Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
CAT in ‘t bakkie<br />
verpleegkundige databanken NAZ en INVERT. Vijf artikelen werden<br />
geselecteerd op basis van aansluiting met de zoekvraag en<br />
beschikbaarheid in volledige tekst.<br />
Bewijs<br />
Een systematic review van 81 studies uitgevoerd door Short et al. 1 gaf<br />
veel informatie over het kauwen van kauwgom in relatie met gastrointestinale<br />
functies na gastro-intestinale operaties in het algemeen.<br />
Vier studies in deze systematic review gaan specifiek uit van<br />
colorectale chirurgie en het ERAS-programma, waarvan drie studies<br />
zijn gevonden tijdens het zoeken (zie tabel). Waaronder een<br />
Randomized Clinical Trial (RCT) met 402 patiënten. 2 Deze RCT geeft<br />
aan dat kauwgom gebruik geen invloed heeft op het herstel van de<br />
darmfunctie na colorectale chirurgie. Een RCT met totaal 161<br />
patiënten toont aan dat kauwgomgebruik na colorectale chirurgie<br />
veilig is maar geen invloed heeft op herstel van gastro-intestinale<br />
functies. 3 Een RCT naar de invloed van gesuikerde kauwgom op het<br />
postoperatieve gastro-intestinale herstel na colorectaal chirurgie<br />
onder 114 patiënten vindt geen significant verschil in tijd tot flatus<br />
en defecatie. 4 Wel wordt er een verhoogde incidentie waargenomen<br />
van oprispingen en een opgeblazen gevoel in de kauwgomgroep,<br />
mogelijk door het inslikken van lucht tijdens het kauwgom kauwen.<br />
In de conclusie van de systematic review wordt geadviseerd om<br />
verder onderzoek te doen naar de effectiviteit van kauwgom gebruik<br />
bij colorectale chirurgie in een ERAS-programma1. Als antwoord op<br />
dit review heeft Shum et al. 5 tussen januari en juli 2015 een RCT<br />
uitgevoerd onder 82 patiënten. 41 patiënten in de interventie en<br />
controlegroep. De tijd tot flatulentie was korter 18 (ten opzichte van<br />
34) uur (p=0,007) de defecatie kwam eerder op gang 19 (ten<br />
opzichte van 44) uur (p=0,001). Shum et al concludeert dat<br />
kauwgom gebruik een simpele interventie is die de darmwerking<br />
versnelt bij patiënten binnen een ERAS-programma na<br />
laparoscopische colorectale chirurgie. 5<br />
Literatuur<br />
1. Short, V. Herbert, G. Perry, R. Atkinson, C. Ness, A. R. Penfold, C.<br />
Thomas, S. Andersen, H. K. Lewis, S. J. Chewing gum for<br />
postoperative recovery of gastrointestinal function. Cochrane<br />
Database of Systematic Reviews 2015 Feb 20;(2):CD006506.<br />
2. Atkinson, C et al. Randomized clinical trial of postoperative<br />
chewing gum versus standard care after colorectal resection. The<br />
British journal of surgery, 2016 Jul;103(8):962-70. DOI:<br />
10.1002/bjs.10194<br />
3. Lim, P. Morris, O. J. Nolan, G. Moore, S. Draganic, B. Smith, S. R.<br />
Sham feeding with chewing gum after elective colorectal<br />
resectional surgery: a randomized clinical trial. Annals of Surgery.<br />
2013 Jun;257(6):1016-24.<br />
4. Zaghiyan, K. Felder, S. Ovsepyan, G. Murrell, Z. Sokol, T. Moore, B.<br />
Fleshner, P. A prospective randomized controlled trial of sugared<br />
chewing gum on gastrointestinal recovery after major colorectal<br />
surgery in patients managed with early enteral feeding. Diseases<br />
of the colon and rectum. 2013 Mar;56(3):328-35.<br />
5. Shum, N. F. Choi, H. K. Mak, J. C. Foo, D. C. Li, W. C. Law, W. L.<br />
Randomized clinical trial of chewing gum after laparoscopic<br />
colorectal resection. Br J Surg. 2016 Oct;103(11):1447-52.<br />
Conclusie en aanbeveling<br />
Op basis van de resultaten van de studies lijkt kauwgom gebruik na<br />
colorectale chirurgie in combinatie met het ERAS-programma weinig<br />
toegevoegde waarde te hebben. Vanwege de kleine<br />
onderzoekspopulatie van de laatst beschreven studie kan hieruit<br />
nauwelijks conclusie getrokken worden. Echter de eenvoudige<br />
toepasbaarheid en geringe risico’s die kauwgomgebruik heeft in<br />
combinatie met de lage kosten maakt dat het toch toepasbaar is als<br />
interventie na colorectale chirurgie. Uit praktijkervaring blijkt dat<br />
patiënten kauwgom gebruik een prettige interventie vinden en<br />
verkiezen boven medicamenteuze interventies. Verder<br />
vervolgonderzoek is aan te bevelen om de toepasbaarheid van<br />
kauwgom gebruik te onderzoeken als interventie bij een reeds<br />
gediagnostiseerde postoperatieve ileus.<br />
<strong>Medisch</strong> <strong>Journaal</strong> - jaargang 45 - nummer 3 - 2016<br />
71
Change language