Sovon Nieuws 04-08 lr.pdf - SOVON Vogelonderzoek Nederland

Houtduiven. Foto: Ran Schols7Een Houtduivenwinter.Resultaten PTT winter2007-2008SOVON-Nieuws jaargang 21 (2008) nr 4De 30e PTT-wintervogeltelling werd vrij onverwachttoch nog een wat winterse aangelegenheid.Half december 2007 waren grote delen van Nederlanddagenlang gehuld in een witte deken vanbevroren rijp. Dat leverde mooie plaatjes op,maar hoe reageerden de vogels hierop?Figuur 1. Aantal Houtduiven per PTT-route in 2007 engemiddeld in 2000-2006 (meer routes geteld dan in 2007).Geen invasiesDe telinspanning in 2007 kwam nagenoegovereen met die in de winter ervoor: er werdenruim 1,3 miljoen vogels geteld op 420routes. Op basis van de herfsttrek werdenvooraf hoge aantallen mezen voorspeld. Datviel wat tegen, de aantallen Pimpelmezenen Koolmezen weken niet af van wat invoorgaande jaren gebruikelijk was. AlleenZwarte Mezen waren duidelijk talrijker. Datwas ook het geval met Houtduiven. (figuur1)In 2007 was er laat in de herfst nog flinketrek, wat uiteindelijk resulteerde in eenrecordaantal overwinteraars: er werden erbijna 100.000 geteld, waarmee de Houtduifna de Smient en de Kolgans de talrijkstesoort was. Holenduiven deden het daarentegenopvallend slecht. Sijzen waren weerbehoorlijk talrijk, ‘barmsijzen’ (waarschijnlijkmerendeels Grote Barmsijzen) zaten op hetniveau van 2006, dat als normaal kan wordenbeschouwd (in 2005 was er een groteinvasie). Slechts enkele ‘trompetgoudvinken’(noordoostelijke Goudvinken met een afwijkendzeurgeluidje) wisten deze winter deweg naar Nederland terug te vinden, en deaantallen gemelde Goudvinken waren danook niet overdreven hoog. Vink en Graspiepervertoonden wat lagere aantallen dan normaal,wat zich tijdens de trektellingen inde herfst al leek aan te kondigen, al speeldenongunstige telomstandigheden daarbijmee. De Ruigpootbuizerd, waarvan we hogeverwachtingen hadden vanwege een kleineinflux eind oktober, was met 9 ex. maar heelgemiddeld vertegenwoordigd.Warmteminnende soortenZou de tijdelijke kou halfbakken overwinteraarsals Tjiftjaf en Witte Kwikstaart partenhebben gespeeld? Beide soorten werden weiniggezien, maar blijkbaar was de vorst nietstreng genoeg voor Roodborsttapuit, IJsvogelen Grote Gele Kwikstaart. Die werden juist inrecordaantallen gezien! Zwarte Roodstaart(5) en Zwartkop (1) werden, als altijd, weinigopgemerkt.Opvallende uitschietersRaven en ‘rietganzen’ (ongetwijfeld merendeelsToendarietganzen) waren wat talrijkerdan normaal. Krakeend, Groene Specht enGrote Zilverreiger, allemaal bezig aan eenopmars, waren nog nooit zo talrijk. De KleineZilverreiger leek echter wat minder winterhard.Gestage afnames zijn er bij de Rode LijstsoortenRingmus en Matkop. Daarnaast lijktde vorst geleid te hebben tot grootschaligeverplaatsingen bij veel soorten steltlopers,meeuwen, eenden en lijsters.ZeldzaamhedenEr konden weer diverse leuke soorten wordenbijgeschreven. Wederom was PTT-routeNoord-Walcheren met 91 soorten de soortenrijkste,met als bonus twee Kleine Alkenen een Middelste Jager. Enkele zeldzamewintergasten hadden domicilie gekozen opeen PTT-route, zoals het Limburgse vrouwtjeRingsnaveleend en de twee ArnhemseWaterspreeuwen. Een Middelste BonteSpecht, waarschijnlijk een van de broedvogelsbij het SOVON-kantoor, waagde eenwinters uitstapje naar een nabijgelegen PTTroutein Berg en Dal. Opvallende watervogelsoortenwaren Flamingo (2), Dwerggans(1), Roodhalsgans (4), Kokardezaagbek (3),IJseend (1) en Grote Zee-eend (1). Vier GroteKruisbekken waren er voor een gelukkigewaarnemer in Drenthe, terwijl een wintersegroep van 130 Kraanvogels werd gezien opeen Limburgse route.Meer lezen over de PTT-resultatenRecent verscheen in Limosa een overzichtsartikelover de resultaten van de PTT-tellingenin 1980-2006 (Boele et al. 2008). Een pdfis te downloaden via de SOVON-site (www.sovon.nl/default.asp?id=274). Verschillen inwintertrends tussen soorten hangen deelssamen met habitatvoorkeur en trekgedrag.Gemiddeld genomen zijn deeltrekkers enstandvogels van bossen toegenomen, en wintergastenen standvogels van andere habitats