Het Wek<strong>en</strong>feest, zo<strong>als</strong>beleefd wordt in IsraëlDe opPesachbegonn<strong>en</strong>graanoogsteindigtmetSjawoeotAls in Israël het Wek<strong>en</strong>feest, Sjavoeot,gevierd wordt is het voorjaar voorbij.Het subtropische land aan de randvan de woestijn k<strong>en</strong>t twee seizo<strong>en</strong><strong>en</strong>,winter <strong>en</strong> zomer.In de winter moet het land reg<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong>,want <strong>ook</strong> al de tamelijk zeldzamezoetwaterbronn<strong>en</strong> zijn afhankelijk vanreg<strong>en</strong>. Ieder jaar is het de vraag, of ervoldo<strong>en</strong>de reg<strong>en</strong> zal vall<strong>en</strong>. Het belangvan reg<strong>en</strong> is zo groot dat Jod<strong>en</strong> overde gehele wereld vanaf het Loofhutt<strong>en</strong>feesttot Pesach drie maal daags inhet Achtti<strong>en</strong>gebed bidd<strong>en</strong> om reg<strong>en</strong>.Reg<strong>en</strong> is nodig om het zaad te do<strong>en</strong>ontkiem<strong>en</strong>. De hoeveelheid reg<strong>en</strong> <strong>en</strong>het tijdstip waarop die valt beslist of ervoldo<strong>en</strong>de geoogst zal kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.In Israël zelf wordt ’s zomers gebed<strong>en</strong>om dauw. Dauw is nodig voor de goederijping van gran<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrucht<strong>en</strong>.OogstfeestHet oogstseizo<strong>en</strong> begint met Pesach.Het eerste graan dat rijpt is gerst.De eerste garve (Hebreeuws: omer)daarvan werd tot de verwoesting vande tempel in het jaar 70 op de tweededag van Pesach geofferd in de vormvan hele graankorrels. De herinneringdaaraan blijft lev<strong>en</strong>d door de dag<strong>en</strong>te tell<strong>en</strong> van de omertijd. Lev. 23:15schrijft voor om vanaf de dag van hetgarveoffer 50 dag<strong>en</strong> te tell<strong>en</strong>. Dat do<strong>en</strong>orthodoxe Jod<strong>en</strong> trouw iedere avondtijd<strong>en</strong>s het avondgebed tot de vijftigstedag (Grieks: p<strong>en</strong>tekostè, Pinkster<strong>en</strong>),de dag van het Wek<strong>en</strong>feest, Sjavoeot.De op Pesach begonn<strong>en</strong> graanoogsteindigt met Sjavoeot. Dat feest van heteinde van de graanoogst werd ondermeer gevierd door twee brod<strong>en</strong> van tarwemeel,met gist bereid, te offer<strong>en</strong>.Het eerste offer van de graanoogstbestond uit graankorrels op Pesach,het feest van de ongezuurde brod<strong>en</strong>,matzot. Het verschil tuss<strong>en</strong> beide offersillustreert het verschil tuss<strong>en</strong> Pesach,Pas<strong>en</strong>, <strong>en</strong> het Wek<strong>en</strong>feest, Pinkster<strong>en</strong>.Het uit Egypte verloste slav<strong>en</strong>volkis het ruwe materiaal, dat door hetontvang<strong>en</strong> <strong>en</strong> aannem<strong>en</strong> van GodsTorah e<strong>en</strong> volk mag word<strong>en</strong> dat Hemin vrijheid naar Zijn wil leert di<strong>en</strong><strong>en</strong>.Wie op grond van Gods verlossingZijn partners zijn geword<strong>en</strong>, moet<strong>en</strong>graan mal<strong>en</strong> <strong>en</strong> er brood van bakk<strong>en</strong>.Gods verbondspartners ontwikkel<strong>en</strong>wat de schepping biedt om - niet metj<strong>en</strong>ever maar met brood - hongerig<strong>en</strong>te voed<strong>en</strong>. Zo<strong>als</strong> e<strong>en</strong> rabbijn zei: é<strong>en</strong>kèmach, é<strong>en</strong> Torah, zonder meel (voedsel)ge<strong>en</strong> Torah.Aan het offer van de twee tarwebrod<strong>en</strong>wordt hoogst<strong>en</strong>s teruggedacht tijd<strong>en</strong>sde viering van Sjavoeot in het moderneIsraël. Ev<strong>en</strong><strong>als</strong> Pesach <strong>en</strong> het Loofhutt<strong>en</strong>feestcombineert het Wek<strong>en</strong>feesttwee elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, de stand van zak<strong>en</strong> inde landbouw <strong>en</strong> e<strong>en</strong> hoogtepunt uitde geschied<strong>en</strong>is van het Joodse Volk opweg naar het Beloofde Land. Sinds eindneg<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de eeuw Jod<strong>en</strong> in het landIsraël <strong>ook</strong> weer letterlijk de hand aande ploeg hebb<strong>en</strong> geslag<strong>en</strong>, bested<strong>en</strong>met name niet- <strong>en</strong> anti-religieuzedorp<strong>en</strong>, zo<strong>als</strong> kibboetsim opnieuwaandacht aan de agrarische kant vandit feest met landbouwfeest<strong>en</strong> <strong>en</strong> bloem<strong>en</strong>corso’s.12
het gevierd <strong>en</strong>Dr. G.Ha. Coh<strong>en</strong> StuartKinder<strong>en</strong> uit e<strong>en</strong> kibboets met bloem<strong>en</strong>krans<strong>en</strong>op het hoofd vier<strong>en</strong> SjavoeotSalénoe(Getooid met krans<strong>en</strong>)Onze hoofd<strong>en</strong> zijn getooid met krans<strong>en</strong>,mand<strong>en</strong> vol tot aan de rand.Van heinde <strong>en</strong> ver kom<strong>en</strong> we,we br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> ‘bechoerim’.Van de Emek, van de Jordaan <strong>en</strong> de SjaronUit Judea, uit Galilea <strong>en</strong> van de Hermon.Maak vrij, maak vrij de weg.Dit is de pelgrimsdag.Sla, sla, sla de trommels.Laat de fluit klink<strong>en</strong> <strong>en</strong> zing --Wij br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> de eersteling<strong>en</strong>!VerbondssluitingSjavoeot is ev<strong>en</strong><strong>als</strong> Pesach <strong>en</strong> het Loofhutt<strong>en</strong>feestniet alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> oogstfeest.Eén van de Hebreeuwse nam<strong>en</strong> van hetWek<strong>en</strong>feest is Atseret, ‘afsluiting, voltooiing’.Op het Wek<strong>en</strong>feest wordt devoltooiing van de uittocht uit Egyptegevierd. Op de 50e dag werd<strong>en</strong> de uitEgypte verloste stamm<strong>en</strong> e<strong>en</strong> volk,sloot God met Israël zijn verbond (Ex.19-24) <strong>en</strong> gaf Hij de Torah <strong>als</strong> wegwijzerst<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>. Zeker sinds de tweedeeeuw voor Chr. wordt de verbondssluitingverbond<strong>en</strong> aan het Wek<strong>en</strong>feest.Pas vanaf de verbondssluiting, waarbijGod aan Israël de Torah gaf, leefde hetvolk echt in vrijheid. In die zin legdee<strong>en</strong> rabbijn Ex. 32:16 uit: De tafel<strong>en</strong>war<strong>en</strong> het werk Gods <strong>en</strong> het schrift was hetschrift Gods, op de tafel<strong>en</strong> gegrift. Omdathet Hebreeuws oorspronkelijk ge<strong>en</strong>klinkertek<strong>en</strong>s k<strong>en</strong>t, kan in plaats van‘gegrift (charoet)’ <strong>ook</strong> ‘vrijheid (cheroet)’gelez<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. De tekst luidt dan:De tafel<strong>en</strong> war<strong>en</strong> het werk Gods <strong>en</strong> het schriftwas het schrift Gods, op de tafel<strong>en</strong> der vrijheid(Avot 6:2).Op Sjavoeot (in 2005 op 13 juni) wordtOp hetWek<strong>en</strong>feestwordt devoltooiingvan deuittochtuit EgyptegevierdNiet alle<strong>en</strong> op het in Israël glooi<strong>en</strong>deplatteland wordt alles uitbundigversierd met bloem<strong>en</strong>. Ook synagog<strong>en</strong>word<strong>en</strong> versierd met bloem<strong>en</strong> <strong>en</strong>takk<strong>en</strong> van (fruit)bom<strong>en</strong>. Sommig<strong>en</strong>versier<strong>en</strong> de Torahroll<strong>en</strong> met roz<strong>en</strong>. Zosch<strong>en</strong>k<strong>en</strong> synagog<strong>en</strong> aandacht aan debepaling in Misjnah Rosj Hasjana 1:2dat op Sjavoeot de hemelse rechtbankbeslist hoe de fruitoogst zal uitvall<strong>en</strong>.13E<strong>en</strong> nacht van studie