Doxis Magazine najaar 2018

te stellen waarom wát relevant is. Want dat
is verbonden met hoe we in de maatschappij
met elkaar omgaan, welke waarden en normen
we hanteren, welke randvoorwaarden moeten
worden gesteld in de vorm van wet- en regelgeving,
aansprakelijkheden et cetera. Juridische
aansprakelijkheid is zo’n zwaar onderbelicht fenomeen
in (het gebruik van) de nieuwe technologie.
Als een zelfrijdende auto een (dodelijk)
ongeluk veroorzaakt, wie is dan aansprakelijk:
de bouwer van de auto, de softwareontwikkelaar,
de verstrekker van de informatie die wordt
gebruikt om te bepalen waar de auto zich
bevindt, of toch nog degene die erin zit en de
opdracht heeft ingegeven voor het vervoer?
Als informatie leidt tot een verkeerde beslissing
met grote gevolgen, wie is dan aansprakelijk?
De persoon die de informatie heeft geclassificeerd
en opgeslagen? De persoon die
de informatie heeft verzameld? Was het bijvoorbeeld
wel correct? Heeft hij dat gecontroleerd?
Is het juist de persoon die andere
informatie heeft verwijderd, omdat die overbodig/niet
relevant zou zijn? Hoe kun je weten
of informatie over vijf jaar relevant is?
Of is het – het simpelst - de persoon die de
beslissing heeft genomen?’
Kortom, daarin zitten volgens Jansen allerlei
facetten die je niet direct aan informatiebeheer
sec zou toeschrijven. ‘Juridische, organisatorische,
technologische en ethische vraagstukken
bepalen mede waarom we informatie op een
bepaalde manier gebruiken en willen (of moeten)
bewaren en de kaders waarbinnen dat
gebeurt. Daar heb je dan meteen de link met
New Scientist, want juist al die andere aspecten
worden beheerst door andere disciplines
dan traditioneel de archiefwetenschap of
informatie logistiek. Over dit soort thema’s gaan
we op 6 november in gesprek met elkaar.’
deelnemers nieuwe inzichten met elkaar delen.
Maar dan moet je wel open staan voor het verhaal
van die ander, van andere wetenschappers
die dit soort uitdagingen op hún manier benaderen,
vanuit hún discipline. Bijvoorbeeld over de
impact van robotisering, waar Elly Konijn, professor
in de Media Psychologie bij de VU, het
over gaat hebben; over Artificial Intelligence,
over Internet of Things. We gaan het er met elkaar
over hebben op een andere manier dan we
deden. Dat is ook de basis van wetenschap. Dat
kan heel verhelderend werken. Als je altijd blijft
doen wat je deed, krijg je wat je altijd kreeg…’
Jansen is een enthousiast verteller.
Hij staat nu al in de startblokken om
er straks op 6 november bij het Doxis
Seminar ‘wat moois van te maken’.
Dat seminar is dit jaar in het NEMO
Science Museum in Amsterdam.
Voortvloeiend uit die samenwerking
met New Scientist is gekozen voor
een passende wetenschappelijke omgeving.
‘Wetenschap triggert mensen
om verder na te denken over wat er
op ze afkomt’, aldus Jansen.
Dit jaar is de opzet van het congres wat anders
dan anders. Jansen: ‘Het gaat erom dat de
12
JIM JANSEN, DAGVOORZITTER,
HOOFDREDACTEUR NEW SCIENTIST