Sovon Nieuws 04-08 lr.pdf - SOVON Vogelonderzoek Nederland

BMP E: inventarisatievan enkele soorten15SOVON-Nieuws jaargang 21 (2008) nr 4Met het BMP (Broedvogel Monitoring Project: voor algemene en schaarsesoorten) en LSB (Landelijk Soortonderzoek Broedvogels: zeldzame soortenen kolonievogels) lukt het al jarenlang om van de meeste vogelsoortende landelijke aantalsontwikkeling vast te leggen, en vaak ook per landschapstypeof regio. Voor enkele soorten en voor afzonderlijke gebieden,zoals de Natura 2000-gebieden (Vogelrichtlijngebieden), lukt dit minder,want daarvoor is de teldekking te gering. Het opvullen van hiaten is nieteenvoudig. Bij LSB is maatwerk mogelijk door de inventarisatie te richtenop één of enkele soorten. Bij BMP is dat lastiger, want dat project richt zich opeen vaste set van tientallen soorten in een relatief klein gebied. Deze aanpakis onpraktisch wanneer in een gebied maar van enkele soorten informatiegewenst is. Hoe kunnen we ook bij het BMP meer maatwerk aanbieden, terwijlwe het goede van dit project, de hoge mate van standaardisatie, niet loslaten? Aantal paren252015105 Bosuil01980 1990 2000 2010Reeksen per vogelsoortDe strakke BMP-aanpak met vaste soortenlijstenheeft zijn vruchten afgeworpen. Bijbepaalde schaarse of lastig te tellen soortendan wel Natura 2000-gebieden, lopen wetegen de grenzen aan. Daarnaast worden insommige gebieden soms al jarenlang één ofenkele BMP-soorten geïnventariseerd, maarpassen die resultaten niet in de SOVONprojecten.Om aan beide bezwaren tegemoette komen, willen we de mogelijkheid biedenom in een BMP-gebied alleen bepaalde vogelsoortente inventariseren. Hierdoor kunnenwe de steekproef verbeteren, in het bijzonderin Natura 2000-gebieden en voor soorten dienu een beetje tussen wal en schip vallen.Welke soorten en gebieden?Voor 23 BMP-soorten wordt de mogelijkheidgeboden (tabel 1). Het zijn soorten waarvoorNatura 2000-gebieden van vitale betekeniszijn, naast soorten die niet goed in het landelijkemeetnet zitten. Een voorbeeld: in hetNatura 2000-gebied Oostelijke Vechtplassenbestaat behoefte aan proefvlakken in moeras.De BMP-behoefte richt zich op de Natura2000-soorten Rietzanger en Snor. Als het startenvan BMP-proefvlakken hier niet lukt, kande teller ervoor kiezen alleen Rietzanger enSnor te inventariseren. Een ander voorbeeldis de Groene Specht, waarvan we speciaalgegevens uit Zuidwest-Nederland ontberen.Het wordt nu mogelijk om een gebied alleenop deze specht te onderzoeken. Voor deBoerenzwaluw is de bij het BMP gebruikelijketerritoriumkartering weinig geschikt; vanafnu bestaat de mogelijkheid om ook nestentellingenin vaste telgebieden door te geven,zoals die al her en der plaatsvinden.Een of enkele soortenIn het BMP gebruiken we korte aanduidingenvoor de onderzochte soortenlijsten, zoalsBMP A voor inventarisatie van Alle soortenen BMP B voor Bijzondere soorten. Voor hetnieuwe onderdeel wordt BMP E (één of enkelesoorten) geïntroduceerd. De opzet hiervankomt in grote lijnen overeen met die van deandere onderdelen.Een nieuw telgebied wordt vooraf aangemeld,met een kaart van het gebied. Het gebiedkrijgt een nummer en gaat dan als proefvlakde boeken in. De werkwijze in het veldkomt het dichtst bij die van BMP B (facultatievesoorten). Per soort vinden bij voorkeurtwee bezoekrondes plaats in de optimaleperiode voor inventarisatie (in jargon:‘tussen de datumgrenzen’; zie bijlage 3 van deBMP-handleiding). Tijdens een bezoekrondeworden alle geschikte biotopen binnen hettelgebied afgewerkt. Tellers houden jaarlijksdezelfde werkwijze (aantal bezoeken,Figuur 1. Enkele voorbeelden van BMP E-reeksen,die tot dusverre niet in het BMP meedraaiden.De Fluiter en Houtsnip zijn sinds 1968 jaarlijks geteld inhet Natura 2000-gebied Havelte Oost in ZW-Drenthe.De Houtsnip verdween eerst en is de laatste 20 jaar langzaammaar zeker in aantal toegenomen. De Fluiter vierdehoogtijdagen in 1988, 1990 en 1993 (23-42 territoria),maar de stand zakte daarna weer in (Arend van Dijk).In het Noordhollands Duinreservaat bij Bergen huisdenaanvankelijk 10-20 paar Bosuilen, maar na 1998 warenhet er niet meer dan 10 (Arend de Jong).Tabel 1. De 23 soorten waarvan reeksen in het kader van BMP E worden verzameld.Negen soorten met speciale aandacht in Natura 2000-gebieden zijn lichtblauw.Blauwborst Fluitet Patrijs WatersnipBoerenzwaluw Gekraagde Roodstaart Ransuil WespendiefBoomleeuwerik Groene Specht Rietzanger WielewaalBoomvalk Houtsnip Roodborsttapuit Zwarte RoodstaartBosuil Kleine Barmsijs Snor Zwarte SpechtDodaars Kwartel Vuurgoudhaan