Download - VNO-NCW Noord
Download - VNO-NCW Noord
Download - VNO-NCW Noord
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Inhoud noordnIeuws 1 > 2008<br />
Opinie<br />
Actualiteit<br />
Vereniging<br />
Praktijk<br />
Vaste rubrieken<br />
2<br />
16<br />
2<br />
10<br />
16<br />
22<br />
30<br />
12<br />
14<br />
5<br />
20<br />
27<br />
32<br />
40<br />
8<br />
26<br />
28<br />
6<br />
9<br />
24<br />
27<br />
29<br />
34<br />
35<br />
36<br />
38<br />
Het belang van de creatieve industrie voor <strong>Noord</strong>-Nederland<br />
Ondernemerslobby noordelijke infrastructuur succesvol<br />
Waterschapsverkiezingen belangrijk voor het bedrijfsleven<br />
Klein percentage studenten wil ondernemen<br />
Het m/v-debat verdient meer urgentie<br />
The making of Hier trekken we de lijn<br />
Groen licht voor vogeltrek<br />
Feestelijke opening nieuw kantoor<br />
Sportieve Zaken: winnaars hebben een plan, verliezers een excuus<br />
Kamer van Koophandel <strong>Noord</strong>-Nederland goed van start<br />
Ondernemers eensgezind over gemeentelijke herindeling<br />
Vind nu uw hoger opgeleide starters!<br />
Regelingen voor samenwerking bedrijfsleven en beroepsonderwijs<br />
StormMC blijft aan kracht winnen<br />
Aqil Radjab, winnaar The Other Businessman-Award<br />
Bedrijfsnieuws<br />
Column<br />
Actualiteiten<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> in actie<br />
Personalia<br />
Ingezonden<br />
Welkom nieuwe leden<br />
Hoe is het een jaar later met...<br />
Verrassende bedrijven<br />
12<br />
30<br />
14<br />
38<br />
1
2 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008<br />
Hans Haerkens<br />
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl<br />
Foto’s: theFactor.e<br />
Hoofdstedelijk toporkest versus zelfbewuste regio<br />
de C-factor<br />
het belang van de creatieve<br />
industrie voor noord-nederland<br />
Ieder jaar in januari is Groningen gedurende<br />
drie dagen de Europese hoofdstad van de<br />
popmuziek. Een gesprek met Thijs Helfrich,<br />
creatief directeur en mede-eigenaar van TFE<br />
over het nut van sponsoring van <strong>Noord</strong>erslag/<br />
Eurosonic en over het belang van creatieve<br />
industrie voor <strong>Noord</strong>-Nederland.<br />
De ambitie tot de muzikale internationale top te behoren kost<br />
geld. Amsterdam weet er alles van. Het concertgebouworkest<br />
vroeg aan rijk en gemeente voor de komende vier jaren in<br />
totaal 3 miljoen euro per jaar extra. Om vanaf volgend jaar de<br />
salarissen met 20 procent te verhogen. De minister moet kiezen.<br />
Jarenlange nationale cultuurreflexen hebben een slagveld<br />
aangericht buiten de randstad. Het protest tegen deze<br />
stuitende blikvernauwing is met de jaren luider en schriller<br />
geworden, ondanks ferme voornemens van bewindslieden<br />
hierin verandering aan te brengen.<br />
Op 25 januari 2008 zijn de volgende moties aangenomen in de<br />
Tweede Kamer:<br />
Motie Leerdam c.s.<br />
Verzoekt de regering om:<br />
> het verankeren van het criterium van geografische spreiding in<br />
de opdracht aan en het beleidskader voor de fondsen;<br />
> het vertalen van ambities van provincies en gemeenten in een<br />
aanwijzing aan de fondsen;<br />
> het opnemen van een brede presentatie van betrokken<br />
deskundigen in de adviescommissie uit alle delen van het land.<br />
Motie Van Vroonhoven c.s.<br />
Verzoekt de regering een substantiële verbetering van de geografische<br />
spreiding van de nieuwe rijksmiddelen voor kunst en cultuur<br />
via de Cultuurnota en via de fondsen ten opzichte van de huidige<br />
situatie te bewerkstelligen.<br />
Het verleden heeft duidelijk gemaakt dat er alle aanleiding is de<br />
uitwerking van deze moties nauwgezet te monitoren.<br />
scheuren<br />
Gebrek aan continuïteit bij bestuurders, vierjaarlijkse rituele<br />
dansen bij de toekenning van middelen, een gangbare elitaire<br />
houding over het nationale cultuurgoed, geven gevestigde<br />
machten telkens opnieuw een superieure uitgangspositie. Hiervan<br />
profiteert Amsterdam, gesteund door de zogeheten<br />
grachtengordel-clan, disproportioneel. De grenzen komen<br />
echter in zicht van hetgeen ook door leken nog begrepen kan<br />
worden. De spanning binnen de cultuurbegroting vertoont<br />
zichtbare scheuren. De schaarse beschikbare middelen zijn<br />
ontoereikend om aan de wensen voor musea, amateurkunst,<br />
volkscultuur èn regionale spreiding tegemoet te komen.<br />
Een combinatie van randstedelijk machtsdenken en stadse<br />
minachting voor het platteland dragen zorg voor een zeldzaam<br />
contrast binnen Nederland. <strong>Noord</strong>-Nederland heeft alle reden<br />
zich hier heftig tegen te verzetten. Het vigerend rijksbeleid is<br />
ongeloofwaardig waar al jaren slechts gesproken wordt over<br />
een andere toedeling van cultuurgelden. Het papier is geduldig.<br />
De relatie tussen een vitaal cultureel klimaat en economische<br />
dynamiek is zonneklaar. Er is brede ondersteuning voor de notie
opInIe<br />
dat de kwaliteit van de culturele infrastructuur van bepalende<br />
invloed is op de aantrekkelijkheid en wervingskracht van de<br />
totale vestigingsregio. Het rijk heeft eveneens een verantwoordingsplicht<br />
naar met name de regio’s buiten de randstad.<br />
onaanvaardbaar<br />
Even wat cijfers. De gemeente Amsterdam claimt èn ontvangt<br />
reeds 50% van het beschikbare rijkscultuurgeld. In Amsterdam,<br />
Den Haag en Rotterdam (steden die nota bene in elkaars directe<br />
nabijheid zijn gelegen) slaat 75% neer. De povere toedeling<br />
van middelen aan complete provincies als Drenthe, Friesland<br />
en Groningen steken hier ronduit aftands bij af. In absolute<br />
en in relatieve zin. Amsterdam ontvangt nu reeds een factor<br />
500 x meer dan de provincie Drenthe. <strong>Noord</strong>-Nederland wordt<br />
disproportioneel zwaar getroffen met een luttele 3% van het<br />
nationale cultuurbudget. Dit heeft een gezonde ontwikkeling<br />
van de culturele scène in <strong>Noord</strong>-Nederland jarenlang onaanvaardbaar<br />
belemmerd.<br />
noorderslag<br />
In de snel groeiende creatieve sector werken in <strong>Noord</strong>-<br />
Nederland 33.000 mensen verspreid over de media, entertainment,<br />
computergames, design, architectuur, kunsten,<br />
musea, boekhandels, mode enz. Begin januari, rond het festival<br />
<strong>Noord</strong>erslag, ontmoetten de toonaangevende personen uit<br />
deze sector elkaar tijdens de inspirerende tweede editie van<br />
<strong>Noord</strong>ermatch. De opkomst van deze sector staat niet op<br />
zichzelf. We maken een draai van de arbeidersklasse naar de<br />
creatieve klasse. Bij Silicon Valley wordt vaak aan high tech<br />
gedacht, maar de aanwezigheid van veel kunstenaars en<br />
culturele instituties is wat deze regio zo succesvol maakt.<br />
weglekken<br />
Welbeschouwd geeft de Nederlandse overheid een bescheiden<br />
bedrag uit aan kunst en cultuur. Afgezet tegen de omvang van<br />
de Nederlandse economie gaat er slechts 0,08 procent naar de<br />
kunsten. Afgezien van het beschikbare bedrag vallen er ronduit<br />
forse onevenwichtigheden op. Internationaal toonaangevende<br />
verbindingen tussen kunst, cultuur, creativiteit en economische<br />
activiteiten zijn communicerende vaten. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
waarschuwt voor het weglekken van de culturele energie in de<br />
noordelijke regio. Recent gaf het internationaal gerespecteerde<br />
<strong>Noord</strong>erlicht met hoofdzetel Groningen blijk van ernstige<br />
liquiditeitsproblemen.<br />
Krampachtig en reflexmatig rijksbeleid voedt en bevestigt<br />
ten onrechte het beeld dat culturele excellentie exclusief is<br />
voorbehouden aan de Hollandse gewesten. <strong>Noord</strong>-Nederland<br />
overvraagt allerminst wanneer zij de nationale overheid maant<br />
definitief afstand te nemen van bestendige gedragslijnen.<br />
Economie is teamwork. Dat geldt ook voor een vitale culturele<br />
infrastructuur.<br />
TFE (theFactor.e) is dit jaar, naast Essent en<br />
Grolsch, hoofdsponsor geworden van het<br />
<strong>Noord</strong>erslag/Eurosonic festival. Dit festival<br />
beheerst de stad Groningen elk jaar begin<br />
januari voor drie dagen en wordt in Europa<br />
gezien als de “Uitmarkt” van de moderne<br />
Popmuziek. Een gesprek met Thijs Helfrich,<br />
Creatief Directeur en mede-eigenaar van TFE,<br />
over het nut van sponsoring van <strong>Noord</strong>erslag/<br />
Eurosonic en over het belang van creatieve<br />
industrie voor <strong>Noord</strong> Nederland.<br />
Met 70 medewerkers en vestigingen in Groningen en Hilversum<br />
is theFactor.e één van de grotere internetbureaus van ons land.<br />
In 2007 werd TFE net niet de onderneming van het jaar in<br />
Groningen, maar kreeg het wel, samen met zakenpartner<br />
Tactus, een prijs van bijna 600.000 euro voor het ‘Alcohol de<br />
Baas’ initiatief.<br />
wat was voor jullie de belangrijkste reden om hoofdsponsor<br />
van noorderslag/eurosonic te worden?<br />
‘Wij willen het imago van TFE als jong, creatief, innovatief en<br />
ondernemend bedrijf behouden en verder versterken en zijn<br />
ervan overtuigd dat het sponsoren van dit festival daar heel<br />
direct op aansluit. Een imago waarmee wij ons ook nadrukkelijk<br />
manifesteren op de arbeidsmarkt. Daarnaast speelt muziek een<br />
essentiële rol in het dagelijkse leven van onze medewerkers.<br />
Het is een verbindende factor. Veel van onze mensen zijn<br />
opgegroeid in Groningen met <strong>Noord</strong>erslag, maken zelf ook<br />
muziek en zijn er nu heel trots op dat zij bij een bedrijf werken<br />
dat zijn sponsorbeleid voor een groot deel richt op het<br />
populaire meerdaagse popfestival in de eigen stad. En die trots<br />
kunnen wij als TFE prima gebruiken.’<br />
Thijs Helfrich, Creatief Directeur en mede-eigenaar van theFactor.e<br />
3
4 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008<br />
‘<strong>Noord</strong>erslag geeft de stad<br />
en provincie een ideale<br />
mogelijkheid om zich<br />
nationaal en internationaal<br />
te presenteren’<br />
hoofdsponsor samen met essent en Grolsch, niet de<br />
kleinste bedrijven. Moest je een grote zak met geld<br />
meebrengen?<br />
‘We hebben een sponsorcontract afgesloten voor drie jaar. In<br />
die drie jaar ondersteunen we het festival met wat wij het beste<br />
kunnen, namelijk internetapplicaties ontwerpen en maken. Dus<br />
in zekere zin is het een barter deal. Dit jaar hebben wij heel<br />
veel uren gestoken in de nieuwe website voor het festival en<br />
het seminar. Uiteindelijk moet dit resulteren in een pan-<br />
Europese site voor moderne popmuziek. Wij doen dit in nauwe<br />
samenwerking met <strong>Noord</strong>erslag, Buma Cultuur en de EBU<br />
(European Broadcast Union). Daarnaast reiken wij samen met<br />
<strong>Noord</strong>erslag de “Interactive Award” uit aan een band die<br />
zich nadrukkelijk manifesteert op internet. Hiervoor stelt TFE<br />
5000,- euro als prijs beschikbaar plus een professioneel hosting<br />
contract en twee dagen in onze eigen geluidsstudio.’<br />
Inmiddels is het festival al weer voorbij. was het de<br />
moeite waard? Is er uitgekomen wat je verwacht had?<br />
‘Het was zeker de moeite waard. De woensdag voor het festival<br />
hebben wij als bedrijf de Stadsschouwburg gehuurd waar wij<br />
met behulp van sprekers en drie Eurosonic bands in de grote<br />
zaal onze klanten en relaties op de hoogte hebben gebracht<br />
van nieuwe ontwikkelingen bij TFE en op internet. Veel klanten<br />
van ons komen uit het westen en die waren aangenaam verrast.<br />
Niet alleen door de ambiance en de kwaliteit van de sprekers<br />
maar ook door de ogenschijnlijk gewaagde combinatie van een<br />
zakelijk congres met moderne popmuziek.<br />
De “Interactive Award” heeft landelijk heel veel publiciteit<br />
opgeleverd en met de band “Van Katoen” een uitstekende<br />
winnaar gekregen. Onze naamsbekendheid is flink toegenomen.<br />
Wij zijn door de <strong>Noord</strong>erslag/Eurosonic volop meegenomen<br />
in de publiciteit en wij hebben op verschillende<br />
momenten tijdens het seminar onszelf goed kunnen<br />
presenteren. Het smaakt naar meer en eigenlijk zijn wij nu al<br />
met de festivalorganisatie begonnen met de voorbereidingen<br />
voor volgend jaar. Binnen ons bedrijf heeft het festival het<br />
saamhorigheidsgevoel enorm versterkt en dat is van<br />
onschatbare waarde.’<br />
wat is volgens jou de waarde van een festival als<br />
noorderslag voor het noorden?<br />
‘Een festival als <strong>Noord</strong>erslag is op vele fronten heel belangrijk<br />
voor het noorden en vooral voor de stad Groningen. Drie dagen<br />
lang is Groningen het middelpunt van de Europese popmuziek<br />
en wordt de stad overspoeld door jonge, vaak goed opgeleide<br />
creatieve mensen. Drie dagen lang staan overal in de stad<br />
theFactor.e is gevestigd in een oude melkfabriek<br />
televisie- en radiowagens, zijn alle hotelkamers bezet, moet<br />
je zoeken naar een plekje in een restaurant en is Groningen<br />
letterlijk in het nieuws. <strong>Noord</strong>erslag geeft de stad en provincie<br />
een ideale mogelijkheid om zich nationaal en internationaal te<br />
presenteren. <strong>Noord</strong>erslag geeft de stad Groningen enorme<br />
culturele, economische en sociale impulsen. <strong>Noord</strong>erslag en<br />
andere culturele uitingen kunnen er voor zorgen dat jonge<br />
mensen na hun studie in het noorden niet vertrekken naar de<br />
Randstad of het buitenland. Gemeente en provincie moeten<br />
dit belang nog meer erkennen en het festival koesteren en<br />
faciliteren. Niet alleen met geld. Zorg er voor dat opleidingen<br />
zich kunnen presenteren, interesseer het bedrijfsleven voor<br />
het Eurosonic Seminar. Kijk naar steden als Hamburg en Berlijn<br />
die floreren vooral omdat ze hun creatieve industrie serieus<br />
nemen.’<br />
heb je nog een tip voor andere ondernemers voor wat<br />
betreft noorderslag?<br />
‘Schrijf je op tijd in voor het Eurosonic Seminar of kom naar de<br />
<strong>Noord</strong>ermatch. De <strong>Noord</strong>ermatch is een bijeenkomst tijdens<br />
het festival waar de creatieve industrie, het “normale” bedrijfsleven,<br />
de overheid en de opleidingen elkaar ontmoeten. En<br />
natuurlijk is het slim om één van de sponsors te worden van het<br />
festival. Een bezoek aan het festival en seminar is niet alleen<br />
zakelijk interessant. Je ziet en hoort ook hele goede bands en<br />
dj’s. Ga mij nou niet vertellen dat ondernemers in <strong>Noord</strong>-<br />
Nederland alleen maar houden van dixieland.’<br />
en wat gaat TFe het komende jaar verder doen?<br />
‘Verder groeien en vanuit Groningen onze positie binnen de<br />
Internetwereld nog verder verbeteren. Onze grootste zorg<br />
daarbij is het vinden van de juiste mensen. Wij weten zeker dat<br />
door onze sponsoring van <strong>Noord</strong>erslag Eurosonic er nu meer<br />
talenten zijn in <strong>Noord</strong> Nederland die weten wie wij zijn, wat<br />
wij doen en hoe wij tegen dingen aankijken. Ons uithangbord<br />
“kom bij ons werken” is voor hen goed leesbaar geworden.’
verenIGInG<br />
Op 18 december werd het nieuwe<br />
kantoor van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>, MKB<br />
<strong>Noord</strong> en Bouwend Nederland regio<br />
<strong>Noord</strong> feestelijk geopend. Velen maakten<br />
gebruik van de gelegenheid om tijdens<br />
het ‘open huis’ een kijkje te nemen op de<br />
vierde verdieping van het gebouw aan de<br />
Leonard Springerlaan 31 in Groningen.<br />
Aansluitend verplaatsten de festiviteiten<br />
zich naar Martiniplaza. Daar werd de<br />
openingshandeling verricht door de drie<br />
voorzitters - Louwe Dijkema (<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong><br />
<strong>Noord</strong>), Riek Siertsema (MKB <strong>Noord</strong>) en<br />
Jaring Feenstra (Bouwend Nederland<br />
regio <strong>Noord</strong>) – en de landelijke kopstukken<br />
Bernard Wientjes (<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong>),<br />
Noud van Rooij (MKB) en Jan van Tuinen<br />
(Bouwend Nederland). Zij kregen elk<br />
een hamer aangeboden door Jacques<br />
Wallage, de burgemeester van<br />
Groningen, waarna symbolisch het<br />
gezamenlijke onderkomen voor ondernemers<br />
afgetimmerd werd. Daarbij<br />
werden zij bijgestaan door leerlingen van<br />
de technische opleidingen in de drie<br />
noordelijke provincies.<br />
Daan Bultje<br />
d.bultje@vno-ncwnoord.nl<br />
Feestelijke opening<br />
nieuw kantoor<br />
Drie regionale ondernemerskoepels<br />
samen onder één dak is uniek in<br />
Nederland. De organisaties blijven<br />
zelfstandig, maar door de gezamenlijke<br />
huisvesting wordt de onderlinge samenwerking<br />
intensiever en effectiever zodat<br />
nog slagvaardiger kan worden<br />
geopereerd bij het behartigen van de<br />
belangen van ondernemend <strong>Noord</strong>-<br />
Nederland.<<br />
nieuw adres vno-nCw noord<br />
Bezoekadres<br />
Leonard Springerlaan 31<br />
(4de verdieping)<br />
9727 KB Groningen<br />
Postadres<br />
Postbus 132<br />
9700 AC Groningen<br />
T 050 534 38 44<br />
www.vno.ncwnoord.nl<br />
Foto’s: Bas van Mierlo<br />
5
6 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008<br />
> suiker unie sluit haar fabriek in<br />
Groningen, als gevolg van het voornemen<br />
de suikerproductie te<br />
concentreren in de fabrieken in<br />
Dinteloord en Hoogkerk. Dit is het<br />
gevolg van de reductie van het suikerquotum,<br />
bepaald door het Europese<br />
suikermarktbeleid, waardoor de<br />
productie in de komende jaren zal afnemen.<br />
Door de sluiting komen alle<br />
arbeidsplaatsen in Groningen te<br />
vervallen. Voor de 98 medewerkers<br />
zullen alternatieven gevonden worden.<br />
> Tno Informatie- en Communicatietechnologie<br />
in Groningen en IdL<br />
sensor solutions in assen hebben een<br />
samenwerkingsovereenkomst gesloten.<br />
De samenwerking moet er toe leiden<br />
dat hoogwaardige TNO-ontwikkelingen<br />
met ondersteuning van IDL rijp gemaakt<br />
worden voor de markt. Het doel is dat<br />
(mkb-) bedrijven uit Drenthe, Friesland<br />
en Groningen de gelegenheid krijgen<br />
met deze kennis nieuwe producten en<br />
diensten naar de markt te brengen.<br />
> de Friesland zorgverzekeraar biedt<br />
in samenwerking met NewHabits haar<br />
verzekerden de mogelijkheid om via<br />
internet af te vallen. NewHabits is een<br />
online polikliniek voor behandeling van<br />
onder andere obesitas. In 2008 worden<br />
180 verzekerden van De Friesland,<br />
verdeeld over drie perioden, in staat<br />
gesteld om in 14 weken via internet af<br />
te vallen, gevolgd door een levenslange<br />
online nazorg.<br />
> Friesland Foods en Campina hebben<br />
bekend gemaakt dat zij een onderzoek<br />
starten naar de mogelijke meerwaarde<br />
van een fusie van beide coöperaties en<br />
zuivelondernemingen. De verwachting is<br />
dat zij door een fusie hun internationale<br />
positie aanzienlijk kunnen verstevigen en<br />
wereldwijd verder kunnen groeien in<br />
Europa, Azië, Afrika en Amerika.<br />
Verwacht wordt dat in de tweede helft<br />
van 2008 de mogelijke fusie kan worden<br />
afgerond.<br />
witecwitronic in Ter apel neemt de<br />
onderneming Wijdeven in het <strong>Noord</strong>-<br />
Brabantse Oirschot over. WitecWitronic is<br />
producent van hoogwaardige inductieve<br />
componenten en fijnmechanische onderdelen<br />
en verovert met de overname de<br />
positie van onbetwist marktleider in deze<br />
branche. De overname is tot stand<br />
gekomen met de hulp van de<br />
Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij<br />
voor <strong>Noord</strong>-Nederland (NOM).<br />
> kreeft opleidingen, pTCopleidingen<br />
en alescon hebben het<br />
initiatief genomen voor het oprichten<br />
van de Praktijkschool Logistiek &<br />
Groothandel. Daarmee springen zij in op<br />
de dringende behoefte aan personeel,<br />
die bij een aantal logistieke bedrijven in<br />
de regio bestaat. Begin januari zijn tien<br />
deelnemers gestart op de Praktijkschool.<br />
Zij kunnen in februari terecht bij één van<br />
de zeven bedrijven die het praktische<br />
gedeelte van de opleiding voor hun<br />
rekening nemen.<br />
> van raad Consults B.v. is per<br />
1 januari 2008 gefuseerd met Ressenaar<br />
& Partners B.V. Beide management- en<br />
adviesbureaus werkten al sinds begin<br />
2006 in diverse projecten samen. Met<br />
ingang van 1 januari hanteren zij de<br />
nieuwe handelsnaam Ressenaar Van<br />
Raad.<br />
> anker verzekeringen B.v., onderdeel<br />
van de Anker Groep, heeft Dorwaal<br />
vestiging Sappemeer overgenomen. Deze<br />
vestiging van Dorwaal Assurantiegroep<br />
Nederland N.V. zal volledig geïntegreerd<br />
worden in Anker Direct, het particuliere<br />
afzetkanaal van Anker Verzekeringen<br />
B.V.<br />
> universitair Medisch Centrum<br />
Groningen start een internationaal<br />
topinstituut op het gebied van gezond<br />
ouder worden. Het doel van dit instituut<br />
wordt het bundelen van alle uit onderzoek<br />
kennis over gezond zijn en blijven.<br />
Met het topinstituut zijn ongeveer 400<br />
arbeidsplaatsen gemoeid. Het UMCG<br />
verwacht dat het instituut binnen drie<br />
jaar gerealiseerd zal zijn.<br />
> n.v. nederlandse Gasunie en<br />
koninklijke vopak n.v. gaan met<br />
Essent N.V. samenwerken aan de verdere<br />
ontwikkeling van het Eemshaven LNGproject.<br />
De bedrijven hebben daartoe<br />
een Heads of Agreement getekend.<br />
Onderdeel van deze overeenkomst is de<br />
verwerving van 25% van de aandelen<br />
in het project door zowel Gasunie als<br />
Vopak. Essent heeft een belang van 50%.<br />
> Het bedrijf achter I-See.tv verandert<br />
haar naam in Community Television<br />
Group (CTG). Bovendien wordt de<br />
naam van de internetzender omgedoopt<br />
tot Studenttelevision.tv. Deze internetzender<br />
biedt als enige een professionele<br />
programmering gemaakt voor en door<br />
studenten in heel Nederland. Het bedrijf<br />
betrekt per 1 maart een nieuw onder-<br />
komen aan de St. Walburgstraat in de<br />
binnenstad van Groningen.<br />
> de Friese agro alliantie is op<br />
30 januari jl. van start gegaan. Het<br />
strategische samenwerkingsverband voor<br />
de agro-sector, wil een platform bieden<br />
waar kennis wordt gedeeld en van<br />
waaruit projecten worden geïnitieerd en<br />
gestimuleerd. In deze aliantie zijn het<br />
bedrijfsleven, de overheid, kennisinstellingen<br />
en dienstverleners vertegenwoordigd<br />
zijn. De Friese Agro Alliantie<br />
is een initiatief van The Friesian en DB<br />
Wilaard Holding, in samenwerking met<br />
de Rabobank en de Kamer van Koophandel.<br />
> hanzehogeschool Groningen opent<br />
op 20 februari het Kenniscentrum Arbeid<br />
(KCA) dat zich richt op het verhogen<br />
van de arbeidsparticipatie, de arbeidsproductiviteit<br />
en het verbeteren van<br />
de spelregels rond arbeid. Het KCA wil<br />
op deze wijze <strong>Noord</strong>elijke bedrijven,<br />
burgers, sociale partners en overheden<br />
bijstaan in het vinden van een nieuwe<br />
balans tussen flexibiliteit en zekerheid op<br />
de <strong>Noord</strong>elijke arbeidsmarkt binnen en<br />
tussen organisaties. Enerzijds wordt het<br />
concurrentievermogen van organisaties<br />
vergroot, en anderzijds de (werk)zekerheid<br />
voor burgers.<br />
dragons’ den<br />
De KRO start vanaf april 2008<br />
met een nieuwe reeks van het<br />
programma Dragons’ Den. In dit<br />
programma staan startende ondernemers<br />
centraal die hun idee voor<br />
een nieuw product, bedrijf of dienst<br />
willen verwezenlijken, maar niet het<br />
geld tot hun beschikking hebben om<br />
de onderneming te starten en in de<br />
markt te zetten. De kandidaten<br />
krijgen éénmalig de kans om hun<br />
idee zo goed mogelijk te presenteren<br />
aan vijf multimiljonairs, de dragons.<br />
Lukt het de pitcher de dragons te<br />
overtuigen, dan kan deze in ruil voor<br />
de investering een aandeel krijgen in<br />
de nieuwe onderneming. Opgeven<br />
voor het programma kan tot en met<br />
29 februari via<br />
http://dragonsden.kro.nl<br />
BedrIjFsnIeuws sTand van zaken BedrIjFsnIeuws sTand van zaken
prIjzenkasT opInIe<br />
Leren ondernemen prijs 2007<br />
BusinessMatch Groningen heeft de<br />
landelijke Leren Ondernemen Prijs 2007<br />
gewonnen. De stichting, die wordt<br />
gerund door studenten van het Instituut<br />
voor Marketing & Management van de<br />
Hanzehogeschool Groningen, organiseert<br />
ieder jaar een ondernemerscompetitie<br />
voor alle studenten van de hogeschool.<br />
De Leren Ondernemersprijs wordt jaarlijks<br />
uitgereikt aan scholen die projecten<br />
of programma’s uitvoeren om leerlingen<br />
of studenten te stimuleren ondernemend<br />
te zijn of ondernemer te worden.<br />
De prijs is in het leven geroepen door<br />
het partnership Leren Ondernemen, een<br />
initiatief van de ministeries van<br />
Economische Zaken en Onderwijs,<br />
Cultuur en Wetenschap.<<br />
Mensen voor cijfers.<br />
Ons credo. In de praktijk van al onze<br />
opdrachten hechten wij als registeraccountants<br />
en fiscaal juristen aan een<br />
goed menselijk contact. Eens per kwartaal<br />
ontmoeten wij onze cliënten, zodat wij weten<br />
wat er bij hun speelt en wij direct kunnen zijn<br />
in onze advisering. Want ook de DGA van<br />
een grotere onderneming heeft wel eens een<br />
sparringpartner nodig. En dan niet over onze<br />
nota, want die is al glashelder. En dat Afier<br />
voors<br />
tander<br />
is<br />
van<br />
bruikbare<br />
management<br />
informatie (liefst op een A4), dat wist u al.<br />
Monkey Murder Mystery<br />
Het Groningse communicatie adviesbureau<br />
NWC Media heeft in Amsterdam<br />
de allereerste Nederlandse real-life game<br />
Monkey Murder Mystery gewonnen. Het<br />
doel van het spel was om tegenstanders<br />
op te sporen en uit te schakelen door<br />
met een mobiele telefoon een foto van<br />
ze te maken en verschillende opdrachten<br />
Handelsweg 16c - Tynaarlo<br />
T (0592) 53 09 53<br />
www.afier.com<br />
Nieuw adres<br />
en raadsels uit te voeren. Van de 1200<br />
deelnemers wisten Michiel Vos en<br />
Benjamin Derksen van NWC Media<br />
uiteindelijk de hoofdprijs van 5000 euro<br />
in de wacht te slepen.<<br />
eerste noordelijke creativiteitsprijs<br />
Koninklijke Tichelaar uit Makkum heeft de<br />
eerste noordelijke creativiteitsprijs gewonnen.<br />
Deze prijs is ingesteld door de Kamer van Koophandel <strong>Noord</strong>-<br />
Nederland en zal jaarlijks uitgereikt worden tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst.<br />
De prijs is bedoeld om kunstenaars en creatief<br />
ondernemerstalent een duwtje in de rug te geven, maar ook<br />
om ondernemers in contact te brengen met mensen uit de<br />
creatieve sector. Koninklijke Tichelaar ontving de prijs omdat<br />
dit bedrijf er op zeer succesvolle wijze in is geslaagd creativiteit<br />
en kennis te koppelen aan de industriële industrie: klassiek vakmanschap,<br />
hedendaags design en toekomstgericht onderzoek<br />
hebben in dit bedrijf een verbond gesloten.<<br />
Leeuwarder ondernemersprijs 2007<br />
Aqua Zoo Friesland is tot winnaar van de Leeuwarder<br />
Ondernemersprijs 2007 uitgeroepen. De jury had grote<br />
waardering voor de bedrijfsmatige aanpak, de speciale<br />
marketingmethoden, de inzet op kwaliteit, de getoonde visie,<br />
veerkracht en doorzettingsvermogen. Vanaf 2003 groeide het<br />
aantal bezoekers van circa 40.000 naar bijna 170.000 in 2007.<br />
Aan de ondernemersprijs van de gemeente Leeuwarden was<br />
een oorkonde en een sculptuur verbonden.<<br />
7
8 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008 Peter Buurman<br />
p.buurman@vno-ncwnoord.nl<br />
Regelingen voor samenwerking<br />
bedrijfsleven en<br />
beroepsonderwijs<br />
Leren werken<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> spant zich op vele<br />
manieren in voor een intensievere<br />
samenwerking tussen haar achterban<br />
en het beroepsonderwijs. Ook de<br />
overheid stimuleert de samenwerking<br />
tussen werkgevers en studenten of<br />
scholieren met subsidies. Een kleine<br />
bloemlezing van de mogelijkheden.<br />
Leerbaan<br />
Bij de Beroepsbegeleidende Leerweg<br />
(BBL) combineert een mbo-student werk<br />
en studie. Hij werkt vier dagen per week<br />
in een bedrijf, ontvangt hiervoor salaris<br />
en gaat op de resterende dag naar<br />
school. Om deze zogenaamde leerbaan<br />
aan te kunnen bieden, moet een bedrijf<br />
erkend zijn als leerbedrijf. Bedrijven<br />
kunnen zich voor deze kwalificatie aanmelden<br />
op de website www.stagemarkt.<br />
nl of via de site www.colo.nl. Ondernemers<br />
die leerbanen aanbieden, hebben<br />
veelal recht op een financiële tegemoetkoming<br />
in het kader van de Wet<br />
Vermindering Afdracht (WVA) die kan<br />
oplopen tot x 5500 per jongere per<br />
kalenderjaar. Als u een jongere in het<br />
kader van een BBL-opleiding een leerbaan<br />
aanbiedt, ontvangt u maximaal<br />
x 2500 korting.<br />
stageplaats<br />
Een mbo-student die de Beroepsopleidende<br />
Leerweg (BOL) volgt, gaat<br />
vier dagen per week naar school en<br />
werkt één dag per week in een bedrijf.<br />
De werkgever die een BOL-scholier een<br />
stage aanbiedt, krijgt een vermindering<br />
van de belastingafdracht van maximaal<br />
x 1200 voor een stage van een jaar en<br />
minimaal x 200 voor een stage van twee<br />
maanden. (www.mkbleerbanen.nl)<br />
werkzoekend<br />
Als een jongere als werkloos werkzoekende<br />
ingeschreven staat bij het CWI en<br />
via de leerbaan opgeleid wordt tot een<br />
startkwalificatie, dan kunnen werkgevers<br />
in aanmerking komen voor de WVAstartkwalificatie<br />
van x 3000. Tenslotte is<br />
er de subsidieregeling Beroepsonderwijs<br />
in Bedrijf (BIB), die u kunt aanvragen als<br />
u een samenwerkingsverband met een<br />
vmbo-school of ROC aangaat. De subsidie<br />
is bedoeld als investering in het praktijkleren.<br />
(www.senternovem.nl)<br />
kenniscentra bedrijfsleven-beroepsonderwijs<br />
In Nederland vindt u achttien kenniscentra<br />
beroepsonderwijs bedrijfsleven,<br />
waar men terecht kan als leerbedrijf. Via<br />
het Servicepunt Kenniscentra wordt het<br />
contact gelegd met scholen, CWI’s,<br />
gemeenten en andere organisaties.<br />
(www.colo.nl)<br />
Innovatievouchers<br />
De Subsidieregeling innovatievouchers<br />
stelt vouchers beschikbaar voor mkbondernemers,<br />
waarmee ze professionele<br />
consulten kunnen krijgen van scholen,<br />
universiteiten en onderzoeksinstellingen.<br />
Bij de kleine voucher van x 2500 krijgt<br />
u het hele bedrag vergoed, bij de grote<br />
voucher van x 7500 geldt een verplichte<br />
eigen bijdrage van een derde deel.<br />
(www.senternovem.nl)<br />
Innovatiearrangement<br />
Het Platform Beroepsonderwijs stelt tot<br />
en met 2009 twintig miljoen euro aan<br />
subsidies beschikbaar aan samenwerkingsprojecten<br />
tussen het bedrijfsleven<br />
en het beroepsonderwijs, de<br />
zogenaamde innovatiearrangementen.<br />
Bedrijven kunnen hun projectvoorstel<br />
indienen via de website<br />
www.hetplatformberoepsonderwijs.nl.<br />
raak-regeling<br />
De Regionale Aandacht en Actie voor<br />
Kenniscirulatie (RAAK) regeling van het<br />
Ministerie van OCW is bedoeld om het<br />
innovatief vermogen van het mkb te<br />
vergroten. Dit gebeurt door onder de<br />
vlag van Stichting Innovatie Alliantie<br />
(SIA) de samenwerking en kenniscirculatie<br />
tussen hogescholen en<br />
ondernemers te bevorderen.<br />
De RAAK-initiatieven worden in de regio<br />
ondersteund door <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> en<br />
Syntens.<br />
(www.senternovem.nl)<br />
Mw Talentenbeurs<br />
Bij MW talentenbeurs koopt u een<br />
aandeel tussen de x 30 en x 100 in een<br />
jongere. Het gaat dan om iemand met<br />
een afstand tot de arbeidsmarkt,<br />
bijvoorbeeld door een arbeidsbeperking<br />
of gebrek aan kwalificaties. U neemt<br />
niemand in dienst, maar bent aandeelhouder<br />
van een arbeids(re)integratietraject.<br />
Als het traject slaagt, ontvangt u<br />
uw inleg terug met dividend, afhankelijk<br />
van de arbeidsovereenkomst van de<br />
jongere. De kans op een succesvolle<br />
afloop wordt groter door de jongere<br />
advies te geven of te helpen bij de zoektocht<br />
naar een baan.<br />
(www.mwtalentenbeurs.nl)<<br />
prakTIjk
CoLuMn<br />
niet dubbel betalen<br />
voor verdubbeling<br />
De aanleg van infrastructuur is een<br />
primaire verantwoordelijkheid van<br />
overheden. Daar betalen we met zijn<br />
allen belasting voor. De onlangs officieel<br />
in gebruik genomen A37 is hierop een<br />
uitzondering. Deze weg was er nooit<br />
gekomen zonder de financiële steun van<br />
ondernemers uit de regio. Maar dat wil<br />
niet zeggen dat ondernemers ook<br />
vrijwillig willen meebetalen aan de<br />
verdubbeling van de N33.<br />
Begin jaren negentig heeft het bedrijfsleven<br />
in Drenthe een unieke actie op<br />
poten gezet. Door het inzamelen van<br />
geld voor de aanleg van de A37<br />
(tussen Hoogeveen en de Duitse A31)<br />
wilde men het vastgelopen proces<br />
rondom de aanleg weer vlottrekken.<br />
Destijds werd zo’n 3,2 miljoen gulden<br />
ingezameld, een formidabel bedrag.<br />
Hiermee werd dit bedrag ook een<br />
politiek feit en was de lobby van het<br />
bedrijfsleven van doorslaggevend belang<br />
voor de uiteindelijke realisatie van deze<br />
internationale verbinding.<br />
Foto: archief studio Tineke Wieringa 9<br />
Later heeft het noordelijk bedrijfsleven<br />
samen met de diverse noordelijke overheden<br />
een financiële bijdrage geleverd<br />
aan de voltooiing van de Duitse A31.<br />
Daarmee kwam het economisch belangrijke<br />
Ruhrgebied een stuk dichterbij. Ook<br />
dit was een unieke constructie, waarbij<br />
de vervaging van de grenzen extra werd<br />
onderstreept. <strong>Noord</strong>-Nederland lobbyt<br />
actief voor Duitse infrastructuur en trekt<br />
hiervoor de portemonnee.<br />
De overeenkomst tussen deze lobbytrajecten<br />
was dat de ondernemers met<br />
financiële bijdragen processen in gang<br />
wisten te zetten die muurvast zaten. Dat<br />
is bij de verdubbeling van de N33 wel<br />
anders. Er is voldoende geld beschikbaar<br />
om deze weg flink op te waarderen,<br />
waarschijnlijk naar een vierbaans variant.<br />
Infrastructuur is een overheidstaak. Daarvoor<br />
betaalt iedere burger en ondernemerbelasting.<br />
Omdat de overheid<br />
vervolgens niet altijd de prioriteit bij<br />
de juiste projecten legt worden onder-<br />
nemers soms gedwongen tot creatieve<br />
lobbytrajecten – zie A37 en Duitse A31.<br />
Het zijn de uitzonderingen die de regel<br />
bevestigen. Maar bij een regionale weg<br />
waarvoor de financiering al rond is nogmaals<br />
langs gaan bij ondernemers voor<br />
een vrijwillige bijdrage is een kansloze<br />
missie. Ondernemers willen niet dubbel<br />
betalen voor de verdubbeling van de<br />
N33.<<br />
Bert van der Haar<br />
Voorzitter <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Drenthe
10 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008 Jan-Willem Lobeek<br />
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland heeft jarenlang gelobbyd,<br />
met de ondernemers voorop, voor aanleg<br />
van de Zuiderzeelijn. Na het onverbiddelijke<br />
neen van het kabinet, overheerst een katterig<br />
gevoel. Dit laat onverlet dat de ondernemerslobby<br />
voor betere noordelijke infrastructuur<br />
ook haar successen kent.<br />
Foto: archief studio Tineke Wieringa<br />
Platform Verkeer en Vervoer <strong>Noord</strong>-Nederland<br />
ondernemerslobby noordelijke<br />
infrastructuur succesvol<br />
In het najaar van 2004 brachten de ondernemersorganisaties in<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland, verenigd in het Platform Verkeer en Vervoer<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland (PVVN) een lobbydocument uit met de titel<br />
‘Hoe ver voert <strong>Noord</strong>-Nederland?’ Hierin stond een lijst met<br />
8 topprioriteiten voor de noordelijke infrastructuur. Dit was een<br />
afgeleide lijst van in totaal 18 prioriteiten.<br />
succes<br />
Inmiddels blijken vier van de acht topprioriteiten in een<br />
onomkeerbaar proces van voorbereiding of uitvoering te zijn<br />
gekomen. Alleen de tijdsplanning is hier en daar met een of<br />
twee jaar uitgelopen. Van de overige vier projecten gaat alleen<br />
de Zuiderzeelijn definitief niet door. Het lot van de baanverlenging<br />
van Groningen-Airport Eelde ligt in handen van de<br />
Raad van State. Over de structurele aanpak Zuidelijke Ringweg<br />
In het Platform Verkeer en Vervoer <strong>Noord</strong>-Nederland (PVVN)<br />
hebben zich de volgende ondernemersorganisaties verenigd:<br />
> <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
> MKB <strong>Noord</strong><br />
> Transport en Logistiek Nederland, regio <strong>Noord</strong><br />
> EVO<br />
> Schuttevaer<br />
> Bouwend Nederland, regio <strong>Noord</strong><br />
> Kamer van Koophandel <strong>Noord</strong>-Nederland<br />
Voorzitter van het platform is Sieb Koopman, algemeen directeur<br />
van Koopman Logistics Group uit <strong>Noord</strong>horn.<br />
Het PVVN spreekt namens het noordelijke bedrijfsleven en komt<br />
op voor de economische belangen van een goede infrastructuur:<br />
een betere bereikbaarheid voor het goederenvervoer, zakelijk<br />
verkeer en collectief personenvervoer. Dat is noodzakelijk voor<br />
een goed productie- en vestigingsklimaat in <strong>Noord</strong>-Nederland.<br />
Groningen en Knooppunt Joure wordt in het kader van het<br />
regiospecifieke pakket (compensatiegeld Zuiderzeelijn)<br />
momenteel gesproken.<br />
Het succes van de lobby van de ondernemersorganisaties kan<br />
toegeschreven worden aan het met één mond spreken.<br />
niet alleen rozengeur<br />
Vooral het betalen van de Zuidelijke Ringweg Groningen uit het<br />
regiospecifieke pakket laat een dubbel gevoel achter. Jarenlang<br />
is dit stuk rijksinfrastructuur genegeerd door de beleidsmakers<br />
van Verkeer en Waterstaat. De vraag is waarom, want er zijn<br />
meer dan genoeg argumenten vóór aanpassing te bedenken.<br />
Allereerst is de Zuidelijke Ringweg Groningen de drukst<br />
bereden niet-autosnelweg (N-weg) van de rijksinfrastructuur.<br />
In de Nota Ruimte van het ministerie van VROM worden de
opInIe<br />
belangrijkste verbindingen in Nederland Hoofdverbindingsassen<br />
genoemd. Het Julianaplein aan de Zuidelijke Ringweg<br />
is de plek waar twee Hoofdverbindingsassen (A6/A7 en A28)<br />
samenkomen, nota bene op een kruispunt met verkeerslichten.<br />
Dit zijn bovendien de enige verkeerslichten op Hoofdverbindingsassen<br />
in Nederland waarvoor nog geen oplossing in<br />
de maak is. Niet alleen de beleving van de gebruikers, maar ook<br />
de cijfermatige analyses wijzen op een knelpunt. De netwerkanalyse<br />
Groningen-Assen van 2006 heeft onomstotelijk vastgesteld<br />
dat dit knelpunt aan de strenge normen voor opname<br />
in het Rijksinvesteringsprogramma voldoet.<br />
verdwenen<br />
In 2007 heeft het ministerie van Verkeer en Waterstaat een<br />
Landelijke Markt en Capaciteits Analyse (LMCA) laten uitvoeren<br />
voor het rijkswegennet. Het vreemde feit deed zich voor dat<br />
diverse eerder aangetoonde knelpunten in Nederland (vooral in<br />
Oost- en <strong>Noord</strong>-Nederland) plotseling als sneeuw voor de zon<br />
waren verdwenen. Dit gold niet alleen voor de Zuidelijke Ringweg<br />
Groningen, maar bijvoorbeeld ook voor de A1 door Oost-<br />
Nederland. Bij het ministerie in Den Haag wordt daar schouderophalend<br />
over gedaan. Ze wijzen erop dat er met andere<br />
modellen is gewerkt dan in de eerder genoemde netwerkanalyses.<br />
Bovendien wordt in de berekeningen rekening<br />
gehouden met het te verwachten positieve effect van rekeningrijden.<br />
Dit laatste effect wordt vooral in de regio’s buiten de<br />
Randstad betwist. Ondertussen wekt de LMCA – dat naar de<br />
Tweede Kamer is gegaan – de indruk dat er in <strong>Noord</strong>-Nederland<br />
geen vuiltje aan de lucht is.<br />
Behaalde resultaten uit het verleden<br />
Hoe onorthodox maar effectief de ondernemerslobby voor<br />
infrastructuur kan werken is in het verleden al een aantal keren<br />
bewezen. De recent geopende A37 (tussen Hoogeveen en de<br />
Duitse A31) en de Lückenschluss A31 (tussen Lingen en Gronau)<br />
zijn vooral toe te schrijven aan de inspanningen van het<br />
noordelijk bedrijfsleven. En ook de versnelde aanleg van de A7<br />
(Groningen-Duitse grens) pas in dit rijtje.<br />
a37<br />
Voormalig president-directeur Ad Bos van TVM was dé grote<br />
voortrekker bij de totstandkoming van de A37. Hij slaagde erin<br />
het bedrijfsleven enthousiast te maken voor sponsoring van de<br />
autosnelweg. Bos was lid van de in 1987 opgerichte stuurgroep<br />
N37 en richtte de Stichting verdubbeling N37 en de Bedrijvensociëteit<br />
A37 op. Er werden uiteindelijk 47 donateurs onder de<br />
Drentse bedrijven gevonden die gezamenlijk 3,2 miljoen gulden<br />
op tafel legden. Hiermee werd een politiek proces op gang<br />
gebracht waardoor de A37 prioriteit kreeg en eind 2007 een<br />
feit was.<br />
Lückenschluss a31<br />
Vanaf de jaren negentig drong <strong>Noord</strong>-Nederland er bij de<br />
Duitse regering op aan de Emslandlinie (Emden - Ruhrgebied)<br />
af te maken. Een kaarsrechte weg parallel aan de Nederlands-<br />
Duitse grens. Op dat moment was er nog een gat van ongeveer<br />
40 km tussen Gronau en Lingen. De lobby van <strong>Noord</strong>-Nederland<br />
werd gevoerd vanuit de voorwaarde dat het bedrijfsleven<br />
ook daadwerkelijk zou bijdragen. De Duitse centrale overheid<br />
stemde uiteindelijk in met een versnelde uitvoering van de weg<br />
(niet in 2015 maar al in 2005 gereed) als de regio meebetaalde.<br />
Het Duitse regionale comité Lückenschluss A31 heeft samen met<br />
de Nederlandse partijen de benodigde regionale gelden<br />
De prioriteitenlijst van najaar 2004 was de volgende:<br />
8 Topprioriteiten<br />
> Hogesnelheidslijn Schiphol – Groningen (Zuiderzeelijn)<br />
> A7 Zuidelijke Ringweg Groningen, fase 1 voor 2010<br />
> A7 Zuidelijke Ringweg Groningen, fase 2 (structurele aanpak)<br />
voor 2015<br />
> A31 Haak om Leeuwarden voor 2010<br />
> Opwaardering vaarweg Lemmer – Delfzijl voor 2010<br />
> Knooppunt Joure, ongelijkvloers voor 2015<br />
> A28 Hattemerbroek-knooppunt Lankhorst, vergroting capaciteit<br />
voor 2015<br />
> Groningen Airport Eelde, baanverlenging<br />
Aangevuld met de overige speerpunten:<br />
> A28 De Punt – Groningen, benuttingsmaatregelen voor 2010<br />
> A7 Leek – Groningen, benuttingsmaatregelen voor 2010<br />
> N366/N391 Veendam – Emmen, autoweg ongelijkvloers<br />
voor 2015<br />
> Reconstructie Zeesluis Delfzijl voor 2010<br />
> N31-N366 Centrale As Nijega-Dokkum, voor 2015<br />
> N381 Drachten – Oosterwolde: autoweg voor 2010<br />
> N46 Oostelijke Ringweg Groningen, doorstromingsmaatregelen<br />
voor 2007<br />
> N33 Assen-Zuidbroek: 2x2 autoweg voor 2010<br />
> N372-A7 Roden-Leek, capaciteitsvergroting voor 2010<br />
> Vaarweg Meppel-Ramspol, aanleg schutsluis<br />
voor 2010<br />
ingezameld, waarbij de Nederlandse bijdrage 2,6 miljoen<br />
gulden bedroeg.<br />
regiospecifieke pakket<br />
Nu de Zuiderzeelijn achter de horizon is verdwenen ligt er ter<br />
compensatie een regiospecifiek pakket voor. Daarin ligt een<br />
zwaar accent op infrastructuur, zoals het Knooppunt Joure, N31<br />
traverse door Harlingen, aanleg spoor Groningen-Heerenveen,<br />
de verbetering van de bereikbaarheid van het Lauwersmeergebied<br />
en de eerder genoemde Zuidelijke Ringweg Groningen.<br />
Beslissend criterium voor de finale keuze is de bijdrage aan de<br />
versterking van de economische structuur.<br />
Het ligt voor de hand om als bedrijfsleven vol in te zetten op de<br />
overgebleven punten van de prioriteitenlijst uit 2004. Daarbij<br />
ligt een gevaar op de loer. Het regiospecifieke pakket heeft een<br />
karakter van aanvullende maatregelen of maatregelen die op<br />
deze wijze eerder uitgevoerd kunnen worden. Om die reden is<br />
het normaal om te stellen dat bijvoorbeeld de Zuidelijke Ringweg<br />
Groningen niet in het regiospecifieke pakket thuishoort.<br />
Het kan op eigen kracht het Rijksinvesteringprogramma halen.<br />
Ook zijn er een aantal ontwikkelingen gaande die nieuw licht<br />
werpen op de beschikbare infrastructuur, zoals de sterk toenemende<br />
goederenvervoersstromen. Niet alleen over de weg,<br />
maar juist ook over spoor en water. Dit vraagt naast inzet op<br />
meer en betere wegen om investeringen in spoor- en waterverbindingen.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> zal bij de verantwoordelijke bestuurders<br />
aandringen op investeringen met een zo groot mogelijk<br />
ruimtelijk-economisch rendement.<<br />
11
12 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008<br />
Hans Haerkens<br />
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl<br />
The making of<br />
hier trekken we de lijn<br />
Foto’s: Jeroen Poortvliet, Bas van Mierlo
aCTuaLITeIT<br />
Het is onmogelijk een volledig<br />
overzicht te maken van alle<br />
ondernemers die de acties<br />
van ‘hier trekken we de lijn’<br />
hebben ondersteund. De<br />
steun kwam van alle kanten<br />
en in vele vormen. Voor vier<br />
bedrijven maken we een<br />
uitzondering.<br />
Hoewel het actiecomité ‘hier trekken we<br />
de lijn’ zichzelf heeft opgeheven omdat<br />
minister Eurlings het aanleggen van de<br />
Zuiderzeelijn, ondanks een duidelijke<br />
regeringsverklaring, niet aandurfde, kan<br />
worden teruggekeken op een zeer geslaagde<br />
campagne. Beslissend voor het<br />
bereik en het succes van de campagne<br />
zijn een beperkt aantal bedrijven<br />
geweest. De beschikbare manpower,<br />
creativiteit en expertise gaven de actie<br />
op vele momenten nieuwe impulsen.<br />
Kortom, bedrijven van strategische waarde<br />
voor het welslagen van de activiteiten<br />
van ‘hier trekken we de lijn’.<br />
accepté www.accepte.nl<br />
Dit jonge bedrijf, gespecialiseerd in het<br />
bouwen van innovatieve internetplatforms<br />
en -applicaties, bouwde de<br />
website www.hiertrekkenwedelijn.nl dat<br />
al snel het hart werd van de uitingen<br />
van het actiecomité. Via deze website<br />
konden mensen berichten sturen aan<br />
politieke partijen om te pleiten voor de<br />
Zuiderzeelijn; wie op 23 mei mee ging<br />
demonstreren in Den Haag kon zich er<br />
aanmelden en vervoer regelen; via de<br />
reisplanner konden bezoekers uitrekenen<br />
hoeveel reistijd de snelle treinverbinding<br />
zou gaan schelen en een e-card sturen<br />
om dit gegeven met vrienden, familie,<br />
collega’s en kennissen te delen. Het uitgebreide<br />
audio en videoarchief biedt een<br />
mooi overzicht van alle acties van ‘Hier<br />
trekken we de lijn’ in de afgelopen twee<br />
jaar. De website trok vele tienduizenden<br />
bezoekers, die optimaal bediend werden<br />
door de veelzijdige internetapplicaties<br />
van Accepté. Bovendien fungeerde de<br />
gevel van het Accepté-pand aan de Grote<br />
Markt als lijst voor de poster van Camiel<br />
Eurlings (10 x 15 m) in het kader van<br />
de ‘met de mond vol tanden’-actie. De<br />
medewerkers moesten gedurende enkele<br />
weken genoegen nemen met wat minder<br />
daglicht voor het goede doel.<br />
NWC MEDIA<br />
nwC Media www.nwcmedia.nl<br />
De ‘met de mond vol tanden’-campagne<br />
is een goed voorbeeld van de manier<br />
waarop NWC Media z’n kennis,<br />
creativiteit en ervaring op het gebied van<br />
reclame en communicatie heeft ingezet<br />
voor de aanleg van de Zuiderzeelijn.<br />
NWC levert diensten voor het opzetten<br />
en uitvoeren van de externe communicatie<br />
van bedrijven, organisaties en<br />
personen. Voor ‘hier trekken we de lijn’<br />
werd rond de tandpasta-glimlach van<br />
minister Eurlings een hele campagne<br />
ontwikkeld, compleet met het immense<br />
doek pal naast de Martinikerk, de<br />
website www.metdemondvoltanden.nl,<br />
ansichtkaarten en tandenborstelsetjes:<br />
niet lullen maar poetsen. Naast deze<br />
actie ontwierp NWC Media het logo van<br />
het actiecomité en tekende het voor<br />
talloze andere uitingen van het actiecomité,<br />
zoals de paginagrote advertenties<br />
in het Dagblad van het <strong>Noord</strong>en en<br />
de Leeuwarder Courant onder het motto<br />
‘het <strong>Noord</strong>en laat z’n tanden zien’; het<br />
grote doek aan de Malietoren met de<br />
tekst ‘wij zijn uitgepolderd, aanleggen<br />
die Zuiderzeelijn’, het doek dat de<br />
ingang van het ministerie van Verkeer en<br />
Waterstaat opfleurde, en de advertenties<br />
die op de grote schermen in de volle<br />
stadions van FC Groningen en SC Heerenveen<br />
werden getoond.<br />
dokkummer vlaggen Centrale<br />
www.dvc.nl<br />
De vlaggen van de Dokkumer Vlaggencentrale<br />
(DVC) zijn een wereldwijd<br />
gewaardeerd product van Friese bodem.<br />
Dat ze daarnaast inventieve oplossingen<br />
bedenken voor complexe vraagstukken<br />
onder hevige tijdsdruk is wellicht minder<br />
bekend. De Malietoren was al langere<br />
tijd in beeld als mooiste nationale<br />
reclamezuil die niet te missen is voor de<br />
dames en heren politici in Den Haag. De<br />
schaarse eerdere uitingen op het gebouw<br />
hadden een voorbereidingstijd van meer<br />
dan 2 weken gekend. De Malietoren kent<br />
vele onverwachte spanten en hoeken.<br />
Nadat op vrijdagnamiddag 2 november<br />
13<br />
groen licht werd verkregen om een<br />
protestuiting te plaatsen, moest binnen<br />
72 uur een oplossing bedacht en geleverd<br />
worden. Dit had te maken met dreigende<br />
novemberstormen, de versnelling van<br />
het Ministerie om binnen 12 dagen de<br />
stekker eruit te trekken en het effectieve<br />
moment van beïnvloeding. De rekenmeesters<br />
van DVC gingen het weekend<br />
aan de slag om efficiënt en inventief in<br />
een mum van tijd een plan te bedenken<br />
en uit te voeren. De einddatum van 6<br />
november werd met vlag en wimpel<br />
gehaald. Het resultaat mocht er zijn,<br />
getuige de vele foto’s die ervan gemaakt<br />
zijn. DVC tekende ook voor het protestdoek<br />
bij het Ministerie van Verkeer en<br />
Waterstaat. Niet in de laatste plaats kan<br />
verwezen worden naar de oranje vanen<br />
die het maatschappelijk protest kleurde<br />
op 23 mei 2006.<br />
arriva www.arriva.nl<br />
Bijna 2000 mensen kwamen op 23 mei<br />
2006 uit heel <strong>Noord</strong>-Nederland naar<br />
Den Haag om te demonstreren voor de<br />
Zuiderzeelijn. De NS weigerde destijds<br />
collectieve afspraken te maken. De<br />
meeste demonstranten arriveerden met<br />
bussen die gratis ter beschikking werden<br />
gesteld door Arriva. Het comité was zich<br />
zeer bewust dat wachtende mensen bij<br />
verlaten bushaltes foute beelden zouden<br />
opleveren in de media. Het logistieke<br />
proces luisterde zeer nauw voor het<br />
welslagen van de totale actie die dag. De<br />
hoofdboodschap zou ernstig geschaad<br />
kunnen worden bij gemankeerd vervoer.<br />
Het genereuze aanbod van Arriva<br />
maakte de grote logistieke operatie<br />
aanzienlijk eenvoudiger. Het is een<br />
prestatie van formaat dat iedereen<br />
verzekerd was van een zitplaats op het<br />
geplande tijdstip. Mensen konden via<br />
de website aangeven waar zij wilden<br />
opstappen, waarna de bussen werden<br />
ingedeeld. Zo reed een lange rij Arrivabussen<br />
op 23 mei richting Den Haag,<br />
gevuld met in oranje shirts en sjaals<br />
gehulde noorderlingen. ’s Avonds werd<br />
iedereen weer keurig thuis ‘afgeleverd’.<br />
Arriva heeft de Zuiderzeelijn tot het<br />
einde toe gesteund. Ook tijdens de<br />
hoorzitting van de Tweede Kamer over<br />
de Zuiderzeelijn op 21 november 2007,<br />
voorafgaand aan het kabinetsbesluit,<br />
sprak Anne Hettinga, algemeen directeur<br />
Arriva, zich onomwonden uit voor de<br />
Zuiderzeelijn.
14 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008<br />
Jan-Willem Lobeek<br />
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl<br />
De nieuw toegepaste techniek van groen licht<br />
op gas- of olieplatforms is buitengewoon<br />
succesvol. Het aantal vogels dat door lichten op<br />
de platforms verstoord wordt tijdens de vogeltrek<br />
daalt met 90%. Het succes komt voort uit<br />
de maatschappelijke betrokkenheid van de<br />
Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en<br />
Joop Marquenie in het bijzonder.<br />
Foto’s: NAM<br />
NAM redt met nieuwe techniek 90%<br />
van de trekvogels<br />
Groen licht voor vogeltrek<br />
Elk najaar vliegen er zestig miljoen vogels over de <strong>Noord</strong>zee<br />
tijdens de vogeltrek, op zoek naar warmere of koudere streken.<br />
Door hun ingebouwde kompas vliegen deze vogels in zuidelijke<br />
en noordelijke richting. Al in 1992 vroeg Joop Marquenie,<br />
bioloog in dienst van NAM, zich af waarom vogels tijdens de<br />
vogeltrek bleven rondcirkelen rond offshore platforms. Hierdoor<br />
verspilden deze vogels energie waardoor de verre reis van<br />
Canada en Groenland naar de Waddenzee te ver bleek. Met<br />
fatale gevolgen.<br />
In de war<br />
Op zoek naar het antwoord kwamen er diverse feiten bovendrijven.<br />
Het bijzondere gedrag werd vooral vertoond bij<br />
bewolkt weer. Als de lichten van het platform werden uitgeschakeld<br />
dan stopten ze met cirkelen en vervolgden zij hun<br />
reis. Ook de aantallen bleken gigantisch: tien procent van de<br />
vogels - dat zijn zo’n zes miljoen vogels - hadden tijdens de trek<br />
last van slecht weer. Bij slecht weer hadden ze hun interne<br />
kompas nodig, wat werd verstoord door het licht van de platforms.<br />
Joop Marquenie kreeg van zijn werkgever de opdracht<br />
de invloed van licht op het trekgedrag van vogels te onderzoeken.<br />
Hij ontdekte dat als vogels over zee vliegen en er een<br />
enorme bron van licht opduikt, de vogels hun oriëntatie<br />
kwijtraken en ze rondjes gaan vliegen tot ze weer weten waar<br />
ze zijn. Vooral bij bewolkt weer. De beste en meest simpele<br />
oplossing zou zijn om het licht op platforms ‘s nachts uit te<br />
doen. Maar dit bleek technisch onmogelijk omdat de meeste<br />
eilanden geen aan- of uitknop hebben. Schakelaars kunnen<br />
immers vonken, wat tot gevaarlijke situaties kan leiden .<br />
experimenteren<br />
Daarom ging Marquenie experimenteren met verschillende<br />
kleuren licht. Rood en wit licht bleek de vogels erg te verstoren,<br />
de kleuren groen en blauw werkten beter. Het trekgedrag van<br />
vogels werd hierdoor nauwelijks beïnvloed. Blauw licht gaf de<br />
beste resultaten voor de vogels, maar toch besloot de NAM<br />
om verder te gaan met de kleur groen. Blauw licht vermindert<br />
namelijk het menselijke vermogen om diepte te zien en op een
aCTuaLITeIT<br />
gas- of olieplatform is dat niet praktisch. In 2003 zocht de NAM<br />
contact met Philips om rood-arme lampen te ontwikkelen voor<br />
gasplatform L15 in de <strong>Noord</strong>zee boven Terschelling. Philips<br />
deed een groot aantal testen. Kunnen mensen bij het groenige<br />
licht nog van een trapje rennen of de brandblusser vinden? Na<br />
twee jaar onderzoek is een lamp ontwikkeld die afgelopen<br />
najaarstrek getest is op L15. Op het winningsplatform zijn nu<br />
380 groene lampen aanwezig. Volgens Philips zijn de werknemers<br />
op het eiland binnen drie dagen gewend aan het<br />
groene licht en zien ze geen verschil met ‘gewone’ lampen.<br />
Boven een verder geheel donkere <strong>Noord</strong>zee licht het platform<br />
helder groen op. Vanuit de vertrekken van de tien man sterke<br />
bemanning straalt een geel licht. Eten is in groen licht niet echt<br />
plezierig.<br />
spectaculair resultaat<br />
Tijdens de vogeltrek afgelopen najaar is er gedurende een<br />
aantal dagen en nachten gemeten. Er was elke nacht een<br />
redelijk sterke vogeltrek in de omgeving van het productieplatform.<br />
De weersomstandigheden waren voor dit onderzoek<br />
zeer gunstig: het was voornamelijk geheel bewolkt en deels ook<br />
licht mistig. Tijdens eerder onderzoek is vast komen te staan dat<br />
juist tijdens deze omstandigheden de vogels maximaal reageren<br />
op licht. Op basis van de intensiteit van de vogeltrek en de<br />
weersomstandigheden toonden 50% tot 90% minder vogels<br />
dan verwacht zou mogen worden op basis van de heersende<br />
trek- en weersomstandigheden het cirkelgedrag. Ook het aantal<br />
vogels dat op de installatie landde was duidelijk kleiner dan<br />
onder normaal verlichtte omstandigheden. Het is een understatement<br />
om te stellen dat de verstoring van vogels significant<br />
is afgenomen.<br />
Commercieel toepasbaar<br />
Of de lamp ook in productie wordt genomen besluit Philips<br />
dit voorjaar. Over de prijs wil het elektronicaconcern nog geen<br />
uitspraken doen. Wel weten ze dat de lampen duurder worden<br />
dan de standaard lampen. Energiezuiniger wordt de lamp ook<br />
niet. De meeste kansen voor de lamp ziet Philips in de <strong>Noord</strong>zee.<br />
In de Verenigde Staten, Azië en Rusland zijn ze veel minder<br />
met het milieu bezig. Van Noorwegen, Duitsland en Engeland<br />
verwacht Philips dat ze over zullen stappen op de groene lamp.<br />
In de <strong>Noord</strong>zee liggen achthonderd gas- en olieplatforms. Dat<br />
is genoeg om het interessant te maken. Een <strong>Noord</strong>zee-brede<br />
toepassing zou het aantal verstoorde vogels kunnen doen dalen<br />
van ca. 6 miljoen naar minder dan 600.000.<br />
Milieulobby<br />
Vaak zijn bedrijven bevreesd voor een sterke milieulobby, maar<br />
in dit geval zou het succes voor Philips daarvan juist afhankelijk<br />
kunnen zijn. Voor internationaal succes hoopt Philips dus op<br />
een grote internationale milieulobby en interesse van grote,<br />
buitenlandse bedrijven. Trekvogels heb je overal ter wereld,<br />
met dezelfde problemen. Het succes begint ook aan wal aan<br />
te landen. Inmiddels is ook de pier van Ameland van groen<br />
licht voorzien. Opvallend is dat de milieulobby niet nodig is<br />
geweest om tot een oplossing te komen. Bij Philips reageert<br />
men enthousiast: ‘Dit is een fantastisch voorbeeld van hoe wij<br />
als industrie gezamenlijk een milieuvraagstuk kunnen oplossen.’<br />
En de vraag aan Marquenie wat nu de drijfveer voor hem was<br />
om vijftien jaar te investeren in het vinden van het antwoord:<br />
‘We hebben een bijzondere verantwoordelijkheid voor onze<br />
omgeving en alle wezens die daar leven.’<<br />
15
16 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008<br />
Akke Groenewoud<br />
a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong>, MKB Nederland en VEMW hebben samen met<br />
regionale verenigingen de handen in één geslagen om goede<br />
bestuurders in het waterschap te krijgen. Bedrijven beseffen<br />
niet altijd het belang van het waterschap en dat ze zelf een<br />
stem hebben in de sturing van het waterschap. Dat heeft er de<br />
afgelopen jaren toe geleid dat bedrijven zich afzijdig houden<br />
van de selectie van bedrijfslevengezinde kandidaten voor het<br />
bestuur. Dat is onterecht. De belangen vragen actieve betrokkenheid<br />
van het bedrijfsleven. Waterschappen heffen belasting<br />
en maken beleid dat het bedrijf direct raakt. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> pleit<br />
voor meer betrokkenheid bij het reilen en zeilen van waterschappen,<br />
voor en na de verkiezingen.<br />
Foto’s: Marketing Groningen,<br />
archief studio Tineke Wieringa<br />
Waterschappen hebben invloed op het bedrijfsleven, maar bedrijven kunnen<br />
ook invloed uitoefenen op de waterschappen. Daarom is het van belang<br />
dat bedrijven bij de waterschapsverkiezingen in november 2008 stemmen op<br />
bedrijfsgezinde kandidaten.<br />
Waterschapsverkiezingen belangrijk<br />
voor het bedrijfsleven<br />
water en Brood<br />
hoe heeft een bedrijf met een waterschap te maken?<br />
Elk bedrijf betaalt verplichte zuiveringsheffing om de rioolzuivering<br />
te financieren. De opbrengst van deze heffing is met<br />
1,3 miljard euro per jaar tot nu toe de belangrijkste inkomstenbron<br />
van de waterschappen. Bedrijven en instellingen brengen<br />
30% van deze heffing op. Om een bepaald gebied droog te<br />
houden betaalt een bedrijf ook belasting aan het waterschap<br />
om gemalen en dijken te onderhouden. Daarnaast heffen<br />
waterschappen ook belasting voor nauurontwikkeling.<br />
Als een bedrijf loost op het oppervlaktewater is er een<br />
vergunning nodig die door het waterschap verstrekt wordt. Dat<br />
geldt tot nu toe ook voor vergunningplichtige lozingen op het<br />
gemeentelijke riool. Een bedrijf moet onderhandelen met het<br />
opInIe
waterschap over de vergunningsvoorwaarden. Bij de uitbreiding<br />
van een bedrijf worden door het waterschap voorwaarden<br />
gesteld. Zo moet er vervangend water gegraven worden, of<br />
natuurcompensatie plaatshebben. Bij onttrekking van grondwater<br />
voor productieprocessen is een vergunning van de<br />
provincie nodig. Volgens het wetsvoorstel voor de Waterwet<br />
vallen onttrekkingen onder de 500.000 kuub per jaar in de<br />
toekomst onder het waterschap. Deze vergunning is vaak aan<br />
voorwaarden gebonden.<br />
Waterschappen krijgen daarmee een steeds grotere stem in de<br />
ruimtelijke ontwikkeling van Nederland, en ook op de<br />
ontwikkeling van bedrijventerreinen en het soort bedrijven.<br />
Waterschappen zijn ook een belangrijke opdrachtgever voor<br />
het bedrijfsleven.<br />
nieuw kiessysteem voor waterschappen<br />
Het waterschap wordt betaald en bestuurd door belanghebbenden.<br />
Zo betalen burgers, bedrijven, de landbouw en<br />
natuurorganisaties allemaal mee aan het waterschap, maar<br />
hebben ook een plek in het bestuur om het beleid te bepalen.<br />
Het bedrijfsleven heeft (samen met anderen) invloed op de<br />
belastingheffing en bijvoorbeeld het vergunningenbeleid. De<br />
regering heeft onlangs de waterschapswet aangepast en een<br />
nieuw verkiezingensysteem geïntroduceerd. Een waterschapsbestuur<br />
heeft voortaan tussen de 18 en 30 bestuurszetels. Van<br />
deze zetels zijn tussen de 7 en de 9 zetels bestemd voor het<br />
bedrijfsleven, de landbouw en natuurorganisaties. Dit zijn de<br />
geborgde zetels. Voor de andere zetels kunnen bepaalde<br />
groeperingen die een belang hebben bij water een lijst van<br />
kandidaten opstellen waarop gestemd kan worden. In de<br />
praktijk zullen vooral politieke partijen zo’n lijst maken. Het<br />
is van belang dat het bedrijfsleven hierop inspeelt door goede<br />
kandidaten te steunen op weg naar de verkiezingen.<br />
Bedrijfsleven wil actief kandidaten steunen<br />
Het bedrijfsleven zal de komende tijd actief op zoek gaan naar<br />
gekwalificeerde kandidaten voor de verkiezingen in 2008. Deze<br />
kandidaten mogen rekenen op steun van het georganiseerde<br />
bedrijfsleven. Dat willen zij doen door de kandidaten ruimte<br />
te bieden in de lokale bladen om zichzelf te profileren bij het<br />
bedrijfsleven en bij burgers. Uiteindelijk gaat het er immers<br />
om dat iemand voldoende kiezers achter zich krijgt. Ook wil<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> bestuurders van waterschappen regelmatig<br />
uitnodigen om belangrijke onderwerpen te bespreken die op<br />
Landelijk draagt het bedrijfsleven ruim<br />
450 miljoen euro bij aan de totale<br />
heffingen van de waterschappen. Dit is<br />
21% van de totale heffing door waterschappen<br />
in Nederland.<br />
de bestuurs-agenda van het waterschap staan en het bedrijfsleven<br />
raken.<br />
politieke partijen zijn belangrijk<br />
Politieke partijen als het CDA, de PvdA en de VVD zullen ook<br />
met een lijst van kandidaten komen. Dit biedt de mogelijkheid<br />
om ook via dat kanaal in aanraking te komen met bestuurders<br />
die oog hebben voor de belangen van het bedrijfsleven. Daarom<br />
zal <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> overleggen met provinciale politieke<br />
partijen over wat er bereikt dient te worden in het waterschap<br />
(een inhoudelijk programma) en welke kandidaten het bedrijfsleven<br />
ondersteunt. Op die manier hoopt <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
aandacht voor de belangen van het bedrijfsleven en industrie<br />
bij de politiek op de agenda te krijgen.<br />
wat draagt het bedrijfsleven in noord nederland<br />
financieel bij?<br />
De totale waterschapslasten worden verdeeld over een drietal<br />
taken:<br />
> waterkering<br />
> waterkwantiteit<br />
> waterkwaliteit<br />
De taken kering en kwantiteit zijn verder uitgesplitst naar de<br />
volgende categorieën:<br />
> gebouwd<br />
> ingezetenen<br />
> ongebouwd<br />
De categorie gebouwd heeft betrekking op gebouwde<br />
objecten. De eigenaar van een object betaalt naar rato van de<br />
economische waarde (WOZ) van het object. Hoe duurder een<br />
pand is, des te meer de eigenaar betaalt. In deze categorie<br />
vallen ook de bedrijfsgebouwen. De ingezetenen heffing wordt<br />
per huishouden betaald. De categorie ongebouwd heeft<br />
betrekking op de economische waarde per hectare. Deze<br />
categorie bestaat voornamelijk uit agrariërs, maar voor een<br />
klein deel ook uit bedrijven.<br />
De taak kwaliteit heeft betrekking op de verontreinigingsheffing<br />
en wordt uitgesplitst naar woningen en bedrijven. Het<br />
aandeel van noordelijke bedrijven in de totale waterschapslasten<br />
en in de lasten van de taak kwaliteit ziet er per waterschap<br />
als volgt uit:<br />
Waterschap Percentage bijdrage bedrijfsleven Percentage van de<br />
verontreinigingsheffing totale waterschapslasten<br />
Wetterskip Fryslân 30% 15%<br />
<strong>Noord</strong>erzijlvest 20% 10%<br />
Hunze en Aa 28% 17,5%<br />
Reest en Wieden 28% 16%<br />
Velt en Vecht 25% 16%<br />
17
18 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008<br />
���������������<br />
����������������������������<br />
������������������<br />
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������<br />
�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������<br />
������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������<br />
�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������<br />
����������������������������������������<br />
Untitled-1 1 24-10-2007 14:27:27
wat wil het bedrijfsleven de komende tijd?<br />
Het bedrijfsleven heeft een noordelijk programma met 10<br />
punten opgesteld voor de toekomstige agenda van het waterschapsbestuur.<br />
Dit vormt de inzet waar de komende tijd mee<br />
aan de slag wordt gegaan.<br />
agenda bedrijfsleven<br />
> Zee- en rivierdijken moeten op orde zijn en blijven<br />
gefinancierd via de algemene middelen.<br />
> De watersysteemheffing voor droge voeten mag niet sneller<br />
stijgen dan de inflatie.<br />
> Om de transparantie in de boekhouding van waterschappen<br />
te bevorderen, is het nodig dat er een goede benchmark met<br />
uniforme rekenregels komt.<br />
> Elk jaar moet de waterketen (zuivering en riolering) 2%<br />
efficiënter werken. De zuiveringsheffing moet dalen met<br />
2% per jaar.<br />
> Om de waterketen efficiënter te krijgen, moet gestreefd<br />
worden naar een zelfstandig waterketenbedrijf waarin riolering<br />
en zuivering zijn ondergebracht.<br />
> De rekening van de zuivering die bedrijven ontvangen mag<br />
alleen bestaan uit gemaakte kosten voor de zuivering.<br />
> Er moet zo snel mogelijk gewerkt worden aan de één-loketfunctie<br />
voor de milieu- en de lozingsvergunning.<br />
> De organisatie van het waterbeheer in Nederland moet<br />
plaatsvinden volgens de stroomgebiedsbenadering.<br />
> Bedrijven en burgers moeten blijvend betrokken worden bij<br />
uitvoering van het waterbeleid (Kaderrichtlijn Water en Waterbeheer<br />
21e eeuw).<br />
> Er moet meer balans komen in de zeggenschap en de lastentoedeling<br />
van bedrijven binnen het waterschap.<br />
19<br />
acties van vno-nCw<br />
De komende tijd zal <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> geschikte kandidaten<br />
werven. Daarnaast zal worden overlegd met politieke fracties<br />
die ook lijsten van kandidaten zullen opstellen en een<br />
inhoudelijk programma gaan maken. Ook wordt contact gelegd<br />
met LTO <strong>Noord</strong>, MKB <strong>Noord</strong>, Bouwend Nederland <strong>Noord</strong> en de<br />
Kamer van Koophandel om te bezien of kandidaten over en<br />
weer gesteund kunnen worden. Via de krant en de bladen<br />
zullen kandidaten zich presenteren.<br />
wat kunt u doen?<br />
Mocht u zelf affiniteit hebben met water en waterschappen en<br />
in de gelegenheid zijn hier bestuurswerk voor te verrichten, dan<br />
kunt u contact opnemen met:<br />
Akke Groenewoud van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> (06 218 82 871 of<br />
050 534 38 44) a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl<br />
Tot slot kunt u zich op de lijst laten plaatsen via de Kamer van<br />
Koophandel of op lijsten van politieke fracties.
20 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008<br />
Jan-Willem Lobeek<br />
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl<br />
“Je moet niet proberen de minpunten te<br />
verbeteren, maar juist excelleren in sterke<br />
punten”. Volgens Marc Lammers droeg deze<br />
strategie bij aan het WK-goud van de<br />
Nederlandse hockeydames, en is het ook<br />
1-op-1 toepasbaar in het bedrijfsleven.<br />
Foto’s: Bas van Mierlo<br />
Sportieve Zaken: strategieën voor succes<br />
winnaars hebben een plan,<br />
verliezers een excuus<br />
Dat Thialf meer is dan een overdekte schaatsbaan bleek tijdens<br />
de bijeenkomst Sportieve Zaken 16 januari jl. De locatie eigende<br />
zich ook uitstekend om mensen aan het woord te laten over de<br />
relatie sport en bedrijfsleven. De magie van het ijs was overal in<br />
het complex voelbaar en met de input van de inspirerende<br />
sprekers werd het een bijzondere middag.<br />
Imago<br />
Als eerste stond Yme Kuiper, directeur SC Heerenveen, stil bij<br />
de succesfactoren van zijn voetbalclub. Ooit eind jaren zeventig<br />
actief in de onderste regionen van de eerste divisie, tegenwoordig<br />
een stabiele subtopper. Onder leiding van ex-voorzitter<br />
Riemer van der Velde heeft men de weg naar boven ingezet.<br />
Hoewel er over de strategie geen letter op papier stond,<br />
bestond er onder de betrokkenen een duidelijke consensus over<br />
de marsroute: het neerzetten van een sterk imago, financieel
verenIGInG opInIe<br />
Yme Kuiper (directeur SC<br />
Heerenveen)<br />
Heleen Crielaard (hoofd<br />
sponsoring Rabobank)<br />
gezond en stapje-voor-stapje. Maar vooral, blijven vasthouden<br />
aan de ingezette koers en niet bij tegenvallende prestaties het<br />
roer radicaal omgooien.<br />
Het koesteren van het imago bleek een gouden zet. Hierdoor is<br />
de marktwaarde van SC Heerenveen enorm toegenomen. Deze<br />
winst kon ook worden omgezet in sportief succes. Toevallige<br />
rimpelingen, zoals de turbulentie rondom het vertrek van voetballer<br />
Afonso Alves worden binnen deze succesvolle strategie<br />
moeiteloos opgenomen.<br />
sponsoringstrategie<br />
Het verhaal van Yme Kuiper sloot goed aan bij de visie van<br />
Heleen Crielaard. Als ex-top volleyballster is zij nu als hoofd<br />
sponsoring van Rabobank Nederland de meest invloedrijke<br />
vrouw op het gebied van sponsoring. Imago en kwaliteit van<br />
‘Blijven vasthouden aan de<br />
ingezette koers en niet bij<br />
tegenvallende prestaties het<br />
roer radicaal omgooien’<br />
het merk Rabobank liepen als een rode draad door haar<br />
presentatie. Rabobank Nederland is samen met haar lokale<br />
Rabobanken de grootste sponsor van Nederland. Op nationaal<br />
niveau wordt dit gedaan in twee sectoren: cultuur en sport.<br />
Binnen de sport heeft men ook scherpe keuzes gemaakt: een<br />
drietal disciplines (hockey, wielrennen en paardensport) maar<br />
dan wel zowel op topsport als op breedtesport niveau. Men<br />
kiest ook voor langjarige verbindingen met de sport. Dit draagt<br />
op een goede manier bij aan het betrouwbaarheidsimago van<br />
de bank.<br />
Dat de communicatiestrategie, waarvan de sportsponsoring een<br />
belangrijk onderdeel uitmaakt, succesvol is bleek wel tijdens de<br />
laatste Tour de France. Waar de waardering voor zowel de wielrenner<br />
Rasmussen als de wielersport als geheel onderuit ging,<br />
bleef het imago van Rabobank overeind. Ook de commotie<br />
rond de Op-maat hypotheek heeft aangetoond dat het sterke<br />
merk tegen een stootje kan. Dat is mede te danken aan de<br />
strategische verbinding met sport.<br />
Marc Lammers (bondscoach<br />
Nederlandse hockeyvrouwen)<br />
Jarko Nieweg (directeur Thialf)<br />
Innovatie en teamprestatie<br />
De Nederlandse hockeydames behoren tot de dragers van het<br />
succes van de Rabobank. Bondscoach Marc Lammers gaf met<br />
zijn inspirerende betoog een inkijkje in zijn strategie. Die draait<br />
om de woorden innovatie en teamprestatie. Aan de hand van<br />
een aantal voorbeelden liet hij zien hoe hij door middel van<br />
innovatie tot betere analyses kon komen, zijn speelsters sneller<br />
konden herstellen of beter met zijn speelsters in het veld kon<br />
communiceren. In de topsport zijn de verschillen klein en de<br />
mogelijke verbeteringen door innovatie ook. Maar dat kleine<br />
verschil kan wel het verschil bepalen tussen winst en verlies<br />
(goud of zilver) zijn. Lammers: ‘2% verbetering lijkt weinig,<br />
maar 50 keer 2% is ook 100% verbetering.’<br />
Ook nam Lammers zichzelf kritisch onder de loep. Hij verklaarde<br />
zichzelf tot schuldige aan het missen van het goud bij de<br />
Olympische Spelen in Athene. Hij had zijn speelsters verkeerd<br />
benaderd. Met behulp van zijn eigen coach (!) vond Lammers<br />
een betere manier om zijn speelsters te laten presteren: hij gaf<br />
ze veel meer eigen verantwoordelijkheid. Hij liet ze zelf<br />
bedenken hoe ze het best hun tegenspeelster konden uitschakelen<br />
in plaats van het vóór hen te bedenken.<br />
Maar het ging verder dan dat. Hij verlegde de aandacht van<br />
“output” naar “performance”, van een team met alleskunners<br />
naar een mix van specialisten. Daarbij legde hij de focus niet<br />
meer op de minpunten van de speelsters, maar juist op hun<br />
sterke punten.<br />
Goud<br />
Zijn ingezette strategie werd in 2006 rijkelijk beloond met<br />
goud. Een streven dat veel ondernemers aanspreekt. Bij de<br />
bijeenkomst <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> Sport en Zaken in 2007 bleek al<br />
dat topsporters en ondernemers de wil om te winnen delen. De<br />
woorden van de sprekers tijdens de recente bijeenkomst<br />
Sportieve Zaken werden enthousiast opgenomen door de<br />
aanwezigen. Want zoals het in de sport geldt: winnaars hebben<br />
altijd gelijk. Om met Lammers te spreken: “Winnaars hebben<br />
een plan, verliezers een excuus”.<<br />
21
22 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008 Peter Buurman<br />
p.buurman@vno-ncwnoord.nl<br />
Zondernemers<br />
klein percentage studenten<br />
wil ondernemen<br />
Slechts een klein percentage van de<br />
studenten ziet voor zichzelf een toekomst<br />
als ondernemer. Hier ligt een grote uitdaging<br />
voor de kennisinstellingen, maar ook voor<br />
ondernemers.<br />
Bernard Wientjes bezoekt jonge ondernemers in de Mediacentrale<br />
verontrustende cijfers<br />
Volgens recent onderzoek* vinden studenten (hbo en<br />
universitair) in grote meerderheid dat hun opleiding ondernemerschap<br />
te weinig bevordert. Slechts twintig procent van de<br />
hbo-studenten vindt dat ze goed gestimuleerd worden om te<br />
ondernemen. Van de studenten die de ambitie hebben<br />
ondernemer te worden, stelt zeventig procent dat ze hier<br />
onvoldoende stimulansen toe hebben gehad. De ondernemers<br />
in spé vormen maar een kleine groep binnen de ondervraagde<br />
studenten. Ruim tweederde van de hbo-studenten heeft geen<br />
wens om te ondernemen. Bij universitaire studenten ligt dit<br />
percentage op tachtig procent. Uit het onderzoek blijkt ook
opInIe<br />
dat slechts eenderde van de studenten op dit moment gebruik<br />
maakt van de mogelijkheden die er zijn om in de stage invulling<br />
te geven aan ondernemerschap. Deze verontrustende cijfers<br />
laten zien dat zowel de kennisinstellingen als ondernemers aan<br />
de bak moeten.<br />
ondernemerstalent belangrijk<br />
Voor de dynamiek en werkgelegenheid in <strong>Noord</strong>-Nederland is<br />
het volgens <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> van groot belang dat de interesse<br />
voor het ondernemerschap al op jonge leeftijd op positieve<br />
wijze bij scholieren onder de aandacht wordt gebracht.<br />
Jongeren met kwaliteiten en ambitie moeten de kans krijgen<br />
hun ondernemerstalent te ontwikkelen. Voor de noordelijke<br />
economie is een ondernemende houding onmisbaar. Daarom<br />
verdient het ondernemerschap binnen het onderwijs meer<br />
aandacht.<br />
kenniscentrum hanzehogeschool<br />
Op de Hanzehogeschool Groningen wordt ondernemerschap<br />
onder andere bevorderd door het Kenniscentrum Ondernemerschap<br />
(KCO). Dit netwerk van lectoren, promovendi, docenten,<br />
studenten, ondernemers en andere organisaties wil graag dat<br />
meer studenten gaan ondernemen en dat bedrijven béter gaan<br />
ondernemen. Het centrum bundelt de kennis binnen de Hanzehogeschool<br />
op het gebied van ondernemerschap en maakt deze<br />
toegankelijk voor studenten. Vanuit het KCO wordt een impuls<br />
gegeven aan de vertaling van deze kennis naar nieuwe onderwijsontwikkeling.<br />
Door ondernemerschap onderdeel te laten<br />
zijn van het onderwijs worden kennis en inzichten gedeeld.<br />
Bovendien helpt het studenten bij het starten van een onderneming.<br />
Het Kenniscentrum Ondernemerschap onderhoudt<br />
nauw contact met <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>.<br />
jong ondernemen<br />
Jong Ondernemen, opgericht in 1990, is een ideële onafhankelijke<br />
stichting met doelstellingen zonder enig winstoogmerk. De<br />
initiatiefnemers waren ABN AMRO, <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> en MKB-Nederland<br />
in nauwe samenwerking met het Ministerie van<br />
Economische Zaken, de Kamer van Koophandel en de NOvAA.<br />
De organisatie laat leerlingen en studenten tijdens hun<br />
opleiding ondernemingsvaardigheden ontwikkelen door middel<br />
van ‘learning by doing’. Jong Ondernemen wil er voor zorgen<br />
dat zo veel mogelijk jongeren zich in het maatschappelijk<br />
verkeer gaan gedragen als ondernemend werknemer of<br />
zelfstandig ondernemer worden. Jong Ondernemen wil haar<br />
missie realiseren door te excelleren met programma’s die:<br />
> worden aangeboden aan onderwijsinstellingen binnen het<br />
curriculum;<br />
> zijn gebaseerd op het runnen van een ‘echt’ bedrijf;<br />
> worden aangeboden in een beschermde omgeving<br />
(aansprakelijkheid ligt niet bij de onderwijsinstellingen/<br />
deelnemers maar bij Jong Ondernemen);<br />
> gratis zijn (primair onderwijs en HAVO/VWO) of tegen een<br />
vergoeding die ver onder de kostprijs ligt (VMBO, MBO, HBO<br />
en WO).<br />
Bijeenkomst op 3 april<br />
Op 3 april 2008 zal <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> samen met de<br />
Hanzehogeschool de bijeenkomst ‘De nieuwe ondernemer’<br />
organiseren. Hierin staan alle aspecten van ondernemerschap<br />
en onderwijs centraal. Ook het internationale ondernemen<br />
en de ondernemende medewerker komen hierin aan bod.<br />
De workshops zullen worden begeleid door deans en<br />
lectoren. En de Hanzehogeschool zal de discussie aangaan<br />
met de aanwezige ondernemers om nog beter te kunnen<br />
inspelen op de vragen uit de markt. Binnenkort ontvangt u<br />
hiervoor de uitnodiging.<br />
Stichting Jong Ondernemen heeft (samen met KvK) een ondernemersspel<br />
ontwikkeld voor groep 8 van de basisschool, Kids in<br />
Biz.<br />
23<br />
student- en startende ondernemers<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> organiseert in samenwerking met incubators<br />
YEAH! en Studenterprise verschillende initiatieven om (student)<br />
ondernemers sneller en beter in contact te brengen met het<br />
bedrijfsleven in de regio. Dit kan door bedrijfsbezoeken,<br />
gezamenlijke bijeenkomsten, kennismakingen met informal<br />
investors, workshops en gastcolleges. Student-ondernemers<br />
kunnen tevens tegen gereduceerd tarief lid worden bij<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>. Ook ondersteunt <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> het<br />
project Jonge Honden. Dit is het initiatief van een groep jonge<br />
ondernemers die als belangrijkste doelstelling hebben om<br />
ondernemerschap te promoten en te stimuleren onder jonge,<br />
initiatiefrijke en creatieve mensen. Ze richten zich voornamelijk<br />
op MBO, HBO en WO studenten met een eigen onderneming of<br />
met de wens een eigen onderneming te starten. Via interactieve<br />
thematische netwerkbijeenkomsten licht Jonge Honden ondernemers<br />
(in spé) voor.<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> onderhoudt contacten met Frisjes in<br />
Leeuwarden. Dit is een organisatie die studenten, afgestudeerden<br />
en anderen ontwikkelingskansen in het <strong>Noord</strong>en wil<br />
bieden. Dit initiatief wordt gedreven door de wil om ‘jonge’<br />
mensen met ontwikkelingspotentie als ontwerper of ondernemer<br />
binnen het <strong>Noord</strong>en te houden. Zij kunnen met bagage<br />
bij bedrijven aankloppen of zelf een onderneming starten.<br />
Frisjes biedt ondersteuning door de juiste netwerken en<br />
contacten met de juiste bedrijven aan hen te koppelen.<br />
Daarnaast is <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> dit jaar gestart met ‘Spread your<br />
wings’. Dit is een concept waarbij leden een collega (startende-)<br />
ondernemer lid kunnen maken van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> en samen<br />
bijeenkomsten bezoeken. Zodoende kunnen zij snel<br />
geïntroduceerd worden in het grote ondernemersnetwerk. <<br />
* Het rapport Onderwijs en Ondernemerschap werd in<br />
opdracht van de ministeries van Onderwijs en Economische<br />
Zaken opgesteld door het Partnership Leren Ondernemen.
24 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008 Foto: John Stoel<br />
Grensoverschrijdend (I)<br />
Minister Ter Horst van Binnenlandse<br />
Zaken en staatssecretaris Timmermans<br />
van Europese Zaken willen de knelpunten<br />
in de grensoverschrijdende<br />
samenwerking aan gaan pakken. Om<br />
de kansen in de grensregio’s beter te<br />
benutten, willen zij praktische<br />
oplossingen zoeken voor deze hindernissen.<br />
Hierbij kan het gaan om<br />
verschillen in wet- en regelgeving,<br />
verschillende bevoegdheden of cultuurverschillen.<br />
Daartoe hebben beide<br />
bewindspersonen samen met provincieen<br />
gemeentebestuurders een intentieverklaring<br />
opgesteld. Het is de bedoeling<br />
om in mei 2008 een gezamenlijke agenda<br />
van Rijk en medeoverheden te<br />
presenteren voor knelpunten en<br />
oplossingen. Op basis van deze agenda<br />
kan Nederland vervolgens het overleg<br />
aangaan met buurlanden. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong><br />
<strong>Noord</strong> en <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Midden hebben zich<br />
verheugd getoond over het initiatief en<br />
hebben erop gewezen dat werkgevers<br />
sinds een klein jaar eenzelfde doel<br />
hebben binnen het Verbund<br />
Niederlandisch-Deutscher Unternehmen<br />
(VNDU). Daarom is het VNDU ook een<br />
uitgelezen gesprekspartner bij het<br />
opstellen van deze gezamenlijke agenda.<br />
Via de aangesloten organisaties is dit<br />
Verbond representatief voor tienduizenden<br />
ondernemingen.<<br />
portaal drenthe<br />
De website www.drenthe.nl zal omgebouwd<br />
worden naar een Portaal<br />
Drenthe: een informatiebron voor<br />
wonen, werken, ondernemen, onderwijs,<br />
recreatie/toerisme, cultuur, nieuws en<br />
overheid. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Drenthe drong al<br />
lange tijd aan op het breder gebruiken<br />
van het webadres dan alleen voor<br />
het provinciaal bestuur. De site zal nu<br />
gebruikt gaan worden om het ‘Drenthegevoel’<br />
zichtbaar en voelbaar te maken.<br />
Mensen worden uitgedaagd om verder<br />
te kijken in de wereld die Drenthe heet.<<br />
zorgen over natura 2000<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong>, MKB Nederland en LTO<br />
Nederland hebben hun zorgen geuit over<br />
de haalbaarheid en betaalbaarheid van<br />
de invoering van Natura 2000. Nederland<br />
wijst 162 gebieden aan in het kader van<br />
het EU-initiatief om een samenhangend<br />
netwerk van beschermde natuurgebieden<br />
te creëren. De drie organisaties<br />
benadrukken dat bij de totstandkoming<br />
hiervan voldoende rekening gehouden<br />
moet worden met de belangen van<br />
ondernemingen, naast de ecologische<br />
belangen. Zo dienen langdurige<br />
vergunningsprocedures vermeden te<br />
worden. Er bestaat echter grote zorg<br />
dat dit onvoldoende zal gebeuren. De<br />
organisaties zijn er niet gerust op dat in<br />
de beheerplannen die straks per gebied<br />
worden opgesteld, voldoende waarborgen<br />
aanwezig zijn voor het goed<br />
meewegen van de economische<br />
belangen. Dit zorgt voor grote onzekerheid<br />
bij veel ondernemingen. Op korte<br />
termijn zullen <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong>, MKB-Nederland<br />
en LTO Nederland in een brief aan<br />
de Tweede Kamer hun zorgen en voorstellen<br />
nader toelichten.<<br />
hamburg tegen werelderfgoedstatus<br />
wadden<br />
De Duitse deelstaat Hamburg heeft<br />
zich op de valreep tegen de<br />
nominatie gekeerd van de Waddenzee<br />
voor de UNESCO Werelderfgoedlijst.<br />
Desondanks hebben de<br />
Nederlandse en Duitse overheid<br />
de gezamenlijke nominatie alsnog<br />
doorgezet. De negatieve reactie uit<br />
Hamburg heeft vooral te maken met<br />
de naderende verkiezingen op<br />
24 februari in deze stadsstaat.<<br />
Buitenlandse afgestudeerden mogen<br />
langer naar baan zoeken<br />
Studenten van buiten de Europese Unie<br />
die hier afstuderen, mogen voortaan<br />
langer in Nederland blijven. Het kabinet<br />
heeft het Besluit uitvoering Wet arbeid<br />
vreemdelingen en het Besluit uitbreiding<br />
en beperking kring verzekerden volksverzekeringen<br />
aangepast om dit<br />
mogelijk te maken. Na afronding van<br />
hun studie mogen studenten van buiten<br />
de EU een jaar lang naar werk zoeken.<br />
Tot voor kort bedroeg deze termijn drie<br />
maanden. Voorwaarde is wel dat deze<br />
studenten in hun eigen onderhoud voorzien<br />
en dus geen uitkering krijgen. Het<br />
minimale beginsalaris dat zij na dit jaar<br />
moeten gaan verdienen om als ‘kennismigrant’<br />
in Nederland te mogen werken,<br />
wordt verlaagd van 34.130 euro naar<br />
25.000 euro. Dit nieuwe bedrag staat<br />
beter in verhouding tot wat afgestudeerden<br />
in de praktijk kunnen verdienen.<<br />
Grensoverschrijdend (II)<br />
Recentelijk is in Bad Bentheim de<br />
overeenkomst “Nederland-Duitsland<br />
2007-2013” ondertekend. Daarmee werd<br />
de basis gelegd voor de voortzetting<br />
van grensoverschrijdende samenwerking<br />
langs de Nederlands-Duitse grens.<br />
Het INTERREG IV A-programma wordt<br />
door de EU met 138 miljoen euro gesubsidieerd.<br />
In totaal wordt de komende<br />
periode 290 miljoen euro geïnvesteerd<br />
in de economische ontwikkeling van<br />
de Nederlands-Duitse grensregio. Het<br />
programma wordt ondersteund door<br />
zeven Nederlandse provincies, vier Duits-<br />
Nederlandse EU regio’s en de ministeries<br />
van Economische Zaken van Nedersaksen<br />
en <strong>Noord</strong>rijn-Westfalen.<<br />
aCTuaLITeITen
verenIGInG<br />
De missie van de nieuwe Kamer van<br />
Koophandel is dezelfde gebleven: Wij<br />
stimuleren en ondersteunen (aspirant)<br />
ondernemers tot succesvol en<br />
vernieuwend ondernemerschap’. Verder<br />
is er het nodige veranderd. Het aantal<br />
bestuurders is teruggebracht van<br />
108 naar 24. Het aantal medewerkers<br />
bedraagt 150. Vanuit de 5 vestigingen<br />
(Groningen, Leeuwarden, Assen,<br />
Veendam en Emmen) zal invulling worden<br />
gegeven aan wettelijke taken en regiostimulering.<br />
Het blijft buitengewoon<br />
belangrijk hier samen met branches en<br />
koepelorganisaties van ondernemers<br />
invulling aan te geven.<br />
Bestuurlijke verankering<br />
Bij de vorming van het nieuwe bestuur<br />
van de Kamer van Koophandel <strong>Noord</strong>-<br />
Nederland is rekening gehouden met<br />
uiteenlopende criteria. Samen met<br />
andere benoemende organisaties (MKB<br />
<strong>Noord</strong> en vakbeweging) is echt werk<br />
gemaakt van een evenwichtige samenstelling.<br />
Zo is er gekeken naar SERrichtlijnen,<br />
afstemming met branches,<br />
verdeling continuïteit – vernieuwing;<br />
provinciale afstemming, leeftijd, man -<br />
vrouw, provinciale – regionale indeling.<br />
Daarbij is ook gekeken naar de overwegingen<br />
van het fusiebestuur en<br />
fusiedirectie. Tot slot hebben de keuzes<br />
van andere benoemende organisaties<br />
het keuzeproces tot het laatste moment<br />
beïnvloed.<br />
De samenstelling van de werkgeversgeleding<br />
(16 van de 24 zetels) kan gezien<br />
worden als één geïntegreerde gemeenschappelijke<br />
voordracht.<br />
De werkgeversgeleding (MKB <strong>Noord</strong> +<br />
Hans Haerkens<br />
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl<br />
Vanaf 1 januari 2008 staat er de nieuwe Kamer van<br />
Koophandel <strong>Noord</strong>-Nederland. Een felicitatie waard aan<br />
medewerkers en bestuurders.<br />
Afstemming met branches en<br />
koepels sleutel tot succes<br />
Jacob Emmelkamp (voorzitter<br />
KvK <strong>Noord</strong>-Nederland)<br />
kamer van koophandel<br />
noord-nederland goed van start<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>) start met 3 vrouwelijke<br />
ondernemers en zal met ingang van<br />
1 januari 2010 uit 4 vrouwelijke ondernemers<br />
bestaan. Alles bij elkaar 25%<br />
van de werkgeversdelegatie. De samenstelling<br />
van de ledenachterban is daarbij<br />
vertrekpunt geweest. Op basis van het<br />
geïntegreerde voorstel bereiken we<br />
conform afgesproken doelstelling een<br />
vernieuwingsslag van 50%. Goed voor de<br />
herkenbaarheid en goed voor het draag-<br />
25<br />
vlak van de eerste Kamer van Koophandel<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland.<br />
Het is de inzet van ondernemerskoepels<br />
geweest om goede ondernemers (v/m)<br />
het podium te bieden om namens het<br />
privaat georganiseerde bedrijfsleven in<br />
de voorhoede van de noordelijke Kamer<br />
van Koophandel te acteren. We zijn ons<br />
zeer bewust dat we hierin een bijzondere<br />
verantwoordelijkheid hebben. We<br />
vertrouwen erop hierin te zijn geslaagd.<<br />
Bestuur van de kamer van koophandel noord-nederland<br />
per 1 januari 2008<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> fractie bestaat uit de volgende personen:<br />
ir. G.F.J. Backx HZPC Holland B.V., Joure<br />
F. Boonstra Boonstra’s Internationaal Transportbedrijf B.V.,<br />
Leek<br />
A.H. Bruins Slot Alescon, Hoogeveen<br />
drs. S. Dijkstra Dijkstra Holding, Leek<br />
K.E. Engelse* Rabobank Leeuwarden - <strong>Noord</strong>west Friesland,<br />
Leeuwarden<br />
drs. N. Vanderveen MiF Warenhuis Vanderveen BV, Assen<br />
H.J. de Wit Harwig B.V., Emmen<br />
C.G. Zijderveld* Akzo Nobel Base Chemicals bv, Delfzijl<br />
MKB fractie bestaat uit de volgende personen:<br />
Mw. Mr. H. Littink Littink Advocatuur, Groningen,<br />
Mw. G. Hoekstra Hoekstra Suwâld, Suwâld<br />
Mw. B. de Vries Irish Pub-Eetcafé Paddy O’Ryan, Leeuwarden<br />
A.L.R. Nieveen Pegasus Ruitersport, Groningen<br />
H.A.S. van ’t Hoff Duplico B.V., Groningen<br />
A.B.W. Adema Bouwbedrijf De Vries, Leeuwarden<br />
T. Rolink T.M.S. Holland B.V., Emmen<br />
vacature<br />
* lid dagelijks bestuur
26 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008 Daan Bultje<br />
d.bultje@vno-ncwnoord.nl<br />
Ze bestaan pas anderhalf jaar,<br />
maar met (inter)nationale<br />
grootheden als KLM,<br />
Martinair, Essent, Menzis,<br />
Rabobank, Telfort & AFAB<br />
op hun klantenlijst is het<br />
Groningse marketingbureau<br />
StormMC met recht een partij<br />
die er toe doet in de wereld<br />
van de online marketing.<br />
Speerpunt is en blijft de resultaatgerichtheid.<br />
Online marketing is het<br />
middel bij uitstek om de resultaten<br />
inzichtelijk te maken. ‘Als je vooraf geen<br />
doelen stelt voor je marketingactiviteiten<br />
en niet stilstaat bij hoe en wat je wilt<br />
gaan evalueren, hoe kun je dan ooit<br />
weten of je succesvol bent?’ zo meent<br />
Pols. ‘We voeren totale campagnes uit<br />
voor klanten, maar geven ook trainingen<br />
en doen interim klussen.’ De focus ligt<br />
op online marketing, maar StormMC<br />
probeert altijd dienstverlening op maat<br />
te bieden. ‘Ons doel is een lange termijn<br />
samenwerking. We gaan niet voor de<br />
snelle winst.’<br />
Ze laten zich graag adviseren en<br />
inspireren door specialisten. Pols: ‘Via de<br />
Kamer van Koophandel hebben we vanaf<br />
het begin een bedrijfscoach ingeschakeld.<br />
We werden gekoppeld aan Bert<br />
Hooghoudt, een bekende naam in<br />
Groningen. Binnenkort zal hier een tweede<br />
persoon aan worden toegevoegd.’<br />
Foto: StormMC<br />
stormMC blijft aan kracht winnen<br />
Oprichters Sander Prinsen en Haico Pols<br />
kijken vol trots terug op een zeer succesvol<br />
2007. ‘We zijn zoals velen aan de<br />
keukentafel begonnen. Maar toen de<br />
kop eraf was hebben we al snel gekozen<br />
om ons te vestigen in de Mediacentrale.<br />
In het begin zaten we samen in een<br />
zweethokje van 25m 2 , zegt Prinsen. Daarna<br />
verhuisde StormMC naar een grotere<br />
ruimte binnen de Mediacentrale, met<br />
zicht op het trainingsveld van de FC. Toen<br />
de ruimte aan de Grote Markt vrijkwam<br />
waren ze er snel uit. Dat moest ook wel,<br />
want StormMC groeide uit zijn jasje.<br />
Voordat ze startten met StormMC<br />
bekleedden Prinsen en Pols beide een<br />
managementfunctie bij zoekmachine<br />
marketingbureau Traffic4u. Prinsen:<br />
‘Maar we wilden breder gaan in de<br />
marketing en voor onszelf beginnen. In<br />
het begin is het altijd even afwachten,<br />
maar dankzij onze kennis, ervaring en<br />
het uitgebreide netwerk hebben we een<br />
vliegende start gemaakt en zijn we vanaf<br />
dag één winstgevend geweest.’<br />
Inmiddels staan er 9 medewerkers op de<br />
loonlijst en wordt er verder gebouwd. De<br />
plannen voor 2008 zijn ambitieus. ‘Storm’<br />
wil tot de top 10 online marketingbureaus<br />
van Nederland behoren. Qua<br />
klantenportfolio, naamsbekendheid<br />
en zeker als het gaat om kwaliteit van<br />
de dienstverlening. De focus zal het<br />
komende jaar dan ook vooral liggen op<br />
het verder verbeteren van de interne<br />
kwaliteit en de dienstverlening. ‘Onze<br />
dienstverlening is zeer kennis intensief,<br />
we investeren er veel in om bij te blijven.’<br />
De ‘RvA’, zoals de heren het zelf gekscherend<br />
noemen, is het geweten van<br />
StormMC. ‘Er worden kritische vragen<br />
gesteld en dit dwingt ons om scherp te<br />
blijven. Qua strategie en bedrijfsvoering,<br />
maar ook op financieel gebied. Bert<br />
houdt ons altijd met beide benen op de<br />
grond’ zegt Prinsen.<br />
De sfeer op het kantoor aan de Grote<br />
Markt is gemoedelijk. ‘We willen een<br />
aantrekkelijke werkgever zijn voor goed<br />
personeel. Daarom hebben we een<br />
kantoor midden in de stad en zijn basisvoorwaarden<br />
als salaris gewoon goed.<br />
We geloven erg in eigen verantwoordelijkheid.<br />
Als je wilt kun je hier veel leren.<br />
Enige voorwaarde is dat je als persoon<br />
goed in het Storm-team past en erg<br />
ambitieus bent.’ Er ligt een stevige basis<br />
en de voorspellingen zien er hoopgevend<br />
uit. Al met al is de windverwachting<br />
gunstig: we gaan nog veel horen van<br />
StormMC!<<br />
prakTIjk
vno-nCw noord In aCTIe<br />
In deze rubriek houden we u op de hoogte van de activiteiten<br />
van vno-nCw noord in de regio.<br />
Nieuws uit Drenthe<br />
vijf technasia in drenthe<br />
Met ingang van volgend jaar start een<br />
netwerk van scholen in de provincie<br />
Drenthe met een technasium leerstroom.<br />
Het Hondsrug College uit Emmen, SG de<br />
Nieuwe Veste uit Coevorden, het Roelof<br />
van Echten College uit Hoogeveen en<br />
RSG Stad en Esch uit Meppel hebben de<br />
handen ineen geslagen.<br />
Er zijn gesprekken gaande met een vijfde<br />
school. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Drenthe heeft al<br />
geruime tijd gepleit voor de invoering<br />
van het succesvolle technasium-model.<br />
Gedeputeerde Haarsma had al in een<br />
eerder stadium een toezegging gedaan,<br />
wat uiteindelijk heeft geleid tot de<br />
concrete invulling door bovengenoemde<br />
scholen.<br />
Het technasium is een formule voor beter<br />
bèta-onderwijs. Het technasium is een<br />
onderwijsstroom voor vwo en havo. In<br />
deze formule staat het nieuwe examenvak<br />
Onderzoek en Ontwerpen centraal.<br />
Onderzoek en ontwerpen (O&O) wordt<br />
gegeven vanaf klas 1. Samenwerking met<br />
beroepspraktijk en vervolgopleiding is<br />
een vast onderdeel van projectopdrachten.<br />
Het technasium werkt met<br />
competenties die zijn geformuleerd vanuit<br />
beroepspraktijk en hoger onderwijs.<br />
In interessante projectopdrachten past<br />
een leerling theorie toe en ontwikkelt<br />
vaardigheden, die gevraagd worden in<br />
beroepspraktijk of vervolgopleiding.<br />
Denken is gekoppeld aan doen. Met<br />
technasium wordt gestreefd naar 15%<br />
meer instroom in de natuurprofielen en<br />
15% meer leerlingen die kiezen voor een<br />
vervolgopleiding in bèta of technisch<br />
hoger onderwijs.<<br />
Nieuws uit Friesland<br />
Bezoek denemarken<br />
In april 2008 zal een <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> delegatie<br />
onder leiding van Jan Ploeg (voorzitter<br />
Bovag) een bezoek brengen aan<br />
Denemarken. Centraal thema:<br />
verbetering bestuurlijke slagkracht bij<br />
lagere overheden. Bij die gelegenheid zal<br />
gesproken worden over het succes van<br />
Denemarken bij het bewerkstelligen van<br />
minder bureaucratie en meer professionaliteit<br />
op gemeentelijke schaal. <strong>VNO</strong>-<br />
<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> ondersteunt de inzet naar<br />
meer slagkracht van harte. Dit is vooral<br />
in de provincies Friesland en Groningen<br />
noodzakelijk, ten gunste van alle<br />
betrokkenen, te weten burgers, ondernemers<br />
en andere overheidsgeledingen.<br />
Gemeentelijke overheden vormen de<br />
belangrijkste gesprekspartner voor<br />
bedrijven. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> is ervan<br />
overtuigd dat gemeentes kleiner dan<br />
40.000 inwoners niet zijn berekend op de<br />
hedendaagse uitdagingen in een wereld<br />
die snel verandert. Hiermee wordt de<br />
gemeenschap geschaad in de behartiging<br />
van haar publieke belangen. Wetende<br />
dat bij gemeenteraadsverkiezingen de<br />
nationale kopstukken en actualiteiten<br />
mede-bepalend zijn voor de coalitievorming<br />
op lokale schaal, hebben ondernemers<br />
en burgers er alle belang bij dat<br />
de gemeentelijke basis-infrastructuur is<br />
berekend op haar taak.<<br />
Nieuws uit Groningen<br />
27<br />
eindelijk oplossing voor energieintensieve<br />
industrie in delfzijl<br />
Na ruim twee jaar touwtrekken is<br />
eindelijk een oplossing gevonden voor de<br />
energie-intensieve industrie in Delfzijl.<br />
Het consortium van bedrijven dat onderhandelde<br />
over een nieuw (goedkoop)<br />
stroomcontract, heeft met energieproducent<br />
E.On een langjarig contract is<br />
gesloten voor de levering van stroom op<br />
‘Europees marktconforme wijze’. Hiermee<br />
lijkt de toekomst van Aluminium<br />
Delfzijl (Aldel) en Akzo Nobel Chemicals<br />
in de havenplaats voor langere tijd veilig<br />
gesteld. Eind 2005 liep het oude stroomcontract<br />
voor de industrie ten einde.<br />
Bedrijven als Aldel en Akzo kwamen<br />
daardoor in de problemen. Grootverbruiker<br />
Kollo Sic raakte in moeilijkheden<br />
en de fabriek van Methanor moest<br />
de poorten sluiten. Voor de werkgelegenheid<br />
van duizenden mensen<br />
werd gevreesd. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> schreef<br />
in 2005 al een brandbrief, samen met<br />
zes andere organisaties, aan minister<br />
Brinkhorst waarin werd aangedrongen<br />
op een structurele oplossing. Ook heeft<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> in Den Haag de afgelopen<br />
jaren veelvuldig gewezen op de ongelijke<br />
concurrentiepositie van Nederland<br />
energie-intensieve bedrijven. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong><br />
Groningen is blij met het behaalde<br />
resultaat en blijft zich tevens inspannen<br />
voor een structurele oplossing voor<br />
de overige energie-intensieve<br />
bedrijvigheid.
28 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008<br />
Jan-Willem Lobeek<br />
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl<br />
Radjab is gevormd door zijn culturele<br />
achtergrond: zoon van een Syrische vader<br />
en een Nederlandse moeder, 34 jaar<br />
geleden geboren in Terneuzen en groot<br />
geworden in Vledderhuizen. Aqil Radjab:<br />
‘Er wordt soms teveel nadruk gelegd op<br />
de culturele verschillen van mijn ouders.<br />
Maar er zijn ook culturele verschillen<br />
tussen delen van Nederland. Dat heb<br />
ik zelf ondervonden. Ik ben geboren in<br />
het Westen en later naar het <strong>Noord</strong>en<br />
gekomen.’ Hij ziet zijn dubbele culturele<br />
achtergrond nu als een verrijking: ‘Toen<br />
ik in de puberteit zat heb ik er wel last<br />
van gehad. Ik was op zoek naar mijn<br />
identiteit. Nu zie ik het als een verrijking.<br />
Ik kies het beste van twee culturen.’<br />
avontuurlijk<br />
Radjab’s carrièrepad is net zo min<br />
standaard als zijn culturele achtergrond.<br />
‘Ik ben altijd avontuurlijk ingesteld<br />
geweest. Daarom heb ik mezelf destijds<br />
ook aangemeld bij de Marine. En toen ik<br />
daar afzwaaide wist ik al dat ik ondernemer<br />
wilde worden.’ Hij begon binnen<br />
een franchiseconstructie een technisch<br />
detacheringbureau Extra Hands en dat<br />
leidde na de recessie in 2002 tot een faillissement.<br />
‘Ik had heel veel enthousiasme<br />
maar te weinig kennis van zaken. Hierdoor<br />
heb ik een aantal fouten gemaakt.<br />
Uiteindelijk nam ik teveel risico’s en ging<br />
ik failliet. Daarin nam ik mijn gezin mee:<br />
wij moesten ons huis verkopen en we<br />
hadden niets meer.’<br />
opnieuw beginnen<br />
Voor velen zou dat een reden geweest<br />
zijn om bij de pakken neer te zitten.<br />
Maar korte tijd na het faillissement trad<br />
hij in dienst van een landelijke uitzendorganisatie<br />
en leerde daar de kneepjes van<br />
het vak. ‘Pas daar leerde ik echt wat uitzenden<br />
en detacheren was. Maar ik wist<br />
vervolgens ook hoe ik weer voor mezelf<br />
wilde beginnen.’ Inmiddels is hij directeur<br />
en grootaandeelhouder van Payroll<br />
Company, een payroll bedrijf waar<br />
momenteel dagelijks zo’n 600 medewerkers<br />
werkzaam zijn. ‘Toen ik weer voor<br />
mezelf wilde beginnen had ik de hulp<br />
van anderen nodig. Gelukkig heb ik toen<br />
een paar investeerders kunnen overtuigen<br />
van mijn idee: een uitzendbureau<br />
dat zich alleen met verlonen bezighoudt.<br />
De werving en selectie laat ik aan de<br />
opdrachtgevers zelf over, waardoor we<br />
significant goedkoper zijn.’<br />
Foto’s: Payroll Company,<br />
The Other Businessman-award<br />
Aqil Radjab, winnaar The Other Businessman-award<br />
‘Ik kies het beste van twee culturen’<br />
Aqil Radjab van de Payroll Company won<br />
in december 2007 de publieksprijs van The<br />
Other Businessman-award voor de beste<br />
muliticulturele entrepreneur van het jaar.<br />
De Emmense ondernemer kwam hiermee<br />
plotseling als multicultureel ondernemer in<br />
de spotlight te staan.<br />
‘Er zijn ook culturele<br />
verschillen tussen delen<br />
van Nederland’<br />
voorbeeldrol<br />
Op de vraag of hij zich als voorbeeld ziet<br />
voor andere (multiculturele) ondernemers<br />
antwoordt hij genuanceerd:<br />
‘Enerzijds wil ik graag zichtbaar zijn voor<br />
andere mensen met een andere culturele<br />
achtergrond, want als allochtoon<br />
ontmoet je nu eenmaal meer weerstand.<br />
Ik wil laten zien dat succes voor iedereen<br />
bereikbaar is. Maar eigenlijk wil ik dat<br />
aan iedereen laten zien. Anderzijds vind<br />
ik de vraag over de culturele achtergrond<br />
niet interessant. We leven in Nederland<br />
dus iedereen zal zich aan de heersende<br />
normen en waarden moeten aanpassen.<br />
Dat betekent niet dat men zijn eigen<br />
identiteit hoeft te verloochenen. Het<br />
gaat mij uiteindelijk om de persoon, niet<br />
om de achtergrond.’<<br />
prakTIjk
personaLIa<br />
Gert Bossinade is op<br />
1 januari j.l. toegetreden tot<br />
de maatschap van Plas &<br />
Bossinade advocaten en<br />
notarissen. Hij was al<br />
geruime tijd werkzaam bij<br />
Plas & Bossinade en heeft zich<br />
als kandidaat-notaris vooral<br />
gespecialiseerd in<br />
(commercieel) onroerend<br />
goed, zeescheepvaart,<br />
overdrachtsbelasting en<br />
omzetbelasting.<br />
derk eimers is per 1 januari<br />
2008 programmadirecteur<br />
‘Communicatieve<br />
Performance’ geworden bij<br />
PAS bv in Veendam. Hij geeft<br />
vorm en leiding aan deze unit<br />
die trainingen, colloquia en<br />
diverse manieren van<br />
gespreksleiding aanbiedt.<br />
roy Bilbé is toegetreden tot<br />
het College van Bestuur van<br />
de NHL. Bilbé is lid van de<br />
Raad van Toezicht van de NHL<br />
en treedt vanwege zijn inzet<br />
voor het CvB tijdelijk terug als<br />
toezichthouder. Hij zal zich<br />
bezig gaan houden met de<br />
nieuwbouw en de versterking<br />
en ontwikkeling van de<br />
financiële functie.<br />
Bram Bos heeft per 15<br />
januari Edwin Kuipers opgevolgd<br />
als algemeen<br />
directeur van BuyWays B.V.<br />
Kuipers richtte de internetonderneming<br />
eind 1998<br />
op. Bos was in de periode<br />
2003-2005 algemeen directeur<br />
van VVV Drenthe Plus en<br />
Marketing Drenthe en de<br />
afgelopen twee jaar Supply<br />
Chain Consultant voor Shell te<br />
Assen en Aberdeen.<br />
Gerrit volkers heeft besloten<br />
een punt te zetten achter zijn<br />
carrière van ruim 25 jaar bij de<br />
Rabobank. Volkers was meer<br />
dan tien jaar het gezicht van<br />
de Rabobank in Assen als<br />
algemeen directeur en was<br />
sinds 1 juni 2007 directeur<br />
Zakelijk. Deze functie wordt<br />
per 1 januari 2008 waargenomen<br />
door directievoorzitter<br />
Arie van der Spek<br />
tot in de definitieve opvolging<br />
is voorzien.<br />
sigrid sengers is door het<br />
Samenwerkingsverband<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland aangesteld<br />
als lobbyist in Brussel. Sengers<br />
was tot voor kort wethouder<br />
in de gemeente Slochteren<br />
namens de VVD. Zij zal zich<br />
in Brussel onder andere bezig<br />
gaan houden met het dossier<br />
´toekomst regionaal beleid´.<br />
Femke eerland is per 1<br />
januari de nieuwe algemeen<br />
directeur van <strong>Noord</strong>erzon,<br />
het jaarlijkse Performing Arts<br />
Festival van stad en provincie<br />
Groningen. Eerland neemt het<br />
stokje over van Mark Yeoman<br />
die aanblijft als artistiek<br />
directeur.<br />
Cees Groenewegen en arie<br />
Brink zijn per 31 december<br />
2007 uit de advocatenmaatschap<br />
Groenewegen,<br />
Brink & Vlessing advocatuur<br />
gestapt. Zij dragen de<br />
zeggenschap over aan Harry<br />
Poort, Robert Snorn en<br />
Martijn van Rongen.<br />
Adverteren in<br />
<strong>Noord</strong>Nieuws<br />
Nu te reserveren: advertenties<br />
voor Ledenboek 2008-2009;<br />
vraag naar de aantrekkelijke<br />
combitarieven<br />
Lilian de Winter: 0592-376933<br />
mail: advertentie@vangorcum.nl<br />
Meer weten over een persoonlijk lidmaatschap van<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>? Vraag een informatiepakket aan.<br />
Naam m/v<br />
Bedrijf<br />
Adres<br />
Postcode<br />
Plaats<br />
Telefoonnummer<br />
E-mailadres<br />
Antwoordkaart<br />
Knip deze antwoordkaart uit en stuur het naar:<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
Postbus 132<br />
9700 AC Groningen<br />
29
30 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008<br />
Akke Groenwoud<br />
a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl<br />
Ruim de helft van de Nederlandse vrouwen verricht betaalde<br />
arbeid. Enkele decennia terug zag dat beeld er heel anders uit.<br />
Een revolutionaire verandering heeft plaatsgevonden, maar van<br />
een voltooide revolutie is nog lang geen sprake. Sinds enkele<br />
jaren hebben we een sterk toegenomen aanbod van hoogopgeleide,<br />
ambitieuze vrouwen. Maar de mate waarin zij<br />
vertegenwoordigd zijn in hogere functies stelt nog steeds<br />
teleur.<br />
Conflict<br />
Verschillende verklaringen zijn te geven. Een optimistische<br />
variant luidt dat het vanzelf wel goed komt met de man/vrouwverdeling<br />
in de top, als we maar geduld betrachten. Een meer<br />
pessimistische – of eigenlijk: cynische – verklaring duidt erop<br />
dat Nederlandse beleidsmakers en beslissers eigenlijk helemaal<br />
geen probleem hebben met de geringe vertegenwoordiging<br />
Foto: Bas van Mierlo<br />
Het m/v-debat verdient meer urgentie<br />
een onvoltooide revolutie<br />
De participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt<br />
neemt met sprongen toe. Maar de<br />
doorstroming naar de top stagneert. Het<br />
diversiteitsdebat nader ontleed.<br />
van vrouwen in hoge(re) functies. Desgevraagd zullen zij braaf<br />
melden dat hun organisaties er alles aan doen om de situatie<br />
te verbeteren. Maar in de praktijk laten zij het afweten. Een<br />
andere mogelijke verklaring kan zijn dat het met de ambitie<br />
van vrouwen in de harde praktijk ‘tegenvalt’.<br />
keukentafel<br />
Het debat over ‘het glazen plafond’ stagneert, zeker nu het<br />
type ‘eigen schuld’-redeneringen weer de kop opsteekt. En al<br />
die tevreden Nederlandse vrouwen (én mannen), hoor je dan.<br />
Hierin gaat de suggestie schuil dat Nederlandse vrouwen geen<br />
(top)ambities zouden hebben. Verbreding van het debat kan<br />
helpen. De discussie houdt immers niet op bij de vraag waarom<br />
het goeddeels ontbreekt aan vrouwen in de top van het<br />
Nederlandse bedrijfsleven en in de publieke sector.<br />
Onherroepelijk raakt het debat ook aan het functioneren op<br />
de arbeidsmarkt van mannen en vrouwen in relatie tot hun<br />
verantwoordelijkheden thuis. Vrouwen staan in de onderhandelingen<br />
aan de keukentafel gewoonlijk zwakker dan hun<br />
man. Ze verdienen meestal minder en in een gezin met<br />
kinderen telt het hoogste inkomen nu eenmaal zwaar. De<br />
toegang tot goede kinderopvang is in Nederland ook nog<br />
steeds een probleem, waardoor de keuze voor een deeltijdbaan<br />
vaak snel is gemaakt. Voor een deel vrijwillig, voor een deel<br />
minder vrijwillig.<br />
opInIe
opvallend lief<br />
Maar van verontrusting is geen sprake. Dat komt omdat zowel<br />
de optimisten (‘het komt wel goed’) als de pessimisten (‘het is<br />
wel goed’) actie overbodig vinden. De krachten in het politiekmaatschappelijke<br />
speelveld die de emancipatie van mannen<br />
en vrouwen wel willen bevorderen, staan nu ook niet bepaald<br />
sterk. Zo ontbreekt het bijvoorbeeld aan een krachtdadige<br />
vrouwenbeweging.<br />
Nu is er geen gebrek aan vrouwen die op individuele basis<br />
proberen hun positie te verbeteren om zo tot de top door te<br />
dringen. Ook zijn er verschillende initiatieven binnen en buiten<br />
bedrijven die ambitieuze vrouwen op weg naar de top ondersteuning<br />
bieden. Maar die initiatieven zijn weer opvallend<br />
lief, zeker bezien in het licht van de situatie waarin Nederland<br />
verkeert als het gaat om de vertegenwoordiging van vrouwen<br />
in de top. Hoe valt de huidige impasse dan wel te doorbreken?<br />
werkelijke veranderingen door netwerken<br />
Werkelijke veranderingen zullen pas tot stand komen als er<br />
een effectieve coalitie ontstaat tussen vrouwennetwerken in<br />
bedrijven en vrouwenorganisaties daarbuiten. Netwerken<br />
2226 • Adv fc <strong>VNO</strong> 86*76 25-02-2004 15:58 Pagina 1<br />
Koeltechniek:<br />
Commercieel en<br />
Industrieel<br />
• Koelmeubelen<br />
• Koel- en vriescellen<br />
• Koel- en<br />
vriesinstallaties<br />
• Procesregeling<br />
Klimaatbeheersing<br />
• Airconditioning<br />
• Bedrijfsventilatie<br />
• Luchtbehandelingkasten<br />
• Warmtepompen<br />
Postbus 55, 9480 AB Vries<br />
Handelsweg 32<br />
9482 WE Vries/Tynaarlo<br />
Bedr.terr. Vriezerbrug<br />
a/d A28, afslag 35<br />
Telefoon (0592) 530 310<br />
Fax (0592) 530 315<br />
Internet: www.koelgroep.nl<br />
E-mail: info@koelgroep.nl<br />
U bent van harte<br />
welkom in onze<br />
500 m 2 grote<br />
showroom in Vries.<br />
Koeltechniek Dorenbos,<br />
Coolings Systems Holland,<br />
KoelAirco en Wiekamp<br />
Installaties maken deel uit<br />
van KoelGroep Dorenbos.<br />
‘Het staat immers buiten kijf<br />
dat vrouwen steeds harder nodig<br />
zijn op de arbeidsmarkt’<br />
dragen bij aan het creëren van hechte banden binnen een<br />
achtergestelde groep. Netwerken zijn ook in staat om met<br />
verrassende (media)acties de massa aan te spreken. Netwerken<br />
zullen hun aandacht moeten richten op het uitdragen van<br />
een heldere agenda met eenduidig geformuleerde doelen. In<br />
de huidige situatie wordt de schuld voor de volstrekt scheve<br />
verhoudingen in de top nog primair bij de vrouwen zelf gelegd;<br />
er is sprake van blaming the victim. Nagedacht kan worden over<br />
een verschuiving naar shaming the powerholder. Dat laatste is<br />
het geval wanneer sprake is van aantoonbare foute<br />
mechanismen.<br />
nieuwe mogelijkheden<br />
Het aanprijzen van vrouwen op de arbeidsmarkt vanwege hun<br />
‘bijzondere vrouwelijke kwaliteiten’ is tamelijk absurd. Geen<br />
mens die het in zijn hoofd haalt het zakelijke belang van<br />
‘mannelijke kwaliteiten’ te benadrukken. Er zullen zich de<br />
komende jaren vanzelf nieuwe mogelijkheden aandienen.<br />
Het staat immers buiten kijf dat vrouwen steeds harder nodig<br />
zijn op de arbeidsmarkt. Dat heeft ogenschijnlijk ook effecten<br />
op de mate van doorstroming naar topposities. Krapte op de<br />
arbeidsmarkt was ook in het verleden voor veel bedrijven de<br />
aanleiding om openingen te bieden aan vrouwen. Zo is het<br />
goed denkbaar dat zich de komende decennia onverwachte<br />
maar broodnodige kansen aandienen.<<br />
In samenwerking met Opportunity in Bedrijf, met dank voor het<br />
beschikbaar stellen van Inzicht/Uitzicht. Bovenstaand verslag betreft<br />
een samenvatting van aanbevelingen van Jan Willem Duyvendak en<br />
Fleur Seegers. Duyvendak is als hoogleraar verbonden aan de afdeling<br />
sociologie & antropologie van de Universiteit van Amsterdam, Sleegers<br />
werkt daar als onderzoeker.<br />
31
32 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008<br />
Hans Haerkens<br />
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl<br />
In het Aquaverium te Grou werd op 22 november de debatavond<br />
‘offensief gemeentelijke herindeling: fuseren of<br />
gefuseerd worden’ georganiseerd. De zaal vulde zich met<br />
ondernemers, meerdere burgemeesters en ook andere<br />
vertegenwoordigers uit het publieke domein. De heren Jan<br />
Ploeg (bondsvoorzitter BOVAG en lid dagelijks bestuur <strong>VNO</strong>-<br />
<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>), Sjoerd Galema (verantwoordelijk gedeputeerde<br />
provincie Friesland) en Maarten Reijgersberg (directeur en mede<br />
eigenaar van aannemersbedrijf De Boer en De Groot) namen<br />
plaats achter de forumtafel. De aftrap werd verzorgd door<br />
Hayo Apotheker, burgemeester Steenwijkerland, oud minister<br />
van LNV en oud-burgemeester van Leeuwarden, Veendam en<br />
Muntendam.<br />
eensgezindheid troef<br />
Opvallend was de grote eensgezindheid over de noodzaak van<br />
ingrijpen in vooral het aantal Friese gemeenten. Niet als doel op<br />
zich, maar als instrument om te komen tot een noodzakelijke<br />
Foto’s: Gitte Brugman<br />
Ondernemers klagen meer dan eens over gebrek aan professionaliteit en slagkracht<br />
van gemeenten. Vooral in Friesland woedt een stevig publiek debat over de schaalgrootte<br />
van gemeenten, maar hierin wordt het ondernemersperspectief node gemist.<br />
Eensgezind over gemeentelijke herindeling<br />
ondernemers laten hun stem<br />
horen over lokale bestuurskracht<br />
‘Snel aan de slag<br />
van onderop èn van bovenaf’<br />
vier onwaarheden over schaalvergroting<br />
> afstand tot burgers neemt toe<br />
> dienstverlening wordt zeker niet beter<br />
> gemeenschapszin neemt af<br />
> interesse om lokaal bestuurder te worden neemt af<br />
vergroting van de slagkracht. Waar Galema zich vooral wilde<br />
laten leiden door oproepen en initiatieven tot schaalvergroting<br />
van betrokken gemeentes zelf (proces van onderop), was een<br />
duidelijke meerderheid van de aanwezigen ervan overtuigd dat<br />
op hetzelfde moment een forse druk van bovenaf niet mocht<br />
ontbreken om tot het gewenste resultaat te komen. De historie<br />
van gemeentelijke herindeling kent een zeer lange geschiedenis<br />
van voornemens en vooraankondigingen met doorgaans<br />
teleurstellend gering resultaat. Daarenboven dient men zich<br />
terdege bewust te zijn van het momentum waarop het onderwerp<br />
vergroting van gemeentelijke slagkracht met succes kan<br />
worden geëffectueerd. De eerste twee jaren van een nieuwe<br />
periode lenen zich hiervoor beter dan een jaar dat voorafgaat<br />
aan gemeentelijke en provinciale verkiezingen.<br />
stip aan de horizon<br />
Door de nieuwe burgemeester van Leeuwarden Ferd Crone<br />
noord-nederland in een notendop<br />
Friesland kent 31 gemeenten en 642.000 inwoners. Met<br />
weglating van de drie grootste gemeenten is de gemiddelde<br />
grootte 16.100 inwoners. Voor de provincie Groningen<br />
met weglating van de hoofdstad bedraagt de gemiddelde<br />
schaalgrootte 16.600 inwoners. De gemiddelde gemeentelijke<br />
grootte in Drenthe met weglating van de 2 grootste<br />
gemeenten bedraagt 32.000 inwoners.<br />
verenIGInG
Jan Ploeg (voorzitter Bovag)<br />
nieuwe Fusiegemeente oost-Groningen<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> is content met het voornemen van de<br />
gemeenten Reiderland, Scheemda en Winschoten om met<br />
elkaar te fuseren. De raden van deze drie gemeenten namen<br />
op 23 januari j.l. het intentiebesluit tot herindeling. De<br />
gemeente die hierdoor ontstaat zal beter in staat zijn slagvaardiger<br />
en efficiënter op te treden, hetgeen de<br />
werd een oproep gedaan aan te geven hoe het toekomstige<br />
Friesland qua aantal en omvang van de gemeentes er uit zou<br />
behoren te zien. ‘Het is belangrijk te weten wat de stip aan de<br />
horizon is, waarnaar burgers zich kunnen richten.’ Het helemaal<br />
aan het vrije spel der krachten overlaten zal niet in alle regio’s<br />
toereikend zijn; bovendien is enige sturing van bovenaf aan te<br />
bevelen om ook oog te hebben en te houden voor andere te<br />
maken afwegingen. Keuzes in de ene regio kunnen van invloed<br />
zijn op de nog te maken keuzes in belendende gemeentes.<br />
ruimtelijk-economische verbanden<br />
Door het bestuur <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> Friesland zal desgevraagd een<br />
voorzet worden gegeven voor een schets van de gewenste<br />
bestuurlijke gemeentelijke setting van het nieuwe Friesland.<br />
Naast natuurlijke verbanden en samenwerkingsrelaties, dient<br />
bijzondere aandacht geschonken te worden aan de bestaande<br />
ruimtelijk-economische entiteit van nieuw te vormen<br />
verbanden.<br />
‘Bestuursopgave van<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland vraagt om<br />
schaalvergroting’<br />
‘Het wordt de hoogste tijd<br />
dat ook ondernemers hun stem<br />
laten doorklinken in het<br />
publieke debat over lokale<br />
bestuurskracht’<br />
Hayo Apotheker:<br />
“Besturen betekent ontwikkelen, ondernemen.<br />
Besturen is een visie en profiel uitdragen waarin posities<br />
worden gekozen. Besturen is zakelijk opereren en draagvlak<br />
creëren, waarin mensen worden aangesproken. Besturen is het<br />
maatschappelijk middenveld motiveren en samenwerken met<br />
organisaties en bedrijfsleven. Besturen is verantwoordelijkheden<br />
nemen en krijgen.”<br />
economische ontwikkeling in de regio ten goede komt. Juist<br />
een grensregio als Oost-Groningen is gebaat bij een<br />
grotere en sterkere gemeente. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> ondersteunt<br />
de gekozen hoofdrichting: grotere besluitvaardigheid door<br />
minder bestuurlijke drukte. Dit kan de economische impuls<br />
geven aan een regio waar dit zo hard nodig is. <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong><br />
<strong>Noord</strong> heeft er alle vertrouwen in dat dit voorbeeld elders in<br />
Groningen en Friesland spoedig navolging zal krijgen.<br />
Zo is het slecht voorstelbaar bij de indeling van een nieuwe<br />
gemeentelijke structuur in Friesland de haak om Leeuwarden<br />
te laten doorsnijden door liefst drie gemeentes. Het verdient<br />
aanbeveling hier te komen tot één nieuwe gemeente. Dit leidt<br />
onmiskenbaar tot een betere afweging van belangen, snellere<br />
besluitvorming en krachtiger positionering tegenover<br />
provinciale en nationale gesprekspartners.<br />
Onderkend moet worden dat in specifieke gevallen gestreefd<br />
dient te worden naar een 100.000 + gemeente waar in andere<br />
gevallen met een 40.000 + gemeente kan worden volstaan,<br />
afhankelijk van ruimtelijk economische en ook sociale<br />
verbanden. Er is een causaal verband tussen schaalgrootte van<br />
de gemeente en de te waarborgen professionaliteit van de<br />
ambtelijke organisatie. Geen enkele burger of ondernemer is<br />
gebaat bij een gemeentelijke organisatie die niet is berekend<br />
op de aan haar toevertrouwde taken of gebukt gaat onder een<br />
gebrekkige democratische legitimatie.<<br />
* Zie ook de publicatie ‘fuseren of gefuseerd worden’ in het derde nummer<br />
van <strong>Noord</strong>Nieuws (juni 2007), waarin aandacht is geschonken aan de<br />
gebreken en vermeende oplossingen van te kleine gemeentes.<br />
33
34 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008 Jan Eisenga<br />
eisenga@eisengawinadvies.nl<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland ook kansrijk op milieugebeid<br />
samen scheiden<br />
Ik was bij het jaarcongres op donderdag<br />
6 december jl. in Oldenburg. Leidmotiv:<br />
speerpunten voor een regio zonder<br />
grenzen. Intensievere internationale<br />
samenwerking tussen ondernemers met<br />
meer bedrijvendynamiek en arbeidsdynamiek.<br />
De rode draad van het<br />
congres vond ik dat wij fier en zelfbewust<br />
moeten zijn in onze regio. Daar<br />
is ook alle reden toe, als je bekijkt hoe<br />
bijvoorbeeld de haveneconomie, het<br />
watermanagement, de energie en de<br />
kennisinfrastructuur zich ontwikkelen.<br />
Er werd die dag opgeroepen tot meer<br />
zelfbewustzijn: vertrouwen op eigen<br />
kracht en eigen ambitie. We moeten als<br />
regio het initiatief nemen om dé regio<br />
van de BV Nederland te worden. Niet<br />
aan het voeteneind, maar als brug tussen<br />
<strong>Noord</strong>- en Oost-Europa en de rest van<br />
Nederland. Hiermee is een goed begin<br />
gemaakt door het Samenwerkingsverband<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland (SNN) dat<br />
onlangs het Energieakkoord heeft<br />
gesloten met het rijk. Een van de<br />
uitgangspunten is het realiseren van een<br />
CO 2 -reductie van 4,5 megaton.<br />
In het bovengenoemde rijtje ontwikkelingen<br />
mis ik echter de ambitie om<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland ook uit te bouwen tot<br />
een toonaangevende regio als het gaat<br />
om gescheiden inzameling van afval en<br />
het op gang brengen van een proces van<br />
recycling, gericht op hergebruik ervan.<br />
Onlangs publiceerde het rijk de Kabinetsvisie<br />
Maatschappelijk Verantwoord<br />
Ondernemen onder de titel ‘Inspireren,<br />
innoveren, integreren’. Hierin gaat het<br />
over de vraag hoe voorkomen kan<br />
worden dat bedrijven een bijdrage<br />
leveren aan het vergroten van<br />
problemen en hoe zij anderzijds een<br />
bijdrage kunnen leveren aan het<br />
oplossen van maatschappelijke<br />
problemen. Dit sluit haarfijn aan op de<br />
raamovereenkomst met betrekking tot<br />
het gescheiden inzamelen van<br />
verpakkingsafval, dat gesloten werd<br />
tussen het bedrijfsleven, de Vereniging<br />
van Nederlandse Gemeenten (VNG) en<br />
het ministerie van VROM. Gemeenten<br />
moeten zorgen voor een gescheiden<br />
inzameling van verpakkingen van<br />
huishoudens, met de bedoeling deze te<br />
hergebruiken. Deze verplichting startte<br />
voor de gemeenten al op 1 januari 2008.<br />
Hiermee heeft het ministerie van VROM<br />
grote ambities getoond, waarmee een<br />
belangrijke bijdrage kan worden<br />
geleverd aan de het milieuvraagstuk.<br />
aansprekend voorbeeld<br />
In het Groningse Westerkwartier is<br />
vooruitlopend op de raamovereenkomst<br />
in 2005 gestart met Milieuzak Nederland<br />
B.V.. De milieuzakken worden wekelijks<br />
opgehaald bij de huishoudens en<br />
vervolgens gesorteerd bij het bedrijf<br />
Gebr. Hummel Recycling te Leek met<br />
behulp van een sorteerinstallatie. Deze<br />
installatie zal in de nabije toekomst<br />
volledig geautomatiseerd zijn. Het<br />
belang van deze methode is groot en<br />
wordt nergens anders in Nederland<br />
toegepast. Er zijn fantastische resultaten<br />
behaald: jaarlijks wordt 30 kg milieuzakken<br />
per persoon per jaar opgehaald.<br />
Dit is in het werkgebied ruim 1 miljoen<br />
kilo, klaar voor de sortering en recycling.<br />
Zo worden petflessen hergebruikt voor<br />
het fabriceren van fleece. Uit onderzoek<br />
is gebleken dat de bevolking zeer<br />
tevreden is met deze werkwijze.<br />
De betrokken bedrijven en de drie<br />
gemeenten leveren daarmee een belangrijke<br />
bijdrage aan het oplossen van een<br />
maatschappelijk probleem. Deze aanpak<br />
en dit succes verdienen navolging.<br />
Mijn oproep is daarom deze:<br />
> Gemeenten: pak de handschoen van<br />
de raamovereenkomst met vaart op en<br />
zorg voor een gescheiden haal- of brengsysteem<br />
van het afval.<br />
> Bedrijfsleven: zorg voor een infra-<br />
structuur van sortering van dit afval,<br />
bedoeld voor een systeem van hergebruik;<br />
het systeem in het Westerkwartier<br />
toont aan dat het kan.<br />
Zorg ervoor dat het gescheiden afval niet<br />
naar ‘ver’ getransporteerd moet worden,<br />
maar dicht bij huis verwerkt kan worden.<br />
Zodoende wordt een belangrijke<br />
bijdrage geleverd aan de vermindering<br />
van de CO 2 uitstoot.<br />
> <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong>: maak tezamen met<br />
het SNN en de gemeenten van de noordelijke<br />
regio ook een innovatieve milieuregio;<br />
dit spoort met uw eigen beleid en<br />
met dat van het rijk.<<br />
vno-nCw noord, snn, en<br />
gemeenten: sla de handen ineen<br />
en aan de slag!<br />
Jan Eisenga<br />
EISENGAWINADVIES<br />
InGezonden
nIeuwe Leden<br />
H. Nijland<br />
S. Tibbesma<br />
R.A.F. Kamphuis<br />
Groningen ><br />
><br />
Friesland ><br />
><br />
Drenthe ><br />
><br />
Welkom nieuwe leden<br />
De volgende personen zijn lid geworden van de vereniging:<br />
drs. J.K. Beekhuizen Advisor Groep Holding, Winschoten<br />
G.W. van den Berg CWI <strong>Noord</strong>-Nederland, Groningen<br />
ir. A.A. van der Bles Conoship International Design & Technology, Groningen<br />
W. Broers Unique Nederland, Groningen<br />
Mw drs. P.W. Geerdink N.V. Waterbedrijf Groningen, Groningen<br />
dr. F.J. van Graaf Hanze University Groningen, Groningen<br />
M. Hensema UWV WW Werk, Groningen<br />
D. van der Leeuw Beljon + Westerterp B.V., Groningen<br />
J. Lindemulder Higher Consultancy, Zwolle<br />
Mw mr. M. Nieuwenhuis De Haan Advocaten en Notarissen, Groningen<br />
H. Nijland FC Groningen, Groningen<br />
S. Radersma DHV BV Ruimte en Mobiliteit, Groningen<br />
M. Roelandschap UWV WW Werk, Groningen<br />
Mw I.M. de Rover Essyn Nederland, Groningen<br />
E.J. Ruessink Randstad HR-Solutions, Groningen<br />
H. Sietsma Ernst & Young, Groningen<br />
S. Sieburgh Sjoerdsma RWE Power Benelux, Groningen<br />
J. Veldhuizen TNO Informatie- en Communicatietechnologie, Groningen<br />
M. Veling Century Auto Groep, Groningen<br />
Mw E. Waanders Apunto, Groningen<br />
A. Warmerdam Warpnet, Groningen<br />
ing. E. van den Akker MBA TNO Informatie- en Communicatietechnologie, Groningen<br />
J.C. Dijk Dijkszicht BV, Haren<br />
Douma Bouwbedrijf Reitsma B.V., Drachten<br />
Mw E.H. Elgersma Dommerholt Advocaten, Heerenveen<br />
J. Gaakeer Prins Dokkum B.V., Dokkum<br />
W. Goodijk Instituut Service Management B.V., Leeuwarden<br />
B.J. van der Heiden Christopher Verne B.V., Sneek<br />
R. Krijnsen IJssel Technologie, Zwolle<br />
T. Mullié Halbertsma Pallets Grouw B.V., Assen<br />
mr. M.J. Olman Olmanagement, Goutum<br />
H. Snijder Omrop Fryslân, Leeuwarden<br />
S. Tibbesma MBA Rabobank Gorredijk-Haulerwijk, Gorredijk<br />
F. Tuininga Postbank N.V., Leeuwarden<br />
Mw J. Walstra Instituut Service Management B.V., Leeuwarden<br />
R.J. Damhuis CWI Emmen, Emmen<br />
J. van den Berg Honeywell B.V., Combustion Controls Center Europe, Emmen<br />
J.P. Goos Go! Personeelsdiensten, Roden<br />
ing D.P. Hage Industrie- en handelsonderneming Elton b.v., Roden<br />
J.J. Hemel RA HLB Nannen Accountants & Belastingadviseurs, Emmen<br />
mr. J.F.M. Hennekam Unigarant NV, Hoogeveen<br />
drs. J.A. van Houwelingen Personalis, Assen<br />
drs. R.A.F. Kamphuis Robert Kamphuis Consultancy & Ondernemerschap, Bussum<br />
S.T. Lenten !Pet drukkers en vormgevers, Hoogeveen<br />
T.A. Mous Rabobank Borger-Klenckeland, Borger<br />
Mw J. Smeenge-Reinders CWI Assen, Assen<br />
H. Veldkamp TNO Informatie- en Communicatietechnologie, Groningen<br />
Mw mr E.C. van der Waaij-<br />
Bouwer Nederlandse Aardolie Maatschappij BV, Assen<br />
ir. L. van der Werff BOAG Oost BV, Rotterdam<br />
O. van der Wiel Tank- en Apparatenbouw De Blesse BV, Steenwijk<br />
35
36 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008 Akke Groenewoud<br />
a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl<br />
Hoe is het een jaar later met…<br />
een jaar geleden heeft u het<br />
commando over de vliegbasis van<br />
Leeuwarden overgenomen.<br />
hoe is het afgelopen jaar voor u<br />
verlopen?<br />
‘Uitstekend. Allereerst was het geweldig<br />
basiscommandant te worden. Dat is toch<br />
een soort jongensdroom. Als de zaken<br />
dan ook nog heel goed lopen, dan is dat<br />
helemaal een goed gevoel.’<br />
de zaken lopen goed? wat houdt dat<br />
voor een basiscommandant in?<br />
‘Voor ons betekent dat het produceren<br />
van vlieguren. Als we genoeg vlieguren<br />
produceren, kunnen we onze mensen<br />
goed voorbereid uitzenden. Deze vlieguren<br />
productie hebben we in de 2e helft<br />
van 2007 flink kunnen verbeteren. Tot juli<br />
was Leeuwarden verantwoordelijk voor<br />
de ondersteuning van de NAVO missie in<br />
Afghanistan. In de 2e helft van 2007 zijn<br />
we vooral bezig geweest met het NAVO<br />
examen dat we eens in de drie jaar dienen<br />
af te leggen.’<br />
examen?<br />
‘Ja, als luchtmachtbasis moet je je certificeren<br />
voor de NAVO Response Forces.<br />
Het is een kwalificatie die je moet behalen<br />
om aan internationale NAVO operaties zoals<br />
in Afghanistan te mogen deelnemen.’<br />
het afgelopen jaar is de missie in<br />
afghanistan dagelijks in het nieuws.<br />
In hoeverre heeft die missie uw<br />
eerste jaar als commandant in<br />
Leeuwarden beïnvloed?<br />
‘Daar ben je continu mee bezig. Het<br />
afgelopen jaar was bijzonder. Het eerste<br />
halfjaar ben je bezig met het uitzenden<br />
van collega’s. Het volgende half jaar moet<br />
je je voorbereiden op de vraag of je<br />
überhaupt gekwalificeerd bent voor die<br />
taak. We hebben het examen met goed<br />
resultaat afgelegd. Dat geeft enorm veel<br />
voldoening. Zeker nu onze eigen landmacht<br />
in Afghanistan actief is. We vliegen<br />
in principe ter ondersteuning van alle<br />
nationaliteiten, maar door de aanwezigheid<br />
van eigen troepen in Afghanistan is<br />
de betrokkenheid heel breed. Dit is veel<br />
minder een ver van je bed show dan bij<br />
andere missies.’<br />
Foto: Koninklijke luchtmacht<br />
kolonel-vlieger a. den drijver,<br />
commandant van de vliegbasis Leeuwarden?<br />
wat betekenen al die emoties voor<br />
u als commandant en uw manier<br />
van leidinggeven?<br />
‘Ons succes wordt onder andere afgemeten<br />
aan de betrokkenheid van<br />
ons personeel. Omdat onze mensen bij<br />
Afghanistan betrokken zijn, is het<br />
makkelijker ze te motiveren voor<br />
uitzending naar deze missie.’<br />
Makkelijker? je zou gezien de<br />
veiligheid juist denken dat het veel<br />
moeilijker is?<br />
‘Nee, dat is niet zo. Men realiseert zich<br />
dat we met het detachement goed werk<br />
leveren, namelijk het garanderen van<br />
een zo veilig mogelijke werkomgeving<br />
voor onze landmacht collega’s. Dat zorgt<br />
voor de noodzakelijke draagkracht.’<br />
een jaar LaTer
Per 15 februari 2007 zal kolonelvlieger<br />
B.A.F. Ruijs het commando<br />
over Vliegbasis Leeuwarden overdragen<br />
aan kolonel-vlieger A. den<br />
Drijver.<br />
(Bron: <strong>Noord</strong>Nieuws 1, 2007)<br />
Maar ook uw personeel zal gevaar<br />
lopen tijdens een missie en dat gaat<br />
gepaard met emotie.<br />
‘Het gevaar is beduidend minder dan<br />
voor diegenen die zich in Uruzgan op<br />
de grond bewegen. Toch kan zo’n<br />
uitzending allerlei, vaak psychologische,<br />
problemen met zich meebrengen.<br />
Daarom monitoren en begeleiden we ons<br />
personeel voor, tijdens en na afloop van<br />
de uitzendperiode. Want ze maken veel<br />
mee. De betrokkenheid bij de verliezen<br />
van collega’s is voor iedereen anders.<br />
Naast de gesneuvelde landmacht<br />
collega’s zijn in Afghanistan ook 2 luchtmachters<br />
omgekomen bij een helikopter<br />
en een F-16 ongeval. Daarom bestaat de<br />
noodzaak om je eigen mensen te<br />
begeleiden, maar is het begeleiden van<br />
hun families minstens zo belangrijk.’<br />
voelt u zich verantwoordelijk voor<br />
die families?<br />
‘Ja, zeer! Het is voor het thuisfront niet<br />
niks, het steeds uitzenden van je man,<br />
vrouw, vader of moeder. We merken in<br />
de praktijk dat de problemen met de<br />
missie vaak thuis liggen en niet bij onze<br />
uitgezonden collega’s. De zorg voor die<br />
families is daarom essentieel. Als het<br />
thuis lekker loopt, kunnen onze mensen<br />
ook met een gerust hart werken.’<br />
In het najaar van 2007 is<br />
gespeculeerd over sluiting van de<br />
vliegbasis Leeuwarden. dat lijkt<br />
niet echt een fijn klimaat om manschappen<br />
voor te bereiden op een<br />
uitzending.<br />
‘Nee, zoiets brengt ontrust. In de<br />
discussie over de toekomst van de Vliegbasis<br />
Leeuwarden ligt ook een grote<br />
uitdaging voor mij en mijn MT. Het gaat<br />
tenslotte over de toekomst voor 1250<br />
mannen en vrouwen. Sluiting is gelukkig<br />
niet aan de orde, maar er is wel weer<br />
een reorganisatie door onze regering in<br />
gang gezet. Het aantal beschikbare F-16’s<br />
wordt gereduceerd, maar het ambitieniveau<br />
blijft hoog. Geruchten over<br />
sluiting en voortgaande inkrimping<br />
staan dus naast de noodzaak om goed te<br />
presteren in het inzetgebied. Dat geeft<br />
spanning.’<br />
‘Ons succes wordt onder andere<br />
uitgemeten aan de betrokkenheid<br />
van ons personeel’<br />
op den duur moet dat een breekpunt<br />
opleveren. wanneer voorziet<br />
u dit?<br />
‘Dat breekpunt komt zeker dichterbij.<br />
Op een gegeven moment moet je je afvragen<br />
of je bijvoorbeeld een missie naar<br />
Afghanistan nog wel kunt ondersteunen.<br />
Door de uitspraken van bijvoorbeeld een<br />
politieke partij voelen mijn mensen zich<br />
alleen gelaten. Ze zijn bereid naar<br />
Afghanistan te gaan, maar dat kan niet<br />
zonder goede training, opleiding en<br />
goede spullen. Je moet ze verantwoord<br />
zo’n missie insturen. En dat is toch waar<br />
het om gaat, onze mensen. Ik heb dan<br />
ook veel respect voor mijn personeel, als<br />
ik zie dat ze ondanks die geruchten toch<br />
steeds weer een goed resultaat neerzetten.’<br />
37<br />
wat is uw grootste persoonlijke<br />
uitdaging voor de toekomst?<br />
‘Dat is het invullen van de bezuinigingen<br />
die zijn afgekondigd. Met minder vliegtuigen<br />
dezelfde vlieguren maken. Vanaf<br />
1 juli 2008 zijn wij weer voor acht<br />
maanden verantwoordelijk voor de<br />
ondersteuning in Afghanistan. Dat wordt<br />
een grote uitdaging. Hoe realiseren we<br />
het onderhoud van de vliegtuigen als er<br />
te weinig personeel is en er te weinig<br />
reserveonderdelen zijn? De randvoorwaarden<br />
zijn niet ideaal, maar als het<br />
lukt en ik zie dat mijn personeel er weer<br />
in slaagt de vliegtuigen te laten<br />
vertrekken, dan voel ik me geïnspireerd<br />
en weet ik waar ik het voor doe.’<<br />
Natuurlijk<br />
beter!<br />
Koninklijke Van Gorcum BV<br />
Industrieweg 38, 9403 AB Assen<br />
Postbus 43, 9400 AA Assen<br />
[t] 0592 37 95 55<br />
[f] 0592 37 20 64<br />
[e] info@vangorcum.nl<br />
[i] www.vangorcum.nl
38 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008<br />
Daan Bultje<br />
d.bultje@vno-ncwnoord.nl<br />
sksG een eeuw in<br />
de kinderschoenen<br />
SKSG Kinderopvang (Stichting Kinderopvang<br />
Stad Groningen) heeft ruim honderd jaar<br />
ervaring met kinderopvang achter zich. SKSG<br />
Kinderopvang was in 1993 het resultaat van<br />
een fusie van vijf instellingen van kinderopvang,<br />
waarvan de oudste in 1901 werd<br />
opgericht. Ruim een eeuw van inspelen op<br />
maatschappelijke ontwikkelingen volgde.<br />
Foto’s: SKSG Kinderopvang<br />
In deze rubriek wil <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong><br />
telkens een bedrijf in de etalage zetten.<br />
Waarom. Omdat het bedrijf ons<br />
oprecht verrast met haar product of haar<br />
dienstverlening. Omdat het zich beweegt<br />
midden in de maatschappij. Omdat het<br />
innoveert, waarde creëert en anderen<br />
stimuleert mee te doen.<br />
Het ontstaan van de voorlopers van SKSG Kinderopvang was<br />
een direct gevolg van de kinderwetjes en invoering van de leerplicht<br />
rond 1900. Omdat de oudere kinderen naar school<br />
moesten, konden ze niet meer op hun broertjes en zusjes<br />
passen. Zo ontstonden de eerste ‘kinderbewaarplaatsen’ voor<br />
nul tot zes jarigen. In de jaren zestig nam als gevolg van de<br />
vrouwenemancipatie het aantal crèches toe. Vrouwen gingen<br />
steeds meer werken. En toen Cathy Boltje 15 jaar geleden<br />
directeur werd van SKSG Kinderopvang, ging de kinderopvang<br />
steeds meer marktgericht werken: er kwamen meer bedrijfsplaatsen<br />
bij. Dit vergde dan ook van ons een andere manier van<br />
werken.<br />
Cathy Boltje: ‘Toen ik vijftien jaar geleden directeur werd van<br />
SKSG Kinderopvang was een van de opdrachten: effectiever,<br />
zakelijker, meer klantgericht. Voor die tijd was het uitsluitend<br />
heel erg op het kind gericht. Nog altijd staat bij ons het kind<br />
centraal. Maar als een ouder zegt “ik ben pas om half zeven uit<br />
mijn werk” dan zeggen we niet “ja maar, u moet samen eten<br />
met uw kind, want dat is zo belangrijk voor de vorming.” We<br />
denken niet meer voor ouders, we bespreken het met ouders;<br />
hoe zien zij graag dat hun kind opgevangen en begeleid wordt.<br />
Dat gaat ons steeds beter af, want de hele maatschappij is zo<br />
geworden.<br />
verrassende BedrIjven
De schoolmeester benadert je ook niet meer in de trant van:<br />
“Je moet vaker de tafels oefenen met je kind”. Het wordt<br />
geadviseerd: het is goed om samen te eten/het is goed om<br />
spelenderwijs leerstof te oefenen. Via tevredenheidsmetingen<br />
en exitgesprekken kijken we steeds waar de ouders behoefte<br />
aan hebben voor hun kinderen, zodat we daar een antwoord<br />
op kunnen vinden.’<br />
dus je bent als organisatie vooral bezig met het inspelen<br />
op trends in de samenleving?<br />
‘Zeker op dit moment zie je dat de tijd begint te dringen.<br />
Iedereen moet in de komende jaren aan de bak om de effecten<br />
van de vergrijzing op te vangen. Zowel mannen als vrouwen<br />
zullen aan het werk moeten om de gaten op te vullen. Je ziet<br />
dat vrouwen hoog opgeleid zijn en dat daar in de komende<br />
jaren op ingezet gaat worden, want van die categorie kan je<br />
nog veertig jaar plezier hebben. Het was dan ook niet<br />
verwonderlijk dat de Tweede Kamer in 2005 de motie Van<br />
Aartsen/Bos heeft aangenomen waarin scholen verplicht<br />
werden voortaan voor- en naschoolse opvang te bieden tussen<br />
7.30 en 18.30 uur. Daarop hebben veel scholen convenanten<br />
afgesloten met aanbieders. Zo hebben wij afspraken gemaakt<br />
met het VCOG, de GSV, het reformatorisch onderwijs en het<br />
openbaar onderwijs in de stad Groningen en het openbaar<br />
onderwijs in de gemeente Leek. Dat heeft er mede toe bijgedragen<br />
dat we in de afgelopen periode een enorme boost<br />
hebben gehad. Wij zijn sinds augustus 20087 met 16%<br />
gegroeid. Die toename zit vooral in de buitenschoolse opvang.’<br />
hoe vang je een dergelijke groei op?<br />
‘Bij het zoeken naar nieuwe locaties moeten we creatief te werk<br />
gaan, want de meeste ouders zoeken opvang voor de maandag,<br />
dinsdag en donderdag. Op woensdag en vrijdag gaan de<br />
kinderen naar muziekles, sport en dergelijke. Dus je zoekt<br />
steeds naar plekken die op die drie dagen beschikbaar zijn,<br />
want het moet ook betaalbaar blijven. Daarom maken we nu<br />
ruimtes in multifunctionele gebouwen geschikt voor opvang<br />
en hebben we ook veel contact met sportverenigingen. We<br />
waren al sponsor van veel sportverenigingen, maar nu kijken<br />
we ook of we programma’s kunnen aanbieden in hun clubhuis.<br />
Kinderen en bewegen is natuurlijk een buitengewoon actueel<br />
onderwerp. In de zomerperiode huren we scoutinggebouwen af<br />
en brengen daar een heel programma.’ Dit alles naast de<br />
30 eigen locaties.<br />
Aantal medewerkers 712<br />
Vestiging Hoofdadres<br />
Adres Heresingel 10, 9711 ES Groningen<br />
Aantal locaties in Groningen en Leek: 45<br />
Jaaromzet 24 miljoen euro<br />
Aantal kinderen 4.400<br />
die gemiddeld 2,5 dag per week naar<br />
de kinderdagopvang of buitenschoolse<br />
opvang komen.<br />
en het werven van nieuw personeel?<br />
‘Met die sterke groei van de afgelopen tijd hebben we wel<br />
meer advertenties moeten plaatsen om nieuw personeel te<br />
werven dan voorheen. Het is dus wat moeilijker om nieuw<br />
personeel te werven dan voorheen. Maar het verloop in onze<br />
organisatie is klein. Mensen blijven in de regel heel lang voor<br />
ons werken en zij vertellen in hun netwerk ook hoe leuk het<br />
is om voor SKSG Kinderopvang te werken. Dus veel nieuwe<br />
medewerkers worden geworven door mond-op-mondreclame.<br />
Bovendien is het voor veel mensen een aantrekkelijke branche,<br />
omdat het niet puur commercieel maar heel nadrukkelijk ook<br />
idealistisch is. Dat geeft toch een andere sfeer in het werk. En<br />
het is natuurlijk ook prettig om te werken met kinderen: zij zijn<br />
de toekomst en zo voelt het ook.’<br />
hoe zal de kinderopvang zich in de komende tien jaar<br />
gaan ontwikkelen?<br />
‘Er is in feite weinig veranderd ten opzichte van de kinderopvang<br />
van een eeuw geleden. We zijn wel zakelijker<br />
geworden en bedrijfsmatiger gaan werken, maar nog steeds<br />
staat het kind centraal. Ze moeten een goede plek hebben,<br />
waar ze wat opsteken. Ze moeten begeleiding en opvoeding<br />
krijgen die we samen met de ouders doen. Maar je weet ook<br />
dat als de economie achteruitgaat, de vraag naar kinderopvang<br />
weer afneemt. Als er geen behoefte aan is, zal de overheid haar<br />
tegemoetkoming terugschroeven. De tegemoetkoming is<br />
substantieel en maakt de opvangkosten voor de ouders stukken<br />
goedkoper, afhankelijk van het inkomen wordt op dit moment<br />
33 tot 96% vergoed. Je moet nu beiden werken om in aanmerking<br />
te komen voor die tegemoetkoming. Als organisatie<br />
moeten we flexibel genoeg zijn om mee te bewegen met de<br />
markt om zowel groei als krimp op te kunnen vangen.<br />
Los daarvan heb ik het idee dat in de komende tien jaar de<br />
kinderopvang in beweging blijft en steeds meer onderdeel<br />
wordt van elk mensenleven. Kinderen van nul tot zes jaar<br />
binnen het regime van kinderopvang en van zes tot twaalf<br />
binnen het basisonderwijs. Zo ontstaat een wisselwerking<br />
ontstaat tussen binnenschools en buitenschools: logische<br />
verbindingen tussen wat je op school leert en buiten de school<br />
toepast. Zo heb je als ouders ook echt de handen vrij om te<br />
werken.’<<br />
39
40 <strong>Noord</strong>Nieuws februari 2008 Peter Buurman<br />
p.buurman@vno-ncwnoord.nl<br />
vind nu uw hoger<br />
opgeleide starters!<br />
RECruitiNG NOord, 5 & 6 maart, Martiniplaza Groningen:<br />
hét carrière evenement van <strong>Noord</strong>-Nederland<br />
het noordelijke bedrijfsleven heeft<br />
talentvolle jonge mensen nodig om<br />
te blijven innoveren. en dat geldt<br />
niet alleen voor het grootbedrijf!<br />
Juist de kleinere en middelgrote<br />
bedrijven in het <strong>Noord</strong>en krijgen de<br />
komende tijd een grote behoefte krijgen<br />
aan hoger opgeleiden. Bijna elke onderneming<br />
met meer dan 50 medewerkers<br />
heeft de komende tijd wel een nieuwe<br />
hogeropgeleide medewerker nodig. U<br />
moet er dus op tijd bij zijn voor ze<br />
allemaal richting randstad verdwijnen.<br />
Recruiting <strong>Noord</strong> biedt mkb-bedrijven de<br />
kans om op een laagdrempelige manier<br />
in contact te komen met jonge high<br />
potentials die op het punt staan de<br />
arbeidsmarkt te betreden. En dit alles<br />
voor een deelnameprijs die lager ligt dan<br />
een personeelsadvertentie in de krant!<br />
Recruiting <strong>Noord</strong> biedt u een unieke<br />
gelegenheid om op een wel zeer<br />
persoonlijke wijze kennis te maken<br />
met uw potentiële medewerkers. Maar<br />
daarnaast biedt het evenement u het<br />
volgende:<br />
> sollicitatiegesprekken met highpotentials<br />
(die u zelf selecteert voorafgaande<br />
aan het event aan de hand van<br />
een interactieve website)<br />
> presentatieruimte op de Recruiting<br />
<strong>Noord</strong> website<br />
> standruimte voor bedrijfspresentatie<br />
op het bedrijvenplein<br />
> tijdens het event mogelijkheid om een<br />
workshop te verzorgen<br />
> vele netwerkmogelijkheden tijdens<br />
lunches, borrels en overige activiteiten.<br />
‘Tijdens Recruiting<br />
<strong>Noord</strong> 2006 heb ik<br />
14 studenten<br />
gesproken en er 9<br />
aangenomen’<br />
Sinds eind januari worden duizenden<br />
studenten aangespoord om zich in te<br />
schrijven voor het evenement. En om hun<br />
CV voor u achter te laten op de website<br />
van Recruiting <strong>Noord</strong>. Uw nieuwe medewerker<br />
zult u daarom tijdens Recruiting<br />
<strong>Noord</strong> vrijwel zeker treffen!<br />
Bent u geïnteresseerd in deelname aan<br />
het evenement, dan kunt u bellen naar<br />
050 - 54 97 149 of mailen naar<br />
info@recruitingnoord.nl<br />
Meer informatie over het evenement<br />
kunt u vinden op<br />
www.recruitingnoord.nl<br />
Recruiting <strong>Noord</strong> is een initiatief van<br />
<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>Noord</strong> en wordt ondersteund<br />
door MKB-<strong>Noord</strong>, Kamer van Koophandel<br />
<strong>Noord</strong>-Nederland, Provincie<br />
Groningen, Hanzehogeschool Groningen<br />
en Rijksuniversiteit Groningen.<<br />
verenIGInG