Jaarmagazine 2018
14.02.2019 • Views
Share Embed Flag

Jaarmagazine 2018

In dit magazine blikken we met jou terug op wat we met Vormingplus Kempen het voorbije jaar zoal deden. Uiteenlopende dingen, zo blijkt, maar tegelijk hoorden we wel degelijk het zingen van de tijd. Of we nu met burgemeesters lokale transitie-initiatieven gingen bezoeken, of dat we kandidaat-gemeenteraadsleden een dosis theorie en praktijk rond burgerparticipatie voorschotelden: het klonk synchroon met de hartenklop van de Kempen. Die pikten we ook met onze diversiteitscampagne op, waarbij meer dan vierduizend mensen zich schaarden achter onze Kliek Uniek. Misschien lijkt het wat morrelen in de marge, maar ons is het net daarom te doen: mensen warm maken om hun buurt en de omgeving aan te pakken. Wat is, hoeft zo niet te zijn en te blijven.

In dit magazine blikken we met jou terug op wat we met Vormingplus Kempen het voorbije jaar zoal deden. Uiteenlopende dingen, zo blijkt, maar tegelijk hoorden we wel degelijk het zingen van de tijd.
Of we nu met burgemeesters lokale transitie-initiatieven gingen bezoeken, of dat we kandidaat-gemeenteraadsleden een dosis theorie en praktijk rond burgerparticipatie voorschotelden: het klonk synchroon met de hartenklop van de Kempen. Die pikten we ook met onze diversiteitscampagne op, waarbij meer dan vierduizend mensen zich schaarden achter onze Kliek Uniek.
Misschien lijkt het wat morrelen in de marge, maar ons is het net daarom te doen: mensen warm maken om hun buurt en de omgeving aan te pakken. Wat is, hoeft zo niet te zijn en te blijven.

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
Avansa.Kempen

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

jaarmagazine 18<br />

1

IN <strong>2018</strong><br />

BURGERS BETREKKEN bij gemeentebeleid 4<br />

YASMIEN NACIRI 9<br />

WERKEN MET BURGERS 14<br />

EEN GASLOZE WIJK 16<br />

BIB VAN DE TOEKOMST 20<br />

OP TROT MET BURGEMEESTERS 22<br />

KASTERLEE VRIJWILLIGT 24<br />

T100 Een politiek debat 28<br />

IK NEEM DE BUS. IK NEEM DE TREIN. 32<br />

PLANNEN VOOR PLAATS 34<br />

DAG VAN DE STILTE 40<br />

SCHAT, KAN IK JE HELPEN? 42<br />

Over papaproof<br />

KLIEK UNIEK 46<br />

DE SWITCH IN ONZE MOBILITEIT 50<br />

Interview met Peter Thoelen van<br />

Treintrambus<br />

BUURTBUDGET 54<br />

SCHATTEN VAN MEERLAER 56<br />

Het verhaal van een Laakdals domein<br />

ONZE PARTNERS 62<br />

ONS TEAM 63<br />

foto voorpagina: Yasmien Naciri op onze netwerkavond 'Allemaal anders'.<br />

foto hier: Schatten van Meerlaer. Een foto van Chris Stessens.<br />

foto achterflap: Bib van de toekomst. Een foto van Katrien Vos.<br />

lees dit magazine digitaal<br />

https://goo.gl/zy9DZU,<br />

of met deze QR-code:<br />

2

MARTINE COPPIETERS<br />

coördinator Vormingplus<br />

Het zingen van de tijd<br />

In dit magazine blikken we met jou terug op wat we het<br />

voorbije jaar zoal deden. Uiteenlopende dingen, zo blijkt,<br />

maar tegelijk hoorden we wel degelijk het zingen van de<br />

tijd.<br />

Of we nu met burgemeesters lokale transitie-initiatieven<br />

gingen bezoeken, of dat we kandidaat-gemeenteraadsleden<br />

een dosis theorie en praktijk rond burgerparticipatie<br />

voorschotelden: het klonk synchroon met de hartenklop<br />

van de Kempen. Die pikten we ook met onze diversiteitscampagne<br />

op, waarbij meer dan vierduizend mensen<br />

zich schaarden achter onze Kliek Uniek.<br />

Misschien lijkt het wat morrelen in de marge, maar ons<br />

is het net daarom te doen: mensen warm maken om hun<br />

buurt en de omgeving aan te pakken. Wat is, hoeft zo<br />

niet te zijn en te blijven.<br />

3

WAT? MET DE VERKIEZINGEN <strong>2018</strong> IN<br />

AANTOCHT WAS ‘BURGERPARTICIPATIE’<br />

EEN TERM DIE STEEDS VAKER OPDOOK.<br />

MAAR HOE WERKT DAT CONCREET, DE<br />

BURGERS BIJ JE BELEID BETREKKEN?<br />

IN JUNI <strong>2018</strong> HIELDEN WE EEN INFO-<br />

AVOND VOOR KEMPENSE<br />

KANDIDAAT-GEMEENTERAADSLEDEN.<br />

4

artvandermoeren.be<br />

BURGERS BETREKKEN<br />

BIJ BELEID<br />

is (veel) meer dan ‘u zaagt, wij paaien’<br />

“Zou u Nainggolan mee naar het WK voetbal in Rusland<br />

hebben genomen?” Politicoloog Thibaut Renson van<br />

het Centrum voor Lokale Politiek van de Universiteit<br />

Gent werpt een zestigtal Kempense kandidaat-gemeenteraadsleden<br />

een onverwachte vraag voor de voeten.<br />

Minstens de helft van de Belgische bevolking had na die<br />

gecontesteerde strategische beslissing van bondscoach<br />

Martinez anders wel een mening over het item.<br />

TEKST HANS OTTEN |<br />

FOTO’S BART VAN DER MOEREN<br />

“Wanneer kan je belangrijke<br />

beslissingen in de handen van het<br />

volk leggen? Is het zinvol om de<br />

gewone Griek zich te laten uitspreken<br />

over de Europese aanpak<br />

van de eurocrisis? Andere Europese<br />

landen vonden dat alleszins<br />

onverantwoord en onredelijk. Aan<br />

de andere kant heb je de nieuwe<br />

Burgerlijst in Antwerpen, die<br />

zonder politiek programma aan de<br />

verkiezingen deelneemt, maar alle<br />

beleidslijnen telkens wil terugkoppelen<br />

naar de bevolking. Het is de<br />

vertegenwoordiger van het volk als<br />

lasthebber, die luistert naar wat er<br />

leeft en dat vervolgens realiseert”,<br />

zegt Renson.<br />

THILBAULT RENSON:“Burgers zijn tot veel meer in staat<br />

dan enkel om de zoveel jaar een bolletje op het kiesbiljet te<br />

kleuren. Neem dat serieus.”<br />

“Daar tegenover staat de vertegenwoordiger<br />

als vertrouweling:<br />

de gekozene die de bevolking<br />

vertegenwoordigt en het mandaat<br />

heeft gekregen om in naam van de<br />

kiezer te beslissen. Het circulatieplan<br />

voor de Gentse binnenstad<br />

stootte op erg veel tegenstand,<br />

waardoor er bijna een referendum<br />

van kwam. Dat gebeurde dus niet,<br />

maar enkele maanden na de invoering<br />

bleek dat er wel een breed<br />

draagvlak was voor de genomen<br />

maatregelen. Mensen zijn geneigd<br />

uit eigenbelang en op korte termijn<br />

te redeneren en niet zozeer<br />

vanuit het belang van de maatschappij<br />

en op langere termijn.”<br />

GAS GEVEN<br />

EN REMMEN TEGELIJK?<br />

Het lijken twee tegenstrijdige<br />

insteken om onze representatieve<br />

democratie te bekijken, maar voor<br />

Thibaut Renson is het goed dat<br />

beide visies bestaan. “Het grote<br />

probleem met de huidige vorm van<br />

participatie is dat lokale beleidsmensen<br />

vaak wel over bepaalde<br />

dossiers inspraakmomenten voor<br />

de burgers organiseren, maar de<br />

inbreng van de burger vervolgens<br />

niet ernstig nemen en er niets mee<br />

doen. Op die manier stroomt er te<br />

weinig macht en invloed door naar<br />

de burger. Dat is gas geven en remmen<br />

tegelijk. U zaagt, wij paaien.<br />

Burgers zijn tot veel meer in staat<br />

dan enkel om de zoveel jaar een<br />

bolletje op het kiesbiljet te kleuren.<br />

Neem dat serieus.”<br />

5

JEF VAN EYCK:“Vergis je niet, participatie is keihard<br />

werken, creatief denken en blijven inzetten op het betrekken<br />

van de burgers.”<br />

“Politici mogen dan (vaak) beleidservaring<br />

hebben, bij de burgers zit<br />

heel wat expertise. “We zien duidelijk<br />

dat burgerparticipatie steeds<br />

vaker van onderuit groeit, met<br />

petities, protestacties of boycots”,<br />

zegt Thibaut Renson. “Die initiatieven<br />

bereiken veel meer burgers,<br />

vooral omdat ze op heel concrete<br />

dossiers en in een beperkte omgeving<br />

werken. Bewoners zijn dan<br />

de experts die de beleidsmakers<br />

informeren.”<br />

bartvandermoeren.be<br />

SAMEN NADENKEN<br />

De burgers betrekken, heeft voor<br />

Thibaut Renson verschillende<br />

voordelen. “Het kan leiden tot een<br />

betere beslissing die de kwaliteit<br />

van het beleid verhoogt, maar het<br />

kan tegelijk het draagvlak vergroten.<br />

De burgers worden er door<br />

dergelijke overlegmomenten zelf<br />

ook beter van. Ze leren luisteren<br />

naar elkaar, leren door de ogen<br />

van een ander te kijken. Dat zijn<br />

zaken die we onder andere bij het<br />

systeem van de burgerbegroting in<br />

de stad Antwerpen vaststellen. Dat<br />

samen nadenken, maakt ook het<br />

samen leven beter.”<br />

Maar dat veronderstelt tegelijk een<br />

diversiteit aan meningen. “Het<br />

zijn evenwel vaak hoger opgeleiden<br />

die aan dergelijke overleg- en<br />

inspraakmomenten deelnemen.<br />

Zij zijn ook sneller geneigd om<br />

in zo’n overleg hun mening te<br />

herzien. Mensen die aan de rand<br />

van de maatschappij zitten, zijn in<br />

burgerparticipatie jammer genoeg<br />

weinig te vinden. We moeten dus<br />

waken over de laagdrempeligheid<br />

van het inspraakproces. Iedereen<br />

moet kunnen deelnemen.”<br />

Het is een bedje waarin de klassieke<br />

adviesraden vaak ook ziek<br />

zijn: die bestaan meestal uit een<br />

beperkte groep vertegenwoordigers<br />

van een beperkt aantal verenigingen,<br />

die bovendien al ettelijke<br />

jaren in die adviesraad zetelen.<br />

Het is een voorbijgestreefd inspraakmodel,<br />

dat dringend aan<br />

herziening toe is.<br />

VOORAF DEGELIJK<br />

INFORMEREN<br />

Moeten we dan over heikele<br />

thema’s telkens een volksraadpleging<br />

of referendum organiseren?<br />

Dergelijke gedachte stemt de<br />

politicoloog van de UGent toch<br />

wat huiverachtig. “Ik vind het zelf<br />

een vorm van inspraak met veel<br />

beperkingen. Een erg complex gegeven<br />

in een simpele ja- neevraag<br />

gieten, is een heel enge manier van<br />

participatie. Volksraadplegingen<br />

kunnen wel wanneer de bevolking<br />

vooraf uitgebreid geïnformeerd<br />

kan worden.”<br />

De recente volksraadpleging in Ierland<br />

over de abortuskwestie is voor<br />

de politicoloog een raak voorbeeld<br />

van hoe burgerparticipatie kan<br />

werken. “Uit de Ierse bevolking<br />

werd een representatief burgerkabinet<br />

met 99 leden samengesteld.<br />

Die burgers kregen uitvoerige<br />

en objectieve informatie over het<br />

thema, naast de argumenten van<br />

de voor- en tegenstanders. Op die<br />

manier konden ze zich een eigen<br />

oordeel over de kwestie vormen.<br />

En wat bleek? De stemuitslag die<br />

bij dit burgerkabinet naar voor<br />

kwam, was een perfecte weerspiegeling<br />

van het eindresultaat van<br />

het referendum.”<br />

bartvandermoeren.be<br />

THILBAULT RENSON:“We moeten dus waken over<br />

de laagdrempeligheid van het inspraakproces.<br />

Iedereen moet kunnen deelnemen.”<br />

6

“Participatie moet bovendien de<br />

representatieve democratie niet<br />

vervangen. Soms is het de plicht<br />

van de vertegenwoordigers om<br />

keuzes te maken die burgers niet<br />

zouden maken en om hiervoor<br />

nadien een draagvlak trachten<br />

te creëren. Het verplicht dragen<br />

van de autogordel zou er nooit<br />

gekomen zijn als het van de burger<br />

afgehangen zou hebben. Maar als<br />

politici beslissen om de burgers<br />

wel te betrekken bij het beleid,<br />

hebben ze de plicht om burgers<br />

reële beslissingsmacht of -invloed<br />

te geven.”<br />

TIPS OM TE SLAGEN<br />

Mensen bij elkaar brengen en hen<br />

betrekken bij het vormgeven van<br />

de eigen omgeving: dat probeert<br />

Vormingplus Kempen al verschillende<br />

jaren met een uitgebreid<br />

gamma aan participatieprojecten.<br />

Denk maar aan ‘Beleef de ruimte’<br />

in Oevel (Westerlo), de buurtbanken<br />

in zes dorpen, het grootschalige<br />

project Den Hout in<br />

Beerse of ‘Mijn 2040’ in de stadsregio<br />

Turnhout.<br />

Jef Van Eyck stelde vanuit die ervaring<br />

enkele vuistregels op voor een<br />

geslaagde burgerparticipatie.<br />

“Vergis je niet, participatie is<br />

keihard werken, creatief denken<br />

en blijven inzetten op het betrekken<br />

van de burgers”, zegt Jef Van<br />

Eyck. “Betrek de mensen van bij<br />

de start, leg hen geen grotendeels<br />

afgewerkt plan voor. Dan is het<br />

betrekken van de burger enkel een<br />

vorm van legitimatie van het eigen<br />

beleid. Participatie werkt vooral<br />

voor thema’s waar mensen zich<br />

betrokken bij voelen. Bovendien<br />

moeten we er over waken dat niet<br />

enkel het eigenbelang, maar vooral<br />

het algemeen belang gediend<br />

wordt. Een idee moet vaak kunnen<br />

rijpen.”<br />

De Participatiewaaier<br />

Vormingplus Kempen deed die<br />

avond alle deelnemers de Participatiewaaier<br />

cadeau: meer dan<br />

50 tips en aanbevelingen over<br />

burgerparticipatie.<br />

We werken immers al jaar en dag<br />

aan verschillende projecten om<br />

burgers beter te betrekken bij<br />

het gemeentebeleid en puurden<br />

daaruit flink wat tips en trucjes.<br />

7

stes.be<br />

bartvandermoeren.be<br />

Volgens hem is het daarom erg<br />

nuttig om bij het begin van het<br />

inspraakproces duidelijk de<br />

kantlijnen uit te tekenen. “Je moet<br />

heel heldere info geven waarover<br />

het overleg of inspraakmoment<br />

handelt en waarover niet, waarom<br />

en met wie je daarvoor samen<br />

zit, hoe lang het traject zal duren.<br />

De groepen mogen zeker niet te<br />

groot zijn: nadenken gaat niet als<br />

je met te veel volk rond de tafel zit.<br />

En dikwijls zijn creatieve methodieken<br />

nodig om tot resultaat te<br />

komen.”<br />

“Bij de burger heerst een soort<br />

basiswantrouwen tegenover de<br />

politiek. Het is daarom soms ook<br />

nuttig om een externe partner aan<br />

te zoeken om het proces in goede<br />

banen te leiden, omdat die vanuit<br />

een neutrale positie start. Tot slot:<br />

probeer het ook plezant te houden,<br />

een Vlaming houdt van teerfeesten”,<br />

lacht Van Eyck.<br />

•<br />

BEKIJK onze clip op<br />

https://goo.gl/RRx9ph<br />

(of scan even de QR-code):<br />

8 BURGERS BETREKKEN

YASMIEN NACIRI<br />

en onze<br />

netwerkavond<br />

Allemaal<br />

anders<br />

WAT? JAARLIJKS HOUDT<br />

VORMINGPLUS KEMPEN EEN<br />

NETWERKAVOND VOOR KEMPENSE<br />

PARTNER(ORGANISATIE)S.<br />

9<br />

HET THEMA IN DECEMBER <strong>2018</strong> WAS<br />

'ALLEMAAL ANDERS'.

TEKST LIESBETH CORTHOUT |<br />

FOTO’S CHRIS STESSENS<br />

“De samenleving wordt diverser en we zijn allemaal<br />

anders. Omgaan met verschillen maakt ons ongemakkelijk.<br />

Het is dus een uitdaging om dat te doen vanuit<br />

een positieve, verbindende houding.” Met die woorden<br />

trapte Martine Coppieters van Vormingplus het jaarlijkse<br />

netwerkmoment van Vormingplus Kempen af.<br />

Het was meteen de perfecte inleiding voor de spreekster<br />

van die avond: Yasmien Naciri.<br />

TEKST LIESBET CORTHOUT |<br />

YASMIEN NACIRI: “Wil je diversiteit aantrekken? Dan<br />

mag dat vooral geen doel zijn! Inclusiviteit is het doel,<br />

diversiteit is het resultaat daarvan.”<br />

FOTO’S CHRIS STESSENS<br />

Yasmien Naciri<br />

is een twintiger uit Mol. Ze is Belgische<br />

van Marokkaanse afkomst.<br />

Yasmien Naciri stond mee aan de<br />

wieg van de vzw Amana, die zowel<br />

actief is in België als in Marokko<br />

en van de Antwerpse jeugdwerking<br />

Fleks. Ze is ook auteur van het<br />

boek ‘Wij nemen het heft in handen’<br />

over de diverse samenleving<br />

en de plaats die jongeren daarin<br />

hebben. Een hele lijst inspirerende<br />

initiatieven die deze gedreven<br />

spreekster aankondigen en ze lost<br />

de hoge verwachtingen feilloos in.<br />

“Ik ga mij enkel over dingen uitspreken<br />

waarmee ik zelf ervaring<br />

heb”, vertelt Yasmien Naciri bij het<br />

begin van haar betoog. “Ik vind dat<br />

je dan het beste je boodschap kan<br />

overbrengen. Want ik ben hier niet<br />

om dé oplossing te verkondigen,<br />

wel om een eigen kijk te geven op<br />

bepaalde situaties in onze samenleving.”<br />

10<br />

ALLEMAAL ANDERS

stes.be<br />

stes.be<br />

Uitdaging<br />

“Ik heb een unieke startpositie. Ik<br />

ben geboren en getogen in Mol,<br />

heb daar school gelopen en had<br />

geen vrienden met een migratieachtergrond.<br />

Toen ik ging studeren<br />

in Antwerpen, ontmoette ik<br />

mensen met dezelfde roots, namelijk<br />

kleinkinderen van mijnwerkers<br />

en merkte ik dat wij toch heel erg<br />

kunnen verschillen. Een tweede<br />

zaak die ik daar opmerkte, was<br />

dat er veel organisaties actief zijn<br />

in de stad en dat die heel gesegregeerd<br />

werken voor een bepaalde<br />

gemeenschap: armoedeorganisaties,<br />

jeugdwerking … Het is een<br />

uitdaging om hier voor integratie<br />

te zorgen.”<br />

“Ik wilde proberen beter te doen en<br />

begon met een ontwikkelingshulporganisatie,<br />

de vzw Amana, die<br />

armoedeorganisaties ondersteunt<br />

door vrijwilligers in contact te<br />

brengen met elkaar en samen dingen<br />

te organiseren: een daklozenpicknick,<br />

een poor men’s dinner, een<br />

multilevensbeschouwelijk kerstdiner<br />

… Ook met de jeugdwerking<br />

Fleks brengen we mensen samen,<br />

jongeren met diverse overtuigingen<br />

en achtergronden die wel één<br />

gemeenschappelijk doel hebben:<br />

ze willen ondernemen.”<br />

BEKIJK onze clip op https://goo.gl/XmgLCn (of scan even de QR-code)<br />

Diversiteit is geen doel<br />

“Wil je diversiteit aantrekken?<br />

Dan mag dat vooral geen doel zijn!<br />

Inclusiviteit is het doel, diversiteit<br />

is het resultaat daarvan. Staar je<br />

je blind op diversiteit, dan ben je<br />

fout bezig. Diversiteit in bijvoorbeeld<br />

reclamecampagnes lijkt nu<br />

nog heel vaak op punten scoren,<br />

dat blijft erg aan de oppervlakte. Je<br />

moet uitstralen wat je wilt bereiken,<br />

dat is veel doeltreffender.”<br />

“Taal is daarin ook een belangrijk<br />

aspect. In gesprekken met organisaties<br />

hoor ik vaak dat ze graag<br />

meer diversiteit willen, maar daar<br />

niet in slagen. Dat ze willen, is<br />

prachtig. Maar uit ons gesprek<br />

komt dan vaak naar voren dat hun<br />

evenementen bijvoorbeeld overdag<br />

vallen wanneer jonge moslimvrouwen<br />

aan het werk zijn. Moslima’s<br />

van de eerste generatie zijn vaak<br />

wel thuis op die momenten, maar<br />

zij spreken niet altijd goed Nederlands<br />

en dan is een flyer enkel in<br />

het Nederlands misschien niet de<br />

beste optie.”<br />

Als je je blindstaart<br />

op diversiteit, dan<br />

ben je fout bezig.<br />

Cultuur past niet in<br />

een hokje<br />

“Het is een boutade, maar cultuur<br />

is als een ijsberg waarvan je enkel<br />

het topje ziet. Je ziet de huidskleur<br />

van mensen, eventueel de levensbeschouwing,<br />

taal, kledingstijl,<br />

eetgewoonten … Maar er is een<br />

groot deel dat je niet ziet. Een<br />

heel bekende cultuurstudie is die<br />

van Geert Hofstede, gebaseerd op<br />

grootschalig onderzoek bij technologiebedrijf<br />

IBM, waar hij zes<br />

dimensies van cultuur onderzoekt.<br />

stes.be<br />

11

stes.be<br />

Daaruit komt onder andere naar<br />

voren dat mensen in het westen<br />

bijvoorbeeld meer individualistisch<br />

zijn en dat de machtsafstand<br />

kleiner is dan in het zuiden.<br />

Maar dat zijn stereotypen en<br />

die vormen een grote valkuil bij<br />

cultuurstudies. Je kan cultuur nu<br />

eenmaal niet in een hokje steken.<br />

De ‘Belgische cultuur’ bestaat niet.<br />

Diversiteit is een<br />

afgezaagd begrip.<br />

Je moet gewoon<br />

stappen ondernemen!<br />

Yasmien Naciri<br />

Die is veranderlijk in de tijd en er<br />

zijn ook grote onderlinge verschillen<br />

tussen de diverse regio’s van<br />

een land. Denk aan feestdagen:<br />

moederdag wordt in Antwerpen op<br />

een ander moment gevierd dan in<br />

de rest van Vlaanderen, carnaval<br />

wordt op sommige plaatsen heel<br />

intensief gevierd en is in andere<br />

regio’s zo goed als onbestaand …<br />

Dat valt niet op. Maar de feesten<br />

van mensen met een migratieachtergrond<br />

vallen wel op.”<br />

“België is superdivers. Er wonen<br />

177 verschillende nationaliteiten in<br />

Antwerpen alleen. En in dat cijfer<br />

zitten nog geen mensen zoals ik,<br />

die de Belgische nationaliteit hebben<br />

maar via ouders of grootouders<br />

een andere culturele<br />

bagage hebben meegekregen.<br />

We evolueren onvermijdelijk<br />

naar een situatie<br />

waarin de minderheden de<br />

meerderheid gaan vormen,<br />

iets wat we nu al zien in diverse<br />

steden in de Verenigde<br />

Staten. Je gaat je daaraan<br />

moeten aanpassen op vlak<br />

van communicatie, beleidsdoelen<br />

… Zo is er bijvoorbeeld<br />

een joods rusthuis in Antwerpen<br />

dat sinds kort is omgevormd tot<br />

‘multicultureel rusthuis’ en zo<br />

tegemoetkomt aan een reële nood.<br />

Want mensen met een migratieachtergrond<br />

vergrijzen ook, tegen<br />

2030 vormen zij een aanzienlijke<br />

groep bejaarden die net zo goed<br />

ergens naartoe moeten.”<br />

Over klontjes<br />

en kalkoenen<br />

“In de profit-communicatie en<br />

marketing zien we zowel goede als<br />

slechte voorbeelden van multiculturele<br />

communicatie. Een video<br />

van de Britse supermarktketen<br />

Tesco toont op heel realistische<br />

wijze hoe mensen met een andere<br />

huidskleur, met een hoofddoek …<br />

kalkoen eten in een feestelijke setting.<br />

Ze komen allemaal aan bod,<br />

zonder dat je erin wrijft dat ze anders<br />

zouden zijn. Een veel minder<br />

geslaagde actie was die van Tiense<br />

Suiker. Die positioneerde suikerklontjes<br />

als moslimsuiker, om het<br />

einde van de Ramadan te vieren.<br />

Het waren enorm grote klontjes<br />

suiker en dat hebben moslims<br />

helemaal niet nodig. Ik kan net zo<br />

goed een normaal klontje suiker in<br />

mijn thee doen. Tiense Suiker deed<br />

hier zo hard zijn best voor diversiteit,<br />

dat ze de bal volledig mis<br />

sloegen. Ze werden blind voor hun<br />

eigen fouten. Opnieuw: diversiteit<br />

was hier het doel, niet het resultaat<br />

en zo werkt het niet.”<br />

12<br />

ALLEMAAL ANDERS

“Diversiteit is een afgezaagd<br />

begrip. Je moet gewoon stappen<br />

ondernemen. Wil je meer diversiteit<br />

op de werkvloer? Ga dan<br />

niet werven via gekende kanalen.<br />

Spreek andere organisaties aan,<br />

kijk buiten de eigen muren. Dat<br />

geldt voor elke organisatie. Kijk<br />

verder dan diversiteit. Door inclusief<br />

te zijn, te werken en mensen te<br />

betrekken, ga je vanzelf meer mensen<br />

bereiken en diverser worden.”<br />

En dan de praktijk<br />

En dat is precies wat veel organisaties<br />

nu ook al doen. Tien<br />

praktijkvoorbeelden waren door<br />

Vormingplus uitgenodigd om hun<br />

verhaal te doen aan de aanwezige<br />

geïnteresseerden. Tien tafels, tien<br />

boeiende initiatieven waarbij elke<br />

aanwezige de kans kreeg om er<br />

twee wat beter te leren kennen.<br />

Dat bleek weinig en kort, want<br />

toen de bel de tweede keer luidde,<br />

was de interesse voor de boeiende<br />

verhalen veel groter dan die voor<br />

de receptie. En terecht, want er viel<br />

hier heel wat te ontdekken.<br />

Thaïs Haerens van vzw AIF+ was<br />

erg enthousiast over het Brusselse<br />

Time2connect, dat het empathisch<br />

vermogen van de Brusselaars<br />

aanspreekt. “Ik heb uit de voorstelling<br />

een aantal dingen uit de stad<br />

meegenomen, die ik graag in de<br />

Kempen wil proberen.”<br />

Ook voor de mensen achter Time-<br />

2connect was het trouwens een<br />

boeiende avond. “Ik ben afkomstig<br />

uit de Kempen maar doe mijn<br />

stage bij Vormpingplus Citizenne”,<br />

vertelt student Rik De Meirsman.<br />

“Wij hebben ons project hier kunnen<br />

uitleggen en er werden enorm<br />

veel vragen gesteld.”<br />

“Het was bijzonder jammer dat<br />

we zelf niet konden informatieshoppen<br />

bij de andere organisaties”,<br />

voegt Anouk Vandenweyer<br />

van Vormingplus Citizenne nog<br />

toe. “Wij werken in de stad en<br />

toch zijn er veel raakvlakken met<br />

wat we hier zien. Soms zit je als<br />

Brusselaar een beetje in je eigen<br />

ivoren toren. Het is goed om uit de<br />

eigen context te komen en voeling<br />

te blijven hebben met wat er buiten<br />

de stad gebeurt.”<br />

“Voor mij is het thema van armoede<br />

en kwetsbaarheid op het platteland<br />

nieuw”, zegt Miel Gilis van<br />

LEADER provincie Antwerpen.<br />

“Ik kom hier om wat achtergrondkennis<br />

op te doen over het thema.<br />

Heel boeiend vond ik de verhalen<br />

van House of Colours.”<br />

stes.be<br />

En dat was wederzijds. Hilde<br />

Stockman is initiatiefneemster van<br />

House of Colours. Zij geeft mensen<br />

van verschillende origine een<br />

warme thuis en trof veel mensen<br />

die geïnteresseerd waren in haar<br />

project: “Het is hoopgevend dit te<br />

kunnen ervaren, midden in een<br />

regeringscrisis over het migratiepact.<br />

Een beetje warmte, dat is wat<br />

we nu nodig hebben.” •<br />

YASMIEN NACIRI: “We evolueren<br />

onvermijdelijk naar een situatie waarin de<br />

minderheden de meerderheid gaan vormen.”<br />

13

WERKEN<br />

stes.be<br />

WAT? IN <strong>2018</strong> LANCEERDE SOCIUS<br />

EEN TRAJECT DAT FOCUST OP HET<br />

14<br />

INITIËREN VAN BURGERINITIATIEF.<br />

DE CENTRALE VRAAG DAARBIJ: WAT<br />

KAN JE ALS SOCIAAL-CULTUREEL<br />

WERKER DOEN OM IDEEËN OM TE<br />

ZETTEN IN INITIATIEVEN?

MET BURGERS<br />

Lange tijd gaf de verzuiling een stevige stimulans aan het verenigingsleven.<br />

Met de ontzuiling in de laatste decennia veranderde de manier<br />

waarop we verenigen: nu vormen burgerinitiatieven een informele<br />

structuur, los van het traditionele verenigingsleven.<br />

Het sociaal-culturele werkveld is al lang op zoek naar de best mogelijke<br />

manieren om aan de slag te gaan met burgers.<br />

We deelden de ervaringen die we opdeden tijdens o.a. Beleef de Ruimte<br />

(2015-'16) met andere verenigingen en met koepelorganisatie<br />

Socius.<br />

15<br />

FOTO: SASKIA VANDERSTICHELE

Een gasloze<br />

Hoe word je snel kl<br />

WAT? Vormingplus zet met TransLab<br />

K al enkele jaren in op de noodzakelijke<br />

transitie in een aantal maatschappelijke<br />

domeinen zoals energie. Daarom gingen<br />

we graag in op de vraag van Kelvin Solutions<br />

om drie buurtbewonersvergaderingen<br />

in de Jef Buyckxstraat mee te begeleiden.<br />

16 FOSTERFIETS

wijk<br />

imaatneutraal?<br />

beeldzoeker.be<br />

FOTO’S MARC VERVOORT<br />

Tijdens de klimaattop van Parijs<br />

in 2015 beloofde België om tegen<br />

2050 klimaatneutraal te worden.<br />

Daarom mogen we tegen die tijd<br />

in Vlaanderen niet langer onze<br />

huizen verwarmen met fossiele<br />

brandstoffen. Wat is er nodig om<br />

een bestaande verkavelingswijk te<br />

transformeren zodat we niet langer<br />

van aardgas afhankelijk zijn?<br />

Dat onderzoek deden we met de inwoners van<br />

de Turnhoutse Jef Buyckxstraat, samen met<br />

burgerbeweging De Koep, studiebureau voor<br />

intelligente warmteoplossingen Kelvin Solutions<br />

en SVG architectuur.<br />

Conclusie: de klok tikt en de uitdaging is<br />

enorm.<br />

WOUTER CYX: “Het gasverbruik zou op wijkniveau ongeveer<br />

20% kunnen dalen met een basisrenovatie met condenserende<br />

verwarmingsketels of elektrisch hybride warmtepompen.”<br />

17

dominik kuhn - unsplash<br />

beeldzoeker.be<br />

Uit het onderzoek blijkt dat amper de helft van de mensen weet wat de<br />

Vlaamse overheid van plan is met bestaande woningen tegen 2050.<br />

Grote uitdaging<br />

Het Vlaamse beleid streeft ernaar<br />

dat iedere woning in Vlaanderen<br />

zou voldoen aan een EPC-score lager<br />

dan 100. Dat vraagt op termijn<br />

enorme inspanningen: de gemiddelde<br />

EPC-score in Vlaanderen<br />

bedraagt immers 350 kWh/m².<br />

Uit het projectonderzoek bleek dat<br />

bij een basisrenovatie van een wijkwoning<br />

(zonder al te veel breekwerk)<br />

het gasverbruik zo’n twintig<br />

procent zou kunnen dalen met een<br />

condenserende verwarmingsketel<br />

of elektrisch hybride warmtepompen.<br />

Dat zou zo’n 30- à 35.000 euro<br />

(inclusief btw, zonder subsidies)<br />

kosten.<br />

Met ingrijpende renovatiewerken zou<br />

de wijk kunnen overschakelen op<br />

individuele elektrische warmtepompen.<br />

Het resterende elektriciteitsverbruik<br />

zou zo’n 14% van het huidige<br />

energieverbruik bedragen. Dat zou<br />

per woning dan tussen 57.000 en<br />

85.000 euro kosten. Een aanzienlijk<br />

bedrag, zeker als je dat afzet<br />

tegen de energiebesparing. De<br />

terugverdientijd zou zo langer dan<br />

27 jaar duren.<br />

De renovatiewerken zouden ook<br />

hun impact hebben op de ruimtelijke<br />

kwaliteit van de wijk. De<br />

bouwlijn zal soms overschreden<br />

moeten worden, de harmonie in<br />

het straatbeeld wordt misschien<br />

aangetast of er zijn intern constructieve<br />

ingrepen nodig om<br />

het nieuwe energieconcept met<br />

warmtepomp en ventilatie-unit te<br />

kunnen huisvesten.<br />

Ondanks de goede intenties op<br />

Vlaams niveau lijkt zo’n structurele<br />

verdichting van een verkavelingswijk<br />

uitgesloten op korte of middellange<br />

termijn. Er is weinig politiek<br />

of sociologisch draagvlak voor.<br />

Voor zulke ingrijpende werken<br />

ontbreekt er ook de economische<br />

of reglementaire impuls.<br />

Bewonersbevraging<br />

Tijdens het project was er ook een<br />

bewonersbevraging. Minder dan<br />

een kwart van de bewoners vindt<br />

een renovatieverplichting een goede<br />

maatregel. Ook het draagvlak<br />

om meer te betalen voor fossiele<br />

energie is maar beperkt (minder<br />

dan een op vijf).<br />

De bewoners zagen vooral heil in<br />

maatregelen die informatief en<br />

stimulerend zijn. Dit leunt aan<br />

bij het huidige overheidsbeleid,<br />

al zal dat onvoldoende zijn om de<br />

klimaatkloof te dichten.<br />

Het beleid moet natuurlijke transactiemomenten<br />

aangrijpen om energetische renovaties te<br />

stimuleren of te verplichten.<br />

18<br />

EEN GASLOZE WIJK

Er zijn meer krachtige en systeemoplossingen<br />

nodig, stelt het onderzoek.<br />

De ruimtelijke ordening en<br />

de uitbouw van energienetwerken<br />

overstijgt de schaal van de buurt.<br />

Dat vergt dus een gecoördineerd<br />

overheidsingrijpen.<br />

88% van de respondenten had wel<br />

eventueel interesse om samen met<br />

de buurtbewoners via een groepsaankoop<br />

bepaalde energiemaatregelen<br />

uit te voeren. Wijkrenovatietrajecten<br />

en groepsaankopen<br />

zouden zo flink kunnen bijdragen<br />

aan een mogelijke oplossing:<br />

• er kan een hogere korting<br />

bedongen worden dan wanneer<br />

men individueel zou<br />

renoveren<br />

• er is een betere kwaliteitscontrole<br />

mogelijk<br />

• de betrokkenheid van een<br />

professionele facilitator kan<br />

zorgen voor meer efficiëntie<br />

• op buurtniveau kan zelfs een<br />

aanzuigeffect ontstaan.<br />

Het onderzoek stelt ook dat amper<br />

de helft van de mensen weet wat<br />

de Vlaamse overheid van plan is<br />

met bestaande woningen tegen<br />

2050. Aanhoudende overheidscommunicatie<br />

zal ontzettend<br />

belangrijk blijven.<br />

Eigenaars renoveren hun huis<br />

meestal pas als hun levenssituatie<br />

dat opdringt. Vanuit beleidsperspectief<br />

is het daarom aangewezen<br />

om zoveel als mogelijk natuurlijke<br />

transactiemomenten (zoals verkoop<br />

van woningen of de heraanleg<br />

van het openbaar domein) te<br />

benutten om energetische renovaties<br />

te stimuleren of zo nodig te<br />

verplichten. Daarbij is er ook meer<br />

onderzoek nodig om Vlaamse<br />

woningen aan een ingrijpende<br />

renovatie te onderwerpen die<br />

snel, goedkoop en zonder al te veel<br />

praktische hinder is. •<br />

LEES HET VOLLEDIGE RAPPORT<br />

op https://goo.gl/iKs221<br />

beeldzoeker.be<br />

19

Bib van de<br />

stes.be<br />

WAT? DE BIB VAN TURNHOUT VROEG<br />

ONS OM EEN PARTICIPATIE- EN<br />

DROOMPROJECT UIT TE STIPPELEN IN<br />

HUN ZOEKTOCHT NAAR EEN<br />

TOEKOMSTIGE IDENTITEIT, MET<br />

SPECIFIEKE AANDACHT VOOR<br />

KWETSBARE GROEPEN<br />

foto: katrien vos/stad turnhout<br />

20 FOSTERFIETS

Toekomst<br />

De Turnhoutse bibliotheek, het Stadsarchief, Strip Turnhout en docAtlas<br />

Turnhout zijn nu nog vier aparte organisaties. In 2020 smelten ze samen tot<br />

een nieuw Turnhouts huis.<br />

Daarvoor waren ze in <strong>2018</strong> op zoek naar frisse, nieuwe en originele ideeën.<br />

Vormingplus Kempen begeleidde de bib op die zoektocht en hielp hen om<br />

zoveel mogelijk mensen daarbij te betrekken. Zo was er in het voorjaar de<br />

Inspiratiedag.<br />

De resultaten van dat proces deelden we ook met andere Kempense bibs.<br />

21

BEKIJK onze clip op https://goo.gl/PeSE5d (of scan even de QR-code)<br />

De transitiebeweging in de Kempen schakelt<br />

een versnelling hoger. Het nieuwe, door Translab K<br />

opgezette event ‘de ‘Burgemeesterstour’<br />

was daar een perfecte illustratie van.<br />

De eerste editie was een succes op alle vlakken.<br />

TEKST ROEL SELS<br />

De TransLab Kampus<br />

verruimt<br />

Jef Van Eyck en Katrien Loots<br />

zeiden het al op de tiende Kampus<br />

van Translab K: “De transitiebeweging<br />

staat in de Kempen voor<br />

nieuwe uitdagingen. We hebben<br />

tot nu toe erg gefocust op het in<br />

kaart brengen en<br />

samenbrengen<br />

van de verschillende<br />

transitieinitiatieven<br />

in<br />

de Kempen. Na<br />

tien geslaagde<br />

edities willen we<br />

een stap verder<br />

gaan. We kennen<br />

mekaar nu.<br />

OP TROT<br />

De Kempen<br />

We hoeven mekaar niet langer<br />

te ontmoeten om informatie,<br />

ervaringen en tips uit te wisselen.<br />

De Kampus blijft natuurlijk wel<br />

bestaan als een netwerkevent maar<br />

we zijn in een tweede fase terechtgekomen,<br />

waarin ook – en vooral –<br />

ánderen ons moeten leren kennen.<br />

En anderen: dat kunnen politici<br />

zijn, of ambtenaren, wetenschappers<br />

of experts. Mensen die belangrijke<br />

of invloedrijke posities in<br />

de maatschappij innemen, mensen<br />

die de transitiebeweging nog flink<br />

vooruit kunnen helpen en een<br />

extra drive kunnen geven.”<br />

22 DE TRANSITIETOUR MET BURGEMEESTERS

MET BURGEMEESTERS<br />

se transitietour<br />

Maximum input<br />

De Kempense transitietour voor<br />

burgemeesters kaderde volledig<br />

in dat opzet. “Het idee erachter<br />

is simpel,” zegt Jef Van Eyck. “We<br />

zetten, in samenwerking met het<br />

duurzaamheidsteam van IOK,<br />

een aantal burgemeesters en<br />

schepenen op een bus en bezoeken<br />

twee plaatsen, de Stadsboerderij<br />

in Turnhout en Talander<br />

in Arendonk, waar we hen op zo<br />

weinig mogelijk tijd zoveel mogelijk<br />

lokale en regionale transitieinitiatieven<br />

voorstellen. Zo krijgen<br />

negen trekkers van zo’n initiatief<br />

de kans om hun initiatief te pitchen<br />

en in contact te treden met de<br />

beleidsmakers.”<br />

Overtuigend pitchen<br />

Volgende initiatieven passeerden<br />

de revue: de zelfoogsttuin van de<br />

stadsboerderij in Turnhout, het<br />

cohousingproject ‘Land van Aa’ van<br />

DE ARK, het Autodelen/Cambioproject<br />

van Heist-op-den-Berg,<br />

de buurtdeelprojecten van wijkvereniging<br />

Herentals, het Voedselteam<br />

in Turnhout, Talander<br />

in Arendonk, gereedschapsdelen<br />

van Deeldepot 2650, de ruilwinkel<br />

MOOI van Westerlo en Fietsbib<br />

van Beweging.net.<br />

Versteld<br />

Jef Van Eyck kijkt tevreden terug<br />

op de eerste editie van de Burgemeesterstour:<br />

“De reacties waren<br />

lovend. De deelnemers vonden het<br />

initiatief zelf leuk en stonden ook<br />

versteld van de grote verscheidenheid<br />

aan transitie-initiatieven in<br />

de Kempen. De politici waren daar<br />

aangenaam door verrast.” •<br />

23

Nog meer<br />

stes.be<br />

KASTERLEE<br />

VRIJWILLIGT<br />

dankzij coaching en database<br />

TEKST WOUTER ADRIAENSEN |<br />

FOTO’S CHRIS STESSENS<br />

Vrijwilligers zijn het cement van de samenleving.<br />

In Kasterlee worden de inspanningen om potentiële<br />

kandidaten aan de perfecte organisatie of vereniging te<br />

koppelen gebundeld onder de noemer Kasterlee Vrijwilligt.<br />

Vormingplus Kempen hielp met het promoten<br />

van een vacaturedatabase en van coaches die<br />

de perfecte vacature helpen schrijven.<br />

In 2013 haalde het werkwoord<br />

vrijwilligen, het verrichten van<br />

vrijwilligerswerk, voor de verkiezing<br />

van woord van het jaar door<br />

Van Dale in de categorie economie<br />

het van herstelregering en bitcoinmiljonair.<br />

Vrijwilligerswerk geeft<br />

veerkracht aan de samenleving en<br />

houdt sociale netwerken in stand.<br />

Veel organisaties, verenigingen en<br />

evenementen staan of vallen letterlijk<br />

met hun vrijwilligers.<br />

De gemeente Kasterlee is volledig<br />

doordrongen van het belang van<br />

vrijwilligers. De bibcafés bemannen,<br />

kaboutervertellingen begeleiden,<br />

een springkasteel bewaken<br />

tijdens een evenement, een handje<br />

toesteken tijdens een gemeentelijke<br />

receptie, de Kabouterberg<br />

onderhouden… Het zou allemaal<br />

niet mogelijk zijn zonder mensen<br />

die hun vrije tijd opofferen voor<br />

anderen.<br />

“Het was dan ook bijna vanzelfsprekend<br />

dat we deelnamen aan<br />

een Vlaams pilootproject om vrijwilligersvacatures<br />

beter en sneller<br />

ingevuld te krijgen”, zegt Sofie<br />

Embrechts, coördinator Toerisme<br />

en Vrije tijd bij de gemeente Kasterlee.<br />

“Daarvoor maakten we als<br />

een van de eersten gebruik van een<br />

nieuwe tool van Vlaams Steunpunt<br />

Vrijwilligerswerk vzw.”<br />

Gedroomde match<br />

Verenigingen en organisaties<br />

werden opgeroepen om een account<br />

aan te maken op de Vlaamse<br />

database www.vrijwilligerswerk.<br />

be. Op die manier kunnen ze hun<br />

vacatures voor vrijwilligers online<br />

ingeven. Na goedkeuring worden<br />

ze zichtbaar op zowel vrijwilligerswerk.be<br />

als op kasterlee.be.<br />

“Hier was wel degelijk behoefte<br />

aan. Het zou doodjammer zijn als<br />

de match tussen een vereniging of<br />

organisatie enerzijds en een vrijwilliger<br />

anderzijds misloopt omdat<br />

ze simpelweg niet van elkaars bestaan<br />

weten. Maar zelf zo’n database<br />

ontwikkelen, is uiteraard erg<br />

moeilijk. Op de website kunnen<br />

geïnteresseerden bekijken welke<br />

vacatures er zijn maar ook hoe ver<br />

weg ze van hen zijn. Dit is dus de<br />

perfecte tool om de gedroomde<br />

match te vinden.”<br />

De koppeling van de websites was<br />

echter maar één onderdeel van een<br />

breder vrijwilligersbeleid dat is opgesteld<br />

en wordt uitgewerkt door<br />

de gemeente Kasterlee. Alvorens<br />

de kandidaten gekoppeld kunnen<br />

worden aan een vereniging<br />

of organisatie, moeten ze immers<br />

overtuigd geraken door de vacature.<br />

En ook daar bleek nog marge<br />

voor verbetering.<br />

24 KASTERLEE VRIJWILLIGT

25

SOFIE EMBRECHTS: “In een vrijwilligersvacature<br />

omschrijf je best duidelijk de precieze verwachtingen én<br />

som je ook de voordelen op.”<br />

“Enkele personen van onze dienst<br />

hebben een cursus gevolgd bij het<br />

Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk<br />

om te leren hoe je de perfecte<br />

vrijwilligersvacature schrijft. Die<br />

mensen, onze pop-upcoaches<br />

Charlotte en Rachel, geven die<br />

kennis op hun beurt door aan geïnteresseerde<br />

verenigingen en organisaties.<br />

Zij maken een afspraak<br />

voor een een-op-eengesprek met<br />

ons en sturen op voorhand hun vacature<br />

door. Op een uur tijd wordt<br />

die overlopen, waarna enkele verbeterpunten<br />

en verschillende tips<br />

en tricks worden meegegeven. Zo<br />

is het belangrijk om een duidelijke<br />

omschrijving van het vrijwilligerswerk<br />

te geven en absoluut ook om<br />

de voordelen op te sommen. Dat<br />

gebeurde niet altijd dus met dat<br />

soort zaken helpen onze coaches<br />

de mensen aan hun tafel verder.”<br />

Straatnaam<br />

De inspanningen van gemeente<br />

Kasterlee inzake het vrijwilligersbeleid<br />

werden gebundeld onder de<br />

naam Kasterlee Vrijwilligt, zowel<br />

een herkenbare titel als een kwaliteitskenmerk.<br />

Om de database<br />

en de pop-upcoaches bekendheid<br />

te geven bij iedereen in Kasterlee<br />

die werkt met vrijwilligers, werd<br />

beroep gedaan op Vormingplus<br />

Kempen. Deze organisatie heeft<br />

jarenlange ervaring met vrijwilligerswerk.<br />

Zo verscheen in oktober<br />

2011 in samenwerking met Stichting<br />

Lodewijk De Raet de brochure<br />

‘Kartrekkers - Hoe vind je nieuwe<br />

vrijwilligers voor je vereniging?’.<br />

In dit unieke project werd voor het<br />

eerst een interactief vormingstraject<br />

opgestart waarin een groep<br />

van verschillende organisaties<br />

gedurende een lange periode succesvol<br />

begeleid werd.<br />

“Vormingplus Kempen heeft ons<br />

op een zeer aangename manier<br />

doorheen het ganse proces begeleid”,<br />

aldus Sofie Embrechts. “Ze<br />

hebben ons concreet geholpen<br />

met verschillende manieren om<br />

promotie te voeren voor ons project.<br />

Zo werden vrijwilligers actief<br />

naar de database gelokt en werden<br />

verenigingen en organisaties aangespoord<br />

om vacatures online te<br />

zetten. Daarvoor hebben we onder<br />

meer enkele filmpjes opgenomen.<br />

Daarnaast is het ook altijd een<br />

verrijking om te brainstormen met<br />

mensen van buitenaf.”<br />

Dat Kasterlee haar vrijwilligers<br />

waardeert, bleek wel tijdens de<br />

week van de vrijwilliger in maart<br />

<strong>2018</strong>. Naar jaarlijkse gewoonte<br />

kregen alle vrijwilligers een kaartje<br />

in hun brievenbus als bedankje<br />

van het gemeentebestuur voor hun<br />

onmisbare hulp. Bovendien keurde<br />

de gemeenteraad een nieuwe<br />

straatnaam goed. De Vrijwilligersstraat<br />

komt symbolisch in het<br />

centrum van de gemeente, in de<br />

buurt van het gemeentehuis en het<br />

ontmoetingscentrum.<br />

Aanrader<br />

Maar wat leverde Kasterlee<br />

Vrijwilligt nu op? Een vijftiental<br />

verenigingen en organisaties<br />

ging in op de uitnodiging van de<br />

pop-upcoaches en schaafde hun<br />

vacatures bij. Metingen zijn er niet<br />

gedaan maar zij lieten verstaan dat<br />

dat resulteerde in een groter aantal<br />

vrijwilligers. De doelstelling om<br />

de Kastelaars nog enthousiaster<br />

te maken voor vrijwilligerswerk,<br />

de vacaturedatabank bekender te<br />

maken bij Kastelse organisaties en<br />

hen te helpen goede vacatures te<br />

schrijven, lijkt dan ook behaald.<br />

“Onze ervaring met de databank is<br />

zeer positief”, bevestigt Liesbeth<br />

Geudens, coördinator van het<br />

vrijwilligerswerk in Het GielsBos,<br />

dat mensen met een beperking<br />

en hun gezin ondersteunt. “Het is<br />

heel gemakkelijk, je moet gewoon<br />

de vacature ingeven en de rest<br />

doet de databank zelf. Eén keer er<br />

werk in steken dus en dan komen<br />

de kandidaturen vanzelf aan in<br />

je mailbox. Ik zou het dan zeker<br />

aanraden aan andere organisaties<br />

omdat het de perfecte tool is om<br />

26<br />

KASTERLEE VRIJWILLIGT

heel snel een goede vrijwilliger te<br />

vinden.”<br />

“Dankzij de coaches heb ik inzicht<br />

gekregen in dingen waar ik op<br />

voorhand nog niet over had nagedacht,<br />

zoals de voordelen van de<br />

vacature in de kijker zetten en een<br />

profiel opmaken van de personen<br />

die je zou kunnen gebruiken”,<br />

aldus Iris Geuens, voorzitter van<br />

de Jeugdraad Kasterlee. “Nu heb ik<br />

er een beter beeld van hoe we dat<br />

kunnen overbrengen. Het is dus<br />

zeker een aanrader omdat het je<br />

aanzet om op een compleet nieuwe<br />

manier vrijwilligers te benaderen.”<br />

De positieve resultaten betekenen<br />

echter niet dat de gemeente op<br />

haar lauweren rust. In samenwerking<br />

met Vormingplus Kempen<br />

wordt er verder gedacht over<br />

manieren om de database en de<br />

coaching nog meer bekendheid te<br />

geven. Een promocampagne via<br />

leuke slogans op bierviltjes in lokale<br />

cafés is momenteel het meest<br />

concreet.<br />

•<br />

WWW.KASTERLEEVRIJWILLIGT.BE<br />

Lezingen en<br />

workshops<br />

Je zoekt een activiteit voor je groep,<br />

vereniging of organisatie?<br />

Elke maand hebben we 8 activiteiten<br />

in de aanbieding op<br />

www.sprekersbox.be<br />

Je vindt bij ons lezingen en workshops over een<br />

breed gamma bijdetijdse onderwerpen: ecologie<br />

en duurzaamheid, internationale en binnenlandse<br />

politiek, gezonde voeding, mobiliteit,<br />

samenleven met andere<br />

culturen, nieuws en media ...<br />

Je pikt er eentje uit,<br />

belt ons even en<br />

legt je activiteit<br />

vast.<br />

Makkelijk<br />

en vlot!<br />

BEKIJK onze clip op https://goo.gl/AGfvKY<br />

(of scan even de QR-code)<br />

Een avondje uit met inhoud:<br />

Vormingplus Kempen weet<br />

dat het werkt.<br />

27

stes.be<br />

Karim Dibas: “In de aanloop naar<br />

de gemeenteraadsverkiezingen<br />

van oktober <strong>2018</strong> staken we met<br />

een aantal mensen uit Turnhout<br />

en omstreken de koppen bij elkaar.<br />

Zo ontstond een heel diverse<br />

werkgroep, op gebied van gender,<br />

leeftijd en afkomst. We hebben wel<br />

allemaal een achtergrond van migratie<br />

of armoede en wilden onze<br />

medeburgers politiek informeren.<br />

Onze ambitie was om honderd<br />

Turnhoutenaars in beweging te<br />

krijgen rond de verkiezingen.”<br />

Hoe wilden jullie dat doen?<br />

“We kozen er voor om twee momenten<br />

te organiseren, een avond<br />

met rondetafelgesprekken en een<br />

debatavond. Tijdens de rondetafelgesprekken<br />

werkten zo’n vijftig<br />

Turnhoutenaars rond zes verschillende<br />

thema’s, waaronder bijvoorbeeld<br />

onderwijs. Daarvoor hebben<br />

we ons niet te veel van politiek<br />

aangetrokken, we zijn vertrokken<br />

vanuit de mensen. Wat maken<br />

zij mee, wat is er te kort, wat kan<br />

28

stes.be<br />

stes.be<br />

T100<br />

een politiek debat door en<br />

voor mensen uit migratie<br />

en armoede<br />

TEKST WOUTER ADRIAENSEN |<br />

FOTO’S CHRIS STESSENS<br />

Tegenwoordig is migratie een stevig onderwerp bij elke<br />

verkiezing. Maar wat met de mensen met een migratieachtergrond<br />

die gaan stemmen? Enkele van hen wilden<br />

de stem van de nieuwe Turnhoutenaars luider laten<br />

klinken. Ze richtten de T100 op en organiseerden een<br />

debatavond. Vormingplus Kempen bood methodische<br />

ondersteuning. Mede-initiatiefnemer Karim Dibas legt<br />

uit hoe het allemaal begon.<br />

beter? Als zij het voor het zeggen<br />

zouden hebben, wat zouden ze dan<br />

veranderen?<br />

Uit die gesprekken haalden we een<br />

drietal vragen per thema. Enkele<br />

daarvan zijn er gesteld tijdens het<br />

debat in Het Gevolg. Daar waren<br />

ongeveer 230 mensen aanwezig,<br />

dat was ruim boven onze verwachtingen.<br />

Alle negen partijen waren<br />

uitgenodigd. Het was moedig van<br />

Vlaams Belang en Stadsbelangen<br />

dat ook zij aanwezig waren. Zij<br />

hebben toch standpunten waar<br />

heel wat mensen in het publiek<br />

niet meteen voor staan te springen.<br />

N-VA heeft zich op het laatste<br />

moment verontschuldigd dus hebben<br />

we de hele avond een lege stoel<br />

mee verhuisd voor hen.”<br />

Simulatie<br />

De T100 is gestart door mensen met<br />

een migratie- of armoedeachtergrond.<br />

Was dat ook het publiek dat<br />

jullie debat aantrok?<br />

“Eigenlijk hadden we een heel<br />

divers publiek. De verhouding tussen<br />

autochtonen en mensen met<br />

een migratieachtergrond was ongeveer<br />

gelijk en ook qua leeftijd en<br />

politieke strekking zat er vanalles<br />

tussen. Dat laatste vonden we wel<br />

belangrijk, er zijn politieke debatten<br />

waar de helft van de luisteraars<br />

zelf politiek geëngageerd is. Wij<br />

hadden een zaal vol mensen die<br />

echt geïnteresseerd waren in de<br />

standpunten van de partijen.”<br />

29

KARIM DIBAS: “We willen in 2019 mensen kennis laten maken met Kempenaars die op een kieslijst<br />

staan en hun programma’s via een debat in april. We plannen ook nog een speeddate tussen autochtonen<br />

en mensen met een migratieachtergrond.”<br />

Hebben jullie ook andere manieren<br />

gebruikt om jullie doelpubliek<br />

nauwer te betrekken bij de gemeenteraadsverkiezingen?<br />

“Voor de rondetafelgesprekken<br />

hebben we de deelnemers dezelfde<br />

avond ook uitgebreid geïnformeerd.<br />

Zo hebben we hen uitgelegd<br />

hoe een gemeenteraad werkt,<br />

wat commissies zijn, hoe de verkiezingen<br />

verlopen. In samenwerking<br />

met de stad konden ze ook<br />

al eens oefenen voor 14 oktober.<br />

Daarbij konden ze kiezen uit alle<br />

negen partijen. We hebben steeds<br />

louter informatief gewerkt en dus<br />

nooit stemadvies gegeven. Daar<br />

heeft ook Vormingplus Kempen<br />

ons mee sterk aan gehouden.”<br />

Welke rol speelde Vormingplus<br />

Kempen nog in dit proces?<br />

“Ze hebben ons voornamelijk<br />

ondersteund voor wat het methodische<br />

betreft. Daar hebben ze ook<br />

heel wat ervaring in. We hebben<br />

natuurlijk ook binnen onze kleine<br />

werkgroep nagedacht hoe we het<br />

het beste zouden aanpakken. We<br />

moesten namelijk negen partijen<br />

aan het woord laten, hoopten op<br />

een inhoudelijk sterk debat en<br />

wilden vragen beantwoord zien.<br />

Vormingplus Kempen reikte ons<br />

methodes aan om alles georganiseerd<br />

en geanalyseerd te krijgen.”<br />

Forum<br />

De gemeenteraadsverkiezingen<br />

zijn ondertussen al even gepasseerd.<br />

Zit de T100 er nu op?<br />

“Absoluut niet. T100 blijft een<br />

forum dat opkomt voor interculturele<br />

dialoog en verbondenheid.<br />

Dat willen we op twee verschillende<br />

manieren doen. Enerzijds<br />

door activiteiten te organiseren die<br />

mensen samenbrengen, ongeacht<br />

hun leeftijd of afkomst.<br />

Anderzijds door beleidsmatig op<br />

de agenda te wegen wat bepaalde<br />

bezorgdheden betreft. Zo wordt de<br />

allochtone gemeenschap nu door<br />

niemand vertegenwoordigd. Wij<br />

vinden dat er een adviesraad moet<br />

komen waarmee de stad in dialoog<br />

gaat. Daar willen we natuurlijk ook<br />

zelf een rol in spelen.”<br />

Doen jullie iets rond de komende<br />

Vlaamse, federale en Europese<br />

verkiezingen in mei?<br />

“Dat zijn we alleszins van plan.<br />

We willen de mensen kennis laten<br />

maken met Kempenaars die op een<br />

kieslijst staan en hun programma’s<br />

via een debat in april. Daarnaast<br />

plannen we een speeddate tussen<br />

autochtonen en vluchtelingen of<br />

mensen met een migratieachtergrond.<br />

Er wordt veel over hen<br />

gesproken maar eigenlijk kennen<br />

we hen niet. Alles wordt op één<br />

hoop gegooid.<br />

30 T100

We hopen dat te nuanceren door<br />

hen elkaar te laten ontmoeten<br />

en naar de verhalen te luisteren<br />

over wat die mensen meegemaakt<br />

hebben voor ze hier beland zijn.<br />

Ik weet nog niet hoe we het gaan<br />

doen maar het is fijn om te weten<br />

dat we opnieuw op de steun van<br />

Vormingplus Kempen zullen kunnen<br />

rekenen.”<br />

•<br />

stes.be<br />

Extra input<br />

voor de gemeenteraadsverkiezingen<br />

Voor Kempense organisaties en verenigingen hadden we in<br />

het najaar <strong>2018</strong> nog een heel pakket activiteiten in de aanbieding<br />

in aanloop naar de verkiezingsdag.<br />

Zo hadden we moderatoren<br />

Katrien Lodewyckx en Bart<br />

Timperman die voor een plaatselijk<br />

verkiezingsdebat voordelig<br />

inhuurbaar waren. De sportraad<br />

van Oud-Turnhout, de Olense<br />

jeugdraad, de Rauwse Werkgroep<br />

Cultuur en Heemkunde, Sociaal<br />

Forum Kempen in Herentals en<br />

Natuurpunt Turnhoutse Kempen<br />

deden daar beroep op.<br />

Daarnaast promootten we ook<br />

twee infosessies van De Wakkere<br />

Burger ('Ik stem ook' en 'De<br />

wakkerste kiezer') zodat mensen<br />

degelijk geïnformeerd het stemhokje<br />

konden betreden. •<br />

dirk raeymaekers bartvandermoeren.be<br />

31

Ik neem de bus. Ik<br />

Een cursus openbaar vervoer vo<br />

MOL KLIKT SAMEN<br />

BEKIJK onze clip op https://goo.gl/TiDnLT<br />

(of scan even de QR-code)<br />

32

neem de trein.<br />

or cliënten van OPZ Geel<br />

Tot voor kort namen de mensen van het Geelse Openbaar Psychiatrisch<br />

Zorgcentrum vaak de Belbus naar het centrum van de stad, naar andere<br />

gemeenten, voor bezoekjes of ontspanning …<br />

Maar dat werd moeilijk: De Lijn schafte een aantal haltes af. Het OPZ<br />

wou het aantal ritten met de OPZ-bus verminderen. De Minder Mobielen<br />

Centrale in de streek is overbelast. Daarom dachten OPZ en<br />

Vormingplus samen na over mogelijke oplossingen.<br />

We dokterden een aangepaste vormingsreeks uit over het gebruik van<br />

het openbaar vervoer op maat van de cliënten van het OPZ. Daarmee<br />

leerden ze zich zelfstandig verplaatsen. Elke cliënt kreeg ook een buddy<br />

om het gebruikelijke traject in te oefenen. Een handig werkboekje<br />

hielp hen daarbij.<br />

33

PLANNEN VOOR<br />

Onze open ruimte wordt altijd maar kleiner. Als iedereen in de open<br />

ruimte wil blijven bouwen, is die binnen de kortste keren helemaal<br />

op. Minder plaats dus om te spelen, om te ontspannen, voor natuur of<br />

om lekker buiten te sporten. We moeten dus verstandig omspringen<br />

met de ruimte die ons nog rest.<br />

De documentaire Plannen voor Plaats toont hoe dat kan. Samen met<br />

KVLV, beweging.net Mechelen-Turnhout, Rurant en enkele lokale<br />

partners willen we mensen stof geven om te denken over onze open<br />

ruimte. Daarvoor organiseerden we vier praatavonden en<br />

lenen we Praatpakketten uit.<br />

34 PLANNEN VOOR PLAATS

PLAATS<br />

Mensen nemen te veel<br />

plaats in<br />

Vlaams Bouwmeester Leo Van<br />

Broeck heeft maar één boodschap:<br />

wij mensen nemen te veel plaats<br />

in.<br />

Onze open ruimte staat onder<br />

druk door onze energie- en voedselproductie,<br />

door de industrie,<br />

bewoning, transport en allerlei<br />

vormen van grond- en vastgoedspeculatie.<br />

Tegelijk zorgen die ook<br />

voor de klimaat- en de energiecrisis.<br />

engel doyen<br />

NIC BALTHAZAR en Vlaams Bouwmeester<br />

LEO VAN BROECK maakten de documentaire.<br />

Wij zetten onze schouders onder de<br />

verspreiding.<br />

We moeten anders gaan nadenken<br />

over wonen en bouwen, over<br />

ontwikkeling en mobiliteit. Alleen<br />

zo kunnen we binnenkort onze<br />

klimaat- en energiedoelstellingen<br />

halen, een toekomst bieden voor<br />

volgende generaties en de biodiversiteit<br />

vrijwaren.<br />

Dat hoeft niet te leiden tot bezuiniging,<br />

versobering of verlies.<br />

‘Plannen voor plaats’ pleit voor:<br />

• compacter bouwen<br />

• de versterking van stads- en<br />

dorpskernen<br />

• slim omgaan met erfgoed en<br />

• de creatie van open ruimte.<br />

Dat zijn de sleutels voor een<br />

aangenamere, gezondere, beter<br />

uitgeruste en meer inclusieve<br />

leefomgeving.<br />

Tine Hens (M0*) in<br />

Heist-op-den-Berg<br />

Tine Hens verzorgt het nagesprek<br />

na de documentaire. De journaliste<br />

schrijft vooral over klimaat en<br />

sociaalecologische transitie. “Betonstop<br />

is een ongelukkig woord”,<br />

zegt Tine Hens. Ze begint daarmee<br />

haar antwoord op een vraag van<br />

een man die werkt bij een stadsbestuur<br />

in de buurt. Hij vraagt zich<br />

af bij wie het initiatief moet liggen<br />

om deze ‘plannen voor plaats’<br />

te smeden. Bij de lokale besturen?<br />

Bij de nationale overheden?<br />

Bottom-up zoals we nu vaak zien<br />

bij participatieve trajecten in het<br />

kader van het burgemeestersconvenant?<br />

“Willen we dit hele verhaal<br />

ernstig nemen, dan moet een deel<br />

van de bevoegdheden uit lokale<br />

handen worden genomen”, meent<br />

Hens. “Volgens een lokaal bestuur<br />

heeft iedere gemeente recht op een<br />

eigen industrieterrein en iedere<br />

burger recht op zijn eigen stukje<br />

bouwgrond.” Tine Hens denkt aan<br />

een overkoepelend plan op Vlaams<br />

niveau. “Lokale besturen kunnen<br />

dat dan zelf invullen. Maar een<br />

ding is zeker: we moeten snel zijn,<br />

want recent is er heel veel verkaveld.<br />

We zitten nu in een schemerzone<br />

en de mensen proberen nog<br />

zo snel mogelijk hun stukje grond<br />

te verkavelen. De compensatieregeling<br />

voor woonuitbreidingsgebieden<br />

is nog niet uitgewerkt.”<br />

Kom uit je kot!<br />

Uit het publiek komt de opmerking<br />

dat de documentaire het vooral<br />

heeft over nieuwbouwprojecten.<br />

Maar wat met bestaande gebieden?<br />

Kijk naar de stationsomgeving in<br />

Heist-op-den-Berg. Dat station<br />

is een goudader voor de stad. Het<br />

zou op een heel andere manier<br />

kunnen worden uitgewerkt, maar<br />

het staat nu vol auto’s. Wim Van<br />

den Bruel is schepen in Heist-opden-Berg,<br />

bevoegd voor onder<br />

andere ruimtelijke ordening,<br />

plattelandsbeleid en wonen.<br />

Hij beaamt dit. “Maar het grote<br />

probleem hier zijn de gesplitste<br />

bevoegdheden”, weet hij. “Om aan<br />

dit project te kunnen beginnen,<br />

moeten we samen zitten met de<br />

Afdeling Wegen en Verkeer, De<br />

Lijn, de NMBS, de grondeigenaars<br />

… En om de probleemsituatie echt<br />

ten gronde te kunnen aanpakken,<br />

moeten alle partijen op een lijn zitten.<br />

We zijn hier nog ver van huis,<br />

want het bestuur slaagt er momenteel<br />

zelfs niet in om alle partijen<br />

samen aan tafel te krijgen.”<br />

“Ik wil met mijn jonge gezin best<br />

wel op een appartement gaan<br />

wonen, maar ik wil de buren niet<br />

storen. Met enthousiaste kinderen<br />

kan dat wel eens moeilijk zijn.<br />

35

Hoe ga ik daarmee om? Het is een<br />

heel herkenbare vraag voor veel<br />

aanwezigen. En het antwoord<br />

hierop kan zich wel eens spontaan<br />

gaan aanbieden”, weet Hens. “Het<br />

is onvermijdelijk: we gaan veel<br />

oude gebouwen moeten afbreken.<br />

We moeten vernieuwen, oude panden<br />

vervangen door goed geïsoleerde<br />

wooneenheden.”<br />

Hens doet een oproep om de anonimiteit<br />

te doorbreken. “Wij zijn<br />

kampioenen in het vermijden van<br />

elkaar, van moeilijke situaties. We<br />

gaan graag groot wonen, met onze<br />

eigen vrije ruimte om de woning.<br />

En we verplaatsen ons in onze<br />

eigen auto. Terwijl het net goed is<br />

om uit ons kot te komen. Ook dat<br />

maakt deel uit van deze mentaliteitswijziging.”<br />

Erik Grietens (BBL)<br />

in Arendonk<br />

Erik Grietens van de Bond Beter<br />

Leefmilieu: "Als natuurvereniging<br />

bekijkt BBL ruimtelijke ordening<br />

vooral door een milieubril.<br />

Het uitgangspunt is in die zin<br />

de vaststelling dat Vlaanderen<br />

met zijn vele verkavelingen en<br />

eindeloze lintbebouwing in grote<br />

mate bijdraagt aan de uitstoot van<br />

broeikasgassen. Ongeveer 60% van<br />

de CO2 die de mens zelf de lucht in<br />

blaast, is afkomstig van enerzijds<br />

autoverkeer en anderzijds verwarming.<br />

Omdat we ver van alles vandaan<br />

gaan wonen, hebben we voor<br />

alles de auto nodig. Juist om die<br />

reden slaat openbaar vervoer niet<br />

echt aan, omdat het door de grote<br />

afstanden niet genoeg kritische<br />

massa kan bereiken om voldoende<br />

rendabel te zijn. En door de vaak<br />

verouderde woningen van de babyboomers<br />

is energiezuinig verwarmen<br />

heel moeilijk. Gelukkig neemt<br />

de CO2-uitstoot door verwarming<br />

de laatste jaren wel af.”<br />

Kleiner en dichter bij<br />

elkaar<br />

De BBL is een groot pleitbezorger<br />

voor een uitbreidingsstop - een<br />

alternatieve benaming voor de<br />

bekendere betonstop - voor 2040.<br />

Locatiebeleid en kernversterking zijn<br />

daarbij hefbomen: “In het locatiebeleid<br />

vormt de bereikbaarheid<br />

een belangrijk criterium”, zegt<br />

Grietens. “Neem het voorbeeld van<br />

het Regionet Leuven, een regio<br />

die door de nabijheid van Brussel<br />

kampt met mobiliteitsproblemen.<br />

Het regionet bracht de hoofdassen<br />

van openbaar vervoer, die<br />

een alternatief kunnen bieden,<br />

in kaart. Op die lijnen zochten de<br />

partners dan naar haltes die een<br />

ideale plaats vormen om nieuwe<br />

woningen te bouwen. Het valt op<br />

dat de woonuitbreidingsgebieden<br />

van het gewestplan lang niet op die<br />

hoofdverbindingsassen liggen.”<br />

Vooral de hefboom kernversterking<br />

krijgt veel aandacht van BBL:<br />

“Onze boodschap luidt: gebruik<br />

wat er is voor je nieuwe gronden<br />

aansnijdt. Maar liefst 1 miljoen<br />

woningen in Vlaanderen zijn gezet<br />

door de babyboomgeneratie, maar<br />

60% is verouderd en grotendeels<br />

onderbenut. “Als je al die onbenutte<br />

ruimte zou kunnen opvullen,<br />

heb je gewoon geen nieuwe gronden<br />

meer nodig om die 300.000<br />

nieuwe gezinnen te huisvesten.”<br />

“Dichter bij elkaar wonen op<br />

dezelfde oppervlakte en meer doen<br />

met de beschikbare ruimte is de<br />

boodschap”, zegt de BBL-expert.<br />

“In dorpskernen is er vaak veel<br />

weerstand wanneer een woonproject<br />

hoger wil gaan dan de vaak<br />

twee bouwlagen die van oudsher<br />

aanwezig zijn. Nochtans heeft dat<br />

voordelen qua energiehuishouding<br />

en bereikbaarheid met het openbaar<br />

vervoer. Je moet dus goed<br />

nadenken over welke criteria je<br />

hanteert om hoger bouwen toe te<br />

laten. Het uitgangspunt moet zijn<br />

dat je vertrekt van de woonwensen<br />

van de mensen.”<br />

De Vlamingen die het liefst in een<br />

vrijstaand huis willen wonen, hebben<br />

volgens Grietens eigenlijk<br />

dezelfde woonwens als wie voor<br />

36<br />

PLANNEN VOOR PLAATS

hans vangeel<br />

ERIC GRIETENS (BBL): “Onze boodschap<br />

luidt: gebruik wat er is voor je nieuwe gronden<br />

aansnijdt.”<br />

een appartement in het centrum<br />

van de stad kiest: “Een mooi uitzicht<br />

en een plek waar we tot rust<br />

kunnen komen, zoals een tuin of<br />

mooi terras, een ruimtelijk gevoel<br />

en veel lichtinval. Ook noden van<br />

kinderen zijn belangrijk. Hoger<br />

bouwen moet ook altijd samengaan<br />

met meer groen.”<br />

Om de klimaatdoelstellingen<br />

te halen, moeten we volledig<br />

overschakelen van fossiele naar<br />

hernieuwbare energiebronnen.<br />

“Daarin speelt verdichting een<br />

belangrijke rol. Dat maakt onder<br />

meer de aanleg van warmtenetten<br />

mogelijk.”<br />

Tim Vekemans (RE-ST)<br />

in Hoogstraten<br />

De boodschap van architect Tim<br />

Vekemans op onze derde Plannen<br />

voor Plaats-avond luidde: laten we<br />

eerst kijken waar onze onderbenutte<br />

ruimte ligt.<br />

Tim Vekemans: “We denken altijd<br />

in nieuw. Onze boodschap is: denk<br />

in wat je al hebt. Het debat over<br />

ruimtelijke ordening in Vlaanderen<br />

heeft historisch gezien zijn<br />

wortels nog veel dieper. Onze<br />

contreien tekenden zich tijdens<br />

de middeleeuwen al af als een lappendeken<br />

van verspreide nederzettingen.<br />

Omdat de Vlamingen<br />

het land al boerend beheerden,<br />

kennen we verscheidene dorpen<br />

en gehuchten al eeuwenlang. Dat<br />

we nu nog altijd kleine steden<br />

op 30 tot 40 kilometer van elkaar<br />

kennen, gaat ook terug tot die tijd.<br />

Dat was de afstand die handelaars<br />

en klanten op één dag met paard<br />

en kar konden overbruggen. Die<br />

verneveling is dus cultuurhistorisch<br />

in Vlaanderen verankerd.<br />

Dat hebben we nog eens dik in de<br />

verf gezet met het gewestplan: de<br />

nederzettingen werden bevestigd<br />

en tegelijk uitgebreid. Alle<br />

woongebieden zijn daarbij groter<br />

ingetekend. Ik noem dat wel eens<br />

de betonstart.”<br />

Sindsdien hebben wij die gebieden<br />

ook consequent bebouwd.<br />

“Als we die bebouwingscultuur<br />

aan dit tempo verderzetten,<br />

ziet de plattegrond van<br />

Vlaanderen er in 2050 niet<br />

zo fraai uit. Dan wordt het<br />

één aaneengesloten brij van<br />

bebouwing.”<br />

Hoe moeten we dan anders<br />

naar ruimtelijke ordening<br />

in Vlaanderen kijken? Eén<br />

optie is de knooppuntenkaart<br />

van VITO, die nieuwe bebouwing<br />

focust op plekken waar goed openbaar<br />

vervoer en tegelijk ook de<br />

nodige maatschappelijke voorzieningen<br />

aanwezig zijn.<br />

“Het Begijnhof van Hoogstraten<br />

is een middeleeuws voorbeeld dat<br />

ons nu nog altijd kan inspireren als<br />

het over compacter wonen gaat.<br />

Op de oppervlakte die het Begijnhof<br />

inneemt met kleine rijwoningen<br />

en een collectieve tuin wonen<br />

op dit moment 34 gezinnen. In een<br />

doorsnee Vlaamse verkaveling zou<br />

je daar amper elf of twaalf woningen<br />

op een vrijstaande kavel op<br />

kwijt kunnen.”<br />

Niet nutteloos toevoegen:<br />

denk in wat je al hebt<br />

Tim Vekemans geeft in zijn betoog<br />

één belangrijk aspect alle aandacht.<br />

“In plaats van de vraag waar<br />

we nog bebouwing kunnen toevoegen,<br />

moeten we proberen onze<br />

ruimtelijke behoeftes op te lossen<br />

binnen de bebouwing die we al<br />

hebben. Die insteek van ‘niet-bouwen’<br />

proberen wij met ons bureau<br />

RE-ST te onderzoeken.”<br />

Als sprekend voorbeeld haalt de<br />

architect het Klein Seminarie in<br />

Hoogstraten aan. De onderwijsinstelling<br />

vroeg om een nieuwe<br />

inkom te ontwerpen, een groot<br />

deel van de bestaande gebouwen te<br />

renoveren en een nieuwe bestemming<br />

voor de aanwezige Eeuwfeestkapel<br />

te bedenken.<br />

re-st<br />

37

e-st<br />

TIM VEKEMANS (RE-ST): “We hebben nood aan een bouwcultuur, maar<br />

zeker ook aan een niet-bouwcultuur. ”<br />

“Ons voorstel was een antwoord<br />

dat we nog nooit eerder hadden<br />

gegeven”, zegt Vekemans. “We stelden<br />

vast dat het Klein Seminarie<br />

ooit 500 internaatstudenten telde,<br />

terwijl er dat nu nog een kleine<br />

100 zijn. Ons antwoord was dat<br />

het Klein Seminarie helemaal geen<br />

nieuwe inkom nodig heeft, want<br />

de bestaande is al een fantastisch<br />

mooie toegangspoort, maar dat<br />

de school beter energie stopt in<br />

het zoeken van oplossingen om<br />

efficiënter om te gaan met het veel<br />

te grote gebouw.”<br />

We maakten ooit een scan van<br />

een universiteitsgebouw met 205<br />

lokalen. Wat bleek? Het gemiddeld<br />

gebruik in de tijd van dat gebouw,<br />

de avonden, weekends en vakanties<br />

niét meegerekend, is ongeveer<br />

dertig procent. En dat gebouw<br />

wordt op dit moment uitgebreid<br />

met 6.000 vierkante meter… Wij<br />

bouwen de onderbenutte ruimte<br />

gewoon iedere dag bij. Zonder dat<br />

we beseffen wat we hebben en hoe<br />

we het gebruiken.”<br />

Ook in onze woningen onderbenutten<br />

we vaak de beschikbare<br />

ruimte. Tim Vekemans: “Zestig<br />

procent van onze woningen zijn<br />

onderbenut, omdat verschillende<br />

slaapkamers in de woningen van<br />

de babyboomers niet beslapen<br />

worden. Wat gaan we daarmee<br />

doen?”<br />

“Tegen 2030 zouden we 300.000<br />

nieuwe woningen nodig hebben.<br />

Nee, we hebben er 300.000 nodig,<br />

maar dat moeten er geen nieuwe<br />

zijn. Dat is een andere manier van<br />

denken. Wat ik wil dat jullie onthouden:<br />

laten we inzicht krijgen in<br />

hoe we onze bestaande gebouwen<br />

gebruiken. We hebben nood aan<br />

een bouwcultuur maar zeker ook<br />

aan een niet-bouwcultuur. Dat is<br />

volgens mij een plan voor plaats.”<br />

Karel Lhermitte<br />

(Landelijke Gilden)<br />

in Westerlo<br />

Op het vlak van ruimtelijke ordening<br />

ziet Karel Lhermitte opvallend<br />

veel experten. “We hoeven<br />

‘Plannen voor Plaats’ niet over te<br />

laten aan andere experten. De<br />

simpele burgers zijn de belangrijkste<br />

actoren in het bezetten van<br />

Vlaanderen, om er te wonen, te<br />

werken en er zich te verplaatsen.<br />

Jullie zijn de experten. Daarover<br />

gaat deze film.”<br />

“32% van Vlaanderen is intussen<br />

bebouwd, gefragmenteerd<br />

over het hele gebied. Iedere dag<br />

verdwijnt zes hectare open ruimte<br />

in Vlaanderen door bijkomende<br />

bebouwing. Dat is wel wat minder<br />

dan de twaalf percent van vroeger,<br />

maar we zouden helemaal moeten<br />

stoppen. Met dat doel is het<br />

Beleidsplan Ruimte Vlaanderen<br />

opgemaakt, dat vooropstelt dat<br />

38<br />

PLANNEN VOOR PLAATS

next generation photo<br />

het tegen 2040 nul moet zijn. Niet<br />

meer uitbreiden, wil niet zeggen<br />

niet meer bouwen.”<br />

“De druk op de ruimte neemt toe.<br />

Per dag stoppen er twee landbouwers<br />

met hun activiteiten. Maar<br />

liefst 32% van de landbouwruimte<br />

in regio’s zoals de Kempen ligt<br />

er ongebruikt bij. Een ander<br />

voorbeeld is dat de gemiddelde<br />

bewoonbare oppervlakte van residentiële<br />

nieuwbouw sinds 2000<br />

gedaald is van 120 naar 95 vierkante<br />

meter. We bouwen dus kleiner<br />

en dichter op elkaar. Dat vertaalt<br />

zich ook naar de prijzen. Een appartement<br />

van 120 vierkante meter<br />

is nu onbetaalbaar geworden.”<br />

Tragedie van de kleine<br />

beslissingen<br />

Toch woont maar 14% van de Vlamingen<br />

in een stad, een derde in<br />

de kleinere dorpskernen. De rest<br />

zit tussenin. Het blijft het typische<br />

euvel dat de gemiddelde Vlaming<br />

droomt van een vrijstaande woning<br />

met een grote tuin. “47% van<br />

ons huidige patrimonium bestaat<br />

uit vrijstaande huizen. Bouwmeester<br />

Van Broeck noemt het<br />

crimineel om nu nog vrijstaande<br />

huizen bij te bouwen. Maar als je<br />

de Vlamingen vraagt hoe ze graag<br />

zouden wonen, blijft 48% dromen<br />

van een eigen huisje met tuintje op<br />

veel grond. Als je de mensen laat<br />

kiezen, krijg je vrijemarktwerking.<br />

Men kiest wat men dénkt dat het<br />

beste is, zonder stil te staan bij<br />

de effecten van die keuze. Het<br />

gevolg is wat men de tragedie van<br />

de kleine beslissingen noemt.<br />

Daardoor zien we in onze dorpen<br />

de leefbaarheid achteruitgaan<br />

omdat voorzieningen verdwijnen<br />

als sneeuw voor de zon.”<br />

Maar de mensen willen vooral een<br />

plek waar ze een leven kunnen<br />

uitbouwen. Een plek waar wat te<br />

beleven valt, een levendige buurt.<br />

“Een school in de buurt, een druk<br />

gebruikte verenigingenzaal, cafés<br />

en activiteiten in de straat. Maar<br />

de voorwaarde is dat de burger zelf<br />

mee wil door af en toe een pintje te<br />

gaan drinken in dat café. Nogmaals,<br />

de burger is de belangrijkste<br />

actor in het ruimtegebruik.”<br />

En waar zouden die levendige<br />

buurten dan moeten komen?<br />

Lhermitte verwijst naar de kaart<br />

die VITO ontwikkelde: “Frappant is<br />

dat volgens deze kaart de helft van<br />

alle nog beschikbare bouwgronden<br />

in Vlaanderen slecht gelegen<br />

is. Het is een zware dobber voor<br />

de eigenaars om te horen dat hun<br />

bouwgrond misschien niet zo’n<br />

goeie plek is om te bouwen omdat<br />

er geen bus langs rijdt. Misschien<br />

moeten we daar andere oefeningen<br />

doen. Zo wordt gewerkt aan<br />

een systeem om bouwgronden te<br />

ruilen voor plaatsen waar bouwen<br />

wel geschikt is.”<br />

Een verhaal van ‘samen’<br />

Als schoolvoorbeeld haalt Lhermitte<br />

een nieuwe wijk aan die in<br />

Boechout op een oud fabrieksterrein<br />

naast de spoorweg is<br />

opgetrokken. Die bevat 300 wooneenheden<br />

op 5 hectare: appartementen<br />

en studio’s, serviceflats<br />

en grondgebonden woningen in<br />

rijformule. Maar ook een politiekantoor,<br />

kleine tuintjes en terrassen<br />

en een grote publieke open<br />

ruimte.<br />

Het project is volgens Karel Lhermitte<br />

een kleine voorafspiegeling<br />

van wat het Beleidsplan Ruimte<br />

Vlaanderen voor ogen heeft: veel<br />

dubbel ruimtegebruik met verschillende<br />

functies, veel groen en<br />

openbaar vervoer. “Maar er is nog<br />

heel wat nodig om daar te geraken.<br />

De burger is de actor. Maar de<br />

burger denkt nog altijd iets te veel<br />

in het vrijemarktdenken met zijn<br />

keuzes, nog iets te veel individueel.<br />

Terwijl dit net een verhaal van<br />

‘samen’ is.”<br />

•<br />

LEES HUN VOLLEDIG VERHAAL OP<br />

https://goo.gl/Jp6XzE<br />

Zelf iets organiseren<br />

voor je groep rond<br />

Plannen voor Plaats?<br />

Ontleen bij ons gratis het<br />

Praatpakket<br />

de documentaire van Nic Balthazar<br />

op usb-stick<br />

gesprekskaarten voor 4 tafels<br />

een brochure met goede voorbeelden<br />

de handleiding<br />

Bestel op<br />

www.plannenvoorplaats.be<br />

39

Dag van de stilte<br />

WAT? OP ZONDAG 28 OKTOBER '18<br />

STONDEN ALLE UURWERKWIJZERS<br />

ÉÉN UUR STIL. OP DIE DAG KON JE<br />

IN ONZE REGIO O.A. WANDELEN IN<br />

DE ARENDONKSE BOSSEN ROND DE<br />

40<br />

WOUWERSHOEVE.

41

“SCHAT,<br />

KAN IK JOU HELPEN?”<br />

liesbet corthout<br />

Meer en meer bedrijven zijn papaproof: ze stimuleren het opnemen van<br />

geboorteverlof bij hun (mannelijke) werknemers. Die mannen zijn zo een<br />

grotere hulp in het huishouden. Maar daarmee is de genderongelijkheid<br />

nog lang niet weggewerkt, beaamt professor aan de Universiteit Antwerpen<br />

Petra Meier in een gesprek met Viviane Schuer van Vormingplus Kempen.<br />

TEKST EN FOTO'S LIESBET CORTHOUT<br />

“Het idee dat het nu wel goed zit<br />

met vrouwenrechten en dat vrouwen<br />

die dat willen voor zichzelf<br />

kunnen opkomen, is een heel conservatieve<br />

reflex”, zegt Petra Meier.<br />

“We zien dat conservatieve denken<br />

overigens niet enkel bij mannen,<br />

ook vrouwen hebben die reflex.<br />

Zo vinden zij het vaak heel normaal<br />

om deeltijds te gaan werken<br />

als er kinderen komen, zonder<br />

daarbij na te denken over de gevolgen<br />

op langere termijn. Wat als<br />

er ooit een scheiding zou komen?<br />

Dan staan ze helemaal niet zo<br />

sterk in hun schoenen. En het zijn<br />

overigens niet enkel de wat oudere<br />

generaties die er zo over denken.<br />

Ook bij mijn jonge, vrouwelijke<br />

studenten leeft dat toekomstbeeld<br />

van deeltijds werken in combinatie<br />

met de zorg voor een gezin.”<br />

Dat kwam ook duidelijk naar voren<br />

in de gesprekken die Vormingplus<br />

Kempen in 2015 voerde in het<br />

kader van ‘Tijgers aan de haard’,<br />

de huiskamervoorstelling voor<br />

vrouwen met actrice Inge Paulussen:<br />

vrouwen blijven de managers<br />

van het gezin. “Zelfs als een man<br />

geboorteverlof neemt en er is voor<br />

zijn gezin, heeft de vrouw heel<br />

vaak nog een extra taak. ‘Schat,<br />

kan ik jou helpen?’, is de vraag die<br />

ze krijgt. Dat is heel mooi, maar<br />

wie coördineert en wie managet?<br />

De vrouw. Die logistieke taken<br />

kosten heel veel energie. Natuurlijk<br />

is dat makkelijk gezegd. Je<br />

moet die coördinerende rol ook<br />

kunnen loslaten. Dat is iets dat<br />

je moet leren. Je moet ontdekken<br />

dat niet alles op jouw manier moet<br />

verlopen. Eens je dat inziet, wordt<br />

het makkelijker.”<br />

PETRA MEIER: “Zelfs als een man geboorteverlof<br />

neemt en er is voor zijn gezin, heeft de vrouw heel<br />

vaak nog een extra taak. Want wie coördineert en<br />

managet?"<br />

42<br />

PAPAPROOF

43

Negatief klimaat<br />

“Het negatieve klimaat rond gender<br />

baart me zorgen: als Joan Scott<br />

komt spreken, wordt er betoogd<br />

en komen er meer en meer opinies<br />

uit de conservatieve hoek in de<br />

spotlights. Deels waait dit over<br />

vanuit Frankrijk, waar die beweging<br />

heel sterk staat. Er is daar elk<br />

jaar een anti-abortusbetoging en<br />

geen haan die daarnaar kraait. Dat<br />

lijkt onschuldig, maar het is het<br />

niet. Ook in andere landen worden<br />

vrouwenrechten teruggeschroefd.”<br />

“Gendergelijkheid wordt nu, net<br />

als holebirechten, vaak geïnstrumentaliseerd.<br />

Het wordt een tool<br />

om aan te tonen hoe geëmancipeerd<br />

en progressief je wel bent,<br />

om dan te kunnen ingaan tegen<br />

bepaalde groepen in de samenleving,<br />

zoals moslimmigranten.<br />

Gendergelijkheid is dan geen doel<br />

meer op zich, maar een middel om<br />

een andere groep af te schilderen<br />

als ‘niet goed voor onze samenleving’.<br />

Door dat te doen, is de<br />

politiek niet meer bezig met de<br />

structurele oorzaken van problemen.<br />

En veel mensen laten zich<br />

hierin meeslepen.”<br />

“Ik had nooit gedacht dat ik in<br />

mijn leven nog op straat zou<br />

moeten komen om bijvoorbeeld<br />

abortusrechten te verdedigen. Ik<br />

heb er nooit bij stil gestaan dat<br />

bepaalde zaken die wij als evident<br />

of verworven beschouwen, dat<br />

misschien helemaal niet zijn. En<br />

dus moeten we op de barricaden<br />

blijven staan om gendergelijkheid<br />

te blijven eisen.”<br />

Wat kunnen wij doen?<br />

“We moeten er mensen bewust van<br />

maken dat gendergelijkheid essentieel<br />

is en blijft. We mogen er niet<br />

van uitgaan dat alles op dat vlak<br />

verworven is, we moeten voorzichtig<br />

blijven. Het is belangrijk om het<br />

genderthema levend te houden.”<br />

“Ik denk dat papa- en mamaworkshops<br />

zeker nuttig kunnen zijn.<br />

Daar kunnen papa's leren hoe<br />

ze hun huishouden best kunnen<br />

managen. Zo moeten ze niet meer<br />

vragen ‘schat, kan ik jou helpen?’.<br />

De mama’s leren in zo’n workshop<br />

om los te laten: als het mis gaat,<br />

gaat het mis. Dat is niet erg. Delegeren<br />

aan echtgenoot en kinderen<br />

maakt het leven makkelijker.”<br />

Heel belangrijk is wel dat dat op<br />

een positieve manier gebeurt.<br />

“Je mag zeker niet met de vinger<br />

wijzen. Wij geven deze informatie<br />

met de beste bedoelingen en het<br />

mag vooral niet belerend overkomen.<br />

Maar we moeten wel zorgen<br />

dat er bewustwording komt,<br />

zowel bij mannen als bij vrouwen.<br />

Eventueel kunnen jonge vrouwen<br />

misschien een meter krijgen die<br />

vanuit haar eigen ervaringen<br />

en kantelmomenten in<br />

haar leven kan praten.<br />

Mij lijkt het ook wel<br />

leuk om dit op een<br />

ludieke manier aan te<br />

pakken, bijvoorbeeld<br />

in de vorm van een<br />

spel.”<br />

•<br />

WWW.PAPAPROOF.BE<br />

stes.be<br />

w<br />

44 PLATFORM VROUWENKRACHT KEMPEN

ww.papaproof.be<br />

Kempense papaproof KMO's<br />

liesbet corthout<br />

Elk jaar worden er honderden<br />

baby’s geboren in de Kempen.<br />

Steeds meer werkgevers geven<br />

de ouders een stevig duwtje in de<br />

rug door hun bedrijf papaproof te<br />

maken door hun werknemers tien<br />

dagen geboorteverlof toe te kennen.<br />

Dankzij het geboorteverlof is<br />

er een betere taakverdeling in het<br />

gezin, waardoor de moeder meer<br />

ruimte heeft voor zichzelf, het<br />

gezin en haar carrière.<br />

Samen met Viva-SVV, Femma,<br />

AIF+, ACV provincie Antwerpen en<br />

beweging.net Mechelen-Turnhout<br />

zochten we Kempense KMO's die<br />

papaproof werkten. We vonden er<br />

zestien.<br />

Die lijstten we op op onze website<br />

BEKIJK onze clip op https://goo.gl/wA2Yuo (of scan even de QR-code)<br />

en we deden hen een raamsticker<br />

én een Papaproof-label voor op<br />

hun website cadeau.<br />

We stuurden ook nog een van<br />

onze huisfotografen op pad voor<br />

een fotoshoot van hun gelukkige<br />

werknemers.<br />

•<br />

Maak het verschil<br />

Het is minder bekend dat ook<br />

werkgevers veel te winnen hebben.<br />

In de war on talent zijn papavriendelijke<br />

maatregelen een voordeel.<br />

En werknemers die in zo'n bedrijf<br />

werken, zijn ook meer tevreden.<br />

45

Kliek uniek: m<br />

WAT? 'SAMEN ZIJN WE DE KEMPEN'<br />

WAS DE KERNBOODSCHAP VAN ONZE<br />

CAMPAGNE ROND DIVERSITEIT<br />

IN DE ZOMER VAN <strong>2018</strong>.<br />

foto: stes.be<br />

46

et z'n 4.000<br />

“Allemaal zijn we wat anders.<br />

De Kempen wordt daar alleen maar beter van.”<br />

Met die prikkelende boodschap trok Vormingplus Kempen er deze<br />

zomer op uit, aanvankelijk gesteund door een handjevol organisaties.<br />

Met een felgekleurde caravan deden enthousiaste studenten verschillende<br />

evenementen in de regio aan.<br />

Katrien Loots: “Vierduizend mensen schaarden zich achter onze boodschap:<br />

ze tekenden onze lijst, kropen in onze caravan voor de fotobooth<br />

of liketen onze Facebookpagina. Daar zijn we behoorlijk tevreden mee<br />

en zeker ook met de steun van ondertussen 105 organisaties. Met die<br />

laatsten willen we verder blijven denken en praten rond diversiteit in<br />

de Kempen. In 2019 breien we daar alleszins een vervolg aan."<br />

47

48<br />

foto: stes.be

Peter Thoelen, coördinator van TreinTramBus, heeft<br />

zijn bedenkingen bij het ‘decreet Basisbereikbaarheid’.<br />

“We gingen ervan uit dat de reizigers centraal zouden<br />

staan bij de hervorming van de mobiliteit.<br />

Blijkbaar vergisten we ons.”<br />

DE SWITCH<br />

IN ONZE MOBILITEIT<br />

van basismobiliteit naar basisbereikbaarheid<br />

TEKST ROEL SELS |<br />

FOTO’S JOREN DE WEERDT<br />

49

PETER THOELEN: “Er is gebrek aan een algemene visie. Hoe<br />

wil je bekomen dat mensen de overstap maken van de auto<br />

naar het openbaar vervoer? Daar gaat het om, maar die vraag<br />

wordt niet gesteld.”<br />

joren de weerdt<br />

Er beweegt wat op het vlak van<br />

mobiliteit. De Vlaamse Regering<br />

besliste om de basismobiliteit te<br />

vervangen door basisbereikbaarheid.<br />

Daarmee maakt de overheid een<br />

bocht van 180 graden: de basismobiliteit<br />

vertrok van het aanbod, de<br />

basisbereikbaarheid zal uitgaan<br />

van de vraag.<br />

We vroegen Peter Thoelen, coördinator<br />

van TreinTramBus, wat<br />

dat precies betekent en peilden<br />

naar zijn reacties op de gewijzigde<br />

beleidskeuzes. Hij maakt er zowel<br />

organisatorische als financiële als<br />

juridische bedenkingen bij.<br />

Welke gevolgen heeft de switch?<br />

Wat verandert er precies? En<br />

vooral: zullen we vanaf nu de auto<br />

vaker laten staan en meer gebruik<br />

maken van het openbaar vervoer,<br />

want dat is toch het uiteindelijke<br />

doel?<br />

Laten we beginnen bij het begin.<br />

Wat is precies het verschil tussen<br />

basismobiliteit en basisbereikbaarheid?<br />

Peter Thoelen: “De basismobiliteit,<br />

zoals we die voorlopig nog kennen,<br />

gaat uit van het principe dat elke<br />

Vlaming recht heeft op een opstapplaats<br />

voor bus, tram of trein binnen<br />

een straal van 750 meter van<br />

zijn woning. Dat principe vertrekt<br />

dus vanuit een aanbod: die opstapplaats<br />

moet er zijn voor iedereen,<br />

ongeacht of er vraag naar is. Dat<br />

heeft voor- en nadelen. Het grote<br />

voordeel is dat je iedereen probeert<br />

te bedienen. Maar het is niet overal<br />

haalbaar en in afgelegen, landelijke<br />

gebieden ook duur. Bovendien kan<br />

je je de vraag stellen of je er het<br />

openbaar vervoer wel mee promoot.<br />

Een voorbeeld: stel dat je afgelegen<br />

woont en dat er inderdaad gezorgd<br />

wordt voor een bushalte op 750<br />

meter waar om de twee uur een<br />

bus stopt. Dan is aan de eisen van<br />

de basismobiliteit voldaan. Maar<br />

als je maar één bus per twee uur<br />

aanbiedt, kan je niet verwachten<br />

dat daar veel vraag naar is. Dus<br />

heb je niemand ertoe aangezet<br />

om de auto aan de kant te laten en<br />

die bus te nemen. Ik begrijp dus<br />

wel dat de overheid de reflex heeft<br />

om een aanbod niet meer als basis<br />

te gebruiken om de mobiliteit te<br />

organiseren, maar om integendeel<br />

vraaggestuurd te gaan werken.<br />

Met andere woorden: om na te<br />

gaan waar de vragen en behoeften<br />

liggen en op basis daarvan de<br />

mobiliteit te gaan organiseren.<br />

Onlogisch is dat zeker niet.<br />

50<br />

BASISBEREIKBAARHEID

Maar de bepaling van de vraag<br />

mag niet gebeuren op basis van het<br />

feit dat er weinig mensen op een<br />

bepaalde buslijn zitten. Want dat<br />

kan aan de onaantrekkelijkheid<br />

van die buslijn zelf liggen, als die<br />

bijvoorbeeld maar een paar keer<br />

per dag langskomt.”<br />

Er zijn ook kanttekeningen te<br />

plaatsen bij de vervoerregio’s die<br />

de basisbereikbaarheid moeten<br />

organiseren?<br />

“Om de basisbereikbaarheid te organiseren,<br />

heeft men Vlaanderen<br />

opgedeeld in vijftien vervoerregio’s.<br />

Die hebben elk hun vervoerregioraad.<br />

Daarin zijn de gemeenten<br />

vertegenwoordigd die deel<br />

uitmaken van de regio, het Departement<br />

Mobiliteit en Openbare<br />

Werken, het Agentschap Wegen en<br />

Verkeer, de interne exploitant van<br />

het kernnet en het aanvullend net<br />

en De Vlaamse Waterweg nv.”<br />

Voor een goed begrip: ‘de interne<br />

exploitant van het kernnet en het<br />

aanvullend net’. Dat is De Lijn?<br />

“Dat is op dit ogenblik De Lijn, ja.<br />

Maar De Lijn wordt dus niet bij<br />

naam genoemd, wat duidelijk de<br />

deur openzet voor concurrenten<br />

uit de privésector. Wel is het zo<br />

dat De Lijn een vertegenwoordiger<br />

heeft in alle vervoerregioraden.<br />

Laat me eerst uitleggen hoe mobiliteit<br />

georganiseerd wordt. Dat<br />

gebeurt in vier lagen. De treinlijnen<br />

en treinverbindingen vormen<br />

de ruggengraat van dit nieuwe<br />

‘decreet Basisbereikbaarheid’ en<br />

het is dus vreemd dat de NMBS<br />

niet in de vervoerregioraden vertegenwoordigd<br />

is.<br />

joren de weerdt<br />

Het kernnet is de laag daaronder:<br />

dat zijn de grote, meestal drukke,<br />

verbindingen. Daaronder zit het<br />

aanvullend net. Dat net omvat de<br />

kleinere verbindingen en het laat<br />

die aansluiten op het kernnet. Een<br />

vierde en laatste laag is het vervoer<br />

op maat. Dat vervangt mogelijk de<br />

huidige belbussen. Voor landelijke<br />

gebieden of verkavelingen buiten<br />

het centrum is dat vervoer op maat<br />

belangrijk. En ook voor specifieke<br />

doelgroepen. Denk bijvoorbeeld<br />

maar aan een verbinding tussen<br />

een gemeentelijk dienstencentrum<br />

en een woonzorgcentrum.”<br />

Voor de bediening van het kernnet<br />

en het aanvullend net wordt dus<br />

niet meer specifiek naar De Lijn<br />

gekeken. De Lijn is gewoon een van<br />

de mogelijke exploitanten.<br />

“Ik leid daar inderdaad uit af dat<br />

de overheid het monopolie van De<br />

Lijn wil doorbreken. Op zich is het<br />

niet slecht om eens goed aan die<br />

boom te schudden en privé-uitbaters<br />

mee in te schakelen, als dat<br />

tenminste voor een betere dienstverlening<br />

aan betaalbare tarieven<br />

voor de reizigers zorgt. Om het<br />

commercieel interessante kernnet<br />

te bedienen, zal je wel kandidaten<br />

vinden in de privésector. En om<br />

het onderliggende aanvullend net<br />

te bedienen misschien ook. Voor<br />

de rendabele lijnen zal er geen<br />

probleem zijn. Maar wie gaat de<br />

minst interessante verbindingen<br />

voor zijn rekening willen nemen?<br />

De privésector zie ik het niet doen,<br />

tenzij er taxiprijzen voor mogen<br />

gevraagd worden. En gaat De<br />

Lijn dat nog willen doen als ze die<br />

lijnen niet meer kunnen compenseren<br />

met de interessantere<br />

routes? Ik vrees dus dat het vervoer<br />

op maat het eerste slachtoffer zal<br />

worden van het privatiseren van de<br />

busverbindingen.<br />

Dat is nog niet alles. Merk op dat<br />

in vervoerregioraden de NMBS<br />

niet eens vertegenwoordigd is. De<br />

treinverbindingen vormen de bovenste<br />

laag van het netwerk, maar<br />

de NMBS mag niet meepraten over<br />

het nieuwe mobiliteitsplan. Dat is<br />

toch wel héél bizar.”<br />

De basisbereikbaarheid werkt<br />

volgens een vraaggestuurd principe.<br />

Maar wie stelt de vraag? Wie<br />

bepaalt waar de nood het hoogst is<br />

en waar de verbindingen moeten<br />

komen?<br />

“Daarvoor wordt vooral naar de<br />

gemeenten gekeken. Zij krijgen<br />

veel inspraak, veel bevoegdheden<br />

en veel verantwoordelijkheden.<br />

PETER THOELEN: “Ik vrees dat het vervoer op maat<br />

het eerste slachtoffer zal worden<br />

van het privatiseren van de busverbindingen.”<br />

51

Daar zijn voor- en nadelen aan<br />

verbonden. De gemeenten zullen<br />

een gebrekkig openbaar vervoer<br />

niet meer helemaal op de Lijn kunnen<br />

afwentelen: ze beslissen nu<br />

mee. Er is bij de gemeenten echter<br />

weinig kennis van mobiliteit en<br />

zeker van openbaar-vervoernetwerken.<br />

Dat is geen kritiek: een<br />

kleine gemeente kan niet op alle<br />

vlakken specialisten in huis halen.<br />

En mobiliteit is nu eenmaal veel<br />

meer een bovengemeentelijke dan<br />

een gemeentelijke aangelegenheid.<br />

Gemeenten hebben zich nooit<br />

bezig moeten houden met het<br />

organiseren van vervoer binnen<br />

grote regio’s.”<br />

De gemeenten krijgen iets in hun<br />

korf geworpen waar ze niet op<br />

zaten te wachten…<br />

“Ik kan niet namens de gemeenten<br />

spreken. De ene gemeente zal er<br />

blijer mee zijn dan de andere.<br />

Feit is wel dat ze bevoegdheden<br />

joren de weerdt<br />

krijgen zonder dat ze er zelf geld<br />

bij krijgen. Dat is zelden aangenaam.”<br />

Hoe kan het vraaggestuurde mobiliteitssysteem<br />

werken als er weinig<br />

expertise is bij de instantie die de<br />

vraag moet bepalen?<br />

“In de praktijk zal De Lijn voorstellen<br />

lanceren op basis van het<br />

huidige aanbod. De gemeenten<br />

kunnen daarop reageren. Als de<br />

gemeente instemt met de gedane<br />

voorstellen, zie ik weinig problemen<br />

ontstaan. Wat nog niet wil<br />

zeggen dat de reiziger dan goed<br />

bediend wordt.<br />

Als de gemeente andere accenten<br />

wil leggen, zal ze dat op de<br />

vervoerregioraad moeten komen<br />

verdedigen. En dan dreigt er een<br />

eindeloze discussie te ontstaan,<br />

die uiteindelijk bijna altijd over<br />

geld zal gaan. Want de hervorming<br />

is budgetneutraal. Als je kiest voor<br />

extra bussen op één traject, zullen<br />

er minder bussen moeten rijden<br />

op een ander traject, of hou je<br />

geen geld meer over voor vervoer<br />

op maat. Daar begint het puzzelwerk<br />

al. En dan moet je óók nog<br />

eens overeenkomen met de andere<br />

gemeenten binnen dezelfde vervoerregio.<br />

Want ook dat is nog een<br />

probleem. Ik neem een willekeurig<br />

voorbeeld: Meerhout kan een<br />

bus naar Mol belangrijk vinden.<br />

Maar wat als Mol het nut van een<br />

bus naar Meerhout niet inziet?<br />

Een ander voorbeeld: hoe gaan de<br />

Antwerpse randgemeenten hun<br />

belangen verdedigen tegenover<br />

Antwerpen, dat veel meer mensen<br />

vervoert en veel meer geld opeist?<br />

PETER THOELEN: “De gemeenten krijgen veel verantwoordelijkheden.<br />

Maar ze hebben de expertise niet in<br />

huis. Mobiliteit is nu eenmaal veeleer een bovengemeentelijke<br />

dan een gemeentelijke aangelegenheid.”<br />

52

En dan heb ik het nog niet eens<br />

gehad over die talloze lijnen en<br />

verbindingen die twee of meer<br />

vervoerregio’s passeren of doorkruisen.<br />

Elke gemeente kan maar<br />

in één vervoerregioraad zitten.<br />

In welke raad komt de buslijn van<br />

Turnhout naar Antwerpen ter<br />

sprake?”<br />

joren de weerdt<br />

Kunnen burgers, de gebruikers van<br />

het openbaar vervoer, ergens terecht<br />

met hun wensen en klachten?<br />

“Niet rechtstreeks, want de vervoerregioraad<br />

is niet openbaar.<br />

Hier raken we trouwens nog een<br />

bijkomend probleem aan. De vervoerregioraad<br />

is zowel een overlegorgaan<br />

als een beslissingsorgaan.<br />

Ze kunnen beslissen hoe ze ons<br />

belastinggeld spenderen. Maar wie<br />

moet zich daarvoor verantwoorden<br />

en op welke manier gebeurt dat?<br />

Het juridische statuut van de vervoerregioraden<br />

roept nog vragen<br />

op. Er is per vervoerregioraad wel<br />

een ‘klankbordgroep’ voorzien,<br />

waarin werkgevers-, werknemersen<br />

andere middenveldorganisaties<br />

een plaats krijgen. De vervoerregioraden<br />

zullen wel inspraak<br />

moeten organiseren, maar de<br />

overheid zal het aan hen overlaten<br />

om te beslissen hoe dat moet<br />

gebeuren. Dus kan het best zijn<br />

dat in één vervoerregioraad het<br />

maatschappelijke middenveld<br />

uitgebreid en op voorhand geconsulteerd<br />

wordt en dat ze zelfs tot<br />

‘co-creatie’ met burgers overgaat,<br />

terwijl in de naburige vervoerregioraad<br />

alles tussen de burgemeesters<br />

bedisseld wordt en de<br />

plannen dan ‘ter commentaar’<br />

voorgesteld worden aan het middenveld.”<br />

De laatste jaren hebben alternatieve<br />

mogelijkheden om mensen te<br />

vervoeren aan belang gewonnen:<br />

deelauto’s, deelfietsen, Cambio…<br />

Duurzaam zijn die systemen<br />

sowieso, maar kunnen ze ook een<br />

oplossing bieden voor het mobiliteitsvraagstuk?<br />

“Ik juich die initiatieven toe. Ze<br />

kunnen wel degelijk een stukje van<br />

het probleem oplossen. ‘Multimodaliteit’<br />

zal hoe dan ook een snel<br />

uitbreidende noodzaak worden.<br />

We gaan ons op verschillende<br />

manieren verplaatsen voor een<br />

bepaald traject, bijvoorbeeld van<br />

de fiets op de trein op de deelauto.<br />

We merken dat in stedelijke gebieden<br />

verschillende deelautosystemen,<br />

de samenaankoop van een<br />

auto, de deelfietsen, deelsteps…<br />

populair zijn en goed functioneren.<br />

In landelijke, soms wat verder<br />

afgelegen gebieden, maar ook in<br />

verkavelingen dicht bij de centra,<br />

zijn er nog stappen te zetten. Juist<br />

op die plekken is het moeilijker om<br />

goed openbaar vervoer te organiseren<br />

en daar zouden die alternatieven<br />

dus extra goed van nut kunnen<br />

zijn. Maar het vergt wel een<br />

mentaliteitsomslag. Niet iedereen<br />

is zomaar bereid er gebruik van te<br />

maken.”<br />

Wat is, los van de algemene kritische<br />

vragen die je bij het ‘decreet<br />

Basisbereikbaarheid’ stelt, de<br />

houding van de organisatie Trein-<br />

TramBus?<br />

“Wij dachten aanvankelijk dat de<br />

reiziger centraal zou staan. Bij<br />

een vraaggestuurd systeem mag je<br />

daar toch van uitgaan. Dus vinden<br />

wij het vreemd dat onze mening,<br />

als verdedigers van de reizigersbelangen,<br />

niet eens gevraagd werd.<br />

Waar ik mij daarnaast nog aan<br />

stoor, is dat niet op Belgisch noch<br />

op Vlaams niveau de juiste ‘grote<br />

vragen’ gesteld worden. Hoe wil je<br />

bekomen dat mensen de overstap<br />

maken van de auto naar het openbaar<br />

vervoer? Daar is geen visie op.<br />

Terwijl alles daarmee zou moeten<br />

beginnen. Men begint dus links<br />

en rechts aan zaken te sleutelen<br />

zonder vooraf het grote doel te<br />

bepalen. Zo’n aanpak leidt zelden<br />

tot goede resultaten. De omslag<br />

naar een ander vervoerssysteem is<br />

cruciaal om onze klimaatdoelstellingen<br />

te halen. Daar zullen de<br />

gemeenten nu dus mee geconfronteerd<br />

worden.”<br />

•<br />

53

WAT? IN <strong>2018</strong> STARTTE IN OLMEN EN<br />

ARENDONK HET PROJECT BUURT-<br />

BUDGET: BEWONERS PRATEN OVER<br />

DE BESTEDING VAN 8.000 EURO OM<br />

DE SAMENHANG OF DE LEEFBAAR-<br />

HEID VAN DE BUURT TE VERBETEREN.<br />

54 CULTUURWERKERS<br />

CULTUURWERKERS<br />

WWW.BUURTBUDGET.BE<br />

foto: stes.be

55

SCHATTEN<br />

VAN MEERLAER<br />

TEKST ROEL SELS |<br />

FOTO’S CHRIS STESSENS<br />

56

Het verhaal van het Laakdalse kasteeldomein<br />

Meerlaer leest als een sprookje. Het kasteel en<br />

zijn omgeving zit immers vol schatten. Schatten van<br />

mensen. Mensen die een stukje van hun hart op dit<br />

domein verloren en zo de bouwstenen leverden voor<br />

het wonderlijke verhaal van dit kasteel.<br />

Dat verhaal wilden we op Open Monumentendag<br />

<strong>2018</strong> vertellen. Samen met onze projectpartners<br />

maakten we een magazine waarin we het verhaal<br />

vertelden van de kleermaker die van de ene dag op<br />

de andere kasteelheer werd. Zijn familie opende de<br />

kasteeldeuren voor iedereen. Maar de overwoekerde<br />

boomgaard werd gaandeweg ook omgetoverd tot<br />

een camping, later een verblijfspark, waar veel mensen<br />

vandaag hun thuis nog hebben. Hieronder lees<br />

je daar wat fragmenten uit.<br />

57

KASTEELHEER KAREL CRUYSBERGHS<br />

Kasteeldomein Meerlaer is al meer dan zestig jaar in<br />

handen van de familie Cruysberghs. De vader van Karel<br />

was een kleermaker die in dezelfde straat als het kasteel<br />

woonde. Hij kocht het in 1956.<br />

Karel: “In 1956 koopt mijn vader<br />

het kasteel van de nazaten van de<br />

familie Schollaert. Eigenlijk wilde<br />

hij enkel de hoeve kopen om er een<br />

veebedrijf uit te bouwen. Door de<br />

opkomende confectiekleren kon<br />

hij niet meer leven van kostuums<br />

maken.<br />

Maar enkel de hoeve kopen, dat<br />

mocht niet van de notaris. Het was<br />

alles, inclusief kasteel, of niets. Het<br />

kasteel was na de Tweede Wereldoorlog<br />

totaal in verval geraakt, de<br />

tuin een woeste wildernis.<br />

Kamer voor kamer knapten mijn<br />

ouders, mijn broer en ik alles op.<br />

Mijn moeder was vroeger veel in<br />

het kasteel geweest en kon zich<br />

nog goed herinneren hoe de kamers<br />

eruit zagen.”<br />

VERHUREN OM TE<br />

RESTAUREREN<br />

“Om de restauratie te financieren,<br />

verhuurden we delen van het<br />

kasteel voor feesten. Hier zijn ooit<br />

heel veel feesten georganiseerd!<br />

Vanaf het begin stonden de deuren<br />

hier voor iedereen open. Eigenlijk<br />

had mijn broer, Jos, in het kasteel<br />

een restaurant moeten uitbouwen,<br />

dat was het plan. Hij studeerde<br />

voor kok, maar overleed plots op<br />

19-jarige leeftijd in een ongeluk. Ik<br />

bleef als enige erfgenaam over en<br />

zette de zaak en de wederopbouw<br />

verder.”<br />

58 KASTEEL MEERLAER

KAREL CRUYSBERGHS: “Het was mijn droom om de<br />

camping verder uit te bouwen maar door de strengere<br />

wetgeving en nieuwe decreten kon ik dat niet realiseren.”<br />

stes.be<br />

stes.be<br />

CAMPING WAS SUCCES<br />

Een andere manier om geld te<br />

verzamelen voor de restauratie<br />

was de uitbouw van een camping.<br />

Al in de jaren 1950 kampeerden<br />

hier jeugdgroepen en ook buitenlandse<br />

arbeiders die op de toen<br />

nieuwe industrieparken in de<br />

buurt werkten. Stilaan groeide<br />

in de oude boomgaard een echt<br />

kampeerterrein. “In 1972 kregen<br />

we een kampeervergunning van<br />

de gemeente. De camping was<br />

een succes! Mensen uit de stad<br />

kwamen naar hier voor de rust. De<br />

kampeerders organiseerden een<br />

hele zomer lang activiteiten. Het<br />

was mijn droom om de camping<br />

verder uit te bouwen maar door<br />

de strengere wetgeving en nieuwe<br />

decreten kon ik dat niet realiseren.<br />

Omdat sommige kampeerders zich<br />

in Laakdal lieten domiciliëren, kregen<br />

we problemen met het statuut<br />

van ‘camping’. Vandaag zijn we een<br />

residentieel park.”<br />

JOHN ROBERT:<br />

“Ik zonder me graag af<br />

en deze plek laat mij<br />

toe om dat te doen.”<br />

Het domein Meerlaer heeft veel gezichten. De ene houdt<br />

van het sociale leven dat er soms intenser is dan buiten<br />

het domein, de andere komt er juist om de rust op te<br />

zoeken. John Robert (64) is in die laatste categorie thuis<br />

te brengen.<br />

KASTEELBEWAARDER<br />

“Het meest trots ben ik op de kapel<br />

die tot in de puntjes werd gerestaureerd.<br />

Eigenlijk ben ik geen<br />

kasteelheer. Ik ben een kasteelbewaarder,<br />

iemand die een schat uit<br />

het verleden bewaart om door te<br />

geven aan toekomstige generaties.”<br />

John is een denker; iemand die<br />

graag stilstaat bij zaken waar<br />

anderen in hun haast wel eens<br />

aan voorbijgaan. “Ik ben nogal<br />

zelfstandig. Ik sta erop mijn eigen<br />

leventje te kunnen leiden en mijn<br />

ding te doen. Dat lukt me hier aardig.<br />

Daarom prijs ik me gelukkig<br />

dat ik hier woon.”<br />

John Robert lijkt een ‘loner’: moeilijk<br />

te vertalen in het Nederlands,<br />

want ‘eenzaat’ heeft een negatieve<br />

of zelfs asociale bijklank. En asociaal<br />

is John Robert beslist niet. Integendeel,<br />

hij is de vriendelijkheid<br />

zelve. Maar hij staat erg op zijn<br />

vrijheid en zijn zelfstandigheid.<br />

59

JOHN ROBERT: Dit domein geeft me enerzijds de<br />

kans om mijn teruggetrokken leventje te leiden.<br />

Maar even goed geldt dat ik ambitieus blijf.<br />

“Ik laat iedereen met rust en vind<br />

het ook goed dat iedereen mij met<br />

rust laat. Dat is niet slecht bedoeld,<br />

ik merk gewoon dat ik heel<br />

weinig gemeenschappelijk heb<br />

met andere mensen. Dat is geen<br />

verwijt naar de anderen, dat ligt<br />

vooral aan mij. Ik sluit me nogal rigoureus<br />

af van de buitenwereld. Ik<br />

ben bewust niet mee in de digitale<br />

wereld gestapt, ik kijk weinig tv en<br />

het nieuws of de actualiteit volg ik<br />

al bijna helemaal niet meer. Er zijn<br />

dus weinig zaken waarover ik met<br />

andere mensen kan praten.”<br />

MEER HOBBY’S<br />

DAN TIJD<br />

“Ik woon nu ongeveer tien jaar<br />

op de camping. In het begin heb<br />

ik nog wel geprobeerd om wat<br />

vaker onder de mensen te komen,<br />

maar ik werd al snel gewaar dat<br />

dat geforceerd was en dat het niet<br />

echt klikte. Opnieuw: dat is geen<br />

verwijt, wel een vaststelling.”<br />

“Ik ben me met de jaren wat meer<br />

gaan afsluiten. Gedeeltelijk omdat<br />

dat spontaan gebeurde, gedeeltelijk<br />

ook omdat ik dat wilde.” John<br />

mag dan ‘alleen’ zijn; ‘eenzaam’ is<br />

hij allerminst. Hij leidt een boeiend<br />

leven en heeft meer hobby’s<br />

dan tijd: “Ik heb altijd wel iets te<br />

doen. Ik ga graag duiken. Ik werk<br />

met veel plezier in mijn volkstuintje.<br />

Ik ben ook graag in de natuur.<br />

Ik interesseer me voor planten in<br />

het algemeen en voor kruiden in<br />

het bijzonder. Ik maak ook eigen<br />

gerechten en drankjes op basis van<br />

kruiden.”<br />

GELUKKIGE JEUGD<br />

De liefde voor de natuur zit er bij<br />

John al in van in zijn kindertijd. “Ik<br />

werd geboren in Diest en groeide<br />

op in Limburg, bij een afgelegen<br />

militair domein in de buurt van<br />

het dorpje Stal. De prachtige<br />

natuur daar heeft me altijd al<br />

gefascineerd, zelfs al kwamen<br />

de militairen regelmatig de rust<br />

verstoren omdat ze bij wijze van<br />

oefening weer eens een aanval<br />

uitvoerden op ons huis. We hadden<br />

daar trouwens meer voor- dan<br />

nadelen van, hoor. De militairen<br />

compenseerden het ongemak wel<br />

eens met geschenkjes in de vorm<br />

van voedsel. (lacht) Maar als ik nu<br />

terugdenk aan die periode, die ik<br />

beschouw als de gelukkigste tijd<br />

van mijn leven, denk ik dat ik daar<br />

gevormd ben tot wie ik nu ben. Het<br />

één zijn met de natuur, het geïsoleerde<br />

leven, het schaarse contact<br />

met andere mensen… Het kan geen<br />

toeval zijn dat ik zo opgroeide en<br />

dat ik diezelfde waarden nu terug<br />

opzoek en koester. Zeker nadat ik<br />

een erg druk beroepsleven had,<br />

doet die rust me nu deugd. Ik<br />

reisde, werkte en woonde in een<br />

tiental Europese landen. Ik was<br />

altijd bezig. Altijd onderweg.”<br />

60 KASTEEL MEERLAER

stes.be<br />

“Natuurlijk maak ik nog plannen.<br />

Ik ben nog maar 64. Dat is geen<br />

leeftijd om aan uitbollen te denken.<br />

Ik zit nog boordevol ideeën.<br />

Maar of ik die vanuit deze woning<br />

zal proberen te verwezenlijken of<br />

niet, durf ik nu nog niet te zeggen.<br />

Het kan alle kanten uit en dat<br />

hangt af van vragen waarop ik nu<br />

nog geen antwoord heb. Enerzijds<br />

woon ik hier graag. Dit domein<br />

geeft me de kans om mijn teruggetrokken<br />

leventje te leiden. Daar<br />

ben ik dankbaar voor. Ik zou het<br />

dus zeker niet erg vinden om hier<br />

nog geruime tijd te blijven. Maar<br />

even goed geldt dat ik ambitieus<br />

blijf. Hoe ziet mijn toekomst eruit,<br />

kan ik me verbeteren? Als dat<br />

mogelijk is, laat ik die kans niet<br />

schieten.”<br />

•<br />

John geniet zichtbaar van de<br />

buitenlucht en van de fluitende<br />

vogels die in zijn tuin ons gesprek<br />

verstoren. “Zie ons hier nu zitten.<br />

We mogen onszelf toch gelukkig<br />

prijzen, niet? Voor hetzelfde<br />

geld zaten we nu in een studiootje<br />

te praten, ergens op een vierde<br />

verdieping, zo’n éénkamerwoning<br />

die je kan huren voor 600 euro per<br />

maand. Mij niet gezien! Daar doe<br />

ik niet aan mee.”<br />

NIET UITBOLLEN<br />

Als ik vraag naar zijn toekomstplannen,<br />

geeft John een voorzichtig<br />

antwoord. “Je zal mij niet horen<br />

zeggen dat ik voor eeuwig en altijd<br />

hier blijf wonen. Ik heb geleerd<br />

enige reserve in te bouwen. Het<br />

leven heeft mij niet gespaard. Er<br />

kunnen altijd dingen gebeuren die<br />

je niet kan zien aankomen. Op dit<br />

ogenblik heb ik nog geen duidelijk<br />

zicht op hoe mijn toekomst<br />

eruit zal zien. Binnenkort zal ik<br />

met pensioen kunnen gaan. De<br />

gevolgen daarvan ken ik nog niet<br />

precies. Ook niet financieel.<br />

Blijft alles zoals het is, wordt het<br />

beter of slechter? Ik heb geen idee.<br />

Zulke zaken kunnen een invloed<br />

hebben op je leven.”<br />

BEKIJK onze clip op https://goo.gl/dYo2DJ<br />

(of scan even de QR-code)<br />

BEKIJK onze clip op https://goo.gl/UTXM5u<br />

(of scan even de QR-code)<br />

61

11.11.11 | 2330.BE | ACV | ACV PROVINCIE ANTWERPEN | ACV REGIO GEEL | ACV ZONERAAD CENTRUM | AGENTSCHAP IN-<br />

TEGRATIE EN INBURGERING - SUBREGIO KEMPEN | AIF | ALZHEIMER LIGA | ANTILLIAANSE FEESTEN | ARCH'EDUC | AR-TUR<br />

| BAKSODA | BARZOEN | BEWEGING.NET | BEZOEKERSCENTRUM GROTE NETEWOUD | BEZOEKERSCENTRUM KLEIN ENGE-<br />

LANDHOEVE | BIBLIOTHEEK ARENDONK | BIBLIOTHEEK BEERSE | BIBLIOTHEEK DESSEL | BIBLIOTHEEK GEEL | BIBLIOTHEEK<br />

GROBBENDONK | BIBLIOTHEEK HERENTALS | BIBLIOTHEEK HERSELT | BIBLIOTHEEK HOOGSTRATEN | BIBLIOTHEEK LAAKDAL<br />

| BIBLIOTHEEK LILLE | BIBLIOTHEEK MERKPLAS | BIBLIOTHEEK OLEN | BIBLIOTHEEK RAVELS | BIBLIOTHEEK TURNHOUT | BI-<br />

BLIOTHEEK WESTERLO | BLENDERS | BOUWMAATSCHAPPIJ DE NOORDERKEMPEN | BROEDERLIJK DELEN | BURGERGROEP<br />

DE BOEKERIJ | BUURTCOMITÉ DOMEIN KASTEEL MEERLAER | BUURTCOMITÉ JEF BUYCKWIJK | CAW DE KEMPEN | CENTRUM<br />

BASISEDUCATIE KEMPEN | COACHINGUP | CSATUIN DE PLANTENTREKKER | CULTUREEL CENTRUM BAARLE | CULTUREEL<br />

CENTRUM DE WARANDE | CULTUURFORUM TURNHOUT | CULTUURNETWERK KEMPEN | CULTUURRAAD HERENTHOUT | DA-<br />

OUST INTERIM | DAVIDSFONDS BEERSE | DAVIDSFONDS DESSEL | DAVIDSFONDS KASTERLEE-LICHTAART | DAVIDSFONDS<br />

LAAKDAL | DAVIDSFONDS MOL | DAVIDSFONDS RIJKEVORSEL | DE FAKKEL | DE KEI | DE KIJFELAAR | DE KOEP | DE MERODE |<br />

DE RODE ANTRACIET | DE SPRONG | DOCATLAS | DOMEIN MEERLAER | ERFGOEDCEL K.ERF | FAMILIEGROEP (JONG)DEMEN-<br />

TIE HERENTALS | FEMMA | FEMMA KASTERLEE | FEMMA LILLE | FEMMA MERKSPLAS | FEMMA MOL MILLEGEM | FEMMA OEVEL<br />

| FEMMA OLMEN | FEMMA OOSTERWIJK | FEMMA OUD-TURNHOUT CENTRUM | FEMMA VORSELAAR | FEMMA ZEVENDONK<br />

| FEMMA ZWANEVEN | GEMEENSCHAPSCENTRUM DE WOUWER | GEMEENTE ARENDONK | GEMEENTE BALEN | GEMEENTE<br />

BEERSE | GEMEENTE GROBBENDONK | GEMEENTE HEIST -OP-DEN-BERG | GEMEENTE HERSELT | GEMEENTE HULSHOUT |<br />

GEMEENTE KASTERLEE | GEMEENTE LAAKDAL | GEMEENTE LILLE | GEMEENTE MEERHOUT | GEMEENTE MOL | GEMEENTE<br />

OLEN | GEMEENTE OUD-TURNHOUT | GEMEENTE RAVELS | GEMEENTE VOSSELAAR | GEVANGENIS MERKSPLAS | GEVANGE-<br />

NIS TURNHOUT | GEVANGENIS WORTEL | GEZINSBOND | GEZINSBOND GEEL | GEZINSBOND HOOGSTRATEN | GEZINSBOND<br />

HOUTVENNE | GEZINSBOND KASTERLEE | GEZINSBOND OEVEL | GEZONDHEIDSRAAD ARENDONK | GIELS BOS | GRASPOP<br />

| HEEMKUNDE- EN ERFGOEDVERENIGING NICOLAUS POPPELIUS | HEEMKUNDIGE KRING DE VLIERBES | HET GEVOLG | HOFKE<br />

VAN CHANTRAINE | HUISVESTINGSMAATSCHAPPIJ DE ARK | HUISVESTINGSMAATSCHAPPIJ DE ZONNIGE KEMPEN | INTAL |<br />

INTOE | IOK | ISOM | JEUGDHUIS VONK GEEL | JEUGDRAAD OLEN | KELVIN SOLUTIONS | KEMPENS WELZIJNSPLATFORM<br />

| KON-TACT | KREATIEF GEEL | KREATIEF LAAKDAL/MEERHOUT | KULTUURKONTAKT BEERSE | KVLV | KVLV GEEL ZAMMEL<br />

| KVLV HEULTJE | KVLV WESTERLO | KWB | KWB (GROOT-)VORST | LANDELIJKE GILDE POEDERLEE | LANDELIJKE GILDEN<br />

BALEN | LANDELIJKE GILDEN LICHTAART | MADE IN KEMPEN | MARKANT BALEN | MARKANT HOOGSTRATEN | MEERHOUTSE<br />

ONTWIKKELINGSSAMENWERKING (MOS) | MILIEURAAD VOSSELAAR | MOBIEL 21 | MONDIALE ADVIESRAAD BALEN (MARBOL)<br />

| NATUURPUNT DE WULP | NATUURPUNT GROTE NETE | NATUURPUNT GROTE NETEWOUD | NATUURPUNT TURNHOUTSE<br />

KEMPEN | NATUURPUNT/CVN | NEOS HERSELT | NEOS MOL | NETWERK DUURZAME MOBILITEIT | NOORD-ZUIDRAAD OLEN<br />

| OCMW ARENDONK | OCMW BALEN | OCMW BEERSE - LDC DE ONTMOETING | OCMW GEEL | OCMW GEEL - LDC LUYS-<br />

TERBOS | OCMW HERENTALS - LDC HET CONVENT | OCMW HOOGSTRATEN | OCMW HOOGSTRATEN - LDC STEDE AKKERS |<br />

OCMW LAAKDAL - LDC | OCMW MERKSPLAS | OCMW MOL - LDC TEN HOVE | OCMW OLEN | OCMW OUD-TURNHOUT - LDC<br />

EIGENAARD | OCMW TURNHOUT - LDC ALBERT VAN DYCK | OCMW VORSELAAR - LDC SPRANKEL | OCMW WESTERLO - DE<br />

DREEF | OCMW WESTERLO - LDC TERHARTE | OKRA GEEL HOLVEN | OKRA GIERLE | OKRA MOL ACHTERBOS | OKRA MOL<br />

MILLEGEM | OKRA RETIE | OKRA SINT DIMPHNA GEEL | OKRA WECHELDERZANDE | OKRA WORTEL | ONDERNEMEND VOSSE-<br />

LAAR | ONS HUIS | OPZ | OUDERRAAD SJB MOL | OVAM | OXFAM | PAROCHIE ST. ANTONIUS ABT | PAROCHIE WINKELOMHEIDE<br />

| PAS-SAGE | PLATTELANDSKLASSEN VZW | PONYHOEVE TURNHOUT VZW | PROVINCIE ANTWERPEN | PULSE | RAAD VOOR<br />

PERSONEN MET EEN HANDICAP HERENTALS | REGGAE GEEL | REGIONAAL DIENSTENCENTRUM REGIO MECHELEN-TURNHOUT<br />

| REGIONAAL LANDSCHAP KLEINE EN GROTE NETE | RE-ST/WEGWEG | RETIE ROCKT | RIKOLTO | RURANT | SAMANA | SAMA-<br />

NA MEERLE | SAMANA/ZIEKENZORG WECHELDERZANDE | SENIORENRAAD ARENDONK | SENIORENRAAD GEEL | SENIOREN-<br />

RAAD LAAKDAL | SENIORENRAAD MEERHOUT | SENIORENRAAD MOL | SOCIAAL FORUM KEMPEN | SOCIALE HOGESCHOOL<br />

HEVERLEE | SOCIUS | SPORTREGIO NOORDERKEMPEN | STAD GEEL | STAD HOOGSTRATEN | STAD TURNHOUT | STADS-<br />

BOERDERIJ TURNHOUT | STADSREGIO TURNHOUT | STEDELIJKE BASISSCHOOL TURNHOUT | STILTEPLATFORM DE MERODE |<br />

STREEKPLATFORM KEMPEN | STRIPGIDS | 'T PACT | TALANDER | TANDEM | TAXANDRIA | TEWERKSTELLINGSCOÖRDINATOR<br />

GEEL/LAAKDAL/MEERHOUT | THEATER STAP | THOMAS MORE | T-INTERIM GEEL | TRANSITIE MOL EN BALEN | TREINTRAM-<br />

BUS | TROEVEN | TUINHIER MEERHOUT | UNIA REGIO TURNHOUT | UNIVERSITEIT GENT | VDAB | VELT MIDDENKEMPEN - KERN<br />

HERENTALS | VELT MOL | VIM | VIVA-SVV | VIVA-SVV HERENTALS | VIVA-SVV TURNHOUT | VOEDSELTEAMS | VOEM | VOKA<br />

| VORMINGPLUS LIMBURG | VORMINGPLUS OOST-BRABANT | VORMINGPLUS REGIO MECHELEN | VORMINGPLUS WAAS EN<br />

DENDER | VORMINGSCENTRUM HIVSET | VRIJETIJDSCENTRUM DE KRUIERIE | VROUWENRAAD HERENTALS | VTBKULTUUR -<br />

WESTERLO | WAKKERDAL | WELZIJNS- EN GEZONDHEIDSOVERLEG REGIO MOL | WELZIJNSSCHAKEL 'T KIERTJE | WELZIJNS-<br />

ZORG | WELZIJNSZORG KEMPEN | WERKGROEP ALLEMAN MOBIEL | WERKGROEP CULTUUR EN HEEMKUNDE | WERKGROEP<br />

T100 | WETENSCHAPSCAFÉ TURNHOUT | WILLEMSFONDS TURNHOUT/OUD-TURNHOUT | WZC DE WINDE | WZC LINDELO |<br />

WZC ONZE LIEVE VROUW | WZC SINT-BARBARA | ZELFOOGSTTUIN BUITEN MATEN | ZORG-SAAM | ZUIDERGEKTE<br />

Partners<br />

99% van onze activiteiten in <strong>2018</strong> gebeurde in samenwerking met deze partners.<br />

62

HET TEAM<br />

MARTINE COPPIETERS<br />

coördinator<br />

martine@vormingpluskempen.be<br />

JAN VAN HOUT<br />

adjunct-coördinator<br />

jan@vormingpluskempen.be<br />

DIRK RAEYMAEKERS<br />

communicatiewerker<br />

dirk@vormingpluskempen.be<br />

CHRISTA TRUYEN<br />

sociaal-cultureel werker<br />

christa@vormingpluskempen.be<br />

KATRIEN LOOTS<br />

sociaal-cultureel werker<br />

katrien@vormingpluskempen.be<br />

WANNES VAN COILLIE<br />

sociaal-cultureel werker<br />

wannes@vormingpluskempen.be<br />

JANNA JANSSENS<br />

sociaal-cultureel werker<br />

janna@vormingpluskempen.be<br />

VIVIANE SCHUER<br />

sociaal-cultureel werker<br />

viviane@vormingpluskempen.be<br />

JEF VAN EYCK<br />

sociaal-cultureel werker<br />

jef@vormingpluskempen.be<br />

Contact<br />

Vormingplus Kempen vzw<br />

Prins Boudewijnlaan 9 bus 2<br />

2300 Turnhout<br />

open elke werkdag van 9 tot 17 uur<br />

T 014 41 15 65<br />

E info@vormingpluskempen.be<br />

W www.vormingpluskempen.be<br />

facebook https://www.facebook.com/vormingpluskempen<br />

ontwerp Vormingplus Kempen<br />

druk www.maes-natuurlijk.be, op Cyclus-100% gerecycleerd papier<br />

ver. uitg.<br />

Martine Coppieters, p/a Prins Boudewijnlaan 9 bus 2, 2300 Turnhout<br />

63

foto: katrien vos/stad turnhout<br />

met steun van<br />

64

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!