Snoezelen met jonge kinderen - hjk

More documents

Recommendations

Info

• Leren genieten: het algemene doel bij snoezelen is het zich prettig laten voelen door het scheppen van een situatie waarin personen uit zichzelf tot een vorm van activiteit kunnen komen, hoewel passief genieten ook kan. • Rust geven: primair wordt snoezelen gezien als ontspanning, in de zin van een rustgevend element. • Bevorderen van contact: snoezelen is geen doel op zich, maar een middel om te ontmoeten. Door het snoezelen ervaar je een groter zelfbewustzijn, waardoor je beter kunt omgaan met eigen gevoelens en ervaringen. Hierdoor ben je in staat bewuster om te gaan met anderen. • Snoezelen is voor iedereen: snoezelen is overal mogelijk en niet beperkt tot een professionele snoezelruimte, het kan ook tijdens de dagelijkse bezigheden. Het belang voor (jonge) kinderen Primaire doelstelling in het onderwijs is kinderen vooruit helpen in hun ontwikkeling. Voor een goede ontwikkeling zijn het welbevinden van kinderen en de betrokkenheid essentieel (Laevers, 1992; Caminada, 1996). Welbevinden bij kinderen is te herkennen aan de manier waarop ze zich gedragen en spelen: spontaan en openstaand voor de omgeving en de mensen om hen heen, vol zelfvertrouwen, explorerend, ondernemend en met plezier. Er is sprake van betrokkenheid als activiteiten aansluiten bij de exploratiedrang en het behoeftepatroon van kinderen, met andere woorden: als activiteiten betekenisvol zijn en daardoor leiden tot fundamenteel leren. Concentratie, energie, creativiteit, nauwkeurigheid en houding zijn belangrijke signalen voor de mate waarin een kind betrokken is. Als onderbouwleerkracht weet je dat jonge kinderen zintuiglijk zijn ingesteld en leren door directe, concrete ervaringen. Juist tijdens tactiele activiteiten zie je dat kinderen zichzelf soms verliezen in het materiaal en hierin helemaal kunnen opgaan. Dan merk je hoe kinderen ervan genieten en zelfs behoefte hebben aan zintuiglijke prikkels. Een drietal voorbeelden uit de praktijk. 174 De wereld van het jonge kind | februari 2008 Paul Paul maakt met verdunde plakkaatverf golven op een groot verfpapier. Terwijl de leerkracht haar ronde maakt langs de andere kinderen, raakt de opdracht bij Paul op de achtergrond. Als de juf bij hem terugkomt, heeft hij beide onderarmen volledig ingesmeerd met verf en wrijft hij zijn armen steeds heen en weer. Hij geniet zichtbaar van het gevoel dat dit bij hem oproept. Anouk Anouk speelt tijdens het buitenspel met de modder die ontstaan is na een fikse regenbui. Keer op keer neemt ze een handvol en laat dit tussen haar vingers doorsijpelen. Ze gaat volledig op in deze activiteit. Jeffrey Jeffrey krijgt zijn eerste plaklesje. De leerkracht Catchlight laat zien dat je een plakfiguurtje insmeert met plaksel waarna je het op een vel papier plakt. Nadat hij deze handeling een aantal keren zelf heeft uitgevoerd, mag hij de opdracht zelfstandig afmaken. Wanneer de juf na een aantal minuten weer bij hem komt kijken, heeft hij het hele vel ingesmeerd met plaksel en laat hij zijn handen met grote bewegingen door de plak glijden. De leerkracht onderkent de behoefte om materialen op een eigen manier te verkennen. Tegelijkertijd geeft ze Paul, Anouk en Jeffrey tijdens dit sensopathisch spel de ruimte om zich over te geven aan snoezelmomenten die opgeroepen worden door het materiaal. Ze laat haar eigen doelstellingen daarom op dat moment los. Op een later tijdstip kan ze terugkomen op de beleving van de kinderen. lees verder op pagina 179 ➞
Door inleving in hun wereld voelen kinderen zich begrepen en aanvaard. Daarnaast zie je ook kinderen die op andere wijze in zichzelf gekeerd raken, bijvoorbeeld door te dagdromen of door met hun duim in hun mond in een hoekje te gaan zitten met hun knuffel. Hiermee creëren ze een gevoel van rust en veiligheid voor zichzelf. Zoals gezegd, heeft snoezelen tot doel om het welbevinden, het sociaal contact en de eigenwaarde te bevorderen (Van Weert, 2005). Bovendien is het in onze huidige gejaagde samenleving niet altijd vanzelfsprekend om te ontspannen door ‘gewoon’ te genieten. Behalve dat je als leerkracht erkent en toestaat dat kinderen zichzelf tijdens bepaalde bezigheden ‘terugtrekken’ door zich te ‘verliezen’ in plezierige zintuiglijke prikkels, kun je kinderen ook de mogelijkheid bieden om zelf bewust te kiezen voor een rustmoment, een zogenaamd snoezelmoment. Een snoezelruimte In de onderbouw kun je een aparte snoezelruimte inrichten, als hoek in het klaslokaal, maar liever nog als aparte ruimte in de school. In een snoezelruimte genieten kinderen op een veilige en rustige manier van verschillende zintuiglijke prikkels. De ruimte is zodanig ingericht dat kinderen en ook de leerkracht er lekker kunnen zitten of liggen, op en tegen (grote) kussens, in een luie stoel of op een zachte bank. Er heerst een rustige sfeer, die wordt bereikt met lichteffecten, kleuren en zachte muziek. Belangrijk is dat het niet onrustig en chaotisch wordt door een te groot aantal kinderen. De aanwezige materialen doen een beroep op het ruiken, proeven, kijken, voelen en horen (Verdult, 1997): • Zien: lampen met verschillende lichteffecten, spiegels, glinsterende en gekleurde voorwerpen, gedrapeerde stoffen. • Horen: rustgevende muziek, muziek met natuurgeluiden, zacht klinkende instrumenten om te bespelen. • Tasten – voelen: voeldozen, voelmuren met harde en zachte materialen, voelkussens, knuffels, poppen, sop, zand, scheerschuim, tapijten. • Ruiken: etherische olie in geurverspreider, geurzakjes, parfums, bloemen, fruit. • Proeven (zoet, zuur, zout, hard, zacht): koekjes, verschillende soorten drankjes, snoepgoed, kruiden. Snoezelkoffer Soms is het niet mogelijk in school een permanente plek in te ruimen voor een snoezelruimte. Een alternatief is dan een snoezelkoffer maken. In deze koffer zitten materialen die uitnodigen tot snoezelen. Je kunt hierbij denken aan Catchlight een lichtslang, discobol, muziekinstrumentjes, stressballetjes met verschillende texturen, zakjes klei, zand, vloeibare zeep, ruikkokertjes en bakjes met etenswaren om te proeven. Snoezelvoorwerpen Tijdens activiteiten maak of zoek je met de kinderen snoezelvoorwerpen, bijvoorbeeld dennenappels rapen (voelen), bloemen plukken (zien en ruiken), geluidsmaterialen knutselen (horen) en smaakproefjes samenstellen (proeven). In het praktische katern Spelendleren bij dit artikel staan allerlei voorbeelden van snoezelvoorwerpen. Marleen Baeten is orthopedagoog; Karien Baeten is leerkracht van groep 1/2 aan basisschool Het Spectrum te Delfgauw. Literatuur Caminada, G., Y. Leenders (1996), Buitenspel in het zonnetje. De ontwikkelingswaarde van buitenspel voor jonge kinderen. CPS, Hoevelaken. Laevers, F., P. van Sanden (1992), Werkboek voor een ervaringsgerichte kleuterklaspraktijk: deel 1 – De eerste stappen. Projectgroep Ervaringsgericht Onderwijs, Leuven. Thomassen, H., I. Wakkers (1999), Snoezelen in de kinderopvang. Intro, Baarn. Verdult, R. (1997), Contact in nabijheid. Snoezelen met ernstig demente mensen. Acco, Leuven, Amersfoort. Weert, J. van, J. Peter, B. Janssen, F. Vruggink, S. van Dulmen (2005), Snoezelen in de zorg. Handboek voor de praktijk. Nivel, Utrecht. www.jeugdtip.be/projecten De wereld van het jonge kind | februari 2008 179
Page 1: Sociaal-emotionele ontwikkeling Sno

Snoezelen met jonge kinderen - hjk

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?