmaaltijden,worden de tussendoortjes belangrijker.Maak er een kleine maaltijd van.• Koek en gebak zijn goedeenergieleveranciers. Kies bij de koffieen thee eens voor de volgendeproducten: amandelbroodje, bonbon,plak cake, stukje chocolade, eierkoek,gevulde koek, kokosmakron, liga, plakontbijtkoek, sprits, stroopwafel etc.• Een krentenbol, een (ham/kaas)croissant of een saucijzenbroodje is ookeen lekker tussendoortje.• In de namiddag of avond kunt u eenpaar toastjes met (Franse) kaas, paté en/of salade eten.Bij de kaaswinkel, slager,delicatessenzaak en supermarkt zijnveel kant-en-klare salades per ons tekoop. Voor de frissere smaak kunt uzelf wat yoghurt, kwark of citroensaptoevoegen.• Paling, makreel en haring smaken nietalleen lekker op brood en toast, maarkunt u uiteraard ook zo eten.• Zoutjes, nootjes, blokjes kaas en worst,dadels en vijgen, kroket en saté zijneveneens energierijke tussendoortjes.• Een schaaltje vla, een stukje fruit,een schaaltje compote of een kopje(gevulde) soep zijn natuurlijk ook tegebruiken.8

Suggesties voor dranken• Gebruik thee met veel suiker of honingen voeg eventueel een scheutje melktoe.• Drink koffie met veel suiker en (koffie)room of neem koffie “verkeerd”.• Limonade, frisdrank, vruchtensap entweedrank kunnen voor de nodigeafwisseling zorgen. Tweedrank bevatveel suiker en levert daardoor meerenergie dan vruchtensap.• Het nadeel van koolzuurhoudendedranken is, dat die snel een vol gevoelkunnen geven.• In plaats van melk kunt u ookchocolademelk, anijsmelk ofdrinkyoghurt gebruiken.• Indien alcohol is toegestaan, kuntu zichzelf eens trakteren op eenadvocaat met slagroom, Irish coffee,warme chocolademelk met rum enslagroom, een glaasje boerenjongens/boerenmeisjes. Een pilsje of een glaasjewijn kan natuurlijk ook lekker zijn.Alcohol levert namelijk veel calorieën.• Alcohol en medicijngebruik gaan nietaltijd goed samen. Vraag bij twijfel uwarts of apotheker om advies.• Milkshakes leveren veel energie. Zezijn niet alleen te koop bij de snackbar,maar ook eenvoudig zelf te bereidenvolgens het volgende basisrecept. Maakin één keer een hoeveelheid voor dehele dag en bewaar het tot gebruik inde koelkast.Milkshakes (basisrecept)Een milkshake bestaat uit : 4 delenmelkproduct, 2 delen ijs, 1 deeltoevoegingen.Een andere verhouding is natuurlijk ookmogelijk en vindt u misschien lekkerder.Bij de samenstelling van een milkshakekunt u uitgaan van de volgendeingrediënten: zie tabel 2, pagina 10.BereidingSnijd het ijs in grove stukken (schepklaarijs is erg makkelijk in gebruik). Voeghet melkproduct en de anderetoevoegingen (vruchten klein snijden)toe en mix het geheel met behulp vaneen (staaf-) mixer of mengbeker. Bij debereiding van de milkshakes kunnenook eiwit- en /of energierijke productenworden toegevoegd, zoals eiwitrijkepoederpreparaten. Vraag hiervoor adviesaan uw diëtist.Energie- en eiwitverrijkt dieet 9

Energie- en eiwitverrijkt dieettabel 2Melkproduct IJs Toevoegingenmelk diverse smaken vruchten (evt. uit blik)karnemelk en diverse soorten vruchtenmoes (vruchten)yoghurtkwarkvla (div. smaken)limonadesiroopingedikt vruchtensappuddingsausslagroomkoffieroom(bruine) suikerhoningjamchocoladevlokken, hagelslagTips bij :Vermoeidheid• Eten bereiden kan heel vermoeiend zijnbij ziekte. Kies bijvoorbeeld: kant-enklarepap, fruitsalade, maaltijden uitdiepvries, blik of pot.• Als u een diepvries en magnetron heeftkunt u grotere porties bereiden en dezebewaren voor dagen dat u niet aankoken toekomt. (Kook grotere portiesen vries deze in)• Eet warm eten van een diep bord of uiteen kom, snijd vlees eerst in stukjes.• Eten dat niet gekauwd hoeft te wordengaat vaak makkelijker, zoals pap, vla,puree, vruchtenmoes of ragout.• Probeer uit te rusten voor het eten.• Wanneer u in bed eet, kan eenbedtafeltje of een stevig kussen onderhet dienblad en een goede steun in derug het u iets gemakkelijker maken.Misselijkheid en smaakverandering• De geur van warm eten, vooral vangebraden vlees, kan enorm tegenstaan.Blijf uit de keuken als er wordt gekookten zet een raam open en/of de afzuigkapaan. Zo dringen de etensgeurenniet door tot de rest van het huis.10

• Probeer in plaats van warm vlees ookeens koude vleeswaren, bijvoorbeeld:ham, kiprollade, fricandeau, worst ofeen ei; verwerk dit eventueel tot eensalade.• Om de 2 uur een klein beetje eten kanhelpen tegen misselijkheid; de maagblijft dan gevuld.• Eet eerst iets in bed voordat u opstaat,bijvoorbeeld een beschuitje met eenkopje thee.• Wanneer warm eten niet lukt, kan metbrood ook een waardevolle maaltijdworden samengesteld; kies er fruit,vruchtenmoes of een groentesalade bijof een kopje (verse) groentesoep.• Voldoende drinken (1-2 liter per dag)is belangrijk: verdeel dit over de heledag. Het heeft geen zin door te willendrinken als u zó misselijk bent dat alleser direct weer uitkomt. Geef uw maageen paar uur de tijd om tot rust tekomen. Begin met kleine slokjes thee,bouillon of vruchtensap en probeerdit langzaam uit te breiden met een(kaneel)beschuitje, lange vinger, toast ofeen schaaltje vla.• Probeer u voor het eten wat op tefrissen, was uw handen, ga naar hettoilet.• Zorg dat er altijd iets te eten of tedrinken onder handbereik staat, ook’s nachts. Veel mensen die last hebbenvan misselijkheid, krijgen op de meestongebruikelijke tijden ineens trek. Zorgwel voor regelmatige verversing zodathet eten of drinken niet bederft.Droge mond• Probeer vaak kleine slokjes tedrinken. Mineraalwater, donker bier,kamille- of tijmthee zorgen voorminder taai speeksel. Probeer ookeens vruchtensap, bouillon of zuremelkproducten.• Vloeibare gerechten leveren vaakminder problemen op.• U kunt het brood “soppen” in de thee.• Besmeer het brood met extra boterof margarine en smeuïg beleg(smeerworst, smeerkaas, paté, jam,chocoladepasta)• Maak de warme maaltijd goed smeuïgmet veel jus, bouillon, saus, melk ofappelmoes.• Soms helpt kauwgom, een pepermuntjeof een zuurtje om speeksel op tewekken. Ook zuigen op een ijsblokjekan prettig zijn.Energie- en eiwitverrijkt dieet 11

Energie- en eiwitverrijkt dieetVieze smaak en slijmvorming• Drink vaak! Vooral thee ofmineraalwater met citroensap helpttaaie slijmvorming tegen te gaan.• Mineraalwater, koolzuurhoudendedranken en donker bier werkenslijmoplossend.• Melk kan een slijmerig gevoel in demond geven; kies zure melkproductenzoals yoghurt, karnemelk en kwarkof drink na melk wat vruchtensap ofvoeg een beetje honing toe aan demelk. (Het drinken van melk zou eendekkend laagje in de mond en de keelvormen, dit is niet het gevolg van eentoegenomen slijmvorming, maar heeftte maken met de textuur van melk (en isonschuldig en verdwijnt ook snel)).Pijnlijke mond en/of keel• Pas op met scherpe kruiden enspecerijen, scherp fruit of vruchtensap(sinaasappel, grapefruit), pitjes, velletjesof harde stukjes.• Room kan vruchtensap wat verzachten.Fruit uit blik is vaak zachter.• Voedsel op kamertemperatuur ofijskoud is vaak prettiger dan voedsel ophoge temperaturen.• Door middel van een (dik) rietje kuntu het drinken “sturen” naar de minstpijnlijke plek in uw mond. Hoe korterhet rietje is, hoe minder vermoeiend omte zuigen.• Drinken van of spoelen met kamilletheeen bosbessensap kan verzachtendwerken, evenals een waterijsje.Slikproblemen• Brood (zonder korst) glijdt beter alshet wordt besmeerd met veel boteren smeerbaar beleg zoals: smeerkaas,smeerworst, paté, sandwichspread,vruchtenmoes of kwark.• Snijd vlees, vis en kip in kleine stukjesof verwerk deze tot ragout, goulash,hachee.• Goede variaties zijn gestoofde vis, zacht(roer)ei, peulvruchtensoep.• Dik vloeibare gerechten (yoghurt, vla)slikken meestal makkelijker door dandun vloeibare producten, zoals thee ofmelk.• De warme maaltijd kan gemalenworden door middel van eenkeukenmachine, blender, roerzeef.Maak de maaltijd smeuïg metmelk, room, jus of saus. De smaakvan gemalen eten gaat achteruit;maak indien mogelijk gebruik vanzout, kruiden, specerijen en anderesmaakmakers.• Eventueel kunt u bij de apotheekinstant verdikkingsmiddel kopen.12

Notities..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Energie- en eiwitverrijkt dieet 15

Medisch Centrum AlkmaarWilhelminalaan 121815 JD AlkmaarT (072) 548 44 44mca.nl/dietetiekmca.nl