FietsActief editie 1 - 2022 - Inkijkexemplaar

ALLES OVER ELEKTRISCH & AUTOMATISCH SCHAKELEN
EEN AUTOMAAT OP JE FIETS? NOOIT MEER ZELF SCHAKELEN? HET KAN. EN ER IS OOK NOG EEN
TUSSENOPLOSSING: ELEKTRONISCH SCHAKELEN. WAT ZIJN DE VERSCHILLEN? EEN KORT OVERZICHT.
TEKST MENNO GROOTJANS FOTO’S REMCO VEURINK
Fietsen zal altijd een kwestie blijven van
billen op het zadel, handen op het stuur
en voeten op de trappers. Maar aan de
fiets zelf veranderen continu zaken. Zo
zal het stuur van de toekomst er anders
uitzien dan we nu gewend zijn.
Op het stuur zien we anno nu meestal
twee remhendels, één of twee hendels
voor het schakelen, een bel en bij een
e-bike een centraal display en bedieningsknoppen.
De introductie van de e-bike,
ergens in de jaren negentig, zorgde
ervoor dat fabrikanten van versnellingsapparaten
hun systemen gingen aanpassen.
Normaal bedien je de versnellingen
van je fiets mechanisch, met kabels.
Deze lopen van de schakelaars op je
stuur naar een interne versnellingsnaaf
of een derailleursysteem. Dit is al zo’n
zeventig jaar zo. Maar nu er stroom
aanwezig is op je fiets kan de bediening
van de versnellingen ook anders.
Momenteel kun je kiezen voor elektronisch
schakelen en sinds kort ook voor
een volautomatisch schakelende versnellingsbak.
Soms is een combinatie van
beide mogelijk. Stroom is er toch volop,
dankzij de accu van het trapondersteuningssysteem.
En we zijn ondertussen
al zo gewend aan touchscreens dat het
bedienen van zo’n systeem via een display
op het stuur voor de meeste mensen geen
enkel probleem hoeft te zijn.
Daarnaast is de ontwikkeling van de
software door met name de opkomst van
de elektrische auto in een stroomversnelling
geraakt. Een moderne auto heeft
een inparkeerfunctie, een onboard
camera en een dashboard met wifi. De
meeste van dat soort zaken hebben wij
natuurlijk niet nodig, maar de ontwikkelde
software hiervoor kan wel worden
toegepast op fietsen.
De verschillen
Wat is nu precies het verschil tussen
(al dan niet draadloos) elektronisch
schakelen en automatisch schakelen?
Bij het eerste maak je gebruik van
knoppen om te schakelen. Ze werken
op een accu en vervangen in wezen de
shifters en de kabels van het mechanisch
schakel systeem. Elektronische schakelsystemen
heb je zowel draadloos als met
een stroomdraad.
Automatisch schakelen betekent dat
het systeem voor je schakelt naar het
optimale verzet in relatie tot de fietsomstandigheden.
Je hoeft dus zelf geen
knoppen of shifters meer te bedienen.
Dit werkt via de trapfrequentie, ook
wel cadans genoemd. Het is het aantal
pedaalomwentelingen dat je per minuut
maakt. Die trapfrequentie kun je als
rijder instellen – handmatig via je
versnellingshendel of automatisch. Als
je eenmaal je ideale cadans hebt gevonden,
schakelt het systeem op momenten
dat je cadans dreigt te veranderen. Zo
rijd je nooit meer te zwaar of te licht.
Shimano
Naast de Steps-middenmotoren heeft
Shimano een hele reeks aan versnellingssystemen
voor zowel racefietsen,
mountainbikes, gravelbikes, gewone
fietsen als e-bikes. Van de Nexusversnellings
naaf tot een XT-derailleursysteem.
Alles wat elektrisch geschakeld
is heet Di2: Digital Integrated Intelligence.
Voor de hybride fietsen is er
de Alfine Di2 11-speednaaf, altijd in
combinatie met schijfremmen. Ook de
Nexus 5-naaf is er in een elektronische
versie, veelal gecombineerd met een
Steps E6100-middenmotor. De interne
Di2-naaf versnelling maakt volledig
automatisch schakelen mogelijk. Het
systeem geeft dan op basis van cadans en
snelheid automatisch een signaal aan de
naaf om naar de juiste versnelling op of
af te schakelen.
Rohloff
Het Duitse Rohloff heeft naven met
12 en 14 versnellingen. De laatste heeft
ook een elektrische variant: de E-14.
Schakelen van de naaf gaat via een
schakelaar met knoppen: druk op
de + en je trapt zwaarder, een tikje op de
– en de pedalen gaan makkelijker rond.
Als je de knop ingedrukt houdt, schakelt
de E-14 langs meerdere versnellingen,
indien nodig langs alle 14. Als je stilstaat,
schakelt de E-14 automatisch naar
IN DE TOEKOMST
Een paar noviteiten waar we naar
uitkijken? Allereerst de Smart-
Cockpit: een stuur met touch screen
met onder meer Apple Carplay. En
we zijn ook benieuwd naar de Tesla
Model B, met een zeer eigenzinnige
stuurinrichting en twee motoren.
FietsActief
49