MemoRad 2007-1 - Nederlandse Vereniging voor Radiologie

More documents

Recommendations

Info

MEMORADProefschriftenMultislice CT of thesymptomatic carotid arteryIn Nederland krijgen ongeveer 40.000 mensen per jaar een (tijdelijke) beroerte, waarbij in 20-30%van de gevallen een significante carotisstenose wordt gevonden.De symptomen ontstaan waarschijnlijk door trombo-embolieën, maar ook een verstoring van dehemodynamiek kan ischemie in de hersenen veroorzaken. Eerder onderzoek heeft aangetoond datcarotisendarteriëctomie het herhalingsrisico van een beroerte sterk vermindert. In hoeverre ditrisico wordt verminderd hangt echter af van de ernst van de stenose, en daarbij geeft operatie ookeen complicatierisico. Inmiddels is er een nieuwe behandelmogelijkheid, namelijk stentplaatsing.Dit belast de patiënt minder en is een veelbelovende methode; er is echter nog niet aangetoond datdit eenzelfde risicoreductie geeft als de operatie. Daarom doet het UMCU mee aan een internationalestudie, de ICSS, waarbij geloot wordt tussen beide behandelmethoden. Om meer inzicht tekrijgen in risicofactoren voor het krijgen van een beroerte of complicaties, bestudeerden wij dedeelnemers aan de ICSS-studie middels een nieuwe scantechniek, de multislice CT. In dit proefschriftworden de eerste resultaten van deze onderzoeken beschreven.annet waaijerAllereerst worden de mogelijkheden van de multislicescanner beschreven. Voor het afbeelden vanbloedvaten en doorbloeding in de hersenen is hetgrote voordeel van deze techniek dat het veel snellergaat en een hogere resolutie heeft dan de eerderesingleslice scanners. De bloedvaten kunnen vanaf deaortaboog tot en met de schedel binnen 15 sec wordenafgebeeld, wat goede beelden van de halsslag-abCBFcerebral blood flowCBVcerebral blood volumeCTcomputertomografieDSAdigitale subtractieangiografieICSSInternational Carotis Stenosis StudyMRAMTTmagnetic resonance angiographymean transit timecdUMCUUniversitair Medisch Centrum UtrechtAfbeeldingen behorende bij hoofdstuk 2: a. Patiënt B, Non-Contrast CT b. Patiënt B, CTA (120 kVp/200 mAseff)c. Patiënt C, Non-Contrast CT d. Patiënt C, CTA (90 kVp/330 mAseff)30K I J K o o k o p w w w . r a d i o l o g e n . n l
Proefschriftenader geeft en de techniek vergelijkbaar maakt metMRA. Multislice CT kan daarom worden gebruikt omde ernst van de vernauwing te bepalen, de bloedvatenin de hersenen af te beelden (o.a. de cirkel vanWillis) en om hersendoorbloeding (perfusie) temeten. De combinatie van deze technieken resulteertin een complete work-up bij patiënten met stoornissenin de doorbloeding van de hersenen en kan ookgoed worden uitgevoerd in de acute situatie.Verschillende technieken worden in dit proefschriftbesproken, onder vermelding van de scanparameters.Ten tweede werd gekeken naar mogelijkheden omde stralingsdosis van de CT te verminderen met optimaliseringvan de beeldkwaliteit. Daarvoor wordtgebruikgemaakt van de eigenschappen van de röntgenstralingvan de CT en het jodiumhoudende contrastmiddel.Verhoging van het kilovoltage van descanner geeft in principe meer dosis en minder ruis,en dus een betere beeldkwaliteit. Echter, het jodiumwordt beter zichtbaar bij een lager kilovoltage.Daarom werd bestudeerd of met verlaging van hetkilovoltage met enige aanpassing van de stroom(ampere, mAs) de bloedvaten in de hersenen beterzichtbaar kunnen worden gemaakt. Dit werd metbehulp van fantoomexperimenten en later ook bijpatiënten onderzocht. Zowel uit de experimenten alsuit de patiëntstudies bleek dat verlaging van het kilovoltageen aanpassing van de mAs tot een beterebeeldkwaliteit bij minder dosis leiden.“Het incompleet zijn van de cirkel van Willis is mogelijkeen risicofactor voor het krijgen van symptomen bij eenvernauwing in de halsslagaders”Vervolgens werden anatomische variaties in de cirkelvan Willis bij patiënten die deelnemen aan deICSS-studie geanalyseerd. Als er een vernauwing ofafsluiting van een halsslagader is, kan toch bloednaar de ipsilaterale zijde stromen via deze cirkel vanuitde contralaterale carotis of vanuit de achterstecirculatie. Bij studies van overleden personen is echtergezien dat deze cirkel vaak niet compleet is aangelegd,en dat sommige vaten ontbreken of onderontwikkeldzijn, waardoor collaterale bloedstroombelemmerd wordt. Wij vergeleken de anatomie vande cirkel van Willis van ICSS-patiënten met patiëntendie om andere redenen een CT-scan van de hersenenkregen, maar geen hersenschade hadden. Bijde ICSS- patiënten vonden we significant vakerafwezige of onderwikkelde bloedvaten dan bij decontrolegroep. Dit wijst erop dat het incompleet zijnvan deze cirkel mogelijk een risicofactor is voor hetkrijgen van symptomen wanneer er een vernauwingin de halsslagader aanwezig is.Om de ernst van de stenose te bepalen vergelekenwe drie verschillende meetmethoden van multisliceCT-techniek. Daarbij diende de DSA als gouden standaardter vergelijking. Omdat van CT bekend is dathet een minder goede resolutie heeft dan DSA, wordenin de literatuur verschillende meettechniekenaanbevolen om de accuratesse en reproduceerbaarheidvan CT-metingen te verbeteren. Deze zijn echternauwelijks getest in een klinische situatie. Wij lietendaarom vier waarnemers (twee ervaren radiologen,een ervaren arts-assistent en een niet-ervarenarts-assistent radiologie) bij 55 halsslagaders deernst van de vernauwing bepalen. Dit werdgedaan middels een schatting, middels metenop de transversale coupes, een caliper en eenwide-window setting, en met dezelfde calipermaar dan met een beperkte window width.Schatten was voor alle waarnemers echter demeest betrouwbare methode in vergelijking metDSA en gaf ook de minste variatie tussen demetingen van verschillende waarnemers.Om de mogelijkheden van perfusie-CT beter tebestuderen, werd eerst de reproduceerbaarheidvan CT-perfusiemetingen bepaald. Daarvoorbepaalden twee waarnemers bij 20 patiëntenmet een eenzijdige vernauwing van de halsslagaderde perfusiewaarden. Drie parameters werdengemeten; cerebral blood volume (CBV),mean transit time (MTT) en cerebral blood flow(CBF). Zowel variatie binnen twee metingen vanéén waarnemer alsook tussen metingen van detwee verschillende waarnemers werd vastgesteld.Hiertoe werden vier gebieden in de hersenenafzonderlijk geselecteerd, en er werd bestudeerdof de reproduceerbaarheid beter werd alsde ratio van twee hersenhelften werd gebruiktin plaats van de absolute waarden. De MTT wasde meest reproduceerbare parameter in alle hersengebieden.De meetvariatie werd minder voorCBV en CBF als de ratio werd gebruikt, en vooralle parameters gold dat de meetvariatie hetminste was in het mediagebied.In het laatste hoofdstuk van dit proefschriftwerd de CT-perfusie gebruikt om vast te stellenof de MTT-waarde voorafgaand aan UJ a a r g a n g 1 2 - n u m m e r 2 - 2 0 0 731
Page 5: NVvR-DBC-avondVan het bestuurIn dez
Page 9 and 10: ArtikelENbeantwoorden van deze vraa
Page 12: MEMORADArtikelENThe Radiology Assis
Page 17 and 18: ArtikelENThermografische afbeelding
Page 20 and 21: MEMORADArtikelENmaar door een beter
Page 22 and 23: MEMORADMEDEDELINGENBij de Lourens P
Page 24 and 25: MEMORADMEDEDELINGENPhilipsprijs Bes
Page 27 and 28: personaliaAlbert Smeets sr. 80 jaar
Page 29: Proefschriftena) b)Figuur 2. Detail
Page 33 and 34: ProefschriftenMagnetic resonance im
Page 35 and 36: Proefschriftenzigheid van deze afwi
Page 37 and 38: proefschriftenFiguur 1. Een 76-jari
Page 39 and 40: proefschriften/mededelingenTabel II
Page 41 and 42: proefschriftenover het beloop en de
Page 43 and 44: proefschriftendat volksgezondheidsm
Page 45 and 46: RadiogolfdiversenOp een zonovergote
Page 47 and 48: In verband met een sterk toegenomen

MemoRad 2007-1 - Nederlandse Vereniging voor Radiologie

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?