Passe-partout - Kritisch denken

PASSE-PARTOUT KRITISCH DENKEN
RICHTVRAGEN OM OVER NA TE DENKEN
- Hoe kan je in deze les tijd geven aan kritisch denken?
- Hoe kan je kritisch denken visueel voorstellen in je klaslokaal?
TIJD EN
RUIMTE
ACHTERGRONDINFO OM TE WETEN
- Kritisch denken is een complexe vaardigheid. Oefen daarom kritische denkvaardigheden vaak
en op verschillende manieren (CRITHINKEDU, 2019). ‘Oefening baart kunst’ is een
volkswijsheid die geldt voor alle vaardigheden, ook voor kritisch denken (Van Gelder, 2005).
- Maak het denkproces van leerlingen zichtbaar in je klaslokaal (Ritchhart, Church en Morisson,
2011). Als je denken visueel ‘zichtbaar’ maakt, krijgen kinderen greep op hun mentaal
handelen en het geeft jou als leraar zicht op misvattingen, redeneringsvermogen, voorkennis,
niveaus van begrijpen, … van je leerlingen. Door denken zichtbaar te maken ondersteun en
stimuleer je het kritisch denken van je leerlingen. Het ‘in beeld’ bijhouden (registreren) van
het denkproces van leerlingen is ook zinvol met het oog op reflectie en formatieve evaluatie.
IMPULSEN OM TE DOEN
MAAK WERK VAN SYSTEMATIEK, CREËER ROUTINES
Elke dag biedt spontane kansen om kritisch denken te oefenen. Doordenk ook op welke momenten je expliciet aan
de slag gaat met kritisch denken in je klas. Zoek naar manieren, routines om dit doelbewust, gericht en systematisch
op regelmatige basis te doen. Maak deze momenten zichtbaar in jouw dag/weekplanning, hou een logboek als leraar
bij om deze momenten voor jezelf in kaart te brengen, om jezelf op te volgen.
GEBRUIK VISUELE DENKINSTRUMENTEN
Poster & mindmap
Wat doet een kritische denker? Hoe herken je iemand
die “open van geest” is? Wat houdt een onderzoekende
houding in? Hoe kan ik leren een sterke denker te
worden?
Door op een poster of a.d.h.v. een mindmap de
denkvaardigheden/disposities voor te stellen, bied je de
leerlingen een visuele en concrete kapstok. Probeer
liefst samen met je leerlingen een beeld op te bouwen
van wat de vaardigheden/disposities inhouden en
benoem ze in jullie gemeenschappelijke eigen taal.
Ook het verbinden van deelaspecten kritisch denken met
een denkbeeldige figuur, bv. ‘nieuwsgierige Noor’,
‘onderzoekende Olivia’, … of met een echte bekende
persoon die een specifieke vaardigheid belichaamt, kan
deelvaardigheden/houdingen voor leerlingen minder
abstract maken bv. Elon Musk, Lieven Scheire, …
Bron prent: Ligtendag en v.d. Pluijm, 2017
uit Startboek Skillis (illustratie van Studiofraaij)