25 magazine Leef!
30.07.2020 • Views
Share Embed Flag

25 magazine Leef!

ePAPER READ
burobinnen

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

GRATIS BEZORGD IN DE ZILK<br />

NOORDWIJKERHOUT<br />

NOORDWIJK<br />

Magazine<br />

VOORJAAR 2020 #<strong>25</strong><br />

BART WISBRUN:<br />

"RECYCLING KUNST, EEN TWEEDE LEVEN VOOR HOUTEN PALLETS"

Weten wat<br />

uw tuin nodig<br />

heeft!<br />

Wij zijn een compleet tuincentrum en<br />

bieden een breed assortiment aan.<br />

U kunt bij ons terecht voor uw gehele tuin,<br />

van tuingereedschap tot tuinmeubelen, voor<br />

uw huis en dier.<br />

Daarnaast verkopen wij barbecues van o.a.<br />

Weber én bent u ook voor sfeerartikelen en<br />

leuke kado’s bij ons aan het goede adres.<br />

Kom langs en laat u inspireren en adviseren!<br />

Alles voor dieren!<br />

In ons tuincentrum vindt u alles voor uw<br />

honden, katten, knaagdieren, vogels en vissen.<br />

Heeft u advies nodig over welke producten<br />

geschikt zijn voor uw huisdier?<br />

Op de dieren afdeling van Tuinextra loopt altijd<br />

iemand rond die u er alles over kan vertellen.<br />

Van Berckelweg 51, Noordwijk<br />

www.tctuinextra.nl | Tel. 071 - 361 21 77<br />

Heeft u al onze klantenpas?<br />

Geniet van voordelen en speciale acties!<br />

Informeer bij onze kassa!

Voorwoord<br />

Mensen hebben mensen nodig,<br />

juist nu!<br />

Niet wetend dat snel daarna het Coronavirus onze levens op<br />

hun kop zou zetten lanceerde in februari het Noordwijkse<br />

college van B&W een plan om in Noordwijk een beweging<br />

op gang te brengen gericht op eenzaamheidbestrijding:<br />

Mensen hebben mensen nodig!<br />

Mensen Hebben Mensen Nodig<br />

Het doel van die beweging is mensen met elkaar te verbinden opdat zij<br />

zich minder eenzaam voelen. Maar ook het bevorderen van algemeen<br />

welbevinden en geluk zijn belangrijke doelen. Dat is nodig, want de<br />

cijfers liegen er niet om. Landelijk ervaart 43% van de bevolking<br />

gevoelens van eenzaamheid en bij 10% is er zelfs sprake van ernstige<br />

eenzaamheid. Ook in Noordwijk gaat het dus om duizenden mensen<br />

voor wie gevoelens van eenzaamheid een probleem in hun leven is.<br />

Op het moment dat deze <strong>25</strong>ste editie van LEEF! uitkomt is er voor ons<br />

allemaal nog een belangrijke reden bijgekomen om meer naar elkaar<br />

om te zien.<br />

Het coronavirus dwingt ons aan de ene kant om afstand van elkaar te<br />

houden, maar aan de andere kant vraagt het ook om oog te hebben voor<br />

de ander en de helpende hand te bieden waar dat nodig is. Gelukkig zien<br />

we nu allerlei initiatieven ontstaan om elkaar een beetje te helpen,<br />

bijvoorbeeld de campagne #effewatdoen van Welzijn Noordwijk die<br />

erop is gericht om vrijwilligers te verbinden met degenen die hulp of<br />

ondersteuning kunnen gebruiken.<br />

Dit jaar vieren we dat we na het einde van de Tweede Wereldoorlog al<br />

75 jaar in vrijheid leven. Een heel uitgebreide agenda ligt klaar van<br />

herdenkingen, vieringen, lezingen, concerten en theatervoorstellingen.<br />

In dit nummer leest u er alles over, maar of het allemaal door kan gaan<br />

zullen we moeten afwachten. Houd de media dus in de gaten!<br />

Het is een extra dik nummer geworden met vele verhalen van<br />

Noordwijkers over hoe zij die oorlogsjaren hebben doorgemaakt en wat<br />

er zich allemaal afspeelde achter de muur langs onze mooie stranden.<br />

Wist u bijvoorbeeld dat er destijds 4500 mensen vanwege gedwongen<br />

evacuatie hun woning moesten verlaten?<br />

Enfin, laten we optimistisch blijven. En als u dan toch binnen moet<br />

blijven heeft u nu in ieder geval heel wat te lezen.<br />

Blijf gezond!<br />

Frans Bruinzeel<br />

Redactievoorzitter<br />

3

Welzijn Noordwijk help telefoon: 0 7 4 3<br />

Door alle gebeurtenissen rond het Coronavirus zijn De Wieken en Het Trefpunt tijdelijk gesloten.<br />

Alle activiteiten zijn opgeschort en dat is voor velen een groot gemis. Geen contact meer met<br />

vrienden en geen praatje meer met elkaar.<br />

Wil je je aanmelden om iemand te helpen als het gaat om boodschappen doen of een sociaal<br />

praatje? Of heb je zelf iemand nodig om een boodschap/medicijn voor je te halen of heb je<br />

behoefte aan een praatje? Bel dan naar Welzijn Noordwijk op werkdagen van 09.30 tot 15.30 uur.<br />

Wij zijn bereikbaar op telefoonnummer 071 711 4334. Wij proberen elkaar op deze manier<br />

zoveel mogelijk te ondersteunen. Dit doen wij in samenwerking met de ouderenbonden van<br />

Noordwijk. Ben je al een initiatief gestart om hulp te organiseren? Neem dan ook contact met ons<br />

op, zodat we alles zo goed en centraal mogelijk voor alle Noordwijkers kunnen coördineren.<br />

6<br />

1<br />

Cover: Houtkunstwerk<br />

gemaakt door Bart Wisbrun<br />

Colofon<br />

Magazine <strong>Leef</strong>! is een uitgave van Buro Binnen<br />

in samenwerking met gemeente Noordwijk.<br />

Magazine <strong>Leef</strong>! verschijnt vier keer per jaar.<br />

Editie 26 verschijnt juni 2020.<br />

REDACTIE: Yvonne Andrée Wiltens,<br />

Harm Dragt, Frans van Duijn, Guus de Jong,<br />

Willem van den Haak, Marieke Kamer-Voorn,<br />

May-lisa de Laat, Caroline Spaans en<br />

Sybylle Kroon.<br />

CONCEPT, VORMGEVING EN FOTOGRAFIE:<br />

Pauline de Ruiter en Thomas Steenvoorden<br />

Buro Binnen, Noordwijk<br />

REDACTIEADRES EN ADVERTEREN:<br />

Redactie Magazine <strong>Leef</strong>!<br />

Voorstraat 29, 2201 HL Noordwijk<br />

redactieleef@burobinnen.nl<br />

Tel. 06 54 96 17 16<br />

www.<strong>magazine</strong>leef.nl<br />

VERSPREIDING: Magazine <strong>Leef</strong>! wordt gratis huis<br />

aan huis verspreid in heel Noordwijk, 18.500 expl.<br />

© Magazine <strong>Leef</strong>! 2020. Niets uit deze uitgave mag<br />

op welke manier dan ook worden gereproduceerd<br />

zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming<br />

van de uitgever.<br />

Dit huis-aan-huis <strong>magazine</strong> wordt elk kwartaal<br />

gratis bezorgd bij alle Noordwijkers en<br />

is de spreekbuis van haar participanten als<br />

het gaat om communicatie in het sociale<br />

domein. Daarnaast zoekt de redactie naar<br />

onderwerpen die betrekking hebben op<br />

het welzijn van de Noordwijkers in de<br />

meest brede zin van het woord. Ideeën<br />

of suggesties? Laat het ons weten!<br />

redactieleef@burobinnen.nl<br />

Onze nieuwe burgemeester<br />

2<br />

4<br />

Oorlogsherinneringen<br />

Koen<br />

van Toen<br />

Noordwijk achter de Muur<br />

Bijzondere manege<br />

3 3<br />

De wederopbouw<br />

4 4

5<br />

Ria Duivenvoorden<br />

5<br />

Wim Siemerink<br />

5<br />

De strijd van Jelle van Duijn<br />

Inhoud<br />

04 Voorwoord<br />

Frans Bruinzeel<br />

06 Onze nieuwe burgemeester<br />

Wendy Verkleij-Eimers<br />

12 Bart Wisbrun<br />

Kunstenaar met moed<br />

15 Noordwijk achter de Muur<br />

Vijf persoonlijke verhalen<br />

over de oorlogstijd<br />

20 Jan van Bohemen<br />

Soldaat als vriend<br />

26 Hans Fles<br />

Engelandvaarder verraden<br />

30 Gebroeders Van Duin<br />

Vader gesneuveld bij Moerdijk<br />

34 Leo Kerkvliet<br />

Getuige van brand Vredebest<br />

36 No Limits<br />

Een bijzonder manege<br />

40 Koen Marijt<br />

‘Sperrgebiet’ in Noordwijk<br />

44 De Wederopbouw<br />

Noordwijk na WOII<br />

48 De Oude Dorpskern<br />

Rondwandeling al 40 jaar<br />

50 Wim Siemerink<br />

Koestert Noordwijk<br />

54 Ria Duivenvoorden<br />

Sporten houdt mij jong<br />

56 Puzzel<br />

58 Jelle van Duin<br />

Een tweede kans<br />

60 Veldzicht<br />

Kruidentuin bloeit<br />

64 Michel van Dam<br />

De Visserskapel<br />

66 Caroline van Keteren<br />

Voelt zich vrij<br />

voja 00- umr2<br />

Special 7 jaar Vrijheid<br />

Dit jaar is het thema van de gemeente Noordwijk;<br />

75 jaar Vrijheid. In deze speciale editie, met twee<br />

covers, geven we onze lezers een overzicht van<br />

alle activiteiten die met steun van de gemeente,<br />

dit jaar worden georganiseerd. Bij het ter perse<br />

gaan van dit nummer brak het Coronavirus uit.<br />

We weten inmiddels dat een aantal organisaties<br />

overwegen hun evenement af te lasten of te<br />

verplaatsen. Volg voor de laatste stand van zaken<br />

de media en voorkom teleurstelling.<br />

Priiatn<br />

08 Gemeente Noordwijk<br />

Aanpak eenzaamheid<br />

18 Groot Hoogwaak<br />

Een fijne plek<br />

22 Welzijn Noordwijk<br />

#FF Wat doen<br />

28 Bibliotheek<br />

Bollenstreek betogen<br />

32 ‘s Heeren Loo<br />

Drie maanden Reuring<br />

38 Grand Hotel Huis ter Duin<br />

Trots op Michelin ster<br />

42 Topaz<br />

Zorg in eigen woning<br />

52 Noordwijkse woningstichting<br />

Gefuseerd met Stek<br />

65 Sportarts Lex Mulder<br />

68 Ouderenbonden<br />

69 Coronavirus<br />

Rode Kruis voorlichting<br />

Priiatnvn<br />

mgzn ef!<br />

Gemeente Noordwijk • Welzijn<br />

Noordwijk • De ouderenbonden ANSV<br />

en KBO • Woonzorgcentrum Groot<br />

Hoogwaak • ‘s Heeren Loo, zorg voor<br />

mensen met een verstandelijke<br />

beperking • Bibliotheek Bollenstreek<br />

• Noordwijkse Woningstichting/Stek<br />

• Grand Hotel Huis ter Duin<br />

• Woningstichting Padua<br />

• Topaz Munnekeweij

Interview<br />

Burgemeester<br />

Ze is as we speak ruim 50 dagen burgemeester van<br />

Noordwijk en Wendy Verkleij (56) heeft er zin in. “Ik vind<br />

Noordwijk fantastisch en dynamisch. Ik houd er van om<br />

opnieuw te verbinden, een overkoepelende kracht te creëren<br />

en daarbij jezelf te blijven in je eigen kern. In Uitgeest waren<br />

we bezig in het derde jaar van de ambtelijke fusie en daarvoor<br />

had ik, als wethouder, een bestuurlijke fusie achter de rug in<br />

Bodegraven-Reeuwijk” Met andere woorden: ze kent het<br />

klappen van de fusiezweep.<br />

.<br />

TEKST CAROLINE SPAANS<br />

BEELD BURO BINNEN<br />

.<br />

Vrijheid:<br />

besef heel goed wat<br />

dat voor je betekent!

De burgemeesterskamer in het Noordwijkse gemeentehuis<br />

ademt ondanks de statige uitstraling, een laagdrempelige,<br />

informele sfeer. En afgezien van het feit dat ik haar niet<br />

tutoyeer, is die sfeer geheel inherent aan de wijze waarop onze<br />

burgermoeder zich opstelt: warm en toegankelijk. Hoe ziet ze<br />

zichzelf eigenlijk? “Betrokken. Betrouwbaar. Een mensenmens.<br />

To the point. What you see is what you get. Ik sta niet<br />

op de barricade, maar ik houd wel van open gesprekken en<br />

daarbij ga ik uit van vertrouwen. Dat vind ik heel belangrijk.”<br />

Kwaliteit<br />

Naast tijdelijk waarnemend burgemeester Jon Hermans,<br />

heeft Noordwijk noch Noordwijkerhout een vrouwelijk burgemeester<br />

gehad. “Het gaat mij primair om de kwaliteit. In<br />

350 gemeenten die we hebben in Nederland, zijn daar nu<br />

toch rond de 100 vrouwelijke burgemeesters. Of dat er nu<br />

meer of minder moeten zijn, tja. Is dat belangrijk? Die kwaliteit,<br />

daar gaat het om. Ik hoop niet dat mensen anders naar<br />

mij kijken in deze functie omdat ik vrouw ben. Als dat wél zo<br />

is, dan ben ik wel benieuwd hóe dan? In dit ambt wordt wel<br />

heel snel gezegd: burgermoeder, sla die arm om me heen. Ik<br />

kan me voorstellen dat je dat als vrouw iets eerder doet, of<br />

dat dat eerder van je wordt verwacht dan als man. Maar daar<br />

blijft het wel bij. En mannen hebben dan wellicht weer kwaliteiten<br />

die wij, als vrouw weer wat minder hebben. Maar: ik<br />

heb hele fijne mannelijke én vrouwelijke collega’s.”<br />

“Dat wij op bestuurlijk niveau zijn gefuseerd, betekent dat je<br />

harmonisatieprocessen inzet. Van een APV kan je er natuurlijk<br />

geen twee meer hebben. Dat geldt ook voor de gemeentebelasting.<br />

En de ambtelijke organisatie is ook vervlochten.<br />

Dat betekent dat de ambtenaren dossierkennis van zowel<br />

Noordwijkerhout als Noorwijk moeten hebben. Maar het kan<br />

niet zo zijn dat Noordwijkerhouters ineens ‘anders’ zouden<br />

moeten gaan denken omdat ze in de gemeente Noordwijk<br />

wonen. Want: wanneer kom je nu het beste IN je kracht? Als<br />

je jezelf bent! En juist die vier kernen bij elkaar maakt Noordwijk<br />

zo sterk.”<br />

Noordwijk-DNA<br />

16 maart 2022 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen.<br />

Dan zit het college 3,5 jaar, want in een fusiegemeente zijn<br />

de verkiezingen altijd in november. De ambtsperiode van<br />

een burgemeester is zes jaar en kan telkens opnieuw verlengd<br />

worden met zes jaar, zij hoopt in Noordwijk haar werk<br />

voor lange tijd te kunnen doen. Als ze hierna zou (moeten)<br />

stoppen, voor wat voor reden dan ook, wat hoopt ze dan dat<br />

ze heeft bereikt? “Ik wens dat we het met elkaar voor elkaar<br />

krijgen. Dóór ons, vóór ons dus. Bovendien moet iedereen<br />

zich hier niet alleen veilig maar ook gelukkig kunnen voelen<br />

en dat we ons samen sterk voelen door ons gezamenlijke<br />

Noordwijk-DNA dat als een overkoepelende paraplu boven<br />

ons hangt. Schouder aan schouder als dat nodig mocht zijn.”<br />

Familie, dieren en angst<br />

Haar verhuizing heeft ze achter de rug, samen met man en<br />

hond. Wat voor hond? Ze lacht hardop. “Wil je dat echt weten?<br />

Twee komma acht kilo schoon aan de haak. Je kunt het<br />

nauwelijks een hond noemen!” Als hondenliefhebber dring<br />

ik aan. Mijn hond is tenslotte ook klein, bijzonder en wordt<br />

vergeleken met een varkentje, zeg ik. “We noemen hem altijd<br />

ons keukenratje, maar het is een Chihuahua. We hadden<br />

ooit een Maltezer en tijdens een bezoek aan vrienden met<br />

een nestje Chihuahua’s, kreeg onze dochter een pup in<br />

haar armen gedrukt. Je begrijpt… we smolten allemaal.<br />

Inmiddels zijn we negen jaar verder, leeft de Maltezer niet<br />

meer en zorgen mijn man en ik voor Evert. Want zo heet<br />

hij. Evert Jan Brenninckmeijer Verkleij om precies zijn. Want<br />

zo’n Chihuahua moet je wel een beetje cachet meegeven op<br />

zijn paspoort.”<br />

De burgemeester heeft twee kinderen: haar zoon (<strong>25</strong>) woont<br />

en werkt in Ierland bij LinkedIn en hun dochter (21) studeert<br />

in Den Haag. “De kroontjes op mijn leven”, noemt ze ze.<br />

Op mijn vraag waar ze bang voor is, antwoordt ze direct:<br />

slangen. Ik verwachtte eigenlijk, ziek worden of iets binnen<br />

haar ambt, maar die angst heeft ze niet. “Voor slangen sta<br />

ik doodsangsten uit. Ik weet niet waar dat vandaan komt.<br />

Binnen mijn ambt vind ik dat alles bespreekbaar moet zijn<br />

en dat mensen de ratio boven hun emotie moeten kunnen<br />

zetten. Dat is soms heel moeilijk en daar ben ik mij<br />

zeker van bewust.”<br />

Vrijheid<br />

“Ik wil iedereen meegeven dat ze stil moeten staan bij de<br />

vraag: wat betekent vrijheid voor je? En waarin voel je die<br />

vrijheid. Ik voel me als burgemeester grotendeels vrij,<br />

maar ik heb wel zo mijn beperkingen natuurlijk. Als ik in<br />

onze gemeente naar de supermarkt of de slager ga, ben ik<br />

nooit Wendy, maar altijd de burgemeester. En daarvan moet<br />

ik me wel van bewust zijn.<br />

Leven uw ouders nog? “Mijn vader overleed zes jaar geleden<br />

en mijn moeder is er nog altijd. Ze is inmiddels 88 en een<br />

goudhaantje! Ze is geboren in Renkum. Ze heeft Operatie<br />

Market Garden [onderdeel van de Slag om Arnhem, grootschalige<br />

luchtlandingsoperatie tegen nazi-Duitsland in<br />

1944, Red.] nog meegemaakt. Ze woonde uiteraard toen<br />

in Renkum. Vanaf de bevrijding in ’45 is ze ieder jaar naar<br />

Oosterbeek geweest waar op de Airborne begraafplaats met<br />

groot eerbetoon de geallieerden worden herdacht die hier<br />

gesneuveld zijn. Wij gingen als kinderen ook mee.<br />

Destijds waren er nog heel veel overlevenden die naar<br />

die herdenking kwamen. Ze deelden dan chocolade en<br />

sigaretten uit en als kind kreeg je insignes zoals de<br />

Canadese Maple Leaf, práchtig!<br />

Mijn moeder gaat nog steeds en als wij niet kunnen, gaat<br />

een van de kinderen mee. Afgelopen jaar zijn we ook bij<br />

de luchtlandingen geweest en dan hoor je verhalen van<br />

mensen die het gezien hebben, alsof het gisteren was. Dat<br />

had zo’n enorme impact!”<br />

Corona<br />

Ons gesprek komt automatisch op de Corona-crisis.<br />

Met op het moment van het interview (11 maart) nog<br />

geen lockdown voor heel Nederland. “Ik sprak zojuist<br />

iemand uit Noord-Brabant. Je zou er maar wonen. Ik vind<br />

het zó erg wat er hier en elders gebeurt! Naast je gezondheid<br />

natuurlijk, zie je maar dat vrijheid, ook in dit geval, zoiets<br />

essentieels is. Besef je dat heel goed!”<br />

7

Na onze oproep op Facebook en via andere kanalen, ontvingen wij<br />

vier reacties van mensen die hun verhaal over eenzaamheid in <strong>Leef</strong>!<br />

willen delen. Wij zijn enorm trots op alle vier! Helaas merkten we ook<br />

dat veel mensen hun verhaal niet via dit <strong>magazine</strong> willen vertellen,<br />

uit schaamte of angst om herkend te worden. Daar hebben we<br />

natuurlijk alle begrip voor. Tegelijkertijd is het ook jammer, omdat<br />

we het taboe graag doorbreken. Alleen op die manier kunnen<br />

er nieuwe contacten ontstaan. Eenzaamheid komt veel voor,<br />

ook in onze gemeente. Bij mensen van alle leeftijden en<br />

ongeacht hun achtergrond of opleiding.<br />

TEKST MAY-LISA DE LAAT<br />

BEELD PR EN BURO BINNEN<br />

Eenzaamheid<br />

in Noordwijk<br />

8<br />

Uit elkaar gegroeid<br />

Ik ben een alleenstaande man van 49 jaar en woon in<br />

Noordwijk. Graag doe ik anoniem mijn verhaal, over de<br />

eenzaamheid die ik ervaar.<br />

Nadat mijn moeder in 1994 overleden was, zijn de<br />

overgebleven gezinsleden uit elkaar gegroeid. We bleven<br />

met z’n drieën over: mijn jongere zus, mijn vader en ikzelf.<br />

Mijn vader was 50 jaar op dat moment en ik begrijp best, dat<br />

hij zijn leven weer op de rails probeerde te zetten. Daar is hij<br />

wel erg enthousiast mee bezig. De tijd die hij nog aan z’n<br />

kinderen gaf, werd steeds minder. In de zomer van 1995 heeft<br />

hij een Duitse vrouw leren kennen, met wie hij een relatie is<br />

aangegaan tot aan haar dood in 2006. Ik woonde nog in het<br />

ouderlijk huis en deze Duitse dame kwam steeds vaker naar<br />

Noordwijk en verbleef steeds langere periodes. Gaandeweg<br />

in deze tijd, werd ik toch wel op een zijspoor gezet, omdat<br />

bijvoorbeeld de tv in de huiskamer regelmatig op een Duitse<br />

tv-zender kwam te staan. Mijn vader is nooit een gesprek met<br />

mij aangegaan, over zelfstandig gaan wonen. Door het<br />

ontbreken van een dergelijk gesprek, had ik het idee nog<br />

welkom te zijn in het ouderlijk huis.<br />

Maar met de kerstdagen zaten mijn vader en zijn Duitse<br />

partner in Duitsland bij haar thuis en moest ik maar zien hoe<br />

ik de kerstdagen doorbracht.<br />

In de zomer van 2002 ben ik op mijzelf gaan wonen en mijn<br />

vader heeft me dan toch nog wel geholpen met de vloer in<br />

deze woning, de lampen die opgehangen moesten worden<br />

en de kledingkast die in elkaar gezet moest worden. Maar<br />

vanaf 2002 tot en met 2011 was er nog steeds geen actieve<br />

aandacht van mijn vader voor mij rond de kerstdagen. Ik<br />

kreeg een kerstkaart en dat was het dan. Gaandeweg de<br />

periode vanaf 2002 ben ik overmatig alcohol gaan gebruiken,<br />

om de eenzaamheid weg te drinken. Vrienden heb ik nooit<br />

gehad en de sociale contacten waren gering en oppervlakkig.<br />

Er waren genoeg mensen op de hoogte van mijn alcoholgebruik<br />

rond kerstdagen, maar niemand die eventjes naar me<br />

omkeek. Geen uitnodiging voor een kopje koffie bij iemand<br />

thuis en niemand die bij mij langs kwam voor koffie en een<br />

gesprek. Voor mijn alcoholverslaving ben ik onder de hoede<br />

van Brijder, waar ik wel gesprekken voer over gevoelens als<br />

eenzaamheid. Ook ben ik regelmatig te vinden bij de mensen<br />

van Reuring in Noordwijk.<br />

Ik wil andere mensen met eenzaamheid het advies meegeven,<br />

om iets van vrijwilligerswerk te gaan doen. Je treft niet<br />

altijd het leukste werk aan, maar je bent onder de mensen.<br />

Thuis blijven zitten betekent dat de muren op je afkomen,<br />

wat het gevoel van eenzaamheid alleen maar versterkt.<br />

Anoniem

‘Binnen blijven is gemakkelijk...<br />

Gemeente Noordwijk<br />

...maar het maakt je niet minder eenzaam’<br />

Aag (58) groeide op in het dorp Leimuiden. Pas op latere<br />

leeftijd verhuisde ze samen met haar nieuwe partner naar<br />

Noordwijk vanwege haar verstandelijk beperkte zoon die in<br />

’s Herenloo woont. Omdat haar financiële middelen zeer<br />

beperkt zijn, heeft Aag niet de mogelijkheden om erop uit te<br />

gaan of lid te worden van een vereniging of club. Aag: “Na<br />

mijn scheiding, raakte ik dakloos en kwam via Amsterdam<br />

uiteindelijk in Valkenburg (ZH) terecht. Ik realiseerde mij heel<br />

goed dat ik zelf stappen moest zetten om uit mijn isolement<br />

te komen. Ik werk niet en mijn kinderen zijn volwassen, dus<br />

contacten via school zijn er niet. Op een dag bezocht ik een<br />

bijeenkomst met activiteiten in Valkenburg waar Miep van<br />

der Woude, een bekende uit de Bollenstreek zou spreken.<br />

Het ging over eenzaamheid onder de titel ‘maskers op,<br />

maskers af’. Voordat ik naar binnenging zag ik een telefoon<br />

op de grond liggen in de gang. Bij binnenkomst in de zaal<br />

vroeg ik dan ook wie zijn telefoon verloren had. Ik dacht<br />

gelijk een mooi aanknopingspunt voor contact in een zaal<br />

vol onbekenden. Vervolgens ging ik aan de tafel zitten waar<br />

ook de eigenaar van de telefoon zat, maar iedereen bleef met<br />

elkaar in gesprek. De spreekster vroeg ons op een briefje iets<br />

te schrijven over onze eenzaamheid. Ik schreef erop dat ik<br />

duidelijk het gevoel had met een masker op te zitten. Ik deed<br />

of ik het gezellig had, maar niemand sprak met mij. Ik voelde<br />

mij duidelijk eenzaam. Mijn briefje werd uitgekozen en voorgelezen.<br />

Iedereen was verbaasd om te horen dat juist ik mij<br />

eenzaam voelde. Dat zie je namelijk niet van buiten! Plots<br />

waren anderen zich ervan bewust en ik voelde mij toen net<br />

een zielig asielhondje.“<br />

Reuring<br />

“Ik leerde mijn huidige partner kennen, maar beiden<br />

woonden we te klein om bij elkaar in te trekken. Zo volgde<br />

in 2012 een nieuwe start in Noordwijk, waar we niemand<br />

kenden. Mijn partner had zijn werk en ik bleef zo veel<br />

mogelijk binnenshuis. Uiteindelijk kwam ik via de Facebookpagina<br />

‘Je bent een Noordwijker als’ met Reuring in contact<br />

en besloot een keer koffie te drinken. Dat was heel spannend,<br />

maar ik ging. Ik merkte dat iedereen zijn eigen verhaal<br />

heeft. Later met Koningsdag en ook een keer in de supermarkt<br />

viel mij iets op: Ik werd een keer herkend en begroet!<br />

Dat waren mensen die ik bij Reuring had ontmoet.” Reuring is<br />

een plek waar iedereen welkom is, jong of ouder, je kan er<br />

langsgaan voor een bakje koffie, om creatief bezig te zijn en<br />

zelfs wordt er aan sport gedaan. Alles in ieders eigen tempo<br />

en mogelijkheid. Je bent en voelt je er welkom.<br />

Sinds twee jaar is Aag’s zoon Jeroen de Wit (33) uit<br />

Leimuiden vermist. “Niemand kent mijn verdriet en zorgen.<br />

De vermissing speelt 24/7 door mijn hoofd. Dat maakt mij<br />

extra eenzaam. In het dorpse Leimuiden kende ik veel<br />

mensen, maar hier zo goed als niemand.” Het kost Aag veel<br />

kracht om op pad te gaan, maar af en toe lukt het en gaat ze<br />

naar Reuring, even eruit , even afleiding. “Het is een misverstand<br />

om te denken dat mensen die eenzaam zijn, veel alleen<br />

zijn,” vertelt Aag, die gelukkig is met haar tweede echtgenoot.<br />

“Het is een gevoel dat diep in mij zit. Sinds de vermissing van<br />

mijn zoon is de eenzaamheid nog duidelijker aanwezig.”<br />

Een mooie spreuk van Vivian Greene die Aag graag wil delen:<br />

“Leven is niet wachten tot de storm voorbij is, maar leren<br />

dansen in de regen”<br />

Aag<br />

OPROEP<br />

Vermist: Jeroen de Wit (33) vertrok op 18 februari 2018<br />

uit zijn woonplaats Leimuiden in een zwarte Suzuki met<br />

kenteken 76-LF-KP en is sindsdien spoorloos. Weet u iets?<br />

Neem contact op met zijn moeder via de Facebookpagina<br />

‘Jeroen de Wit vermist’ of met de politie via 0900-8844.<br />

Zaaknummer 18064336.<br />

39

Reuring gaat door!<br />

Maar dan op een andere, voor iedereen veilige manier. Toen wij de deuren moesten sluiten, zijn wij online gegaan.<br />

We hebben de bezoekers hiervan op de hoogte gesteld. Reuring hanteert de openingstijden zoals de bezoekers van Reuring<br />

gewend zijn, maar dan online. Deze is te vinden op de website van Reuring www.reuringnoordwijk.nl<br />

In deze moeilijke tijden, waarin veel mensen alleen thuiszitten, wil Reuring er toch graag voor deze mensen zijn.<br />

We willen onze bezoekers, oud en jong, zeker in beeld houden! Ook die van het eetproject OntmoEten.<br />

Zo nodig bieden wij ondersteuning d.m.v. telefoongesprekjes en eventueel boodschappenservice.<br />

Wij houden met iedereen contact: bezoekers die niet digitaal zijn, bellen wij op.<br />

Wil je gebeld worden door Reuring? Bel ons voor een praatje. Om de kosten voor jou niet te laten oplopen,<br />

bellen we je terug. Zo wordt ook gevraagd of mensen zelf boodschappen kunnen doen, anders kan Reuring daar<br />

(kleinschalig) voor zorgen. Dit geldt ook voor eventuele pakketten bij de voedselbank (donderdag).<br />

Tips om de<br />

De bezoekers van Reuring met beginnende dementie, die thuis wonen, bellen wij op voor een praatje.<br />

eenzaamheid te doorbreken:<br />

Wil je toegevoegd worden in de creatieve app? Of in de beweegapp? Dan kan je jezelf aanmelden op<br />

• Ga op zoek naar iemand met wie je over<br />

0650610135. Via de app wordt een challenge aangegaan om iets creatief te maken tijdens de<br />

jouw eenzaamheid kunt praten.<br />

openingstijd van Reuring, bijvoorbeeld een mooie puzzel leggen, tekenen, schilderen; alles<br />

Eén persoon is al genoeg.<br />

is goed, de bedoeling is gezellig meedoen en je zinnen verzetten.<br />

• Is die er niet in jouw directe omgeving?<br />

De bedoeling is mensen te blijven inspireren, doelen te stellen en samen<br />

Denk dan bijvoorbeeld aan organisaties als Reuring,<br />

op te trekken ook al is het op een andere manier.<br />

het welzijnswerk (buurthuis) of de bibliotheek.<br />

Ook bij de ouderenbonden kun je terecht voor een kop<br />

koffie of thee en een gesprek.<br />

Samen zijn we niet alleen<br />

• Ga vrijwilligerswerk doen. Dat kan op diverse manieren.<br />

Meer informatie hierover is te vinden op:<br />

www.stichtingpresent.nl en www.welzijnnoordwijk.nl/<br />

aanbod/vrijwilligers/vacaturebank/<br />

Eenzaamheid door<br />

vechtscheiding Alt ijd veel pijn<br />

Welzijn Noordwijk heeft een speciaal telefoonnummer<br />

opengesteld voor mensen met een (hulp)vraag:<br />

071 711 4334<br />

werkdagen van 09.30 uur tot 15.30 uur.<br />

10<br />

De ex van mijn man is gaan samenspannen met mijn ex om<br />

ons bewust pijn te doen. Het gevolg voor de kinderen was<br />

enorm heftig. Inmiddels zijn ze achttien en negentien, maar<br />

destijds waren ze acht en negen jaar. Ik kan moeilijk geloven<br />

dat iemand bewust probeert een ander zwart te maken en<br />

pijn te doen. Met opmerkingen zoals ‘het spel helemaal<br />

uitspelen, kinderen ontnemen en op haar ziel trappen’. Ook<br />

het feit dat heel Noordwijk zich ermee bemoeit, vind ik lastig.<br />

Bovendien wordt het daardoor alleen maar erger. Ze kennen<br />

mij toch niet? Dat geldt overigens ook voor de kinderen. Die<br />

werden bijvoorbeeld aangesproken met vragen als ‘Waarom<br />

wil je niet meer naar je vader?’ Zij werden belast met het<br />

conflict van ons, volwassenen.<br />

Waarom?<br />

Ik heb twee fantastische kinderen, een nieuwe man en familie<br />

en vrienden. Maar toch voel ik zoveel eenzaamheid omdat ik<br />

tot op de dag van vandaag niet begrijp dat je je medemens<br />

bewust wil kwetsen. Ik ben eenzaam omdat ik het niet<br />

begrijp. Hoe kan je zo in het leven zijn? Dat past helemaal<br />

niet bij mij. Tot op de dag van vandaag kan ik dat eigenlijk nog<br />

steeds niet loslaten. Ik ben verpleegkundige en wil alleen<br />

maar harmonie. Problemen los ik altijd graag samen op.<br />

Sta ik dan zo anders in het leven? Omdat de contacten er<br />

niet meer zijn, missen de kinderen, maar ook mijn ex, zo veel.<br />

Inmiddels ben ik hertrouwd, maar vooral destijds was ik<br />

enorm van slag. Ik werd meegetrokken in een gevecht dat de<br />

ander met mij had, daar begreep ik niets van. Mijn dochter<br />

wordt totaal genegeerd door haar vaders kant. Momenteel<br />

volgt ze de opleiding Social Work, waardoor ze ook veel met<br />

haar verleden bezig is. Dat levert gevoelens van eenzaamheid<br />

op. Gelukkig kunnen we hier samen wel goed over praten.<br />

Anoniem<br />

Door haar chronische fibromyalgie en artrose heeft mevrouw<br />

D. uit Noordwijk (72) dagelijks veel pijn. Ook haar knieën werken<br />

niet goed meer. Tien jaar geleden ging ze met vervroegd<br />

pensioen. “Ik heb nu wel tijd, maar anderen niet. Bovendien<br />

kan ik amper 100 meter lopen en maak gebruik van een<br />

scootmobiel. Thuis heb ik steeds meer hulp van de zorg bij<br />

de dagelijkse zaken. Wel doe ik nog zelf mijn boodschappen.<br />

De scootmobiel zet ik dan zo dicht mogelijk bij de winkel, maar<br />

als ik thuis kom ben ik echt doodmoe.” Vanwege de pijn en haar<br />

beperkte gezondheid is mevrouw vrijwel de hele dag alleen<br />

thuis in haar appartement. “Vroeger werd hier nog wel eens iets<br />

georganiseerd zoals een barbecue of nieuwjaarsbijeenkomst.<br />

Inmiddels zijn enkele oudere mensen in het complex overleden<br />

en de jonge mensen die er nu wonen, hebben geen tijd of zin in<br />

dit soort initiatieven.”<br />

Heel soms gaat mevrouw D. naar een activiteit van de KBO,<br />

De Zonnebloem of Reuring. “Ik weet wel dat er in Noordwijk<br />

veel wordt georganiseerd voor alleenstaanden, maar je ziet er<br />

steeds dezelfde mensen met wie ik niet echt een klik heb.<br />

Een potje kaarten kan ik bijvoorbeeld niet snel genoeg meer.”<br />

Haar situatie in combinatie met familieomstandigheden<br />

brachten mevrouw D. bovendien in een depressie. “Als de zon<br />

weer gaat schijnen, zit ik graag in mijn warme hoekje op het<br />

balkon. Maar alleen ga ik liever nergens heen”, besluit ze.<br />

Anoniem<br />

Heb je na het<br />

lezen van deze verhalen<br />

behoefte aan een gesprek of<br />

aan iemand die met je<br />

meedenkt? Neem dan contact op<br />

met Nikki van der Ven van Welzijn<br />

Noordwijk via M 06 40 56 70 77.

Eenzaamheid in Noordwijk<br />

Per straat wonen in<br />

Noordwijk gemiddeld<br />

7 personen die<br />

ernstig eenzaam zijn.<br />

Een divers sociaal netwerk en bewustzijn van risicofactoren<br />

kunnen eenzaamheid voorkomen of verminderen<br />

Eenzaamheid<br />

in procenten<br />

Geen gegevens<br />

<strong>25</strong> - 30<br />

30 - 35<br />

35 - 40<br />

40 - 45<br />

45 - 50<br />

50 - 90<br />

De Zilk<br />

Zee<br />

Noordwijkerhout<br />

Binnen<br />

10 %<br />

van de inwoners tussen<br />

19 en 64 jaar is<br />

ernstig eenzaam.<br />

Gevolgen van eenzaamheid<br />

De invloed van eenzaamheid is groot. Zeker als het<br />

langdurig aanhoudt, leidt eenzaamheid tot een<br />

slechtere gezondheid, minder meedoen in de<br />

samenleving en meer last van negatieve gevoelens.<br />

Er kan een negatieve spiraal ontstaan waarbij de<br />

eenzaamheid zichzelf versterkt.<br />

luisterend<br />

oor<br />

straatfeest<br />

koffieochtend<br />

hobby<br />

maatje<br />

Infographic: Loek Weijts<br />

sportclub<br />

burenhulp<br />

contact<br />

vrienden<br />

en familie<br />

cultuur<br />

Voorkomen en<br />

verminderen van<br />

eenzaamheid<br />

Emotionele eenzaamheid<br />

Men mist kwaliteit in<br />

persoonlijke relaties.<br />

Sociale eenzaamheid<br />

Aantal van de persoonlijke relaties<br />

is minder dan gewenst.<br />

Soorten eenzaamheid<br />

Eenzaamheid is het ervaren van onplezierig gemis<br />

aan bepaalde sociale relaties.

Als een ware James Bond poseert hij bij zijn<br />

creaties. In een smoking gehesen met het wapen<br />

in de aanslag. Een decoupeerzaag welteverstaan.<br />

Bart Wisbrun is geen geheim agent met een<br />

Licence to Kill. Nee, voor hem telt iets anders:<br />

zijn Licence to Create.<br />

.<br />

TEKST GUUS DE JONG<br />

BEELD BURO BINNEN<br />

.<br />

‘Als je iets wil<br />

Het is april 2019. Bart Wisbrun begint aan een ongewis avontuur.<br />

Hij wil “iets” maken, maar wat en met welk materiaal<br />

precies weet hij niet. Thuis aan de slag gaan is geen optie en<br />

dus huurt hij in Leiden een ruimte in een leegstaand schoolgebouw.<br />

Veel meer dan zijn motto - “Het leven is creëren en<br />

delen!” - is er op dat moment niet.<br />

Ineens ziet hij op het oude schoolplein een houten pallet liggen.<br />

Intuïtief klopte dat gelijk, maar goed: “Dan heb je ook een<br />

zaag nodig man. En een hamer. En wat dacht je van mondkapjes,<br />

want houtstof is ontzettend vies spul.” Veel reisjes naar<br />

zijn favoriete bouwmarkt volgden. “Vergis je niet, zo’n klein<br />

zaagje kost al aardig wat geld. En dan heb ik het nog niet eens<br />

over schroeven, een werkbank, houtlijm, enzovoorts.”<br />

Meer dan duizend woorden<br />

“Ik vind dat als je iets doet, je er ook vol voor moet gaan”, aldus<br />

de 61-jarige die zijn werk niet wil romantiseren. Noem hem<br />

dan ook niet plotseling een kunstenaar. “Dat is ook maar een<br />

sticker die ze erop hebben geplakt. Dan kunnen ze het in vakjes<br />

plaatsen. Iedereen is een kunstenaar in het leven met z’n<br />

eigen doelen.”<br />

Wisbrun is er trots op dat hij nooit voor een baas heeft gewerkt.<br />

Hij heeft een achtergrond in de grafische vormgeving,<br />

richtte enkele reclamebureaus op en kreeg landelijke bekendheid<br />

als initiatiefnemer van de StichtingTegenZinloosGeweld.<br />

Dankzij hem werd het lieveheersbeestje het symbool<br />

tegen zinloos geweld.<br />

“Mensen hebben behoefte aan een verhaal. Een luisterend<br />

oor. Een symbool zegt vaak meer dan duizend woorden.<br />

En ik hoop dat het ook hiermee lukt om meer te zeggen dan<br />

duizend woorden.”<br />

Recycling kunst<br />

Het is inmiddels maart 2020. Langzaam krijgt het nieuwste<br />

verhaal een vorm. Overal worden verschillende soorten pallets<br />

vandaan getoverd en urenlang wordt het hout in stukjes<br />

gezaagd. Het kost gemiddeld dertig tot veertig uur om laagje<br />

voor laagje tot een compleet werk te komen. Pas als alles klaar<br />

is, is het eindresultaat te zien.<br />

Of het nu een logo is voor een verffabrikant, een portret of<br />

een metershoge leeuw, uiteindelijk mag iedereen er op zijn<br />

of haar eigen manier naar kijken. Het is ‘recycling kunst’<br />

waarmee houten pallets een tweede leven krijgen en dat is<br />

wellicht voor meerdere mensen interessant. De Noordwijker<br />

heeft zelf ideeën zat en werkt dus net zo graag iets uit voor<br />

een commerciële partij.<br />

Vandaar ook de James Bond-achtige plaatjes op de sociale<br />

media. Het is leuk en goed voor de herkenbaarheid. “Ik wil<br />

kijken of ik hier meer opdrachten uit kan halen. Het is ook<br />

een stukje profilering.”<br />

Vrijheid<br />

Begrijpen, willen en gunnen. Zelf vat hij zijn werkwijze met<br />

deze drie woorden samen. Door elke dag weer iets nieuws te<br />

leren raakt hij niet uitgekeken op zijn materiaal. En behoudt<br />

hij de vrijheid om te creëren en te delen wat hij zelf wil. “Zie<br />

het als een schaakspel. Je moet tactisch zijn door een paar<br />

stappen vooruit te denken. En toch zullen er nog altijd dingen<br />

gebeuren die je niet had verwacht.”<br />

Zich druk maken over de mening van anderen doet Bart<br />

Wisbrun al lang niet meer. “Sommige mensen noemen mij<br />

een creatief denker, sommige mensen noemen mij een rare<br />

kwast en sommige mensen noemen mij een bijzonder mens”,<br />

glimlacht hij. Maar welke herinnering moet er later dan van<br />

hem bestaan? “Ik hoop... Bart was een hele goede vader. Echt.<br />

Ik heb vier kinderen aan wie je het mag vragen.”

Interview<br />

Bart Wisbrun<br />

ga er dan voor’<br />

Voor meer inzage<br />

in zijn werk, bezoek<br />

dan als start de website:<br />

wisbrun.nl<br />

13

Montageservice<br />

van Praxis Noordwijk<br />

Per binnendeur<br />

vanaf<br />

Storemax<br />

vanaf<br />

94. 99 150.-<br />

Laminaat<br />

vanaf<br />

7. 99<br />

per m 2<br />

Per rolluik<br />

vanaf<br />

179.-<br />

Per tuinscherm<br />

vanaf<br />

64. 99<br />

Per rolgordijn<br />

of jalousie<br />

vanaf<br />

<strong>25</strong>.-<br />

Badmeubel<br />

vanaf<br />

199.-<br />

Douchewand<br />

vanaf<br />

119.-<br />

Doucheset<br />

vanaf<br />

89.-<br />

Kom naar de winkel en informeer bij de servicebalie<br />

Praxis Noordwijk<br />

Keyserswey 34<br />

Openingstijden<br />

Maandag t/m vrijdag 9-21 uur,<br />

zaterdag 9-18 uur, zondag 10-17 uur

Noordwijk<br />

achter de muur<br />

Al eerder werd in ons <strong>magazine</strong> aandacht<br />

besteed aan Noordwijk tijdens de<br />

oorlogsjaren, met als titel ‘Noordwijk achter<br />

de muur’. In dit jaar van 75 jaar Vrijheid wordt<br />

er stilgestaan bij onze bevrijding en worden er<br />

veel activiteiten georganiseerd rond 4 en vijf<br />

mei, mits deze niet worden belemmerd<br />

door alle beperkingen rond het<br />

Corona virus. De tijd zal<br />

het leren.<br />

Noordwijk achter de muur<br />

Onze redactie deed een oproep naar persoonlijke<br />

verhalen rond de oorlogstijd. Dat leverde een aantal<br />

bijzondere reacties op. Juist de herinneringen uit die<br />

tijd, nu ruim 75 jaar geleden staan bij deze mensen nog<br />

opvallend helder in het geheugen gegrift. Bijzonder dat<br />

er nog steeds anekdotes naar boven komen die wij nog<br />

niet eerder gehoord of gelezen hebben. Leo Kerkvliet<br />

was getuige van het neerstorten van een Halifax<br />

bommenwerper oktober 1942, op boerderij Vredebest.<br />

Jan van Bohemen speelde met een Russische soldaat,<br />

die gedwongen voor de Duisters de bunkers aan de<br />

Achterweg bewaakte en de oom van Marie-José Fles;<br />

Hans Fles werd als Engelandvaarder in de val gelokt door<br />

een ‘foute’ Noordwijker.<br />

In totaal spraken we met vijf bijzondere mensen, ieder<br />

met een eigen verhaal over die moeilijke oorlogsjaren<br />

en daarna, de wederopbouw. Willem Haak schreef een<br />

indrukwekkend verhaal over die naoorlogse jaren waar<br />

met name de Atlantikwall zijn sporen heeft nagelaten en<br />

zelfs nu nog terug te vinden zijn. Geschiedenis kenner<br />

Koen Marijt vertelt ons over het spergebied en de<br />

enorme kaalslag aan onze boulevard. Het opruimen van<br />

de muur, bunkers en herstel van hotels en huizen werd<br />

in een razend tempo gerealiseerd. De tentoonstelling<br />

‘Noordwijk achter de Muur’ geeft een overzicht in tekst<br />

en beeld van die tijd en zal als het Corona virus is<br />

uitgeraast plaatsvinden in de winkel van Foto van<br />

Kampen.<br />

Lees de persoonlijke<br />

verhalen van vijf<br />

Noordwijkers in oorlogstijd<br />

15

‘Ik smokkelde<br />

zonder dat<br />

ik het wist’<br />

De vader van Jan<br />

Rietmeijer (1937) is zijn hele<br />

leven altijd aan het werk geweest.<br />

Ook in de oorlog was hij druk, naast<br />

werken op het land slachtte hij ook twee of<br />

drie nachten in de week beesten voor anderen.<br />

Jan nam het harde werken over en werd<br />

succesvol in de bollenverkoop.<br />

16<br />

TEKST MARIEKE KAMER-VOORN<br />

BEELD BURO BINNEN

Noordwijk<br />

achter de muur<br />

“Mijn vader Willem is uiteindelijk 72 jaar geworden, maar<br />

qua kracht en inzet stond dat gelijk aan 100 jaar. In mijn<br />

ogen was hij dag en nacht aan het werk. Hij voorzag in het<br />

onderhoud van ons gezin, dat verder bestond uit moeder en<br />

acht kinderen. Vader was een natuurmens, een stroper, en<br />

wist dus hoe hij moest slachten. Dat deed hij clandestien.<br />

Geiten, varkens, koeien, en vaak was dat op het land van<br />

bloembollenkweker van Konijnenburg, beter bekend als<br />

Siem Knijn.”<br />

‘Het is hij of ik’<br />

“Siem had een keer een varken op de kop getikt, dat geslacht<br />

moest worden. Daarna zou het verdeeld worden onder<br />

het personeel. Het slachten gebeurde ’s nachts, want dat<br />

was illegaal. Die nacht waren mijn vader en een collega<br />

bezig, toen ze iets hoorden. Ze gingen klaarstaan met hun<br />

hakmessen, waren voorbereid op een gevecht onder het mom<br />

van ‘het is hij of ik’. Toen ging de deur open en bleek het een<br />

chef van dat bedrijf te zijn. Die had overdag in de gaten gehad<br />

dat er iets gaande was, en kwam ’s nachts polshoogte nemen.<br />

Mijn vader en zijn collega waren enorm geschrokken. Ze<br />

hebben hem echt de huid vol gescholden. “<br />

“Mijn vader slachtte overal en nergens. Ik werd daar wel eens<br />

bij betrokken. Als jongetje van 7 jaar moest ik dan na school<br />

om vier uur ergens zijn. Daar stond dan een handkarretje<br />

klaar met daarop bonenstro voor onze dieren. Daarmee liep ik<br />

dan door het dorp. Zodra ik thuis kwam, werd dat karretje uit<br />

mijn handen gegrist. Het stro ging eraf en daar lag een half<br />

varken. Ik wist van niets. Eigenlijk smokkelde ik vlees, zonder<br />

het te weten.”<br />

Verraden<br />

“We hadden zoveel vlees, dat mijn vader een grote voorraad<br />

had. Dat was verboden, maar hij deed het toch. Achter de<br />

kast had hij een dubbele wand, waar hij stiekem in grote<br />

kuipen dat gezouten vlees bewaarde. Ook onze radio stond<br />

daar. Op een dag stonden NSB’ers voor de deur. Ze liepen<br />

zo naar boven en wisten precies waar ze moesten zijn.<br />

Iemand had mijn vader verraden. Er was één man bij die<br />

arrestatie die tegen mijn vader zei dat, zodra niemand keek,<br />

hij flink wat vlees uit die kuipen moest halen om ergens<br />

anders te verstoppen. Daarna namen ze hem mee naar het<br />

politiebureau op de Voorstraat. Na een paar dagen is hij<br />

gelukkig weer vrijgelaten.”<br />

Het weerhield mijn vader er niet van af en toe een risico te<br />

nemen. Wij woonden aan de Douzestraat, op nummer 22.<br />

Ik weet nog dat ik een keer ’s morgens van de trap af kwam,<br />

en die kwam uit in de keuken. Die lag helemaal vol met<br />

houten ronde paaltjes. Die hadden ’s nachts gestolen, zodat<br />

ze het konden gebruiken als brandstof. Ook was er een keer<br />

een fietsenrazzia. De tuin van het huis op de hoek van de<br />

Lindenhofstraat, een dependance van de Duitsers, stond vol<br />

met fietsen. De volgende dag haalde mijn vader twee fietsen<br />

uit het riet.”<br />

Jus halen bij de Duitsers<br />

“Op mijn beurt ging ik als klein jongetje ook regelmatig naar<br />

de Lindenhofstraat. Waarom weet ik niet, maar ik kon niets<br />

verkeerd doen bij die Duitsers. Ik ging er elke avond een<br />

pannetje jus halen. Of een hele zak met spijkertjes, voor<br />

onder de klompen.”<br />

“We hebben de hele oorlog geen gebrek aan eten gehad.<br />

We hadden naast veel vlees, bijvoorbeeld ook altijd veel<br />

aardappels. Er was geen honger, totdat mijn moeder na<br />

een tijdje alle aardappels had weggegeven. Ze was een echte<br />

moederkloek, eentje van het zorgzame type. Iedereen die<br />

aanbelde kreeg een zakje aardappels mee. Mensen stonden<br />

zelfs in de rij. In de Douzastraat wisten ze ervan. Als daar werd<br />

aangebeld, zeiden ze: ‘Ga maar naar Rietmeijer, die hebben<br />

nog wel wat.’ Ook mochten er altijd mensen mee blijven eten.<br />

Die zaten dan op vier stoelen bij ons in de krappe gang en<br />

kregen een bord met eten. De honger was groot, ze likten de<br />

borden altijd af. Het gevolg van de vrijgevigheid van mijn<br />

moeder was wel, dat wij in 1944 ook bollen moesten eten.<br />

En zelf bietenstroop maakten. Dat vergeet ik niet snel meer.”<br />

Fluitend aan het werk<br />

“Mijn vader een eigen kleine kwekerij thuis en uiteindelijk ben<br />

ik in de bollenhandel terecht gekomen. Ik was commissionair,<br />

en bemiddelde in de verkoop tussen de bollenboeren en de<br />

bollenverkopers. Dat ging mij behoorlijk goed af. Zo was ik<br />

een van de grootste verkopers bij de Hobaho in Lisse. Een<br />

leven lang heb ik fluitend mijn werk gedaan. Ik ging geen<br />

dag met pest in mijn lijf aan het werk. Ik maakte lange dagen,<br />

van acht uur ’s morgens, tot half elf ’s avonds. Ik was de hele<br />

dag bezig met verkopen. Die handelsgeest zat er trouwens al<br />

vroeg in. Nog voordat ik tien was, liep ik al met een mandje<br />

met bloemen, eieren of groente om te verkopen. Later sloot<br />

ik een deal met een aardappelboer in de polder, waardoor die<br />

dankzij mij aardappels verkocht in Noordwijk. Nee bestond bij<br />

mij niet.<br />

Ik weet nog dat ik een keer ’s morgens<br />

van de trap af kwam, en die kwam uit<br />

in de keuken. Die lag helemaal vol.<br />

Bollenverkoop bij Veldzicht<br />

Tot mijn zestigste heb ik gewerkt. Sinds een aantal jaar<br />

verkoop ik weer bollen, maar dan als vrijwilliger bij<br />

Streekmuseum Veldzicht. Naast de verkoop, regel ik sinds<br />

acht jaar ook de inkoop. De verkoop start in september en<br />

is op vrijdag en zaterdag. Ik doe de verkoop op zaterdag. De<br />

sfeer is zo leuk. Het brengt daarnaast ook flink wat geld in<br />

het laatje voor het museum en Genootschap Oud Noordwijk.<br />

En ook grappig: er komen nog wel eens oude klanten<br />

langs. Eigenlijk komt er verschillend publiek op af. Oudere<br />

Noordwijkers maken graag een praatje, maar laatst had ik ook<br />

twee meisjes van een jaar of zes. Ze vroegen om ‘negen keer<br />

twee tulpenbollen’ om zelf te planten. Ze kregen van mij ook<br />

nog wat krokussen mee. Die kinderen waren de hemel te rijk.<br />

Fantastisch om te zien. Helemaal weg uit het bloembollenvak<br />

ben ik dus niet. Daarvoor is het te leuk.”<br />

17

Groot Hoogwaak<br />

Veilige Vrijheid?<br />

Zorg goed voor elkaar!<br />

De meeste momenten dat ik iets moet schrijven, lukt me<br />

dat over het algemeen prima Ik verdiep me vaak in het<br />

onderwerp en heb dan ook wel een mening over zaken die<br />

in de verzorging- en verplegingswereld spelen. En bij Groot<br />

Hoogwaak is er ook voldoende dynamiek om af en<br />

toe een stukje over te schrijven.<br />

Dit keer niet! Dit keer was er een writer’s block. Ik wist niet<br />

wat het was en heb het dus even opgezocht op Google. Een<br />

writer’s block is het tijdelijk onvermogen van een schrijver om<br />

tot schrijven te komen. Nou wil ik mij zeker geen schrijver<br />

noemen, maar een stukje moest ik wel schrijven. Het thema is:<br />

‘Veiligheid’. En daar zit het probleem. Er is veel te schrijven over<br />

veiligheid en met name veilige vrijheid is een belangrijk thema<br />

voor ons als zorginstelling en vooral ook voor onze bewoners<br />

en cliënten. Het probleem is alleen dat de wereld door het<br />

coronavirus ineens niet meer veilig is en dat vrijheid voor onze<br />

bewoners en medewerkers al helemaal ver te zoeken is.<br />

“Ik ben benieuwd”, dacht ik gisteren wie zich de afgelopen<br />

dagen heeft afgevraagd of we alle registraties wel goed<br />

hebben gedaan? Of het hele administratieve proces dat onze<br />

medewerkers dagelijks moeten doorlopen wel goed verloopt?<br />

Ik heb zo het vermoeden dat het er niet zoveel zijn en dat is<br />

zachtjes uitgedrukt. Nu zijn zaken die een paar weken geleden<br />

nog van belang waren naar de achtergrond verschoven. Maar<br />

ondertussen werken onze collega’s bij Groot Hoogwaak op<br />

een indrukwekkend professionele en liefdevolle manier achter<br />

gesloten deuren met bewoners en cliënten, die nergens heen<br />

kunnen en hun dierbaren missen. Dierbaren die ook niet op<br />

bezoek mogen komen. Voor iedereen een vreselijk trieste<br />

maar onvermijdelijke situatie. Zowel voor bewoners, cliënten,<br />

familie en medewerkers van Groot Hoogwaak als ook van<br />

onze collega organisaties in de omgeving. Dus nu juist wel<br />

even een stukje schrijven, juist omdat de emoties hoog zijn en<br />

het verdriet om mij heen enorm. Onze collega’s knokken in de<br />

frontlinie en dat zijn bijvoorbeeld ook de mensen die koken, de<br />

was doen, de schoonmaak, activiteiten en het management.<br />

Elke dag staan zij klaar voor de mensen die aan onze zorg zijn<br />

toevertrouwd.<br />

En het geeft mij ook de kans, om alle instanties, de Gemeente<br />

Noordwijk, bloemenkwekers, visboeren, pizzabakkers,<br />

muzikanten, tekenaars en alle andere Noordwijkers en mensen<br />

uit de regio te bedanken voor de enorme steun die we elke<br />

dag krijgen. Het is indrukwekkend en het helpt echt! Deze<br />

crisis gaan we samen oplossen, maar het gaat nog wel even<br />

duren. We hebben elkaar nu dubbelhard nodig en u in onze<br />

omgeving ook. Helpt u ons ook door binnen te blijven? Dit is<br />

nu zo belangrijk en als u dit leest waarschijnlijk nog meer.<br />

Wij zijn even iets minder met administratie bezig, maar zorgen<br />

extra goed voor uw partner, familie en of naaste. Veilige<br />

vrijheid is een heel belangrijk onderwerp en ook deze situatie<br />

gaat ons daar meer over leren.<br />

Zorg goed voor elkaar!<br />

Blijf thuis als het kan en namens Groot Hoogwaak<br />

heel veel kracht gewenst in deze zware tijd.<br />

Henny Roos,<br />

Directeur-bestuurder<br />

Groot Hoogwaak<br />

18

MEER INFORMATIE<br />

Woon-zorgcentrum<br />

Groot Hoogwaak<br />

Groot Hoogwaak 1<br />

2202 TG Noordwijk<br />

071-36 888 88<br />

info@groothoogwaak.nl<br />

www.groothoogwaak.nl<br />

19

Noordwijk<br />

achter de muur<br />

Achter het huis van Wim van Bohemen (1938) aan<br />

de Herenweg stonden zeven bunkers. Met een<br />

van de soldaten bouwde hij een vriendschap op.<br />

De oorlog was voor hem als jongetje van vijf jaar<br />

vooral één groot avontuur. Kleinzoon Jan weet<br />

ook veel van die tijd, met name omdat zijn opa<br />

Jan gelegerd was in Moerdijk en een aantal<br />

militaire spullen heeft bewaard.<br />

TEKST MARIEKE KAMER-VOORN<br />

BEELD BURO BINNEN EN PR<br />

WIM VAN BOHEMEN BIJ DE BUNKER<br />

WAAR HIJ VROEGER SPEELDE. DIT<br />

WAS DE MUNITIE BUNKER DIE BIJ HET<br />

DUITSE STÜTZPUNKT HOORDE.<br />

‘Met zijn geweer<br />

zat ik onze kat achterna’<br />

20<br />

Kleinzoon Jan: “Een patroontas, een veldfles, een bajonethouder<br />

en twee riemen, die vonden we onlangs in een<br />

hutkoffer van mijn opa, onder oude administratie. Alles is<br />

in goede staat, hij is er heel erg zuinig op geweest. “<br />

“Begin 1940 was Opa tijdens de mobilisatie tijd gelegerd in<br />

Dubbeldam. Mei 1940, toen de Duitsers aanvielen, werd mijn<br />

opa naar Moerdijk gedirigeerd om de bruggen te beschermen.<br />

Er is daar hevig gevochten tegen de Duitse para’s. De Stuka’s<br />

vielen daar vanuit de lucht aan. Door met het vliegtuig mee<br />

te rennen om een boom, bleef hij uit de kogelregen. Na<br />

afloop van de oorlog heeft hij nog een medaille gekregen<br />

(Mobilisatie- Oorlogskruis).” Zie foto rechts boven.<br />

Huis bijna opgeblazen<br />

Wim: “Na de capitulatie ging hij naar Tilburg, waar mijn<br />

moeder en ik naartoe waren gegaan. Mijn moeder had daar<br />

familie. Mijn vader had zijn geweer weggegooid, maar hij ging<br />

wel in zijn militaire uniform. De Duitsers hadden ondertussen<br />

de brug al in gebruik. Aan de buitenkant van de brug is hij<br />

van de ene naar de andere kant geklommen. De Duitsers<br />

zagen hem wel maar lieten hem zijn gang gaan omdat hij<br />

ongewapend was.”<br />

Terwijl mijn vader was gemobiliseerd, en mijn moeder en ik<br />

in Tilburg waren, heeft iemand in ons huis aan de Herenweg<br />

ingebroken. Er stonden toen maar drie huizen, het was<br />

verder een kale boel. Toch wist iemand dat er niemand was.<br />

Ze hebben de boel leeggeroofd en vervolgens de gaskraan<br />

opengezet met de bedoeling om het huis op te blazen.<br />

Doordat de tuindeuren toen zijn open gewaaid, is dat niet<br />

gebeurd. Dat is echt ons geluk geweest.”<br />

Eten brengen op verboden terrein<br />

“We zijn daarna vrij snel weer terug gegaan naar Noordwijk,<br />

en woonden gewoon weer aan de Herenweg. Vanaf 1943, ik<br />

was toen vijf jaar, kan ik mij nog veel van die tijd herinneren.<br />

Ik was een ondernemend mannetje en spijbelde veel van<br />

school. Ik kwam graag bij de Willem van den Bergh stichting.<br />

Ze hadden daar een speeltuin met zo’n draaiding, wat iedere<br />

vijfjarige natuurlijk fantastisch vindt. Het terrein was door de<br />

Duitsers gevorderd en ze hadden er hun eigen gaarkeuken.<br />

Vanaf daar werd het eten door Frans Zuidhoek met paard en<br />

wagen naar de bunkers in de duinen gebracht. Dat gebeurde<br />

dagelijks. Ik ging regelmatig mee, samen met een vriendje.<br />

Eigenlijk best bijzonder, want het hele duingebied was afgezet<br />

en eigenlijk verboden terrein. Maar voor ons dus niet. Die

Duitse soldaten vonden die kinderen wel leuk en verwende<br />

ons. Je kreeg ‘kuch’ van ze, een soort zeekaak. Ik weet nog<br />

een keer dat we ook een Duitse soldaat mee terugnamen.<br />

Die begon opeens op konijnen te schieten, dat vond hij leuk.<br />

Ik heb daar overigens niet alleen maar leuke herinneringen<br />

aan. Later hoorde we over een jongen bij de Van den Berg die<br />

brood had gestolen. Hij werd direct tegen de muur gezet en<br />

doodgeschoten.”<br />

Vissen met een handgranaat<br />

“Ook dichterbij huis kwam ik regelmatig bij bunkers in de<br />

buurt. Hier achter ons huis op het land stonden vroeger zeven<br />

bunkers met een stuk geschut voor luchtafweer. Ik kwam<br />

daar veel en bouwde een bijzondere vriendschap op met<br />

Andrej, een soldaat uit Georgië. Hij was gevangen genomen<br />

door de Duitsers en kon kiezen: of als krijgsgevangene een<br />

kamp in, of voor hen in het leger aan de slag. Hij koos het<br />

laatste. Andrej kwam regelmatig bij mijn ouders thuis om<br />

koffie te drinken en hij ruilde suiker tegen tabak dat we<br />

verbouwden. Ondertussen zat ik dan met zijn geweer, al<br />

rennend om de tafel, de kat achterna. Ook gingen we wel<br />

eens vissen. Dan haalden we handgranaten uit de bunker. Ik<br />

moest gaan liggen en die granaat werd het water ingegooid.<br />

Een klap volgde. Daarna haalden we de vis met een stok naar<br />

de kant.”<br />

Kogelgaten in de tramrails<br />

“Ik ben ook wel eens door Andrej weggestuurd bij de bunker.<br />

Dan kwamen er Spitfires vanuit Engeland over, die maakten<br />

een draai om vervolgens vanaf de binnenkant aan te vallen.<br />

Aanvallen waren er trouwens regelmatig. Vaak werd er niets<br />

getroffen. Zo had je bij de vuurtoren toen twee poorten, die<br />

zouden gebombardeerd worden, maar die bommen kwamen<br />

in zee terecht. Ik herinner mij wel een keer dat ter hoogte<br />

van Garage Otto, ook hier aan de Herenweg, een keer een<br />

luxewagen met een officier is aangevallen. De auto met lijken<br />

heeft de hele middag daar gestaan. De kogelgaten zaten in de<br />

tramrails.”<br />

“Opa was echt nergens bang voor.<br />

Dat stond niet in zijn woordenboek”<br />

“Aan het einde van de oorlog was er een tekort aan eten, maar<br />

daar hebben wij geen last van gehad. In de tuin hadden we<br />

een paar koeien, varkens, konijnen, kippen. Slager Van Veen<br />

slachtte de varkens voor ons. Dan kreeg de buurt ook een<br />

stukje, als ze hun mond maar hielden. Het ging natuurlijk<br />

allemaal stiekem.”<br />

Bevrijding<br />

“Mijn vader riep mij ’s nachts, we waren bevrijd! Of ik mee<br />

ging naar het dorp, om het daar te vieren. Maar volgens mij<br />

ben ik in bed gebleven. Wat ik wel heb meegemaakt is dat<br />

die meiden kaal werden geschoren. Dat gebeurde voor het<br />

postkantoor op de Voorstraat.<br />

Na de oorlog werden de meeste bunkers afgebroken. Dat was<br />

mooi hout en wilden wij wel hebben. En zo gingen we daar<br />

met de hele vracht weg, totdat de Binnenlandse Strijdkrachten<br />

ons zagen vanaf een andere bunker. Zij hielden daar de<br />

wacht. ‘Stoppen of ik schiet’, riepen ze. “Niet omkijken,<br />

gewoon doorlopen,” zei mijn vader, “ze schieten toch niet.”<br />

Ook in de oorlog ging het werk op het land gewoon door. We<br />

hadden wel een onderduiker tegen kost en inwoning, Bertus,<br />

maar die werkte gewoon mee op het land. Het was hier niet<br />

zo streng. We hadden nabij Huize de Vonk narcissen staan.<br />

De Duitsers hadden daar echter ook een bunker en deden<br />

er regelmatig schietoefeningen. Er was daar toen verder<br />

helemaal niets. Dan lagen we daar met z’n allen te wieden,<br />

terwijl ze vlak over ons heen schoten. Dan werd het mijn<br />

vader wel te gortig en gingen we naar huis.”<br />

Overal zilveren papiersnippers<br />

“Er was een zondagochtend waarop duizenden geallieerde<br />

bommenwerpers overkwamen, op weg naar Duitsland. Het<br />

imposant gezicht, ik had er nog nooit zoveel gezien. Heel<br />

bijzonder was ook dat ze allemaal zilveren papiersnippers<br />

dropten om de radars van de Duitsers te misleiden. ’s Avonds<br />

zag je sommige weer terugvliegen, maar wel beschadigd,<br />

bijvoorbeeld Vliegende Forten op nog maar 2 motoren.<br />

Die vlogen zo laag dat je je afvroeg of ze nog over het duin<br />

zouden komen. Ik denk niet dat die toestellen Engeland<br />

uiteindelijk gered hebben.”<br />

ONDER, TWEEDE VAN RECHTS IS JAN VAN BOHEMEN. NAAST HEM,<br />

DERDE VAN RECHTS IS PIET DROOGH UIT DE PICKESTRAAT<br />

21

Welzijn Noordwijk<br />

Stel, je bent net met pensioen of hebt wat meer vrije tijd.<br />

Je werkt al wat minder of niet meer en toch heb je nog geen<br />

zin om stil te zitten. Je wilt soms iets doen voor een ander, iets<br />

wat je energie geeft en blij maakt. Het kan natuurlijk ook zijn<br />

dat je iets wilt doen voor een vereniging of organisatie.<br />

Er is van alles mogelijk en niet geheel onbelangrijk:<br />

je bent vrij om te kiezen en het te inrichten<br />

zoals jij het wilt.<br />

TEKST ALEID GUIJT<br />

BEELD MOOIJONTWERP<br />

Lekker vrij<br />

en toch even<br />

wat doen<br />

Wil je ook<br />

effe wat doen?<br />

Neem contact op met Aleid!<br />

22<br />

Welzijn Noordwijk, Aleid Guijt,<br />

aleid.guijt@welzijnnoordwijk.nl<br />

of bel 06- 40237165

Ben je met pensioen, dan heb je je hele leven misschien wel<br />

hard gewerkt. Daarnaast mogelijk kinderen opgevoed, leuke<br />

hobby’s uitgevoerd en genoten van mooie reizen. Nu ben je<br />

klaar met werken en loopt de wekker niet meer om 7.00 uur<br />

af. Je hebt de klusjes in huis gedaan en bent misschien met<br />

de tuin bezig; het voorjaar komt weer in zicht. Je bent vrij om<br />

te gaan en staan waar je wilt en bent aan een nieuwe fase van<br />

je leven begonnen.<br />

Iemand blij maken<br />

Toch merk je wel eens dat je verder denkt. Dat het je leuk lijkt<br />

om iets voor een ander te doen.<br />

Dit is soms dichterbij dan je denkt. Een boodschapje halen<br />

voor de buurman, het onkruid weghalen voor je buurvrouw<br />

die verderop woont en op leeftijd is. Een rondje wandelen<br />

met iemand die niet veel mensen om zich heen heeft, maar<br />

het heerlijk vindt om af en toe de natuur in te gaan.<br />

Eigenlijk is het ook leuk om iets te doen, zeker voor iemand<br />

anders. Of misschien wel voor een mooi initiatief of project.<br />

Met de jaren vallen er misschien vrienden of familie weg en<br />

zijn mensen op zoek naar leuk contact.<br />

Je kunt je misschien niet voorstellen hoe het is om weken<br />

niet buiten te komen. Of het verlangen te hebben om een<br />

rondje te fietsen, maar het niet leuk vinden om alleen op de<br />

fiets te stappen en het dan toch maar niet te doen. We zijn<br />

sociale wezens en vinden het leuk om te delen. Onze ervaringen,<br />

herinneringen en dromen. Mooi toch als jij je steentje bij<br />

kan dragen?<br />

Het kan ontzettend veel voor iemand betekenen om even je<br />

gezicht te laten zien en een praatje te maken. Of gewoon<br />

even lekker naar het strand te gaan om te turen naar de zee<br />

onder het genot van een kopje thee. Het zijn de simpele<br />

dingen die het doen.<br />

HET KAN ONTZETTEND VEEL VOOR IEMAND<br />

BETEKENEN OM EVEN JE GEZICHT TE LATEN<br />

ZIEN EN EEN PRAATJE TE MAKEN<br />

Flexibel je vrije tijd indelen<br />

Hoe zit het dan met mijn vrijheid, vraag je jezelf misschien<br />

wel af.<br />

Wij begrijpen heel goed dat je gesteld bent op je vrijheid.<br />

Het is een heerlijk gevoel om je tijd zelf in te delen. Dat is<br />

het mooie van even iets doen. Het is even iets doen wanneer<br />

het jou uitkomt.<br />

Bij Welzijn Noordwijk kunnen we samen kijken naar wat je<br />

leuk vindt en wanneer je tijd hebt om iets te doen. Flexibel<br />

zijn en toch je vrije tijd betekenis geven.<br />

Lijkt het je leuk om even wat te doen?<br />

Weet je al precies wat je leuk vindt of wil je even sparren?<br />

Alles is mogelijk. In een gesprek kijken we naar wat jij wilt en<br />

bij je past. Het gesprek kan zowel telefonisch, per email en<br />

natuurlijk behoort een persoonlijk gesprek ook tot de<br />

mogelijkheden.<br />

23

Voorjaarskleuren voor je huis<br />

OOK<br />

VOOR AL UW<br />

GLAS-<br />

REPARATIES<br />

Profiteer van onze jarenlange ervaring en advies op maat!<br />

www.verfspecialistlassooy.nl

Welzijn Noordwijk<br />

De Rederijkerkamer<br />

is een ontmoetingskamer<br />

waar bewoners van het<br />

appartementencomplex aan het<br />

Rederijkersplein met elkaar een bakkie<br />

kunnen drinken, de krant lezen, een spelletje<br />

doen of gewoon gezellig met elkaar zijn. Het<br />

gezamenlijke initiatief van de Noordwijkse<br />

Woningstichting, Welzijn Noordwijk en de<br />

gemeente is in 2018 ontstaan met het idee om<br />

langer thuiswonen te stimuleren, maar ook<br />

om eenzaamheid te voorkomen. Met dit<br />

initiatief ontmoeten mensen elkaar in het<br />

appartementencomplex, waar rond<br />

de 60 senioren wonen.<br />

TEKST EN BEELD<br />

WELZIJN NOORDWIJK<br />

De vrijheid<br />

van ontmoeting<br />

naast de deur<br />

Sinds vorig jaar juli heeft de Rederijkerkamer haar deuren<br />

geopend voor bewoners die het leuk vinden om met elkaar<br />

iets te ondernemen of een praatje te maken. Wat is er<br />

intussen veel gebeurd. De volledig ingerichte keuken en<br />

de gezellige zithoek zien er uitnodigend uit en in de kasten<br />

zijn verschillende spellen te vinden. Er worden regelmatig<br />

activiteiten georganiseerd en de bewoners weten elkaar te<br />

vinden.<br />

Buurtwerker Ingrid Schoneveld, die de bewoners heeft<br />

geholpen bij het proces van zowel inrichting als het gebruik<br />

van de ruimte, is enorm trots op het project. ‘’Heel mooi wat<br />

de bewoners van de Rederijkerkamer hebben neergezet.<br />

Vorig jaar kenden ze elkaar nog niet en er is intussen zoveel<br />

ondernomen. De kracht van de bewoners is dat ze echt<br />

op zoek zijn naar de verbinding en dat ze houden van<br />

aanpakken.’’<br />

Verbinden is vinden<br />

Dat ze verbinden blijkt uit de samenwerking met wooncomplex<br />

de Eendracht. Door samen een succesvolle<br />

aanvraag bij Fonds1818 in te dienen voor een bingo-activiteit,<br />

kunnen ze met elkaar gebruik maken van de aangeboden<br />

bingo-faciliteiten. Ieder op zijn eigen terrein, maar ze weten<br />

elkaar te vinden. Hans Smit van de Eendracht heeft al<br />

aangeboden om een keer met elkaar te eten. Hij schijnt heel<br />

goed te kunnen koken.<br />

Dat de bewoners er zelf veel plezier aan beleven blijkt wel<br />

uit de reacties die buurtwerker Ingrid hoort. ‘’Ik zag best op<br />

tegen verhuizen, maar het is me 100% meegevallen. Ik had<br />

niet gedacht dat ik met zoveel plezier hier zou wonen. Ik ben<br />

heel blij met de mensen en het gezelschap.’’<br />

Het mooie aan dit initiatief is dat je als bewoner de vrijheid<br />

hebt om te kiezen. Je mag meedoen aan de activiteiten of<br />

gewoon rustig een boek lezen in de zithoek. Gezellig een<br />

bordspelletje doen, een sjoelwedstrijd of rustig een bakje<br />

koffie drinken aan de tafel. Het maakt niet uit wat je doet of<br />

met wie je het doet. Je hebt mensen om je heen en je weet<br />

dat ze er zijn.<br />

Voorbeeld voor anderen?<br />

Wil jij ook graag je eigen buurtkamer in de buurt? Welzijn<br />

Noorwijk faciliteert initiatieven van bewoners om gezamenlijk<br />

koffie te drinken of andere activiteiten te ondernemen.<br />

Neem hiervoor contact op met onze sociaal makelaar<br />

Dennis Ackermann, te bereiken per email:<br />

dennis.ackermann@welzijnnoordwijk.nl of telefoon via<br />

06-36153623.<br />

<strong>25</strong>

In het museum Engelandvaarders leunt een vrolijke<br />

jongen van twintig jaar tegen een vliegtuig.<br />

Het is mijn oom Hans Fles, hij staat in april<br />

1940 op het punt zijn vliegbrevet te halen.<br />

Ik heb hem nooit gekend.<br />

TEKST MARIE JOSÉ FLES<br />

BEELD BURO BINNEN<br />

Voor<br />

altijd<br />

22 jaar<br />

OUD WETHOUDER VAN NOORDWIJK MARIE JOSÉ FLES<br />

Zijn leven eindigt in 1942 in het concentratiekamp<br />

Sachsenhausen. In de val gelokt door Pieter Rothert, een<br />

32-jarige Noordwijkse elektriciën die in 1949 ter dood wordt<br />

veroordeeld. Verantwoordelijk voor de arrestatie van tientallen<br />

jonge aspirant Engelandvaarders. Jonge mensen met dromen<br />

van wie het leven eindigt in de Duitse concentratiekampen.<br />

Oom Hans is geboren in Leiden op 24 juli 1920 als oudste van<br />

een gezin met zes kinderen. Mijn vader is het vierde kind in de<br />

rij. Na het Leidse Bonaventura College is Hans voorbestemd<br />

om de zaak van mijn opa op de Hooigracht in Leiden over te<br />

nemen. Een groothandel in galanterieën. Of daar zijn passie<br />

ligt blijft onduidelijk. Oom Hans wil naar Engeland, zijn<br />

pilotenopleiding afronden en piloot worden bij de Royal Air<br />

Force.<br />

26<br />

Hij kent een Joodse kleermaker met contacten in Engeland.<br />

Rond de kleermaker vormt zich een clubje twintigers, dat er<br />

graag goed gekleed uitziet. Het groepje met Hans Fles, de<br />

Noordwijker Ab Nicolaas en zijn vriend Wout Brons voert

Noordwijk<br />

achter de muur<br />

sabotagedaden uit tegen de Duitsers, onder andere bij de<br />

Zeevaartschool aan het Noordeinde in Leiden waar ze Duitse<br />

auto’s in brand steken en zand in benzinetanks gooien. Er<br />

worden plannen gemaakt om met een boot naar Engeland<br />

te gaan. De groep is echter vanuit de Sicherheidsdienst<br />

geïnfiltreerd met de V-Männer Jan de Jong en de Noordwijkse<br />

elektricien Piet Rothert. Daar kom ik later op terug.<br />

In de ochtend van 2 april 1941 vallen de Duitsers bij hen<br />

binnen. Mijn oom wordt aangehouden en overgebracht<br />

naar het Oranjehotel in Scheveningen. Zijn vriendin Miep<br />

Hienkens bezoekt hem daar zoveel als mogelijk en neemt<br />

zijn wasgoed mee naar huis. Uit de baleintjes in de boorden<br />

van zijn overhemden komen vloeidunne, opgerolde briefjes<br />

waarin Hans in minischrift zijn twijfels en onzekerheden laat<br />

zien. De briefjes uit het Oranjehotel heb ik nog steeds bij mij<br />

thuis bewaard.<br />

Leven en dood in de hel<br />

Hans wordt helaas vanuit het Oranjehotel overgebracht naar<br />

het concentratiekamp Sachsenhausen/Oranienburg. Ik vind<br />

hem daar in 2015 in Russische archieven terug onder het<br />

Häftlungsnummer: 39165, gevangen in het block 35. Hij is<br />

overleden op 27 november 1942 in block 19. Mijn man Menko<br />

Wiersema en ik zoeken het block op waar Hans op het laatst<br />

heeft gezeten. Het is koud en de rillingen lopen over onze<br />

ruggen.<br />

Weer thuis is Menko de archieven ingedoken, het liet ons<br />

niet meer los. Pieter Rothert is geboren in Schiedam en komt<br />

op 24 april 1930 wonen in Noordwijk; Kerkstraat 32a en later<br />

in de Stijntjesduinstraat 30 in Noordwijk aan Zee. Tijdens<br />

de mobilisatie in 1939 wordt hij in de Peel gestationeerd en<br />

ontmoet hij (de Noordwijker?) Jan de Jong die toen al werkte<br />

voor de Duitsche Abwehrstelle. Zij worden onderdeel van<br />

“das Hausorchester” een kleine groep zogeheten V-Männer,<br />

die geld verdienen met verraad en het infiltreren in illegale<br />

groepen. Veel jongeren staan te popelen om naar Engeland te<br />

gaan, zijn naïef en geen partij voor de gewetenloze V-Männer.<br />

Rothert en de Jong infiltreren bij de groep van mijn oom<br />

Hans Fles met het voor mijn familie desastreuse gevolg.<br />

Het wordt nog erger. In Haarlem starten zij een soort<br />

rekruteringsbureau voor jongeren die geïnteresseerd zijn in<br />

Engelandvaart. Gewillig tekenen tientallen scholieren van<br />

de hbs in Haarlem, de mulo in Bloemendaal en studenten<br />

van de Zeevaartschool de objecten die De Jong en Rothert<br />

aanwijzen: bunkers, vliegvelden, havens en kustwerken.<br />

De spionagestukken worden door de V-Männer aan de<br />

Sicherheidsdienst als bewijs getoond. De jongeren kunnen<br />

naar het concentratiekamp en De Jong en Rothert krijgen<br />

hun geld.<br />

Gewezen KNIL-kadetten ontmaskeren hen en op 14 oktober<br />

1941 wordt een aanslag gepleegd. Jan de Jong overlijdt aan<br />

zijn verwondingen. Rothert overleeft de aanslag en duikt in<br />

Friesland en Groningen weer op. Niet Londen, maar een Duits<br />

concentratiekamp wordt ook voor tientallen jongeren uit<br />

Groningen en Friesland, tot spionage verleid, het eindstation.<br />

Dinsdag 20 december 1949 wordt Rothert ter dood veroordeeld.<br />

Het Hof was niet van mening, dat de uiting van<br />

berouw van de verdachte tijdens de terechtzitting ernstig<br />

was gemeend en noemt hem “een geslepen misdadiger, voor<br />

wie geen enkele verzachtende omstandigheid aanwezig is.”<br />

Het concentratiekamp Sachsenhausen/ Oranienburg ligt 35<br />

kilometer te noorden van Berlijn in de stad Oranienburg. De<br />

poort, zoals de poorten van Treblinka en Auschwitz, wordt<br />

“gesierd“ met het opschrift “Arbeit macht frei“. Het bezoek in<br />

2015 maakt veel indruk op ons.<br />

In de zomer van 1941 arriveert Hans Fles in Sachsenhausen<br />

waar ook zijn verzetsvrienden Ab Nicolaas , tekenaar<br />

bij het Leidsch Dagblad, en Wout Brons in die zomer<br />

arriveren. Ook zij zijn verraden door de V-Männer. In het<br />

boek “de Kartonnen Doos” laat de Noordwijker Nicolaas<br />

zien wat het concentratiekamp met je doet. Citaten hieruit<br />

maken overduidelijk hoe verschrikkelijk het daar was: “Het<br />

bloeddoordrenkte terrein waar massamoorden worden<br />

gepleegd. Een rijdende lijkenverbrandingsfabriek, gouden<br />

tanden en identiteitsplaatjes. De geluiden van het martelen<br />

van andere gevangenen”. “Als nieuweling moest het pantser<br />

dat je later zou beschermen nog groeien. Je wordt steeds<br />

meer een “beest” in de “zwijnestal” die Sachsenhausen was”.<br />

“Het apathisch accepteren hoort bij het overleven. Ergens<br />

draai je een schakelaar om.“<br />

Zo intens triest allemaal. Mijn vader was<br />

rond 4 en 5 mei in stilzwijgen gehuld maar<br />

ondanks zijn zwijgen sprak hij boekdelen.<br />

Hans Fles houdt dit niet vol. Hij springt op 27 november 1942<br />

in de bres voor een oudere man, die zich van uitputting niet<br />

meer staande kan houden. Hans heeft de verdediging van de<br />

oudere man met de dood moeten bekopen.<br />

In Sachsenhausen speelde Ab Nicolaas voor clown tijdens<br />

een enkele Hollandse avond, die met groot gevaar werd<br />

georganiseerd. Om alles even te vergeten en zijn kampmaten<br />

op te vrolijken. Na de oorlog werd hij dertig jaar beroepsclown<br />

en heeft hij vooral anderen laten lachen. Bij hemzelf knaagde<br />

altijd het verdriet over de gruwelen van het kamp.<br />

Zo intens triest allemaal. Mijn vader was rond 4 en 5 mei<br />

in stilzwijgen gehuld maar ondanks zijn zwijgen sprak zijn<br />

gezicht boekdelen. Naast de dood van zijn broer Hans is zijn<br />

broer, en mijn oom, Theo zwaar gehandicapt geraakt in juni<br />

1945 toen hij werd ‘klaargestoomd’ om naar Nederlands-Indië<br />

te gaan. Tijdens een demonstratie over handgranaten in een<br />

leslokaal bleek het toch niet om een handgranaat zonder<br />

ontsteking te gaan en er volgde in een ontploffing. In 1958, ik<br />

heb nog op zijn schoot gezeten, is mijn oom Theo alsnog aan<br />

de gevolgen overleden.<br />

27

Bibliotheek Bollenstreek<br />

De Bollenstreek<br />

Betogen<br />

In 2019 en 2020 herdenken we het beëindigen van de<br />

Tweede Wereldoorlog, 75 jaar geleden. Natuurlijk<br />

vieren we dit ook in de bibliotheek! In heel het land<br />

worden in aanloop naar 5 mei colleges gegeven om<br />

jong en oud te inspireren om na te denken over<br />

de waarde van vrijheid. Ook in de Bibliotheek<br />

Bollenstreek vertellen spraakmakende<br />

sprekers hun verhaal. Kom jij ook?<br />

Splinter Chabot<br />

Splinter Chabot en<br />

Rogier Elshout | Vrijdag 1 mei<br />

Splinter Chabot (1996) werd bij het grote publiek bekend<br />

door zijn optredens bij De Wereld Draait door. Hij was<br />

de landelijke voorzitter van de JOVD en maakt radio bij<br />

Radio 1.<br />

Splinter: “Ik ben opgegroeid in een vrij gezin in Den Haag,<br />

niemand van ons heeft ooit een oorlog meegemaakt.<br />

Onze buren, slechts een spouwmuur van ons vandaan,<br />

waren er in ‘40- ‘45 wel bij en leden onder het juk van de<br />

bezetters.<br />

Onvrijheid is soms letterlijk een muurtje van je verwijderd<br />

en kan je verrassen als je er niet alert op bent.” Daarom<br />

gaat zijn college over het belang van vrijheid voor de<br />

generatie die niet direct een herinnering aan onvrijheid<br />

heeft. In onze huidige maatschappij is vrijheid een<br />

abstract begrip, maar onvrijheid ongelofelijk concreet.<br />

Het verschijnsel onvrijheid en het proces waarbij het<br />

langzaam vat krijgt op een samenleving, is iets waar<br />

we enorm alert op moeten zijn.<br />

Rogier Elshout<br />

De avond zal worden geleid door Rogier Elshout,<br />

professioneel presentator en debatleider.<br />

Houd je van lezen, maar liever de deur niet uit?<br />

| de online Bibliotheek<br />

28<br />

De online Bibliotheek biedt e-boeken en luisterboeken voor<br />

kinderen en volwassenen en is gratis toegankelijk voor leden van<br />

de bibliotheek. Al jouw favoriete titels op je tablet of smartphone<br />

met een druk op de knop. Of probeer eens een luisterboek, er is<br />

tijdelijk een extra reeks mooie luisterboeken beschikbaar. Meer<br />

informatie vind je op www.onlinebibliotheek.nl.

Koffie+ Noordwijkerhout<br />

Ook in de Duin- en Bollenstreek was de opluchting groot toen Canadese troepen in mei 1945 de diverse dorpen bevrijden.<br />

Alhoewel de oorlog ver achter ons ligt, blijkt deze bladzijde nog erg levendig.<br />

Tijdens een historische lezing op donderdag 14 mei zullen historicus Koen Marijt (Koen van Toen) en Jan Heus van het<br />

Atlantikwall Museum Noordwijk ingaan op bekende en minder bekende verhalen uit de bezettingstijd (1940-1945).<br />

Koen zal ingaan op de bouw van de Atlantikwall, de massale evacuaties en de sloop van gebouwen ten gevolge daarvan.<br />

Deze onderwerpen kunnen niet los van elkaar worden gezien. De bouw van bunkers heeft grote gevolgen voor de<br />

inwoners uit de Duin- en Bollenstreek. Duizenden inwoners moeten noodgedwongen hun huis uit.<br />

Jan Heus zal spreken over de Seeziel Batterie Noordwijk. Kortom: mis dit niet.<br />

De Koffie+ ochtenden zijn gratis en voor iedereen toegankelijk, meer informatie vind je op<br />

www.bibliotheekbollenstreek.nl<br />

Arnon Grunberg | Woensdag 6 mei<br />

Arnon Grunberg (1971) is afkomstig uit een Duits-Joods gezin:<br />

zijn moeder overleefde Auschwitz, zijn vader dook op talrijke<br />

adressen in Nederland onder. Grunberg is een van Nederlands<br />

meest succesvolle schrijvers, zowel in binnen- als buitenland.<br />

Op 27 januari 1945 werd concentratie- en vernietigingskamp<br />

Auschwitz bevrijd. Minstens 1,1 miljoen mensen, voornamelijk<br />

Joden, werden in het kamp vermoord. De meeste ooggetuigen,<br />

de gevangenen die het kamp wisten te overleven, zijn inmiddels<br />

overleden. Ter gelegenheid van de 75-jarige bevrijding van<br />

Auschwitz verzamelde Arnon Grunberg teksten van ‘morele<br />

getuigen’, getuigen die slachtoffer waren van de terreur. In de<br />

bundel Bij ons in Auschwitz bracht Grunberg hun verhalen bijeen.<br />

“Je zou moeten zwijgen, je zou moeten verstommen, maar je<br />

mag niet zwijgen. Het verstommen kan geen antwoord zijn op<br />

het ongehoorde”, schrijft Arnon Grunberg in het voorwoord van<br />

de bundel.<br />

Arnon Grunberg<br />

In het kader van 75 jaar vrijheid zal Grunberg geïnterviewd<br />

worden over de verhalen die hij verzamelde voor zijn boek<br />

Bij ons in Auschwitz. Ook komt zijn meest recente werk<br />

Bezette Gebieden aan bod, een roman over het verleden dat<br />

doorwoekert, over liefde en haat op de Westelijke Jordaanoever<br />

en in Europa.<br />

Heb je interesse in één van deze spraakmakende<br />

lezingen ga dan naar www.bibliotheekbollenstreek.nl/<br />

betogen voor meer informatie en koop alvast je kaartje.<br />

De lezingen vinden plaats onder voorbehoud van<br />

verdere overheidsmaatregelen die worden genomen<br />

in verband met het coronavirus.<br />

Bibliotheek Noordwijk - Akkerwinde 1a, 2201 MC Noordwijk<br />

Bibliotheek Noordwijkerhout - Herenweg 2, 2211 CC Noordwijkerhout<br />

www.bibliotheekbollenstreek.nl<br />

29 31

Teun (1932), Jan (1935) en<br />

Cees (1934) van Duin waren<br />

nog jong toen hun vader Jacob<br />

sneuvelde tijdens de gevechten<br />

bij Moerdijk in 1940. Door een<br />

bijzondere vriendschap die hun<br />

vader in het leger had opgebouwd,<br />

kwamen ze halverwege de oorlog<br />

terecht in het Overijsselse<br />

Overdinkel.<br />

TEKST MARIEKE MAKER-VOORN<br />

BEELD BURO BINNEN<br />

VLNR: CEES, JAN EN TEUN BIJ HET GRAF VAN HUN VADER JACOB<br />

OP DE ALGEMENE BEGRAAFPLAATS AAN DE OUDE ZEEWEG<br />

30<br />

‘Na 75 jaar is er<br />

nog steeds contact<br />

tussen onze families’

Noordwijk<br />

achter de muur<br />

Teun: “We hebben alleen vage herinneringen aan mijn vader.<br />

Ik weet eigenlijk alleen nog dat hij zondagavond zijn uniform<br />

aandeed als hij wegging.” Cees: “En dan brachten wij hem<br />

naar de tram. Dat weet ik nog wel.”<br />

Kameraad voor het leven<br />

Teun: “Onze vader Jacob werd in 1939 opgeroepen voor de<br />

mobilisatie. Hij was toen al 35 jaar, en zat -volgens mijbij<br />

een van de laatste groepen die zich moest melden.<br />

Voor die tijd werkte hij als losse arbeider: bij visrokerijen, in<br />

de bollen en hij heeft samen met veel andere Noordwijkers<br />

de fietspaden in de duinen aangelegd. Tot april 1940 zat hij<br />

in Breukelen ingekwartierd, daarna werd hij overgeplaatst<br />

naar Kasteel Amstelwijk, vlak bij Dordrecht. Hij was kok en<br />

verzorgde samen met een kameraad het eten. Ze waren erg<br />

verschillend. Mijn vader een stugge Protestantse man van<br />

zee, zijn kameraad Hendrik Welpelo, een katholieke boer uit<br />

Overdinkel, dat ligt tegen de Duitse grens aan. Maar toch<br />

klikte het. Op 10 mei 1940 is er een gevecht in het park bij<br />

villa Amstelwijk. Mijn vader is daar ’s morgens levensgevaarlijk<br />

gewond geraakt. Vermoedelijk door een handgranaat.<br />

Toch heeft hij daarna nog heel even geleefd. We denken<br />

dat zijn kameraad bij hem was of in ieder geval in de buurt<br />

was toen onze vader stierf. Vroeger voelden we dat de twee<br />

mannen nog wat tegen elkaar gezegd hebben. Dat daar is<br />

ontstaan dat wij de tweede helft van de oorlog in Overdinkel<br />

onderdak vonden.“<br />

Boerderij in Overdinkel<br />

“Wij woonden destijds in de Stijntjesduinstraat, op nummer<br />

15. Veel familie woonden daar ook. Schuin tegenover ons,<br />

op nummer 16, woonde de broer van mijn moeder, Jan<br />

Passchier. Op nummer 17 woonde een neef, op nummer 19<br />

de enige broer van mijn vader. En de ouders van mijn vader<br />

woonde op nummer 24. Onze moeder bleef achter met haar<br />

vier zoons. Ik was net zeven jaar. Cees moest nog zes worden<br />

en ons jongste broertje Jaap was bijna drie. Eind 1942 kreeg<br />

onze moeder een brief, we moesten het huis uit want er<br />

was woonruimte nodig. Die werd gecreëerd door mensen te<br />

evacueren die niet direct economische waarde hadden voor<br />

Noordwijk. Zoals mijn moeder als weduwe met haar zoons.<br />

Via de commandant van mijn vader kreeg ze het adres van<br />

zijn kameraad, die boer uit Overdinkel. En daar zijn we begin<br />

1943 naartoe verhuisd. Op de boerderij ging het leven gewoon<br />

door. We hebben bijvoorbeeld weinig van de Hongerwinter<br />

meegekregen. In die zin was het een geluk dat we in het<br />

oosten van het land zaten.“<br />

“Mijn moeder en het boerengezin – hij had trouwens een<br />

Duitse vrouw, want ze woonde dicht bij de grens- hebben<br />

altijd een goede band gehad. Wij voelden dat ook. De<br />

kinderen, twee jongens en een meisje, voelden voor ons<br />

als halfbroers en halfzusje. En de boer was voor ons als een<br />

stiefvader. Ook wij kregen af en toe een draai om onze oren!”<br />

Drie keer begraven<br />

Teun: “Vader is drie keer begraven. Nadat hij op 10 mei 1940<br />

gesneuveld is, is hij in eerste instantie daar begraven. Twee<br />

weken later, op 24 mei, is hij naar Noordwijk overgebracht.”<br />

Cees: “Dat herinner ik mij nog. We liepen vanaf huis naar<br />

het kerkhof, waar de kist van mijn vader al was gearriveerd.<br />

Ik liep aan de hand van opa Teun en oom Jan. Er waren heel<br />

veel mensen op het kerkhof om de plechtigheid bij te wonen.”<br />

Teun: “Vader was overigens niet de enige Noordwijker<br />

die is gesneuveld. Later vond ik een krantenknipsel<br />

waarin stond dat ook een jongen van Sloof (24)en Krau (22)<br />

bij vliegveld Valkenburg waren gesneuveld en Hermans (36)<br />

bij Amsterdam. Allen op 10 mei 1940. De naam van mijn vader<br />

J. van Duin, staat ook op de gedenknaald bij Amstelwijk. Die<br />

is al op 18 juni 1945 onthuld, een week of zes na de capitulatie.<br />

Mijn moeder is toen per brief uitgenodigd. Die vonden we<br />

terug in haar administratie. In 1993 is mijn vader voor de<br />

laatste keer herbegraven. Dit keer op het oorlogskerkhof aan<br />

de Oude Zeeweg. Mijn moeder kreeg de keuze en dat wilde ze<br />

wel graag. Na haar overlijden is ze ook bijgezet in zijn graf.”<br />

Vroeger voelden we dat de twee mannen nog<br />

wat tegen elkaar gezegd hebben. Dat daar is<br />

ontstaan dat wij de tweede helft van de oorlog<br />

in overdinkel onderdak vonden<br />

Gemis<br />

Teun: “Na de oorlog zijn we teruggegaan naar Noordwijk.<br />

Mijn moeder was echt een sterke vrouw. Ze kreeg eerst<br />

een bescheiden uitkering van het Rijk. Later is ze ook<br />

gaan bollenpellen om in ons levensonderhoud te kunnen<br />

voorzien. Daarnaast kreeg ze van familie groente uit<br />

de tuin en we vermoeden dat de diaconie ook hier en<br />

daar heeft bijgesprongen. Vanaf 1955 kwam daar een<br />

oorlogsweduwepensioen bij. Zo’n 1.728 gulden per jaar, een<br />

behoorlijk bedrag voor die tijd.”<br />

“Onze vader sneuvelde op zijn 36ste. Een oom vroeg een keer:<br />

heb jij je vader nooit gemist? Als kind niet. Wij wisten niet<br />

beter, we hadden geen vader.” Cees: “Als kind ga je er toch<br />

anders mee om. Je bent onbevangen.” Teun: ”Misschien is<br />

dat gemis later wat groter geworden. Over dat hij niet heeft<br />

kunnen zien wat voor werk we zijn gaan doen bijvoorbeeld.<br />

Ik was bouwadviseur, Cees elektrotechnicus en hij was ook<br />

nog zestien jaar wethouder in Noordwijk. Het is jammer dat<br />

hij dat allemaal niet heeft meegemaakt.”<br />

75 jaar contact<br />

Cees: “Onze moeder is 99 jaar geworden. De laatste jaren<br />

heeft ze een fijn leven gehad. We hebben eigenlijk nooit veel<br />

met haar over onze vader gesproken. Ze was van nature geen<br />

verteller, maar als we er meer naar hadden gevraagd, had<br />

ze misschien wel wat meer losgelaten. We weten een paar<br />

dingetjes over de verkeringstijd, hoe ze elkaar hebben leren<br />

kennen, en dat ze in 1931 getrouwd zijn. Maar daar bleef het<br />

bij, het was moeilijk om daar verder op door te gaan.”<br />

Teun: “Het meest bijzondere is dat onze moeder al die tijd<br />

contact heeft gehouden met het boerengezin Welpelo in<br />

Overdinkel. Mijn moeder ging tot ver in haar 80ste nog<br />

ieder jaar een weekje op bezoek. Inmiddels zijn de ouderen<br />

overleden, maar de dochter van het gezin leeft nog. Wij zetten<br />

het contact voort. Eén á twee keer per jaar gaan we naar ze<br />

toe. Er is al 75 jaar bijzonder contact.”<br />

31

Reuring<br />

Reuring in de samenleving<br />

activiteiten april t/m juni 2020<br />

32<br />

Sportpark Duinwetering Noordwijk:<br />

Maaltijden april 2020:<br />

Dinsdag 7 april: maaltijdsoep van Erik met broodjes € 3,-<br />

Dinsdag 14 april: Sam kookt Syrisch € 3,-<br />

Dinsdag 21 april: pasta met kip € 3,-<br />

Dinsdag 28 april: REURING IS GESLOTEN!<br />

Vrijdag 3, 10, 17, 24 april: soep met stokbrood € 2,- (13.00 uur)<br />

Maaltijden mei 2020:<br />

Dinsdag 5 mei: REURING IS GESLOTEN i.v.m.<br />

BEVRIJDINGSDAG!<br />

Dinsdag 12 mei: Hadeel kookt € 3,00<br />

Dinsdag 19 mei: macaroni € 3,00<br />

Dinsdag 26 mei: nasi met saté € 3,00<br />

Maaltijden juni 2020:<br />

Dinsdag 2 juni: maaltijdsoep van Erik met broodjes € 3,00<br />

Dinsdag 9 juni: Mexicaanse tortilla’s € 3,00<br />

Dinsdag 16 juni: Hadeel kookt € 3,00<br />

Dinsdag 23 juni: bami met saté € 3,00<br />

Dinsdag 30 juni: spinazie met ei € 3,00<br />

Wil je mee-eten, meld je dan aan op nummer 06 50610135.<br />

De maaltijd begint om 12.30 uur (vrijdag: 13.00 uur).<br />

Elke dinsdag:<br />

- wandelen met Reuring! Vanaf 14.00 uur. (Reuring is open<br />

tijdens de wandeling voor koffie).<br />

- Inloop budgetcoach voor uw financiële vragen, van<br />

13.00-15.00 uur (gratis).<br />

Op dinsdag en vrijdag: creatief café: tekenen, schilderen,<br />

alles kan!<br />

Elke vrijdag open 10.00-14.00 uur:<br />

- 10.00-12.00 uur: creatief café en biljarten<br />

- 12.00-13.00 uur: sport en spel met de buurtcoach<br />

- 13.00 uur: soep met brood, € 2,-<br />

Boodschappenservice gratis bij Reuring!<br />

Wij doen graag uw boodschappen, terwijl u geniet van een<br />

bakje koffie! De service is er op dinsdag van 9.00 tot15.30 uur<br />

en donderdag van 13.30-15.30 uur, natuurlijk bij Reuring<br />

Reuring in de samenleving is actief, en doet vrijwilligerswerk,<br />

bijvoorbeeld: bij SJC, tuintje opknappen bij iemand die het even<br />

niet meer kan. Voor een helpende hand, willen wij met u meedenken<br />

voor en door Noordwijkse burgers!!! U kunt ons bellen<br />

op 06 50610135.<br />

Creatieve activiteiten:<br />

Donderdag 2 april: knopen figuren op steigerhout € 2,50<br />

Donderdag 9 april: stenen beschilderen € 1,50<br />

Donderdag 16 april: maak je eigen kleidecoratie € 1,50<br />

Donderdag 23 april: Bingo! Met mooie prijzen € 1,50 per<br />

ronde<br />

Donderdag 30 april: REURING IS GESLOTEN!<br />

Donderdag 7 mei: dromenvanger maken € 2,00<br />

Donderdag 14 mei: Workshop Keramiek, deel 1. Geef je op!<br />

€ 5,00<br />

Donderdag 21 mei: REURING IS GESLOTEN i.v.m.<br />

HEMELVAARTSDAG<br />

Donderdag 28 mei: Bingo! Met mooie prijzen € 1,50 per ronde<br />

Donderdag 4 juni: Workshop Keramiek, deel 2<br />

Donderdag 11 juni: vrij schilderen € 2,00<br />

Donderdag 18 juni: kaarten maken € 1,00<br />

Donderdag <strong>25</strong> juni: Bingo! Met mooie prijzen € 1,50 per ronde<br />

Openingstijden Reuring:<br />

- dinsdag 9.00-15.30 uur<br />

- donderdag 13.30-15.30 uur<br />

- vrijdag 10.00-14.00 uur<br />

Sportpark Duinwetering 105 www.reuringnoordwijk.nl<br />

tel: 06 50610135<br />

Er is een ophaal- en thuisbrengservice. Wil je hier gebruik<br />

van maken? Bel: 06 50610135.

Noordwijk<br />

Openingstijden: Dinsdag 9.00 – 15.30 uur<br />

Donderdag 13.30 – 15.30 uur<br />

Vrijdag 10.00-14.00 uur<br />

Sportcomplex, Duinwetering 105,<br />

2203 HM Noordwijk tel. Reuring 06 50 61 01 35<br />

April 2020<br />

Dinsdag maaltijden april<br />

Di 7 april: maaltijdsoep van Erik met<br />

broodjes €3,00<br />

Di 14 april: Sam kookt Syrisch €3,00<br />

Di 21 april: pasta met kip €3,00<br />

Di 28 april: Reuring is gesloten!<br />

Wil je mee eten op dinsdag<br />

meld je aan op: Tel. 06 50 61 01 35<br />

De maaltijd start om 12.30 uur!<br />

*Iedere dinsdag om 14.00 uur: wandelen<br />

*Iedere dinsdag & vrijdag: creatief café.<br />

Tekenen, schilderen, collages: alles kan!<br />

Donderdag 2 Knopen figuren op steigerhout €2,50<br />

10.00 tot 12.00 creatief café en biljarten<br />

12.00 tot 13.00 sport & spel door buurtsportcoach<br />

13.00 soep met brood €2,-<br />

Vrijdag 3 10.00 tot 12.00 creatief café en biljarten<br />

Donderdag 9 Stenen beschilderen €1,50<br />

10.00 tot 12.00 creatief café en biljarten<br />

12.00 tot 13.00 sport & spel door buurtsportcoach<br />

13.00 soep met brood €2,--<br />

Vrijdag 10 10.00 tot 12.00 creatief café en biljarten<br />

Donderdag 16 Maak je eigen klei decoratie €1,50<br />

10.00 tot 12.00 creatief café en biljarten<br />

12.00 tot 13.00 sport & spel door buurtsportcoach<br />

13.00 soep met brood €2,-<br />

Vrijdag 17 10.00 tot 12.00 creatief café en biljarten<br />

Donderdag 23 Bingo met mooie prijzen! €0.50 per ronde<br />

10.00 tot 12.00 creatief café en biljarten<br />

12.00 tot 13.00 sport & spel door buurtsportcoach<br />

13.00 soep met brood €2,-<br />

Vrijdag 24 10.00 tot 12.00 creatief café en biljarten<br />

Donderdag 30 Reuring gesloten!<br />

Elke dinsdag 13.00 tot 15.00 uur is er<br />

een gratis budgetcoach bij Reuring naar Merel Hovestad gratis Mentaal/fit Info 0650610135<br />

Reuring voor uw financiële vragen! website www.reuringnoordwijk.nl of bel 0650610135<br />

www.reuringnoordwijk.nl of bel 0650610135<br />

Noordwijk<br />

Openingstijden: Dinsdag 9.00 – 15.30 uur<br />

Donderdag 13.30 – 15.30 uur<br />

Vrijdag 10.00-14.00 uur<br />

Sportcomplex, Duinwetering 105,<br />

2203 HM Noordwijk tel. Reuring 06 50 61 01 35<br />

<br />

Mei 2020<br />

Vrijdag 1 Reuring is gesloten!<br />

Donderdag 7 Dromenvanger maken €2,00<br />

<br />

Dinsdag maaltijden mei<br />

Di 5 mei: Reuring is gesloten!<br />

Di 12 mei: Hadeel kookt €3,00<br />

Di 19 mei: macaroni €3,00<br />

Di 26 mei: nasi met saté €3,00<br />

Wil je mee eten op dinsdag<br />

meld je aan op: Tel. 06 50 61 01 35<br />

De maaltijd start om 12.30 uur!<br />

Vrijdag 8 10.00 tot 12.00 creatief café en biljarten<br />

*Iedere dinsdag om 14.00 uur: wandelen<br />

*Iedere dinsdag & vrijdag: creatief café.<br />

Tekenen, schilderen, collages: alles kan!<br />

<br />

12.00 tot 13.00 sport & spel door buurtsportcoach<br />

13.00 soep met brood €2,-<br />

Donderdag 14 Deel 1: Workshop Keramiek, geef je op! €<br />

Vrijdag 15 10.00 tot 12.00 creatief café en biljarten<br />

12.00 tot 13.00 sport & spel door buurtsportcoach<br />

13.00 soep met brood €2,-<br />

Donderdag 21 Hemelvaart: Reuring is gesloten!<br />

Vrijdag 22 Reuring is gesloten!<br />

Donderdag 28 Bingo met mooie prijzen €0,50 per ronde.<br />

De Zilk<br />

Voor meer informatie over Reuring,<br />

kijk op de website: www.reuringnoordwijk.nl<br />

of Facebookpagina Reuringnoordwijk<br />

April 2020<br />

Maandag 6 april<br />

Maandag 13 april<br />

Maandag 20 april<br />

Maandag 27 april<br />

Er is een gratis budgetcoach<br />

bij Reuring 0650610135<br />

Voor al uw financiële vragen.<br />

Waar: achter de Duinpan:<br />

Honk, Sportlaan 34a<br />

2191 XH De Zilk<br />

Openingstijden:<br />

Iedere maandag:<br />

10.00 tot 14.00 uur<br />

Voor info: bel ons<br />

telefoonnummer: 0650610135<br />

10.30-11.30: gratis sporten met de buurtsportcoach<br />

11.00-13.00: creatieve activiteit<br />

13.00-14.00 soep met brood €2,00<br />

2 e Paasdag: Reuring is gesloten!<br />

Tip: dinsdag 14 april is Reuring Noordwijkerhout<br />

open. Je bent van harte welkom!<br />

Scoutinggebouw Dr Poelslaan 21<br />

10.30-11.30: gratis sporten met de buurtsportcoach<br />

11.00-13.00: creatieve activiteit<br />

13.00-14.00 soep met brood €2,00<br />

Koningsdag: Reuring is gesloten!<br />

Tip: dinsdag 28 april is Reuring Noordwijkerhout<br />

open. Je bent van harte welkom!<br />

Scoutinggebouw Dr Poelslaan 21<br />

0650610135<br />

Het Corona virus treft ook de activiteiten van<br />

Reuring. Er zullen een aantal activiteiten op<br />

locatie uitvallen, maar we gaan wel online door<br />

op de reguliere openingstijden. Kijk op onze<br />

facebookpagina; reuringnoordwijk, voor het<br />

Noordwijkerhout<br />

Voor meer informatie over Reuring,<br />

kijk op de website: www.reuringnoordwijk.nl<br />

of Facebookpagina Reuringnoordwijk<br />

Dinsdag 7 april<br />

Dinsdag 14 april<br />

Dinsdag 21 april<br />

laatste nieuws. Wil je meer informatie<br />

of gewoon een praatje, bel dan<br />

met: 06 50 61 01 35<br />

April 2020<br />

Waar: Maasgaarde<br />

Dr. Poelslaan 21<br />

2211BJ Noordwijkerhout<br />

Openingstijden:<br />

Iedere dinsdag:<br />

10.00 tot 14.00 uur<br />

Voor info: bel ons<br />

telefoonnummer:<br />

0650610135<br />

10.15-11.15: gratis sporten met de buurtsportcoach<br />

11.00-13.00: creatief café :<br />

Workshop Keramiek deel 1, geef je op! €5,00<br />

13.00-14.00 soep met brood €2,00<br />

10.15-11.15: gratis sporten met de buurtsportcoach<br />

11.00-13.00:<br />

Workshop Keramiek deel 2<br />

13.00-14.00 soep met brood €2,00<br />

10.15-11.15: gratis sporten met de buurtsportcoach<br />

11.00-13.00: creatief café :<br />

Knopenfiguur op steigerhout €2,50<br />

13.00-14.00 soep met brood €2,00<br />

Noordwijkerhout<br />

Voor meer informatie over Reuring,<br />

kijk op de website:<br />

www.reuringnoordwijk.nl<br />

of Facebookpagina Reuringnoordwijk<br />

Mei 2020<br />

Dinsdag 5 mei<br />

Dinsdag 12 mei<br />

Dinsdag 19 mei<br />

Dinsdag 26 mei<br />

Waar: Maasgaarde<br />

Dr. Poelslaan 21<br />

2211BJ Noordwijkerhout<br />

Openingstijden:<br />

Iedere dinsdag:<br />

10.00 tot 14.00 uur<br />

Voor info: bel ons<br />

telefoonnummer:<br />

0650610135<br />

Bevrijdingsdag: Reuring is gesloten!<br />

10.00-11.00: gratis sporten met de buurtsportcoach<br />

11.00-13.00: creatief café : Verassingsactiviteit!<br />

13.00-14.00 soep met brood €2,00<br />

10.00-11.00: gratis sporten met de buurtsportcoach<br />

11.00-13.00: creatief café :<br />

Stenen beschilderen €1,50<br />

13.00-14.00 soep met brood €2,00<br />

10.00-11.00: gratis sporten met de buurtsportcoach<br />

11.00-13.00: Lachworkshop met Nel!<br />

13.00-14.00 soep met brood €2,00<br />

Vrijdag 29 10.00 tot 12.00 creatief café en biljarten<br />

12.00 tot 13.00 sport & spel door buurtsportcoach<br />

13.00 soep met brood €2,-<br />

Dinsdag 28 april<br />

10.15-11.15: gratis sporten met de buurtsportcoach<br />

11.00-13.00: creatief café:<br />

gratis budgetcoach<br />

0650610135<br />

Er is een gratis budgetcoach<br />

bij Reuring 0650610135<br />

Voor al uw financiële vragen.<br />

Elke dinsdag 13.00 tot 15.00 uur is er<br />

een gratis budgetcoach bij Reuring naar Merel Hovestad gratis Mentaal/fit Info 0650610135<br />

Knopenfiguur op steigerhout afmaken!<br />

13.00-14.00 soep met brood €2,00<br />

Reuring voor uw financiële vragen! website www.reuringnoordwijk.nl of bel 0650610135<br />

Er is een gratis budgetcoach<br />

<br />

bij Reuring 0650610135<br />

Voor al uw financiële vragen.<br />

En: Reuring in De Zilk:<br />

Openingstijden: iedere maandag van 10.00-14.00 uur,<br />

Honk, Sportlaan 34a, 2191 XH De Zilk.<br />

Van 10.00-11.00 uur: gratis sporten met de buurtsportcoach<br />

Er is een gratis budgetcoach bij Reuring voor al uw financiële<br />

vragen: 06 50610135<br />

Van 13.00-14.00 uur: soep met brood € 2,-<br />

Van 11.00-13.00 uur: creatief café:<br />

In april:<br />

- 6 april: creatieve activiteit<br />

- 13 april: GESLOTEN i.v.m. 2e Paasdag. Tip: dinsdag 14 april<br />

ben je van harte welkom bij Reuring Noordwijkerhout,<br />

Scoutinggebouw Dr. Poelslaan 21.<br />

- 20 april: creatieve activiteit<br />

- 27 april: GESLOTEN i.v.m. Koningsdag!<br />

In mei:<br />

- 4 mei: 75 jaar bevrijding! Herdenkingswindlicht maken € 1,50<br />

- 11 mei: verrassingsactiviteit € 2,00<br />

- 18 mei: stenen beschilderen € 1,50<br />

- <strong>25</strong> mei: kaarten maken € 1,00<br />

In juni:<br />

- 1 juni: GESLOTEN i.v.m. 2e Pinksterdag. Tip: dinsdag 2 juni<br />

is Reuring Noordwijkerhout open. Je bent van harte welkom!<br />

Scoutinggebouw Dr. Poelslaan 21.<br />

- 8 juni: kleidecoratiefiguur maken, deel 1, € 2,00<br />

- 15 juni: kleidecoratiefiguur maken, deel 2<br />

- 22 juni: decoratie timmeren € 2,50<br />

En: Reuring in Noordwijkerhout:<br />

Openingstijden: iedere dinsdag van 10.00-14.00 uur,<br />

Maasgaarde, Dr. Poelslaan 21, 2211 BJ Noordwijkerhout.<br />

- Van 10.00-11.00 uur: gratis sporten met de buurtsportcoach<br />

- Er is een gratis budgetcoach bij Reuring voor al uw financiële<br />

vragen: 06 50610135<br />

- Van 13.00-14.00 uur: soep met brood € 2,-<br />

Van 11.00-13.00 uur: creatief café:<br />

In april:<br />

- 7 april: workshop Keramiek, deel 1, geef je op! € 5,-<br />

- 14 april: workshop Keramiek, deel 2<br />

- 21 april: knopenfiguur op steigerhout € 2,50<br />

- 28 april: knopenfiguur op steigerhout afmaken<br />

In mei:<br />

- 5 mei: GESLOTEN i.v.m. BEVRIJDINGSDAG!<br />

- 12 mei: verrassingsactiviteit<br />

- 19 mei: stenen beschilderen € 1,50<br />

- 26 mei: lachworkshop met Nel!<br />

In juni:<br />

- 2 juni: decoratie boek maken, deel 1, € 3,00<br />

- 9 juni: decoratie boek maken, deel 2<br />

- 16 juni: decoratie boek maken, deel 3<br />

- 23 juni: decoratie timmeren € 2,50<br />

- 30 juni: REURING NOORDWIJKERHOUT GESLOTEN.<br />

Tip: dinsdag 30 juni is Reuring Noordwijk open.<br />

Je bent van harte welkom! Sportpark Duinwetering 105.<br />

Je bent van harte welkom!<br />

33

Leo Kerkvliet (1926) was veertien jaar toen de<br />

oorlog begon in Noordwijkerhout. Hij zag met<br />

eigen ogen hoe boerderij Vredebest afbrandde<br />

nadat er een bommenwerper was neergestort.<br />

De oorlogstijd blijft hem altijd bij.<br />

TEKST MARIEKE VOORN<br />

BEELD BURO BINNEN<br />

‘Ik ging<br />

kijken bij<br />

de brand’<br />

34<br />

“Ik was aan het werk op het land bij de Leidsevaart, toen er een<br />

stuk of vijf vliegtuigen over vlogen. Rond twaalf uur hoorden<br />

we dat het oorlog was. We gingen eten en daarna weer<br />

gewoon aan het werk. Het leven ging toch door.”<br />

Fokkers in brand<br />

“Nadat de Duitsers waren binnengevallen, weet ik nog dat ik<br />

ben gaan kijken bij de Ruigenhoek. Tegenover waar nu het<br />

bungalowpark Solassi is, was toen een klein vliegveld. Daar<br />

stonden tien Fokkers. De Nederlandse militairen wilden niet<br />

dat de moffen die in handen kregen, en dus staken ze die<br />

vliegtuigjes in de brand. Dat was een spannende gebeurtenis<br />

voor een jongetje van veertien.”<br />

“Ik weet ook nog dat er een Halifax, een Engels bommenwerper,<br />

is neergestort op boerderij Vredebest, zo’n vijfhonderd<br />

meter voorbij Leeuwenhorst, richting Noordwijk. De boerderij<br />

was een puinhoop, helemaal ingestort. Dat heb ik gezien. De<br />

brand is geblust, maar er zijn wel mensen bij overleden.<br />

Overal palen op het land<br />

“Op het kerkplein, met motoren en grote wagens, kwam de<br />

bezetter binnen. Het was de vijand natuurlijk en het maakte<br />

een overweldigende indruk. Ik was niet bang, natuurlijk niet.<br />

Dat kwam later. “<br />

“We gingen vroeger altijd bramen plukken in de duinen. Door<br />

de bouw van de Atlantikwall was dat er niet meer bij. Je mocht<br />

daar echt niet in de buurt komen. Volgens mij werd die bouw<br />

veel door dwangarbeiders gedaan. En bij het kruispunt met<br />

Leeuwenhorst hadden ze van die grote betonnen punten<br />

neergezet, zodat tanks er niet doorheen konden. Ook stond<br />

de hele streek vol met palen van drie tot vier meter hoog. Zo<br />

wilden de Duitsers voorkomen dat vliegtuigjes op een stuk<br />

land konden landen.”<br />

Zeventien kinderen<br />

“Thuis waren we met zijn negentienen. Mijn ouders hadden<br />

zeventien kinderen. Vlak voor de oorlog, in 1939, beviel mijn<br />

moeder van een tweeling. In 1940 kreeg ze nog een tweeling.<br />

En in 1944 is mijn jongste zusje Corry geboren. We woonden<br />

in een heel klein huisje. De tafel was één bij één meter, met<br />

daaromheen vier stoelen. We zaten dan bij elkaar op schoot.<br />

Ik zeg vaak: ‘We zaten vier hoog te eten.’”<br />

“Voor mij ging het normale leven, zo goed en kwaad, gewoon<br />

door. Ik werkte op het land in de bollen. De belemmeringen<br />

waren voor mij vooral de avondklok en de verlichting. Door<br />

die avondklok hebben we vijf jaar lang ’s avonds na achten<br />

binnen gezeten. Met zwart papier waren de ramen afgeplakt.<br />

Dat was verplicht. De Duitsers patrouilleerden regelmatig

Noordwijk<br />

achter de muur<br />

en zagen ze een streepje licht, dan werd er tegen je deur<br />

geschopt: ‘Licht Aus!’ schreeuwden ze dan. Doordat er geen<br />

elektriciteit meer was, moesten we op een andere manier<br />

voor licht zorgen. Wij hadden een dynamo, en door te fietsen<br />

kwam er licht. Dan bleef je in conditie. Ook hebben we<br />

een keer aan die dynamo een vinnetje vastgemaakt en dat<br />

vervolgens op de kraan gemonteerd. Doordat het water tegen<br />

dat vinnetje kwam, ging de dynamo draaien. De kraan stond<br />

de hele avond aan. Die uitvinding was van korte duur, want<br />

de Duitsers zagen dat er wel heel veel water werd verbruikt en<br />

haalden de druk er vanaf. “<br />

Tulpenbollen<br />

“Alleen het eten was een ramp. Het grootste probleem was<br />

natuurlijk dat het er op een gegeven moment niet meer. Je<br />

kon wel naar de gaarkeuken bij de Bavo, maar dan kreeg je<br />

alleen een waterig stoofpotje. We hadden gelukkig zelf wel<br />

aardappelen, tulpenbollen en suikerbieten. Die bollen mengde<br />

je met de aardappels. Het was niet te eten, maar als je honger<br />

hebt, eet je alles.”<br />

“Voor de suikerbieten ging ik, samen met mijn boer Joop naar<br />

IJweg, richting Nieuw-Vennep. Lopend op klompen, en met<br />

een handkar, gingen we langs de boeren om te kijken of ze<br />

iets hadden. Daar waren we een dag mee bezig. We hebben<br />

daar veel armoede gezien, want half Amsterdam was er om<br />

eten te zoeken. Er was veel ruilhandel. Veel mensen hebben<br />

met gouden kettingen en ringen geprobeerd eten te kopen.<br />

Er zijn ook boeren geweest die misbruik maakten van de<br />

situatie. Die mensen wilden toch te eten hebben. Wat je kon<br />

vinden, at je op. Er werden veel huisdieren, zoals duiven en<br />

honden gegeten. Was iemand zijn kat kwijt, dan ziet die al in<br />

de pan. Zelf heb ik die beesten niet gegeten, maar ik begreep<br />

het wel. “<br />

VOOR ZIJN DIENSTPLICHT VLAK NA DE TWEEDE WERELDOORLOG<br />

WERD LEO KERKVLIET ALS 21 JARIGE SOLDAAT, UITGEZONDEN EN<br />

VERBLEEF DRIE JAAR OP HET INDONESISCHE EILAND BALI (1947-1950).<br />

‘Ook in ons dorp werden vrouwen kaalgeschoren.<br />

Voor het gemeentehuis werden<br />

zo’n veertien meisjes kaalgeknipt’<br />

Schuilen in het Lisserbos<br />

Het luchtalarm was altijd spectaculair. Als je stiekem naar<br />

buiten keek, dan zag je overal zoeklichten. Dat was een<br />

schitterend mooi gezicht overigens. Die schenen op de<br />

wolken en vervolgens zag je afweergeschut schieten op de<br />

vliegtuigen. Dat was voor ons spannend, maar naar buiten<br />

waagden we ons niet. Dan schoten die moffen je overhoop.<br />

Dat is echt niet te bevatten.<br />

“Ook hier in Noordwijkerhout waren wel NSB’er. Ik kende<br />

er eentje, dat was een hele aardige man. Hij deed geen vlieg<br />

kwaad, maar stond wel achter de NSDAP. Zijn kinderen<br />

zijn vrijwillig bij de Duitsers in dienst gegaan. Of hij na de<br />

oorlog is opgepakt, weet ik niet. Misschien dat hij toen al was<br />

overleden, hij was al wat ouder.”<br />

“Aan het begin van de oorlog was ik nog jong, maar rond mijn<br />

zestiende jaar werd ik bang voor razzia’s. Daarom heb ik, met<br />

enkele anderen, nog een nacht in het Lisserbos gezeten. De<br />

volgende ochtend kwamen we weer thuis.”<br />

Kaalgeschoren meisjes<br />

Na de bevrijding was iedereen aan het dansen. ‘s Avonds was<br />

in de toenmalige de protestantse school een dansavond. De<br />

aftocht van de Duitsers heb ik niet gezien. Opeens waren ze<br />

weg. Ik heb het niet heel bewust meegemaakt, volgens mij,<br />

maar weet wel dat je nog ergens een beetje bang was. Na<br />

vijf jaar oorlog wist je niet wat ze nog zouden doen. Na de<br />

bevrijding trokken er Engelse soldaten in de Bavo. Ook zij<br />

organiseerden goedbezocht dansavonden.”<br />

“Ook in ons dorp werden vrouwen kaalgeschoren. Voor het<br />

gemeentehuis werden zo’n veertien meisjes kaalgeknipt. Het<br />

was voor die meiden een schande. Ik had het met ze te doen:<br />

je kon toch verliefd worden op een Duitser? Dat gebeurde nou<br />

eenmaal.”<br />

Voedseldropping<br />

“Ook na de bevrijding hadden we ontzettende honger.<br />

Gelukkig waren er voedseldroppingen vanuit Zweden in de<br />

Haarlemmermeer. Het was een prachtig mooi gezicht, het<br />

neerdalen van die pakketten. De inhoud werd netjes onder<br />

de bevolking verdeeld, iedereen kreeg zijn of haar deel.”<br />

Van mijn veertiende tot mijn negentiende heb ik de oorlog<br />

bewust meegemaakt. Ik heb behoorlijk wat onthouden, maar<br />

merk ook dat niet alles meer weet. Er kwam zoveel op je af<br />

toentertijd. Of iets geleerd heb van de oorlog? Nee, niets, het<br />

is alleen maar ellende. Als je vandaag de dag ook nog kijkt in<br />

de wereld, het is een ramp.”<br />

35

Manege No Limits<br />

Koninklijk bezoek en een sportprijs<br />

voor Manege No Limits<br />

GREETJE CLYMANS<br />

“Dit is ons beste paard van stal”, grapt mijn<br />

rondleider Greetje Clymans. Ze opent de deur.<br />

Het is donker. Arm dier, denk ik. Alleen in zo’n<br />

kleine stal. “Even het licht aan doen…. voilá!” Voor<br />

me staat Hero. Het is een robot vermomd als een<br />

groot, zwart paard. Inclusief zadel, teugels en hoofdstel.<br />

Hero is voorzien van sensoren en slimme software,<br />

gekoppeld aan een beeldscherm. Ritjes op het<br />

strand, door duin of bos in een gebied zo groot als<br />

Meijendel. Manege No Limits is de tweede locatie<br />

in Nederland met zo’n ingenieuze robothengst.<br />

In Zwolle hebben ze er ook eentje.<br />

36<br />

TEKST CAROLINE SPAANS<br />

BEELD BLIK OP NOORDWIJK<br />

De paardensimulator heeft zowel software voor mensen met<br />

een beperking als software voor dressuurruiters. Tot nu toe<br />

is 90 procent van het gebruik door dressuurruiters, maar<br />

No Limits verwacht een toename van het aantal bijzondere<br />

ruiters naarmate de bekendheid groter wordt. Hero was zelfs<br />

op tv bij Paul de Leeuw!<br />

YouTube<br />

‘Paardrijden zonder beperkingen’, begint en eindigt de<br />

voice-over in het zeer professionele filmpje op YouTube dat<br />

eigenaar Caroline Dekker me laat zien. “Dit filmpje toont<br />

eigenlijk alles waar onze bijzondere manege voor staat.”<br />

‘Samenwerken aan zelfvertrouwen; een kracht die groter is<br />

dan angst. Iedereen kan leren paardrijden’, gaat de voice-over<br />

verder, ‘in een ruimte waar familie en vrienden zonder onrust<br />

kunnen meekijken en luisteren naar de lessen’.<br />

De flit sende start van niet<br />

zomaar een manege<br />

Bom-proof<br />

Caroline heeft – hoe kan het ook anders – een warm hart<br />

voor de paardensport. “Maar het is eerder een hobby, want<br />

zo’n goede ruiter ben ik niet. Silke, het witte paard dat je ook<br />

in het YouTube filmpje ziet, is mijn vorige paard. Toen ik haar<br />

kocht, wist ik gelijk: dit is een schot in de roos. Ik reed overal<br />

met haar. Op het strand en langs drukke wegen. Ik stond<br />

met haar in de krant omdat ‘de prins op het witte paard’ zijn<br />

vriendin ten huwelijk wilde vragen en ze is uitgeleend aan<br />

Sinterklaas … Je kunt het zo gek niet bedenken. “Met haar<br />

kwetsbare pees kan ik niet meer met haar op het strand rijden<br />

maar ze is geweldig voor onze doelgroep”. Silke is echt ‘bomproof’,<br />

zoals wij dat hier noemen.”<br />

Met elkaar, voor elkaar<br />

Halverwege 2018 kwam de oude Manege Smit in de stille<br />

verkoop. “Voor mij reden genoeg om iets te verwezenlijken<br />

wat ik al heel lang wilde: iets terugdoen voor de maatschappij<br />

en een manege beginnen voor bijzondere ruiters, waar<br />

iedereen kan leren paardrijden.” Bijna alles ging tegen de<br />

grond: behalve de binnenbak. Hoewel deze is blijven staan<br />

en voorzien is van een nieuwe bodem, heeft hij – met zijn<br />

‘bosbehang’ aan alle wanden, wel een veel mooiere en<br />

natuurlijke uitstraling gekregen. Familie en vrienden kunnen<br />

op een soort tribune achter glas door dit ‘bos’ de lessen zien<br />

en de instructrice horen. Vanuit de bak zie en hoor je niets<br />

van wat er achter het glas gebeurt.

Caroline: “Voor de goede orde: we richten ons dan wel primair<br />

op mensen met bijvoorbeeld angst, het syndroom van Down,<br />

autisme en ADHD, maar reguliere ruiters zijn óók welkom.<br />

Van hen verwachten we wel dat ze een handje meehelpen in<br />

de vorm van vrijwilligerswerk. Bijvoorbeeld als buddy om een<br />

bijzondere ruiter te begeleiden of met het uitmesten van de<br />

stallen. We zeggen ook: met elkaar, voor elkaar. Dat is het hele<br />

streven”.<br />

Hell of a job<br />

Naast de manege runt Caroline nog vier commerciële<br />

bedrijven: “Het is pittig. Maar als je iedere keer de blijdschap<br />

op de gezichten van de ruiters ziet. Geweldig! Ouders die<br />

ontzettend blij zijn met de soms schaarse geluksmomenten<br />

van hun kind en dat ze dat hier ervaren, dat is zó mooi!”<br />

Overigens kan je met een paard, volgens Caroline, een<br />

ultieme vertrouwensband opbouwen. “Niet met elk paard<br />

trouwens. Met Daniëlle ter Beek, onze hoofd instructrice,<br />

ben ik een jaar lang bijna ieder weekend op pad gegaan<br />

om paarden te selecteren in binnen- en buitenland.” Dat<br />

selecteren bleek ‘a hell of a job’ volgens Caroline want<br />

ze hadden een heel pakket aan eisen: niet te oud, niet te<br />

groot, stevig op de benen, goed luisteren en héél, héél braaf.<br />

“Misschien één op de tien paarden die we gezien hebben,<br />

hebben we gekocht. Mensen zijn op internet niet altijd eerlijk<br />

over de fysieke toestand van hun paard en dan bleek achteraf<br />

dat je voor niets naar Groningen was gereden. Gek genoeg<br />

dacht ik ook in het begin: als we een hoger budget hebben<br />

dan de gemiddelde manege, dan kunnen we ‘betere’ paarden<br />

kopen. Maar de dure paarden zijn vaak sportpaarden, met<br />

passie, pit en veel looplust. Die hebben veel beweging en hele<br />

goede aansturing nodig. Als ze dat niet krijgen, zijn ze niet<br />

meer geschikt zijn voor onze ruiters vervelend worden. We<br />

moesten dus de krenten uit de pap zien te vissen en in het wat<br />

lagere segment de fitte, gezonde paarden zoeken die ook nog<br />

eens superkoel in het hoofd zijn.<br />

No Limits opende met zes paarden en gelukkig, naarmate we<br />

langer open waren, kwamen mensen naar óns met geschikte<br />

paarden en was de match sneller gemaakt. Nu hebben we<br />

dertien paarden en staan alle stallen vol.”<br />

Sportinitiatief van het Jaar<br />

Het initiatief voor deze bijzondere manege, was reden genoeg<br />

voor een klant om hen te nomineren voor “Het Sportinitiatief<br />

van het jaar”. Er waren twee genomineerden: No Limits en<br />

de Noordwijkse NZ&PC. Zij mochten tijdens de ‘grand finale’<br />

op 9 februari, tijdens Noordwijkse Sportverkiezingen in het<br />

Leeuwenhorst, strijden voor de winst. Het publiek stemde<br />

massaal voor No Limits. Caroline: “Het mooie aan deze prijs<br />

is, is dat het een lokaal initiatief is. We kregen, omdat Hare<br />

Majesteit Koningin Máxima de opening verzorgde in 2019,<br />

heel veel landelijke aandacht. We hebben echter vooral de<br />

lokale aandacht nodig en hebben toen ook onze voorkeur<br />

gegeven aan de aanwezigheid van de lokale pers.<br />

Koninklijke hittegolf<br />

Hoe doe je dat eigenlijk, de Koningin zover krijgen dat ze<br />

de opening verzorgt? “We recyclen bijna alles en werken<br />

zeer duurzaam, we zijn een ANBI (Algemeen Nut Beogende<br />

Instelling, red.), hebben een maatschappelijk doel en krijgen<br />

geen subsidie. Reden genoeg denk ik voor de majesteit om<br />

het te overwegen. Maar het bleef natuurlijk een geweldige<br />

verrassing toen ik wéken na mijn brief, een positief antwoord<br />

kreeg. Geheel onverwacht werd ik benaderd door een voor<br />

VEILG LEREN PAARDRIJDEN OP DE SIMULATOR<br />

mij onbekend 070-nummer. Het was de secretaresse van<br />

de adviseur van de Koning en de Koningin. Of ik tijd had.<br />

Nou, die máákte ik wel!” Caroline glimlacht breeduit bij<br />

de herinnering. “Er volgde stápels draaiboeken, tientallen<br />

besprekingen … maar wát uniek om mee te maken. Een<br />

bekroning op al ons werk! Niet alleen voor mij maar voor<br />

het hele team! We werden notabene overvallen door een<br />

hittegolf. Op de dag zelf was het 37 graden, dus moesten<br />

we improviseren met extra water en parasols. Maar wat een<br />

vakvrouw is onze Majesteit: ze sprak zeer geïnteresseerd<br />

met ruiters en vrijwilligers en had zich buitengewoon goed<br />

voorbereid!”<br />

Vrijwilligers<br />

Bij No Limits zijn de lesgroepen klein. Er rijden bij de<br />

reguliere ruiters zes paarden in een les, en bij de bijzondere<br />

ruiters vijf. Bij ‘normale’ maneges werkt men vaak met<br />

groepen van tien tot twaalf paarden per les. Een groot<br />

deel van de bijzondere ruiters wordt begeleid door een<br />

vaste buddy. De lessen worden afgestemd op de ruiters en<br />

paarden.<br />

“Zonder vrijwilligers is het niet mogelijk om dit prachtige<br />

initiatief voort te zetten,” zegt Caroline tot slot. “We kunnen<br />

altijd mensen gebruiken en dat hoeven geen ruiters te<br />

zijn. Ook iemand die gewoon lekker buiten bezig wil zijn<br />

is welkom. Mensen die vrijwilligerswerk doen blijken ook<br />

gelukkiger in het leven te staan dan mensen die dat niet<br />

doen, hoorde ik pas! No Limits is meer een community,<br />

waar mensen zich heel prettig voelen. Het fijn vinden om<br />

bij te dragen en onderdeel uit te maken van een groep<br />

club positieve mensen die graag anderen helpen. En<br />

dan ook nog in de buitenlucht fysiek bezig zijn. Je wordt<br />

Meer info?<br />

Kom langs op de Schulpweg 129 te<br />

Noordwijkerhout of stuur een mailtje<br />

aan kantoor@nolimitsnoordwijk.nl,<br />

kijk op FaceBook Stichting No-Limits<br />

Noordwijk, of op Instagram<br />

manege_no_limits_noordwijk.<br />

9

Restaurant Latour ontvangt 15 e 15 e<br />

Michelin ster ster op op rij<br />

rij<br />

Het Het sterren sterren restaurant van van Grand Grand Hotel Hotel Huis Huis ter Duin ter Duin is het is het jaar<br />

jaar<br />

goed goed begonnen. Latour Latour heeft heeft te horen te horen gekregen dat dat zij de zij ster de ster voor<br />

voor<br />

de 15e de keer 15e keer op rij op mogen rij mogen behouden. Een Een prachtig prachtig jubileum aldus<br />

aldus<br />

Chef Chef de Cuisine de Cuisine Marcel Marcel van van Lier, Lier, die die op persoonlijk op vlak vlak ook ook een<br />

een<br />

jubileum viert. viert. De chef De chef is 20 is jaar 20 jaar werkzaam bij het bij het sterren sterren restaurant.<br />

Samen Samen met met Maître Maître – SHV – SHV Meestergastheer Stan Stan Kerckhoffs, is Van<br />

is Van<br />

Lier Lier verantwoordelijk voor voor het het succes succes van van deze deze sterrenzaak. De<br />

De<br />

heren heren gaan gaan keer keer op keer op keer weer weer op zoek op zoek naar naar een een ultieme ultieme wijn-spijs<br />

combinatie. En de En ultieme de ultieme wijnen wijnen daar daar heeft heeft Stan Stan zeker zeker verstand<br />

van. van. Elk Elk jaar jaar reist reist hij af hij naar af naar Zuid-Frankrijk om om Selection Huis Huis ter<br />

ter<br />

Duin Duin samen samen te stellen. stellen. Tien Tien jaar jaar geleden geleden begonnen met met een een rode rode en<br />

en<br />

witte witte editie, editie, hebben hebben ze inmiddels ze de rosé de rosé variant variant mogen mogen toevoegen.<br />

Michelin sterren Duo Duo<br />

Stan Stan Kerckhoffs is sinds is sinds 2003 2003 Maître Maître en Sommelier en bij Latour. bij Latour. Als Als<br />

gastheer vindt vindt hij het hij het belangrijk de gasten de gasten op een op een ongedwongen<br />

manier manier met met zorg zorg en aandacht en te omringen. te Dankzij Dankzij zijn zijn uitmuntende<br />

kennis kennis van van wijnen wijnen is hij is in hij staat in staat mooie mooie en verrassende en wijnen wijnen te te<br />

kiezen kiezen bij de bij gerechten. de Samen Samen met met Chef Chef de Cuisine de Cuisine Marcel Marcel van van<br />

Lier Lier laten laten zij u zij graag u graag meegenieten van van de nieuwste de ontdekkingen.<br />

Van Van Lier Lier is sinds is sinds 2000 2000 de bevlogen de chef chef de cuisine de cuisine van van Restaurant<br />

Latour. Latour. Hij haalt Hij haalt zijn zijn inspiratie uit alle uit alle werelddelen. Met Met zorgvuldig<br />

gekozen, pure pure producten creëert creëert hij bijzondere hij culinaire culinaire gerechten,<br />

die die niet niet alleen alleen heerlijk heerlijk smaken smaken maar maar ook ook nog nog eens eens als ware als ware<br />

kunstwerken worden worden gepresenteerd.<br />

Een Een aantal aantal zondagen per per jaar<br />

jaar<br />

opent opent Restaurant Latour Latour zijn<br />

zijn<br />

deuren deuren voor voor de lunch. de lunch. Iedere<br />

Iedere<br />

editie editie staat staat in het in het teken teken van<br />

van<br />

een een mooi mooi product, een een chef<br />

chef<br />

of een of een samenwerking. Houd<br />

Houd<br />

de social de social media media kanalen kanalen van<br />

van<br />

Restaurant Latour Latour in de in gaten<br />

de gaten<br />

voor voor de updates.<br />

de Agenda Agenda Sunday Sunday Vibes<br />

Vibes<br />

Zondag Zondag 12 april<br />

12 april<br />

Zondag Zondag 07 juni<br />

07 juni<br />

Zondag Zondag 26 juli<br />

26 juli<br />

Zondag Zondag 29 september<br />

29 Zondag Zondag 22 november<br />

22 Bent Bent u benieuwd u naar<br />

naar<br />

Restaurant Latour?<br />

Latour?<br />

Reserveren kan kan via via 071- 071- 3651304<br />

3651304<br />

of via of via restaurantlatour@<br />

huisterduin.com<br />

www.restaurantlatour.nl

Interview<br />

Koen Marijt<br />

Dat 4500 tot 5000 Noordwijkers op last van de Duitse bezetter<br />

uit hun woningen zijn verdreven is een nagenoeg onbekend<br />

hoofdstuk in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.<br />

Verreweg de meesten moesten een nieuw onderkomen zien<br />

te vinden in een andere provincie, ergens ten oosten van de<br />

lijn IJsselmeer - Noord-Brabant, waarbij zij een vervangende<br />

woning kregen toegewezen of noodgedwongen bij onbekende<br />

Nederlanders werden ingekwartierd. Historicus Koen Marijt<br />

heeft veel onderzoek gedaan naar de aanleiding en de<br />

gevolgen maar geeft aan dat er ook nog het nodige<br />

nader onderzocht moet worden.<br />

.<br />

TEKST HARM DRAGT<br />

BEELD BURO BINNEN EN PR<br />

.<br />

Ru im 4500 Noordwijkers<br />

moesten hun huis uit tijdens<br />

de Tweede Wereldoorlog

Dat de Noordwijkers verdreven werden van huis en haard<br />

had te maken met het feit dat Noordwijk tijdens de bezetting<br />

deel uitmaakte van de Stützpunktgruppe Katwijk. Met<br />

Katwijk, Valkenburg inclusief het toen in gebruik zijnde<br />

vliegveld viel Noordwijk binnen de Duitse verdedigingslinie<br />

en waren daarmee onderdeel van de onneembaar geachte<br />

Atlantikwall. “Om de verdediging bij een aanval van de<br />

geallieerden zo effectief mogelijk uit te kunnen voeren moeten<br />

alle woningen maar ook de hotels vanaf de kuststrook tot 1<br />

kilometer landinwaarts ontruimd worden. Voor een passende<br />

verdediging werden er op last van de bezetter in Noordwijk 30<br />

panden gesloopt. Weinig als je het vergelijkt met Katwijk waar<br />

zo’n 600 huizen met de grond gelijk gemaakt zijn. Dat zou te<br />

maken kunnen hebben met feit dat Noordwijk in Duitsland al<br />

naam gemaakt had als badplaats en dus een mogelijk warm<br />

hart had bij de Duitsers. Maar het is ook te danken aan de inzet<br />

van de familie Tappenbeck, NSB-burgemeester Musegaas<br />

en het Noordwijkse gemeentebestuur, die zich sterk hebben<br />

gemaakt om het slopen tot een minimum te beperken. De<br />

kosten voor de sloop werden verhaald op de Nederlandse staat<br />

omdat de bezetter zich op het standpunt stelde dat een goede<br />

verdediging ook in het belang van Nederland was.”<br />

De betrokken inwoners kregen via mededelingen in de lokale<br />

krant, affiches in het dorp en een persoonlijke brief te horen<br />

dat zij Noordwijk moesten verlaten. De eerste groep, die<br />

bestond uit zo’n 35 gezinnen, moest in mei/juni 1942 haar<br />

biezen pakken. De grootste groep, zo’n 4000 Noordwijkers,<br />

diende tussen het najaar van 1942 en januari 1943 huis en<br />

haard achterlaten. De derde groep vertrok in juli 1944. Waar<br />

de grootste groep Noordwijkers tijdens de tweede evacuatie<br />

naar het oosten van het land moest vertrekken, mochten de<br />

andere evacuees vlak achter het spergebied blijven. “Maar de<br />

ontheemding was voor allen even groot. De Noordwijkers die<br />

gedwongen werden hun huis te verlaten moesten bij familie,<br />

vrienden of kennissen een onderdak vinden. Lukte dat niet,<br />

dan werden zij ingekwartierd bij onbekenden: gezinnen die<br />

daar niet op zaten te wachten. Over hoe dat door hen is ervaren<br />

en degenen die de Noordwijkers hebben opgevangen is nog<br />

nader onderzoek nodig. Velen zijn in Overijssel, Gelderland en<br />

Drenthe terecht gekomen en enkelen zij daar zodanig geaard<br />

dat ze er gebleven zijn. De grootste groep kwam uiteindelijk in<br />

Haren (Groningen) terecht.”<br />

De operatie ging niet met de bekende botte bijl. De woningen<br />

waar de bewoners uit vertrokken waren werden inclusief de<br />

aanwezige inboedel verzegeld en de sleutel werd ingeleverd<br />

bij het gemeentehuis. En daar is goed de hand aan gehouden<br />

al merkten enkele, na de oorlog, teruggekeerde Noordwijkers<br />

dat er toch een ander gezin in hun woning was getrokken.<br />

Op last van de bezetter mochten de Noordwijkers per persoon<br />

maximaal 30 kilo bagage meenemen in hun zoektocht naar<br />

een nieuw dak boven hun hoofd. Gezinnen werden niet<br />

uit elkaar gehaald. Maar daar stond tegenover dat families<br />

wel uit elkaar gerukt werden. “De Duitse bezetters maakten<br />

onderscheid tussen de zogenaamde ‘wappers’ en de ‘nappers’.<br />

Tot de eerste groep behoorden de mensen die in het<br />

arbeidsproces konden worden ingeschakeld. Zij mochten in<br />

Noordwijk blijven. De ‘nappers’ waaronder mensen die, in<br />

de ogen van de bezetter geen toegevoegde waarde hadden<br />

waaronder ook gepensioneerden en weduwen dienden te<br />

vertrekken. De lijn van wie wel en wie niet mocht blijven werd<br />

ook afgemeten op welke voorzieningen de bevolking nodig<br />

had. De ongeveer 5.000 Noordwijkers die hun biezen moesten<br />

pakken vormden ruim een derde van de toen aanwezige<br />

bevolking. De bezetter stelde zich op het standpunt dat er<br />

daardoor ook minder notarissen en artsen nodig waren.<br />

“Bekend is dat dokter Van Nes zich het lot van de verdreven<br />

Noordwijkers aantrok en met hen mee wilde. Maar de Duitse<br />

bezetters gingen daar niet mee akkoord.<br />

De betrokken inwoners kregen via mededelingen in de<br />

lokale krant, affiches in het dorp en een persoonlijke<br />

brief te horen dat zij Noordwijk moesten verlaten<br />

Het leed beperkte zich niet tot de gezinnen in het voormalige<br />

Noordwijk. Ook de patiënten van Sancta Maria en de Bavo<br />

alsmede hun verzorgenden moesten eind 1942 hun boeltje<br />

pakken en keerden terug naar het Limburg waar ze ooit<br />

vandaan kwamen. Navrant is dat de psychiatrische patiënten<br />

daar midden in de oorlogshandelingen terecht kwamen,<br />

toen in het najaar van 1944 de geallieerden in Limburg<br />

oprukten. Iets wat niet gebeurd zou zijn als ze in Noordwijk en<br />

Noordwijkerhout waren gebleven. Het verhaal van Noordwijk<br />

staat niet op zich. Zoals bekend strekte de Atlantikwall zich<br />

uit van Noorwegen tot aan Spanje. Ook daar werden in de<br />

betreffende kuststroken talloze mensen verdreven. Of het daar<br />

ook behoort tot een vergeten hoofdstuk in de geschiedenis is<br />

niet bekend. Dat was het lang wel in Noordwijk. Het is goed dat<br />

er mensen als Koen Marijt zijn die ook deze donkere bladzijde<br />

van de bezetting eruit licht. Het geeft eens te meer aan hoe<br />

belangrijk het is om stil te staan bij het belang van 75 vrijheid.<br />

Een uitgebreid verhaal over de Atlantikwall, de evacuaties van<br />

Noordwijkers en sloop van gebouwen in ons dorp is te lezen in<br />

de speciale uitgave van Genootschap Oud Noordwijk (GON) en<br />

De Oude Dorpskern (DOD) dat dit jaar verschijnt.<br />

AFBREKEN VILLA SEEHORST 1943<br />

41

Topaz<br />

24-Uurszorg in<br />

uw eigen woning<br />

vanuit Topaz<br />

Munnekeweij<br />

Mensen die langdurig<br />

intensieve zorg nodig hebben, komen<br />

in aanmerking voor een indicatie voor zorg met<br />

verblijf vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz). Ze kunnen<br />

ervoor kiezen om in een woonzorgcentrum/verpleeghuis<br />

zoals Topaz Munnekeweij te gaan wonen, maar het is ook mogelijk<br />

om thuis te blijven wonen en daar alle zorg te ontvangen die ze in<br />

Munnekeweij ook zouden krijgen. Dat heet Volledig Pakket Thuis (VPT) of<br />

verpleeghuiszorg aan huis. Het grote voordeel van VPT is dat mensen zo lang<br />

mogelijk in hun eigen vertrouwde omgeving kunnen blijven en dat cliënten en/of<br />

hun mantelzorgers nog maar met 1 organisatie te maken hebben die alle zorg thuis<br />

regelt in plaats van meerdere organisaties. Dit is wel zo overzichtelijk en gemakkelijk.<br />

42<br />

TEKST EN BEELD TOPAZ

Wat valt er onder Volledig Pakket Thuis?<br />

Het uitgangspunt is dat cliënten zoveel mogelijk zelf doen<br />

wat binnen hun mogelijkheden ligt. Alle zorg en verpleging<br />

die daarnaast nodig is, levert Topaz Munnekeweij.<br />

Denk hierbij aan: hulp bij opstaan, douchen, toiletgang,<br />

scheren, tanden poetsen en steunkousen aantrekken, hulp<br />

bij medicijngebruik, wondverzorging en injecties.<br />

Zo is het mogelijk om huishoudelijke hulp te krijgen voor<br />

1 á 2 uur per week. In het pakket is ook een abonnement op<br />

personenalarmering opgenomen. Dit werkt als volgt: de<br />

cliënt ontvangt een draadloze alarmknop om de hals of pols.<br />

In geval van nood drukt de cliënt op de knop, waardoor er<br />

een signaal naar een professionele hulpverlener gaat, die<br />

binnen 20 minuten ter plaatse kan zijn. Daarnaast zijn<br />

maaltijden ook inbegrepen in het VPT-pakket. Cliënten<br />

kunnen ervoor kiezen om deze zelf te regelen. In dat geval<br />

krijgen ze er een vergoeding voor. Uiteraard zijn cliënten ook<br />

van harte welkom om te eten in De Tuinkamer van Topaz<br />

Munnekeweij. Het VPT team kan er ook voor zorgen dat<br />

cliënten een warme maaltijd krijgen thuisbezorgd.<br />

Cliënten met een VPT-pakket kunnen ook gebruik maken van<br />

het Ontmoetingscentrum Dementie. In het Ontmoetingscentrum<br />

biedt Topaz dagbesteding aan mensen met<br />

(beginnende) dementie en ondersteuning aan mantelzorgers.<br />

Ook een tijdelijke logeeropname bij Topaz is mogelijk.<br />

Daarnaast beschikt Topaz over een eigen Behandelpraktijk<br />

met een logopedist, fysio- of ergotherapeut, diëtist,<br />

muziek-therapeut, psycholoog en specialist ouderengeneeskunde<br />

(arts). Onze behandelaren zijn gespecialiseerd in de<br />

behandeling van ouderen. Als een VPT cliënt behandeling<br />

nodig heeft, kan het VPT team dit eenvoudig regelen.<br />

Cliënten kunnen ook gebruik maken van verschillende<br />

voorzieningen in Munnekeweij en kosteloos deelnemen<br />

aan activiteiten.<br />

Alles vanuit 1 organisatie, dat scheelt een hoop geregel<br />

Het voordeel van VPT is dat 1 organisatie (namelijk Topaz)<br />

alle zorg regelt. Dit scheelt een hoop geregel voor cliënten<br />

en mantelzorgers. Cliënten behouden hun eigen huisarts.<br />

Medewerkers uit het VPT-team onderhouden het contact<br />

met de huisarts en behandelspecialisten. Iedere client heeft<br />

slechts één aanspreekpunt in het VPT team, waardoor de<br />

lijnen kort zijn. VPT is uitgebreider dan reguliere thuiszorg.<br />

Het omvat meer uren en diensten.<br />

Kortom: Munnekeweij maakt het voor cliënten mogelijk<br />

om langer thuis te blijven wonen met Volledig Pakket Thuis.<br />

Meer informatie<br />

Wilt u meer informatie over Volledig Pakket Thuis of heeft u<br />

vragen? Neem dan contact op met de zorgadviseurs van<br />

Topaz. U kunt hen bereiken via e-mailadres csb@topaz.nl en<br />

telefoonnummer 088 921 2400. U kunt ook kijken op de<br />

website van Topaz: topaz.nl/vpt<br />

43

Historie<br />

Het centrale thema van deze ‘<strong>Leef</strong>!’ is Vrijheid, en dan met name de vrijheid die heel<br />

Nederland en daarmee ook Noordwijk mocht gaan beleven nadat de ‘Mof’ zich in 1945<br />

terug had moeten trekken. Dit artikel gaat over ‘wederopbouw in vrijheid’. Vrijheid is<br />

natuurlijk niet iets wat automatisch ontstaat na een bevrijding. Het hangt er maar vanaf<br />

wie de bevrijder is en wat diens plannen zijn. Maar met dit soort kwesties hield de<br />

Nederlandse bevolking zich direct na onze bevrijding niet bezig, want vrijwel iedereen<br />

voelde zich bevrijd en riep: Oranje Boven! En wie niet oranjegezind was kreeg nu te<br />

maken met een furieuze volkswoede. En daarna: hup, de handen uit de mouwen!<br />

De geleden schade zo snel mogelijk herstellen. De Atlantikwall, prikkeldraad,<br />

bunkers, tankgrachten, versperringen (‘asperges’) op het strand en vooral<br />

die levensgevaarlijke mijnen moesten zo snel mogelijk verdwijnen.<br />

De economie en het toerisme moesten weer aangezwengeld<br />

worden en alles moest weer worden zoals het was, liefst nog<br />

beter natuurlijk<br />

TEKST EN BEELD<br />

WILLEM VAN DEN HAAK<br />

.<br />

Vrijheid gemoed luchten en<br />

handen uit uit de de mouwen<br />

44<br />

Bevelen en instructies<br />

Op 5 mei 1945 verscheen er namens de waarnemend Burgemeester<br />

van Noordwijk, G. Vogelaar, een ‘Proclamatie aan de<br />

inwoners van Noordwijk’.<br />

“Medeburgers”, zo begon het, “De dag der bevrijding is aangebroken.<br />

Na vijf jaren van onderdrukking zijn wij van het juk<br />

bevrijd. Groote vreugde en dankbaarheid vervullen ons aller<br />

hart. Grooten dank aan onze dappere bondgenooten, die voor<br />

ons de vrijheid hebben bevochten en vele offers hebben gebracht.<br />

Groote dankbaarheid aan God, die het in Zijn goedheid<br />

zoo beschikte, dat de oorlogsfakkel aan onze Gemeente voorbijging<br />

en die ons voor verdere rampen en oorlogsleed heeft<br />

gespaard. Tijdens de overgangsperiode zal het Burgerlijk Bestuur<br />

door mij worden waargenomen. De bewakingsdiensten,<br />

de handhaving van orde en rust zal, in samenwerking met<br />

ondergeteekende, worden uitgeoefend door de Nederlandsche<br />

Binnenlandsche Strijdkrachten te Noordwijk, onder bevel<br />

van den plaatselijken Commandant, den heer A.J.C. Roeleveld,<br />

Reserve Kapitein van het Nederlandsche leger.<br />

Ik doe een zeer ernstig en dringend beroep op de bevolking<br />

van Noordwijk, om ter wille van orde en rust, onmiddellijk<br />

gehoor te geven aan bevelen en instructies van bovengenoemde<br />

strijdkrachten.”<br />

Dat is duidelijke taal, en iets verderop staat: “Niemand zij eigen<br />

rechter of meene als rechter tegenover zijn mede-inwoners te<br />

moeten optreden.”<br />

Terecht was Vogelaar beducht voor spontane wraakoefeningen<br />

vanuit de bevolking waarbij zou worden afgerekend met<br />

foute dorpsgenoten. Dat stond te gebeuren. De Binnenlandse<br />

Strijdkrachten pakten al snel na de bevrijding de zogenaamde<br />

‘moffenmeiden’ op. Vrouwen die tijdens de bezetting een relatie<br />

hadden met een Duitse soldaat, of die hiervan werden verdacht.<br />

Al tijdens de bezetting maakten het verzet en ook gewone<br />

burgers lijsten met namen van deze vrouwen. Soms<br />

waren ze pro-Duits, maar vaker ging het om vrouwen die toevallig<br />

een Duitse man leuk vonden.<br />

In de jaren negentig is er uitgebreid (landelijk) onderzoek gedaan<br />

naar deze vrouwen en hun ervaringen. Hieruit bleek dat<br />

een groot deel van de vrouwen nauwelijks had stilgestaan bij

het feit dat een relatie met een Duitse militair tijdens de bezetting<br />

mogelijk een probleem zou kunnen zijn. Van politieke<br />

motivatie of opportunisme was vaak geen sprake, wel van<br />

naïviteit. Maar het was oorlog geweest en nu werden deze<br />

vrouwen in het hele land berecht, alleen niet door een rechtbank.<br />

In Noordwijk werden ze, ongeveer 12 in getal, met een<br />

‘Jan Plezier’ van huis opgehaald, het halve dorp rondgereden<br />

met een joelende menigte achter zich aan en, ‘ter berechtiging’<br />

naar het duin aan de Nieuwe Zeeweg (waar later de R.K.<br />

Kerk Maria ter Zee zou komen) vervoerd. Hier werden zij publiekelijk<br />

kaal geknipt waarna een kruis op hun hoofd werd<br />

geschilderd met oranje menie. Dit onder grote vreugde van de<br />

omstanders, alhoewel daar natuurlijk ook zwijgende en iets<br />

genuanceerder denkende lieden tussen waren.<br />

Er is een boekje geschreven door Alex Verburg onder de titel<br />

‘Dwalingen. Een waargebeurd liefdesdrama in oorlogstijd’ wat<br />

gebaseerd is op het aangrijpende verhaal van een, bij oudere<br />

inwoners wel bekende, Noordwijkse vrouw, het wijkt maar<br />

heel weinig van af van het echte verhaal. Het is slechts een<br />

van de vele dramatische verhalen met veelal traumatische<br />

gevolgen. Toch is het dubieus om de zaken van toen met de<br />

maatstaven van nu te meten. Het volksgericht moest klaarblijkelijk<br />

zijn loop hebben, het rechtvaardigheidsgevoel van de<br />

gemeenschap moest bevredigd worden, daar was op dat moment<br />

geen kruid tegen gewassen.<br />

berechtiging overgedragen aan de ‘Politieke Recherche Diensten’.<br />

Van iedere arrestant in Noordwijk was al een dossier(tje) aangelegd<br />

waarin de redenen van arrestatie, een kort verhoor en<br />

bewijsstukken waren opgenomen. Niettemin heeft een plaatselijke<br />

adviescommissie uit Noordwijk, na het zeer langdurig<br />

uitblijven van uitspraken, herhaalde malen aangedrongen op<br />

spoed, zeker voor wat betreft de zogenaamde lichte gevallen.<br />

Het kwam in die tijd voor dat volkomen onschuldigen werden<br />

aangegeven bij de autoriteiten. Dit gebeurde bijvoorbeeld als<br />

een bepaald persoon een andere niet kon uitstaan en deze<br />

dan in een kwaad daglicht stelde. Er werd voor iedere persoon<br />

die in een kamp terechtkwam een dossier aangelegd, waarna<br />

het dossier op een grote stapel terechtkwam, waarbij het geen<br />

uitzondering was dat het dossier pas na zeer lange tijd, dat<br />

kon wel anderhalf jaar duren, weer ter hand werd genomen.<br />

Dan bleek soms pas dat de gevangene geheel onschuldig was,<br />

of weinig meer op zijn kerfstok had dan bijvoorbeeld een simpel<br />

lidmaatschap van de NSB.<br />

Van de meeste Rijksduitsers in Noordwijk werden de bezittingen<br />

verbeurd verklaard, die dan aan het Rijk vervielen en later<br />

aan de ‘goede’ Noordwijkers werden verkocht. Deze Duitsers<br />

werden het land uitgezet. De ‘goede’ Duitsers mochten echter<br />

in Noordwijk blijven wonen en hun bezittingen behouden-<br />

Uit Duits-Nederlandse relaties zijn in heel Nederland zo’n<br />

13.000 tot 15.000 kinderen geboren. Elders in deze <strong>Leef</strong>! staat<br />

het verhaal opgetekend van één van die ‘politiek besmette’<br />

kinderen. Overigens was men in die tijd minderjarig tot het<br />

21ste jaar.<br />

De Binnenlandse Strijdkrachten pakten ook NSB-ers,<br />

Rijksduitsers en Duitsgezinden op, deze werden gevangen<br />

gezet, in eerste instantie, vanaf 7 mei, in Huize Sint Jeroen.<br />

Op 18 juni vertrok een stoet gearresteerden, bestaande uit 77<br />

mannen en 30 vrouwen, onder zeer veel belangstelling, te<br />

voet naar de Doelenkazerne in Leiden. Daar werden zij ter<br />

FOTO LINKS:<br />

NIET ALLEEN HET VER-<br />

WIJDEREN VAN DE ANTITANK-<br />

MUUR, DE VERNIEUWING VAN DE<br />

RIOLERING EN DE HERBESTRATING<br />

BEHOORDE TOT DE TAKEN VAN<br />

HET WEDEROPBOUW SUB BUREAU<br />

NOORDWIJK, OOK PLAATSBEPALING<br />

VAN DE NIEUW TE METSELEN TER-<br />

RASMUURTJES WAS HAAR VER-<br />

ANTWOORDELIJKHEID (FOTO<br />

UIT HET ALBUM VAN<br />

TOOS BULK).<br />

EEN<br />

MEDEWERKER<br />

VAN HET WEDER-<br />

OPBOUW SUB BUREAU<br />

NOORD WIJK START ZIJN<br />

MOTOR, MISSCHIEN VOOR EEN<br />

INSPECTIERONDE LANGS HET<br />

WERK AAN DE ZUID-BOU-<br />

LEVARD (FOTO UIT HET<br />

ALBUM VAN TOOS<br />

BULK).<br />

45

Razende woningbouw<br />

Na het luchten van het gemoed werd het tijd om de mouwen<br />

op te stropen. In de zomer van 1945 werd de oorlogsschade<br />

geïnventariseerd. Noordwijk was er, in tegenstelling tot bijvoorbeeld<br />

Katwijk en Zandvoort, nog genadig vanaf gekomen,<br />

er was relatief weinig gesloopt. Hiervoor hadden raadsleden<br />

en burgemeester uitgebreid moeten onderhandelen met de<br />

Duitse bevelhebbers. Maar ook wordt er nu wel gedacht dat de<br />

traditioneel veelvuldige relaties tussen Duitsers en Noordwijk<br />

hier van invloed op zijn geweest. Dat geldt zonder enige twijfel<br />

voor het voor sloop gespaarde Huis ter Duin.<br />

Het slopen was in feite beperkt gebleven tot de omgeving van<br />

het Palaceplein, waar het Oranje Hotel, het hotel ‘Im Weissen<br />

Rösl’, Villa Seehorst en enige winkelpanden tegen de vlakte<br />

gingen. Verder werden er in de Zuid nog 13 panden gesloopt,<br />

en her en der verspreid nog een aantal. Militaire redenen zijn<br />

hiervoor moeilijk aan te geven; in ieder geval is in een aantal<br />

gevallen de willekeur van beslissingen erg duidelijk.<br />

De woningen in de verboden zone (‘Sperrgebiet’) bleven leeg,<br />

maar volledig intact achter.<br />

Om Noordwijk als badplaats weer snel op de kaart te kunnen<br />

zetten werd er eerst een begin gemaakt met het opruimen van<br />

achtergelaten munitie, mijnenvelden en de anti-tank versperringen,<br />

de zogenaamde ‘asperges’. Vooral in de eerste maanden<br />

na de bevrijding vond er een aantal ernstige ongelukken<br />

plaats, sommige met dodelijke afloop.<br />

De beide boulevards zagen er troosteloos uit, hotels en villa’s<br />

waren dicht getimmerd en het herstel van deze visitekaartjes<br />

van Noordwijk aan Zee werd als eerste in 1946 ter hand genomen.<br />

De enorm zware tankmuur op de Noord-Boulevard werd<br />

noodgedwongen gekanteld en begraven. Opblazen was direct<br />

langs de boulevard onmogelijk omdat de muur te dicht bij de<br />

bebouwing stond. Voorbij de boulevard was het gebruik van<br />

springstof hier en daar wel mogelijk. Ook de tankgracht rondom<br />

Noordwijk werd met duinzand gedempt; deze vormde<br />

meteen een goede fundatie voor een nieuwe noordelijke toegangsweg<br />

van de Provinciale weg naar de Noord-Boulevard.<br />

Tijdens de bezetting werden er ongeveer 4000 inwoners gedwongen<br />

Noordwijk te verlaten en na de bevrijding moesten<br />

dezen weer onderdak gebracht worden. Noordwijk telde na de<br />

bevrijding ruim <strong>25</strong>00 woningen, dat moesten er snel meer<br />

worden. De bouwwereld moest een geheel nieuwe start maken,<br />

vrijwel vanuit het niets. Bouwmaterialen waren zeer<br />

schaars en het woningtekort bleek al snel enorm groot.<br />

In de Schoolstraat, Abraham van Royenstraat, Toekomststraat<br />

en Julianastraat waren bominslagen geweest en de getroffen<br />

huizen werden als eerste hersteld, dat werk werd in 1947 afgerond.<br />

Het eerste nieuwbouwproject wat daarna volgde waren<br />

16 woningwetwoningen aan de Karel Doormanstraat. Vervolgens<br />

verrezen er huizen aan de Van Panhuysstraat, Boerenburgerweg,<br />

Van de Mortelstraat en vanaf 1950 kwamen er<br />

steeds grotere projecten op gang zoals op een deel van het<br />

landgoed Calorama (59 woningen) en bebouwing van de aangekochte<br />

golfvelden ten noorden van de Quarlus van Uffordstraat,<br />

waar in 1963 al 602 woningen gerealiseerd waren. Eind<br />

1969 stond de totale woningproductie in Noordwijk aan Zee<br />

op 890 huizen. In Noordwijk-Binnen was de uitbreiding veel<br />

sneller gegaan, vooral dankzij de bouw van het Beeklaankwartier<br />

(634 woningen) en het plan Boerenburg (1160 woningen).<br />

Dit bracht het totaal van na 1945 geproduceerde woningen in<br />

1970 op ongeveer 4800. Gezien de moeilijke omstandigheden<br />

waarbinnen deze gerealiseerd moesten worden een geweldige<br />

prestatie. De bevolkingsgroei ging echter nóg sneller, bedroeg<br />

het inwoneraantal in 1950 nog 9.118, begin 1960 telde Noordwijk<br />

al 18.487 inwoners.<br />

Maar behalve woningen waren er vóór 1970 nog meer zaken<br />

gerealiseerd. De gemeente had het Dobbelmannduin aangekocht<br />

en besloot hier villa’s te bouwen, wat voor veel inwoners<br />

een teleurstelling was. De Boschflat was in 1963 verrezen en<br />

de Golfflat volgde iets later, ontsierende elementen, zo vlak bij<br />

de vuurtoren. In 1962 was de bouw van het Vuurtorenplein<br />

begonnen. In 1963 zag het plan voor de aanleg van een Parallelboulevard<br />

het licht, deze moest de functie van doorgaande<br />

verbinding met de uitvalswegen gaan vervullen. Er waren al<br />

wegen rond het dorp aangelegd die steeds meer auto’s aanvoerden.<br />

Naast de woningbouw leek het gemeentebestuur<br />

nergens anders oog voor te hebben dan voor de bevordering<br />

van het toerisme, lees: economie. Maar daadkracht kon ze niet<br />

ontzegd worden.<br />

DEZE TWEE<br />

DAMES OP DE ANTI-<br />

TANKMUUR GEVEN EEN<br />

TREFFEND VOORBEELD VAN<br />

DE OPRECHTE BLIJDSCHAP<br />

DIE ER VLAK NA DE BEVRIJDING<br />

HEERSTE (FOTO:<br />

GENOOTSCHAP OUD<br />

NOORDWIJK).<br />

HET PUBLIEKE-<br />

LIJK KAALKNIPPEN VAN<br />

DE ZOGENAAMDE ‘MOFFEN-<br />

MEIDEN’, EEN BESCHAMENDE<br />

VERTONING. DAT GEBEURDE<br />

IN NOORDWIJK AAN ZEE OP DE<br />

NIEUWE ZEEWEG, MAAR OOK IN<br />

NOORDWIJK-BINNEN ZOALS HIER<br />

BIJ HUIZE SINT JEROEN<br />

(FOTO: GENOOTSCHAP<br />

OUD NOORDWIJK).

DE ATLANTIKWALL,<br />

GEZIEN VANAF HET DICHT-<br />

GETIMMERDE HOTEL HOLLANDER.<br />

RECHTS OP DE VOORGROND IS TE<br />

ZIEN DAT ER AL AARDIG WAT ZAND VAN<br />

DE ONDERGESTOVEN BOULEVARD IS WEG-<br />

GEVEEGD. AAN HET EINDE IS DE FUNDERING<br />

EN ONDERSTE WOONLAAG VAN DE GESLOOP-<br />

TE VILLA SEEHORST TE ZIEN, DEZE DIENDE<br />

TIJDENS DE BEZETTING ALS UITKIJKPOST.<br />

IETS LAGER EN SCHUIN VOOR VILLA SEE-<br />

HORST LIGT EEN BUNKER<br />

(FOTO: GENOOTSCHAP OUD<br />

NOORDWIJK / GOVERT<br />

DE ROOS).<br />

Veel Noordwijk-Zeeërs, die niet voor hun inkomen alleen<br />

maar afhankelijk waren van het toerisme, vonden het aanzicht<br />

van hun dorp er snel op achteruit gaan en kregen visioenen<br />

van nog meer lelijke hoogbouw, zoals te zien was bij bijvoorbeeld<br />

grote commerciële Spaanse badplaatsen. Zij vreesden<br />

nog meer blik in de straten, meer drukte en overlast van het<br />

uitgaansleven. Rond die tijd ontstond het Genootschap Oud<br />

Noordwijk en in 1968 werd er een comité opgericht door verontrustte<br />

bewoners die ‘Noordwijk voor de Noordwijkers’ wilden<br />

behouden.<br />

De politieke sfeer<br />

In mei 1970 werd er door de uitgever van De Zeekant een speciale<br />

uitgave verspreid met de titel ‘Wij herdenken 5 oorlogsjaren<br />

en een kwart eeuw wederopbouw’. Behalve enkele terugblikken<br />

op de oorlogsjaren bevat de uitgave slechts artikelen<br />

geschreven door wethouders en andere bestuurders, de voorzitter<br />

van de Horeca, de grootste bouwondernemer van het<br />

dorp en vertegenwoordigers van de middenstand. Dit alles<br />

aan elkaar geschreven, ingeleid en becommentarieerd door de<br />

onbekend blijvende ‘redactie’ op een vaderlijk vriendelijke<br />

wijze en geheel in de anti-journalistieke ‘wij-vorm’. Het bevat<br />

ook enkele niet ondertekende artikelen die vooral van een<br />

grote dankbaarheid getuigen jegens alle naoorlogse bestuurders<br />

en nog meer jegens de Allerhoogste. Alleen één columnachtig<br />

stuk maakt gewag van enkele ruzies die zich in het<br />

verleden hadden afgespeeld. En één ingezonden stukje van<br />

een naar Canada geëmigreerde vrouw die was opgevallen hoe<br />

veel dennen en sparren verdwenen waren uit het dorp. Het<br />

hele blad ademde positivisme en dankbaarheid en een rotsvast<br />

geloof in een mooie toekomst. Op zich is daar niets mis<br />

mee, alleen is er niet één Noordwijkse burger aan het woord<br />

gelaten en komt er vrijwel geen enkel kritisch woord in voor.<br />

Loco-burgemeester De Geus schreef “Wij zullen de komende<br />

jaren met elkaar moeten trachten de sfeer van voornaamheid<br />

en intieme gezelligheid die ons dorp kenmerken te bereiken.”<br />

En dat was nu juist hetgeen wat, volgens inwoners van de<br />

zeedorpskern, in rap tempo werd afgebroken. Deze voelden<br />

zich niet gehoord door ‘de politiek’, terwijl gemeentelijk bestuurders<br />

vonden dat zij door het toerisme zo veel mogelijk te<br />

bevorderen de (economische) belangen van de dorpelingen<br />

(of ondernemers) juist zo goed mogelijk behartigden.<br />

Hier dringt zich, onder andere, de vraag op: wat is ‘vooruitgang’?<br />

Nu, in 2020, in dit zeer comfortabele tijdsgewricht, is<br />

het wel een stuk makkelijker om hierover te filosoferen dan in<br />

de jaren na de bevrijding. Die gelegenheid zou te baat moeten<br />

worden genomen, om tot een nieuwe definitie van wat goed<br />

en wat minder goed voor ons burgers, en voor onze samenleving<br />

is, te komen. Denken over de Noordwijkse micro-economie<br />

is ‘goed’, maar het besef dat deze slechts een onderdeeltje<br />

is van de alles overheersende macro-economie, waarin het<br />

voornamelijk over ‘consumptie’ gaat, is ‘beter’. Wat ‘best’ is, ….<br />

wie het weet mag het zeggen. Voor wie die daarin is geïnteresseerd<br />

is het wellicht aardig om het pas verschenen boek<br />

van (Noordwijker) Harrie Salman “Gestolen Welvaart’ te lezen.<br />

Waarom dit artikel over wederopbouw niet verder gaat dan<br />

1970? Omdat: a. wat zich in de jaren 70 en daarna heeft afgespeeld<br />

zich moeilijk laat verenigen met het begrip ‘wederopbouw’,<br />

en b. wat zich in de jaren 70 heeft afgespeeld is onbeschrijflijk,<br />

en daarom doen we dat maar niet. Voor nu.<br />

47

De Oude Dorpskern<br />

Historische Rondwandeling schrijft zelf geschiedenis<br />

De Historische Rondwandeling door Noordwijk-Binnen<br />

viert dit jaar een jubileum. Hein Verkade en Dick Passchier<br />

begonnen veertig jaar geleden met het delen van de<br />

meest bijzondere plekken in het dorp. Inmiddels<br />

is er een groep van zeven vaste vrijwilligers.<br />

“Langzamerhand is het een soort instituut<br />

geworden op dinsdagavond.”<br />

TEKST EN BEELD DOD<br />

Volg de ‘heilige’ bruggen<br />

en de waterlopen<br />

Deze wandeling volgt de waterlopen in<br />

Noordwijk en leidt over de 5 ‘heilige’ bruggen,<br />

die de oude kern omsloten en belangrijk waren<br />

als toegangsweg. Deze route, ook wel processieroute<br />

genoemd, bestaat al sinds de Middeleeuwen<br />

toen Noordwijk een toonaangevende<br />

bedevaartplaats werd. De waterwegen en de<br />

‘heilige’ bruggen zijn nu nog deels zichtbaar.<br />

HEIN<br />

De mIDDeleeU wse processI e<br />

VERKADE Na de Reformatie (1572), toen de traditionele<br />

bedevaarten werden verboden, leefden ze pas in<br />

1892 weer op. Dit viel samen met de bouw van<br />

de nieuwe RK Sint-Jeroenskerk aan de Van Limburg<br />

Stirumstraat. Er kwam weer een processie<br />

door het dorp van de kerk naar het zogenaamde<br />

FOTO LINKS: DE RONDLEIDERS CONNY EICHELSHEIM,<br />

MARIA VAN DER PIJL, Jeroensveld HANS MEILAND, (vroeger HENNIE Martelveld VAN genoemd) op<br />

DER ZALM, RENE VAN het HOUTEN, landgoed ARD Calorama. PRONK Dit EN RIET veld ligt op een oude<br />

BECKERS” akker, die al in 1561 de St. Jeroenscroft heette en<br />

waarvan werd verondersteld dat St. Jeroen daar<br />

Historische rondwandeling<br />

ter dood is gebracht.<br />

al veertig jaar een begrip<br />

48<br />

Hein Verkade weet nog precies hoe het veertig jaar geleden is<br />

gegaan. Jan Buijze, van de krant en de boekhandel, was actief<br />

in een evenementencommissie en te gast bij zijn ouders.<br />

“Tegenwoordig heet dat allemaal heel duur marketing en is<br />

het afstandelijk geworden, maar toen was het nog heel<br />

direct”, aldus de 63-jarige Binder. “Hij zei dus tegen mij: zeg<br />

hé, jij loopt nu wel altijd in de duinen over de vogeltjes te<br />

vertellen, maar zou je het niet leuk vinden om dat eens in het<br />

dorp te gaan doen?”.<br />

Verkade benaderde Passchier en nog tijdens de research<br />

bleken de reacties enthousiast. Bij veel oude gebouwen<br />

werden ze uitgenodigd om binnen te komen. Oorspronkelijk<br />

was het idee om één seizoen rondleidingen te geven, om<br />

daarna een boekje te maken voor een zelfstandige wandeling.<br />

Steeds iets professioneler<br />

Het boekje kwam er en werd bij de gemeente op oud papier<br />

gedrukt. Dat de kaft daardoor zeven verschillende kleuren<br />

kon hebben maakte niet uit. Later kwam de behoefte aan<br />

meer structuur en via het Genootschap Oud Noordwijk kwam<br />

de rondwandeling terecht onder de vleugels van De Oude<br />

Dorpskern.<br />

Hans Meiland raakte twintig jaar geleden betrokken.<br />

“Vervolgens ben ik echt de hele winter aan het lezen geweest,<br />

want dan moet je echt wel in de boeken”, vertelt de 71-jarige<br />

oud-politieman. Hij vindt het leuk om te blijven leren:<br />

“Mensen vragen weleens iets waar ik geen antwoord op weet.<br />

Dan zeg ik: u heeft er niks meer aan maar ik ga er wel<br />

proberen achter te komen.”<br />

Mede-oprichter Verkade helpt nog waar nodig, bijvoorbeeld<br />

als vraagbaken. “Op een gegeven moment zie je dat<br />

Noordwijk krek hetzelfde is als Alkmaar, krek hetzelfde als<br />

Den Haag en krek hetzelfde als Lisse. Als je het allemaal uit<br />

pelt snap je hoe dat ontstaan is.”<br />

Tegenwoordig wordt ook buiten de zomer gewandeld,<br />

doordat het een activiteit is geworden van de cursus<br />

‘Pensioen in Zicht’ in De Witte Raaf. Wekelijkse rondwandelingen<br />

staan in 2020 gepland voor dinsdagavonden<br />

van 9 juni t/m 11 augustus.<br />

Aanvang is 19.30 uur bij de pomp in de Voorstraat.<br />

Kosten zijn €4,50 p.p. inclusief een drankje na afloop in<br />

Hotel Royal.

Het unieke landgoed Calorama is in de<br />

Zeventiende Eeuw ontstaan als kruidenkwekerij.<br />

Op het terrein zijn nog veel<br />

sporen van de oude kruiden- en rozencul-<br />

Evenementen De Oude Dorpskern<br />

tuur zichtbaar.<br />

Het landhuis stamt grotendeels uit de<br />

Negentiende Eeuw en is sindsdien nauwelijks<br />

gewijzigd.<br />

Historische rondwandelingen in de oude Zeker is kern dat het in 17<strong>25</strong> een tuinbouwbedrijf<br />

was van een kleine vijf hectare, gericht<br />

op het telen van kruiden en boomvruchten.<br />

• Viering 40-jarig jubileum in de Oude Jeroenskerk<br />

Vijftig jaar<br />

op<br />

later<br />

9 juni<br />

heeft<br />

om<br />

de boomgaard<br />

Het<br />

plaats<br />

lommerrijke Lindenplein<br />

19.00 uur<br />

St. Pietersbrug<br />

met lezing en rondleiding. Toegang gratis.<br />

en de stijlvolle Voorstraat in<br />

gemaakt voor nog meer kruidentuinen<br />

Noordwijk Binnen vormen<br />

waar vooral rozemarijn en mierikswortel<br />

op 13 en 14 juni 2020 voor<br />

werd verbouwd.<br />

de 34e keer het charmante<br />

Bepalend voor het gebruik van de grond<br />

decor voor tal van activiteiten<br />

en bezienswaardig-<br />

zijn de houtwallen geweest die de noordelijke<br />

en westelijke grens van het perceel<br />

heden waar de harten van<br />

vormden en gedeeltelijk nog steeds<br />

liefhebbers<br />

aanwezig<br />

zijn. Deze houtwallen dienden<br />

van tuinen,<br />

muziek<br />

vooral<br />

en kunst sneller<br />

als beschutting voor de bloemen tegen van gaan de kloppen.<br />

zeewind en het tegengaan van erosie. Toegang gratis.<br />

In de loop van de 19e eeuw werd het<br />

prettig en mooi wonen op Calorama<br />

minstens zo belangrijk als het kweken<br />

van kruiden, rozen en bloembollen. Het<br />

St Jeroensbrug<br />

• Historische rondwandeling met gids op 16 en simpele 23 juni woonhuis langs de werd in fasen verbouwd<br />

Torenklimmen<br />

‘Heilige bruggen en waterwegen’.<br />

tot een voornaam landhuis met in okergeel<br />

gepleisterde muren met fraaie houten<br />

serres aan de voorzijde. De tuin werd Het een torenklimseizoen loopt<br />

park in landschapsstijl met bossages van en 11 april t/m 31 oktober<br />

waterpartijen.<br />

op elke zaterdag van 12.00<br />

uur tot 16.00 uur.<br />

let op: in verband met het speciale De beklimming van de<br />

karakter op privé terrein is de toegang toren start elk half uur<br />

beperkt. Toegangskaarten alleen te onder leiding van een gids.<br />

koop op de avond zelf bij de Dorpspomp. Toegang € 3,50<br />

Breloftsbrug<br />

Markt onder de Linden<br />

• Historische rondwandeling met gids op 30 juni en alle dinsdagavonden<br />

in juli naar het landgoed Calorama. Historische rondwandeling<br />

met gids op 4 en 11 augustus naar de Schutterij met<br />

demonstratie handboogschieten.<br />

De rondleidingen starten om 19.30 bij de pomp tegenover<br />

gemeentehuis, deelname €4,50 incl. consumptie.<br />

Lezing in de Oude Jeroenskerk<br />

Op 1 mei om 20.00 uur door<br />

Koen Marijt: met titel<br />

‘Noordwijk en 75 jaar vrijheid’;<br />

toegang gratis.<br />

‘Beleefroutes’ App<br />

Voor de historische kern van<br />

Noordwijk Binnen<br />

Voor meer<br />

info ga naar:<br />

www.deoude<br />

dorpskern.nl<br />

Ontdek de mooiste plekjes van Noordwijk Binnen.<br />

Plekken die voor anderen verborgen blijven. Met je eigen gids.<br />

Gewoon op je smart Phone. Zo zie je veel meer…. Na de App<br />

geladen te hebben op je smart Phone kun je de route in<br />

Noordwijk Binnen opladen. De route start bij de dorpspomp<br />

tegenover het gemeentehuis in de Voorstraat en voert langs<br />

19 mooie plekjes en gebouwen uit de lange historie van de<br />

oude kern. De wandeling duurt ca. 1 uur en is uitgevoerd in het<br />

Nederlands, Engels en Duits.<br />

De populaire publicatie<br />

bevat een kort historisch<br />

overzicht en een beschrijving<br />

van de mooiste gebouwen, met een<br />

wandelroute van ca. 60 min. De samenstelling<br />

en tekst was in handen<br />

van Harrie Salman en Hein Verkade.<br />

Het boekje a 2,95 is te koop bij de<br />

VVV’s en de boekhandel.<br />

49

Hij is de grondlegger van De Mooiste File en sinds jaar en<br />

dag columnist en correspondent voor De Noordwijker, waar<br />

hij wekelijks schrijft over het wel een wee in de Noordwijkse<br />

politiek. Veel lokale politici vinden hem een luis-in-de-pels.<br />

“Ik schrijf wat ik vind en dat mág en kán in een column. Maar ik<br />

voel me niet vrij om over alles te schrijven. Ik schrijf omdat ik<br />

denk dat ik het dorp ermee kan helpen. Als ik kritisch schrijf<br />

over onze gemeentelijke politici, hoop ik dat dat ze helpt<br />

een beter politicus te zijn. Ik maak niet altijd vrienden,<br />

daar ben ik me van bewust. Maar ik ben kritisch<br />

op werkwijze, niet op de persoon.”<br />

.<br />

TEKST CAROLINE SPAANS<br />

BEELD BURO BINNEN<br />

.<br />

Wim Siemerink:<br />

‘Noordwijk is net<br />

een mooie vrouw:<br />

ik kan ervan genieten’

Interview<br />

Wim Siemerink werd eind jaren ’90 door Marga Thomassen<br />

benaderd om te gaan schrijven voor een streekkrant. “Schrijven<br />

over bollen, dat was de bedoeling. Maar het werd uiteindelijk<br />

een Noordwijk-achtige column en ik rolde als correspondent<br />

bij Uitgeverij Verhagen binnen om over de politiek<br />

en een wekelijkse ‘Binder-column’ te schrijven. Ik had al<br />

lange tijd verschillende bestuursfuncties: onder andere bij de<br />

voetbal, als voorzitter van de sportraad en ik was voorzitter<br />

van de ondernemingsvereniging Noordwijk Binnen, waardoor<br />

ik veel met de politiek te maken had. Ik wist op politiek<br />

gebied inmiddels wat er speelde in het dorp. Méér dan menig<br />

gemeenteraadslid! En ik durf gerust te stellen dat dat nog<br />

steeds zo is. Ik zou willen dat het anders was, maar dat is<br />

gewoon niet zo.”<br />

Tenenkrommend<br />

Zou je zelf geen raadslid willen zijn? “Ha. Ik ben er niet goed<br />

genoeg voor en ben daarentegen misschien wel het beste<br />

raadslid dat ze kunnen krijgen! Raadslid willen zijn is één,<br />

maar een goed raadslid zijn is een heel ander verhaal. Hier<br />

zien ze geen kans om de sociale woningbouw een kontje te<br />

geven of de parkeerproblemen echt aan te pakken. Maar een<br />

opkomst van 150 inwoners bij een inspraakavond wordt gevierd<br />

als een groot succes. Schiet mij maar lek, ik snap daar<br />

niets van. Ik begrijp ook wel dat het een politiek spel is en dat<br />

je met elkaar naar een oplossing moet zoeken, maar ik vind<br />

dit soort zaken tenenkrommend.”<br />

En de fusie tussen beide dorpen, hoe kijk je daar tegenaan?<br />

“Het zal nog tien jaar duren voordat iedereen daar aan gewend<br />

is. Maar De Zilk en Noordwijkerhout horen er wat mij<br />

betreft gewoon bij. Ik snap ook niet dat het college dit niet wil<br />

zien als één. Ja, de samenstelling van de inwoners is anders,<br />

ja het ondernemersklimaat verschilt, ja carnaval en kermis<br />

worden anders beleefd. Maar politieke doelstellingen dienen<br />

hetzelfde te zijn.<br />

Vroeger<br />

Hij is een geboren en getogen ‘binder’, jongste uit een gezin<br />

met acht kinderen. Op zijn twaalfde ging hij bestellingen<br />

rijden, voor Bloemenmagazijn Flora op de Kerkstraat. “Rond<br />

mijn 18de liep het zó spaak met m’n baas dat ik mezelf beloofde<br />

nooit meer voor een baas te werken. Ik begon een eigen<br />

bloemenzaak op de Voorstraat en vandaaruit ben ik mee gaan<br />

doen met de internationale presentatie van Nederlandse<br />

bloemen. Ik reisde alle Europese hoofdsteden af voor shows.<br />

Later ook veel in Oost-Europa en in het Midden-Oosten. Mijn<br />

specialiteit was het ontwerpen van de ruimtes met bloemen.<br />

Daaruit groeide van lieverlee ook een standbouwbedrijf. Toen<br />

dit allemaal lekker liep, ontstond de hype onder de sjeiks in de<br />

golfstaten dat ze Hollandse bloemen op hun bruiloft wilden<br />

en de woestijn rondom hun huis vol wilden zetten met bloeiende<br />

plantjes. Vliegtuigen vól gingen daar naartoe! Een mooie<br />

tijd....”<br />

Familie<br />

Wim is net 74 maar oogt minstens 15 jaar jonger. Fit, slank,<br />

modern gekleed en zeer gevat. “Ik heb geen perkamenten<br />

bekkie gelukkig”, lacht hij. Hij heeft twee kinderen en drie<br />

kleinkinderen. “Ik ben een echt familiemens en als gezin heb<br />

ik het ook met de moeder van mijn kinderen nog heel erg<br />

fijn.” Wim’s zoon ziet hij minder vaak dan zijn dochter: hij<br />

woont en werkt in Londen als grafisch vormgever.<br />

Mooiste File<br />

De Mooiste File ontstond <strong>25</strong> jaar geleden. En het format van<br />

toen, wordt nog steeds gehanteerd, hoewel Wim de organisatie<br />

ruim vijf jaar geleden uit handen gaf. “Het Bloemencorso<br />

stond op de zondag van het corsoweekend altijd op de boulevard,<br />

maar snakte naar geld en hengelde in Haarlem. En<br />

Haarlem wilde dat corso op zondag wel in de stad hebben.<br />

Tja. Tegen een paard kun je niet gapen, dat was een verloren<br />

race, 165.000 Haarlemmers tegen <strong>25</strong>.000 Noordwijkers…<br />

Ik zei: ik weet zeker dat er mensen op zondag naar Noordwijk<br />

blijven komen om naar het Bloemencorso te kijken en kreeg<br />

destijds de directeur van de VVV mee en de eigenaren van<br />

Hotels van Oranje. Daar kwam bij: Noordwijk was ook een<br />

beetje een ‘auto-badplaats’, met bijvoorbeeld de Tulpenralley.<br />

Altijd wanneer ik wagens opmaakte voor dealers, kwamen<br />

autoliefhebbers naar me toe die de auto mooier vonden dan<br />

het bloemenarrangement dat er op lag. Ik zei toen: dat moeten<br />

we combin eren! Zorgen dat de dealers hun mooiste auto’s<br />

neerzetten en dat wij daar de mooiste bloemen op tentoonstellen<br />

plus een aantal praalwagens. En zo geschiedde.<br />

En als het even meezit in verband met alle afgelastingen<br />

door de coronacrisis, dit jaar alweer een zilveren jubileum.”<br />

Ruzie<br />

“Ik koester mijn ‘durrepie’ met al zijn brave mensen”, zegt hij<br />

lachend. “Noordwijk is net een mooie vrouw. Ik geniet er van<br />

alle kanten van, maar je moet wel van d’r afblijven. Anders<br />

krijg je ruzie!” Plannen voor de toekomst? “Ik leef nu en hoop<br />

nog lang mee te draaien. Ik maak weinig plannen. Jaarlijks<br />

vlieg ik naar mijn timesharing, in Gran Canaria en houd<br />

rekening met mijn meisje, die nog volop meedraait in het<br />

arbeidzame leven,” besluit hij met een liefdevolle glimlach.<br />

‘De Zilk en Noordwijkerhout<br />

horen er wat mij betreft<br />

gewoon bij. Ik snap ook niet<br />

dat het college dit niet<br />

wil zien als één’<br />

51

NWS fuseert<br />

met collegacorporaties<br />

in<br />

de Bollenstreek<br />

Stek: nu ook ‘Je huis, je thuis’<br />

voor Noordwijk<br />

Fuseren zit in het DNA van woningcorporaties. Door krachten te bundelen zijn ze door de jaren heen sterk genoeg<br />

gebleven om de vele uitdagingen in de sociale volkshuisvesting op te pakken. Zo is in 1977 ook de Noordwijkse<br />

Woningstichting ontstaan en is het nu tijd om een volgende stap te maken. “Het is verstandig om samen te gaan<br />

op het moment dat onze corporaties er nog heel goed voorstaan”, zegt Willem van Duijn van de NWS over de fusie<br />

met Stek (Hillegom, Lisse, Teylingen) en Vooruitgang (Sassenheim). “Dit is een fusie uit kracht, niet uit zwakte.”<br />

TEKST EN BEELD NWS<br />

52<br />

De fusiecorporatie heet Stek en heeft een tweehoofdig bestuur:<br />

Hans Al (de huidige bestuurder van Stek) en Willem van<br />

Duijn van de NWS. Er is bewust gekozen voor Stek, als naam<br />

voor de nieuwe maatschappelijke onderneming. “Het is een<br />

uitstekend uithangbord voor een woningcorporatie die actief<br />

is in de hele Bollenstreek”, legt Van Duijn uit. “Stek heeft ook<br />

meerdere betekenissen. Het is bekend uit de tuinbouw, maar<br />

in het motto bij ons nieuwe logo wordt ook kernachtig verwoord<br />

waar het nog meer voor staat: Je huis, je thuis.”<br />

De fusiecorporatie beheert 11.600 woningen en houdt rekening<br />

met een verdere groei, bijvoorbeeld door de nieuwbouwplannen<br />

in Noordwijk. Maar de woningcorporatie moet<br />

ook niet te groot worden. Hans Al: “De maat die we nu hebben<br />

– tussen de 10.000 en 14.000 woningen – is in corpora-<br />

tieland de ideale gebleken. De huurder moet zich in zijn<br />

woningcorporatie blijven herkennen en persoonlijke dienstverlening<br />

krijgen.”<br />

Dat vertaalt zich onder meer in lokale steunpunten in de<br />

kerngemeenten van het werkgebied. Noordwijk houdt een<br />

plek waar de huidige huurders van de NWS voor de dienstverlening<br />

terecht kunnen. Maar uiteraard investeert de nieuwe<br />

corporatie ook in een betere digitale bereikbaarheid.<br />

Geschiedenis<br />

De geschiedenis van de sociale volkshuisvesting in Noordwijk<br />

gaat terug naar het begin van de vorige eeuw, toen overal in<br />

Nederland woningbouwverenigingen werden opgericht. De<br />

vroegste voorloper van de Noordwijkse Woningstichting<br />

(NWS) is ‘Patrimonium’, dat op 8 juni 1916 werd opgericht en

zo’n zestig jaar later zou opgaan in de Noordwijkse Woningbouwvereniging.<br />

De NWS op haar beurt is weer het resultaat<br />

van de fusie op 1 januari 1997 tussen de Woningstichting<br />

Noordwijk (het voormalige gemeentelijk woningbedrijf met<br />

destijds zo’n 1400 woningen) en de Noordwijkse Woningbouwstichting<br />

(voorheen -vereniging, met 600 woningen).<br />

En nu, 23 jaar later, verdwijnt ook het ‘Noordwijkse<br />

Woningstichting’ van de gevel van het kantoor aan de Van<br />

Panhuysstraat 16.<br />

Noordwijkse Woningstichting<br />

De reden om de krachten te bundelen is in al die jaren niet<br />

veranderd. Bij de fusie tussen de Woningstichting Noordwijk<br />

en de Noordwijkse Woningbouwstichting stonden ook in<br />

1977 de belangen van de huurders en de woningzoekenden<br />

met een smalle beurs voorop. “De schaalvergroting moet<br />

bijdragen aan een nog efficiëntere bedrijfsvoering, grotere<br />

professionaliteit en betere dienstverlening”, citeerde het<br />

Noordwijks Nieuwsblad de toenmalige bestuurders.<br />

Uitdagingen<br />

Voor de huidige bestuurder van de NWS, Willem van Duijn,<br />

komt daar nog een belangrijk argument bij: voorbereid zijn<br />

op de toekomst. “De NWS is een kleine corporatie met 2.300<br />

woningen. We zijn financieel gezond. Onze huurders zijn<br />

tevreden over onze dienstverlening en de toezichthouders<br />

zijn ook content, maar je moet de bakens op tijd verzetten.<br />

Er liggen grote uitdagingen op ons bord, zowel in het vastgoed,<br />

verduurzaming, onderhoud en nieuwbouw als de sociale<br />

problematiek. Om de dienstverlening aan onze huurders<br />

toekomstbestendig te maken, is het verstandig om aan te<br />

sluiten bij een grote corporatie. We kiezen ervoor om uit<br />

kracht te fuseren met Stek en Vooruitgang.”<br />

De huurders en woningzoekenden in de Bollenstreek gaan<br />

van de fusie profiteren. Daar zijn de bestuurders Hans Al en<br />

Willem van Duijn van overtuigd. “De fusie leidt voor de corporaties<br />

tot een besparing van 1,3 miljoen euro per jaar”, legt<br />

Van Duijn uit. “Met de huurdersbelangenorganisaties is een<br />

overeenkomst gesloten waarin is vastgelegd hoe de huurders<br />

hiervan profiteren, bijvoorbeeld met gematigde huurverhogingen.”<br />

Voor huurders in Noordwijk heeft de fusie een direct<br />

voordeel. Van Duijn: “We passen ons huurbeleid aan. Dat<br />

betekent voor de Noordwijkse huurders een iets lagere huurverhoging<br />

dan voorheen.” Voor de huurders van de NWS<br />

blijft ook de Stichting Huurdersbelangen Noordwijk het aanspreekpunt,<br />

ook ná de fusie.<br />

Lokaal maatwerk<br />

Bij nieuwbouw in het werkgebied kunnen Noordwijkers als<br />

huurders van Stek ook profiteren van het lokaal maatwerk,<br />

waarbij ze voorrang krijgen bij de verdeling van nieuwe woningen.<br />

“Ook dat is een direct voordeel van de fusie”, zegt<br />

bestuurder Hans Al. “We vergroten de kans op een passende<br />

woning door het aanbod te verbreden. Een huurder van ons<br />

die bijvoorbeeld in Noordwijk geen geschikte seniorenwoning<br />

kan vinden, heeft straks meer kans als er in Teylingen of Lisse<br />

wel iets wordt gebouwd waarvoor hij of zij in aanmerking wil<br />

komen.”<br />

De NWS en Stek/Vooruitgang zijn al sinds 15 februari van dit<br />

jaar juridisch één bedrijf. Tot 1 juli is er nog sprake van een<br />

overgangsperiode, waarin de Noordwijkse Woningstichting al<br />

wel een handelsnaam van Stek is. Vanaf de zomer gaat de NWS<br />

definitief verder als Stek en begint een nieuw hoofdstuk in de<br />

geschiedenis van de sociale volkshuisvesting in Noordwijk.<br />

WILLEM VAN DUIJN, MET LINKS VAN HEM HANS AL: “HUURDERS PROFITEREN VAN FUSIE”<br />

DE NIEUWE HUISSTIJL VAN STEK IS GEBASEERD OP DE KLEUREN VAN DE BOLLENSTREEK<br />

Stek<br />

huisstijl<br />

November 2019

Interview<br />

Haar hele leven staat in het teken van sport. Twee<br />

jaar achtereen finishte ze als tweede van de 40+<br />

dames bij de marathon van Rotterdam. Het sporten<br />

houdt haar jong. Want, hoewel ze in mei van dit<br />

jaar 80 wordt, is Ria Duivenvoorden dit jaar een<br />

van de drie genomineerden voor de categorie<br />

Sportvrouw van het jaar.<br />

.<br />

TEKST MAY-LISA DE LAAT<br />

BEELD BURO BINNEN<br />

.<br />

‘Genieten van een<br />

mooie strike’<br />

Bowler Ria Duivenvoorden genomineerd<br />

voor Sportvrouw van het jaar

Die voordracht dankt ze aan het bestuur van Bowlingvereniging<br />

Noordwijkerhout, waar Ria al jaren fanatiek competitie<br />

speelt. In november 2019 werd Ria namelijk Nederlands kampioene<br />

50+ in de klasse Handicap C.<br />

Ik spreek de sportvrouw een paar dagen voorafgaand aan de<br />

verkiezingen in haar prachtige appartement in Noordwijkerhout<br />

met uitzicht op de bollenvelden. Bij binnenkomst valt<br />

mij direct op hoe lang de kamer is. Je zou er bijna kunnen<br />

oefenen… In een hoek pronkt een bescheiden prijzenkast met<br />

bekers van het laatste jaar. “Dat is niet alles hoor”, vertelt de<br />

sportvrouw enthousiast. Trots laat ze mij even later haar overige<br />

prijzen zien in een van de andere kamers.<br />

Van de meer dan honderd oudere bekers “de meeste van<br />

hardlopen” heeft ze alleen de plaatjes met opschriften bewaard.<br />

Twee plakboeken vol!<br />

Bowlen met doven<br />

“De hele familie bowlde,” vertelt Ria enthousiast. “Mijn man,<br />

mijn twee zonen en mijn schoondochter.” Haar jongens begonnen<br />

al op de lagere school, maar Ria zelf besloot pas in<br />

1999 te gaan bowlen en in 2012 is ze gaan trainen. “Het lijkt zo<br />

gemakkelijk, maar dat is het echt niet.” Vanwege haar ernstige<br />

slechthorendheid is het contact op de bowlingbaan voor Ria<br />

lastig. Iedereen die wel eens gaat bowlen, weet hoe overheersend<br />

het geluid van de machines, de ballen en de vallende<br />

pins is. Toch speelt Ria succesvol mee, zowel in de landelijke<br />

competitie met slechthorenden als met normaalhorenden.<br />

“Speel ik met slechthorenden, dan gaat het gehoorapparaat<br />

uit. Dan zijn we allemaal even doof.” Tijdens zo’n wedstrijd<br />

zijn er twintig banen gevuld met elk drie tot vier spelers. “We<br />

spelen dan zes games tegen verschillende tegenstanders.” Ria<br />

reist er het hele land voor af. De komende kampioenschappen<br />

van de doven zijn dit jaar in mei in Warmond, dicht bij huis<br />

dus.<br />

prettig als er veel olie op de baan ligt. Per wedstrijd kan er een<br />

ander oliepatroon op de baan liggen. De kunst is om de pins<br />

te raken tussen pin 1 en 3, dan heb je de meeste kans op een<br />

strike. Met je hand geef je aan het einde van de zwaai een<br />

bepaald effect mee.” Inderdaad, het lijkt zo gemakkelijk…<br />

Concentratie, balans en welke ‘arrow’ (de pijltjes op de baan)<br />

je wilt spelen, zijn daarnaast ook belangrijk. “Iedere worp kijk<br />

ik na om naderhand te beoordelen wat er eventueel de volgende<br />

keer anders moet.”<br />

Als Ria mij tijdens het gesprek haar gepolijste bal laat zien,<br />

voel ik dat die best zwaar is. “Twaalf Engelse ponden.” Dat is<br />

beter voor het gewenste effect, laat ik mij vertellen. De gaten<br />

in de bal zijn precies op maat geboord, zodat de bal niet zomaar<br />

van de vingers glijdt. “Zo lang mogelijk wil ik met deze<br />

ballen blijven spelen. Tot nog toe heb ik geen last van mijn<br />

gewrichten, gelukkig.”<br />

Inmiddels weten we dat de titel Sportvrouw van 2019 naar<br />

handbalkeepster Marit Huiberts is gegaan. Ria is er niet heel<br />

rouwig om. “De nominatie vond ik al heel bijzonder, zeker<br />

gezien mijn leeftijd.”<br />

Net als bij het hardlopen vroeger, is Ria nog steeds fanatiek.<br />

“Ik heb een echte winnaarsmentaliteit. Als ik op de baan sta,<br />

wil ik graag winnen. Dat lukt natuurlijk niet altijd hoor.” In het<br />

weekend doet ze mee aan de inlooptrainingen. Daarnaast<br />

traint ze maandelijks met de doven. Er is dan een schrijftolk<br />

aanwezig zodat ze het goed kan volgen. Ook Ria’s zoon is<br />

succesvol in het bowlen en deed mee aan de Deaflympics van<br />

2001 Rome, 2005 Australië, 2009 Taipeh en 2013 Sofia. Zelf<br />

speelt ze af en toe ook een toernooi mee in het buitenland.<br />

Eigen ballen<br />

Het bowlen betekent veel voor Ria: ontspanning, maar zeker<br />

ook de uitdaging. Al was het maar vanwege het gebrek aan<br />

evenwicht links, door de slechthorendheid. Het ene been helemaal<br />

gekruist achter de andere zetten, gaat niet. Bovendien<br />

komt er technisch, maar ook tactisch het nodige bij kijken.<br />

Drie tot vier keer in de week beoefent Ria het bowlen.<br />

Ze speelt met haar eigen ballen. “Ik heb een zogenaamde<br />

sparebal, dat is een neutrale bal en een bal die weinig hoekt.<br />

Daarnaast heb ik een geschuurde bal en een gepolijste bal<br />

die meer hoeken. Daar speel ik het meeste mee. Ik vind het<br />

55

Puzzel<br />

nsier.<br />

f. <strong>25</strong>. Billen.<br />

Merknaam<br />

stad.<br />

n toonlad-<br />

Noordwijkse<br />

Uitrusting<br />

de vrou-<br />

Ornament<br />

meester.<br />

aat. 65.<br />

anderen,<br />

rnaamr.<br />

80.<br />

t Noordwijk<br />

e. 89.<br />

oordwijk.<br />

ontwerper.<br />

Voetbal is<br />

. Doodloefaamd<br />

d. 111. Giferktuig.<br />

judoterm.<br />

afk. 123.<br />

koop in het<br />

, food en<br />

s Amerika.<br />

instrument<br />

er. 143.<br />

45. Gehoup.<br />

echte<br />

7. Gezicht.<br />

2. Engels<br />

oeveelheid.<br />

wijk. 22.<br />

instraat 38.<br />

0. Waterjufa.<br />

40. Menepaalde<br />

Onderwijs,<br />

lclub uit<br />

van liedtekst<br />

t. 66. Kleur.<br />

rtig. 73.<br />

se Spoorrhaal.<br />

aardigen.<br />

i. 89. Liefkofk.<br />

92. Pad in<br />

S-sportver-<br />

. Oom. 101.<br />

4. Duitse<br />

cht. 108.<br />

18. Ouderad<br />

uit oester.<br />

dministragendom.<br />

l. 138. Virus.<br />

. 143. Uit-<br />

56<br />

Zo doet u mee<br />

Los het kruiswoordraadsel op en breng letters<br />

uit het raadsel over naar de gelijkgenummerde<br />

vakjes in het kleine diagram. Daar ontstaat bij<br />

juiste invulling een slagzin. Om mee te<br />

dingen naar één van de prijzen, moet uw<br />

oplossing voor 1 juni 2020 binnen zijn.<br />

De oplossing kunt u als volgt insturen:<br />

Per mail: redactieleef@burobinnen.nl<br />

Per (brief)kaart: Magazine <strong>Leef</strong>!,<br />

Voorstraat 29, 2201 HL Noordwijk<br />

Vergeet niet uw naam en contactgegevens<br />

te vermelden.<br />

Oplossing vorige keer ALLE NOORDWIJKERS PUZZELEN<br />

Winnaars Oplossing puzzel vorige WN keer <strong>Leef</strong>! OP nummer BATTERS 24 EEN Gefeliciteerd!<br />

WURFIE PIKKEN<br />

De Winnaars volgende puzzel personen WSN hebben <strong>Leef</strong>! het 17-2018 boek ‘Badplaats Gefeliciteerd! Noordwijk’<br />

gewonnen: De volgende personen hebben een kopje koffie met een<br />

Truus gebakje Peeters, naar Bram keuze van voor Vliet, 2 personen Ben Vink, gewonnen: Hannie Smit en<br />

Familie Wilma Koeman Dijkstra, Liesbeth Ruigrok, Aleid Dekker, A. de Winter<br />

en Leo van Maris.<br />

Winnaars zijn zijn van van harte welkom bij: bij:<br />

Foto Tuincentrum van Kampen, De Mooij, De Keuvel Noordwijkerweg 2, 2201 MB Noordwijk 36, 2231 NL Rijnsburg<br />

In de geschiedenis spelen jaarta len<br />

een belangrijke rol. Vaak geven ze<br />

gebeurtenissen aan die het verdere<br />

verloop van de samenleving beïnvloeden.<br />

Voor Noordwijk zijn dat 17<br />

en 21 augustus 1866. De insta latie<br />

van C.L.C.W. Pické als burgemeester<br />

van Noordwijk en de komst van vier<br />

badkoetsjes uit Scheveningen op het<br />

strand. Welke rol deze gebeurtenissen<br />

speelden in de ontwikkeling van het<br />

vissersdorp tot internationale<br />

congresbadplaats val te lezen en te<br />

zien in dit boek.<br />

PUZZELPRIJS<br />

PUZZELPRIJS<br />

Noordwijk groeide ui tot een badplaats<br />

van a lure aan de Nederlandse<br />

Noordzeekust. In de loop der jaren is<br />

dit kleine dorp geworden tot wat het nu<br />

is en dat is niet vanzelf gegaan. Visie<br />

gecombineerd met grootse ambities én<br />

de samenwerking tussen partijen zoals<br />

ondernemers, bewoners en de plaatselijke<br />

overheid hebben ervoor gezorgd<br />

dat vanaf begin1866 dit mooie dorp<br />

kon opbloeien tot een gewilde plek om<br />

te verblijven. Historische beelden en<br />

vooral de vele hedendaagse opnamen,<br />

gevangen door de lens van diverse<br />

fotografen, vormen een prachtig beeldverslag<br />

van 150 badplaatsontwikkeling.<br />

Als deelnemer aan<br />

de Als puzzel deelnemer maakt u aan<br />

kans de op puzzel het boek maakt u<br />

‘Badplaats kans op Noordwijk’ het boek<br />

‘Badplaats Noordwijk’<br />

Met dit boek in de hand staat de tijd<br />

even stil. Nieuwe ontwikkelingen<br />

zu len ook deze uitgave maken tot een<br />

historisch en kleu rijk beeldverslag dat<br />

in de boekenkast van elke liefhebber<br />

van internationaal badtoerisme én<br />

Noordwijk niet mag ontbreken.<br />

Zo doet u mee<br />

Los het kruiswoordraadsel op en breng<br />

letters uit het raadsel over naar de<br />

gelijkgenummerde vakjes in het kleine<br />

diagram. Daar ontstaat bij juiste invulling<br />

een slagzin. Om mee te dingen naar één<br />

van de prijzen, moet uw oplossing voor<br />

1 september 2018 binnen zijn.<br />

De oplossing kunt u als volgt insturen:<br />

Per mail: info@<strong>magazine</strong>leef.nl<br />

Per (brief)kaart: Magazine <strong>Leef</strong>!,<br />

Voorstraat 29, 2201 HL Noordwijk<br />

Vergeet niet uw naam en<br />

contactgegevens<br />

te vermelden.<br />

VAN VISSERSDORP TOT INTERNATIONALE CONGRESBADPLAATS<br />

Aangeboden door:<br />

Foto Aangeboden van Kampen, door: De Keuvel 2, 2201 MB Noordwijk<br />

Foto van Kampen, De Keuvel 2, 2201 MB Noordwijk<br />

55<br />

Horizontaal:<br />

1. Bovenzintuiglijk. 10. Vrouwelijke killer. 20. Eiland. 21.<br />

Lichaamsdeel. 23. Groet. 24. Laatste letter Grieks alfabet.<br />

<strong>25</strong>. Foef. 26. Actie. 27. Kledingstuk. 29. Oorsprong. 31. Top<br />

van een object. 32. Belofte. 33. Hoop. 34. Damp. 36. Zomp.<br />

38. Omgevingsloket Online (afk.). 39. Grote verzekeraar<br />

(afk.). 40. Berooid. 41. Bijwoord van tijd. 43. Gebied.<br />

45. Snel. 47. Sciencefiction (afk.). 48. Chemisch element.<br />

49. Nieuwe fascist. 50. Bedrijf. 52. Vogelproduct. 53. Buis<br />

in het lichaam. 54. Jaap. 56. Laten besterven. 57. Weg. 58.<br />

Een moment. 60. Brompot. 62. Boom. 63. Het zeewater<br />

valt. 65. Mond. 67. Meisjesnaam. 69. Rente. 71. Heilige<br />

Schrift, afk. 72. Onderdeel voetbalschoen. 74. Boom. 75.<br />

Reserve. 78. Onderdeel gezicht. 79. Platvis. 80. Vastheid<br />

van wilsbesluit. 82. Verdelen. 84. Doe je met boeken. 85.<br />

Eer. 86. Idioot. 88. Horizon. 89. Honderd vierkante meter.<br />

91. Boom. 93. Boom. 95. Zoetigheid. 97. Kaart van<br />

bepaalde soort of kleur. 99. Voorzetsel. 100. Russische<br />

jongensnaam. 102. Peddelaar. 105. Zot. 107. Politie. 109.<br />

Italiaanse stad. 110. Roeispaan. 111. Vloek. 112. Onderdeel<br />

toverspreuk. 113. Vrouwelijke sporters. 114. Trottoir. 115.<br />

Onderdeel ziekenhuis. 117. Bijnaam Noordwijker Jaap Korbee.<br />

118. Gesleten plek. 119. Kostuum. 121. Niet thuis.<br />

122. Senior, afk. 123. Voormalige Katwijkse voetbalclub.<br />

1<strong>25</strong>. Larve van een insect. 127. Afrikaans land. 129. Op een<br />

vroeger tijdstip. 131. Toiletartikel. 132. Behorend tot het<br />

joodse volk. 134. Verbogen vorm van ‘naam’. 136. Kloosterzuster.<br />

137. Zo snel mogelijk, afk. 138. Het gehele aantal.<br />

139. Op nummer één. 141. Personage uit The Lion King.<br />

143. (…) boem! 144. Hersenen. 145. Vis. 146. Populaire<br />

types.<br />

Verticaal:<br />

1. Octrooi op iets nemen. 2. Met een ar rijden. 3. Jongensnaam.<br />

4. Het alfabet. 5. Voorzetsel. 6. Merkwaardig. 7.<br />

Ongerepte jonge vrouw. 8. Voornaam ex-topschaatser<br />

9. Overschot na verbanding. 11. Overdosis, afk. 12. Bovendien.<br />

13. Punt van (…) bij de Dollard. 14. Beest. 15. Scheikundig<br />

symbool nobelium. 16. Japanse parelduiksters.<br />

17. Reportage, afk. 18. Stekelige zoogdieren. 19. Muzikant.<br />

22. Dierentuin. 26. Duivels mens. 27. De (…) in hebben. 28.<br />

Russische ruiter. 30. Moeder van God. 33. Broedgelegenheid.<br />

34. Kei. 35. Beminnen. 37. Visjes. 40. Franse stad.<br />

42. Verschillend. 44. Berichten in de massamedia. 46. Dierlijk<br />

vet. 48. Voornaam befaamd bokser. 51. Weide in hooggebergte.<br />

53. Romeinse groet. 55. Voor. 58. Kunstwerk. 59.<br />

Nabootsing. 61. Hip. 64. Lomp. 66. Lage vrouwenstem. 67.<br />

Waterweg. 68. Adem. 70. Koud. 71. Smaden. 73. Voorkeur.<br />

76. Compact Disc. 77. Voorzetsel. 79. Slaapplaats. 81. Aan<br />

pennen geregen vlees. 83. Autogeluid. 85. Aziatisch bestek.<br />

86. Krankzinnig. 87. Waterweg. 89. Iraanse stad. 90. Alvorens.<br />

92. Liefhebber van de natuur. 94. Vogel. 96. Verminderen.<br />

97. Iemand die trieert. 98. Broodje. 100. Onderricht.<br />

101. Reisbescheiden. 103. Gemeen. 104. Dokters. 105.<br />

Nimmer. 106. In (…) en roer. 108. Duivel. 111. Convulsie.<br />

116. Aandoening strottenhoofd. 118. Bedaardheid. 120.<br />

Sandwich. 122. Plantje. 124. Aardgeul. 126. Tegen wil en<br />

(…). 128. Opperwezen. 130. Vruchtbare plek in woestijn.<br />

131. Grondsoort. 133. Bijnaam Dominique Strauss Kahn.<br />

135. Joodse voornaam. 137. Primaat. 138. Duits-Frans<br />

beeldhouwer. 140. Tuberculose. 142. Meisjesnaam (informeel).<br />

143. Steek. 144. Lokale omroep in de Bollenstreek.

Puzzel mee<br />

met <strong>Leef</strong>!<br />

PUZZELMAKER: FRANS VAN DUIJN<br />

24<br />

124 13 62 132 71 80 62 133 103 11 130 17 2 117 84 18 94 90 72 75 135 141

Persoonlijk<br />

verhaal<br />

Noordwijker Jelle van Duijn ziet eruit als<br />

een gemiddelde jonge man van 30 jaar. Lang,<br />

slank en met een gezonde kleur op zijn wangen.<br />

Zijn leven liep op rolletjes: een goede baan, fijn<br />

huurhuis, een lieve vriendin en lekker veel sporten<br />

met vrienden. Maar wat je niet aan de buitenkant<br />

ziet – en daarom wil Jelle in <strong>Leef</strong>! graag zijn<br />

verhaal doen – is dat zijn gezondheid hem<br />

in zijn relatief jonge leven al diverse keren,<br />

langdurig in de steek liet.<br />

.<br />

TEKST MAY-LISA DE LAAT<br />

BEELD BURO BINNEN<br />

.<br />

‘Zelfs met het infuus in mijn arm,<br />

bleef ik sporten op de afdeling ’<br />

Dichter bij mezelf staan, geeft mij enorm veel vrijheid<br />

58<br />

Op dit moment is Jelle fysiek gezond en neemt hij de tijd<br />

om emotioneel te herstellen. Bovendien zijn er nog steeds<br />

restverschijnselen, zoals een beperkt energieniveau. “Ik heb<br />

zoveel nieuwe inzichten gekregen,” vertelt hij terwijl we aan de<br />

thee zitten in de woonkamer. “Eigenlijk is dat heel bevrijdend.”<br />

Wat is er gebeurd? Omdat hij het niet vertrouwde, bezocht<br />

Jelle in februari 2015 de huisarts en werd verwezen naar het<br />

ziekenhuis. Daar kreeg hij de diagnose teelbalkanker. Een<br />

enorme schok voor hem en zijn familie. Om het risico op<br />

uitzaaiing te beperken, volgde direct de volgende dag een<br />

operatie om de zieke zaadbal te verwijderen.<br />

Burn-out<br />

Vier weken na die operatie ging Jelle weer fulltime aan het<br />

werk in zijn eerste vaste baan die hij toen pas had. Na zijn<br />

studie bouwkunde in Den Haag en Eindhoven duurde het<br />

namelijk even voordat hij een passende functie gevonden<br />

had. “Achteraf gezien ben ik veel te snel weer gaan werken.<br />

Ik heb geen tijd genomen om het te verwerken.” Tegelijkertijd<br />

kreeg Jelle een nieuwe woning toegewezen en moest dus<br />

ook verhuizen. Bovendien bezocht hij nog lange tijd het<br />

ziekenhuis voor wekelijkse bloedcontroles en de maandelijkse<br />

CT-scans. Alle stress leidde tot slecht slapen, hartkloppingen<br />

en allerlei emoties. De huisarts constateerde een burn-out,<br />

waardoor Jelle van november 2016 tot februari 2017 ziek thuis<br />

was. Daarna hervatte Jelle rustig aan weer het werk.<br />

Vlak voordat Jelle ziek werd, ontmoette hij zijn grote liefde<br />

Marina tijdens een vakantie in Spanje. Het stel zag elkaar<br />

door af en toe heen en weer te reizen. Maar toen een<br />

routineonderzoek in het ziekenhuis een klaplong uitwees,<br />

mocht Jelle drie maanden niet vliegen. “De richtlijnen wat ik<br />

wel of niet mocht doen, waren niet echt duidelijk. Bovendien<br />

vond ik het lastig om hierover met vrienden te praten. Ik bleef<br />

voorzichtig sporten, zoals ik altijd deed in overleg met de<br />

fysiotherapeut.”<br />

Tumor<br />

Een van de twee tumormarkers in zijn bloed bleef vreemd<br />

genoeg hoog. Vlak voordat Jelle voor de kerstvakantie in 2018<br />

naar Spanje wilde vliegen, ontstond een vreemde pijn in zijn<br />

zij en rug. In Spanje kreeg Jelle koorts en ging de pijn van zijn<br />

zij naar rug en benen. “Slapen was met die zenuwpijn haast

niet mogelijk.” Terug in Nederland gaven bloedonderzoek en<br />

scans geen afwijkingen aan. “Ik was bang, maar werkte door<br />

totdat het niet meer ging. Toen ik letterlijk mijn onderlichaam<br />

helemaal niet meer kon bewegen en voelen, liet een MRIscan<br />

zien dat er een tumor in mijn rug zat die de zenuwen<br />

afknelde. Niemand had dat op die plek verwacht.”<br />

Na een risicovolle operatie om de tumor te verwijderen,<br />

moest Jelle opnieuw leren lopen. Al 24 -uur na de operatie<br />

vroeg de fysiotherapeut Jelle om te proberen te staan. “Het<br />

voelde alsof ik op andere benen stond, maar ik kon mezelf<br />

weer ondersteunen. Ik zal nooit het moment vergeten dat<br />

mijn ouders mij weer zagen staan. Heel speciaal, zeker als<br />

je bedenkt dat mijn onderlichaam voor de operatie volledig<br />

verlamd was.” Twee weken logeerden Jelle en Marina bij Jelles<br />

ouders. Van februari tot juni 2018 volgden vier chemokuren.<br />

“Daar zag ik erg tegenop. Eigenlijk wilde ik niet, maar ik had<br />

geen keus. Ik was misselijk en heel moe, verloor gewicht,<br />

mijn haar viel uit en ik kreeg huidproblemen. Toch kon ik<br />

er redelijk goed mee omgaan. In het LUMC gebruikte ik het<br />

fitness-apparaat om weer op krachten te komen. Zelfs met<br />

het infuus in mijn arm, bleef ik sporten op de afdeling. Ik<br />

was enorm gemotiveerd om mijn spieren weer te trainen.<br />

De artsen keken soms verbaasd op.”<br />

Ik maakte voorheen nooit tijd vrij voor mezelf en ging maar<br />

door op de automatische piloot. Was dus niet vrij. Nu weet<br />

ik wat echt belangrijk is en luister ik naar mijn lichaam. Mijn<br />

gezondheid en mijn naasten zijn het allerbelangrijkste. Dat<br />

besef werkt enorm bevrijdend.”<br />

Wat in een ziekenhuis gebeurt met patiënten, zie je niet.<br />

Zodra je dan als patiënt weer buiten komt, verwachten<br />

mensen dat je volledig hersteld bent en alles weer doet zoals<br />

voorheen. “’Dat kan niet. Ziekte heeft zoveel impact, ook<br />

voor je relatie en financieel bijvoorbeeld. Daar wil ik graag<br />

aandacht voor vragen.”<br />

Siësta<br />

Jelle voelt zich enorm gesteund door alle hulp van Marina,<br />

zijn familie en vrienden. Daar is hij erg dankbaar voor.<br />

“Marina was er altijd voor mij, terwijl er voor haar ook van<br />

alles veranderde. Ze trok twee jaar geleden bij mij in, niet<br />

wetende wat er nog allemaal zou gebeuren.” Marina studeerde<br />

in Spanje Aziatische studies en geeft in Nederland als<br />

freelancer les in Aziatische talen zoals Japans en Koreaans,<br />

maar ook in Spaans aan allerlei mensen. Het Spaanse<br />

levensritme met de dagelijkse siësta past goed bij Jelle en<br />

Marina. Wellicht dat ze als de tijd rijp is, hun toekomst samen<br />

daar verder opbouwen.<br />

Instagram<br />

Een maand na de chemokuren kwam – met wat hulp van<br />

de Spaanse zon - langzaam zijn haargroei weer op gang.<br />

“Een goed teken. Mijn lichaam herstelde!” Na die vakantie,<br />

begon Jelle voorzichtig weer met werken. Op Instagram<br />

(teamholisticstrength) deelt Jelle sinds de chemokuren zijn<br />

verhaal. “Omdat ik er door de chemo anders uit zou zien, en<br />

om de taboes te doorbreken. Ik vind het belangrijk dat hier<br />

aandacht voor is.”<br />

Helaas besloot Jelles werkgever om zijn contract per 1 oktober<br />

2019 niet te verlengen. Sindsdien werkt hij niet en besteedt<br />

veel tijd om alles wat hem de laatste jaren overkomen is,<br />

emotioneel te verwerken. “Met hulp van een psycholoog,<br />

fysiotherapeut en acupuncturist en binnenkort ook een<br />

oncologisch revalidatietraject bij revalidatiecentrum Basalt<br />

in Leiden. Mentaal heb ik veel last van bijwerkingen. Het<br />

vertrouwen in mijn eigen lichaam moet ik terugvinden.<br />

In het begin is er vooral focus op het fysiek herstel. Ik beleef<br />

alles opnieuw en schrijf veel op, werk zelfs aan een boek.”<br />

Vrijheid<br />

Het thema Vrijheid, van dit <strong>magazine</strong>, is ook voor Jelle van<br />

toepassing. “Iedere dag ben ik blij dat ik leef, kan bewegen<br />

en gewoon zelfstandig naar de wc kan. Ik ervaar een tweede<br />

kans en sta eindelijk stil bij wie ik ben en wat ik wil. Mijn<br />

conclusie is dat ik een andere kant op wil. Ik heb de opleiding<br />

calisthenics gevolgd, sporten met je eigen lichaamsgewicht<br />

en volg sinds kort een deelstudie in eigen tempo over kanker<br />

en voeding. Met die kennis, in combinatie met mijn eigen<br />

ervaringen, wil ik graag anderen helpen. Ook het chemobrein<br />

heeft mijn grote interesse.”<br />

“Kanker heeft een enorme impact, niet alleen lichamelijk<br />

maar vooral ook mentaal. Ik stond volledig aan de zijlijn. Het<br />

is heel belangrijk hoe je daarmee omgaat. Alles waar ik me<br />

vroeger zo druk om kon maken, is maar relatief, weet ik nu.

Streekmuseum<br />

Veldzicht<br />

Geuren en kleuren<br />

in de kruidentuinen<br />

bij Streekmuseum Veldzicht<br />

In juni 2019 zijn bij Streekmuseum Veldzicht<br />

twee kruidentuinen geopend: een historisch<br />

kruidenveld en de Dodoens Cruydehof. Beide<br />

tuinen zijn van historische waarde; ze sluiten aan bij<br />

de informatie die u binnen in het museum aantreft<br />

over de kruidenteelt. Ook kunt u vanaf het voorjaar<br />

genieten van de prachtige bloemenweelde en<br />

geuren. En u kunt bij ons kruiden kopen<br />

voor gebruik in de keuken.<br />

TEKST STREEKMUSEUM VELDZICHT<br />

(SAMENGESTELD DOOR EVELIEN STEENBEEK<br />

EN INGRID KOOPS)<br />

BEELD BURO BINNEN<br />

Het historisch kruidenveld<br />

De bedjes met authentieke kruiden tonen hoe men vroeger<br />

de kruiden kweekte. Noordwijk was landelijk bekend om<br />

de kruidenteelt. De Nederlandse kruidencultuur heeft zijn<br />

oorsprong in de kloostertuinen. Rond 1430 stond in Noordwijk<br />

het St. Barbaraklooster waar de kruiden en groenten werden<br />

geteeld. De Noordwijkse zandgrond was er heel geschikt<br />

voor. Rond 1800 zouden de Noordwijkse kruidentuinen<br />

samen 70 hectaren groot zijn geweest. Er was in het dorp<br />

veel ervaring met de kruidenteelt. Ook wilde kruiden werden<br />

verzameld en verhandeld. De kruiden gebruikte men in de<br />

natuurgeneeskunde en bij de bereiding van voedsel. De<br />

Noordwijkse kruiden werden per schuit vervoerd naar de<br />

grote steden, zoals Leiden en Amsterdam. De kruiden werden<br />

verkocht door heel Nederland en in het buitenland.<br />

FRANK DE HAAS PLUKT ROZEMARIJN MET TUINVRIJWILLIGER JOKE OUDSHOORN<br />

In de loop van de 19e eeuw liepen de kruidenteelt en<br />

-handel sterk terug door concurrentie uit het buitenland<br />

en de ontwikkeling van chemische medicijnen. De laatste<br />

Noordwijkse kruidentelers hebben hun kwekerijen beëindigd<br />

rond 1980. In 2000 ging ook de laatste kruidenwinkel in<br />

Noordwijk dicht. In deze winkel werden nog ca. 300 kruiden<br />

verkocht. In het museum is een zaal ingericht met materiaal<br />

van deze laatste kruidenwinkel. Het historisch kruidenveld doet<br />

samen met de Dodoens Cruydehof de Middeleeuwen weer<br />

herleven.

De Dodoens Cruydehof<br />

Deze tuin is een eerbetoon aan Rembert Dodoens (1517-1585),<br />

van Friese afkomst en geboren in Mechelen. Hij heeft als<br />

arts in Mechelen en Wenen gewerkt. Als hoogleraar aan de<br />

Universiteit van Leiden was hij een inspiratiebron voor Clusius<br />

en de Hortus. En later -in de 18e eeuw- voor Linnaeus. Als arts<br />

én botanicus verdiepte Dodoens zich namelijk in de werking<br />

van ‘cruydt’: gewas, alles wat groeit en bloeit. Zo zorgde hij voor<br />

een ommekeer in de beschrijving van planten. Niet alfabetisch<br />

zoals tot dan gebruikelijk maar op kenmerken zoals groeiplaats,<br />

bloeitijd, geneeskrachtige waarde en gebruik in de keuken.<br />

De eerste uitgave van zijn Cruydt-Boeck verscheen in 1554 met<br />

1060 planten. Dodoens beschreef de planten die hij zag tijdens<br />

zijn wandeling van Leiden naar de duinen. Dit jaar staat zijn<br />

werk weer volop in de belangstelling omdat de Pilgrims zijn<br />

boek 400 jaar geleden op hun reis met het schip de Mayflower<br />

meenamen naar Amerika. Ook Streekmuseum Veldzicht zal<br />

daar aandacht aan besteden. In het museum kunt u een aantal<br />

bladzijden uit het originele boek bekijken.<br />

De Dodoens Cruydehof is ingedeeld in zes perken met een<br />

selectie van de planten die Dodoens in zijn Cruydt-Boeck heeft<br />

beschreven:<br />

1. Kruiden zonder nader verband o.a. duizendblad,<br />

moederkruid en boerenwormkruid<br />

2. Geurende kruiden o.a. salie, prikneus, goudsbloem en<br />

lavendel<br />

3. Wortelen en medicinale kruiden o.a. blaassilene, mansoor,<br />

wijfjesvaren en zeepkruid<br />

4. Koren, groenten en distels o.a. lievevrouwenbedstro, lupine<br />

en vlakbladige kruisdistel<br />

5. Kruiden, wortelen en vruchten o.a. mierikswortel, heemst,<br />

stokroos en cichorei<br />

6. Houtachtigen o.a. aalbes, framboos, jeneverbes en laurier.<br />

Keukenkruiden gebruiken<br />

Afgelopen jaar bleek al gauw hoe goed de Noordwijkse<br />

zandgrond nog steeds is voor de groei en bloei van de kruiden.<br />

Om de planten gezond en in vorm te houden is het nodig om<br />

regelmatig te snoeien. En het is natuurlijk zonde om niets met<br />

de opbrengst te doen, behalve dan de compostbakken vullen.<br />

Passend bij het Noordwijkse thema van 2019 ‘Cultuur<br />

verbindt’ zijn we eind van dat jaar gaan samenwerken met<br />

het Cultuurcafé. Daar kunt u kruidenthee drinken en van<br />

gerechten genieten die met de kruiden uit het kruidenveld<br />

zijn bereid. Iedere donderdagavond kunt u aanschuiven voor<br />

MEE(R) eten bij boekhandel Van der Meer aan de Keuvel in<br />

Noordwijk. Frank de Haas licht dan toe welke kruiden hij heeft<br />

gebruikt.<br />

In het voorjaar als ook de Boerenmarkt op het erf van<br />

het streekmuseum plaatsvindt, opent het museum weer<br />

haar deuren. In het museum kunt u terecht voor een kop<br />

kruidenthee. En vanaf die tijd kunt u kruiden komen plukken<br />

op zaterdagen tijdens de openingstijden van het museum.<br />

Dit overigens alleen onder toeziend oog van een tuinvrijwilliger<br />

want niet alle kruiden zijn eetbaar. Denk maar aan<br />

medicinale kruiden of verfkruiden, die bevatten soms giftige<br />

stoffen! De komende tijd gaan we aan de slag met nog meer<br />

plannen rondom de kruiden. De status van Noordwijk als<br />

kuuroord biedt daartoe tal van mogelijkheden.<br />

Tuinliefhebbers gezocht<br />

Met zo’n tien tuinvrijwilligers zorgen we voor het onderhoud<br />

van de tuinen. Zo vroeg mogelijk in het seizoen beginnen<br />

we om het onkruid in toom te houden. Dit jaar wilden we<br />

een goede start maken op 14 maart met hulp van vele extra<br />

vrijwilligers tijdens NLdoet. Maar dat is helaas uitgesteld.<br />

We zijn ook op zoek naar vrijwilligers die zich willen<br />

aansluiten bij onze wekelijkse werkzaamheden, zoals wieden,<br />

schoffelen, snoeien, zaden oogsten e.d. Naast het werk in<br />

de tuinen zijn we ook ieder jaar present op de Boerenmarkt,<br />

tijdens de Open Tuinendagen van de Oude Dorpskern en op<br />

de Pompoenmarkt. Verder verzorgen we rondleidingen voor<br />

bezoekers en we willen workshops aanbieden. Kortom, we<br />

hopen dat meer tuinliefhebbers onze groep komen versterken!<br />

Van harte welkom<br />

Als bezoeker - van jong tot oud - bent u van harte welkom bij<br />

Streekmuseum Veldzicht aan de Herenweg 114 te Noordwijk.<br />

De openingstijden van het museum vindt u op de website<br />

www.streekmuseumveldzicht.nl. Voor informatie over o.a.<br />

rondleidingen, vrijwilligerswerk en educatieve activiteiten<br />

kunt u contact opnemen met de locatiemanager: 06 42204546<br />

of info@streekmuseumveldzicht.nl.<br />

61

Historie<br />

De kerk staat<br />

naast den wegh<br />

Het verhaal van de Noordwijkse Visserskapel<br />

Als de bakstenen<br />

van de Nederlands Hervormde<br />

kerk - waarvan de oorsprong dateert<br />

van 1647 - konden praten, dan zou dat het<br />

werk van de gedreven bouwhistoricus Michel<br />

van Dam een stuk makkelijker maken. Nu doet hij<br />

vooral bronnenonderzoek, bekijkt hij bouwkundige<br />

details en bestudeert hij het materiaalgebruik. Daarbij leest<br />

hij aanwezige literatuur en spit hij oude documenten door,<br />

waarbij hij altijd op zoek is naar beeldmateriaal zoals prenten,<br />

schilderijen of foto’s. Als een Sherlock Holmes ontrafelt hij de<br />

sporen en plaatst hij ze in historisch perspectief. Zo vertelt hij niet<br />

alleen de geschiedenis van het gebouw, maar ook de relatie met<br />

Noordwijk en de Noordwijkers. Zijn fraaie boek ‘De kerk staat<br />

naast den wegh’ verschijnt in de vroege zomer van 2020.<br />

TEKST YVONNE ANDRÉE WILTENS<br />

BEELD BURO BINNEN

BOUWHISTORICUS MICHEL VAN DAM<br />

Michel van Dam (1974) woonde van zijn 1e tot 20e in<br />

Noordwijk.<br />

Sinds 2005 is hij werkzaam als bouwhistoricus, vanaf<br />

zomer 2016 bij het Noordwijkse IDDS.<br />

Naast de grote hoeveelheid panden en projecten die<br />

hij in opdracht heeft onderzocht, is hij gefascineerd<br />

door de bouwhistorie van Noordwijk en doet hij veel<br />

projecten in eigen tijd.<br />

Hij werkte mee aan het boek ‘Aan zee en op de geest’<br />

(2011). Hij schreef boekjes over het Gat van Palace, de<br />

Gasfabriek van Noordwijk-Binnen en de boerderijen in<br />

De Klei. Binnenkort verschijnt het boek over de<br />

Visserskapel, waarna hij gaat starten met<br />

bouwhistorisch onderzoek voor een boek over de<br />

Oude Jeroenskerk (met Harrie Salman). Samen met<br />

Jeroen Verhoog, Willem van der Haak en Koen Marijt<br />

werkt hij aan ‘Het badplaatsboek’ dat mogelijk ook dit<br />

jaar nog verschijnt.<br />

‘De kerk staat naast den wegh’ is via voorinschrijving<br />

(https://www.libris.nl/vandermeer/voorinschrijving)<br />

te bestellen bij boekhandel Van der Meer in<br />

Noordwijk.<br />

Op zaterdag 11 april om 15.00 uur geeft van Dam<br />

daar een enthousiaste presentatie. U bent van harte<br />

welkom!<br />

werd gebruikt om het hout van de kerk mee te behandelen.’<br />

Nu zouden we dat duurzaam noemen, Michel noemt het<br />

slimme noodzaak.<br />

Heeft u nog informatie?<br />

Hoe komt hij aan alle documentatie? Michel: ‘De kerk stak<br />

boven alle bebouwing uit en stond vol in de wind. Tja, dat<br />

betekende eigenlijk vanaf de bouw aan de lopende band herstelwerk.<br />

Daarom zijn oude handgeschreven rekeningen van<br />

bouwwerkzaamheden, of de koop en verkoop van materialen,<br />

voor mijn speurwerk heel interessant.’ Een deel van de documenten<br />

ligt in het Nationaal Archief in Den Haag, een deel bij<br />

Erfgoed Leiden en Omstreken en een belangrijk deel in het<br />

kerkarchief, dat op termijn ook naar Leiden verhuist, maar nu<br />

nog op een zolder in Noordwijk ligt. Van Dam: ‘Dat is zo<br />

kwetsbaar, h et zou een ramp zijn als die informatie verloren<br />

gaat. En dat geldt ook voor alle gegevens die Noordwijkers<br />

misschien nog thuis hebben liggen. Wat voor de een waardeloos<br />

lijkt, kan voor mij een schat aan informatie opleveren.<br />

Dus ik hoop dat mensen aan me denken. Bij oude foto’s of<br />

facturen en zo. Of brieven. Nee, ik hoef ze niet te hebben.<br />

Maar ik wil het wel graag weten en bekijken.’<br />

Heeft u informatie over gebouwen in Noordwijk (foto’s, aantekeningen,<br />

rekeningen, prenten, schilderijen, dagboeken,<br />

brieven)? Help Michel het verhaal van Noordwijk nog beter te<br />

vertellen. Mail: bouwhistorie@yahoo.co.uk<br />

De kerk is de kapstok<br />

Michel: ‘Iemand heeft mij ooit gezegd dat human interest veel<br />

belangrijker is dan baksteen.’ Lachend: ‘Daar denk ik natuurlijk<br />

anders over, bouwhistorie gaat niet alleen om balken en<br />

baksteen. En nu we het daar toch over hebben; wist je dat het<br />

aannemelijk is dat de bakstenen van de kerk afkomstig zijn uit<br />

Leiden? Dat was eeuwenlang een belangrijk productiecentrum.<br />

Ja, ik vind dat interessant. Dat we de steen kunnen herleiden<br />

én dat er in de 17e eeuw al bakstenen in Leiden werden<br />

ingekocht en vervoerd naar Noordwijk. De kerk is eigenlijk de<br />

kapstok voor een veel groter verhaal. Wat was de functie van<br />

het gebouw voor de Noordwijkers? Wat komen we te weten<br />

over die tijd?’<br />

Teer van de bomschuiten<br />

Over de geschiedenis van Noordwijk is het nodige geschreven,<br />

over de gebouwen verscheen echter bijna niets. En wat<br />

erover is geschreven, zegt van Dam, dat klopt vaak niet. ‘Voor<br />

wat betreft de kerk, die is gebouwd in 1647, en uitgebreid in<br />

1900 en 1928. Bijna alle informatie in mijn boek over de kapel<br />

is nieuw en door mij boven tafel gehaald. Dat zoekwerk is zó<br />

leuk en intrigerend. Historische ontdekkingen werken verslavend.<br />

Noordwijk was bijvoorbeeld te klein voor gildes die zich<br />

specifiek op een beroep richtten. Dus waren de Noordwijkers<br />

vindingrijk. Dan zie ik in de archieven steeds dezelfde namen<br />

opduiken, bijvoorbeeld als timmerman én als metselaar of<br />

schilder. En bijvoorbeeld dat het teer van de bomschuiten ook<br />

LUDOLPH BERKEMEIER DE KAPEL VOOR 1901<br />

OLIEVERF OP DOEK, 65 X 72 CM (PARTICULIER BEZIT)<br />

63

Een schoenendoos vol met<br />

dierbare foto’s of oude films?<br />

Nu is de tijd om deze te digitalizeren!<br />

digitaliseren!<br />

Wij doen dat met professionele apparatuur in optimale<br />

kwaliteit. De beelden worden digitaal aan u geleverd<br />

en desgewenst maken wij een fotoboek van uw foto’s.<br />

Zo blijven uw dierbare herinneringen bewaard voor het<br />

nageslagt. Of gewoon voor uzelf om thuis te bekijken.<br />

U kunt het huis niet uit? Bel ons dan maken we een<br />

afspraak om uw spullen thuis op te halen. Dank!<br />

TEL: 071 36 121 76 APP: 0654961716 MAIL: INFO@FOTOVANKAMPEN.NL

Sportarts Mulder<br />

Lex Mulder is sport- en<br />

orthomanueel arts in<br />

Noordwijk. Steeds meer<br />

mensen weten eerder de<br />

weg naar zijn praktijk te<br />

vinden. ‘Mond tot mond<br />

reclame is nog altijd de<br />

beste reclame’, zegt<br />

Mulder. Maar ook het aantal<br />

verwijzende huisartsen en<br />

specialisten vertoont al jaren<br />

een stijgende lijn.<br />

Sportblessures<br />

“Aanpakken van de oorzaak erg belangrijk”<br />

Dr. A. Mulder<br />

Arts Muskuloskeletale<br />

Geneeskunde & Sportarts<br />

Orthomanuele Geneeskunde,<br />

Duikgeneeskunde<br />

b.g. lid Ned. Orthopaed.<br />

Ver, Lid Dutch Pain Soc.<br />

Van de Mortelstraat 204<br />

2203 JL Noordwijk<br />

Tel. (071) 362 0582<br />

www.sportmed.nl<br />

Waar denk je aan bij een sportblessure? Spierscheuring. Verstuikte enkel. Lies- of<br />

schouderblessure of Rugklachten? Eigenlijk te veel om op te noemen. Vaak is het<br />

ontstaan van een blessure niet direct te achterhalen en de huisarts schrijft vaak rust<br />

voor of stuurt u door naar de aan de praktijk verbonden fysiotherapeut. Daar is natuurlijk<br />

niets mis mee, maar veelal kijkt men dan eerder naar de kwaal zelf, dan de<br />

oorzaak. Als sportarts zie ik in mijn praktijk mensen die al eerder behandeld zijn aan<br />

een blessure, maar deze blijft na behandeling terugkomen. Ik probeer dan ook eerst<br />

naar de oorzaak te kijken en een plan van aanpak te maken zodat de blessure na<br />

behandeling niet meer terugkomt. Enkele voorbeelden.<br />

Henny van Schooten uit Noordwijk beoefend de<br />

golfsport. Hierbij worden zowel de wervelkolom<br />

als de omliggende spieren sterk belast tijdens<br />

de swing. Door lage ruglachten is zij helaas<br />

genoodzaakt haar sport te onderbreken en<br />

kwam met deze klachten bij Lex Mulder terecht.<br />

Lex: “De klachten in de onderrug behandel ik<br />

zodat de pijn grotendeels verdwijnt. Daarnaast<br />

stuur ik haar door naar een sportfysiotherapeut<br />

die met core-oefeningen de omliggende spieren<br />

van de wervelkolom en buikspieren verstevigd.<br />

Zo werken we aan de oorzaak en een spoedig<br />

herstel, zodat Henny weer kan golfen.”<br />

Een cricketwerper heeft last van de buitenzijde knie. Na een orthopedisch onderzoek<br />

is er niets te vinden. Wel standafwijkingen scheen en kuitbeen deze zijn zo mogelijk<br />

gecorrigeerd, maar klachten kwamen terug. Als sportarts constateerde ik een functioneel<br />

instabiele knie. Mijn advies gericht trainen en verwijzing naar een gespecialiseerde<br />

(sport)fysiotherapeut.<br />

Voetballer met liesklachten. Een klacht die vaak voorkomt bij deze sport en in veel<br />

gevallen als oorzaak een standsafwijking in bekken en wervelkolom. Deze corrigeren<br />

wij en na de behandelig nog oefentherapie en/of behandeling van meerdere spierketens.<br />

Dan verdere behandeling bij gespecialiseerde fysiotherapeuten. Ook hamstringklachten<br />

komt veel voor bij voetballers om dat de bovenbeenspieren aan de voorzijde<br />

vaak goed ontwikkled zijn en de hamstrings niet echt getraind zijn. Dat levert een<br />

disbalans op waardoor eveneens blessures kunnen ontstaan.<br />

Veel spier en/of pees blessures ontstaan door verkorting van de spieren, veroorzaakt<br />

door rugafwijking. Vaak is een blessure een opeenstapeling van oorzaken, die in eerste<br />

instantie niet direct duidelijk zijn. Een sportarts heeft hier ervaring mee en de<br />

combinatie van sportgeneeskunde met Msk geneeskunde kan uiterst effectief zijn.<br />

65

Interview<br />

Caroline van Keteren<br />

Caroline van Kekeren valt op vrouwen. Het kwartje<br />

viel toen ze op 36-jarige leeftijd reageerde op een<br />

advertentie voor een penvriendin. Nu, twintig jaar<br />

later, voelt ze zich vrij om te zijn wie ze wil zijn.<br />

Iets wat nog lang niet iedereen voelt. “Het mag<br />

best zichtbaarder zijn dat niet alle relaties<br />

bestaan uit een man en e en vrouw.”<br />

.<br />

TEKST GUUS DE JONG<br />

BEELD BURO BINNEN<br />

.<br />

Vrij op zoek naar<br />

een vlinder<br />

66<br />

De woonkamer is even kleurrijk als haar kijk op het leven. Een<br />

metershoog Boeddhabeeld, een moodboard vol zelfgekozen<br />

wijsheden, een wandkleed, schilderijen en vlinders in de<br />

kleuren van de regenboog. Caroline: “Als vroeger iemand over<br />

mijn huis iets zou zeggen, dan zou ik daar heel erg mee zitten.<br />

Nu denk ik: dit is wie ik ben en daar zullen jullie het mee<br />

moeten doen.<br />

Het gevoel van vrijheid dat ze nu ervaart mag met de wereld<br />

gedeeld worden. Het was een lange weg, een echte zoektocht.<br />

Nog steeds is niet alles makkelijk, het is bijvoorbeeld erg druk<br />

op haar werk in de thuiszorg, maar toch. Met een glimlach<br />

leest ze openhartig zelfgeschreven gedichten voor.<br />

Een ander leven<br />

Caroline Nicolette van Kekeren werd in 1964 geboren in<br />

Breda, maar verhuisde op drie jarige leeftijd al vanuit Noord-<br />

Brabant naar Noordwijk. Via een paar omzwervingen kwam<br />

ze uiteindelijk terecht in Noordwijkerhout, waar ze ging<br />

samenwonen met een vrouw. Iets wat ze voor haar 36e nooit<br />

had verwacht.<br />

“Mijn leven bestond voor die tijd uit werken en reizen. Vaak<br />

waren dat boeddhistische reizen naar Nepal, India, Vietnam<br />

en Bhutan”, vertelt ze. Rond de eeuwwisseling veranderde dat:<br />

“Ik reageerde nietsvermoedend op een advertentie voor een<br />

penvriendin. We kwamen in contact en ja, toen ik ineens iets<br />

meer voelen”.<br />

“Ik had al snel door wat er aan de hand was. Ik heb het toen<br />

gelijk mijn ouders verteld. Die reageerde eigenlijk meteen heel<br />

goed. Later hoorde ik dat ik het wel eerder had mogen zeggen,<br />

maar ja hoe kan dat als je het zelf nog niet eens weet?”<br />

Onzekerheden<br />

Vrij snel na het openstellen van het burgerlijk huwelijk in<br />

2001 volgde de bruiloft. Acht jaar later ging het stel in goede<br />

harmonie uit elkaar, waarna nog twee kortere relaties volgden.<br />

De ware liefdesvlinder is echter nog niet voorbij gevlogen. Het<br />

gedicht Butterfly schreef Caroline ongeveer vijf jaar geleden<br />

toen het even iets minder ging.<br />

“Ik had het idee dat de laatste twee allebei niet konden zijn<br />

wie zij wilden zijn. Ze mochten van hun familie eigenlijk geen<br />

relatie hebben met een vrouw”, aldus de 56-jarige. Zonder<br />

vrijheid houdt een relatie geen stand. “Het werkt net zoals een<br />

huwelijk tussen een man en een vrouw. Het moet van beide<br />

kanten goed voelen.”<br />

Het zijn dit soort onzekerheden waardoor Caroline haar<br />

verhaal wil vertellen. Juist in een dorp als Noordwijkerhout,<br />

waar nauwelijks aandacht is voor LGTB-gemeenschap. “Ik<br />

heb zelf nog nooit iets vervelends meegemaakt, maar ik denk<br />

dat het wel speelt bij mensen. Ik denk dat het ook nog wel met<br />

geloof te maken heeft.”

Anno 2020<br />

Spiritualiteit heeft Caroline juist heel erg geholpen met het<br />

worden van de persoon die ze nu is. Een tijdje terug was ze<br />

bijvoorbeeld op een soort roze bijeenkomst, georganiseerd in<br />

de Maria ter Zee-kerk in Noordwijk. Het was fijn: “Maar ja, dat<br />

is allemaal gewoon in Noordwijk. Ik wil het hier, hier mag het<br />

ook heen komen.”<br />

Het zijn vooral de kleine dingetjes die volgens haar bekrompen<br />

overkomen, zoals een speeddate waarvoor een vrouw<br />

haar uitnodigde. Is dat dan ook voor mannen en vrouwen<br />

onderling vroeg Caroline zich af? Nee. “Ik zeg ja, dat is wel<br />

discriminerend dan. Oh ja oh ja, en dan zegt ze aan het einde<br />

van het gesprek: maar dan kun je daar toch nog wel gaan<br />

praten met mensen?” Gewoon praten is iets anders dan een<br />

date: “Wij zijn anno 2020 nu dus ja, gooi open die boel!”<br />

Voor de duidelijkheid: Caroline is niet boos en voelt ook zeker<br />

geen woede. Ze leeft naar eigen zeggen vanuit haar hart en<br />

vanuit liefde. “Voor mij is iedereen gelijk. Alle kleuren, rood,<br />

geel of wat dan ook. Alle haat die mensen voelen hebben ze<br />

ook een beetje in zichzelf.” Wat betreft de liefde staat Caroline<br />

open voor alles. Wie wil mag zelfs een mailtje sturen naar<br />

sterre19@xs4all.nl. “Maar het moet wel kloppen, ook spiritueel.”<br />

DE VADER VAN OMA –<br />

OMGEKOMEN IN AUSCHWITZ<br />

Butterfly<br />

Two fragile blue butterfly’s dancing in my garden.<br />

Vanmiddag had ik een mooi geschenk<br />

ik zat op de bank en mijn blik werd naar mijn tuin getrokken.<br />

Op 2 plaatsen dansten 2 blauwe vlinders om elkaar heen.<br />

Zo’n mooi spel.<br />

Ik bleef er naar kijken tot ze weg waren.<br />

In mijn gevoel bleef het wel de hele tijd bij me.<br />

Eerst mijn gedachten van wat brengt me dit,<br />

maar ik kwam er niet bij.<br />

Tot ik het een uur geleden los liet<br />

en ik werd geraakt door tranen in mijn ogen.<br />

En toen wist ik het er was 1 zin in mijn gevoel.<br />

2e lady butterfly waar ben je op deze aarde.<br />

Mag ik je tegenkomen.<br />

De stamboom van Caroline van Kekeren heeft een bijzonder link met<br />

vrijheid. Haar oma, Marie Brouwer-Gabrij (1919-2012) had namelijk<br />

nog één grote wens voor haar overlijden. Ze wilde weten hoe haar<br />

biologische vader eruit heeft gezien. Ondanks een fijne jeugd in een<br />

pleeggezin bleef het knagen, want alleen zijn naam was haar bekend:<br />

Benjamin Sternfeld.<br />

Het lukte, want een half jaar voordat Brouwer-Gabrij op 92-jarige<br />

leeftijd overleed kon Carolines vader een foto laten zien.<br />

Sternfeld was een joodse dansleraar met een eigen dansschool in het<br />

hart van Den Haag. Het Dans-Instituut B. Sternfeld was voor het uitbreken<br />

van de Tweede Wereldoorlog beroemd tot ver buiten te landsgrenzen,<br />

zo is te lezen op de website van het Joods Monument. Hij<br />

trouwde twee keer en scheidde voor het laatst in 1940. Dat is het jaar<br />

dat Nederland betrokken raakte bij de Tweede Wereldoorlog. Sternfeld<br />

werd opgepakt en zou uiteindelijk in 1945 om het leven komen in<br />

het vernietigingskamp Auschwitz.<br />

Het verhaal betekent veel voor Caroline. Zoveel zelfs dat ze zich volgens<br />

de Joodse traditie heeft laten dopen. Voordat haar vader overleed<br />

zijn haar ouders nog op vrijwel alle belangrijke plaatsen in het<br />

leven van de dansleraar geweest.<br />

Nu houden Caroline en haar moeder de herinnering levend door verhalen<br />

te blijven vertellen. Bijvoorbeeld door een interview met de<br />

organisatie van Open Joodse Huizen. Van <strong>25</strong> april tot en met 5 mei<br />

worden op 27 plaatsen in Nederland huizen met bijzondere verhalen<br />

opengesteld. In het huis in Schoonhoven waar Benjamin Sternfeld op<br />

24 april 1880 is geboren wordt nog veel meer verteld. Meer informatie<br />

is te vinden op www.openjoodsehuizen.nl.<br />

door Caroline van Kekeren<br />

67

19 maart 2020<br />

HET CORONAVIRUS:<br />

BESCHERM JEZELF EN ANDEREN<br />

INFORMEER<br />

Informeer je goed<br />

Niet alles wat je hoort of leest is<br />

waar.<br />

Controleer de bronnen<br />

Laat je informeren door betrouwbare<br />

bronnen, zoals de WHO, het RIVM en<br />

het Rode Kruis.<br />

HANDEL<br />

Neem de juiste<br />

voorzorgsmaatregelen<br />

Was je handen regelmatig.<br />

Vermijd fysiek contact<br />

Kies voor sociale onthouding.<br />

Voorkom verspreiding<br />

Nies en hoest in je elleboog, werk<br />

indien mogelijk thuis en houd 1,5<br />

meter afstand van elkaar.<br />

Blijf thuis<br />

Blijf zoveel mogelijk thuis en<br />

zeker bij klachten en koorts.<br />

HELP<br />

Check (telefonisch) bij je meer kwetsbare vrienden, familieleden en buren of je iets voor hen kan<br />

doen. Ouderen en mensen met chronische ziekten lopen meer risico, zij zijn misschien bezorgd of<br />

gespannen.<br />

Raad aan gezelschappen te<br />

vermijden en bied aan (online)<br />

boodschappen te doen.<br />

Raad aan het openbaar<br />

vervoer te vermijden en bied<br />

een lift aan.<br />

Overleg of hun voorraad<br />

medicijnen toereikend is.<br />

Het Rode Kruis is altijd dichtbij. Check rodekruis.nl of bel de Rode Kruis Hulplijn op 070 - 44 55 888<br />

BRON: GEBASEERD OP WHO

Het beste ervan maken<br />

Terwijl ik dit zit te schrijven, is Nederland in de ban van het<br />

Coronavirus. Dat heeft ook voor de ouderen in Noordwijk grote<br />

gevolgen. De Ouderenbonden hebben moeten besluiten hun<br />

activiteiten af te gelasten totdat het weer veilig is met een groep<br />

in een relatief kleine ruimte bij elkaar te zijn.<br />

Dat is juist voor onze mensen heel vervelend, want als je wekelijkse<br />

uitje nu juist een van de activiteiten is dat de bonden organiseren,<br />

dan is de kans dat je je eenzaam gaat voelen natuurlijk<br />

aanwezig. Gelukkig gaan wij de periode met mooier weer tegemoet,<br />

dat kan een beetje helpen: in de luwte in de tuin of op het<br />

balkon zitten, maakt dat het lichaam zich in elk geval prettiger<br />

voelt. En laten we wel zijn, eenzaamheid is vooral een emotie.<br />

Ik sprak laatst een mevrouw die een beetje bozig tegen mij zei<br />

dat iemand haar had aangesproken of zij zich niet eenzaam<br />

voelde. Ze woont immers alleen… Ze vertelde dat zij het heerlijk<br />

vond om alleen thuis te zijn; haar hele leven had ze voor anderen<br />

moeten zorgen, moest moeite doen om een uurtje voor zichzelf<br />

vrij te maken en nu kon ze ’s morgens bij het wakker worden<br />

bedenken wat ze die dag zou doen: een wandelingetje maken<br />

als het weer dat toestond, een boek lezen waar zij gisteren in<br />

was begonnen, naar muziek luisteren die zij zelf mooi vond of<br />

nog een flink aantal andere opties. Ze besloot haar betoog met:<br />

wat ben ik gelukkig dat ik niet elk moment voor een ander moet<br />

zorgen en heb ik behoefte aan gezelschap, dan bel ik één van<br />

mijn vriendinnen om even te kletsen of om samen een “bakkie<br />

te doen”.<br />

De Ouderenbonden<br />

U ziet het alleen zijn is heel iets anders dan eenzaam zijn. In<br />

grote gezelschappen zijn altijd mensen die zich eenzaam voelen.<br />

Ze zijn daar, omdat zij vonden dat zij er niet weg konden blijven,<br />

maar waren liever ergens anders. Soms wordt dat opgeheven<br />

doordat zij in gesprek komen met iemand die zij mogelijk daarvoor<br />

helemaal niet kenden en dan is zo’n bijeenkomst ineens<br />

niet meer zo eenzaam. Binnen de ouderenbonden proberen wij<br />

zoveel mogelijk mensen het gevoel van verbondenheid te geven,<br />

omzien naar elkaar is daar de basis van. Daarom vinden wij het<br />

zo jammer dat de activiteiten even niet door kunnen gaan, maar<br />

mogelijk zijn deelnemers inmiddels zo met elkaar verbonden, dat<br />

zij elkaar bellen om even een kletspraatje te maken.<br />

Ten aanzien van het werk dat onze Huba’s (Hulp bij het invullen<br />

van de belastingaangifte) ieder jaar doen, heeft u er aan gedacht<br />

om een afspraak met een van hen te maken? Kijkt u in de maandelijkse<br />

uitgave van uw ouderenbond, daar ziet u een overzicht<br />

bij wie u zich kunt melden. Het is immers jammer om teveel<br />

belasting te betalen en bovendien weten zij ook of u recht heeft<br />

op huur- en/of zorgtoeslag. Uw inkomen mag niet hoger zijn<br />

dan 35.000 (alleenstaande) of 50.000 euro voor gehuwden/<br />

samenwonenden.<br />

Beste mensen wij maken er met elkaar het beste van en genieten<br />

van het kleurrijke voorjaar.<br />

• Actief voor u en samen met u<br />

• Veelzijdig en hulpvaardig<br />

• Bladen: Nieuwsbrief 50+ en KBO-PCOB <strong>magazine</strong><br />

• Gratis Noordwijkse Vuurtorenpas<br />

• Lidmaatschap 2019-2020; per adres<br />

1 e lid € 24,00 p.j., 2 e lid € 20,00 p.j.<br />

Informatie via Ledenadministratie :<br />

Dhr. Herman (H.C.) Bogaards<br />

Goohorstlaan 31, 2203 BC Noordwijk<br />

Tel. (071) 36 157 78<br />

ledenadministratie@kbonoordwijk.nl<br />

www.kbonoordwijk.nl<br />

Senioren vereniging in Noordwijk:<br />

• Voor alle gezindten<br />

• Belangenbehartiging zoals belastinghulp,<br />

adviezen van ouderenadviseurs en hulp bij<br />

thuisadministratie<br />

• Bewegen zoals fietsen, biljarten en bowlen.<br />

• Cursussen en recreatie<br />

Voor meer informatie, bel onze secretaris:<br />

Henriette van der Gugten<br />

Tel. 071 8884884<br />

Website: www.ansv.nu<br />

69

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!