WEB ITP 6529 nieuwsbrief 1 2022 (1)

OVER BLOED
Bloed vormt het transportsysteem van ons lichaam. Het stroomt
voortdurend om zuurstof en (voedings)stoffen aan weefsel te
leveren en afvalproducten af te voeren. Bloed is vloeibaar en komt
via de bloedvaten op alle plaatsen van het lichaam. Ook speelt het
een belangrijke rol bij de afweer tegen ziekteverwekkers in het
lichaam en zorgt het voor een constante lichaamstemperatuur.
Bloed betekent dus letterlijk leven!
Hoeveel bloed heeft een mens?
De hoeveelheid bloed in het menselijk lichaam is 7% van het
lichaamsgewicht, en dit bestaat weer voor ongeveer de helft uit
water. Gemiddeld heeft een volwassen vrouw 4,5 liter bloed en
een volwassen man 5,6 liter bloed in het lichaam.
Dit bloed wordt rondgepompt door het hart in een systeem
van slagaders, aders en haarvaten. Ook wel de bloedcirculatie
genoemd.
Samenstelling van bloed
De lever regelt de samenstelling van het bloed. In deze chemische
fabriek zorgt de lever ervoor dat in het bloed de stoffen voorkomen
die het lichaam nodig heeft. Ook worden in de lever gifstoffen in
het bloed afgebroken, zoals medicijnen en alcohol.
Je bloed bestaat voor ongeveer de helft uit plasma. Bloedplasma
bestaat voornamelijk uit vocht en eiwitten. De andere helft van
je bloed bestaat uit bloedcellen, namelijk: rode bloedcellen, witte
bloedcellen en bloedplaatjes.
Functies van bloed
Het bloed in je lichaam werkt als centrale verwarming en zorgt
voor een constante lichaamstemperatuur en zuurgraad (ook
wel pH genoemd). De verschillende stoffen in het bloed hebben
verder allemaal een eigen functie.
Zo zorgen de rode bloedcellen voor het vervoer van zuurstof
en kooldioxide door je lichaam. Maken de witte bloedcellen
schadelijke stoffen en ziekteverwekkers herkenbaar en
onschadelijk. Verzorgen bloedplaatjes de korstvorming bij een
wondje.
Tot slot weet plasma de voedingsstoffen van je dunne darm naar
de weefsels en organen, en ureum van de lever naar de nieren, te
brengen. Ook zorgt het voor de verspreiding van hormonen door
je lichaam. Een besmetting of infectie brengt diverse risico’s met
zich mee voor het functioneren van het lichaam.
Kleur van bloed
De kleur van ons bloed wordt bepaald door hemoglobine.
Zuurstofrijk bloed is helderrood, zuurstofarm bloed is donkerrood.
De kleur van het bloed verschilt dus tussen mensen.
Het bloed in aderen stroomt onder enkele lagen weefsel, hierdoor
lijkt het bloed donkerder. Aderen ogen daarom niet rood, maar
soms blauw. Hier komt de term blauw bloed’ vandaan.
Kun je bloed missen?
Bloed is erg belangrijk voor ons lichaam, maar we kunnen er
wat van missen. Het lichaam maakt gelukkig weer bloed aan en
herstelt.
Bij een bloeddonatie geef je 500 ml bloed. Om vervolgens goed
te kunnen herstellen moet er tussen twee bloeddonaties daarom
minimaal 56 dagen (8 weken) zitten voor mannen; voor vrouwen
is dat 122 dagen (4 maanden). De hersteltijd na een bloeddonatie
is voor vrouwen namelijk langer.
10 interessante bloed weetjes
Weetje 1 - Je bloed kan 2,5 keer de aarde rond
In totaal zijn je bloedvaten zo’n 100.000 kilometer lang. Als je
alle bloedvaten achter elkaar zou leggen, kun je meer dan twee
rondjes om de wereld maken.
Weetje 2 - Je lichaam bestaat voor 7% uit bloed
Een mensenlichaam bestaat voor 7% uit bloed, Als je net
geboren bent, heb je weinig bloed. Ongeveer een blikje cola.
Een volwassen vrouw heeft gemiddeld 4,5 liter bloed in haar
lichaam. Een volwassen man heeft iets meer bloed, zo’n 5,6
liter.
Weet je 3 - Bloed is niet altijd rood
Mensen hebben rood bloed, vanwege de rode bloedcellen.
Maar wist je dat bloed ook andere kleuren kan hebben? Deze
variaties zie je vooral in de dierenwereld. Zo hebben bepaalde
krabben, garnalen, inktvissen en kreeften blauw bloed. Er is
een hagedis met groen bloed, een worm met roze bloed en een
vis met wit bloed.
Weetje 4 - Je hart pompt duizenden liters bloed door je lichaam
Elke dag pompt je hart ongeveer 7.000 liter bloed door je
lichaam. Dat staat gelijk aan 4 á 5 liter per minuut. Zo krijgen
je spieren en organen de zuurstof en de voedingsstoffen die ze
nodig hebben.
Weetje 5 - Bloed fungeert als een centrale verwarming
Bloed zorgt ervoor dat het in je hele lichaam zo’n 37 graden
is. Krijg je het te warm? Dan zetten je bloedvaten uit. De
bloedvaten die vlak bij je huid liggen kunnen zo warmte laten
ontsnappen. Krijg je het koud? Dan gaat er minder bloed naar
je huid, zodat je lichaam warmer blijft.
Weetje 6 - Sanquin doet elke dag onderzoek naar bloed
Bij Sanquin werken 15 hoogleraren, 80 promovendi en 80
gepromoveerde onderzoekers. Samen publiceren zij ongeveer
tweehonderd wetenschappelijke artikelen per jaar. Hoe meer
we over bloed weten, hoe beter we mensen kunnen helpen.
12
NIEUWSBRIEF •