Buiten de Orde 2014 #1

uiten de orde
sche militantisme en prefereerde het eigen handelen en denken
én dat van de Zapatistas niet ter discussie te stellen. Daarom
heeft de samensteller/vertaler er voor gekozen om deze teksten
alsnog te vertalen en te bundelen. Hij gelooft dat ze een zinnige
bijdrage kunnen leveren aan het denken over solidariteitswerk
in het algemeen en dat met betrekking tot de Zapatistas in het
bijzonder. Nu, tien jaar na het begin van de opstand van
de Zapatistas, lijkt een uitgave toch nog steeds zinvol. De
Zapatistas zijn sinds ‘the Battle of Seattle’ in 1999, door
zowel de reguliere media als door een deel van de activistenwereld,
met terugwerkende kracht tot peetvaders van
de anti- of andersglobaliseringsbeweging gebombardeerd.
Ondertussen is het EZLN in zichzelf gekeerd nadat al zijn
pogingen tot verbreding van hun beweging in Mexico zijn
doodgebloed. Het artikel van Katarina (‘Mexico is niet
alleen Chiapas, noch is de opstand in Chiapas slechts een
Mexicaanse aangelegenheid’) ontzenuwt een aantal mythen
omtrent de Zapatistas die met name in anarchistische kringen
opgeld doen. Het opmerkelijke aan haar tekst is dat ze
al in een zeer vroeg stadium (maart 1995, het overgrote deel
van de Zapatista-solidariteitsgroepen was toen net opgericht)
een aantal kritiekpunten formuleerde die nu, negen
jaar later, nog steeds staan als een huis. Zij bekritiseert
met name het verkapte parlementarisme en het openlijke
nationalisme van de Zapatistas. Tevens toont ze duidelijk
aan dat de door de Zapatistas geformuleerde eisen weinig
uit te staan hebben met anarchisme, hetgeen in bepaalde
anarchistische kringen nogal eens beweerd wordt. Tevens
geeft zij een zeer gedegen achtergrondgeschiedenis van de
Mexicaanse geschiedenis in de twintigste eeuw. In de tekst
van Charles Reeve en Sylvie Deneuve (‘Achter de bivakmutsen
van het zuidoosten van Mexico’) ligt het zwaartepunt van hun
kritiek bij het feit dat het EZLN nog steeds een maoïstische organisatie
zou zijn (wat in zekere zin ook nog steeds zo is, ondanks
het feit dat de leiding van het EZLN ons anders wil doen geloven),
die nauw samenwerkt met het ‘progressieve’ deel van de roomskatholieke
kerk, waarin een ‘blanke’ (Subcomandante Marcos)
als woordvoerder voor de Indiaanse bevolking optreedt. Ook
Greemans tekst (‘Zapatisme en Neoliberalisme; Open brief aan
alle vrienden van de Zapatistas’), die zeer terecht het ontbreken
van een fundamentele kapitalisme-kritiek binnen de neo-Zapatistische
beweging aankaart, heeft zijn zwakke kant. Een persoonlijk
commentaar op Greeman’s tekst heeft de samensteller/vertaler
geformuleerd in het korte artikel (‘De blinde vlek van “links”’)
dat na zijn tekst volgt.
De brochure wordt afgesloten
met twee artikelen
van de hand van
ex-medewerkers van
het Solidariteitskomitee
Mexico, die daarin hun
redenen voor het staken
van het Zapatistasolidariteitswerk
uiteen
zetten. Al met al een
interessante pas op de
plaats voor degenen
die menen om tien jaar
Zapatistische opstand
te moeten vieren. Lees
de teksten kritisch, doe
er je voordeel mee en
bedenk dat veel van de
geformuleerde kritiek
ook op andere (solidariteits)bewegingen
van
toepassing is.
Diana Denham and the C.A.S.A. Collective (red.)
Teaching Rebellion.
Stories from the Grassroots Mobilization in
Oaxaca
2008, 384 pag., e 19,35
PM Press, Oakland, ISBN 9781604860320
In de Mexicaanse deelstaat
Oaxaca ontstond in 2006
een brede en gevarieerde
beweging die het hele land
de adem in deed houden
en bewondering opriep bij
gemeenschappen die zich
wereldwijd inzetten voor
sociale rechtvaardigheid.
De internationale solidariteit
met de bevolking van
Oaxaca die gemobiliseerd
werd was de grootste sinds
de Zapatista-opstand in
januari 1994. Gevoed door
decennialang verwaarloosde
maatschappelijke
tegenstellingen liep wat
begon als een lerarenstaking
die meer budget eiste
voor onderwijs al spoedig
uit op een massabeweging
die directe participatorische
democratie eiste.
Honderdduizenden Oaxacanen verhieven hun stem tegen het
machtsmisbruik door de deelstaatregering. Ze namen deel
aan protestmarsen waar tot achthonderdduizend mensen aan
deelnamen, ze bezetten overheidsgebouwen, namen radiostations
over, riepen op tot deelstaatwijde werk- en hongerstakingen,
organiseerden sit-ins, eisten ruimte op voor publieke
kunst en richtten monumenten op voor vermoorde activisten.
De zogenaamde ‘Potten en pannenmars’ van tweeduizend
vrouwen nam een televisiestation over en verzorgde gedurende
drie weken de uitzendingen. Barricades werden overal in de
stad gebouwd om te voorkomen dat paramilitairen op zouden
trekken en om bezette plaatsen en gebouwen te verdedigen.
Ze veranderden in een plek waar buurtgenoten elkaar leerden
kennen, ideeën werden uitgewisseld en nieuwe organisatiestrategieën
werden uitgedacht. Ondanks de zware repressie
waarmee de beweging zich geconfronteerd zag – met honderden
arbitraire arrestaties, martelingen, mensen die gedwongen
werden onder te duiken, anderen die vermoord werden door
‘veiligheidskrachten’ dan wel hun informele knokploegen –
waren de mensen vastberaden om hun stem te blijven verheffen.
Dit boek laat velen van hen zelf aan het woord.
Al de besproken boeken zijn verkrijgbaar/bestelbaar bij de
betere boekhandels (Fort van Sjakoo te Amsterdam, Rosa te
Groningen en de Rooie Rat te Utrecht). Het Fort van Sjakoo
verzorgde deze rubriek en heeft de boeken ook op voorraad.
Ondersteun de laatste alternatieve boekhandels van
Nederland en bestel je boeken daar.
Fort van Sjakoo,
Jodenbreestraat 24 te Amsterdam,
020-6258979 • info@sjakoo.nl • http://www.sjakoo.nl.
Boekbespreking Sjakoo's Boekentips
29