IN 1, februari 2008 - Internationale Vereniging voor Neerlandistiek

oman dus ook door de samenstellers van De korte baan gehandhaafd, al willen
ze dat genre dan anders ingevuld zien dan te doen gebruikelijk. Die visie sluit
ook aan bij hun Europese perspectief: het stellen van ‘de vraag of de nederlandsche
literatuur uitmunt door de roman’ laat onverlet dat buitenlandse
literaturen daarin wel kunnen excelleren.
Aan het slot van de inleiding plaatsen Marsman en Du Perron expliciet een
kanttekening bij het programmatische karakter van hun bloemlezing:
De bedoeling van deze bundel is de aandacht te vestigen op het korte
verhaal, in het bizonder dus zooals dat onder de nieuwere nederlandsche
schrijvers beoefend wordt. Dat wij bij onze keuze werden
geleid door de overtuigingen hierboven geformuleerd spreekt vanzelf.
Natuurlijk vindt de lezer ook hier verschil in waarde en rang; enkele
verhalen werden vooral opgenomen omdat zij ons representatief leken
voor bepaalde richtingen en ter wille van een grootere overzichtelijkheid
van het geheel (Marsman & Du Perron, 7).
De ‘nieuwe’ schrijvers zijn hier herleid tot de ‘nieuwere’, wat een uitbreiding
van het corpus lijkt te impliceren. Hetzelfde geldt voor de toevoeging dat deze
groep ‘in het bizonder’ aan de orde komt: niet uitsluitend dus. Daarenboven
tekenen de samenstellers aan dat sommige teksten ‘vooral’ voorkomen omdat
ze ‘bepaalde richtingen’ vertegenwoordigen of bijdragen tot het panoramische
karakter van de bundel, en dus expliciet niet omdat ze naadloos zouden
aansluiten bij het poëticale programma zoals de inleiding dat vooropstelt. Van
bij het begin nemen Marsman en Du Perron op deze manier enige afstand van
hun eigen selectie.
Achtergronden
Met dat al lijkt het nogal problematisch geworden om De korte baan te
beschouwen als een verdediging van het korte verhaal met het oog op de
verspreiding van een bepaalde (Forumiaanse?) poëtica. Wat uit de brieven van
Du Perron aan Marsman bekend is over het tot stand komen van de bloemlezing,
bevestigt die indruk. 3 Relevant is wellicht dat het idee voor het boek van
Marsman kwam, en dat Du Perron al in een vroeg stadium meldt dat hij hoofdzakelijk
meewerkt om zijn vriend een plezier te doen. De onbestemdheid van
de inleiding op sommige punten lijkt daaruit te zijn voortgekomen dat het duo
op twee gedachten hinkte bij het schrijven. Du Perron (1979, 229), die zich al
voor de definitieve verhalenselectie gemaakt is, bezorgd toont over de lengte
van de inleiding, schrijft: ‘Ik zou de inleiding niet langer maken dan 4 blzn., in
een sobere stijl, en het “europeesche peil” niet dan zijdelings aanroeren. Je idee
“kort verhaal beter dan roman” is véél beter’. De noodzaak van een beknopte
inleiding benadrukt hij ook elders (Du Perron 1979, 254) en zijn advies op dat
vlak is beslist gevolgd.
De verhouding tussen de kwestie van het Europese peil en die van de genre-
25