Medisch Journaal 2021 nummer 3 december

50 jaar spataderen
Spataderchirurgie omstreeks 1990
Gaandeweg werd duidelijk, dat een lange stripprocedure niet per se
‘lang’ hoefde te zijn, maar dat een ‘korte strip’ (lies tot knie) van de
ader minstens zo effectief was. Bovendien bleek de kans op
zenuwletsel veel kleiner. Een schrandere vaatchirurg vond
vervolgens uit, dat de knop eigenlijk helemaal niet nodig was! Als
je de metalen draad met een touwtje stevig vastbond op de
doorgesneden ader, en je trok eraan, stulpte de ader vanzelf ergens
halverwege buitenste-binnen, waarna deze via een klein sneetje
onder de knie kon worden verwijderd: ‘geïnvagineerde strip’ (foto 4).
Een groot voordeel was, dat het omliggende weefsel niet werd
beschadigd tijdens het eruit trekken. Nadat deze techniek eind jaren
’90 in zwang was gekomen, hebben we dit in MMC tot 2005
standaard gedaan, en doen het anno 2021 soms nog.
Spataderchirurgie vanaf 2005
Ondertussen had Parodi de wereld veroverd! Deze Argentijnse
visionair vond dat we als vaatchirurgen onze focus moesten
verleggen: ‘Niet van buitenaf, maar van binnenuit’ was het devies.
Immers, de meeste zieke bloedvaten vertonen afwijkingen aan de
binnenzijde, dus waarom therapie van buitenaf? Het is toch veel
logischer om vaatafwijkingen van binnenuit te cureren? Al
jarenlang deden we toch al liescatheterisaties, gaan met holle
naalden de bloedvaten in en uit, waarom proberen we het probleem
niet ‘minimaal invasief’ op te lossen? Begonnen met het
‘endovasculair’ behandelen van slagaderafwijkingen, duurde het
toch nog een tijdje voordat de stap naar aders werd gemaakt, en
toen naar spataders. Maar hierna was er geen houden meer aan.
Als je in de loop van de dag vermoeide benen voelt, vocht vasthoudt
en zichtbare spataderen hebt, zal de moderne vaatchirurg een echo
laten maken van je aders. Als de klepjes in de oppervlakkige aders
inderdaad lekken, is er een reden om je chirurgisch te laten
behandelen. Maar tegenwoordig dus via een klein prikje onder de
knie. Zo wordt de ader tot in de lies gekatheteriseerd. Hierna wordt
met kleine speldenprikjes een slurf koud water met
verdovingsvloeistof rondom de lekke ader in het bovenbeen gelegd,
waarna de katheter wordt verhit tot 120 graden Celsius! (foto 5).
Dit verhitten is helemaal pijnloos. De ader wordt zo binnen 2
minuten dichtgeschroeid en kan niet meer lekken, maar blijft wel in
het lichaam achter. Binnen een uur is het klaar, en daarna maar
voor 24 uur een steunkous. Deze techniek is bewezen duurzaam,
patiëntvriendelijk en wordt poliklinisch uitgevoerd.
Was het adagium vroeger dus ‘Grote chirurgen, grote snedes’,
tegenwoordig is het mes bij spataderoperaties vrijwel overbodig
geworden. Tijd voor een nieuwe leus ‘Grote chirurgen, kleine
gaatjes’!
Foto 4.
Spataderchirurgie tot 2005: De lekke ader
werd binnenstebuiten net onder de knie
verwijderd.
Foto 5.
Spataderbehandeling sinds 2005: ‘Alles via
een prikgat en van binnenuit dichtbranden’.
Medisch Journaal - jaargang 50 - nummer 2 - 2021
55