BiotiekIn het ontwerp-aanwijzingsbesluit ligt de nadruk op natuurwaarden die vanuit Europeesperspectief relevant zijn. Hieronder volgt een beschrijving van de biotische waarden indit gebied waarbij ook overige natuurwaarden vermeld worden. Deze beschrijving is eensamenvatting en verre van compleet. Er is met name geput uit Eichhorn (2005 20 ), Kiwa(2007), Natuurbalans (2008a 21 en b 22 ), van Erve (2009 23 ) en Brabants Landschap(2009). Voor details wordt verwezen naar genoemde literatuur.FloraDe <strong>Kampina</strong>se heide bestaat grotendeels uit Figuur 3.2: Moerashertshooidroge en natte heide met veel vennen onderandere in de heide. Het noordelijk deelbestaat vooral uit bos. Ook de zuidoostrandop de overgang naar het Beerzedal bestaatuit bos (Eiken-Berkenbos, Berkenbroekbos)en naaldbossen. Op lage delen van deafgegraven akker Banisveld zijn in 2006plaatselijk Pilvarenassociatie, Associatie vanVlottende Bies waargenomen, naastvoorkomens van Moeraswolfsklauw, Kleinezonnedauw, Grondster, Veelstengeligewaterbies en Moerashertshooi. Op de hogedelen komt inmiddels veel Struikheide voor.De <strong>Oisterwijkse</strong> vennen en bossen zijn eengrotendeels met dennenbos beplantvoormalig heidegebied, waarin een grootaantal vennen en enkele heiderestantenliggen.Op de hogere delen van Nemerlaerbroekkomen Eiken-Berkenbos, droge en vochtigeheide voor. Deze vegetatie wordt doorregenwater gevoed. Verder ligt er een ven, gagelmoeras en veenmosrijkedopheidegemeenschappen met Beenbreek. Op de dalflank komen onder anderegraslandjes met veel Veldrus en Gagelstruweel voor. In het beekdal komen plaatselijk(meest fragmentair ontwikkeld) gemeenschappen met Dotterbloem, de Associatie vanZompzegge en Moerasstruisgras en Grote zegge-gemeenschappen voor. Locaal zijnfragmenten van Blauwgrasland of Pijpenstrootjesverbond aanwezig. In het dal van deRosep komen Elzenbroekbossen voor, onder andere met veel Bosbies.FaunaDe uitgestrektheid en verscheidenheid aan bos in het <strong>Natura</strong> <strong>2000</strong>-gebied bepaalt derijkdom aan bosvogels en aan bos gebonden dieren zoals bijvoorbeeld de Eekhoorn. Bijuitbreiding van habitats zoals droge en vochtige heide is het van belang om hierop goedin te spelen.20 Eichhorn, K.A.O.; 2005; Vegetatiekartering Belversven - <strong>Kampina</strong>; EE-506a21 Natuurbalans; 2008; De libellen van de <strong>Oisterwijkse</strong> vennen - Veldinventarisatie gericht opdoelsoorten en soortenrijkdom; 08-027; Natuurbalans - Limes Divergens22 Natuurbalans; 2008; VISSEN IN DE KAMPINA & OISTERWIJKSE VENNEN -Verspreidingsanalyse van <strong>Natura</strong> <strong>2000</strong> doelsoorten; Natuurbalans - Limes Divergens23 Erve, F. van; 2009; Broedvogelmonitoring vennen en centrale heide kampina 2008.- 23 - 9v5463/R00001/901805/DenBWerkdocument 23 september 2010
De beken hebben een bijzondere fauna met soorten als Bos- en Weidebeekjuffer,beekrombout, beekschaatsenrijder, stromingminnende macrofauna en vissoorten zoalsBermpje, Kopvoorn en Serpeling en beektypische broedvogels ijsvogel. Dit geldtexpliciet voor de Beerze in de Smalbroeken en voor de Rosep. In de beekdalen komenmoerassige zones voor en overstroomde tot weinig overstroomde delen metbijvoorbeeld Waterral, Porseleinhoen, Watersnip, Blauwborst, Rijstgras, Waterlepeltje,Grote weerschijnvlinder en amfibieën. Eventuele veranderingen in profiel, waterregime,begroeiing en beekbegeleidende zone van de beken en beekdalen dienen met zorgplaats te vinden.SysteemanalyseEen belangrijk deel van “<strong>Kampina</strong> & <strong>Oisterwijkse</strong> vennen” ligt op een dekzandrug metlandduinen en uitgestoven of in het laatglaciaal afgesnoerde laagten en met leemlagenin de ondergrond. Daardoor komen voedselarme, droge tot natte milieus geschakeerdvoor. De gradiënten vanwege verschillen in hoogte, vocht en invloed van grondwaterworden nog eens extra vergroot vanwege de doorsnijding van de dekzandrug metbeekdalen. Op de dekzandrug liggen waterscheidingen tussen de beekdalen. Vanwaterscheiding naar beekdal verandert de bodem, neemt de invloed van grondwatertoe, worden de vennen minder zuur. De belangrijkste gradiënten worden kort toegelicht.De variatie in zuurgraad en voedselrijkdom wordt in het Beerzedal (tot in hetWinkelsven) bepaald door gradiënten in de invloed van basenarm lokaal kwelwatervanuit <strong>Kampina</strong> en (vroegere) Banisveldse Heide en overstromingen met Beerzewater.In de huidige situatie met zeer nutriëntenrijk beekwater is dit een gradiënt van hypertroofvia eutroof naar licht eutroof-neutraal en mesotroof-zwak zuur onderaan de dalflank.Kleine hoogteverschillen bepalen vanouds verschillen in natheid en stagnatie van beekofregenwater. Deze processen bepaalden ook in het verleden de gradiënten. Echterdoor ontwatering, beekomleiding en eutrofiëring van het beekwater zijn de standplaatsconditiessterk gewijzigd.Het dal van de Rosep kent aan beide zijden een overgang van de hogere, voedselarmegronden naar het zandige tot venige dal. In Nemerlaerbroek is een gradiënt aanwezigvan regenwatergevoede hogere gronden naar het door lokale kwel en vroegereoverstromingen bepaalde dal van de Achterste Stroom. Door het uitblijven vanoverstromingen zijn op diverse plaatsen regenwater-lenzen ontstaan en zijn Grotezeggenvegetaties verzuurd. Voor de vennen op de hogere gronden wordt de,zuurgraad, de mate van buffering en de trofie bepaald door neerslagoverschot,eventuele voeding door CO 2 -houdend lokaal grondwater en/of de instroom of doorvoervan oppervlaktewater vanuit andere vennen of vanuit beken.3.1.2 Voorkomen en trends habitattypenLeeswijzer paragraaf 3.1.2Deze paragraaf heeft uitsluitend betrekking op de huidige situatie. Dat wil zeggen het huidigevoorkomen van habitattypen zoals gedefinieerd in de instandhoudingsdoelstellingen (LNV, 2007 enLNV, 2008). Kansen, knelpunten en toetsing worden elders beschreven en de doelstellingen zijn reedsin hoofdstuk 2 uitgewerkt in ruimte en tijd.In het aanwijzingsbesluit zijn ” <strong>Kampina</strong> & <strong>Oisterwijkse</strong> vennen” aangewezen voordertien habitattypen. In figuur 3.1 zijn de habitattypen op kaart weergegeven. Deze issamengesteld uit false colour luchtfoto’s van begin 2008. De kartering is uitgevoerd doorde provincie Noord-Brabant. Tijdens de werkateliers is deze kaart vervolmaakt aan dehand van gebiedskennis van de deelnemers. Ook de tabellen horende bij de- 24 - 9v5463/R00001/901805/DenBWerkdocument 23 september 2010