Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Onderzoek<br />
Langetermijnresultaten van chirurgie voor traumatische of<br />
idiopathische coccygodynie in de periode 1980-2009<br />
Auteurs<br />
P. Roumen, drs J. Berghuis, co-assistent chirurgie, dr. S. Houterman, dr. O. Repelaer van Driel, J. Charbon, R. Roumen, M. Scheltinga,<br />
allen chirurg<br />
Trefwoorden<br />
Coccygodynie, coccygectomie, staartbeenpijn<br />
Samenvatting<br />
Doel: Het is onbekend welke van de twee vormen van coccygodynie (staartbeenpijn), de idiopathische of traumatische, het beste reageert<br />
op chirurgie. Ook is de rol van locale pijnstillende injecties bij de behandeling van coccygodynie onduidelijk. Doel van het huidige<br />
onderzoek was tweeledig: het analyseren van de langetermijneffecten van coccygectomie voor zowel traumatische als idiopathische<br />
coccygodynie en vast te stellen of het pijnstillende effect van locale injecties chirurgisch succes voorspelt.<br />
Methode: Volwassen coccygodyniepatiënten die een coccygectomie ondergingen tussen 1980-2009 in MMC werden geanalyseerd.<br />
Preoperatieve en huidige pijnniveaus werden retrospectief middels een enquête gescoord (VAS, 0-100; VRS 1-5). Tevens werden<br />
beperkingen in de algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) met diverse tests (Oswestry Low Back Pain Disability Questionnaire,<br />
‘disability score’ (DS), tevredenheid) gemeten.<br />
Resultaten: 58 patiënten voldeden aan de inclusie criteria waarvan 55 patiënten respondeerden op de enquête (95% respons, 44<br />
vrouwen en 11 mannen, gemiddeld 40 jaar). Tweederde van de patiënten had een traumatische coccygodynie (‘T’) en een derde de<br />
idiopathische vorm (‘I’). Na een mediane follow-up duur van 11 jaar bleek de staartbeenpijn in beide populaties vergelijkbaar verlaagd<br />
(T: VAS 70±12 naar 10±12; I: VAS 70±12 naar 11±12). ADL functies waren door de operatie in alle tien onderzochte ADL-domeinen<br />
verbeterd. Huidige patiënttevredenheid was goed tot uitstekend bij 75% van de T-patiënten en bij 89% van de I-groep (p=0,76). Vijf<br />
van de zes patiënten (87%) zou, het huidige resultaat wetende, opnieuw voor chirurgie kiezen. Een gunstige reactie op injecties<br />
voorafgaand aan operatie was niet voorspellend voor latere succesvolle chirurgie.<br />
Conclusie: Chirurgische verwijdering van het os coccygis voor traumatische en idiopathische coccygodynie is op de lange termijn effectief<br />
bij minimaal vier van de vijf patiënten.<br />
Introductie<br />
Coccygodynie is gedefinieerd als pijn in (de nabijheid van) het<br />
staartbeen (os coccygis). Coccygodynie wordt ervaren in zittende<br />
houding terwijl opstaan de pijn kan verergeren. 1 De frequentie van<br />
vóórkomen van coccygodynie is onbekend, maar er is waarschijnlijk<br />
sprake van onderrapportage. De meeste patiënten ontwikkelen pijn<br />
na een direct trauma zoals een rechtstandige val op de billen, maar<br />
ook een indirect trauma (bevalling) kan leiden tot coccygodynie. 2, 3<br />
Laatstgenoemd type is geassocieerd met coccygeale hyper- of<br />
instabiliteit. 4 Coccygeale pijn wordt zelden veroorzaakt door<br />
zwellingen zoals chordoma, reusceltumor, intraduraal Schwannoom,<br />
perineurale cyste of een intra-ossaal lipoom. 1 Een restgroep van<br />
coccygodyniepatiënten lijdt aan de idiopathische vorm (oorzaak<br />
onbekend). Idiopathische coccygodynie is waarschijnlijk het resultaat<br />
van terugkerende (micro) traumata, alhoewel deze niet als zodanig<br />
door patiënt herkend of gerapporteerd worden.<br />
De behandeling van coccygodynie bestaat uit een combinatie van<br />
leefstijlveranderingen, pijnmedicatie, bekkenbodemspierrelaxerende<br />
oefeningen of manuele therapie. 1,2,5 Indien dit pakket aan<br />
conservatieve behandelingen geen substantieel effect heeft en<br />
patiënten ten einde raad zijn, kan een chirurgische excisie<br />
aangeboden worden. De operatie staat echter niet in een gunstig<br />
daglicht en wordt zelfs door velen afgeraden. Chirurgische<br />
succespercentages lopen sterk uiteen (60-92%) 2,3,6-10 Sommige studies<br />
suggereren dat een staartbeenverwijdering voor een traumatische<br />
coccygodynie effectiever is dan bij de idiopathische vorm. 4 Het is ook<br />
onzeker of injecties met een lokaal anestheticum al of niet<br />
gecombineerd met corticosteroïden patiënten kunnen selecteren die<br />
mogelijk gunstig reageren op chirurgie. Daarnaast zijn data over de<br />
chirurgische effectiviteit van coccygectomie op de lange termijn<br />
schaars. Een eerdere rapportage vanuit deze kliniek liet een<br />
acceptabele 85% vijf-jaar succespercentage zien. 21<br />
Het doel van dit onderzoek was tweeledig. We veronderstelden dat<br />
Correspondentie: m.scheltinga@mmc.nl<br />
62
Change language