Doxis Magazine voorjaar 2018 WEB

Kortom, het gaat steeds verder en steeds meer
machines, apparaten, diensten en mensen worden
met elkaar verbonden, enorme hoeveelheden
informatie genererend. Voor een deel zijn
die toepassingen er al en er komen elke dag
nieuwe bij. Daar kunnen we prima van profiteren
zoals door betere dienstverlening, meer
veiligheid, meer en beter geïnformeerde burger,
betere monitoring van milieu etc. Het is
een ontwikkeling die niet te stoppen is, en die
je ook niet moet willen stoppen, juist door die
positieve kanten. Maar het gaat wel steeds verder:
concepten als Smart Cities, waar bij wijze
van spreken ‘de muren ogen (camera’s) en
oren (sensoren) hebben’ en waar je van binnenkomst
tot vertrek wordt gevolgd, maken het wel
heel erg concreet dat met intelligente technologie
en veel dataverzameling invloed kan worden
uitgeoefend op het gedrag van mensen (zie onder
meer www.groene.nl/artikel/de-muren-hebben-sensoren).
Er zijn dus absoluut punten waar
we aandacht aan moeten besteden en veiligheid
rondom al die informatie is er daar zeker één
van. Het is daarom positief dat bijvoorbeeld ook
door de CSR gesignaleerd wordt dat er zeker
kanttekeningen zijn te maken rondom die
ongebreidelde groei van IoT-toepassingen.’
DATA-EXPLOSIE
De basis voor veel (economische) kansen is
gelegen in het feit dat door het IoT grote
hoeveelheden data beschikbaar komen.
Echter, de beschikbare data en/of toepassingen
kunnen ongewild ook voor criminele doeleinden
worden aangewend. Hoe meer data bij
elkaar wordt gebracht, hoe interessanter het
wordt. Consumenten en bedrijven zijn onvoldoende
op de hoogte van de risico’s en nemen
onvoldoende maatregelen. Het is ook complex:
het IoT-speelveld is groot, grenzeloos, internationaal
en kent veel stakeholders die niet
altijd allemaal evengoed met elkaar in verbinding
staan (figuurlijk). Daardoor ontbreekt het
aan overzicht: wie is nu waarvoor verantwoordelijk?
Dit probleem wordt verergerd doordat
landen verschillende standaarden en regels
hanteren. ‘Voor de meeste producenten is de
time-to-market en een lage kostprijs belangrijker
dan de kwaliteit van een product’, aldus
de CSR. ‘Bedrijven spannen zich onvoldoende
in om de verplich tingen na te komen en cybercriminelen
maken hier dankbaar gebruik van.
Ook is de wetgeving op het gebied van zorgplichten
binnen de EU (en wereldwijd) niet of
nauwelijks op elkaar afgestemd.’
De CSR ziet zes strategische oplossingsrichtingen
om de uitdagingen
die het IoT met zich meebrengt het
hoofd te bieden, mede op basis
van het genoemde WODC-rapport:
1 Certificering, keurmerken
en toegangseisen
Via certificering dienen minimumeisen
te worden geformuleerd voor wat betreft
de duur dat het product door de
leverancier dient te worden onderhouden,
de wijze waarop security-updates
ter beschikking dienen te worden gesteld,
de periode waarbij de bewijslast
voor conformiteit op de leverancier
rust, en de eis dat het apparaat van het
internet kan worden afgeschakeld met
16behoud van de ‘reguliere’ functionaliteit.
2 Transparantie
Er zou budget beschikbaar moeten komen
(van het ministerie van Economische
Zaken en Klimaat en van Justitie
en Veiligheid) om een onafhankelijke
monitor van gehackte en kwetsbare IoTapparaten
in het leven te roepen, zodat
publieke informatie beschikbaar komt
over welke fabrikanten en leveranciers
hun apparaten onvoldoende beveiligen.
3 Bewustwording
Leveranciers van IoT-apparaten moeten
bepaalde toezeggingen doen als
het gaat om consumenten te informeren,
bijvoorbeeld via stickers op
de verpakkingen, over het niveau van
beveiliging van het betreffende apparaat;
of het apparaat automatisch
security-updates kan ontvangen; de
duur dat het product door de leverancier
wordt onderhouden; en of het
apparaat van het internet kan worden
afgeschakeld met behoud van de ‘reguliere’
functionaliteit.
4 Productaansprakelijkheid
Er zouden wetswijzigingen moeten
komen aangaande de veiligheid van
ICT-producten en -diensten in het regime
van productaansprakelijkheid,
waardoor fabrikanten wettelijk aansprakelijk
gehouden kunnen worden,
ook voor economische schade. Later
dit jaar (juni 2018 volgens het rapport
van de CSR) zal ook de Europese
Commissie een aantal maatregelen
op dit gebied presenteren.