NoordNieuws - VNO-NCW Noord

VNO-NCW Noord: 1% is echt te weinig
FES gelden eerlijker verdelen
Slechts 1% van de aardgasbaten vloeit terug naar het Noorden.
Verreweg het grootste deel ( %) van het Fonds Economische Structuurversterking
(FES) wordt in de Randstad ingezet . VNO-NCW Noord pleit
daarom voor een evenwichtiger verdeling van de gelden over de regio’s
vanuit een beginsel van fairness en rechtmatigheid.
Het FES is in de jaren negentig
opgezet om “investeringsprojecten
van nationaal belang die bijdragen
aan de economische structuur” te
financieren. Daartoe wordt 42,5% van de
aardgasbaten in dit fonds gestort. Verreweg
het merendeel is bedoeld voor infrastructuur,
de rest wordt besteed aan vitaliteit
van steden, milieu, ruimtedruk en kwaliteit
en hoogwaardige kennisinfrastructuur. In
afgelopen 10 jaar ging het hier om een
bedrag van ruim 12 miljard euro. En tot
2010 wordt nog eens zo’n 16 miljard euro
toegekend.
VNO-NCW NoordNieuws september 2006 1
Onaanvaardbaar
Het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven
heeft recentelijk een rapport
gepubliceerd waarin de regionale verdeling
van de FES-gelden is onderzocht.
De schokkende uitkomst was dat Noord-
Nederland slechts 1% terugziet van de
gelden en als het gaat om infrastructuur
nog niet eens 0,5 %.
VNO-NCW Noord vindt dit onaanvaardbaar.
Daarin gesteund door VNO-NCW
Midden, want ook Oost-Nederland komt
er met slechts 2% van de gelden bekaaid
af. Dit terwijl in Noord-Nederland en
Oost-Nederland respectievelijk 10% en
De commisie Langman schreef in 1998 reeds het volgende:
“De instellingsbeschikking van de Commissie draagt ons op een overzicht te maken van
de sterke en zwakke punten van het Noorden als basis van de door ons te geven aanbevelingen
om de positie van het Noorden te verbeteren. Alvorens meer in detail op die sterke
en zwakke punten in te gaan, vermelden wij als sterkste punt van het Noorden de rijkdom
aan bodemschatten. Een vergelijking met Noorwegen ligt voor de hand en toont aan welke
enorme impuls voor de economische ontwikkeling van een gebied het gevolg kan zijn van
de kundige aanwending van de opbrengst van die natuurlijke rijkdommen. Kapitaal in de
grond wordt daardoor omgezet in kapitaal, dat blijvend het nationaal inkomen op een hoger
plan tilt.
In Nederland komt de opbrengst van die bodemschatten in ’s lands schatkist en wordt
- deels via een speciaal fonds voor investeringen in de infrastructuur - aangewend om de
congestie-problematiek in het Westen te verlichten en de ‘mainports’ Rotterdam en Schiphol
goede verbindingen met het achterland te bezorgen. Het is opmerkelijk dat de ‘motor van
onze nationale welvaart’, de Randstad, kennelijk onvoldoende toegevoegde waarde voor de
overheid genereert om de investeringen aldaar te financieren, en dat voor die financiering
een beroep op de ‘achtergebleven gebieden’ moet worden gedaan. Wanneer het Noorden
middelen vraagt om de eigen economische ontwikkeling te versnellen, constateren Haagse
politici dat het Noorden nu eens op moet houden de hand op te houden. Het behoeft geen
betoog dat een dergelijke reactie op politieke buitenstaanders als de leden van de onderhavige
commissie een vreemde indruk maakt.”
20% van de bevolking woont.
Ook buiten de Randstad zijn er projecten
“van nationaal belang” te vinden die de
besteding van FES-gelden ten volle rechtvaardigen.
Een goed voorbeeld hiervan
is de Zuiderzeelijn, welke direct aansluit
op de doelen van het FES, maar door
het kabinet met een kruideniersredenering
werd afgeschoten. En ook de Zuidelijke
Ringweg Groningen, die nu een hinderlijk
obstakel vormt in de Noordelijke ontwikkelingsas
(Randstad - Noord-Duitsland
- Scandinavië), is zo’n project.
Kofi
Voor de komende periode, waarin 16 miljard
euro moet worden verdeeld zou het
daarom beter zijn ook het gewicht van de
regio (aantal inwoners, percentage van het
BNP) mee te laten wegen bij de verdeling
van de gelden. En dan spreken we nog
niet over het feit dat de bodemschatten uit
het Noorden komen en dat het Noorden
daar zelf bovengemiddeld van mee mag
profiteren.
Een dergelijke redenering is ook internationaal
gezien niet vreemd. In Noorwegen
heeft een dergelijke benadering geleid
tot een duurzame verbeterde economische
situatie in de betreffende regio.
Maar ook in Nigeria vloeit 13% van de
olie-opbrengsten direct terug naar het winningsgebied.
Bovendien ondersteunt Kofi
Annan de roep om dit percentage te verhogen.
VNO-NCW Noord gaat er van uit dat
de secretaris-generaal van de Verenigde
Naties niet nodig is om tot een rechtvaardiger
verdeling van de Nederlandse aardgasbaten
te komen.
Jan-Willem Lobeek
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl