NFM 21 voor web

NUMMER 21 • HERFST 2017 | WWW.NEWFINANCIALFORUM.NL
new
FINANCIAL
MAGAZINE
GELD EN DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK!
RON BAVELAAR
BETEKENIS ALS PLICHT
PETRA HOOGERWERF
ÉCHTE WINST
PAUL DE BLOT
DUIDELIJK LEIDERSCHAP
LUUK DE WAAL MALEFIJT
EEN GELDPERS
IN IEDERS BELANG
JOHAN WEMPE
VERTROUW NIET OP DE
GROTE ROERGANGER
SILVIA JANSSEN
DANSEND LEREN
Het
THEMA
roer om
FEMKE DE JONG
CHANGE OF
DIRECTION
• WIM DE VRIES • WYTZEJAN DE JONG • KEES KLOMP • JOLIJN CREUTZBERG • ERIK FRIEDEBERG •

New Financial Forum
Doel
Het New Financial Forum stelt zich ten doel de financiële
sector bewust te maken van haar belangrijke maatschappelijke
functie. Het herstel van vertrouwen op basis van de kernwaarden
integriteit en duurzaamheid is hierbij leidend.
Visie
De financiële sector is de bloedsomloop van de economie.
Om een gezonde bloedsomloop te behouden is continue actie
van binnen uit de sector gewenst. Hierdoor floreert de samenleving
en herstelt het vertrouwen in de financiële sector.
Ambitie
Het New Financial Forum bundelt krachten, ideeën, inspiratie
en best practices van positief ingestelde mensen die gezamenlijk
een concrete en wezenlijke bijdrage leveren aan een
gezonde maatschappelijk relevante financiële sector. De doelstelling
kent drie thema’s: het zichtbaar maken van de positieve
beweging, onderlinge versterking en herstel van reputatie
en vertrouwen.
What’s in it for you?
Het New Financial Forum is hét platform waar mensen uit
de hele financiële sector vrijuit met elkaar de dialoog kunnen
voeren over wezenlijke zaken. Wie deelneemt aan het Forum
kan ideeën lanceren en toetsen, kennis en inspiratie opdoen
en leren van anderen. En zodoende een bijdrage leveren aan
het hogere doel. Hierbij is ook jouw support keihard nodig.
Meld je daarom aan en bouw met ons mee aan een betere
financiële wereld.
Bestuurder van de Stichting New
Financial Forum is oprichter Willem
Vreeswijk (tevens hoofdredacteur
VVP). De Raad van Toezicht bestaat
uit voorzitter Han de Ruiter (Aegon),
penningmeester Thom Boot (Thomorrow),
secretaris Robin van Beem (Polis
Advocaten) en de leden Indra Frishert
(Dazure), Boudewijn van Uden (a.s.r.),
Douwe Dijkstra, Ozewald Wanrooij
(Neutralis), Michiel Brandt (SVC) en
Jelle Bartels (Next Step Factory).
Aegon, Allianz, a.s.r., Delta Lloyd,
Nationale-Nederlanden, Obvion,
Reaal/Vivat Verzekeringen en Yarden
hebben als Founding Partners aan de
doorstart bijgedragen. Dankzij al deze
support komt de missie van het New
Financial Forum een stuk dichterbij:
een gezonde en gerespecteerde financiële
sector die werkt aan het herstel
van vertrouwen op basis van de kernwaarden
integriteit en duurzaamheid. “
www.newfinancialforum.nl/ambassadeur-worden
Bouw ook mee aan een gezonde en gerespecteerde financiële sector en word Ambassadeur
www.newfinancialforum.nl

VOORWOORD
Het roer om
“MIJN WARE
LEERMEESTERS
ZIJN DE
BIJENVOLKEN”
Nederland telt vele paradijsjes. Een ervan is Tuinderij
Amelis’Hof, een achttiende-eeuwse moestuin
vlak buiten Utrecht van één hectare groot
waar sinds 1984 op biodynamische wijze groenten,
fruit, kruiden en bloemen worden geteeld.
Hier groeien zo’n 60 verschillende groenten,
25 soorten kruiden, klein fruit en vele bloemen
met de rijke smaak en geur van vroeger.
Achterin de moestuin is een imker aan het werk. Hij wenkt
ons en laat vol trots zijn imkerij zien. Marius Woensdregt is
nog niet zo lang imker. Hij werkte zo’n 25 jaar als fysiotherapeut
en zag dat zijn werk steeds meer werd gedicteerd door
protocollen, voorschriften, papierwerk, regels en administratie.
Hij ergerde zich aan het systeem, gedicteerd door politiek
en zorgverzekeraars, waar geen ruimte meer is voor daadwerkelijke
hulpverlening. Het gevolg was een burn-out.
In zijn praktijk als therapeut had hij gewerkt met bijenwas
voor compressen en warmte-pakkingen en bijengif voor
gewrichtsklachten. Van bijen zelf wist hij nog niet veel. Toen
hij na zijn burn-out zijn praktijk van de hand deed, werd hem
door een ex-cliënte gevraagd of imkeren niet wat voor hem
was. Hij verdiepte zich in de bijenwereld, volgde de basiscursus
imkeren en werd een jaar lang begeleid door een ervaren
imker. Nu is hij eigenaar van imkerij ‘De Gulden Raat’. “Het
mooie is, dat ik door de bijen weer gezond geworden ben.”
Het persoonlijk verhaal is indrukwekkend. De spiegel die
de bijenwereld ons voorhoudt, is confronterend. Terwijl wij
mensen de systemen, die we hebben gecreëerd,
heilig hebben verklaard (en dat terwijl
ze het belang van de samenleving niet meer
dienen), maken bijen deel uit van een natuurlijk
organisme, waarin elke bij zijn talent
mag ontplooien, waarin elke bij ertoe
doet en waarin elke bij bijdraagt aan het belang
van het hele bijenvolk (en haar omgeving).
En dat zonder dat er een manager aan
te pas komt. En natuurlijk zijn bijen een belangrijke
factor in de natuur en voor de voedselproductie.
Bijen zorgen voor de bestuiving
van een groot deel van de voedselgewassen. Zonder bestuiving
geen vruchten en geen zaden.
Het mooie is dat Woensdregt wil blijven leren van de bijen.
“Bijenvolken zijn levende organismen, die zeer nauw verbonden
zijn met de hen omringende ecosystemen. Ondanks
dat een bijenvolk al gauw uit één koningin, honderden darren
en zo’n 60.000 werksterbijen kan bestaan in de zomer, zie
ik het volk als één wezen waar je op de één of andere manier
mee kan communiceren. Ik probeer te zien en te voelen wat
een volk nodig heeft om gezond te zijn en te blijven. Dat betekent,
dat je mij regelmatig bij mijn volken kan zien zitten en
dat ik alleen maar kijk en voel. Ik mag dan veel geleerd en gelezen
hebben, mijn ware leermeesters zijn toch mijn volken,
die kunnen mij leren hoe met hen om te gaan.”
Ook imkers hebben te maken met protocollen, zoals bijvoorbeeld
voor de bestrijding van de varroamijt. “Natuurlijk
houd ik me hieraan. Maar ik wil me vooral inzetten om de
vitaliteit van een bijenvolk te versterken. Dit betekent, dat
ik kijk naar hoeveel honing je de bijen moet laten, naar wat
een goede behuizing is en niet wat alleen op de korte termijn
goed zou zijn voor de mens. Steeds raak ik weer gefascineerd
door het wonder, dat zich voltrekt in zo’n bijenvolk
door de seizoenen heen. Diep respect voor wat daar gebeurt!
Hoe meer ik er over te weten kom, hoe stiller ik ervan word.”
Zomaar op een zomerse zaterdag een fascinerend verhaal
van een bijzondere man op een prachtige plek. Een mooiere
onderstreping van het thema ‘het roer om’ had ik zelf niet
kunnen bedenken.
Veel inspiratie toegewenst met dit themanummer.
En vergeet ondertussen niet je op de
site van het New Financial Forum in te schrijven
voor de bijzondere workshop van Max
Wohlgemuth Kitslaar op 5 oktober in Utrecht.
Een must go voor avonturiers, nieuwsgierige
ondernemers en iedereen die graag van betekenis
wil zijn. n
WILLEM VREESWIJK
willem@willemvreeswijk.com
HERFST 2017 NFM | 3

COLOFON
NEW FINANCIAL MAGAZINE HÉT PLATFORM
VOOR DE NIEUWE FINANCIËLE WERELD
Een initiatief van Willem Vreeswijk
Nummer 21 van het New Financial Magazine
verschijnt in een oplage van 1500 exemplaren.
UITGEVER/HOOFDREDACTEUR
Willem Vreeswijk 06 10630149,
willem@willemvreeswijk.com
EINDREDACTEUR
Bibi Smissaert, bibi@bluebottle.nu
MEDEWERKERS
Toon Berendsen, Paul de Blot, Silvia Janssen,
Femke de Jong, Wytzejan de Jong, Wim de
Vries, Johan Wempe
6 12
RON BAVELAAR BETEKENIS
PETRA HOOGERWERF
ALS PLICHT
ÉCHTE WINST
FOTOGRAFIE
Peter Beemsterboer, Shoshanna van den
Bergh, Jiri Büller, Michael Gaida, Marc Horvat,
Wilko de Jong, Rodney Kersten, Stefan Mizee,
Nyenrode, Herman Rensink
UITGAVE VAN
Stichting New Financial Forum,
Heemstedelaan 51, 3523 KE Utrecht
BASISIONTWERP EN VORMGEVING
Peter Beemsterboer, www.beemsfoto.nl
ABONNEMENTEN
Een jaarabonnement (vier nummers) op het
New Financial Magazine kost € 44,95, excl
btw. Bedrijfsabonnementen op aanvraag.
REPRODUCTIE
Overname van artikelen, tekeningen, foto’s
e.d. is slechts mogelijk na schriftelijke
toestemming van de Stichting New Financial
Forum
19 22
WIM DE VRIES POSITIVE CHANGE LUUK DE WAAL MALEFIJT
GELDPERS IN IEDERS BELANG
REALISATIE
Edicola Publishing bv
Postbus 2013, 7420 AA Deventer
info@edicola.nl / www.edicola.nl
COÖRDINATIE
Thea van Dartel
DRUKWERK
Veldhuis Media, Raalte
33 39
JOLIJN CREUTZBERG EN KEES KLOMP JOHAN WEMPE VERTROUW NIET
BE GOOD AND SHOW IT
OP DE GROTE ROERGANGER
4 | NFM HERFST 2017

INHOUD
THEMA HET ROER OM
16
PAUL DE BLOT DUIDELIJK
LEIDERSCHAP
INTERVIEW
6 We hebben de plicht van betekenis te zijn | Aan de
keukentafel van Ron Bavelaar (Yarden)
12 Echte winst | Auteur Petra Hoogerwerf (Veleda)
22 Een geldpers in ieders belang | Luuk de Waal Malefijt
(Ons Geld)
ESSAY
19 Fundamentals of Good Company | Wim de Vries (Het
Stratégem)
39 Vertrouwen op de grote roerganger? | Een communitaristische
kijk op de financiële sector Johan Wempe
(Hoogleraar Bedrijfsethiek Vrije Universiteit Amsterdam)
COLUMN
16 Duidelijk leiderschap | Paul de Blot (Nyenrode)
28
FEMKE DE JONG HET ROER OM
REPORTAGE
28 Change of direction | Femke de Jong (Child Advocates)
33 Be good and show it: betekenis in bedrijf | Willem
Vreeswijk (New Financial Forum)
ZINNIGE VRAGEN
46 Silvia Janssen | (Oostdam & Partners)
AMBASSADEUR AAN HET WOORD
43 Doe wat je zegt en zeg wat je doet | Wytzejan de Jong
(Hypothekers Associatie)
46
SILVIA JANSSEN DANSEND LEREN
NEW FINANCIAL FORUM
3 Voorwoord
27 Ondertussen online
49 NFF Overtuigingskaarten: Overtuig jezelf
50 NFF Innovatielab: Brug naar de samenleving
53 Nawoord
54 Overzicht Ambassadeurs
HERFST 2017 NFM | 5

AAN DE KEUKENTAFEL
RON BAVELAAR:
“VOLG JE GEZONDE
VERSTAND EN KLAMP
JE NIET VAST AAN
PROCEDURES.”
6 | NFM HERFST 2017

AAN DE KEUKENTAFEL
“Leiding geven aan een bedrijf kan eenvoudig zijn, zolang je missie volstrekt duidelijk en
makkelijk te onthouden is. Eén zin volstaat. Alles wat niet bijdraagt aan je missie, past niet
en moet je dus laten”, aldus Ron Bavelaar, directievoorzitter van Yarden Uitvaartorganisatie.
“Alles wat je doet, moet goed zijn voor de klant en je organisatie moet van meerwaarde zijn
voor de maatschappij. Wees eerlijk en rechtvaardig en denk altijd vanuit de klant.”
We hebben de plicht
van betekenis te zijn
TEKST WILLEM VREESWIJK | BEELD PETER BEEMSTERBOER
“BEDRIJVEN HEBBEN
DE PLICHT OM VAN
BETEKENIS TE ZIJN”
Iedereen maakt in zijn leven wel
een aantal keer iets mee wat van
grote betekenis is. Voor Ron Bavelaar
(58) was dat zijn bezoek in oktober
2016 aan een provisorisch
ingericht hospitaal in Kenia. “In
mijn optiek dien je als organisatie ook
een goed doel te ondersteunen. Bij Yarden
hebben we gekozen voor het Leger
des Heils en Amref Flying Doctors. Het
maakt niet veel uit welke goede doelen
je kiest maar als je er een kiest ga
daar dan ook vol voor. In 2016 werd ik
samen met de andere leden van de Amref
business club uitgenodigd om op
eigen kosten in Samburu, in het noorden
van Kenia, een kijkje te komen nemen
bij de projecten die ondersteund
werden. Eigenlijk wilde ik dat niet. Ik
stelde voor om de reis niet te maken en
het geld dat de reis zou kosten over te
maken zodat meer mensen geholpen
konden worden. Wat hebben ze trouwens
aan pottenkijkers daar? Als je wilt
helpen, kun je beter je baan opzeggen
en daar echt gaan helpen, zo dacht ik.
En deze optie is ook daadwerkelijk weleens
door mijn hoofd geschoten. Toch
stond de organisatie van Amref erop
dat we ter plekke een kijkje gingen nemen
in o.a. een moeder-kindhospitaal.
En dat hebben we gedaan. We kwamen
in aanraking met onvoorstelbaar leed,
erger dan ik van te voren had gedacht.
Te vroeg geboren kinderen die in een
soort couveuses lagen waar wij onze konijnen
nog niet in verzorgen. Veel kinderen
en vrouwen overleven het niet en
overlijden aan complicaties bij de bevalling.
De artsen en verpleegkundigen
die er werkten – Kenianen uit de regio
die door Amref worden opgeleid – zeiden
blij te zijn dat ze dit werk konden
doen dankzij de hulp van de mensen
van ‘overzee’, van ons dus, die ook nog
eens de moeite namen om een kijkje te
komen nemen. Daar putten zij kracht
uit, dat zij niet alleen stonden in dit
zware werk. Dat trof mij enorm. Ook
het gebed van de aan Amref verbonden
priester raakte me zeer, ook al ben ikzelf
niet gelovig. De priester zei: ‘God,
kunt U ervoor zorgen dat deze mensen
van ‘overzee’ weer veilig thuiskomen,
dat zij en hun gezinnen gezond blijven
en dat het goed gaat met hun bedrijven,
zodat ze ons blijvend van hulp
kunnen zijn’. Dit kwam diep bij me binnen.
Het is de omgekeerde wereld. Men
is dankbaar voor onze hulp terwijl wij
voor een groot deel juist verantwoordelijk
zijn voor het lijden in Afrika. Voor
mij was het nog duidelijker dat wij
als organisaties en als mens de plicht
hebben om waar we kunnen te helpen
en van betekenis te zijn voor de maatschappij.
Dat is mijn drive.”
Dit principe wil Bavelaar ook binnen
Yarden verder ontwikkelen. “Zo
werken we samen met Better Future dat
gelieerd is aan Amref. Voor het project
Face the Future is deze organisatie op
zoek naar buddies die asielzoekers begeleiden
wegwijs te worden in de Nederlandse
samenleving. Een tweetal
medewerkers van Yarden doet hier nu
aan mee. De missie van Yarden is dat
wij een goed afscheid voor iedereen bereikbaar
willen maken. Het leren van
uitvaartrituelen en gewoonten van diverse
culturen kan het best van bin-
HERFST 2017 NFM | 7

AAN DE KEUKENTAFEL
nenuit. Het is daarom mijn ambitie om
deze mensen ook werk te bieden. Het
mes snijdt zo aan alle kanten. Natuurlijk
bieden we deze mensen een toekomst,
maar hun cultuur verrijkt ook
onze organisatie, onze medewerkers
zijn er trots op dat we dit doen en onze
klanten zullen dit ook waarderen.”
RECHTVAARDIGHEID
Bavelaar is dit jaar 38 jaar met Lisa getrouwd
en hun dochter Willemijn (28)
stapt in 2018 in het huwelijksbootje.
De thuishaven van Ron en Lisa is Terschelling.
Daarnaast hebben ze een bescheiden
huis in Oegstgeest, waar dit
gesprek plaatsvindt. Ron groeide op
in Leiden, maar Terschelling werd zijn
thuis. Eerst bleef het bij kamperen, later
gingen ze er wonen. Hij houdt van
natuur, van de zuivere lucht en vindt
de weersomstandigheden heerlijk. Bij
windkracht 11 is hij op het strand.
Ron was voorbestemd kruidenier
te worden. Zijn vader zag graag dat hij
de zaak overnam. Ron had daar echter
geen trek in, vond de detailhandelsschool
niet echt boeiend en solliciteerde
uiteindelijk via een bonnetje in de
TROS Kompas bij de Rijkspolitie. Tot
zijn verbazing werd hij aangenomen.
Hij heeft er nooit spijt van gehad. Het
bracht hem verantwoordelijkheid en
discipline, wat hij in die tijd nog nodig
had. Zijn gevoel voor rechtvaardigheid
hoort bij hem. Dat bleek ook bij de politie.
“Een van de protocollen is dat je
geen gewonden vervoert in een politieauto.
Toen ik een dienst draaide, werd
ik gebeld door een bij de politie bekende
man die zei dat hij hulp nodig had.
Mijn collega en ik erop af. Het bleek dat
hij rattengif had gegeten en acuut hulp
nodig had. We duwden hem in de politieauto
en reden zo hard als we konden
naar het ziekenhuis. Hij haalde
het, ook al doodde hij vele jaren later
zichzelf alsnog. We wisten dat twee collega’s
uit een andere stad eerder disciplinair
waren gestraft omdat ze een bij
een steekpartij ernstig gewonde man
naar het ziekenhuis hadden vervoerd.
Deze man redde het niet en overleed in
“WEES EERLIJK EN
RECHTVAARDIG EN DENK
VANUIT DE KLANT”
de politieauto. Omdat het bij ons goed
gegaan was hoorden wij niets, waarop
wij van de Korpsleiding hebben geëist
dat ook wij disciplinair zouden worden
gestraft. Je kunt nu eenmaal niet meten
met twee maten. Uiteindelijk heeft dit
ertoe geleid dat die twee collega’s ook
vrijuit gingen. Volg je gezonde verstand
en klamp je niet alleen vast aan procedures.
Dat uitgangspunt zouden we in
de financiële sector ook wel eens wat
meer mogen omarmen.”
Na de politie werkte Bavelaar twintig
jaar voor Normad & Blend Communicatie,
een reclamebureau waar hij zeventien
jaar de functie van algemeen
directeur bekleedde. Ook met dit werk
wilde hij graag bijdragen. Zijn credo
was: denk vanuit de klant. “Het is eigenlijk
heel simpel: zet je klant op de eerste
plaats, je medewerkers op de tweede
plaats, dan komt het rendement
vanzelf. Met deze boerenwijsheid werkte
ik voor mijn opdrachtgevers en met
veel succes. Toen ik het reclamebureau
verkocht, wilde ik het bedrijfsleven in,
om te laten zien dat wat ik al die tijd
verkondigde ook in het bedrijfsleven
werkt. In die tijd kwam het aanbod om
De Hypotheekshop te leiden. Eerlijk gezegd
zag ik dit totaal niet zitten. Ik had
bepaald geen positieve kijk op de financiële
sector. De sector dacht vooral aan
het verhogen van het rendement, het
eigenbelang en het belang van klanten
en medewerkers telde niet of nauwelijks
mee. De echte omslag in de sector
is nog altijd niet echt gemaakt, ook al
worden er grote stappen gezet. De veranderingen
zijn te vaak cosmetisch,
niet echt van binnenuit.”
“Uiteindelijk heb ik toch ‘ja’ gezegd
tegen het aanbod van De Hypotheekshop
omdat ik mijn visie daadwerkelijk
in de praktijk mocht brengen.
Dit was ook de kans om het verschil
in de financiële sector te gaan maken.
Mijn missie bij De Hypotheekshop
was simpel: consumenten behoeden
voor ondoordachte financiële keuzes.”
Een van de eerste zaken waar Bavelaar
tegenaan liep, was het fenomeen
provisie. Volgens Bavelaar was dat systeem
niet in het belang van de klant.
“Een diffuus en niet-transparant verdienmodel,
alsof de sector iets voor de
klant te verbergen zou hebben. Met de
afschaffing van provisie liepen we voor
de troepen uit, wat ons aan de ene kant
niet in dank is afgenomen en ons aan
de andere kant geen windeieren heeft
gelegd. Mijn redenering was echter
eenvoudig: kies voor het belang van de
klant, dat is een duurzame keuze. En
het provisiesysteem is niet in het belang
van de klant. Het was toen ook al
wel duidelijk dat het provisiesysteem
ook volgens de politiek op den duur
niet houdbaar zou zijn, gezien de aangekondigde
beloningstransparantie. Je
kunt dan met de wolven meehuilen of
je kunt een nieuw model omarmen dat
wel fair is voor de klant. Wij besloten
Aan de keukentafel
De financiële sector is people’s business,
zo luidt het cliché. Maar wie
zijn de mensen die in de financiële
sector werken? Wat houdt hen bezig,
wat drijft hen, waar lopen ze
echt warm voor en wat willen ze
de sector meegeven? Door financieel
dienstverleners aan hun eigen
keukentafel aan het woord te laten
over wat hun echt bezighoudt
wil de stichting New Financial Forum
de financiële sector een menselijk
gezicht geven. Eerdere keukentafelgesprekken
waren er met Cynthia
Tulp van Obvion (wintereditie
2016), Carla Verwijmeren van Centraal
Beheer Achmea (lente-editie
2017) en Marieke van Zuien van BNP
Paribas Cardif (zomereditie 2017).
8 | NFM HERFST 2017

AAN DE KEUKENTAFEL
“GEEN POSITIEVE
KIJK OP DE
FINANCIËLE SECTOR”
de totale provisie terug te geven aan de
klant en gingen pleiten voor een provisieverbod.
Dat heb ik geweten. Ik werd
op internet verguisd en door het slijk
gehaald. Als ik ’s avonds de beledigingen
las, raakte me dat. Tot mijn vrouw
zei: ‘maar waarom lees je ze eigenlijk,
waarom doe je jezelf dat aan? Een mooi
leermoment en vanaf dat moment heb
ik niet meer gekeken wat er over me
werd geschreven op internet.”
Met De Hypotheekshop bouwde Bavelaar
aan een consumentengericht
merk. In 2013 werd de keten overgenomen
door Welke en na verschil van inzicht
zijn hun wegen gescheiden. Het
is duidelijk dat dit een zware periode
in zijn leven is geweest. Hij neemt het
zichzelf kwalijk dat hij toen niet beter
naar zijn innerlijke stem heeft geluisterd.
Achteraf kan hij, hoe vreemd het
ook klinkt, met dankbaarheid terugkijken
op deze periode. De ervaringen
hebben hem veel geleerd en het heeft
hem een fantastische nieuwe functie
gebracht.
OPEN DE RAMEN
Per 1 maart 2014 ging Bavelaar officieel
aan de slag bij Yarden als directievoorzitter.
Hem werd verzocht de ramen te
komen openzetten. Het bedrijf was twee
jaar lang in fusiebesprekingen met Monuta
geweest en de deuren waren daarbij
op slot gegaan. “Ook hier heb ik een
simpele missie ontwikkeld die iedereen
kan begrijpen: ‘een goed afscheid voor
iedereen bereikbaar maken’. Zo’n missie
heeft verregaande consequenties.
Als iemand één van de gezondheidsvragen
voor een uitvaartverzekering
met ‘ja’ beantwoordt, dan kan hij niet
verzekerd worden. Maar dat is in strijd
met onze missie. Volgens onze actuarissen
kan het niet uit om terminaal
zieke mensen te verzekeren. Dat is op
zich logisch, maar wat kunnen we dan
wel doen, is mijn vraag dan. In mijn optiek
zijn er namelijk altijd mogelijkheden
en wordt er in de financiële sector
veel te vaak: ‘dat kan niet’ geroepen. Zo
kun je bijvoorbeeld bedenken dat mensen
die genezen zijn van een ernstige
ziekte vaak veel gezonder zijn dan de
zogenaamde ‘gezonde’ mensen, omdat
zij periodiek worden gecontroleerd. Je
kunt dan het volgende idee in de prak-
HERFST 2017 NFM | 9

AAN DE KEUKENTAFEL
tijk brengen: adopteer 50 of 100 van
een ernstige ziekte genezen mensen als
klant en doe hier ervaring mee op. Dat
moet toch kunnen op een bestand van
1,4 miljoen verzekerden?”
“Zo is ook Mijn Laatste Wensen uitvaartverzekering
ontstaan. Die terminale
mensen middels een voorschot op
de uitkering de mogelijkheid biedt aanvullende
zorg te kopen zodat zij langer
thuis kunnen blijven wonen. Het enige
dat je er financieel op kan verliezen, is
een beetje rente. Hier staat tegenover
dat je als uitvaartverzekeraar mensen
ook bij leven helpt.”
“Ook zo’n raar idee in de sector is
dat we het klanten moeilijk moeten
maken om een product af te kopen.
Ook uit coulance-overwegingen zou dit
een slecht idee zijn, want je schept dan
precedentwerking. Daar geloof ik al helemaal
niet in, omdat iedere klant en
iedere klacht anders is. Maar als het al
waar zou zijn dat klanten massaal je
product willen afkopen, dan heb je dus
gewoon een heel slecht product verkocht.
Dan moet je naar jezelf kijken
en met een beter product komen.”
Bavelaar is tevens actief Ambassadeur
van de stichting New Financial
Forum. Bij de start van de stichting in
2014 bedacht Bavelaar het Klantverslag,
dat werd omarmd door een aantal
maatschappijen. Bij Yarden is inmiddels
het derde Klantverslag een feit.
“In dit verslag dien je open verantwoording
af te leggen wat je het afgelopen
jaar voor de klant hebt betekend en wat
er mis ging. Belangrijk is dat iedereen
in een bedrijf, van receptionist(e) tot administrateur,
zich weer bewust wordt
waarom hij zijn werk doet: de klant. En
het Klantverslag biedt ook intern transparantie.
Ook een leidinggevende zal
zich moeten verantwoorden als een bepaald
item toch liever niet wordt gepubliceerd
in het Klantverslag.”
DOOD EN LEVEN
Een van de missies van Bavelaar is de
dood meer onderdeel te laten worden
van het leven. “In vergelijking met andere
culturen is de dood in onze puur
“ALLES WAT NIET
BIJDRAAGT AAN JE
MISSIE, PAST NIET EN
MOET JE DUS LATEN”
Nederlandse cultuur nog vaak een taboe.
Andere culturen gaan daar minder
krampachtig mee om. Daar wordt
het veel meer gezien als onderdeel van
het leven. Natuurlijk is het verdriet in
elke cultuur even groot, maar de uitingen
zijn anders. In de Nederlandse cultuur
is de dood grotendeels onzichtbaar.
Je treurt met elkaar in een aula,
je praat zachtjes en de kleuren zijn donker.
In andere culturen wordt vaker het
leven geëerd, zeker als het om mensen
gaat die de tijd hebben gekregen om te
mogen leven. Wat is het mooi om juist
dan het leven te vieren en stil te staan
bij alles wat de overledene voor iedereen
heeft betekend. Mijn missie is om de
dood meer een normaal onderdeel van
het leven te laten zijn. Door er meer over
te praten, door meer aandacht te schenken
aan uitvaarten uit diverse culturen,
door een wensen-bank op straat of op
een plein te zetten en mensen te laten
praten over de dood en hun laatste wensen
en door bijvoorbeeld op Valentijnsdag
de deuren te openen van onze crematoria,
juist om op deze manier mensen
in staat te stellen hun overleden liefde
te herinneren en te eren. En bij dit
streven om de dood normaler te maken,
passen ook de spraakmakende campagnes
met Adelheid Roosen en Ali B.” n
10 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
Ondernemen met impact is hot & happening. Dat is de boodschap van het boek Échte winst
van Petra Hoogerwerf, expert op het gebied van ondernemen met maatschappelijke impact.
Het boek biedt een zevenstappenplan voor organisaties om tot échte winst te komen,
dat wil zeggen winst voor onderneming, medewerkers, klanten en samenleving. “We hebben
de plicht na te denken hoe wij de planeet willen achterlaten en hoe we een positieve impact
kunnen hebben op de samenleving. Dat verwachten medewerkers en klanten. Ondernemen
met impact staat nu nog in de kinderschoenen, maar wordt absoluut de norm.”
Échte winst als norm
TEKST WILLEM VREESWIJK | BEELD MARC HOVART (PORTRET) EN HERMAN RENSING (ZAALFOTO)
Het boek Échte winst heeft alles
in zich om hét Nederlandse
standaardwerk te worden
over impact ondernemen,
een soort The Purpose Economy
van Aaron Hurst over
de betekeniseconomie. In zowel de betekeniseconomie
als bij impact ondernemen
staat niet het waarom van organisaties
centraal, maar het wat. Uiteindelijk
gaat het om de daadwerkelijke
maatschappelijke positieve impact.
Om impact ondernemen tot een succes
te maken, pleit Hoogerwerf voor meer
samenwerking tussen nu nog vaak gescheiden
takken van sport. “Impact ondernemen
is zinvol voor elke organisatie,
van multinationals, mkb-bedrijven,
social-enterprises tot aan non-profitorganisaties,
goededoelenstichtingen, en
burgerinitiatieven. Al deze organisaties
kunnen niet alleen veel van elkaar leren,
maar zullen ook meer kunnen bereiken
door van elkaars expertise gebruik
te maken.”
Hoogerwerf zelf werkte zowel voor
non-profitorganisaties, de overheid als
commerciële bedrijven. Ze weet als geen
ander dat de verschillende type organisaties
veel van elkaar kunnen leren en
dat verdienmodellen en impact met elkaar
samenhangen. “We zouden deze
organisaties niet meer in hokjes moeten
stoppen. Er zou over en weer meer waardering
mogen zijn. Uiteindelijk gaat het
erom hoe je de beschikbare middelen
zo efficiënt en doeltreffend mogelijk inzet
voor een betere wereld. Winst is pas
winst als iedereen wint. Je kunt als organisatie
een deel van de winst inzetten
voor goede doelen, maar als je tegelijkertijd
investeert in wapenhandel of
in projecten/producten die op de lange
termijn niet goed zijn voor de samenleving
of je klanten, dan helpt dat natuurlijk
niets. Je kunt pas maatschappelijk
impact hebben als je missie één op één
aansluit bij je daden en andersom.”
PRAKTIJKVOORBEELDEN
Om organisaties te helpen impactvoller
te ondernemen, biedt het boek ruim 75
praktijkvoorbeelden van organisaties
die kiezen voor échte winst, zoals: Taxi
Electric, Studio 26, de Legbank, DSM,
Duurzame Energie Unie, Vanenvoor en
Peerby.
“Veel social enterpises worden opgezet
door vrij jonge ondernemers. Ik
roep het traditionele bedrijfsleven op
om meer van betekenis te zijn. Het lijkt
wel of men deze nieuwe ontwikkeling
“WINST IS PAS WINST
ALS IEDEREEN WINT”
nog teveel negeert of onvoldoende op
waarde schat. Daarom staat de impacteconomie
nog maar in de kinderschoenen.
Het grote verschil kan echter worden
gemaakt als grote en MKB-ondernemingen
impactvol gaan ondernemen.”
Volgens Hoogerwerf begint de impacteconomie
bij goed leiderschap. Als
goede voorbeelden noemt ze Feike Sijbesma
van DSM en Paul Polman van Unilever.
”Zij begrijpen dat een leider niet de
oplossingen hoeft aan te dragen, maar
vooral een cultuur moet scheppen waar
ruimte is voor creativiteit, diversiteit en
ondernemerschap om nieuwe oplossingen
te bedenken en nieuwe wegen te
verkennen. Alle bedrijven hebben volop
mogelijkheden impactvol te zijn. Omarming
staat of valt met de mindset van
een bedrijf. Veel ondernemingen dienen
helaas nog altijd ‘wakker’ te worden.”
Hoogerwerf wijst er ook op dat impact
ondernemen veel verder gaat dan
maatschappelijk verantwoord ondernemen.
“Vaak is mvo nog een interne
afdeling zonder dat de doelstellingen
aansluiten bij de missie van het bedrijf
zelf. Een mvo-afdeling of een foundation
zouden middelen moeten zijn om
doelen te bereiken en zouden geen doelen
op zichzelf moeten zijn. Mvo zou
niet langer een pagina in een jaarverslag
moeten zijn, maar de aanjager van
veranderingen binnen organisaties.”
12 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
PETRA HOOGERWERF:
“VAN VONK TOT VUUR.”
Petra Hoogerwerf
PRAKTISCH
Of ze nu werkte voor non-profitorganisaties,
overheid of bedrijven, eigenlijk
is ze altijd al bezig geweest om impact
ondernemen op de kaart te zetten. Haar
persoonlijke drijfveer is helder: ze kan
niet tegen onrechtvaardigheid en ongelijkheid.
Zeven jaar geleden startte ze
haar eigen onderneming Veleda. Met
dit adviesbureau wil ze een rechtvaardige,
kleurrijke en leefbare wereld bouwen.
Om dit te bereiken, moet je echter
heel praktisch zijn, is haar devies. Het
boek bevat dan ook talloze checklists en
tools waarmee organisaties direct aan
Petra Hoogerwerf is voorloper op het gebied van ondernemen met maatschappelijke
impact. Ze is strategisch adviseur, spreker en auteur van onder meer Van
Dromen naar Scoren (2000 en 2008), Vonk! Fondsen werven met hoofd en hart (2013), en
het dit jaar verschenen Échte Winst, In zeven stappen naar succesvol ondernemen met
maatschappelijke impact. Petra studeerde rechtsgeleerdheid, theaterwetenschap
en psychosynthese en werkte onder meer voor het ministerie van VROM op
het gebied van duurzaamheid, het ministerie van Binnenlandse Zaken, was directeur
van Forum en School of Economics van Hogeschool INHolland. Ze bekleedde
diverse bestuurlijke en politieke functies voor onder meer Stichting
Julidans, SOS Kinderdorpen, SNV, VSO, de gemeenteraad van Amsterdam en
de Provinciale Staten van Noord-Holland. In 2010 richtte zij Veleda op, een bureau
dat voor organisaties werkt die meer impact willen bereiken in de samenleving.
Daarnaast is ze voorzitter van de Raad van Toezicht van Stichting Meerkring
in Amersfoort.
de slag kunnen. Het boek moet tot actie
aanzetten. De lancering van het boek in
de Impact Hub te Amsterdam was daarom
tevens het startschot voor de ‘Échte
Winst beweging’. Alle sprekers, panelleden
en deelnemers aan het symposium
sloten zich aan bij deze beweging met
als doel Échte Winst tot de normaalste
zaak van de wereld te maken. Managers
van onder andere de Rabobank Founda-
HERFST 2017 NFM | 13

HET ROER OM
Tijdens de presentatie van Échte winst
ondertekenden tal van managers het
certificaat ‘Wij gaan voor Échte winst’.
tion, Philips, Legbank en Luwies hebben
met het tekenen van het certificaat
de aftrap genomen om zich in te zetten
om nog meer impact te maken.
BEST PRACTICES
Met haar bureau Veleda zet Hoogerwerf
zich in voor een wereld die rechtvaardig,
kleurrijk en leefbaar is. Een van de
projecten waar ze zich momenteel samen
met Ed Monchen op richt is Grand
Challenge Europe. Dit naar aanleiding
van de Grand Challenge Programma’s
van Bill Gates. “Gates heeft de ambitie
de grote problemen in de wereld te bestrijden.
Hij heeft programma’s opgericht
in diverse landen. Grand Challenges
Canada zet zich bijvoorbeeld in om
technologische innovaties gericht op
de gezondheidszorg verder op te schalen.
Een voorbeeld is de Charm van Philips
die op verzoek van Unicef is ontwikkeld.
Met dit apparaat kan de ademhaling
van kinderen worden gemeten
“MIJN DROOM IS DAT ELK BEDRIJF ECHTE WINST MAAKT,
DAT ER NAAST EEN COMMERCIEEL DOEL OOK MAATSCHAP-
PELIJKE VERANDERING WORDT GEREALISEERD”
zonder gebruik te maken van elektra.
Charm kan gezondheidswerkers helpen
om longontsteking sneller op te sporen
en voorkomt in potentie de dood van
922.000 kinderen. Grand Challenges
Canada investeerde in de productiefase.
Met Grand Challenge Europe willen we
veelbelovende start-ups ondersteunen
met grants, subsidies en gelden van filantropen.
We brengen geld en kennis
bijeen om échte winst te bereiken op
complexe mondiale problemen. We geloven
dat mondiale gezondheid en andere
problemen alleen in samenwerking
en met duidelijke doelen bereik
kan worden. Met Grand Challenges Europe
willen we impactinvesteerders,
fondsen, filantropen, bedrijven, overheden
en non-profitorganisaties verbinden.
De visie van Gates spreekt ons ook
bijzonder aan. Gates is impact gedreven
en pakt een probleemstelling van alle
kanten analytisch en oplossingsgericht
aan en bepaalt aan de hand van impactmetingen
of doelstellingen ook daadwerkelijk
worden bereikt.“
Om het begrip impact ondernemen
nog wat duidelijker te maken geeft Hoogerwerf
nog twee voorbeelden van zeer
uiteenlopende sectoren. Een voorbeeld
hoe het niet moet en een voorbeeld
hoe het kan. “In juni opende Museum
MORE haar deuren in Ruurlo. Het museum
is een initiatief van kunstverzamelaar
Hans Melchers. Hij liet het in
vervallen staat verkerende kasteel verbouwen
en toverde het om tot een museum
voor modern realisme, zodat ook
toekomstige generaties kunnen genieten
van een belangrijk deel van ons nationaal
cultureel erfgoed. De eerste tentoonstelling,
onder meer gewijd aan het
werk van Carel Willink, is een groot succes.
De belangstelling is groot, Ruurlo
staat weer op de kaart en de lokale ondernemers
waren blij met de toestroom
aan dagjesmensen. Er was echter één
probleem. Het rustieke dorpje bood een
parkeerplek aan tachtig auto’s, terwijl
er meer dan 10.000 mensen op de tentoonstelling
afkwamen. Hoe los je dat
dan op als gemeente? Niet door oplossingen
te bedenken, maar door parkeerboetes
te geven. Toen Melchers dit vernam,
besloot hij de parkeerboetes voor
zijn rekening te nemen. De gemeente
zag niet in dat Melchers echte winst re-
14 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
aliseert: impact voor de economie van
Ruurlo, impact voor de bezoekers die
kunst kunnen bezoekers. Kortzichtigheid
leidt niet tot innovatie.”
“Het bestaansrecht van een telecommunicatiebedrijf
zou niet het zoveel
mogelijk verkopen van databundels
moeten zijn, maar het optimaliseren
van communicatie tussen mensen.
Met een andere visie gebaseerd op
impact, krijg je een heel ander model.
Door je in te leven in je doelgroep kun
je communicatie-oplossingen bedenken
voor oudere mensen, mensen met
een handicap, etc. Door nog een stap
verder te gaan, kun je als telecommunicatiebedrijf
oplossingen bedenken voor
de eenzaamheid waar heel veel ouderen
mee te maken hebben.”
In de financiële sector is ook nog
veel échte winst te boeken, aldus Hoogerwerf.
“Deze sector is diep aanwezig
in alle geledingen van de samenleving.
Niet alleen met het ontwikkelen
van producten en diensten kun je meer
impact genereren, waarbij je veel meer
kunt doen op het gebied van veiligheid,
gezondheid en wooncomfort. Maar ook
met investeringen die hét verschil maken.
Zo gaf het ABP aan in 2020 58 miljard
euro te willen investeren in high
sustainablity investments, terwijl PFZW
dan twaalf procent wil hebben geïnvesteerd
in investments for solutions. Op zich
lijkt dat goed nieuws en zou je willen
dat banken en verzekeraars hier een
voorbeeld aan nemen. Tegelijkertijd
vraag je je natuurlijk af in welke andere
zaken ze hun geld steken.”
DOELEN
Hoogerwerf verwijst in het boek ook
naar de Sustainable Development
Goals (SDGs) of Duurzame Ontwikkelingsdoelen
van de Verenigde Naties.
Deze zijn in het leven geroepen om een
eind maken aan armoede, ongelijkheid
en klimaatverandering in 2030. In totaal
zijn er zeventien doelen om de wereld
tot een betere plek te maken. Het
is noodzakelijk om deze doelen te bereiken,
want anders zijn we simpelweg
te laat. Hoogerwerf hamert er op dat er
In zeven stappen naar échte winst
1. Vonk!: een organisatie heeft passie nodig om te werken aan complexe maatschappelijke
problemen.
2. Visie: door middel van een goede probleemanalyse, het kiezen van een heldere
richting en het doen van de juiste afwegingen welke interventies werken,
kan de maatschappelijke ambitie goed worden vormgegeven.
3. Verbinding: dé opgave van deze tijd is doelgericht met andere partijen samen
te werken aan complexe maatschappelijke vraagstukken.
4. Verbeeldingskracht: met creativiteit en een beeldend verhaal kan een organisatie
goed op de kaart worden gezet.
5. Vormen van financiering: er is geld nodig voor maatschappelijk ondernemen.
Financiering wordt gevonden in drie vormen van inkomsten: commerciële
activiteiten, fondsenwerving en impactinvesteringen.
6. Verantwoording: de vraag is wat de geleverde inspanningen opleveren voor de
samenleving: de impact. Dit zul je moeten meten om te blijven bezien of je
op de goede weg bent en of je de informatie moet bijsturen.
7. Verantwoord ondernemen: niet alleen naar buiten kan een organisatie impact
bereiken, ook door een duurzame bedrijfsvoering kunnen veel resultaten
worden bereikt.
Maak kans op een gratis boek
veel meer bereikt kan worden als niet
alleen de non-profit sector, maar juist
ook het bedrijfsleven zich meer gaat inzetten
voor deze global goals. Tezamen
maken de grootste bedrijven ter wereld
bijna 3.000 miljard euro winst per jaar
en hun gezamenlijke marktwaarde is
bijna 48.000 miljard euro. In haar boek
zegt Hoogerwerf hierover: “Hoe zou
de wereld eruit zien als deze bedrijven
het principe van ‘echte winst’ zouden
omarmen? Mijn droom is dat het gemeengoed
is dat elk bedrijf echte winst
maakt. Dat wil zeggen dat er naast een
commercieel doel ook maatschappelijke
verandering wordt gerealiseerd. Als
we een man op de maan weten te krijgen,
als er hiv-remmers worden ontwikkeld
en als landen uit structurele
armoede omhoog weten te klimmen,
moeten we niet somberen, maar alle
innovatiekracht benutten om ons in te
zetten voor moeilijke maatschappelijke
opgaven.” En met een glimlach voegt ze
toe: “Als iedereen zijn eigen vonk weet
te ontdekken, creëren we vanzelf een
hartverwarmend vuur.” n
Het boek Échte winst bevat een schat aan concrete
informatie om direct aan de slag te gaan met impact ondernemen. Het boek is
verkrijgbaar in elke (online) boekhandel en kost 34,50 euro. Onder de lezers van
het New Financial Magazine worden twee boeken verloot. Doe mee en stuur vóór
1 oktober 2017 een e-mail naar info@newfinancialforum.nl o.v.v. Échte winst.
Petra Hoogerwerf is veelgevraagd strategisch adviseur, spreker en trainer. Via
de stichting het New Financial Forum kan tevens informatie worden opgevraagd
over presentaties en/of workshops over Échte winst: info@newfinancialforum.nl.
HERFST 2017 NFM | 15

COLUMN
PAUL DE BLOT:
“EEN JONGE GEEST
DIE BLIJFT BIJLEREN
IS ESSENTIEEL OM
JONG TE BLIJVEN”
16 | NFM HERFST 2017

COLUMN
Duidelijk leiderschap
TEKST PAUL DE BLOT | BEELD NYENRODE
Een moeilijke geboorte van een
kabinet door groeiende verdeeldheid.
Als we de media geloven is
er ondanks de intensieve inspanningen
een groeiende verdeeldheid
en onrust, niet alleen in Nederland
maar in heel de wereld.
Naarmate de mensen zich sterker
ontwikkelen zijn ze zich ook
meer bewust van hun vrijheid en
macht om voor hun belangen op
te komen.
Het gevolg is een groeiende
verdeeldheid in het beleid.
Gelukkig ontwikkelt zich
op kleinschalig niveau een
heel ander proces die in de
media niet altijd duidelijk
tot hun recht komen.
Ons menselijk bestaan staat niet los
van de natuur, die weliswaar geen leider
heeft maar wel een heel duidelijk
leiderschap. De natuur toont een alles
omvattend netwerksysteem door een
kleinschalig management.
Een boom houdt op met zijn bladgroenbedrijf
zodra de temperatuur in
zijn directe omgeving daalt en alles
komt weer in werking als het weer gunstig
is. Ook dieren maken hier zeer effectief
gebruik van. De kracht van de natuur
is haar intensieve aanpassing en samenwerking
met de naaste omgeving.
Om niet in deze nauwe samenhang
verstikt te raken en te bezwijken
is het nodig zelf innerlijk sterk genoeg
te staan. Daarvoor is vooral ook een innerlijke
kracht nodig. Van de veertien
Paul de Blot
jonge eendjes slagen er slechts vier om
volwassen te worden. Van de duizenden
zaadjes zijn er maar weinig die zich verder
kunnen ontwikkelen. De grootschalige
samenhang van het ecosysteem is
het resultaat van dit intense kleinschalige
beleid.
Een soortgelijk patroon is ook bij
mensen herkenbaar. Mensen met een
diep bewuste spirituele kracht en sterke
sociale samenhang weten zich ondanks
de grote moeilijkheden toch
staande te houden.
Op het Japanse eiland Okinawa
gingen tijdens de wereldoorlog wel
200.000 onschuldige levens verloren.
Toch weten de bewoners er een buitengewoon
hoge ouderdom te bereiken
met een groot aantal honderdjarigen.
Hun innerlijke kracht ligt in de
ongewone vreugde die de bevolking
uitstraalt. In plaats van wrok jegens de
vijand behandelde men iedereen als
je broeder. Vriendschappen koesteren,
geen zware maaltijden gebruiken, voldoende
rust nemen en matige intensieve
oefeningen doen, dat is hun levensstijl.
Een jonge geest die blijft bijleren
is essentieel om jong te blijven. Zonder
haast te leven en steeds ‘kalm aan’
tegen jezelf zeggen, altijd lachen en
dankbaar zijn dat je leeft.
Uit het onderzoek van honderdjarigen
blijkt dat dankbaarheid en plezier
hebben de belangrijkste innerlijke
krachten zijn en vriendschap en goede
relaties de externe kracht. n
Paul de Blot (1924, Java) studeerde theologie, filosofie, natuurkunde, psychologie,
wetenschapsfilosofie, bedrijfskunde en spiritualiteit. Op Nyenrode promoveerde
hij op zijn proefschrift Vernieuwing in een chaotische omgeving door vernieuwing
van de mens. In deze studies specialiseerde hij zich vooral op de evolutie, het
geluk bij Plato en de cultuurfilosofie.
Tijdens deze vorming deed hij werk als bouwarbeider bij de Bouworde in
Duitsland voor de huisvesting van de Oostduitse vluchtelingen, in het Midden-
Oosten in de kibboets van Tel Aviv en gaf les in het lager en middelbaar onderwijs
op Java. Van 1962 tot 1978 doceerde hij Indonesische staatsleer, filosofie,
godsdienstleer en ecologische technologie aan de staatsuniversiteit in Yogyakarta
en was aalmoezenier van de Indonesische Marine.
Na de mislukte communistische staatsgreep in Indonesië van 1965 werd
hij belast met de zorg voor de slachtoffers van de staatsgreep, waaronder de
500.000 gevangenen in de concentratiekampen.
In 1979 werd hij benoemd tot studentenmoderator aan de Universiteit Nyenrode
en gaf daar ook trainingen voor bedrijfskundigen. In 2007 volgde zijn
aanstelling tot hoogleraar Business Spiritualiteit aan de Universiteit Nyenrode.
HERFST 2017 NFM | 17

HET ROER OM
– m a n i f e s t –
Fundamentals of a
Good Company
Pas als we onze gezondheidsproblemen niet meer voor ons uit kunnen schuiven en ook de
reguliere dokters geen oplossing blijken te hebben, gaan we er anders naar kijken. Maar
al te vaak zien we dan pas de werkelijke waarde van een holistische benadering. Vergeet
de symptomen, het gaat om de oorzaak. En jawel... in de economie werkt het ook zo. Wij
zijn degenen waar men op zit te wachten. Hoogste tijd om gezamenlijk het plaform Positive
Change op te richten en de Fundamentals of a Good Company neer te zetten.
TEKST WIM DE VRIES | BEELD SHOSHANNA VAN DEN BERGH
“ONDERNEMERS ZIEN
WEER MOGELIJKHEDEN
EN START-UPS
DRUKKEN HUN NEUS
TEGEN DE ECONOMISCHE
WINKELRUIT”
Het effect van de crisis is zelfs nu nog, negen jaren
na dato, in alle lagen van de samenleving voelbaar.
De economie begint weer op het peil te komen
van voor 2008. Langzamerhand beginnen bedrijven
weer wat op te krabbelen maar het kost
moeite en veel inspanning. Ondernemers zien
weer mogelijkheden en start-ups drukken hun neus tegen
de economische winkelruit. De algehele
stemming op de beurs lijkt gunstig en
men lijkt tevreden. Zou onze maatschappij
geleerd hebben van de zware tijden
van het afgelopen decennium. Je mag
toch hopen van wel. De ezel en de steen?
De politiek heeft de afgelopen vijf jaar
ingrijpende maatregelen moeten nemen.
Dat wil nog lang niet zeggen dat de oplossingen
die zijn gevonden nu ook in de
komende regeerperiode worden geïmplementeerd.
We staan aan de vooravond van
een nieuw politiek strijdveld. Nederland
heeft bij de verkiezingen van maart 2017
voor een conservatief/liberale regering gekozen.
De ingeslagen succesvolle politieke aanpak zal in de
koelkast worden gezet en de oude mantra’s zullen weer gaan
klinken. Het eigenbelang zal weer prevaleren. Winst zal weer
de toetssteen worden voor kortetermijnsucces zonder na te
denken over noodzaak van de lange termijn.
Er is in de Tweede Kamer een wetsvoorstel ingebracht om
de 20 procent bonusbijdrage af te schaffen. De aanleiding is
dat door de Brexit, Britse banken Nederland
links zullen laten liggen. De Nederlandse
financiële sector is rep en roer en
daarmee ook de Nederlandse overheid.
Argumentatie? De bestuurders willen
doorgaan op hun zelfde perverse voet. Bonus,
bonus en nog eens bonus. L’histoire ce
répète. Gelukkig kreeg dit voorstel niet de
vereiste meerderheid maar het is een teken
aan de wand.
Fundamentele besluiten zullen ondanks
de ernst van de situatie, weer worden
getorpedeerd door partijpolitieke belangen.
Handelen of uitvoeren worden er
ernstig door vertraagd.
HERFST 2017 NFM | 19

HET ROER OM
De Romeinse toneelschrijver Plautus zei het al: “De mens is
de mens tot wolf”. Onze eigen hebberigheid zal opnieuw een
crisis oproepen.
EIGEN GEWIN
Van de banken is niets te verwachten. Die zijn nog steeds aan
het sparen voor hun eigen toetsingsaspecten. Het eigen gewin
staat daar nog altijd hoog in het vaandel terwijl juist van
hen de broodnodige attitudeverandering zou moeten komen.
Die zouden hun lesje wèl geleerd hebben door de gevolgen
van onverantwoordelijke en asociale risico’s. Maar een breder
verantwoordelijkheidsbesef ontbreekt. Helaas.
De grote logge internationale bedrijven laten zich nog altijd
regeren door beurskoersen en aandeelhoudersbelangen.
Ook van hen zijn geen structurele veranderingen te verwachten.
Zelfs VNO/NCOW laat haar oren hangen naar het ‘grote’
geld en de corporate instellingen. Ook bij deze werkgeversorganisatie
heerst kennelijk nog steeds de oude attitude dat alles
om winst draait en dat mensen, inkomen en arbeidsvreugde
geen aspecten zijn die belangrijk zijn voor het succes van
ondernemingen. Zij zouden toch het voorbeeld moeten geven.
Blijft over het Nederlandse ondernemerschap. Familiebedrijven
en organisaties waar de ondernemers zelf de investeringen
doen. Zij blijken visie, plannen en durf te hebben en
zijn geneigd verder te kijken dat het korte termijn belang.
Veranderingen zijn noodzakelijk, dat ziet iedereen. Het
Angelsaksische model heeft haar eigen gebreken aangetoond.
Het Rijnland model zou een antwoord kunnen zijn waarin de
menselijke waarden belangrijker zijn dan het korte termijn
gewin.
VRIJE DENKERS GEZOCHT
Waar cijfers nog steeds regeren en waar men nog steeds streeft
naar winstmaximalisatie is het vrijwel onmogelijk om nieuwe
wegen in te slaan. Om nieuwe business modellen te introduceren
en om zelfs nieuwe organisatievormen te ontwikkelen.
Winst is slechts een bijproduct van kwaliteit en kwaliteit
is het tastbare gevolg van verantwoordelijkheidsbesef en de
durf om te verbeteren, te innoveren en antwoord te geven op
vragen die vanuit een nieuwe marktsituatie worden gesteld.
Verantwoordelijkheidsbesef komt spontaan voort uit inspanning
die als zinvol wordt ervaren. Het woord ‘zin’ is sens
in het Engels. Zonder zin is iets dan ook ‘nonsens’ en met veel
zin is het sensational.
Duurzame winst blijkt steeds duidelijker het gevolg te
zijn van zingeving. Dat mobiliseert elke medewerker ten volle.
Dat is wat menselijke waarden doen.
We zijn de ‘zin’ kwijtgeraakt door het denken in getallen.
We zullen de ‘zin’ in ere moeten herstellen.
Wat hiervoor nodig is, zijn vrije denkers. Mensen met kennis
en ervaring die hun kracht willen inzetten om het tij te
keren en om mens en onderneming direct en daadkrachtig
WIM DE VRIES:
“VAN SENS NAAR
SENSATIONAL.”
Wim de Vries
Wim de Vries (1944) identiteitsontdekker, strateeg, inspirator,
business mentor, kansenmanager, verbeteraar,
communicator, auteur en docent. Van huis uit is hij industrieel
marketeer. Hij is zijn loopbaan begonnen bij Makrotest
en stond aan de wieg van diverse BtB marketingcommunicatiebureaus,
zoals FHV/BBDO Industrieel, BtB
Business to Business Communications, Compliance Geïntegreerde
Bedrijfscommunicatie. Hij richtte in 2001 Het
Stratégem op, een adviesbureau voor Identiteit en Kansenmanagement
en is auteur van Interne Marketing en De
moed van ondernemingen om zichzelf te zijn.
naar een betere en gezondere toekomst te leiden. Niet met oeverloos
praten maar met durf en inzicht. Dit biedt perspectief
in alle opzichten.
Globaal perspectief
Er is een nieuw tijdperk aangebroken. Vooral door de digitalisering,
die ook een nieuw bewustzijn met zich meebrengt. Er
is al veel geschreven over deze tijd. Hagel omschrijft de shift
van push naar pull. Salim introduceert de Exponential Organizations.
Laloux de Reinvented Organizations.
20 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
Er is langzamerhand ook bewustwording aan het ontstaan
dat de oude business modellen gebaseerd op Angelsaksische
aspecten, niet meer voldoende antwoord geven op de vragen
die bij ondernemingen aan het ontstaan zijn. Steeds meer
“leiders” ontpoppen zich als voorstanders van leiderschap gebaseerd
op de ‘zachte’ elementen van het ondernemerschap.
Het Rijnlandmodel begint terrein te winnen en de mens
wordt langzamerhand meer centraal geplaatst.
Menselijke maat
Door kennis te delen en door de organisatie-piramide op zijn
punt te zetten ontstaan ander soorten bedrijven. Bedrijven
met een meewerkende CEO in plaats van een dicterende CEO.
Bedrijven waar de mening van de medewerkers er toe doet
en waar arbeidsplezier en arbeidsethos hoog in het vaandel
staan. Medewerkers staan voorop en het management schept
gelegenheid dat de mensen kunnen excelleren. Het blijft natuurlijk
onverlet dat organisaties winst moeten genereren
maar dat is geen doel op zich maar een middel voor continuïteit,
om de concurrentie aan te gaan en om te kunnen innoveren.
De klant als aandeelhouder
Klanten hebben nu nog vaak het gevoeld dat er niet naar hen
wordt geluisterd. Ook hier hoort de piramide te worden omgedraaid.
Klanten zijn het epische centrum en in nauwe samenwerking
( eco) wordt kennis gedeeld en worden loyale
klanten in de gelegenheid gesteld om aandeelhouder te worden
of in de OR plaats te nemen.
Ondernemerschap
Het gaat over de essentie van goed ondernemerschap, over
goed rentmeesterschap en vooral over de bewustwording dat
“the old school” weinig heeft gebracht. Dat het hebberigheid
heeft gestimuleerd. Nu gaat het over de verantwoordelijkheid
van bestuurders om “eerlijk” zaken te doen en om te zorgen
dat zij de bedrijven, waar zij verantwoordelijk voor zijn, ten
volle te laten excelleren en te innoveren waar mogelijk. Niet
voor eigen gewin maar om de mentale en financiële gezondheid
van de onderneming te borgen.
“COMPANY BEHAVIOUR, BEDRIJFSGENEN,
CULTUUR EN DE MENSELIJKE WAARDE ZIJN
DE ASPECTEN DIE DE VOEDING VORMEN VAN
HET MODERNE ONDERNEMERSCHAP”
De ziel en het onderscheid
In een wereld waar producten en organisaties steeds meer
op elkaar gaan lijken en waar de klanten uitmaken waar zij
kopen of met welke bedrijven zij zaken wensen te doen, is
fundamenteel onderscheidend vermogen van het grootste
belang. Branding is achterhaald en om de brands comfortabel
in de lucht te houden is een erg kostbare aangelegenheid
geworden. Het gaat om de oprechte en ‘werkelijke’ identiteit
die voortkomt uit de eigen organisatie. De medewerkers zijn
de organisatie, het management zorgt alleen voor de faciliteiten
om de cultuur/het DNA/de Ziel te ontdekken en die
te borgen. Dat is hun rentmeesterschap. Dat wordt meer en
meer van organisaties vereist. Alleen gebeurt het veel te weinig.
Met dit project, de Fundamentals of a Good Company, willen
wij aantonen wat voor grote voordelen het heeft om de moed
te hebben om deze omslag te durven maken. Het uitgangspunt
is de cultuur en attitude van de onderneming waarbij
het van belang is om op zoek te gaan naar de authenticiteit
van iedere organisatie.
Company behaviour, bedrijfsgenen, cultuur en de menselijke
waarde zijn de aspecten die de voeding vormen van het
moderne ondernemerschap.
De consequentie van dit alles is dat bedrijven zich dienen
aan te passen aan de nieuwe omstandigheden. Die transitie
gaat niet zonder slag of stoot. Daartoe is het Platform Positive
Change opgericht
TRANSITIE NAAR HET NIEUWE IDEAAL
Elke bedrijf, met nieuw succes of falend oud, is uniek. Elke
verandering naar succes vindt plaats op een andere tijd,
plaats en in een andere omstandigheid. Daarom verloopt de
transitie van iedere organisatie ook anders. Het onderzoek
naar succes en falen in de nieuwe tijd levert inzicht op in het
proces van een succesvolle transitie naar succes.
De opzet: het platform Positive Change besteedt o.a. aandacht
aan mogelijke succesfactoren als klantbetrokkenheid,
duurzaamheid, gebruik van technologie, maatschappelijke
betrokkenheid, schaalgrootte, human resource beleid.
Om het platform fundament te geven, is het van belang
een aantal zaken te organiseren. Er wordt een werkgroep/
denktank samengesteld uit professionals uit het bedrijfsleven
en de wetenschap.
Onderzoek is essentieel voor het platform. De onderzoeksvraag
zou kunnen zijn: welke bedrijven zijn in staat om te vernieuwen
en zijn zij daar ook toe bereid. De sub-vraag die hieruit
volgt is: wat is het dashboard om dit tot stand te brengen?
En de werktitel is: ‘Hoe gaat het eigenlijk met je?’
De uitkomsten van het onderzoek worden beschikbaar gesteld
op het Platform Positive Change. Op een engagerende en
spectaculaire manier kunnen teams die beter willen alle beschikbare
kennis en vaardigheden gebruiken om hun transitie
naar hun nieuwe ideaal in te zetten. n
HERFST 2017 NFM | 21

HET ROER OM
LUUK DE WAAL MALEFIJT:
“BLIJF VOORAL DOEN
WAAR JE GOED IN BENT.”
22 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
Hoe inspirerend wil je het hebben? Een student besluit dat het geldsysteem
moet veranderen (of zelfs moet verdwijnen) om te komen
tot een betere wereld. Hij begint een stichting (Ons Geld) en vijf jaar
later staat het onderwerp vol op de politieke agenda.
Een geldpers in
ieders belang
TEKST TOON BERENDSEN | BEELD PETER BEEMSTERBOER
Ons Geld houdt kantoor in
zo’n oud pand waarin allerlei
jonge bedrijfjes en startups
zijn te vinden, de Stadstuin
in Utrecht. In de ruimte
waar het bureau staat van
Luuk de Waal Malefijt, die de stichting
in 2012 oprichtte, zit bijvoorbeeld ook
CommonEasy. Dit is een startup, die op
een moderne manier zekerheid organiseert.
Innovatief en inspirerend dus.
Ook de stichting New Financial Forum
zoekt dit bijzondere gebouw op. Op 5
oktober vindt er een workshop met
avonturier en betekeniszoeker Max
Wohlgemuth Kitslaar plaats (zie ook
het interview in de vorige editie van het
New Financial Magazine).
Ondertussen is radicaal vernieuwen
toch ook veel kantoorwerk, zo zegt de
Waal Malefijt. “Wat je op groot niveau
radicaal wilt veranderen, is op klein niveau
gewoon een kantoorbaan! Ik zit
veel achter de computer en heb veel
overleg.”
Maar de Waal Malefijt vindt het nog
steeds ontzettend leuk om te doen. Dat
moet ook wel, want al vijf jaar steekt
hij al zijn tijd en energie in Ons Geld.
Andere interesses volgt hij tussen de
bedrijven door. Zoals de muziek. Want
eigenlijk is de Waal Malefijt muzikant.
Hij maakt progressieve hardrock. Momenteel
neemt hij zijn eerste album op.
Zijn studiekeuze werd ook ingegeven
door het feit dat Luuk zich in de
eerste plaats muzikant voelt. Hij koos
Informatiekunde, om bestaanszekerheid
te hebben op de momenten dat
de muziek niet genoeg opleverde om
van te kunnen leven. Overigens komt
die studie, die hij inmiddels heeft afgemaakt,
toch goed van pas. “Bij Informatiekunde
leer je systemen analyseren
en dat is wat ik doe bij Ons Geld.”
MOREEL VERPLICHT
Eigenlijk heeft Luuk geen bijzondere belangstelling
voor geld. Nooit gehad ook.
“Ik had ook geen Economie in mijn vakkenpakket
op de middelbare school.”
Hij verwonderde zich wel over de
miljarden die bij het uitbreken van de
crisis waren verdampt, zoals de media
berichtten. Het zou echter nog een paar
jaar duren voordat hij zich politiek engageerde,
tijdens zijn studie. Toen onderzocht
de Waal Malefijt die uitspraak
van miljarden die waren verdampt. “Ik
begon in te zien dat de media het geldsysteem
helemaal niet snappen. Zodra
ik zelf het geldsysteem begreep, deden
alle andere politieke onderwerpen er
voor mij niet meer toe.
“Vanaf het moment dat ik het bestaande
geldsysteem doorzag, heb ik de
morele verplichting gevoeld om te proberen
het systeem te veranderen. Om
zo een betere wereld te creëren. Dat
laatste is waar het natuurlijk echt om
gaat. Ik zie verandering van het geldsysteem
ook zeker niet als einddoel.
Uiteindelijk hoop ik dat er een geefeconomie
ontstaat.”(zie bijvoorbeeld
www.geefeconomie.nl, red).”
De paradigmashift, constateert de
Waal Malefijt vijf jaar na de oprichting
van Ons Geld, zou inmiddels ook wel
eens ergens anders kunnen beginnen
dan bij het geldsysteem. “De wereld verandert
nu snel. Het kan zijn dat we over
een half jaar informatie krijgen die alles
verandert waar we als mensen nu
mee bezig zijn.”
HERFST 2017 NFM | 23

HET ROER OM
“Kijk ook naar de stappen die worden
gezet bij alternatieve energievoorziening.
Als de wereld niet meer afhankelijk
is van olie, is dat een verandering
die ook gevolgen zal hebben voor het
geldsysteem. Verandering hoeft dus
niet per se te beginnen, zoals ik vijf jaar
geleden nog dacht, met verandering
van het geldsysteem.”
Vooralsnog echter is de Waal Malefijt
verheugd dat het thema geldschepping
op de politieke agenda is gekomen.
Dit mede dankzij theatermaker
George van Houts.
De Waal Malefijt vertelt dat hij werd
gebeld toen Van Houts in 2015 bij De
Wereld Draait Door vertelde dat hij een
theaterstuk had geschreven, ‘Door de
bank genomen’, op basis van de gegevens
op de website van Ons Geld. “Pas
later zag ik dat hij een paar maanden
daarvoor al had gemaild, maar dat
mailtje had ik even gemist.”
Van Houts bezorgde Stichting Ons
Geld de massa die tot dat moment ontbrak.
“We waren drie jaar bezig,
het kabbelde voort. Ineens
waren we een speler van
belang, met het Burgerinitiatief
Ons Geld.”
Toen, vertelt de Waal Malefijt,
kwam ook de kritiek.
“Dat wat wij willen niet zou
kunnen. De kritiek heeft mij
vooral laten zien hoezeer
mensen redeneren vanuit het
systeem dat ze kennen. Het is
bijna alsof dat een natuurwet
is. Maar het maakt wel dat
mensen ons initiatief moeilijk
vanuit een ander perspectief
kunnen zien. Terwijl een
paradigmashift juist de essentie
is.”
“IK ZIE VERANDERING VAN
HET GELDSYSTEEM NIET ALS
EINDDOEL. UITEINDELIJK
HOOP IK DAT ER EEN
GEEF-ECONOMIE ONTSTAAT”
DIENSTBAAR
Stichting Ons Geld meent
in de kern dat “de geldpers
niet in handen hoort te zijn
van commerciële partijen.
Ze hoort dienstbaar te zijn
aan het algemeen belang”.
De Waal Malefijt in zijn position
paper voor het rondetafelgesprek
met de Tweede Kamer waar hij oktober
2015 aan deelnam:
“Economen moeten geld gaan nemen
voor wat het is: een zuiver betaalmiddel en
geen schuldinstrument. Dat laatste is hooguit
een afgeleide van geld. Van ‘zuiver betaalmiddel’
is thans veel te weinig in omloop.
Daarom moeten wij het doen met beloftes
van banken. Zij hebben het geld ook
niet, in de mate waarin er maatschappelijk
behoefte aan is. Maar ze beloven het; ze verlenen
bankkrediet. Deze belofte komt echter
met een prijs: schuld en schuldenlasten, die
de ontplooiing van welvaarts- en welzijnspotenties
structureel belemmeren.
“De overheid is heel goed in staat om
geld te scheppen, zonder hulp van banken,
bij decreet. Ik noem dat chartaal geld. De
overheid hoeft dit geld niet in munt te slaan
of op papier te drukken. Het kan ook virtueel.
Ik noem dat digitaal chartaal geld. De
overheid heeft principieel geen bank nodig
om dit te doen, laat staan dat ze ervoor zou
moeten lenen bij een bank.
“Wij stellen voor het publiek extra keuze
te bieden, namelijk de keuze voor digitaal
chartaal geld, dat kwantitatief transparant
en maatschappelijk verantwoord wordt beheerd.
Tegelijkertijd stellen wij voor om het
geld op de bankrekening te nemen voor wat
het is: een belofte van geld of betaling. Als
die belofte om welke reden dan ook wordt
gebroken, is dit geld-derivaat niets waard.
Door dat in te zien, het geldstelsel erop aan
te passen en het publiek een veilig alternatief
te bieden, kan de contractvrijheid
ongeschonden blijven,
en het geldstelsel stabiel en beschermd.
We hoeven geen contracten
te verbieden. We moeten
zorgen dat contractpartijen hun
risico’s niet ongevraagd afwentelen
op anderen, zoals de overheid
en het publiek. Dit draagt
bij aan een meer verantwoord
gebruik van de contractvrijheid.
En dat lijkt mij uiterst positief
en gezond, niet in de laatste
plaats voor de financiële sector
zelf.”
BONUSSEN
De crisis, die het geldsysteem
op zijn grondvesten
deed schudden, was een
goed moment geweest om
zaken fundamenteel te veranderen.
Maar tien jaar later
is het systeem niet werkelijk
veranderd. Zelfs de bonussen
zijn terug. Overigens
laat de kritiek op die bonusterugkeer
volgens de Waal
24 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
“GEEN BIJZONDERE BELANGSTELLING VOOR GELD.”
Malefijt precies zien waar het om gaat,
namelijk dat velen vinden dat de nutsfunctie
van het betaal- en spaarsysteem
in het publieke domein hoort.
Er waren mensen die dachten dat
de crisis ertoe zou leiden dat het van
groot- weer naar kleinschalig zou gaan.
Het tegendeel is waar.
De Waal Malefijt: “Je ziet een beweging
naar meer centralisatie. Kijk naar
de Europese bankenunie. Terwijl die
centralisatie het systeem juist fragieler
maakt.”
Stichting Ons Geld is momenteel
ook op centraal niveau bezig, erkent
De Waal Malefijt. Maar het liefst zou
hij decentraliseren. “Het doel is een betere
wereld. Verandering van het geldsysteem
is een efficiënt middel daartoe.
Maar eigenlijk wil ik dus naar een wereld
waarin een geldsysteem helemaal
overbodig is.”
Stichting Ons Geld onderzoekt momenteel
hoe mensen meer in beweging
te krijgen voor verandering. Zodat verandering
van onderaf ontstaat (decentralisatie
dus). Ons Geld ontwikkelt ook
een lesprogramma over geldschepping
voor basis- en middelbaar onderwijs
om het bewustzijn bij jongeren te vergroten.
POLITIEKE AGENDA
Ons Geld is er ondertussen natuurlijk
alles aan gelegen verandering van het
geldsysteem op de politieke agenda te
houden.
De Waal Malefijt is niet bang dat
het van die agenda zal verdwijnen onder
het nieuwe kabinet. “Verandering
van het geldsysteem is niet speciaal een
thema van links. Sterker, onze ideeën
over geldschepping zijn historisch gebaseerd
op die van de Chicago School
of Economics, een rechtse denktank.
Maar het thema overstijgt volgens ons
elke politieke denkrichting. Vandaar
dat wij ons nadrukkelijk neutraal opstellen.”
Met voldoening kijkt hij terug op
wat tot nu toe met Ons Geld is bereikt.
Met de groei van de organisatie (inmiddels
tien mensen) is de complexiteit wel
toegenomen. De Waal Malefijt noemt
het ontzettend belangrijk “om dan bij
je kern te blijven. Blijf vooral doen waar
je goed in bent. Ik ben goed in ontwikkelen
van visie, richting geven, verbinden
van mensen en groepen. Dat probeer
ik dan ook vooral te doen.” n
HERFST 2017 NFM | 25

FORUM
Ondertussen online...
Drie tips voor uw zakelijke en
persoonlijke communicatiestijl.
Tip 1: durf kritisch over u zelf te
zijn. Het feit dat uw klant u niet
begrijpt of niet volgt, zou een
reden moeten zijn om na te gaan
wat u kunt veranderen. Tip 2:
uw vakbekwaamheid wordt niet
alleen bepaald door uw kennis
van harde feiten en cijfers. De
zachtere vaardigheden, als je
communicatie zo kunt noemen,
zijn zeker medebepalend voor
uw succes. Tip 3: oefen uw
communicatievaardigheden en
wees niet bang om te falen. U en uw
klanten worden er beter van.
KARIN VAN GEELEN
(YELLOW COMMUNICATIONS)
Zelfsturing is hot &
happening! Ik zie de trainingen
de grond uit stampen, want
iedereen wil natuurlijk weten
hoe je dat dan aanpakt. Logisch,
want je moet zo’n onderwerp
natuurlijk wel handen en voeten
geven. Wat mij betreft het liefst
een beetje simpel, want grote
veranderingprocessen zijn
natuurlijk niet sexy, dat begrijp
ik helemaal. Zoveel mensen zijn
verander-moe...
JUDTIH WEBBER (PURE HUMAN)
De sector is op leeftijd, er zijn veel aannames over wat jongeren vinden van de
financiële sector en hoe jongeren zich gedragen, maar we missen als bedrijfstak vaak
het directe contact met de jongeren zelf. Om dit te veranderen, zul je op zijn minst
moeten weten wat er leeft onder jongeren. Het New Financial Forum zou het initiatief
kunnen nemen voor een jongerenpanel met als doel te leren wat jongeren beweegt,
wat hun leefwereld is en hoe ze tegen onze sector en tegen risico’s aankijken.
De Wet Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG 2018) die vanaf
mei 2018 afdwingbaar in werking treedt, is op veel onderdelen nog onduidelijk,
en de exacte betekenis voor de verzekeringsbranche is nog niet volledig te
duiden. Het recht van elke consument op dataportabiliteit is bijvoorbeeld nog
een abstract gegeven, laat staan dat er een uitgewerkte branchestandaard is
die dit faciliteert. Duidelijker wordt het al aan de hand van één van de doelen:
consumenten in staat stellen om makkelijker verzekeringen over te sluiten.
Om vanuit dit perspectief proactief en klantvriendelijk processen om een
verzekering over te sluiten (beter) in te richten, kan toch het gevoel geven van
de kalkoen die helpt om het kerstdiner voor te bereiden.
NPS wordt te pas en te onpas
branche overstijgend bekeken met
de bijbehorende “oehs” en “aahs’
van CEO’s en marketingdirecteuren
die aangeven hoe geweldig dit is en
dat we als branche vooral ook die
kant op moeten. We vergelijken te
vaak verschillende bedrijven met
elkaar die in andere producten,
diensten en lifecycles bewegen.
FAISAL SETOU (AEGON)
JURJEN OOSTERBAAN MARTINIUS
(BUREAU DFO TIJDENS SESSIE NEW FINANCIAL FORUM)
MICHAEL MACKAAIJ (MULTISAFE)
Desondanks: droogzwemmen,
laat staan met speelgoed, is
nog geen gemeengoed — zeker
niet als het gaat om ‘volwassen’
vraagstukken. We maken wel
complexe schema’s, modellen,
transitieplannen en uitgebreide
draaiboeken — en verwachten dat de
praktijk daarmee zal stroken. Zullen
we die illusie loslaten en gewoon
eens onze handen gebruiken om
met elkaar te ontdekken hoe het
wél zou kunnen werken?
Veel mensen denken een uitvaartverzekering om verschillende redenen niet
nodig te hebben. Vraag door en probeer de wijze van financiering die uw klant
voor ogen heeft te achterhalen. Want bepaalde alternatieven zijn in de praktijk
helemaal geen geschikte alternatieven.
RUUD VAN DER WAL (MONUTA)
WIRO KUIPERS (ZIN IN DE ZAAK)
www.newfinancialforum.nl
HERFST 2017 NFM | 27

HET ROER OM
FEMKE DE JONG:
“WE ZIJN ONGELOFELIJK BEVOORRECHT
EN VERWEND IN NEDERLAND.”
Change of
direction
TEKST FEMKE DE JONG | BEELD WILKO DE JONG
Eind april, 2016. Hij: “Schat,
we verhuizen naar Texas!”
Ik: “Pardon?!” Die zag ik dus
even niet aankomen.
Ik was net drie maanden bezig met
mijn sabbatical en was nog druk
aan het afkicken van een stuk
adrenalineverslaving. Resultaat
van jarenlang dag en nacht werken.
Wat dat met je lijf doet, merk
je pas als je er mee stopt. Niet echt aan
te bevelen als de ambitie is om ook op
een gezonde manier een IVF-traject te
doorlopen.
Het roer was bij mij dus al om. Dit kon
er ook nog wel bij. Ik was nog nooit in
Texas geweest maar dacht: “Het is Amerika.
Iedereen spreekt Engels. Hoe erg
kan het zijn?” Bovendien had ons huwelijk
de afgelopen jaren grotendeels
in het teken gestaan van mijn ambities.
Nu kreeg mijn man, Wilko, de kans
om zijn buitenlanddroom te verwezenlijken.
Ik stemde in en committeerde
me aan een bestaan als expatvrouw.
In de zomer van 2016 pakten we alles
in en vertrokken we voor 3,5 jaar naar
Houston.
Vroeger vond ik dat een raar concept:
het roer om. Waarom zo radicaal?
Geluk is een staat van zijn en is niet afhankelijk
van materiële welvaart of externe
factoren. Op een rationeel niveau
begrijpen de meeste mensen dat ook
wel. Niettemin zijn we in het Westen
zo geconditioneerd om op deze manier
te denken dat we vaak, bewust of onbewust,
wel op die manier opereren. ‘Had
ik maar een andere woning/baan/man…
Dan was het vast allemaal beter...’ Zo
werkt het dus niet. De kunst is om
schoonheid en voldoening te vinden in
je huidige situatie. Van daaruit kun je
verder bouwen, vanuit rust en kracht.
IK VERTREK
De idee van een frisse start in een exotisch
oord had op mij wel een bepaalde
aantrekkingskracht. Ik mocht ook
graag kijken naar programma’s als ‘Ik
28 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
vertrek’ of ‘Floortje Naar Het Einde Van
De Wereld’. Wel vroeg ik me dan altijd
af of die mensen op termijn nu echt gelukkiger
waren. Want waar je ter wereld
ook heen vlucht, je neemt jezelf
mee. Vroeg of laat kom je jezelf dus altijd
weer tegen. Tenzij je bereid bent om
niet alleen je omstandigheden te veranderen
maar om ook daadwerkelijk de
confrontatie met jezelf aan te gaan.
Makkelijker gezegd dan gedaan. Ik
had er in ieder geval alle rust en ruimte
voor. Maar het was heftig. Ik heb enorm
onderschat wat ‘het roer om’ met mij
zou doen. Zowel mentaal als fysiek.
Hoewel ik er zelf voor had gekozen,
riep het in eerste instantie ook veel
weerstand bij mij op. In Nederland ging
het nog wel. In Houston had ik echt
niets meer te doen en was ik alleen nog
maar ‘de vrouw van…’. Volstrekt anoniem
en volledig afhankelijk van mijn
man. Dat was even schakelen. Als alle
etiketten waarmee je gewend was om
jezelf te definiëren wegvallen, wat blijft
er dan van je over? Wie ben je dan eigenlijk?
Goede vraag.
HUISVROUW IN TEXAS
Terug naar de basis. Toen ik op mijn
achttiende ging studeren, wilde ik twee
“HUISVROUW IN TEXAS?
EEN JAAR GELEDEN
HAD IK JE NOG VOOR
GEK VERKLAARD”
dingen bereiken. In de eerste plaats wilde
ik maatschappelijke impact genereren.
De wereld mooier en rechtvaardiger
achterlaten dan ik ‘m had aangetroffen.
In de tweede plaats wilde ik
een gezin stichten en mijn kinderen
alle kansen op een mooie toekomst geven.
Een bestaan als advocaat leek op
dat moment het beste middel om die
beide doelen te bereiken.
Het heeft me ver gebracht. Niettemin
besefte ik dat ik in de loop der
jaren een situatie had doen ontstaan
waarin het middel vaak belangrijker
was geworden dan het doel. Toen dat
kwartje viel, realiseerde ik mij ook dat
de uitgangspositie en de omstandigheden
waaronder ik mijn beide doelen
kon nastreven eigenlijk nog nooit zo
gunstig waren geweest.
Huisvrouw in Texas? Een jaar geleden
had ik je nog voor gek verklaard.
Maar wat een cadeau! Voor nu dan. Alles
is vergankelijk, dus ook dit. Reden te
meer om geen minuut voorbij te laten
gaan zonder er intens van te genieten.
VERWEND
Nu ik in Amerika woon, word ik me er
opnieuw bewust van hoe ongelofelijk
bevoorrecht en verwend we in Nederland
zijn. Het verschil tussen arm en
rijk is hier enorm. Amerikanen denken
fundamenteel anders over de rol van
de overheid. Er is veel interne verdeeldheid.
Om die reden is er meestal te weinig
politiek draagvlak (en dus budget)
om collectieve voorzieningen te treffen
die wij in Nederland als vanzelfsprekend
beschouwen. De maatschappelijke
effecten daarvan maak ik nu dagelijks
mee, zowel in positieve als in negatieve
zin.
In Nederland voeren wij elke kabinetsperiode
discussie over de vraag of
de pil nu wel of niet in het basispakket
moet. In Amerika staan ze op het punt
om het collectieve zorgstelsel, voor zover
je daarvan kan spreken, in zijn geheel
af te schaffen. Ziek? Dat is jouw
probleem. Why should I pay for your health-
Medewerkers en vrijwilligers Child Advocates,
op de daktuin van het kantoor.
HERFST 2017 NFM | 29

HET ROER OM
care? Het is ook hier een controversieel
standpunt, dat niettemin op een
meerderheid in het Amerikaanse congres
kan rekenen. In ieder geval op dit
moment. Ondertussen kost een medische
behandeling hier al gauw tien tot
twintig keer zoveel als in Europa. Circa
zestig tot zeventig procent van de persoonlijke
faillissementen in Amerika is
dan ook het gevolg van exorbitant hoge
zorgkosten. Vaak gaat het dan om mensen
die gewoon werk hebben en die,
nota bene, een zorgverzekering hadden
afgesloten.
CHILD ADVOCATES
Het feit dat het in Amerika minder vanzelfsprekend
is dat de overheid van alles
regelt, zorgt er wel voor dat er overal
enthousiaste mensen en charitatieve
organisaties opstaan die helpen om dat
gat te vullen. Een prachtig voorbeeld
daarvan is Child Advocates, waar ik sinds
oktober 2016 aan verbonden ben.
Child Advocates komt op voor de belangen
van kinderen die op last van de
rechter uit huis zijn geplaatst omdat
het thuis niet meer veilig was. Bijvoorbeeld
omdat er sprake is van alcohol- of
drugsverslaving, mishandeling of seksueel
misbruik.
In Houston gaat het om circa 5.000
kinderen. Een gemiddelde jeugdzorgwerker
heeft zeventig tot honderd gezinsdossiers
en is dus verantwoordelijk
voor het welzijn van honderd tot tweehonderd
kinderen. Die moet hij elke
maand bezoeken en van A tot Z begeleiden,
terwijl hij ook intensief contact
Femke de Jong
Werkoverleg met begeleider Javier Gonzales.
moet onderhouden met alle betrokken
instanties en partijen en hij een paar
dagen per week op de rechtbank moet
zijn om verslag en aanbevelingen te
doen. Dat kan dus niet. Met als gevolg
dat de veiligheid van de kinderen niet
kan worden geborgd en zij niet de zorg
en hulp krijgen die ze nodig hebben.
Dossiers (lees: kinderen) raken hier letterlijk
kwijt in het systeem.
Femke de Jong – Struiksma (37) was advocaat voor de verzekeringssector, voorzitter
van de landelijke Federatie van Assurantieclubs, lid van de Raad van Toezicht
van het New Financial Forum en een veelgevraagd spreker, docent en columnist.
Per 1 januari 2016 nam ze onverwachts, voor onbepaalde tijd afscheid
van de sector in verband met een IVF - traject. Het doorbrak een taboe. In reactie
op de persberichten van haar vertrek ontving ze uit de hele branche reacties
van mensen die jarenlang met dezelfde problematiek hadden geworsteld,
maar daar op de werkvloer nog nooit echt open over hadden durven praten.
Sinds september 2016 woont ze met haar man, Wilko (39), in Houston, Texas.
Begin december verwachten ze hun eerste kind.
Om die reden benoemd de rechter in
dit soort zaken vaak een guardian ad litem.
Dat is een getrainde vrijwilliger
die begeleid wordt door een professional
van Child Advocates. De vrijwilliger
is belast met het toezicht op één gezin.
Niet meer. Hij bezoekt de kinderen minimaal
één keer per maand en houdt
contact met alle betrokken partijen en
instanties. Hij belt bijvoorbeeld met de
school, de therapeut, jeugdzorg, advocaten,
etc. Eén keer per kwartaal doet
hij tijdens een zitting bij de rechter verslag
en aanbevelingen. Vaak is hij op
dat moment de enige die een goed overzicht
heeft van wat er allemaal speelt
en is hij voor jeugdzorg en de rechter
dus van cruciaal belang om goede beslissingen
over de toekomst van de kinderen
te kunnen nemen.
Het werk van Child Advocates is een
vorm van geïnstitutionaliseerd vrijwilligerswerk.
In Nederland kennen
we dat niet echt. Althans, niet in deze
30 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
vorm. Ik sta er versteld van hoe goed
dat kan werken.
Child Advocates houdt op dit moment
intensief toezicht op ruim 2.500 kinderen.
Dat doen ze met een team van vijftig
professionals en 750 getrainde vrijwilligers,
waar ik er één van ben. Daarnaast
worden er gedurende het hele
jaar activiteiten georganiseerd, vaak
in samenwerking met het bedrijfsleven.
Dat varieert van benefietavonden
en netwerkbijeenkomsten om geld in te
zamelen tot trainingen voor de vrijwilligers.
Voor de kinderen worden er ook
aan de lopende band leuke activiteiten
georganiseerd. In september mogen
alle kinderen bijvoorbeeld meedoen
aan een Back-to-School shopping spree, die
in samenwerking met een lokaal warenhuis
wordt georganiseerd.
DANKBAAR WERK
Zelf begeleid ik op dit moment zes kinderen
in de leeftijd nul tot acht jaar. Dat
is ongelofelijk dankbaar werk. Naast het
feit dat ik echt iets kan betekenen voor
hun toekomst krijg ik door dit werk een
Protesten buiten de rechtbank.
Vrijwilligers aan het werk om donaties van
schoolspullen en speelgoed te sorteren.
intensief kijkje achter de schermen van
de Amerikaanse overheid en treed ik op
in de rechtbank. Op dat moment ben je
geen ‘toerist’ meer maar draai je echt
mee in de maatschappij.
De aanbevelingen die Child Advocates
doet zijn gebaseerd op wat men
in Texas juridisch en cultureel acceptabel
vindt. Ik ben hier nog niet lang genoeg
om echt goed te doorgronden wat
dat betekent. Is het bijvoorbeeld verantwoord
dat een kind terug naar huis
gaat, terwijl we weten dat zijn klinisch
depressieve moeder legaal een pistool
bezit? Op welk moment is het recreatief
gebruik van weed, dat hier volstrekt
illegaal is, een gegronde reden
om een kind uit huis te plaatsen? Het
cultuurverschil dwingt me continu om
mijn eigen opvattingen kritisch te toetsen.
Gelukkig kan ik op dat soort momenten
rekenen op support van mijn
begeleider Javier Gonzales, die niet alleen
het vak beheerst maar die ook de
lokale cultuur kent.
TOEKOMST
Inmiddels ben ik ruim 24 weken
zwanger. Daar ben ik intens dankbaar
voor.
Wat de toekomst verder brengt?
Geen idee. Voor nu geniet ik van het leven
hier en gebruik ik mijn tijd om te
reizen, te studeren en mij verder te ontwikkelen.
Zodat ik na deze expat-periode
klaar ben om een volgende stap te
zetten. Grootste en meeslepende plannen.
Maar voor het zover is, eerst (ook)
maar wat beter leren koken en strijken.
Speciaal voor hem n
HERFST 2017 NFM | 31

HET ROER OM
ERIK FRIEDEBERG
EN MONIQUE PIET:
“DROMEN DICHTERBIJ
BRENGEN.”
Betekenis in bedrijf
Be good and
show it!
TEKST WILLEM VREESWIJK
Werk je om geld te verdienen of wil je zinvol werk verrichten? Steeds meer mensen kiezen
voor dit laatste. Er bestaan al duizenden voorbeelden van ondernemingen die van betekenis
zijn voor de samenleving. Met name jonge ondernemers denken en doen anders. Zij weten
dat het roer om moet. En doen het ook. Zij leveren een bijdrage om de wereld beter te
maken. Voor henzelf, voor hun familie, voor iedereen die nu leeft en voor iedereen die met
onze erfenis te maken krijgt. Be good and show it. Een paar voorbeelden uitgelicht!
HERFST 2017 NFM | 33

HET ROER OM
Met welk voorbeeld begin
je? Er zijn er zoveel. Het
maakt eigenlijk niet uit
met welk voorbeeld begonnen
wordt of welke
voorbeelden er überhaupt
gekozen worden. Elk voorbeeld
is niets anders dan een spiegel die zegt:
‘en wat doe jij?’ Het is aan de kijker in
die spiegel om op deze vraag een antwoord
te geven.
Geraakt was ik bijvoorbeeld door
Erik Friedeberg, een accountant die de
wereld van cijfers en getallen niet langer
leidend in zijn werk wilde maken,
maar de mens achter die cijfers en getallen.
Hij wist dat negen op de tien Nederlandse
ondernemers meer persoonlijk
contact met hun accountant willen
hebben. Dat wil zeggen dat ze heel
graag een accountant zouden willen
hebben die oprecht in hen is geïnteresseerd
en dat ze er ook graag wat meer
voor zouden willen betalen. Alleen, ze
bestaan niet of nauwelijks. Voor Friedeberg
reden om samen met Monique Piet
het oude vak van accountant los te laten
en een eigen bedrijf in Amsterdam te
starten waarin de mens centraal staat.
Hij schreef niet alleen een manifest met
mooie beloften, maar richtte het bedrijf
Manifesto op om de beloften ook waar
te maken. Het bedrijf zegt in alles wat
ze doen het belang van de klant centraal
te stellen. Alle kennis, kunde, ervaring
en inzicht worden aangewend om
mensen te laten excelleren. “Maar bovenal
beloven wij je, dat wij dit alles zullen
doen met maar met één oogmerk:
om je te helpen je missie te realiseren.
En je droom dichterbij te brengen.”
Het bedrijf zet zich neer als business
coach en personal accountant en
is daadwerkelijk een coöperatie waar
klanten het voor het zeggen hebben.
Resultaat: een accountant anders dan
anderen en beter gewaardeerd. Inmiddels
heeft Manifesto ook een vestiging
in Breda geopend en er zullen er meer
volgen. Met de winst organiseert Manifesto
onder meer inspiratiesessies voor
relaties.
JOLIJN CREUTZBERG (VAN HULLEY): “ALS JE SHIRT TERUGKOMT ALS
SHORT, IS HIJ NIET MEER ALLEEN VAN JOU, MAAR OOK EEN BEETJE
VAN DE VROUWEN DIE HEM GEMAAKT HEBBEN, VAN HULLIE DUS.”
BETEKENISVOL
Op één van deze inspiratiesessies gaf
‘mister betekeniseconomie’ Kees Klomp
aan hoe alle bedrijven betekenisvol kunnen
zijn. De veelzijdige Klomp, die ook
inspirator zal zijn op de Positive Finance
Day, die de stichting New Financial
Forum samen met Dazure in november
organiseert, richtte recent de sociale
onderneming De Wereldbol op. “De Wereldbol
wordt een bijzonder, betekenisvol
brood”, zegt Klomp. “Het gaat handmatig
gemaakt worden door mensen
die elders moeilijk of niet aan het werk
komen; verspild talent, omdat De Wereldbol
deels uit verspilde ingrediënten
wordt gemaakt en omdat de opbrengsten
worden gebruikt worden om bij te
dragen aan het goede werk van The Hunger
Project en dus honger bestrijdt. Door
‘hier’ straks een super voedzaam en lekker
brood te kopen, help je dus straks
mee om ‘elders’ in de wereld honger te
bestrijden én om ‘hier’ verspild menselijk
talent concrete werkervaring te bieden.
Een constructief ecosysteem dus....
En dat ‘gewoon’ met het kopen en eten
van dagelijks brood.” Ook willen de initiatiefnemers
het positieve karakter van
The Hunger Project benadrukken. “Honger
is met zo’n 800 miljoen chronisch hongerige
mensen namelijk niet alleen één
van de grootste maar, tevens ook meest
oplósbare problemen in de wereld. The
Hunger Project streeft ernaar om - met
de juiste interventies - honger voor 2030
de wereld uit te hebben geholpen!”
Klomp richt dus zijn eigen sociale
onderneming op. Dit is ook wat de Positive
Finance Day wil uitstralen: iedereen
en elk bedrijf kan van betekenis zijn. Tijdens
dit event kunnen de deelnemers
dan ook aan den lijve ondervinden wat
sociaal ondernemen inhoudt. Als ze een
oud overhemd meenemen, maakt het
naaiatelier van Jolijn Creutzberg er ter
plekke een boxershort van. Toch is dit
niet het business model van Van Hulley.
Dit is juist geen naaiatelier waar overhemden
omgekat worden tot boxers.
Van Hulley is een sociale onderneming.
De boxershorts worden gemaakt door
vrouwen die graag willen werken, maar
34 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
nog niet de benodigde papieren hebben
voor hun ambitie op de arbeidsmarkt.
Bij Van Hulley doen ze werkervaring op
en volgen ze een opleiding. “Van Hulley
past precies in deze tijd, waarin we
meer aandacht hebben voor duurzaamheid
en voor verantwoorde productie.
De combinatie van een bijzonder product
dat een prachtige maatschappelijke
bijdrage levert, haalt het allerbeste
uit mij”, zegt Creutzberg. “Als je een Van
Hulley hebt, draag je geen omgebouwd
overhemd; je draagt een Van Hulley. De
naam zegt het eigenlijk al: Van Hulley.
Als je shirt weer terugkomt als short, is
hij niet meer alleen van jou, maar ook
een beetje van de vrouwen geworden.
Een beetje van hullie dus.”
DE NIEUWE ROCKSTERREN
Merijn Everaarts introduceerde de
duurzame waterfles Dopper in 2010.
“Ik ontdekte dat het plastic dat ik tijdens
mijn strandwandelingen in het
zand zag liggen, allemaal in steeds kleinere
stukjes af zou worden gebroken
door de zee, om zich vervolgens te concentreren
in een plastic soep.”
Dopper is inmiddels razend populair.
Dopper werkt samen met partners
als Spotify, Bever en BMW. Het
unieke ontwerp van de fles valt regelmatig
in de prijzen. In 2016 won het
nog de Duitse Green Product Award.
Dopper is echter geen mooi ontworpen
fles, maar een campagne. Dopper
is een succesvolle sociale onderneming.
De boodschap is simpel: strijd
met Dopper mee tegen plastic afval en
voor veilig drinkwater wereldwijd. Een
paar weetjes: wereldwijd wordt slechts
1 procent van al het plastic gerecycled
en de helft van het plastic wordt na
gebruik direct weggegooid. Per dag
verdwijnen er vrachtladingen plastic
(vaak onbedoeld) in onze oceanen;
via straat, sloot, rivier en zee. In de vijf
grote oceaangebieden waar dit plastic
zich concentreert zit soms wel 36 keer
meer plastic dan plankton. Het plastic
komt in kleine deeltjes via zeeleven
en vogels in onze voedselketen terecht.
Eén miljoen zeevogels en 100.000
”STRIJD MET DOPPER MEE TEGEN PLASTIC AFVAL
EN VOOR VEILIG DRINKWATER WERELDWIJD.”
zeezoogdieren worden jaarlijks gedood
door het plastic in onze oceanen. Voor
de productie van één plastic flesje is
één liter water en één liter olie nodig.
Dopper doet hier wat aan. “Winst is
niet ons doel; impact op een betere wereld
wel. Daarom bekijken we de impact
van ons product en onze organisatie
vanuit het cradle to cradle concept.
We hergebruiken maximaal en minimaliseren
waardevernietiging.”
“We willen niet alleen de beste zijn
van de wereld, maar ook voor de wereld.
Dit betekent dat we naast winst,
ook impact willen maken. Dat doen we
natuurlijk met onze duurzame waterfles
– hoe meer Doppers we verkopen,
hoe minder wegwerpflesjes er worden
gebruikt – maar ook met de projecten
van Dopper Foundation. Vijf procent
van onze netto verkoopomzet doneren
we aan onze eigen stichting.”
Vanuit deze stichting worden andere
changemakers en oplossingen aangemoedigd
het tij van plasticvervuiling
te keren. Dit behelst alle plastic vervuiling
dus niet alleen single-use petflesjes.
“Omdat schoon drinkwater een
randvoorwaarde is om een duurzaam
alternatief te verkiezen boven gebotteld
water, investeert Dopper Foundation tevens
in veilig drinkwater voor iedereen.
Dopper is een B Corp: een Benefit
Corporation, een van de eersten van Europa.
Het certificaat werd in 2014 toegekend
omdat het bedrijf naast winst ook
sociale en ecologische impact maakt.
“B Corps zijn de rocksterren van de
nieuwe economie. Het is een beweging
die, onder het credo ‘using business as
a force for good’, staat voor een nieuwe
vorm van bedrijfsvoering.”
Andere B Corps in Nederland zijn
Tony’s Chocolonely, Fairphone en WakaWaka.
Wereldwijd zijn er inmiddels
meer dan 2000 B Corps.
FABRIEK
MaatschapWij is een inspirerende verzamelplaats
van betekenisvolle bedrijven.
“Nederland kan mooier en beter!
Onderwijs moet aansluiten op de eisen
van de tijd, zorg moet veel meer maatwerk
worden, de economie moet bijdragen
aan een betere wereld in plaats
van de planeet te verwoesten en de kloven
in onze samenleving moeten kleiner
worden, niet groter. Er ligt geen
HERFST 2017 NFM | 35

HET ROER OM
blauwdruk klaar en naar anderen wijzen
helpt niet. We moeten het zelf
doen, samen. Er is veel om je zorgen
over te maken, maar er gebeurt ook al
heel veel om de maatschappij te verbeteren.
MaatschapWij maakt dat zichtbaar.
Door gewone mensen en bijzondere
initiatieven in de spotlight te zetten,
successen te vieren en jou te inspireren
ook in actie te komen”, aldus de
site www.maatschappijwij.nu.
Op deze is site is onder meer Menno
Stom van De Krachtfabriek te vinden.
Dit kleinschalige burgerinitiatief is inmiddels
uitgegroeid tot een bruisende
onderneming in een voormalig schoolgebouw
in Houten. Met zes werkplaatsen
waar producten en diensten uitgeruild
worden tussen meer dan 200 deelnemers.
Zonder tussenkomst van geld.
Van waxinelichthouders tot bijenhotels,
van kappersbeurten tot imagoadvies,
het komt allemaal voor in de micro-economie
die De krachtfabriek is. Hier helpen
werkwillenden elkaar om op een
positieve manier vorm te geven aan het
leven zonder betaalde baan, en om met
frisse moed te blijven zoeken naar werk
en activiteiten. De deelnemers stimuleren
elkaar om te ondernemen en zichzelf
te ontwikkelen. In de afgelopen 2,5
jaar vond zestien procent van de deelnemers
(tijdelijk) betaald werk. Maar
misschien wel net zo belangrijk: er zijn
tientallen initiatieven en ondernemingen
ontstaan uit de broedplaats.”
“De KrachtFabriek laat zien dat ook
burgerinitiatieven op het gebied van
de aanpak van werkloosheid succesvol
kunnen zijn. Het is een mooi voorbeeld
dat navolging verdient, ook in andere
gemeenten!”, aldus Stom. Het concept
vindt al navolging in de gemeenten IJsselstein
en Leerdam: ‘Kracht in IJsselstein’
opende in 2015 officieel haar deuren
en ‘De TalentFabriek’ in Leerdam in
2016.
ECHT WAAR
De Stichting echtWaar uit Utrecht werd
in januari 2015 opgericht door onder
andere Loes van der Heijden en Irma
Heijnsdijk. De stichting biedt werkplek
voor mensen met een arbeidsbeperking
die zich in een veilige omgeving kunnen
ontplooien en ontwikkelen. Er worden
producten van keramiek en textiel gemaakt
van recyclebare materialen. Integratie
met buurtbewoners is een andere
doelstelling. De oprichters hebben niet
alleen opleidingen en ervaring op het gebied
van keramiek en textiele werkvormen,
maar ook ruim 20 jaar ervaring in
het werken met mensen met een beperking
en andere kwetsbare doelgroepen.
Het enthousiasme van de medewerkers
is enorm. Velen van hen willen hun verhaal
kwijt in de nieuwsbrief. “Werkeloosheid
komt bij echtWaar niet voor”,
aldus Gerard van der Steen. Ze zijn trots
er te mogen werken. “Sommige mensen
komen bijna iedere dag’, vertelt Loes
van der Heijden in De Nieuwe Praktijk.
“Anderen komen een paar dagdelen per
week. Samen met onze dertien medewerkers
maken zij onder meer tassen,
schorten en mokken met de Dom van
Utrecht erop. De passie en het plezier
spat ervan af.”
Stichting echtWaar biedt de mensen
die er dagbesteding volgen structuur
en regelmaat in hun leven, en laat
hen zien dat ze aantoonbaar bijdragen
aan de samenleving. “Ze zijn heel trots
op de producten die ze gezamenlijk maken,
aan het einde van de dag stralen ze
helemaal. En het nuttig bezig zijn, verhoogt
hun eigenwaarde.”
Ook voor de omgeving heeft echt-
Waar waarde, het neemt druk weg bij
de familie en vrienden die mantelzorg
verlenen.
Om gebruik te maken van de ruimte,
het gereedschap en de vakkennis
van Loes en Irma, kan iedereen een
strippenkaart kopen voor 50 euro. Op
deze manier komen de gebruikers van
de strippenkaart en de medewerkers
van echtWaar met elkaar in contact
en wordt de maatschappelijke drempel
tussen deze groepen lager.
Een groep van 15 Turkse studenten (meubelmakers
en interieurontwerpers in opleiding)
uit Malatya op bezoek bij de KrachtFabriek.
JEZELF OVERBODIG MAKEN
Peter van Bergen wil het liefst zijn eigen
onderneming overbodig maken.
Over Rood is er namelijk voor ondernemers
die in grote financiële problemen
zitten of daarin verzeild dreigen te raken.
Met workshops en trainingen door
financieel specialisten helpt Over Rood
deze ondernemers hun weg te vinden
in ingewikkelde overheidsregelingen,
hun zelfvertrouwen te herwinnen en
een nieuwe start te maken. “Deze mensen
steken hun nek uit. dat hoort bij
ondernemen. Maar als ze één keer een
misstap maken, kan ze dat zomaar tien
36 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
IRMA HEIJNSDIJK EN LOES VAN DER
HEIJDEN (STICHTING ECHTWAAR):
“EEN VEILIGE WERKPLEK WAAR
MENSEN ZICH KUNNEN ONTWIKKELEN.”
jaar van hun leven kosten”, aldus Van
Bergen op Maatschapwij.nu.
Van Bergen werkte voor het Rode
Kruis toen hij op het idee kwam. Vanwege
zijn achtergrond als ondernemer
werd hij ingezet om ondernemers
te helpen die veel schulden hebben en
daar moeilijk uitkomen. Bij zijn eerste
bezoek ontdekte hij dat mensen met
schulden vaak ook sociale en psychische
problemen hebben: “Ik zag een
bange, schichtige en ontredderde man.
Iemand die al lang niet meer buiten
was geweest, zichzelf had opgesloten in
z’n huis. Hij hield de gordijnen gesloten
en had zeven jaar ongeopende post verzameld.
Over Rood droomt van een eenvoudige
wereld waarin iedereen zijn eigen
toekomst kan bepalen. Waarin wetten
en regels toegankelijk zijn en iedereen
de juiste informatie heeft. Mensen
om kunnen gaan met tegenslagen. En
elkaar helpen die te overwinnen. Zodat
niemand buitenspel komt te staan.”
Het probleem dat Over Rood aanpakt,
bleek nog groter dan Peter al
dacht. Na de eerste vestiging in Utrecht
heeft Over Rood inmiddels afdelingen
in Amsterdam, Arnhem, Breda en Zwolle.
BURN-OUT
Dit zijn een aantal willekeurige voorbeelden
van ondernemers, mensen die
het roer omgooien. Omdat ze vinden
dat het anders kan en beter moet. Dat
kan op kleine schaal, maar ook op grote
schaal. Het kan ook op allerlei manieren.
Zo pleit Lush, de hippe zeepfabrikant,
heel populair onder jonge dames,
ervoor om vooral ook netjes belasting
te betalen, waar ook ter wereld.
Waarom? “Omdat we willen dat onze
klanten leven in een veilige omgeving,
toegang hebben tot goed onderwijs en
goede zorg en we geloven dat belasting
betalen hieraan bijdraagt.”
VOOR JEZELF ZORGEN
Hoe je ook wilt bijdragen aan een betere
wereld, blijf altijd goed voor je zelf zorgen.
Dat is de meest wezenlijke bijdrage
om betekenisvol te kunnen blijven. Op
het VVP Inkomen-event krijgen de deelnemers
inzicht hoe dit verkeerd kan
gaan. Top-ondernemer en creatieve duizendpoot
Sebastian Mennes is openhartig
over zijn burn-out. Hij werd in 2009
verkozen tot één van de meest veelbelovende
ondernemers van Nederland
en is nog altijd een van de meest duurzame
koplopers van Nederland. Al op
17-jarige leeftijd startte hij als gymnasiast
zijn eerste webshop en zette daarna
verschillende internetbedrijven op,
waaronder een Software/App-ontwikkelaar
en een eigen R&D vestiging in de
staat Kerala, in het zuiden van India.
Daar werd hij actief op het gebied van
ontwikkelingssamenwerking. Als voorzitter
van de Stichting Verantwoord Uitbesteden
bouwt hij aan Sharefood.in, the
Food Network, met het uiteindelijke doel
om voedseldistributie in ontwikkelingslanden
te decentraliseren.
Naar eigen zeggen was hij slecht in
delegeren en een control-freak. De balans
tussen werk en leven was zoek,
met een burn-out als gevolg. Op zeer
bevlogen wijze deelt hij de inzichten
die hij opdeed in de jaren waarin hij
zichzelf als mens en als ondernemer
opnieuw moest uitvinden. Hij sprak
voor duizenden ondernemers in de Ziggo
Dome, waar hij het podium deelde
met Richard Branson, Al Gore en
Bear Grylls. Zijn boodschap: “Het leven
draait écht niet alleen om commercieel
succes. Jaag jij je dromen na, of zit je gevangen
in de rat-race waar de waan van
de dag regeert?” n
HERFST 2017 NFM | 37

HET ROER OM
– e s s a y –
Een communitaristische kijk op de financiële sector
Vertrouwen op de
grote roerganger?
“De wereldeconomie draait op schulden” kopte de NRC op 5 juli. Het hoofdartikel van Maarten
Schinkel geeft een schrikbarende analyse van de huidige wereldwijde financiële situatie.
Tegen die achtergrond lijkt de roep om ‘het roer om’ te gooien begrijpelijk. ‘Het roer moet
om’ doet vermoeden dat er een roer is en dat er iemand achter dat roer zit. Volgens
Johan Wempe, hoogleraar Ondernemersethiek aan de Vrije Universiteit van Amsterdam,
heeft grondig onderzoek naar de mechanismen in het financiële systeem méér zin.
TEKST JOHAN WEMPE | BEELD STEFAN MIZEE
Op het eerste gezicht lijkt alles goed te gaan. De economie
krabbelt langzaam op uit de crisis. Er is inmiddels
sprake van een acht jaar op rij durende
economische opleving. Aandelenkoersen blijven
maar stijgen. Je kunt zelfs spreken van een bull
market. Die economische groei gaat echter wel gepaard
met een record aan kredieten. Schulden van overheden,
bedrijven en particulieren wereldwijd bedragen nu al
327 procent van het totale bruto binnenlands product, zo
blijkt uit de Global Debt Monitor, juni 2017 van het Institute
of International Finance (IIF). In 2007,
vlak voor de kredietcrisis, was dat 276 procent.
Om de crisis te bezweren zorgden de
centrale banken voor ongekend lage rentetarieven.
Overheidsschulden werden
door de centrale banken opgekocht waardoor
ook op lange termijn een lage rentevoet
gegarandeerd werd. In wezen werd
het probleem bevochten met zijn eigen
oorzaak, zo concludeert Maarten Schinkel
in het genoemde artikel: “Lage rentes
“WE ZIJN NIET BLIJ MET
EEN LEGE COCKPIT
OMDAT ER DAN NIEMAND
VERANTWOORDELIJK IS”
en ander beleid voorkwamen wellicht een veel grotere crisis,
maar leidden uiteindelijk tot méér krediet”. Tegenover al dat
krediet staan uiteraard bezittingen waarvan de waarde, mede
door de toenemende vraag aangewakkerd door die lage rente,
ook is toegenomen. Maar wat als die rente gaat stijgen? Overheden,
bedrijven en burgers zullen met zwaardere lasten geconfronteerd
worden. De onderliggende waarden zullen dalen.
Een herhaling van 2008 is dan reëel. Dat is ten minste
een zorg die geuit wordt door de Franse premier Edouard Philippe
in een toespraak tot het Franse parlement: “We bevinden
ons op een vulkaan van schuld en hij
rommelt steeds luider.”
Het artikel van Schinkel prikkelt. Krijgen
we een herhaling van de kredietcrisis
van 2008? Hebben de centrale banken en
regeringen dan niets geleerd? Tegen die
achtergrond is de roep om ‘het roer om te
gooien’, het centrale thema van dit nummer,
begrijpelijk. Het wordt hoog tijd dat
er echt iets verandert. ‘Het roer moet om’
doet vermoeden dat er een roer is en dat
HERFST 2017 NFM | 39

HET ROER OM
er iemand achter dat roer zit. Alles wat we nodig hebben is
dan een sterke vrouw of man die dat roer ter hand neemt en
de hoog nodige radicale verandering in gang weet te zetten.
Eigenlijk lijkt Joris Luyendijk tot een zelfde conclusie te komen.
In zijn Dit kan niet waar zijn uit 2015, een analyse van de
financiële sector die hij als buitenstaander maakt, komt ook
hij tot de conclusie dat na de financiële crisis de onderliggende
structuur van de sector niet is gewijzigd. Tot zijn schrik
komt hij er echter achter dat er helemaal niemand achter het
roer zit: “De cockpit is leeg! De financiële sector wordt helemaal
niet bestuurd! Er is geen grote roerganger die de noodzakelijke
verandering kan afdwingen.” Het is niet duidelijk of
Joris Luyendijk hiermee een pleidooi houdt voor een sterke
vrouw of man in die cockpit. Mist hij de roerganger?
Ik geloof niet zo in het vertrouwen dat een grote roerganger,
een sterke man of vrouw, zo’n systeemverandering teweeg
kan brengen. Natuurlijk geeft het vertrouwen wanneer een
Paul Polman van Unilever dat concern leidt en zich met succes
verzet tegen de overname door Kraft Heinz. Dat lukte echter
niet zonder breed draagvlak bij alle stakeholders. Om de aandeelhouders
binnenboord te houden, moet hij wel concessies
doen. Maar laten we ook naar een andere spraakmakende leider
kijken: Donald Trump. Wie hem niet welgevallig is, wordt
terzijde geschoven. Iets wat zijn voormalige
FBI-directeur, James Comey, aan den lijve
ondervond toen hij via de radio hoorde
dat hij ontslagen was. Vermoedelijk zullen
veel arme Amerikanen gerustgesteld zijn
dat Trumps belangrijkste verkiezingsbelofte
om Obamacare af te schaffen, faalde
omdat er geen goed alternatief was ontwikkeld.
Er waren voldoende corrigerende
krachten in het politieke systeem om zo’n
niet goed doordachte ommezwaai te voorkomen.
In zo’n geval zijn we juist blij dat
leiderschap aan banden wordt gelegd door
het systeem!
LEGE COCKPIT
Waar komt dat geloof in zo’n radicale vorm van leiderschap
vandaan? Want daar gaat het om bij de beeldspraak ‘het roer
om’. Het antwoord is eigenlijk betrekkelijk simpel. We zijn
niet blij met een lege cockpit omdat er dan niemand verantwoordelijk
is. We willen graag iemand verantwoordelijk
kunnen houden voor een misstand of een falend systeem. In
de politiek gaat dat zelfs zo ver dat iemand zijn verantwoordelijkheid
moet nemen voor een misstand die onder zijn leiding
zichtbaar is geworden, ook al heeft hij of zij geen weet
gehad of er aan bijgedragen. Soms gaat het zelfs om fouten
die een voorganger heeft gemaakt. Voor de buitenwacht
moet iemand de politieke verantwoordelijkheid nemen, zo
wordt dan gesteld. Ook binnen het bedrijfsleven speelt dit.
Martin Winterkorn, de CEO van Volkswagen, moest na het
“DOORDAT STEEDS MEER
HANDELEN VAN MENSEN
WORDT BEPRIJSD, GAAN
WE OOK ANDERS NAAR
DAT HANDELEN KIJKEN”
Diesel-schandaal ontslag nemen ook al was niet aangetoond
dat hij op de hoogte was van het gebruik van de sjoemelsoftware.
De logica hierachter is dat Winterkorn wellicht
niet op de hoogte was, maar dat hij daarom juist als leider
gefaald had. Hij had het moeten weten en had het moeten
voorkomen. Een andere redenering is dat hij mogelijk een
belemmering vormt om schoon schip te maken binnen het
bedrijf omdat hij al het vertrouwen bij de stakeholders had
verloren.
Opvallend overigens hoeveel uitdrukkingen er zijn met
betrekking tot leiderschap die we ontlenen aan de scheepvaart:
‘het roer om’, ‘een ieder binnen boord houden’ en
‘schoon schip maken’. Bij leiderschap gaat het om het doel
te bereiken, veiligheid te verzekeren en de gemeenschap die
de bemanning vormt als een geolied machientje te laten
draaien.
MOREEL OORDEEL
De ethiek ondersteunt deze visie op krachtige leiderschap, de
behoefte aan een echte leiders, aan het roer. Om over verantwoordelijkheid,
ook in verband met een organisatie, te kunnen
spreken, goed of fout, acceptabel of niet-acceptabel te spreken,
moet er een handeling zijn. Er moet dan iemand zijn die
iets doet dat in morele termen beoordeeld
kan worden. Zonder handeling geen moreel
oordeel. Een handeling veronderstelt
dat er iemand is achter die handeling, een
actor, die we kunnen aanspreken op hetgeen
hij of zij doet of nalaat te doen.
Het is interessant te realiseren dat de
meeste moderne ethische theorieën over
handelen van mensen gaan. Dat is de dominante
lijn van denken, zeker sinds de
Verlichting. Met deze manier van denken
wordt een beroep gedaan op een samenhangend
stel van uitgangspunten en
begrippen. Impliciet zijn met het begrip
verantwoordelijkheid ook ‘vrijheid’, ‘autonomie’,
‘bewustzijn’ en ‘gewild’ meegenomen.
Er is pas sprake van een handeling wanneer de persoon
in kwestie ook iets anders gedaan zou kunnen hebben.
De keuze voor die handeling is bovendien ‘willen en wetens›
genomen. Men weet wat het effect van de handeling is en
dat dat effect ook wordt beoogd. Als van een vrije, bewuste
en gewilde handeling sprake is wordt ook wel over autonomie
gesproken.
Pas wanneer er sprake is van een vrije, bewuste en bedoelde
handeling kan die handeling in morele termen beoordeeld
worden. De moderne ethische theorieën dragen vervolgens
criteria aan om die autonome handeling te beoordelen.
Daarbij kan gekeken worden naar de effecten van de handeling
(doel ethiek) of naar de mate waarin de handeling in lijn
is met morele principes.
40 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
COMMUNITARISME
Sinds enkele decennia is er echter een benadering in de
ethiek die deze liberale fundamenten van de ethiek ter discussie
stelt. Deze benadering grijpt terug op de deugdethiek
van Aristoteles. Ik doel hier op het communitarisme (niet te
verwarren met communisme!). Een belangrijke grondlegger
van deze stroming is Alasdair MacIntyre. Hij schreef in de jaren
80 van de vorige eeuw zijn meest bekende werk: After Virtue:
A Study in Moral Theory. Maar ook Michael Sandel, de rockster
ethicus die momenteel furore maakt, voelt zich thuis bij
deze stroming. Sandel schreef onder meer Justice en What money
can’t buy (ook in het Nederlands vertaald) en is bekend van
de serie colleges die op YouTube te volgen zijn. Beide heren
zetten zich overigens af tegen het etiket communitarist. Maar
daarover later.
MacIntyre verwerpt het standpunt van het ‘modern liberaal
individualisme’ waarin autonome individuen abstracte
morele principes toepassen om te bepalen wat ze moeten
doen. MacIntyre gelooft niet in het vrije handelende individu
dat los van traditie of gemeenschap in morele termen kan
worden beoordeeld. Morele normen, wat we goed en fout vinden,
is niet het resultaat van een afzonderlijke beslissing op
basis van principes, maar ontstaat in een gemeenschap en
draagt bij aan het floreren van mens en gemeenschap.
Sandel wijst in zijn boek Niet alles is te koop op een trend die
de laatste decennia gaande is, waarbij meer en meer wordt
vertrouwd op de regulerende werking van de markt. Doordat
steeds meer handelen van mensen wordt beprijsd en daarmee
wordt gezien als een product, gaan we ook anders naar
dat handelen kijken. Hij beschrijft een groot aantal voorbeelden
waarbij handelen, dat een onderdeel vormt van sociale
praktijken, door andere ogen bekeken wordt zodra we er een
geldbedrag aan verbinden. Denk bijvoorbeeld aan het betalen
van vrouwen in ontwikkelingslanden voor het baren van
een kind dat vervolgens geadopteerd wordt door de westerse
‘ouders’, het betalen van arme mensen voor het afstaan van
een nier of de handel in toegangsbewijzen voor een voetbalwedstrijd
of een muziekevenement. Een mooi voorbeeld vind
ik de boete die opgelegd werd aan ouders die te laat kwamen
om hun kind van de crèche op te halen. De leiding vond het
vervelend voor de leidsters dat ze vaak moesten wachten op
de ouders die te laat waren vanwege een vergadering die was
uitgelopen of het verkeer dat tegen zat. Ze hoopten dat, door
het opleggen van een boete, de ouders gestimuleerd werden
hun agenda beter te plannen. U raadt het al: het omgekeerde
was het geval. Na het invoeren van het boetesysteem kwamen
ouders vaker te laat en later te laat! Het was niet meer het respect
voor de leidsters dat het gedrag leidde. Ouders zagen het
te laat kunnen komen als een dienst waarvoor ze betaalden
en waar ze dus ‘recht’ op hadden.
JOHAN WEMPE:
“KWETSBAARHEID FINANCIËLE
SYSTEEM IS PIJNLIJK
DUIDELIJK.”
De kern bij een communitaristische benadering is dat je onderzoekt
wat de rol is van een persoon binnen een organi-
HERFST 2017 NFM | 41

HET ROER OM
satie of dat je nagaat wat de rol is van die organisatie in de
samenleving. Het doel van de organisatie en van de rol van
de verschillende personen daarbinnen bepalen wat in moreel
opzicht van de persoon verwacht mag worden. Wanneer
je misbruik maakt van je positie om eigen doelen te realiseren,
is in zekere zin sprake van corruptie. Gedrag is op morele
gronden als kwalijk en onacceptabel af te wijzen of juist als
lovenswaardig te typeren en als voorbeeld te stellen.
DOODZONDE
Nog even een toelichting bij de terughoudendheid van MacIntyre
en Sandel met betrekking tot het typeren van hun theorie
als communitaristisch. Beiden zijn huiverig om normen
uit feiten af te leiden. Dat geldt in de ethiek als een doodzonde.
Het kan niet zo zijn dat je een handeling goed of fout
noemt omdat deze ontstaan is in een gemeenschap. Het feit
dat in sommige landen vrouwen anders worden behandeld
dan mannen wil niet zeggen dat dat goed is! Het floreren van
een gemeenschap en van de personen daarbinnen vergt een
zelfstandige doordenking. Dat kun je niet op een empirische
wijze afleiden uit die gemeenschap. Die reflectie vormt de basis
voor het morele oordeel. Daarmee is het communitarisme
als morele theorie ook normatief van aard.
ROL LEIDERSCHAP
Nu terug naar de vraag van de rol van leiderschap. Ik heb al
twijfels geuit over de mogelijkheid, maar vooral ook de morele
wenselijkheid, van een geloof in een leider die een omwenteling
in een systeem teweeg kan brengen. Als dat überhaupt
al mogelijk zou zijn, dan is hier sprake van een uiterst kwetsbaar
systeem. Het is makkelijk vatbaar voor misbruik.
De rol van een morele leider kan alleen zijn dat hij of zij
het doel van de organisatie inzichtelijk maakt, de rol van de
organisatie binnen de samenleving begrijpt en voorts inzicht
heeft in het doel van eenieder (iedere stakeholder) binnen dat
kader. Het doel groeit binnen die organisatie en groeit mee
met de samenleving. De morele leider is in staat om een organisatie
zo in te richten dat er plekken ontstaan waar dit soort
inzichten kunnen groeien en dat moraliteit via onderling debat
en onderlinge correctie in het systeem wordt ingebed.
We begonnen met de vraag naar het goed functioneren
van het financiële systeem. De kwetsbaarheid ervan is pijnlijk
“AANPASSEN MECHANISMEN IN
HET FINANCIËLE SYSTEEM IS EEN
VERANTWOORDELIJKHEID VAN EEN
AANTAL REGISSEURS VAN DAT SYSTEEM”
Johan Wempe
Prof. dr. Johan Wempe is als hoogleraar Bedrijfsethiek verbonden
aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij studeerde
zowel management aan het Interuniversitair Instituut
Bedrijfskunde (IIB) te Delft als filosofie aan de Universiteit
Utrecht. Hij bekleedde de leerstoel Bedrijfsethiek en
Duurzaamheid aan de Erasmus Universiteit en was hoogleraar
Duurzaam Ondernemen aan Nyenrode Business
Universiteit. Verder was hij onder meer directeur Sustainability
bij KPMG en directeur/oprichter van Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen (MVO) Nederland. Hij is
bestuurslid van de stichting Groen Gas Nederland.
duidelijk. De schuldenexplosie in combinatie met de kwetsbare
onderliggende waarden die mede een gevolg zijn van die
vraagtoename ten gevolge de vergroting van de geldhoeveelheid
dwingt tot een grondig onderzoek van de mechanismen
in het financiële systeem die hiertoe leiden. Dat moet gebeuren
vanuit een goed inzicht in de maatschappelijke rol van dat systeem.
Mechanismen in het financiële systeem moeten zo nodig
op veel plekken worden aangepast. Dat is een verantwoordelijkheid
van een aantal regisseurs van dat financiële systeem.
Leiderschap is daarmee een eigenschap van het systeem. Het is
als het ware ingebed in het systeem en niet de kracht van een
grote roerganger die richting geeft aan het systeem. n
42 | NFM HERFST 2017

AMBASSADEURS
Ambassadeurs over werken in de financiële wereld
Doe wat je zegt
en zeg wat je doet
Het New Financial Magazine stelt in iedere editie een
Ambassadeur een aantal vragen over de financiële sector.
Ditmaal Wytzejan de Jong van De Hypotheker.
TEKST WYTZEJAN DE JONG
Hoe ziet de dienstverlening in de financiële
dienstverlening er idealiter uit? In
hoeverre speelt ondernemerschap hierin
een rol? En het nemen van verantwoordelijkheid?
Een huis kopen is voor de meeste mensen
een spannende gebeurtenis waar
veel bij komt kijken. Het vinden van
de hypotheek die bij je past, vraagt om
betrouwbaar, goed en persoonlijk advies.
En een hypotheek die je nu afsluit,
moet ook in de toekomst betaalbaar
zijn en meebewegen met veranderingen
in je werk en je privéleven. Om tot
de beste keus te komen voor zo’n duurzame
oplossing, vergelijken we alle partijen
die hypotheken aanbieden. En we
begeleiden onze klanten met een persoonlijk
advies op maat. Daarmee bieden
we hen de zekerheid dat hun geldzaken
goed geregeld zijn én blijven.
Elk jaar nodigen we onze klanten
uit voor de Jazeker Check. We stellen
vragen over hun persoonlijke en financiële
situatie. En we nodigen ze uit als
er belangrijke veranderingen zijn: gebeurtenissen
in hun leven of nieuwe
producten en ontwikkelingen die van
invloed kunnen zijn op hun lopende
hypotheek. We staan dus écht naast
onze klanten en willen er op elk moment
voor hen zijn!
Ondernemerschap en verantwoordelijkheid
vragen om actief klantbeheer.
Een advies is en blijft een momentopname;
de financiële situatie
van klanten verandert steeds. Wij willen
hen de weg wijzen in de vaak complexe
materie en ervoor zorgen dat ze
de hypotheek krijgen die het beste past
”BETROUWBAARHEID,
VERANTWOORDELIJKHEID,
LEF EN DAADKRACHT ZIJN
DE KERNWAARDEN VAN
DE FINANCIËLE SECTOR”
bij hun persoonlijke situatie. Daarom
investeren we ook fors in stappen op
weg naar een duurzaam hypotheekmodel.
Zo kunnen we volledig aansluiten
bij klantwensen; in de service die we
bieden, maar ook in de prijs. De klant
heeft de regie en kan kiezen via welk
kanaal en hoe het adviestraject loopt.
Wij geloven sterk in de combinatie van
online voorbereiding door de klant en
persoonlijk advies door onze adviseurs.
Wat zijn de belangrijkste kernwaarden
van de financiële sector in die nieuwe
wereld? En wat is er voor nodig om die
te bereiken?
Betrouwbaarheid, verantwoordelijkheid,
lef en daadkracht zijn de kernwaarden.
Die staan centraal in de
dienstverlening van onze adviseurs aan
hun klanten om een duurzame relatie
te onderhouden. Stel je klant centraal,
maak je klantbelofte waar en ontzorg je
klant. Doe wat je zegt en zeg wat je doet.
Om invulling te geven aan die kernwaarden
investeren we in data. Dat levert
ons veel inzicht op in gedrag, wen-
HERFST 2017 NFM | 43

AMBASSADEURS
WYTZEJAN DE JONG:
“HYPOTHEEKADVIES BLIJFT
VOOR GROTE GROEPEN
CONSUMENTEN
‘MENSENWERK’.”
44 | NFM HERFST 2017

AMBASSADEURS
sen en keuzes van klanten. Met dat inzicht
kunnen we het proces efficiënter
maken en een topkwaliteit advies geven.
Een dúúrzaam advies ook, waarmee
de klant nu en op langere termijn
beter af is.
Wat versta jij onder een nieuwe financiële
wereld? En hoever zijn we al gekomen
op dit moment?
Door de ontwikkeling van communicatiemiddelen
en online mogelijkheden
kunnen klanten de komende jaren
steeds meer zelf het adviesproces vormgeven.
Toch blijft hypotheekadvies ook
in de toekomst voor grote groepen consumenten
‘mensenwerk’. Het wordt
een proces langs meerdere kanalen.
Met innovatieve offline en online hulpmiddelen
spelen wij in op de behoefte
van de klant en geven we onze dienstverlening
toegevoegde waarde.
Technologische ontwikkelingen maken
het mogelijk om de tijdsduur van
een advies inclusief bemiddeling, en
daarmee het proces, efficiënter te maken.
En dus ook laagdrempeliger voor
de consument. We zijn betrokken bij
mooie initiatieven in de branche. Waar
ik bijvoorbeeld bijzonder trots op ben,
is de pilot ‘Handig!’ die we samen met
Florius zijn gestart. Daarmee zetten we
de eerste stap naar een volledig digitaal
aanvraagproces. Consumenten gebruiken
en downloaden persoonlijke gegevens
bij de overheid via mijnuwv.nl.
Dat maakt een fysieke werkgeversverklaring
(een tijdrovend onderdeel in de
hypotheekaanvraag) overbodig. Een hypotheekaanvraag
wordt zo voor steeds
meer klanten eenvoudiger. En, niet onbelangrijk:
ze krijgen sneller zekerheid
over hun hypotheekmogelijkheden! Er
zijn positieve resultaten geboekt en het
initiatief is inmiddels uitgebreid met
ABN Amro, ING en Rabobank.
Een andere innovatie is ons digitale
documentencentrum voor klanten
en adviseurs. Dit maakt het aanleveren
van alle benodigde documenten
voor een hypotheekaanvraag nog makkelijker
en efficiënter. Verder zijn we
met ABN Amro via Gradefix een pilot
gestart met een nieuwe service die op
basis van betalingsverkeergegevens een
analyse en risico-inschatting maakt.
Door deze gegevens krijgen we eenvoudiger
inzicht in de financiële situatie
van klanten. Ook daarmee kunnen we
het hypotheekaanvraagproces vereenvoudigen
en verbeteren.
Is een financiële sector mogelijk met
winst voor medewerkers, klanten en samenleving?
En wat is dan winst?
Voor consumenten speelt inzicht in en
grip op hun financiële situatie (nu en
later) een grote rol in hun welzijn. Dit
is dus ook direct een maatschappelijk
belang. De toegevoegde waarde van de
financiële sector zit ‘m in het invulling
geven aan deze klantbehoefte. Dat zal
in de toekomst niet veranderen, maar
de manier waaróp verandert wel, doordat
processen via meerdere kanalen
zullen lopen.
Met de beschikbaarheid van steeds
meer digitale klantinformatie kan het
proces verder worden verbeterd. De
‘reis’ die klanten afleggen als ze het
huis van hun dromen gaan kopen, willen
we van begin tot eind zo goed mogelijk
begeleiden. Op alle momenten die
ertoe doen willen we klanten een positieve
ervaring geven. De winst is een tevreden
klant. En tevreden klanten blijven
langer klant en vertellen hun positieve
ervaringen ook door.
Kunnen financieel dienstverleners bijdragen
aan het geluk/welzijn van hun
klanten? Zo ja, zouden we dit aspect beter
moeten benutten als financiële sector
en hoe doe je dat dan?
Jazeker! Inzicht en grip is ontzettend
“TEVREDEN KLANTEN
BLIJVEN LANGER KLANT EN
VERTELLEN HUN POSITIEVE
ERVARINGEN OOK DOOR”
Wytzejan de Jong
Wytzejan de Jong is sinds 1 januari
2016 ceo van De Hypotheker. Daarvoor
was hij als statutair directeur
verantwoordelijk voor het bank- en
hypotheek bedrijf van ASR. Eerder
bekleedde hij diverse senior- en executive
posities bij ABN Amro, Fidelity
en Fortis. De Jong is een verbindend
leider met een focus op resultaat.
belangrijk voor een klant. Als financieel
dienstverlener kunnen we dit zo
goed mogelijk faciliteren. Wij doen
dat door uitgebreide hulpmiddelen beschikbaar
te stellen. Zoals de track- en
trace-app, waarmee onze klanten in
het complexe en soms spannende proces
altijd actueel inzicht hebben in hun
hypotheekaanvraag. Maar ook transparantie
in je dienstverlening over bijvoorbeeld
prijs en inhoud geeft al veel
inzicht. Klanten kunnen via onze site
zelf al hypotheken vergelijken op rente
en voorwaarden, zodat ze een goed
beeld krijgen van wat er mogelijk is.
Gevolgd door een persoonlijk advies op
maat, dat de klant zekerheid biedt over
het gekozen product.
Wat draag je zelf bij om een betere financiële
sector te bereiken?
Bij ons is alles wat we doen gericht op
het continu verbeteren van onze advieskwaliteit.
Daarmee bereiken we dat
ons aanbod past bij de behoefte van de
klant en bij de eisen die klanten en de
sector aan ons stellen. Bij de ontwikkeling
en verbetering van onze dienstverlening
werken we nauw samen met consumenten,
bijvoorbeeld door klantinterviews
en gebruikersonderzoeken te
houden en reacties en ervaringen van
klanten mee te nemen. Wij nemen onze
verantwoordelijkheid als adviesorganisatie
binnen de financiële branche en
dragen onze kernwaarden uit. Betrouwbaarheid,
verantwoordelijkheid, lef, en
daadkracht dus. Want het klantbelang
blijft voor ons altijd voorop staan! n
HERFST 2017 NFM | 45

INSPIRATIE
De redactie stelt in iedere
editie van het New Financial
Magazine vijfentwintig
‘zinnige vragen’ aan een
financieel dienstverlener
die zich in het afgelopen
kwartaal positief heeft
onderscheiden. Ditmaal
Silvia Janssen, eigenaar
Oostdam & Partners.
Zinnige
vragen
TEKST SILVIA JANSSEN | BEELD JIRI BÜLLER
46 | NFM HERFST 2017

1
Hoe wil je herinnerd worden als
financieel dienstverlener?
Iemand die ertoe doet, die verbindingen
legt en die de ondernemer helpt
om zich te bevrijden van regels en tegelijkertijd
vorm geeft aan betekenisvolle
dienstverlening. Vooral die regels, dat
fascineert me al sinds mijn studie economie.
Je bent onderdeel van het economische
systeem, dat moet je accepteren.
Maar waarom zitten de regels de
sector zo in de weg? Velen verwachten
dat regels niet veranderlijk zijn en dat
ze zwart/wit toe te passen zijn. Zij leven
liever met een checklist dan met
een eigen verantwoordelijkheid.
Wat als je regels niet als uitgangspunt
neemt maar je dienstverlening
naar je klanten toe, je belangrijkste stakeholders?
Vanuit dat perspectief kun
je je bevrijden en wordt het veel zinvoller
om met je bedrijf, risico’s en informatie
om te gaan. Ik wil iemand zijn
die meehelpt om dat andere perspectief
te ontdekken en om te zetten.
De economische werkelijkheid verandert
ook mee. Inmiddels weten we al
wel dat de rationale consument nooit
heeft bestaan. Dienstverlening moet ertoe
doen en klanten ‘belonen’ bedrijven
die betrokken zijn, die echt luisteren,
die begrijpen dat je niet zomaar en
onbeperkt middelen uit de keten kunt
ontnemen om er zelf rijker van te worden.
Er gelden andere wetmatigheden.
Ik wil graag bijdragen om die wetmatigheden
opnieuw te ontdekken, en
dus ook zo herinnerd te worden. ‘Silvia
rethinks economics’.
2
En als mens?
Gewoon, aandachtig, liefdevol,
zorgzaam, vol met mogelijkheden, geduldig
(werk ik aan!).
3
Waarom ga jij (iedere ochtend) aan
het werk?
Om betekenis te geven, ondernemers
te helpen, mijn brein te stimuleren, de
wereld te leren kennen en steeds opnieuw
te ontdekken waar ik kan helpen
en vorm kan geven.
4
Op welke (zakelijke) beslissing ben
je het meest trots?
Eigenaar worden van Oostdam & Partners,
en vanuit een beleidsmatige functie
losgelaten worden in een commerciële
omgeving. Een sprong in het diepe
die ik samen met Paul Oostdam heb
mogen ervaren. Een tweede beslissing
waar ik nu trots op ben is de rustperiode
van acht maanden in het afgelopen
jaar. Eerst schaamde ik me, ik
hield het niet vol, het was teveel. Maar
later ben ik gaan ervaren dat ik daarmee
juist ruimte gaf om mijn nieuwe
moederrol ruimte te geven. Dat heeft
me gereset en maakt dat ik nu niet vanuit
een moeten maar vanuit kracht onderneem.
5
En op welke het minst?
Dat ik dacht dat als ik maar harder
ga rennen dat ik dan het verst kom.
Maar ik heb geleerd dat je daarmee
juist gaat ronddraaien in een cirkel
zonder uitzicht op meer. En ik heb ook
zeker een aantal mislukte projecten in
mijn portfolio, zoals een geflopte e-learning
en een niet voltooide bijdrage in
een start-up.
6
Wat is de mooiste eigenschap van
een mens?
Dat hij kan vergeven (vooral ook zichzelf,
dat is het moeilijkste). Dat hij meer
is dan alleen het ego en zijn kritische
alter-ego. Dat hij kan liefhebben. En dat
er achter die sluier een mooi innerlijk
weten schuilgaat. Maar is dat een eigenschap
van de mens of van het leven?
“EIGENLIJK IS HET GEK
DAT WE, ZEKER IN DE
FINANCIËLE SECTOR,
DE RATIO ZO HARD
VERTROUWEN EN LOVEN”
7
INSPIRATIE
Zijn mensen van nature goed of
slecht?
Absoluut goed! Ik sluit mijn ogen niet
voor het slechte maar kies ervoor om te
vertrouwen op goedheid.
8
Welk dier kan de aarde wel missen?
Ik identificeerde mezelf wel eens met
dat snuffelende jonge everzwijn dat al
snuffelend op avontuur ging in het grote
bos, nou die doler kunnen we nu wel
missen. Die rol ontgroei ik langzaam
en maakt steeds meer plaats voor meer
zelfbewustzijn.
9
Ben je meer rationeel of meer intuïtief
ingesteld? Is er zakelijk en
privé een verschil?
In wezen ben ik intuïtief, en vanuit deze
intuïtie benader ik de ratio. Ik heb me
aangeleerd dat ik niet vanuit intuïtie het
zakenleven inga maar vanuit een verstandelijke
overtuiging. Met een enorme
wilskracht heb ik me heel veel kennis eigen
gemaakt. En nu ben ik dat weer aan
het afleren en probeer ik steeds meer
mijn intuïtie terug te vinden en van
daaruit beslissingen te nemen. Eigenlijk
is het gek dat we, zeker in de financiële
sector, de ratio zo hard vertrouwen en
loven. Nu ik weer opnieuw steeds meer
contact maak met mijn intuïtie merk ik
hoe mooi en wijs het is als je vanuit je
eigen intuïtie ook de ratio kunt aansturen.
Dan werken ze samen in plaats van
dat ze tegenpolen zijn. Dat maakt mijn
werk een stuk aangenamer en betekenisvoller.
Die wijsheid zit niet in je hoofd
maar is veel dieper geworteld.
10
Wat is de mooiste herinnering
uit jouw leven?
Zittend op een steen middenin de bergen
kijkend naar de heldere waterstroom
en opeens de wereld en mijn leven
overzien. Dat is ware magie.
11
Als je een boek zou schrijven,
wat zou de titel dan zijn?
Wat dacht je van een vervolg op mijn
boek ‘Zorgplicht loont’? Met als titel
‘Zorgplicht in een ander licht’?
HERFST 2017 NFM | 47

INSPIRATIE
12
Door wie of wat word jij geïnspireerd?
Een gedachte, een beeld, een woord,
een gedicht: als je in rust bent zie je
zoveel mooie inspiratiebronnen. Maar
de grootste inspiratie haal ik uit de
stilte die ik creëer met kundalini yoga
en de vele stapels boeken. Dol op de
diepere lagen in verhalen en wereldwijsheden.
13
Wat vind je echt mooi? Kun je
uitleggen waarom?
Als je voelt dat je leeft, dat het past, dat
het verbindt, die stilte, die vrede achter
alles. Ach, dat heilige gevoel is los
van vorm en kun je niet in woorden uitdrukken.
14
Draag je bij aan een groenere of
duurzamere wereld?
In het klein misschien, door niet in alles
zo hard mee te doen in de weggooimaatschappij.
Een kleine moestuin.
Met zorg voor mijn omgeving.
15
Geef je aan goede doelen? Geloof
je in het nut ervan?
Fijn als mensen goede doelen steunen
en daarmee een betere wereld creëren.
Ik sta daar wel voor open maar heb nog
niet met hart en ziel aan een bepaald
doel verbonden.
16
Is het leven op aarde een illusie
of is het leven de enige realiteit?
Laten we het op een feestje houden, ik
geloof dat iedereen hier wat te leren
heeft. Je kunt het maar beter dansend
proberen dan lijdend. Iedere keer als
me dat wel lukt word ik een completer
en gelukkiger mens.
17
Ja.
18
Geloof je in een leven na de
dood?
Zou je eeuwig willen leven?
Nee, dat lijkt me saai. Als mijn
les is geleerd kom ik liever weer voor
een volgende fase terug in een nieuwe
toestand.
19
20
Ben je bang voor de dood?
Nee.
Waar haal jij troost/steun vandaan?
Bij mijn man, kinderen, vriendinnen,
familie en (werk-)vrienden en soms ook
‘toevallige’ passanten die me een inzicht
brengen. Of een wandeling in de
bossen of bergen. Of een meditatie. Of
opgaan in de vele mooie boeken en verhalen.
Of in het geloof.
21
“IEDEREEN HEEFT WAT TE
LEREN HIER EN DAT KUN JE
MAAR BETER DANSEND
PROBEREN DAN LIJDEND”
Wat versta jij onder liefde?
Het mooiste wat je iemand kunt
schenken, is je volledige aandacht en
overgave in het moment. Juist in een
jachtig en vluchtig bestaan waarin personen
vaak ver weg verwijderd zijn van
zichzelf kan een beetje liefdevolle aandacht
het verschil maken. Wat als iedereen
iedere dag een zaadje liefde zou
planten? Dan zouden we samen de wereld
mooier maken. Zakelijk klinkt dat
wel zweverig, maar veel ondernemersperikelen
krijgen vanzelf ruimte als je
er over spreekt en de ander zich daar
voor openstelt. Liefde is in deze context
ook niet de juiste term. Maar een beetje
meer aandacht en echt luisterend oor
voor het lijden en het probleem van de
“HET MOOISTE WAT JE IEMAND
KUNT SCHENKEN, IS JE
VOLLEDIGE AANDACHT EN
OVERGAVE IN HET MOMENT”
ander, daar bouw je de beste klantrelatie
mee op.
22
Ben jij honderd procent verantwoordelijk
voor je eigen leven?
Ja, maar tegelijkertijd besef ik dat ik
daar ook nog wel wat te leren heb. Ik
merk dat ik nog steeds onder invloed
sta van wat anderen vinden en denken.
Mijn moeder, mijn man, mijn vrienden,
mijn zakenrelaties. De neiging om
me aan te passen en te dienen is hardnekkig
aanwezig. Met als gevolg dat ik
de resultaten en mijn levensgeluk niet
volledig in eigen hand leg. Mooi streven
om daar in 2017 verdere stappen in te
zetten.
23
Welke levenswijsheid zou je je
kinderen op dit moment willen
meegeven?
Vind de stilte in de drukte, ervaar wie je
wezenlijk ben, trek met die wijsheid de
wereld in en leef en vier je leven. Voor
nu zijn Sam en Roos nog klein en hebben
ze vooral veel zorg en liefde nodig,
een basis van vertrouwen. En dat geef
ik ze door aandacht en liefde en vooral
ruimte voor eigen ontdekkingen.
24
Welke levensvraag zou jij graag
voor je dood beantwoord zien?
Ik ben zo nieuwsgierig naar mijn ware
aard en met welke boodschap ik hier
op aarde rond loop. Dat is zo moeilijk
grijpbaar. De richting wordt met de jaren
wel duidelijker maar wat is het nu
exact? Welke taken kan ik vervullen
binnen Oostdam & Partners? Maar voor
die antwoorden moet ik eerst mijn leven
leven…
25
Wat moet je voor je dood ooit
nog een keer absoluut hebben
gedaan?
Vandaag bedacht ik me dat ik een weekendje
met mijn moeder weg wil om
haar de vragen te stellen die ik nog niet
heb gesteld. En een huttentocht of retraite
in de Oostenrijkse bergen… En
verder gewoon mijn leven doorleven
met een streven om van de avonturentocht
te genieten. n
48 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
De stichting New Financial
Forum heeft een set
overtuigingskaarten voor de
sector ontwikkeld. De set is
bedoeld om een het-kan-wel
mentaliteit op weg naar een
betere financiële sector te
bevorderen.
Overtuig
jezelf
Remco van Straalen, houthandel Van Straalen.
De set bestaat uit 24 overtuigingskaarten
en een esdoornhouten
kaartenhouder,
verpakt in een fraai
vormgegeven doos. Aan de
ene zijde van de kaarten tref
je overtuigingen aan waarom het nooit
wat wordt met de sector. Overtuigingen
die we dagelijks horen in de praktijk.
Het New Financial Forum heeft ze omgedraaid.
Met als doel om de het-kanwel
mentaliteit op weg naar een betere
financiële sector te bevorderen.
De kaarten zijn voor dagelijks gebruik.
Je kunt bijvoorbeeld elke ochtend een
kaart kiezen en deze in de houten houder
plaatsen. Vraag je vervolgens af in
welke situatie je voor de het-kan-niet
variant kiest en wanneer voor het-kanwel.
Je kunt ook een kaart met je collega’s
trekken. Het biedt inzicht en reikt
mogelijkheden aan.
VAKMANSCHAP
De set is gemaakt door vaklieden met
een hart voor hun vak. Zo is de houder
gemaakt door Houthandel van Straalen
uit Utrecht, een familiebedrijf opgericht
in 1958, en de doosjes door Van
der Louw Drukwerk en Verpakkingen
uit Berkel en Rodenrijs, dat in 1972 is
opgericht. Het New Financial Forum
kiest bewust voor samenwerking met
echte vaklieden, juist omdat het aspect
vakmanschap in de financiële sector
ten onrechte nogal eens onderbelicht
is. De handgemaakte set kost 17,50 euro
per stuk (incl. btw, excl. verzendkosten)
en is te bestellen via
www.newfinancialforum.nl.
Wim van der Louw, Van der Louw
drukwerk en verpakkingen.
HERFST 2017 NFM | 49

HET ROER OM
Vier suggesties die de sector gezamenlijk kan oppakken om een
brug te slaan naar de samenleving. Dit was het idee dat de stichting
New Financial Forum, Bureau DFO en Obvion aan een aantal bedrijfsgenoten
voorhield met de intentie één van de ideeën gezamenlijk
te realiseren. De avond leverde meer op dan gehoopt. Niet alleen
boeiende gesprekken over wezenlijke onderwerpen, maar ook
werden twee ideeën door verzekeraars en adviseurs daadwerkelijk
omarmd. Deze ideeën worden uitgewerkt en gerealiseerd.
Brug naar de
samenleving
TEKST WILLEM VREESWIJK | BEELD MICHAEL GAIDA
De stichting New Financial JONGEREN EN ZEKERHEID
Forum bundelt krachten, Het eerste idee werd gepresenteerd
ideeën, inspiratie en best door Jurjen Oosterbaan. Volgens Oosterbaan
is de sector op leeftijd, zijn er
practices van positief ingestelde
mensen die gezamenlijk
een bijdrage leveren den van de financiële sector en hoe
veel aannames over wat jongeren vin-
aan een gezonde en gerespecteerde financiële
sector. De sector is de bloeds-
we als bedrijfstak vaak het directe con-
jongeren zich gedragen, maar missen
omloop van de samenleving. Om een tact met de jongeren zelf. We lijken als
gezonde bloedsomloop te behouden of sector onvoldoende zichtbaar bij deze
de bloedsomloop opnieuw gezond te doelgroep. Om dit te veranderen, zul je
maken is continue actie van binnen uit op zijn minst moeten weten wat er leeft
de sector nodig. Hierdoor floreert de samenleving
en herstelt het vertrouwen rum zou bijvoorbeeld het initiatief
onder jongeren. Het New Financial Fo-
in de sector. Dat klinkt mooi, maar hoe kunnen nemen voor een jongerenpanel
doe je dat dan? Het New Financial Forum
bedacht een viertal mogelijkheweegt,
wat hun leefwereld is en hoe ze
met als doel te leren wat jongeren beden
om gezamenlijk een brug naar de tegen onze sector en tegen risico’s aankijken.
Dit zou kunnen in samenwer-
samenleving te slaan. Dit omdat een
brug steviger wordt als je hem samen king met scholen. De visie van jongeren
kun je op diverse manieren met de
bouwt en omdat iedere nieuwe reis met
een eerste stap begint. De vier suggesties
werden op verzoek van het New Fi-
sector delen (nieuwsbrieven, vlogs, etc).
nancial Forum ingeleid door een aantal
branchegenoten.
DE GEEST EN DE WET
Het idee over de ethiek van het adviseren
werd ingeleid door Winnie Verolme
manager Klantbeleving Obvion.
Volgens Verolme zijn er uitspraken van
Kifid waarbij je als financieel dienstverlener
in het gelijk wordt gesteld, maar
waarvan je toch een knoop in de maag
krijgt. Het zijn schrijnende gevallen
waar je als sector misschien toch je verantwoordelijkheid
voor zou moeten nemen,
ook al is het wettelijk gezien niet
verplicht. Idee is om voorbeelden van
deze schrijnende gevallen te verzamelen
en te delen met de sector. Je zou
wellicht ook een Raad van Wijzen kunnen
samenstellen die meedenkt over
oplossingsrichtingen voor dilemma’s.
Zo’n advies is dan niet bindend, maar
geeft richting aan. Een soort van moreel
beraad per bedrijf.
DE SECTOR IN DE SAMENLEVING
Het derde idee werd ingeleid door Boudewijn
van Uden (a.s.r.). Hoe kan het
New Financial Forum bijdragen om de
maatschappelijke rol die de financiële
sector heeft beter over het voetlicht
te krijgen. Financieel dienstverleners
50 | NFM HERFST 2017

HET ROER OM
doen al veel. Er zijn coaches voor mensen
in financiële problemen, ze staan
voor de klas, doen aan financiële educatie
en helpen de minder draagkrachtigen
in de samenleving. Daarnaast mag
ook duidelijker over het voetlicht komen
hoe de sector daadwerkelijk opereert:
wat gebeurt er als je onderneming
afbrandt, etc. De acties om mensen
met problemen daadwerkelijk verder
te helpen, mag niet uitmonden in
reclame. Een van de mogelijke ideeën
is het oprichten van een helpdesk met
ondersteunende financiële dienstverlening
voor mensen die bij de Voedselbank
zijn terechtgekomen.
CULTUREN EN ZEKERHEID
De vierde suggestie werd ingeleid door
Willem Vreeswijk, oprichter van de
stichting New Financial Forum. Nederland
is een divers land waar heel veel
verschillende culturen bij elkaar komen.
Alleen al in Amsterdam worden
meer dan 300 verschillende talen gesproken.
Nederland is een smeltkroes
van verschillende culturen. En dat is
het altijd geweest. De uiteindelijke oplossing
zal liggen in de bereidheid om
elkaars culturen te erkennen en in elkaars
culturen te verdiepen. Hier kan
de financiële sector aan bijdragen. Niet
“EEN BRUG NAAR DE
SAMENLEVING WORDT
STEVIGER ALS JE
HEM SAMEN BOUWT”
alleen om elkaar beter te begrijpen,
maar wellicht ook om betere diensten
en producten te ontwikkelen voor bepaalde
doelgroepen. Vandaar dat we
beter in kaart moeten brengen hoe bijvoorbeeld
Moslims, Joden, Hindoestanen
en Boeddhisten op onderdelen anders
kijken naar zaken als zekerheid,
pensioen, verzekering van eigendommen.
Misschien kunnen we een voorbeeld
nemen aan de uitvaartbranche,
waar al een uitvaart mogelijk is in nagenoeg
elke gewenste culturele traditie.
Te denken valt aan een event, onderzoek
of een panel dat de financiële
sector meer inzicht geeft in de behoeften
van diverse culturen.
De ideeën ‘leren van jongeren’ en
‘de sector in de samenleving’ werden na
een zinnige en pittige dialoog omarmd
en zullen in groepen worden uitgewerkt
en opgeleverd. Wordt vervolgd. n
HERFST 2017 NFM | 51

NAWOORD
Het roer om
De systemen die we ooit samen hebben gecreëerd
behoren niet meer bij de behoeften van
vandaag. Je ziet dan ook dat duizenden mensen
opstaan om anders te werken, anders te ondernemen,
hun leven anders in te richten. Steeds
meer mensen nemen de verantwoordelijkheid
om een samenleving te bouwen waar ze wel in
geloven, wel in willen leven, wel aan willen bijdragen. Meer
en meer bedrijven beseffen dat winst pas winst is als iedereen
wint.
Op Radio EenVandaag mocht ik als Optimist mijn verhaal
doen. Ik sprak de Koning aan. Een oproep derhalve aan alle
Nederlanders:
Nederland is een prachtig land, een voorrecht hier geboren te mogen
zijn. Waar anders in de wereld vind je zoveel vrijheid, ondernemerschap
en welvaart. Waar anders zijn er zoveel mogelijkheden om
jezelf te ontwikkelen, jezelf te zijn en je uit te spreken?
U heeft een prachtige vrouw, drie schitterende kinderen en straks
hopelijk fantastische kleinkinderen. We zijn het aan onze kinderen verplicht
om een leefbare wereld achter te laten en met elkaar te bouwen
aan die betere wereld.
Toch zien we dat onze samenleving op tal van punten vastloopt.
Er is veel onvrede in Nederland, onvrede die veelal voortkomt uit angst
om het bestaande te verliezen.
Voor veel mensen ontbreekt het perspectief. Na
de Tweede Wereldoorlog zijn we aan de opbouw begonnen
met als doel dat onze kinderen het altijd beter
zouden krijgen dan wij. Daar is nu geen sprake
van. De angst is er dat onze kinderen en kleinkinderen
het minder zullen krijgen dan wij.
Er zijn veel problemen in de wereld. Nederland
heeft de middelen, de mentaliteit, het ondernemerschap
en de mensen om deze problemen aan te pakken
en hét gidsland te worden op weg naar een
wereld die we wel graag nalaten aan onze kinderen.
Door deze rol op te pakken, bieden we onszelf,
alle Nederlanders en daarmee de wereld perspectief
“IN HOEVERRE
HOUDEN WE
SYSTEMEN IN STAND
DIE WE DIEP VAN
BINNEN VERFOEIEN”
voor de toekomst. Dat perspectief is niet een nieuw business model dat
het oude vervangt en waarmee we onze rijkdommen veilig kunnen stellen.
Het perspectief is een mooiere, liefdevolle plek voor iedereen.
Op allerlei gebieden en in allerlei sectoren laten al heel veel mensen
zien hoe het anders kan. Niet door vast te houden aan het bestaande,
maar door uit bestaande systemen te stappen die ons ooit van
dienst waren maar waarin we nu gevangen zitten. Door ons met andere
manieren van werken, denken en doen een nieuw perspectief aan
te reiken. Al deze mensen bouwen met tal van succesvolle initiatieven
aan die mooiere samenleving. Vreemd genoeg zijn ze nog maar weinig
zichtbaar. En daar willen we graag wat aan doen.
U zult versteld staan hoeveel mensen zijn opgestaan en hoeveel samenhang
er is tussen al deze mensen. Het is de hoogste tijd om Nederland
al deze voorbeelden uit al deze verschillende sectoren te laten zien,
zodat nog meer mensen dit willen en kunnen oppakken. Voor wie ook
alweer? Voor uw en onze kinderen en kleinkinderen.
Het New Financial Forum wil graag een bijdrage leveren om
dat nieuwe perspectief dichterbij te brengen. Dat perspectief
is niet buiten ons. Integendeel. Hamvraag is: in hoeverre kan
en wil ik een bijdrage leveren aan een wereld waar ik graag
in leef of wil ik systemen in stand houden die ik diep van
binnen verfoei? Als we deze vragen eerlijk beantwoorden en
ernaar gaan handelen, veranderen we uiteindelijk
ook de koers van olietankers. Een mooi
perspectief.
Veel inspiratie toegewenst met dit themanummer.
En vergeet ondertussen niet je op de
site van het New Financial Forum in te schrijven
voor de bijzondere workshop van Max
Wohlgemuth Kitslaar op 5 oktober in Utrecht.
Een must go voor avonturiers, nieuwsgierige
ondernemers en iedereen die graag van betekenis
wil zijn. n
WILLEM VREESWIJK
willem@willemvreeswijk.com
HERFST 2017 NFM | 53

AMBASSADEURS
Het New Financial Magazine is de
van de Ambassadeurs
• Bernold van den Aardweg | DAK
Intermediairscollectief
NEWFINANCIALFORUM.NL/BERNOLD-VAN-DEN-AARDWEG
• Roy van den Anker | MultiSafe
NEWFINANCIALFORUM.NL/ROY-VAN-DEN-ANKER
• Martin van Arendonk | Univé
NEWFINANCIALFORUM.NL/MARTIN-VAN-ARENDONK
• Bjørn Aris | Return on People
NEWFINANCIALFORUM.NL/BJORN-ARIS
• Armand Baas Becking | DELA
NEWFINANCIALFORUM.NL/ARMAND-BAAS-BECKING
• Jeroen Bais | Next Step Factory
NEWFINANCIALFORUM.NL/JEROEN-BAIS
• Ferdinand Bakker | Schouten Zekerheid
NEWFINANCIALFORUM.NL/FERDINAND-BAKKER
• Pieter van den Ban | Univé
NEWFINANCIALFORUM.NL/PIETER-VAN-DEN-BAN
• Jelle Bartels | Next Step Factory
NEWFINANCIALFORUM.NL/JELLE-BARTELS
• Ewald Bary | Lindenhaeghe
NEWFINANCIALFORUM.NL/EWALD-BARY
• Ron Bavelaar | Yarden
NEWFINANCIALFORUM.NL/RON-BAVELAAR
• Robin van Beem | Polis Advocaten
NEWFINANCIALFORUM.NL/ROBIN-VAN-BEEM
• Johanneke Behrend | AEGON
NEWFINANCIALFORUM.NL/JOHANNEKE-BEHREND
• Ted van den Bergh | Triodos Foundation
NEWFINANCIALFORUM.NL/TED-VAN-DEN-BERGH
• Toon Berendsen | VVP
NEWFINANCIALFORUM.NL/TOON-BERENDSEN
• Egbert Berkhoff | NNEK
NEWFINANCIALFORUM.NL/EGBERT-BERKHOFF
• Joke Bijleveld | Achmea Academy
NEWFINANCIALFORUM.NL/JOKE-BIJLEVELD
• Thom Boot | Thomorrow LifePlanning
NEWFINANCIALFORUM.NL/THOM-BOOT
• Mark Boskamp | Stichting LEF
NEWFINANCIALFORUM.NL/MARK-BOSKAMP
• Yvonne Bouman | Florijn College
NEWFINANCIALFORUM.NL/YVONNE-BOUMAN
• Kevin Bourgonje | a.s.r.
NEWFINANCIALFORUM.NL/KEVIN-BOURGONJE
• Jules Brader | De Goudse
NEWFINANCIALFORUM.NL/JULES-BRADER
• Nanda Bramer | MY Organization
NEWFINANCIALFORUM.NL/NANDA-BRAMER
• Michiel Brandt | SVC Brandt Advies
NEWFINANCIALFORUM.NL/MICHIEL-BRANDT
• Ad Broere | Ceder Consult
NEWFINANCIALFORUM.NL/AD-BROERE
• Arno Brons | Avéro Achmea, Voorzie
NEWFINANCIALFORUM.NL/ARNO-BRONS
• Mark de Bruijn | Obvion
NEWFINANCIALFORUM.NL/MARK-DE-BRUIJN
• Wilma de Bruijn | Eurapco
NEWFINANCIALFORUM.NL/WILMA-DE-BRUIJN
• Urjan Claassen / Quilify
NEWFINANCIALFORUM.NL/URJAN-CLAASSEN
• Klaas Coolen | Coolen Expertise
NEWFINANCIALFORUM.NL/KLAAS-COOLEN
• Marcel Coopman | Next Step Factory
NEWFINANCIALFORUM.NL/MARCEL-COOPMAN
• Kim Cramer | Emotone
NEWFINANCIALFORUM.NL/KIM-CRAMER
• Ralph van Dam | Centraal Beheer Achmea
NEWFINANCIALFORUM.NL/RALPH-VAN-DAM
• Petrosjan Damen | Sintering
NEWFINANCIALFORUM.NL/PETROSJAN-DAMEN
• Chris Das | Taurus Financiële Belevingen
NEWFINANCIALFORUM.NL/CHRIS-DAS
• Marjolein Demmers | De Groene Zaak
NEWFINANCIALFORUM.NL/MARJOLEIN-DEMMERS
• Douwe Dijkstra
NEWFINANCIALFORUM.NL/DOUWE-DIJKSTRA
• Jan Donselaar | DMA
NEWFINANCIALFORUM.NL/JAN-DONSELAAR
• Frank van den Dungen Bille
NEWFINANCIALFORUM.NL/FRANK-VAN-DEN-DUNGEN
• Joke Elzenaar | Bestuursacademie
Nederland
NEWFINANCIALFORUM.NL/JOKE-ELZENAAR
• Wilko Emmens | Allianz Nederland
NEWFINANCIALFORUM.NL/WILKO-EMMENS
• Madelon Engels | Beyond Marketing
NEWFINANCIALFORUM.NL/MADELON-ENGELS
• Patrick Eppink | Turner
NEWFINANCIALFORUM.NL/PATRICK-EPPINK
• Serge Evers | Yarden
NEWFINANCIALFORUM.NL/SERGE-EVERS
• Jolanda Franken | Obvion
NEWFINANCIALFORUM.NL/JOLANDA-FRANKEN
• Indra Frishert | Dazure
NEWFINANCIALFORUM.NL/INDRA-FRISHERT
• Nancy Gaertner | Schouten Zekerheid
NEWFINANCIALFORUM.NL/NANCY-GAERTNER
• Karin van Geelen | Yellow communicatie
NEWFINANCIALFORUM.NL/KARIN-VAN-GEELEN
• Steven Geldof / Inspirerende Hutspot
NEWFINANCIALFORUM.NL/STEVEN-GELDOF
• Annemarie Gerritsma | GAPP
NEWFINANCIALFORUM.NL/ANNEMARIE-GERRITSMA
• Jacky van de Goor | Legende
NEWFINANCIALFORUM.NL/JACKY-VAN-DE-GOOR
• Peter van Geijtenbeek | Turien & Co
NEWFINANCIALFORUM.NL/PETER-VAN-GEIJTENBEEK
• Claudia Goossen | AEGON
NEWFINANCIALFORUM.NL/CLAUDIA-GOOSSEN
• Frank Jan de Graaf / Hogeschool van
Amsterdam
NEWFINANCIALFORUM.NL/FRANK-JAN-DE-GRAAF
• René de Haan | acht!
NEWFINANCIALFORUM.NL/RENE-DE-HAAN
• Jeanette Hadderingh | NIBE SVV
NEWFINANCIALFORUM.NL/JEANETTE-HADDERINGH
• Arie Hakkennes | Arag
NEWFINANCIALFORUM.NL/ARIE-HAKKENNES
• Jan Hamburger | Turien & Co
NEWFINANCIALFORUM.NL/JAN-HAMBURGER
• Aloys Harmsen | Pensioen Support
Nederland
NEWFINANCIALFORUM.NL/ALOYS-HARMSEN
• Maurice van den Hemel | All-Insure
NEWFINANCIALFORUM.NL/MAURICE-VAN-DEN-HEMEL
• Marco Hoekstra
NEWFINANCIALFORUM.NL/MARCO-HOEKSTRA
• Liesbeth Hogervorst | Energizer
NEWFINANCIALFORUM.NL/LIESBETH-HOGERVORST
• Jack Hommel | Centraal Beheer Achmea
NEWFINANCIALFORUM.NL/JACK-HOMMEL
• Ton van Hooft | Van Hooft & Postema
NEWFINANCIALFORUM.NL/TON-VAN-HOOFT
• Gerard Hulsman | Interim en Advies
NEWFINANCIALFORUM.NL/GERARD-HULSMAN
• Sylvia Janssen | Oostdam & Partners
NEWFINANCIALFORUM.NL/SYLVIA-JANSSEN
• Jelle Jansons | Nationale-Nederlanden
NEWFINANCIALFORUM.NL/JELLE-JANSONS
• Jorad Jongeneel | AEGON
NEWFINANCIALFORUM.NL/JORAD-JONGENEEL
• Femke de Jong
NEWFINANCIALFORUM.NL/FEMKE-DE-JONG
• Wytzejan de Jong | De Hypotheker
NEWFINANCIALFORUM.NL/WYTZEJAN-DE-JONG
54 | NFM HERFST 2017

AMBASSADEURS
inspiratiebron
van het New Financial Forum
• Mark Jordens | Edmond Halley
NEWFINANCIALFORUM.NL/MARK-JORDENS
• Antoinette Kalkman | FlexFront
NEWFINANCIALFORUM.NL/ANTOINETTE-KALKMAN
• Roland van Kemenade | Verberkmoes
NEWFINANCIALFORUM.NL/ROLAND-VAN-KEMENADE
• Oskar Kemperman | Nationale-Nederlanden
NEWFINANCIALFORUM.NL/OSKAR-KEMPERMAN
• Ron van Kesteren | Stv
NEWFINANCIALFORUM.NL/RON-VAN-KESTEREN
• Lennart Kik | VVP
NEWFINANCIALFORUM.NL/LENNART-KIK
• Jan Willem Kirpestein | Spirit, Heart
& Mind Corpus
NEWFINANCIALFORUM.NL/JAN-WILLEM-KIRPESTEIN
• Pepijn van Kleef | MoneyView Research
NEWFINANCIALFORUM.NL/PEPIJN-VAN-KLEEF
• Kees Klomp / yellowBird
NEWFINANCIALFORUM.NL/KEES-KLOMP
• Wibo Koole | Create2connect
NEWFINANCIALFORUM.NL/WIBO-KOOLE
• Theo Kocken / Cardano Group
NEWFINANCIALFORUM.NL/THEO-KOCKEN
• Alexander Koene / BR-ND
NEWFINANCIALFORUM.NL/ALEXANDER-KOENE
• Wiro Kuipers | Zin in de Zaak
NEWFINANCIALFORUM.NL/WIRO-KUIPERS
• Sjoerd Laarberg | Allianz Nederland
NEWFINANCIALFORUM.NL/SJOERD-LAARBERG
• Denise Land | Financial life planner
NEWFINANCIALFORUM.NL/DENISE-LAND
• Michel van Leeuwen / Flanderijn
NEWFINANCIALFORUM.NL/MICHEL-VAN-LEEUWEN
• Peter Paul Leutscher | RedZebra Group
NEWFINANCIALFORUM.NL/PETER-PAUL-LEUTSCHER
• Michael Lieffering | eBenefits
NEWFINANCIALFORUM.NL/MICHAEL-LIEFFERING
• Michael Mackaaij | MultiSafe
NEWFINANCIALFORUM.NL/MICHAEL-MACKAAIJ
• Thom Mallant | Allianz Nederland
NEWFINANCIALFORUM.NL/THOM-MALLANT
• Gilbert Mattu | a.s.r.
NEWFINANCIALFORUM.NL/GILBERT-MATTU
• Mark de Meij | PLANgroepFS
NEWFINANCIALFORUM.NL/MARK-DE-MEIJ
• Hubrien Meijaard | Hubrien financieel
advies 2.0
NEWFINANCIALFORUM.NL/HUBRIEN-MEIJAARD
• Patrick Meijn | Allianz
NEWFINANCIALFORUM.NL/PATRICK-MEIJN
• Richard Meinders | SVC Groep
NEWFINANCIALFORUM.NL/RICHARD-MEINDERS
• Hans Ludo van Mierlo
NEWFINANCIALFORUM.NL/HANS-LUDO-VAN-MIERLO
• Constant Moolenaar | Reaal
NEWFINANCIALFORUM.NL/CONSTANT-MOOLENAAR
• Saskia van Muijsenberg / BiomimicryNL
NEWFINANCIALFORUM.NL/SASKIA-VAN-DEN-MUIJSENBERG
• Arjan Nollen | Delta Lloyd
NEWFINANCIALFORUM.NL/ARJAN-NOLLEN
• Harrie-Jan van Nunen
De Financiële Makelaar
NEWFINANCIALFORUM.NL/HARRIE-JAN-VAN-NUNEN
• Jurjen Oosterbaan Martinius | Bureau
DFO
NEWFINANCIALFORUM.NL/JURJEN-OOSTERBAAN
• Thera van Osch / OQ consulting
NEWFINANCIALFORUM.NL/THERA-VAN-OSCH
• Inge Philippart | AEGON
NEWFINANCIALFORUM.NL/INGE-PHILIPPART
• Peter Post | MoneyView Research
NEWFINANCIALFORUM.NL/PETER-POST
• Jay Ragho | Syntrus Achmea
NEWFINANCIALFORUM.NL/JAY-RAGHO
• Kathy Reinerie | Vivendi Financieel
Advies
NEWFINANCIALFORUM.NL/KATHY-REINERIE
• Hamid Ressang | RedZebra Group
NEWFINANCIALFORUM.NL/HAMID-RESSANG
• Paul Rijns | a.s.r.
NEWFINANCIALFORUM.NL/PAUL-RIJNS
• Tim Rijvers | DAK Intermediairscollectief
NEWFINANCIALFORUM.NL/TIM-RIJVERS
• Katja van Roosmalen | MKB journalist
NEWFINANCIALFORUM.NL/KATJA-VAN-ROOSMALEN
• Rolf Rozestraten | Obvion
NEWFINANCIALFORUM.NL/ROLF-ROZESTRATEN
• Eline Rugebregt / a.s.r.
NEWFINANCIALFORUM.NL/ELINE-RUGEBREGT
• Han de Ruiter | AEGON
NEWFINANCIALFORUM.NL/HAN-DE-RUITER
• Gerard van Santen | Inventiv
NEWFINANCIALFORUM.NL/GERARD-VAN-SANTEN
• Mike Schilperoort | Lindenhaeghe
NEWFINANCIALFORUM.NL/MIKE-SCHILPEROORT
• Faisal Setoe | Aegon
NEWFINANCIALFORUM.NL/FAISAL-SETOE
• Pauline Sibbel | Courage to move
NEWFINANCIALFORUM.NL/PAULINE-SIBBEL
• Wilma van der Sterre-Aarts
De Hypotheker Eindhoven
NEWFINANCIALFORUM.NL/WILMA-VAN-DER-STERRE
• Pieter van Stratum | FIDIB
NEWFINANCIALFORUM.NL/PIETER-VAN-STRATUM
• Fred Toussaint | Nationale-Nederlanden
NEWFINANCIALFORUM.NL/FRED-TOUSSAINT
• Minke Tromp | Bureau voor Toegepaste
Filosofie
NEWFINANCIALFORUM.NL/MINKE-TROMP
• Boudewijn van Uden | a.s.r.
NEWFINANCIALFORUM.NL/BOUDEWIJN-VAN-UDEN
• Ivo Valkenburg | Valkenburg bv
NEWFINANCIALFORUM.NL/IVO-VALKENBURG
• Tjibbe van der Veen | Oare Wei
NEWFINANCIALFORUM.NL/TJIBBE-VAN-DER-VEEN
• Thomas Vermeire | Figlo
NEWFINANCIALFORUM.NL/THOMAS-VERMEIRE
• Jan Verstegen | Eerste stap.nl
NEWFINANCIALFORUM.NL/JAN-VERSTEGEN
• Carla Verwijmeren | Centraal Beheer
Achmea
NEWFINANCIALFORUM.NL/CARLA-VERWIJMEREN
• Wim Vonk | Sparkling CRM
NEWFINANCIALFORUM.NL/WIM-VONK
• Jack Vos | Luyten Adviesgroep
NEWFINANCIALFORUM.NL/JACK-VOS
• Willem Vreeswijk | NFF/VVP
NEWFINANCIALFORUM.NL/WILLEM-VREESWIJK
• Owen de Vries | Heartful Banking
NEWFINANCIALFORUM.NL/OWEN-DE-VRIES
• Ruud van der Wal | Monuta
NEWFINANCIALFORUM.NL/RUUD-VAN-DER-WAL
• Ozewald Wanrooij | Neutralis
NEWFINANCIALFORUM.NL/OZEWALD-WANROOIJ
• Judith Webber | Pure Human
NEWFINANCIALFORUM.NL/JUDITH-WEBBER
• Johan Wempe / VU/FEWEB
NEWFINANCIALFORUM.NL/JOHAN-WEMPE
• Richard Weurding | Verbond van
Verzekeraars
NEWFINANCIALFORUM.NL/RICHARD-WEURDING
• Angelo Wiegmans | Bedrijf Plus
NEWFINANCIALFORUM.NL/ANGELO-WIEGMANS
• Marijn Wiersma / FMO
NEWFINANCIALFORUM.NL/MARIJN-WIERSMA
• Enno Wiertsema | Ad fi z
NEWFINANCIALFORUM.NL/ENNO-WIERTSEMA
• Marc Wilhelmus | VLPN
NEWFINANCIALFORUM.NL/MARC-WILHELMUS
• Gijs Wintzen | LEF
NEWFINANCIALFORUM.NL/GIJS-WINTZEN
• Marieke van Zuien | BNP Paribas Cardif
NEWFINANCIALFORUM.NL/MARIEKE-VAN-ZUIEN
HERFST 2017 NFM | 55

New
Financial
Magazine
Het meest inspirerende en
vooruitstrevende magazine
voor financieel dienstverleners
Boordevol Crazy Ones, Young Ones,
Innovatie, Diversiteit, Leiderschap,
Taboes, Betekenis, Rendement en
Pure winst
Het magazine is een van de uitingen van de stichting
New Financial Forum. De stichting bundelt krachten,
ideeën, inspiratie en best practices van positief ingestelde
mensen die gezamenlijk een bijdrage leveren
aan een gezonde en gerespecteerde financiële sector.
Het Forum organiseert bijeenkomsten, workshops,
faciliteert dialogen, is aanjager van vernieuwing,
voegt betekenis toe en is de stem van een innovatieve
en betrokken financiële sector.
WEES VERZEKERD VAN PURE INSPIRATIE EN
BEST PRACTICES EN MELD JE AAN OP:
www.newfinancialforum.nl