EW Speciale editie De Verlichting 2021

More documents

Recommendations

Info

ANTI-VERLCIHTING ANTI-VERLICHTING – JOHN GRAY REALIST JOHN GRAY ‘Ik laat me niet in de war brengen door illusies’ 44 • EW SPECIALE EDITIE
VERLICHTING ‘De mensheid heeft de plaats van God ingenomen’ Britse filosoof John Gray levert felle kritiek op ongelovigen die religie vervangen door naïef verlichtingsdenken. Hun utopische projecten, van militaire interventies tot de Europese Unie, brengen slechts rampspoed. Gerry van der List in Londen Echt vrolijk stemt een gedachtewisseling met John Gray niet direct. De gerenommeerde Britse filosoof staat bekend als een pessimist, een misantroop, een nihilist zelfs. Ook al vindt hij zelf zulke aanduidingen tamelijk onzinnig. ‘Ik ben een realist. Ik vertel wat ik waarneem. En ik laat me niet in de war brengen door illusies.’ Vanmiddag verkeert Gray (1948) naar eigen zeggen niet in zijn beste vorm. Hij is grieperig, snuit geregeld zijn neus en heeft pastilles voor zich op tafel liggen om eventuele hoestbuien te temperen. Maar zijn welsprekendheid lijdt geenszins onder de fysieke ongemakken. Het is te merken dat de bejaarde geleerde de helft van zijn leven heeft gedoceerd. Aan niet de minste universiteiten: Oxford, Harvard, Yale en de London School of Economics, waar hij in 2008 als hoogleraar afzwaaide. Voor je het weet, is hij begonnen aan een even erudiet als wijdlopig betoog over de invloed van Arthur Schopenhauer op het denken van Sigmund Freud of over de smalle wijsgerige basis van de economische theorieën van Friedrich Hayek. De laatstgenoemde Nobelprijswinnaar kende Gray persoonlijk, evenals twee andere reuzen van het liberale denken, Karl Popper en Isaiah Berlin. Toch is het juist het liberalisme waarop hij zijn pijlen richt in zijn boek Zeven vormen van atheïsme. Niet op het pragmatisme van politieke partijen als de VVD of D66 natuurlijk, maar op de politiek-filosofische traditie die sinds de negentiende eeuw zo’n grote invloed heeft gehad op het westerse doen en laten. Het probleem zit in het naïeve vooruitgangsdenken dat is ontsproten aan de Verlichting, waarvan Gray graag de minder aantrekkelijke kanten belicht. ‘Het liberalisme is een politieke religie die geen EW SPECIALE EDITIE • 45
Page 1 and 2: SPECIALE EDITIE € 8,99 HOE DE EEU
Page 3 and 4: DE VERLICHTING HOE DE EEUW VAN DE R
Page 5 and 6: VERLICHTING Het licht van de rede E
Page 7 and 8: PORTRETTEN NICOLAS DE CONDORCET (17
Page 9 and 10: VERLICHTING In de achttiende eeuw w
Page 11 and 12: KOPSTUKKEN Benedictus de Spinoza (1
Page 13 and 14: VERLICHTING Teylers Museum in Haarl
Page 15: VERLICHTING ‘De waarheid verdwijn
Page 19 and 20: VERLICHTING ‘een betere wereld’
Page 21 and 22: VERLICHTING Met de Europese verlich
Page 23 and 24: VERLICHTING De filosoof Herman Phil
Page 25 and 26: VERLICHTING Verlichte vrouwen MARY
Page 27 and 28: VERLICHTING TERREUR Terechtstelling
Page 29 and 30: VERLICHTING De Verlichting onder vu

EW Speciale editie De Verlichting 2021

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?