25 magazine Leef!

BOUWHISTORICUS MICHEL VAN DAM
Michel van Dam (1974) woonde van zijn 1e tot 20e in
Noordwijk.
Sinds 2005 is hij werkzaam als bouwhistoricus, vanaf
zomer 2016 bij het Noordwijkse IDDS.
Naast de grote hoeveelheid panden en projecten die
hij in opdracht heeft onderzocht, is hij gefascineerd
door de bouwhistorie van Noordwijk en doet hij veel
projecten in eigen tijd.
Hij werkte mee aan het boek ‘Aan zee en op de geest’
(2011). Hij schreef boekjes over het Gat van Palace, de
Gasfabriek van Noordwijk-Binnen en de boerderijen in
De Klei. Binnenkort verschijnt het boek over de
Visserskapel, waarna hij gaat starten met
bouwhistorisch onderzoek voor een boek over de
Oude Jeroenskerk (met Harrie Salman). Samen met
Jeroen Verhoog, Willem van der Haak en Koen Marijt
werkt hij aan ‘Het badplaatsboek’ dat mogelijk ook dit
jaar nog verschijnt.
‘De kerk staat naast den wegh’ is via voorinschrijving
(https://www.libris.nl/vandermeer/voorinschrijving)
te bestellen bij boekhandel Van der Meer in
Noordwijk.
Op zaterdag 11 april om 15.00 uur geeft van Dam
daar een enthousiaste presentatie. U bent van harte
welkom!
werd gebruikt om het hout van de kerk mee te behandelen.’
Nu zouden we dat duurzaam noemen, Michel noemt het
slimme noodzaak.
Heeft u nog informatie?
Hoe komt hij aan alle documentatie? Michel: ‘De kerk stak
boven alle bebouwing uit en stond vol in de wind. Tja, dat
betekende eigenlijk vanaf de bouw aan de lopende band herstelwerk.
Daarom zijn oude handgeschreven rekeningen van
bouwwerkzaamheden, of de koop en verkoop van materialen,
voor mijn speurwerk heel interessant.’ Een deel van de documenten
ligt in het Nationaal Archief in Den Haag, een deel bij
Erfgoed Leiden en Omstreken en een belangrijk deel in het
kerkarchief, dat op termijn ook naar Leiden verhuist, maar nu
nog op een zolder in Noordwijk ligt. Van Dam: ‘Dat is zo
kwetsbaar, h et zou een ramp zijn als die informatie verloren
gaat. En dat geldt ook voor alle gegevens die Noordwijkers
misschien nog thuis hebben liggen. Wat voor de een waardeloos
lijkt, kan voor mij een schat aan informatie opleveren.
Dus ik hoop dat mensen aan me denken. Bij oude foto’s of
facturen en zo. Of brieven. Nee, ik hoef ze niet te hebben.
Maar ik wil het wel graag weten en bekijken.’
Heeft u informatie over gebouwen in Noordwijk (foto’s, aantekeningen,
rekeningen, prenten, schilderijen, dagboeken,
brieven)? Help Michel het verhaal van Noordwijk nog beter te
vertellen. Mail: bouwhistorie@yahoo.co.uk
De kerk is de kapstok
Michel: ‘Iemand heeft mij ooit gezegd dat human interest veel
belangrijker is dan baksteen.’ Lachend: ‘Daar denk ik natuurlijk
anders over, bouwhistorie gaat niet alleen om balken en
baksteen. En nu we het daar toch over hebben; wist je dat het
aannemelijk is dat de bakstenen van de kerk afkomstig zijn uit
Leiden? Dat was eeuwenlang een belangrijk productiecentrum.
Ja, ik vind dat interessant. Dat we de steen kunnen herleiden
én dat er in de 17e eeuw al bakstenen in Leiden werden
ingekocht en vervoerd naar Noordwijk. De kerk is eigenlijk de
kapstok voor een veel groter verhaal. Wat was de functie van
het gebouw voor de Noordwijkers? Wat komen we te weten
over die tijd?’
Teer van de bomschuiten
Over de geschiedenis van Noordwijk is het nodige geschreven,
over de gebouwen verscheen echter bijna niets. En wat
erover is geschreven, zegt van Dam, dat klopt vaak niet. ‘Voor
wat betreft de kerk, die is gebouwd in 1647, en uitgebreid in
1900 en 1928. Bijna alle informatie in mijn boek over de kapel
is nieuw en door mij boven tafel gehaald. Dat zoekwerk is zó
leuk en intrigerend. Historische ontdekkingen werken verslavend.
Noordwijk was bijvoorbeeld te klein voor gildes die zich
specifiek op een beroep richtten. Dus waren de Noordwijkers
vindingrijk. Dan zie ik in de archieven steeds dezelfde namen
opduiken, bijvoorbeeld als timmerman én als metselaar of
schilder. En bijvoorbeeld dat het teer van de bomschuiten ook
LUDOLPH BERKEMEIER DE KAPEL VOOR 1901
OLIEVERF OP DOEK, 65 X 72 CM (PARTICULIER BEZIT)
63