Het begon een aantal jaren geleden.Mannes Geurts werd samen met BerryTerhenne eindverantwoordelijk voor deunit productie. Ze kregen te makenmet strenger wordende regelgeving -‘een uitdaging’ - en er lagen nieuwbouwplannen.‘De insteek moest opveel gebieden anders dan vroeger. Uitdiverse studies blijkt bijvoorbeeld dater veel fout kan gaan bij het maken(lees: het optrekken uit een ampul/flacon) van parenterale geneesmiddelenop de afdeling door de verpleegkundigen.Het is een foutgevoeligproces, waarin de afgelopen jaren veelgedaan is om de kwaliteit te verbeteren.Daardoor kost het aanzienlijkmeer tijd - tijd die ten koste gaat vanandere zorgtaken. De apotheek kanhierin ondersteuning bieden, bijvoorbeelddoor kant en klare productenaan te bieden in plaats van ampullenof flacons.’Het was gemakkelijker gezegd dangedaan, maar de ampul moest er als‘tussenstap’ tussen uit. De IC werd deeerste afdeling waarvoor de apotheekeen deel van de geneesmiddelen inkant en klare spuiten maakte. Menwas tevreden, al waren er ook mitsenen maren - de spuiten moetenbewaard worden in de koelkast enhebben een korte houdbaarheid aangezienze niet te steriliseren zijn.Omdat Mannes Geurts het idee haddat er ‘ergens’ al wel een geschikte steriliseerbare spuit moest zijn,startte hij een zoektocht. ‘Eén fabrikant ben ik blijven bellen, mailenen uitleggen hoe wij geneesmiddelen (willen) maken. Dat ik eennieuwe, grotere, markt zag - waar zij het klein zagen - en dat ik dachtdat op termijn een groot deel van de huidige ampullen wellicht vervangenkon worden door een toedienbaar product.’ Lachend: ‘Hetwas bijna stalken wat ik deed.’ De moeite loonde. Er ontstond eensamenwerking waarbij de fabrikant Becton Dickinson-Pharmaceutical Systems de spuiten levert en Mannes Geurts deimplementatie doet.Aantal handelingen halverenDe nieuwe spuit is zo ontwikkeld dat hij hetzelfde werkt als de oude.Dat is praktisch - de bestaande spuitenpomp blijft bruikbaar enbeide spuiten kunnen naast elkaar worden gebruikt. Er zijn echtergrote voordelen. De nieuwe spuit is na uitvullen te steriliseren, isbuiten de koelkast tot drie jaar houdbaar en er wordt bespaard opopslagruimte omdat de plunjer er nog niet inzit. En voor deverpleegkundige betekent het dat ze - naast het indraaien van deplunjer - alleen nog maar hoeft te kijken wát ze toedient.Op het gebied van geneesmiddelentoediening zijn in de achterliggendejaren al grote kwaliteitsslagen gemaakt, zegt Mannes Geurts.‘Maar het kan nog beter.’ Uit onderzoek blijkt namelijk dat meer dande helft van de in de <strong>Isala</strong> gebruikte parenterale geneesmiddelenkant-en-klaar kan worden afgeleverd door de apotheek, waardoorook op de afdeling het aantal handelingen halveert. ‘Natuurlijk kanen wil je het niet dat verpleegkundigen nooit meer iets moetenbereiden. Maar je moet ervoor zorgen dat er veel meer tijd én aandachtis voor deze bereidingen en dat kun je realiseren door de“bulk” weg te halen.’De kant en klare (oude) spuit, waar in afwachting van de steriliseerbarenu al mee wordt gewerkt, is door de verpleging enthousiastonthaald, zegt Mannes Geurts. ‘Onze distributiemedewerker werdmet de spuiten op een afdeling met open armen ontvangen, en deverpleegkundigen geven aan dat ze hun handen vrij krijgen voorandere dingen.’Unieke innovatieDe productiefaciliteit van de <strong>Isala</strong> klinieken is de enige in Nederlanddie met deze steriliseerbare spuit gaat werken. ‘Een aantal maandengeleden hebben we hier een symposium georganiseerd over dezeontwikkeling, waarbij het merendeel van de bereidende ziekenhuizenaanwezig was. Iedereen was enthousiast, maar er was tegelijkook een houding van: “Laat maar eens zien.” De spuit is ten opzichtevan een ampul duurder en dat kan tot weerstand leiden. Maar jemoet naar de hele keten kijken. Wat kost het bereiden, wat kostenfouten en hoeveel wordt er nu weggegooid? Kijk je naar al deze kosten- the total cost of ownership - dan is kant-en-klaar aanleverengoedkoper. Bovendien, als je als ziekenhuis kwaliteit wilt bieden dankun je dat op deze manier waarmaken.’KennisvoorsprongMannes Geurts droomt - ‘nou ja, dromen is een groot woord’ - dat deampul grotendeels gaat verdwijnen. ‘Met het leveren van een ampullever je ook een kans op een fout - dat moet je eigenlijk niet willen,zeker indien er een geschikt alternatief is.’ Het zou hem dan ook nietverbazen als deze steriliseerbare spuit de nieuwe standaard wordt.De fabrikant ziet de implementatie in de ziekenhuisapotheek van de<strong>Isala</strong> klinieken in ieder geval als een project dat kan werken alsspringplank naar anderen. Mannes Geurts werkt daar graag aanmee. ‘Onze core business ligt uiteraard hier, maar wij hebben strakseen behoorlijke productiecapaciteit waarvan we een deel elders zoudenkunnen wegzetten.’ Daarnaast heeft het farmaceutisch laboratorium,in samenwerking met Becton Dickinson-PharmaceuticalSystems, in de afgelopen jaren een kwaliteitscontrole ontwikkeld,met als gevolg dat de apotheek volledig gespecialiseerd is in hetcomplexe analyse werk. ‘We hebben daarmee een enorme kennisvoorsprong.Daarom zijn we nu aan het kijken of we diezelfde servicekunnen bieden aan collega’s die ook deze ontwikkeling in gaan.’De apotheek zou dan niet alleen met een nieuw product de markt opgaan, maar ook met de kennis die in het onderzoekslaboratorium isopgebouwd. De <strong>Isala</strong> klinieken als kenniscentrum.<strong>Isala</strong> Onderzoekt | 15
De expertise van Innovatie & Wetenschap, <strong>Isala</strong> AcademieInnovatie- & Wetenschapsloket:één loket voor innovatieen onderzoekPatiëntenzorg verbeteren, zorgkosten besparen en streven naar verdere verbetering van ‘onze’ positie als topklinisch ziekenhuis.Het kan alleen door innovatie en onderzoek nog meer te stimuleren, zegt Rutger Trimbos, manager van de <strong>Isala</strong> Academie.Daarom is er sinds kort één loket om aan te kloppen met een goed idee; het Innovatie- & Wetenschapsloket (I&W).Gepositioneerd onder de <strong>Isala</strong> Academie en mét bijbehorend budget.‘Je struikelt ergens over’, concludeert Rutgerhalverwege het gesprek. ‘Dát moment. Daargaat het om. Je hebt een idee, maar geentijd. Het blijft erbij. Dan kunnen wij helpen.Dan kan het I&W loket een katalysator zijn.’Wij - dat is de <strong>Isala</strong> Academie, van waaruitopleiding, wetenschap en innovatie wordtgecoördineerd, en het I&W loket is eennieuw initiatief. Het is dé plek waar iedereenmet een goed onderzoeks- of innovatief ideeterecht kan en Rutger is er blij mee. Hij washet gesprek begonnen met een poging omhet begrip innovatie concreet te maken.‘Wanneer zie je dat iets een innovatie is?’ Datbleek nog lastig. Natuurlijk, voorbeelden vangeslaagde innovaties binnen de <strong>Isala</strong> klinieken– zelfs uitgemond in een te vermarktenproduct - zijn er genoeg. Net als van zorgprocessendie vernieuwend zijn. ‘Je zegt alleenniet dat je er voor gaat zitten om iets innovatiefste bedenken.’ Dus noemt hij een innovatieiets waar je in de dagelijkse praktijktegen aanloopt, door wordt getriggerd enover struikelt, maar zegt hij er direct bij dathet zaak is om vervolgens ook weer in bewegingte komen.Om innovatie, en vooral die beweging te stimuleren,beschikt het I&W loket over eenbudget. Anderhalf miljoen euro. Structureelen te verdelen middels vouchers. Voldoet eenidee aan een aantal criteria, waarbij debelangrijkste is dat het aansluit bij de strategievan de <strong>Isala</strong> klinieken, dan kan er eenbedrag beschikbaar worden gesteld om eenproject te ondersteunen met menskracht enkennis. ‘Innovatie is een heel belangrijke factorin het streven om onze positie als topklinischziekenhuis te verbeteren’, zegt Rutger.‘Er leeft ook veel hier in het ziekenhuis. Jeziet bij onze zorgverleners een intrinsieke20 | <strong>Isala</strong> Onderzoektmotivatie om de patiëntenzorg te verbeteren.Zij zien immers in de dagelijkse praktijkde onvolkomenheden en ze bedenken daarook oplossingen voor. Wij willen hen vervolgenshelpen om ook de stap te zetten naardaadwerkelijke uitvoering daarvan.Daarnaast is het streven dat een aantal concreteplannen ook weer geld oplevert, zodatnieuwe initiatieven weer ondersteund kunnenworden - dus van kennis, naar kunde,naar kans, naar kassa.’Het I&W loket valt onder de <strong>Isala</strong> Academieen ook het bijbehorende budget - het I&Wfonds - wordt daar beheerd. Maar de samenwerkingmet de specialisten is essentieel.‘Ons geheim is dat we het samen oppakkenmet de dokters’, zegt Rutger, ‘zij weten wat erspeelt in het ziekenhuis.’ Daarom is ArnoNierich, anesthesioloog-intensivist, begin ditjaar benoemd als medisch hoofd Innovatie.Rutger: ‘Onze 2 A’s (naast Arno Nierich doelthij op cardioloog Arnoud van ’t Hof alsmedisch hoofd Wetenschapsbeleid, red.) zijnheel enthousiast en proberen op verschillendemanieren, zowel intern als extern, ominnovatie en onderzoek op een hoger plan tekrijgen. Zo zijn ze nu bezig aan een rondganglangs alle specialismen om het I&Wloket onder de aandacht te brengen en om tehoren welke ideeën er zijn en wat mensennodig hebben om ze een fase verder te brengen.’Innovatie speelt op verschillende niveaus -product-, proces- en strategische innovatie.Dat betekent als vanzelf dat er door de <strong>Isala</strong>klinieken ook naar de ‘buitenwereld’ wordtgekeken, naar mogelijke strategische