Passe-partout - Kritisch denken

Ook de “Handreiking brede vaardigheden”
(Curriculum.nu i.s.m. SLO, 2018) biedt een
mogelijke kapstok bij het kiezen en formuleren
van leerdoelen. Om je in het lesgeven nog
sterker te richten op de deelaspecten die je wil
oefenen, kan het ook helpen om
denkvaardigheden/ disposities aan een
specifieke lesfase of opdracht in je
lesvoorbereiding te koppelen.
Vaardigheid kritisch denken: de leerling kan…
interpreteren
- kan een onderwerp met eigen kennis en nieuw
verworven informatie duiden
analyseren
- kan benodigde informatie verwerven, ordenen en
structureren
- kan gevonden informatie beoordelen op
bruikbaarheid, betrouwbaarheid en representativiteit
- kan betekenisvolle vragen stellen
evalueren
- gebruikt (vakinhoudelijke) argumenten of criteria
voor een waardering van of mening over een
onderwerp
- onderscheidt belangen van mensen of groepen en
brengt deze in verband met een ingenomen
standpunt
- verplaatst zich in opvattingen, waarden en motieven
van anderen
- vergelijkt opvattingen, waarden en motieven van
anderen met die van zichzelf
- kan vooroordelen herkennen
concluderen
- trekt conclusies op basis van alle relevante
informatie
- kan aangeven welke consequenties volgen uit de
conclusies
- accepteert kritiek van anderen en weegt die kritiek
uitleggen/beargumenteren
- kan de conclusie beargumenteren of onderbouwen
- legt uit hoe het uiteindelijke oordeel tot stand is
gekomen
houding
- heeft een onderzoekende houding
- wil goed geïnformeerd zijn
- heeft vertrouwen in het eigen vermogen tot
redeneren
- staat open voor verschillende wereldbeelden
- accepteert dat iemand een andere mening kan
hebben
- gaat respectvol om met de mening van anderen
- is zich bewust van mogelijke persoonlijke
vooroordelen
- is zorgvuldig in oordelen
- is bereid om eigen zienswijzen te heroverwegen of te
herzien
MOGELIJKE EINDTERMEN
LAGER ONDERWIJS
Eindtermen Mens en maatschappij & Wetenschappen
en techniek
De eindtermen van de leergebieden Mens en
maatschappij en Wetenschappen en techniek bieden
heel wat kansen tot kritisch denken in je
onderwijsleeractiviteiten: op niveau van attitudes, maar
vooral op niveau van kennis, inzicht en vaardigheden. De
eindtermen die als volgt omschreven worden, kan je
linken aan kritisch denken:
Leerlingen kunnen
onderzoeken, aantonen, illustreren, uitleggen,
vergelijken, herkennen, in verband brengen, ideeën
genereren, een oordeel formuleren, bepalen, keuzen
maken, … en op hun niveau verschillende
informatiebronnen raadplegen.
Leergebiedoverstijgende eindtermen
Ook heel wat leergebiedoverstijgende eindtermen kan
je linken aan kritische denkvaardigheden en disposities.
ICT
- De leerlingen kunnen met behulp van ICT voor hen
bestemde digitale informatie opzoeken, verwerken en
bewaren. (6)
- De leerlingen kunnen ICT gebruiken om op een veilige,
verantwoorde en doelmatige manier te communiceren.
(8)
leren leren
- De leerlingen kunnen losse gegevens verwerven en
gebruiken door ze betekenis te geven en te
memoriseren. (1)
- De leerlingen kunnen op systematische wijze
verschillende informatiebronnen op hun niveau
zelfstandig gebruiken. (2)
- De leerlingen kunnen op systematische wijze
samenhangende informatie (ook andere dan teksten)
verwerven en gebruiken. (3)
- De leerlingen kunnen eenvoudige problemen op
systematische en inzichtelijke wijze oplossen. (4)
- De leerlingen kunnen, eventueel onder begeleiding: (a)
hun lessen, taken en opdrachten plannen en
organiseren, (b) hun eigen leerproces controleren en
bijsturen. (5)
- Houdingen en overtuigingen. De leerlingen kunnen
op hun niveau leren met: nauwkeurigheid, efficiëntie,
wil tot zelfstandigheid, voldoende zelfvertrouwen,
voldoende weerbaarheid, houding van openheid en
kritische zin. (6)
sociale vaardigheden - Domein relatiewijzen
- De leerlingen kunnen kritisch zijn en een eigen
mening formuleren. (1.6)
- De leerlingen kunnen ongelijk of onmacht toegeven,
kritiek beluisteren en eruit leren. (1.9)