EW Zomernummer - inkijkexemplaar

•
Mark Rutte: 'Ik ga niet weg, niet
naar de NAVO, niet naar de EU'
WNL's Welmoed Sijtsma en haar
s collega's van de ochtendshow
Femke Halsema: 'Ik ben anders
dan mij vaak wordt toegedicht'
Terugblik: het Franse zomerhuis
van Deborah en Remco Campert
Welvaart langs Westerscbelde
dankzij industrie op topniveau
Interviews: Auke Hulst, Anneke
van Giersbergen & Jeroen Delmee
Het succes ( dankzij de boeren)
van bouwfamilie Groothuis
Staatssecretaris Marnix van Rij
over zijn fiscale plannen
Portret van ZO! Gospel Choir
Djeddah: Nederlandse kolonie
aan de Rode Zee in jaren dertig
Essay Thorn de Graaf: de kracht
van gebundelde soevereiniteit
De zomerquiz
1[11111111111111111 lm 1111111
8 719558 830176
ÎIIÎlll IÎ 11

2 EW 16/23 JULI 2022
INHOUD
Eerst de feiten.
EW is als Elseviers Weekblad opgericht in 1945 en is een voortzetting
van Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrift (1891-1940)
Mark Rutte 6
Hoelang houdt de
premier het nog vol?
Hij kiest de vlucht
naar voren en gaat in
de marge van een
internationale top in
Madrid uitvoerig in
op vragen over zijn
afscheid. Hij wil van
geen wijken weten:
‘Ik ga niet naar de
NAVO en ik ga niet
naar de Europese
Unie.’
Flexibel Finland 34
Langs de grens met Rusland is het
strijdvaardigheid troef. ‘Het Finse
leger heeft maar één reden van
bestaan: de Russen tegenhouden.’
David van Weel 50
De NAVO-specialist over rondhangende
munitie en Russische raketten.
‘De Oekraïne-oorlog is niet
klassiek. Je ziet innovatie.’
Femke
Halsema 42
De burgemeester
van Amsterdam
zit vol
adrenaline. Ze
staat altijd aan,
is altijd alert.
’s Nachts staat
de telefoon
nooit zacht.
Er gebeurt
meestal wel iets
in de stad. ‘Dit
ambt is opwindend.
Maar het
heeft ook negatieve
kanten.’
Wat lezen politici tijdens hun vakantie? 62
Boeken lezen schiet er voor menig politicus bij in,
behalve in de zomervakantie. EW vroeg 24 van hen
welk stapeltje klaarligt. Sommigen blijven dicht bij
hun vakgebied, anderen kiezen voor lekker luchtig.

16/23 JULI 2022 EW 3
NON SOLUS
Het vakantiebaantje
van... 28
Negen politici,
ondernemers en
andere coryfeeën
vertellen over hun
meest bijzondere
vakantie- of bijbaan.
‘Zelf dingen
betalen, het begin
van vrijheid.’
Verder op pagina’s
47, 67, 89, 107, 119,
137, 155 en 173.
Allahs Nederlandse buren 84
Ooit had Nederland een ijzersterke
relatie met Saudi-Arabië. Maar
Den Haag liet er kansen liggen en
maakte inschattingsfouten.
Zomeressay Thom de Graaf 148
In onzekere, onstabiele tijden hebben
burgers baat bij internationale
samenwerking, betoogt de vicepresident
van de Raad van State.
De vroege WNL-vogels 102
Om 3.10 uur appen ze of ze wakker
zijn. Om 10 uur zit de uitzending
erop. Wie zijn de vrolijke dames
van Goedemorgen Nederland?
Italiaanse ijsmakers 124
Deze zomer eten we weer
massaal Italiaans ijs. Ruim
honderd jaar terug kwamen
de eerste families vanuit
Italië naar Nederland om hun
ijs te verkopen. ‘Likken op
straat’ was toen niet netjes.
De olifant
Bij een zomernummer hoort een
luchtig voorafje. Maar het zijn helaas
geen luchtige tijden. De crisissen
stapelen zich op. Tel even mee.
De woningcrisis, de asielcrisis, de klimaatcrisis,
de stikstofcrisis, de energiecrisis.
En dan is er nog het personeelstekort,
de inflatie, de rentestijging, de
dreiging van een nieuwe coronacrisis.
Veel van deze problemen hangen
met elkaar samen en verergeren elkaar.
De energiecrisis wakkert de inflatie aan
en het personeelstekort maakt het weer
moeilijker om huizen te bouwen.
Wat overheerst, is dat je als burger
niet het idee krijgt dat de boven ons gestelden
deze crisissen de baas kunnen.
Wat het vertrouwen in de overheid verder
ondermijnt, is de lage reactiesnelheid.
Terwijl gewone burgers de problemen
al van verre zien aankomen en alle
seinen op rood staan, lijkt de overheid
ziende blind. Het is een patroon. Bij de
kredietcrisis van 2008 zei het kabinet
dat die aan Nederland voorbij zou gaan.
Idem bij corona, begin 2020.
Ander voorbeeld. De overheid kan er
niets aan doen dat Rusland op 24 februari
Oekraïne binnenviel. Maar de energiecrisis
die daarvan het gevolg is, was
wel voorspelbaar. Maar het kabinet
bleef op zijn handen zitten. En het
personeelstekort wierp al in 2018 zijn
schaduw vooruit. Anticiperen is niet het
handelsmerk van de overheid. Alsof de
regering een generalist
ontbeert die tijdig waarschuwt.
En dan is er nog de
olifant in de kamer, de
onstuimige groei van
de bevolking. Die
vergroot alle genoemde
crisissen
nog eens.
Fijne vakantie.
Arendo Joustra,
hoofdredacteur
Volgende week verschijnt er geen EW. Het
eerstvolgende nummer is gedateerd 30 juli
en ligt vanaf 28 juli in winkel en brievenbus.

Patrick van Katwijk/Orange Pictures
6 EW 16/23 JULI 2022

16/23 JULI 2022 EW 7
Hoelang houdt Mark Rutte (55) het
nog vol? De premier kiest de vlucht
naar voren en gaat in de marge van een
internationale top in Madrid uitvoerig
in op vragen over zijn afscheid. Hij wil
van geen wijken weten: ‘Ik loop hier
weer te stuiteren.’
Eric Vrijsen
in Madrid
INTERVIEW
‘Ik ga niet
naar de
NAVO en ik
ga niet naar
de Europese
Unie’
Deze zomer is Mark
Rutte (VVD) de
langstzittende premier
in de parlementaire
geschiedenis.
Dat record roept de vraag op hoelang hij
het nog volhoudt. ‘Deze periode is zijn
laatste kunstje,’ fluisteren in de wandelgangen
zelfs partijgenoten.
We spreken hierover met Rutte in een
ontbijtzaaltje op de 28ste etage van een
hoteltoren aan de noordrand van Madrid.
Het is de laatste dag van de NAVOconferentie,
straks zal hij zich naar de
andere NAVO-leiders spoeden. Vanaf
hier heeft hij een fraai uitzicht op
de Spaanse hoogvlakte, door de ochtendzon
in een gouden gloed gezet.
Een ideale plek om in zijn toekomst te turen.
Rutte is resoluut. Wil van geen wijken
weten. Gooit er meteen een grap tegenaan:
‘De deal is: u en ik stoppen tegelijk.’
EW Maar dan is het duidelijk. Eind 2024
valt de pensioendatum van deze oude
verslaggever. Dus dan vertrekt ook premier
Rutte?
Mark Rutte: ‘Ho, stop! Ik dacht dat wij
even oud waren. Ik trek onmiddellijk terug
wat ik daarnet zei.’
Hij wil nog jarenlang door als premier.
Maar hij beseft dat er wordt gespeculeerd
over zijn afscheid en kiest de
vlucht naar voren door uitvoerig in te
gaan op vragen over hoe hij zich een afscheid
voorstelt.

12 EW 16/23 JULI 2022
Auke Hulst op het land van de
gasbel. Van Slochteren is op
de achtergrond alleen het
bovenste deel van de losstaande
zadeldaktoren van de
Hervormde Kerk te zien

INTERVIEW
Met schrijver Auke Hulst (47) op roadtrip
langs plekken die hem vormden in het
aardbevingsgebied rond Slochteren. ‘Ik ben
best tevreden over wie ik geworden ben.’
Gertjan van Schoonhoven
Foto’s Reyer Boxem
Beladen
landschap

20 EW 16/23 JULI 2022
Als je als een inktvis
je tentakels steekt
in allerlei muziekstijlen,
van snoeiharde
gitaren tot
fragiele luisterliedjes, dan tref je steeds
een ander publiek. Zo verveelt optreden
nooit, zegt zangeres Anneke van Giersbergen
aan een horecatafeltje in de voormalige
Verkadefabriek in Den Bosch
(‘wat betreft woonplek is het voor mij
buitenland of Brabant’).
Ze is allang niet meer alléén die rockzangeres,
zoals ze bekend werd. Ze wordt
geprezen om haar ballads, dynamische
zang. Om hoe ze het publiek inpakt met
haar innemende uitstraling. ‘Heeft muziek
betekenis voor mijzelf, dan raakt het
ook anderen. Het publiek en ik begrijpen
elkaar.’
Vorig jaar kreeg haar faam een zwieper
toen ze meedeed aan tv-programma
Beste zangers. ‘Door de lockdowns pluk
ik daar nu pas de zakelijke vruchten van.
En ik word vaker herkend bij het pompstation:
levert best leuke gesprekken op.’
In 1994 zette het meisje uit Sint-Michielsgestel
zich op de voorgrond door
toe te treden tot metalband The Gathering.
Uit de kruisbestuiving van de
laaggestemde gitaren met haar melodieuze
vrouwenstem ontstond een genre
dat internationaal aansloeg. Het gothicmetal
album Mandylion wordt wereldwijd
als iconisch beschouwd. Kaskraker
Strange Machines van dat album stond
afgelopen jaar nog op plek 945 in de Top
2000, hoger dan Help! van The Beatles.
Tóch stapte ze in 2007 uit de band. ‘De
bandleden waren niet happy. Ik wilde
het op mijn manier doen, mijn gezin erbij
betrekken, meenemen naar optredens.’
Finn, de zoon van Van Giersbergen
en haar man en manager Rob Snijders,
was twee jaar. ‘Voor The Gathering
werd het management uitgevoerd door
bedrijven als Mojo. Toen ik solo ging,
begon ik vanaf nul. Maar ik kon bouwen

16/23 JULI 2022 EW 21
Ruud Deijkers
‘Ik doe niet aan
niemendalletjes’
op mijn bekendheid over de grens.’
Het stel neemt nooit vakantie. ‘We
houden van werken. Dit is het leven.’
Thuis op de bank bedenken ze projecten
waarbij ze muzikanten zoeken. ‘Ik heb
nu mijn favoriete band, onder anderen
met de Amerikaanse violist Allie Summers.
Die zag ik op tv bij Omroep Max. Ik
wil niet snoeven, maar door trial and error
weet ik welke muzikanten ik kan bellen.
Die mij het gevoel geven dat we een
band zijn – ook al zijn ze, plat gezegd, ingehuurd.’
Welke ervaringen hebben haar gevormd
tot de succesvolle artiest – zou ze
zelf nooit zeggen – die ze inmiddels is?
Mark Uyl
Anneke van
Giersbergen (49)
steelt harten van
stadions vol
metalheads in Chili,
maar ook van
cultuurminnende
senioren in schouwburgen.
Met hetzelfde
gemak speelt ze voor
de Koning als
op rockfestivals.
Waarnaar luistert de
zangeres met zoveel
gezichten zelf?
Wanneer maakte ze
haar eerste stage-dive?
Aan de hand van
twaalf ijkpunten gidst
ze ons door haar leven.

28 EW 16/23 JULI 2022
HET
vakantiebaantje
VAN...
Negen politici, ondernemers en andere coryfeeën
vertellen over hun meest bijzondere vakantie- of
bijbaan. Waaraan gaven ze hun zuurverdiende geld
uit? Van steekproefnemer tot omsmelter van
stinkende kazen: iedereen moet ergens beginnen.
Uko Pruis en Thieu Schraven
Illustraties Carolyn Ridsdale
2 3
Joost
Arjan
Eerdmans Postma (54)
(51)
Kaasfabriek
Portier
Pagina 67
Pagina 47
4 5
Fidan Ekiz Ilse
(45)
Warringa
Krantenwijk (46)
Pagina 89 Hotel
Pagina 107
De zomervakantie van ook dit jaar weer zes weken
biedt jongeren de gelegenheid om financieel
hun slag te slaan: alle tijd om de dagen op
campings en festivals bij elkaar te verdienen,
door bijvoorbeeld andere vakantiegangers te bedienen op
terrasjes of door te oogsten en te schoffelen bij de boer.
Wie denkt dat de ‘jeugd van tegenwoordig’ te lui is om te
werken, of het juist te druk heeft met de studie voor vakantiewerk
of een bijbaan, heeft het mis. Volgens het Centraal
Bureau voor de Statistiek werken 1,6 miljoen jongeren in de
leeftijd van 15 tot 25 jaar. Dat is 72 procent.
Studenten die verzuchten dat ze te veel moeten werken
om hun dure studentenleven te bekostigen, kunnen zich
troosten met de gedachte dat de generaties studenten die
hen voorgingen dat ook al moesten doen.
Bovendien kan een vakantiebaan of bijbaan meer opleveren
dan een financieel extraatje alleen. Uit het onderzoek
Studie & Werk 2022 van EW en SEO Economisch Onderzoek
blijkt dat studenten met een bijbaantje sneller
werk vinden na hun afstuderen. Dit geldt vooral als die
werkzaamheden aansluiten bij de studie.
Waarom had politicus Joost Eerdmans de ‘hoogste baan
van Nederland’? En welke bestuurder maakte kantoren
schoon om een trainingspak van het merk Australian te
kunnen kopen? Negen bekende Nederlanders die ieder op
hun eigen wijze succesvol zijn, over wat hun eerste vakantie-
of bijbaan voor hen betekende.
6
Jacco
Vonhof (52)
Schoonmaker
Pagina 119
8
Mara Kazàn
(41)
Skatepark
Pagina 155
7
Sacha de
Boer (55)
Fotograaf
Pagina 137
9
Jasper van
Dijk (59)
Chauffeur voor
stomerij
Pagina 173

16/23 JULI 2022 EW 29
HET VAKANTIEBAANTJE VAN
ANNEMARIE VAN GAAL (59)
1
ANNEMARIE VAN GAAL
Is commissaris bij een aantal
bedrijven en lid van de
raad van advies bij de
Dienst Uitvoering Onderwijs.
Ze richtte in 1992 met
Derk Sauer Independent
Media op in Moskou. In 2015
was ze lid van de raad van
toezicht bij de Autoriteit
Financiële Markten. Als ondernemer
biedt zij advies en
oplossingen aan bedrijven.
‘Ik werkte vooral om
mooie kleren te kopen’
eerste vakantiebaantje was bij het Centraal
Bureau voor de Statistiek, het CBS, in Heerlen. Ik
‘Mijn
heb er een zomer drie weken lang gewerkt toen ik
16 jaar was. Ik moest uit honderden formulieren van bedrijven
een steekproef nemen. Eerst moest ik alle formulieren
op alfabetische volgorde in mappen leggen. De bedrijven
waarvan de naam begon met een A, gingen in
map A, de bedrijven met beginletter B, in map B, enzovoort.
Met die taak was ik zeker tot de lunch bezig.
‘Daarna begon de selectie: van alle formulieren die op
de stapel van de betreffende letter waren terechtgekomen,
moest ik het tiende formulier op een apart stapeltje
leggen. Dat stapeltje was de steekproef die naar een andere
afdeling ging. Als ik klaar was, begon het hele spel
opnieuw. Ik vroeg mij toen al af of het niet vreselijk onzinnig
werk was. Maar ik mocht niet klagen, want ik deed
het maar drie weken, terwijl er mensen op de afdeling
waren die dit als volledige baan hadden.
‘Het baantje had ik te danken aan mijn vader die bij
het CBS werkte. Hij hoorde dat ze vakantiewerkers zochten
en ik mocht op gesprek komen. Het werk deed ik met
plezier. Ik vond het oprecht leuk om met allemaal volwassen
vrouwen te werken die al jaren elkaars collega waren
en elkaar van haver tot gort kenden. Met rooie oortjes
luisterde ik naar de gesprekken over hun man, hun dieetpogingen
en hun frustraties.
‘Ik werkte vooral om mooie kleren te kopen. Ik voelde
me heel rijk toen ik het salaris op mijn rekening zag. Omdat
mijn vader tot zijn pensioen bij het CBS werkte, denk
ik nog weleens aan het baantje.’
Uko Pruis

34 EW 16/23 JULI 2022
Flexibel
Finland
weet wat
vechten is
Militaire parade voor de Domkerk uit
1852 aan het Senaatplein in Helsinki

16/23 JULI 2022 EW 35
GRENS
Langs de 1.340 kilometer
lange grens met Rusland,
waar in 1939 de heroïsche
Winteroorlog werd
uitgevochten, is het
strijdvaardigheid troef. ‘Het
Finse leger heeft maar één
reden van bestaan: de
Russen tegenhouden.’
René van Rijckevorsel
Bij de grens: tientallen
kilometers lang kom je
echt geen hond tegen
René van Rijckevorsel
in Finland
Vlak bij Suomussalmi, een
vlek tussen de eindeloze
bossen en meren zo’n 800
kilometer ten noordoosten
van Helsinki, staat langs de weg een bescheiden
monument. Een uit steen gehouwen
Maria-achtige verschijning. Op
haar hoofd is een klein blauw-geel vlaggetje
gelegd. ‘Oekraïne bidt voor de gevallen
zielen,’ luidt de uitgehouwen tekst
onder het beeld, in het Fins en Oekraiens.
Biddend Oekraïne, in dit afgelegen
deel van Finland op een steenworp van
de grens met Rusland? Om te weten voor
welke zielen hier wordt gebeden, moeten
we terug in de tijd. Naar de Kerstdagen
van 1939. Maar misschien is het beter om
eerst terug te gaan naar de nacht van 23
op 24 februari van dit jaar, toen de troepen
van de Russische president Vladimir
Poetin Oekraïne binnenvielen.
Al vielen er in die nacht hier geen
bommen, zoals in Oekraïne, toch werd
Finland op 24 februari 2022 wakker als
een ander land. Na 77 jaar van stugge
Alamy Stock Images

42 EW 16/23 JULI 2022
INTERVIEW
Burgemeester Femke Halsema (56)
van Amsterdam is een geliefd
object. Iedereen vindt wat van haar,
ze krijgt van alles de schuld. Toch
geniet ze volop. ‘Amsterdam is voor
mij ook een gemoedstoestand.’
‘Dit ambt zit me
als gegoten’
Ron Kosterman
Foto’s Koos Breukel
Femke Halsema is even
stil. De vraag was
waarom ze dacht dat ze
geschikt was voor het
burgemeesterschap van
Amsterdam. ‘Mmm, ja, goeie vraag.’
Ze neemt een omweg. Die voert langs
haar loopbaan, tot het moment waarop
ze in 2018 werd gevraagd om te solliciteren
naar de prestigieuze baan. Tussen
1998 en eind 2010 zat ze voor GroenLinks
in de Tweede Kamer, waarvan de laatste
acht jaar als fractievoorzitter. Daarna
schreef ze boeken en columns, maakte ze
documentaires, was ze bijzonder hoogleraar
en had ze diverse bestuursfuncties
– onder meer bij Stichting Vluchteling,
waarvoor ze van de ene na de andere internationale
crisis reisde.
‘Waarom dacht ik dat ik het kon? Ik
denk door de combinatie van de maatschappelijke
en bestuurlijke ervaring die
ik had. Maar ook omdat ik goed tegen
druk en spanning kan. De vraag die ik
mezelf bij herhaling heb gesteld, was:
bezit ik voldoende innerlijke kalmte voor
dit ambt? Het antwoord is altijd geweest:
ja.
‘Als het echt moeilijk wordt, dan
treedt er een enorme kalmte in mij. Die
heb ik bijvoorbeeld gevoeld op de avond
van de aanslag op Peter R. de Vries. Omdat
ik weet dat het verdriet elders gigantisch
is, word ik dienstbaar en extreem
doelgericht. Ik handel, ik verlam niet.’
Twee tellen later: ‘En ik vond mezelf geschikt,
omdat ik heel erg van mensen
houd.’
Na 10 minuten in de prachtige tuin
van de ambtswoning aan de Herengracht

16/23 JULI 2022 EW 43

48 EW 16/23 JULI 2022
CHINA
Communistisch paleis
In de Grote Hal van het Volk stapt de Chinese alleenheerser
Xi Jinping komend najaar uit de schaduw van Mao Zedong.
Robbert de Witt
Graphic Jelrik Atema
Als een stalinistisch slagschip ligt
het aan het eveneens gigantische
Tiananmenplein in Peking: de
Grote Hal van het Volk. Geopend in
1959 ter ere van het tienjarig jubileum van
de Volksrepubliek China, is het sindsdien
het machtscentrum van het communistische
land.
Eens per vijf jaar komen hier uit het hele
land de leiders van de Communistische Partij
China (CCP) samen om beleid uit te stippelen
en nieuwe bestuurders te kiezen. Komend
najaar is het weer zover, en het belooft
een historische bijeenkomst te worden.
Na het (nooit erkende) wanbeleid onder
Mao Zedong, mochten zijn opvolgers nog
slechts twee termijnen in functie blijven.
Huidig leider Xi Jinping (69) breekt daarmee,
en mikt op een derde termijn die over
enkele maanden moet worden bekrachtigd.
Daarmee wordt bevestigd dat er ook de komende
jaren maar één man zal zijn die bepaalt
welke richting China en de 1,4 miljard
Chinezen op gaan.
In de Grote Zaal, onder de enorme rode
ster die wordt omringd door vijfhonderd
gouden sterren, zullen tienduizend partijbonzen
voor hem applaudiseren. Niemand
uitgezonderd, zoals dat gaat in autocratische
landen.

16/23 JULI 2022 EW 49
Achtergrondbeeld: Getty Images

‘Ik heb een
provocatieve
aard. Ik haat
polderen’

16/23 JULI 2022 EW 69
INTERVIEW
Ex-soapster Dilan Yurdakul (30) zet nu als
nietsontziende, passievolle theatermaker
aan tot denken. In haar nieuwe voorstelling
over de ontreddering van migranten.
Gerry van der List
Foto’s Feriet Tunc
‘Ik heb een grote hekel aan
valse sentimentaliteit. Ik spaar
niemand. Mezelf niet, maar ook
anderen niet. Ik heb eerder mijn
moeder aangepakt, nu zijn de mannen in
mijn familie een keer aan de beurt. Mijn
vader zal vermoedelijk even moeten slikken
als hij Alter ziet, de autobiografische solovoorstelling
waarmee ik deze zomer op de
Parade sta. Dat hij veel drinkt, klopt. Alcohol
is hét middel om te verdoven. En ik
vraag me al mijn hele leven af wat hij probeert
te verdoven.
‘Ik ben gefascineerd door migratie. Het
wegrukken van je wortels veroorzaakt
diepe trauma’s. In de psychologie heb je
de term condition migrante. Die verwijst
naar het heimwee dat een migrant blijft
houden naar zijn vaderland. Dit leidt tot
een mentale gespletenheid en ontred-
dering. Mijn vader heeft enorm zijn best
gedaan om te slagen in Nederland. Hij
kijkt neer op zijn moeder, nam radicaal
afstand van zijn ouderlijk milieu. Maar
daardoor heeft hij, denk ik, de verbinding
verloren met waar hij vandaan
komt. Dat kan een reden zijn om in de
drank te vluchten. Je onderdrukt altijd iets
als je je verdooft. Dat zie ik bij mezelf ook.
‘Alter is een muzikale migratiereis. Ik
probeer mezelf beter te begrijpen door me
te verdiepen in de generaties voor mij. Ik
ben bijvoorbeeld in Sivas geweest, het geboortedorp
van mijn vader in Turkije. Daar
zeiden ze dat hij zich er nooit meer had laten
zien. Ik ervoer een soort verlorenheid. Migranten
als mijn vader kwamen naar Nederland
om een beter bestaan op te bouwen. Dat
is ze in zekere zin gelukt. Ze zijn welvarender,
hebben meer mogelijkheden. Tegelijk zijn ze

78 EW 16/23 JULI 2022
VRIJE TIJD
Lekker dichtbij
huis in de natuur

16/23 JULI 2022 EW 79
Veel waterpret bij
het Landal-resort
De Reeuwijkse
Plassen
Gerry van der List
Door fusieplannen
is de toekomst van
Landal onduidelijk.
Voorlopig genieten
de gasten, samen
met Bollo, van soms
haast idyllisch
aandoende parken.
Landal
Het is vrijdagmiddag
rond drie
uur en de parkeerplaats
van
Waterparc Veluwemeer
begint al aardig vol te
stromen. Officieel zijn de huisjes
in Biddinghuizen pas een uur later
beschikbaar, maar de bezoekers
werpen hoopvolle blikken
op het bord boven de receptie om
te zien of ze al eerder in het
hunne terecht kunnen. Wanneer
het zover is, krijgen ze door een
vriendelijke medewerkster van
Landal GreenParks informatie
verschaft over het komende verblijf
en wordt de sleutel overhandigd,
alsmede een pasje dat het
mogelijk maakt een slagboom in
beweging te brengen en het park
op te rijden.
Bij het Veluwemeer mag de
auto bij de accommodatie worden
geparkeerd. Geen overbodige
luxe, want er moeten heel wat
spullen worden meegevoerd. Wcrollen,
handdoeken, pakken koffie,
afwasborstels en wat voor
nuttige dingen al niet meer. Bezoekers
die met het openbaar
vervoer arriveren, zijn dan ook
een zeldzaamheid. Sowieso is het
modale, fraai in de natuur gelegen
vakantiepark niet heel eenvoudig
bereikbaar met trein of
bus.
Het betreden van de besproken
accommodatie gaat altijd
met een zekere spanning gepaard.
Uit onderzoek dat onlangs
werd gepubliceerd op parkvakanties.nl,
‘dé vakantiepark-expert
van Nederland’, blijkt dat de
clientèle het meest klaagt over
slecht gereinigde huisjes en onaangename
geurtjes, zodat het
altijd even afwachten is of de
schoonmaakdienst haar werk
naar behoren heeft verricht. Ook
dwaalt onwillekeurig de blik af
naar naburige huisjes, uit vrees
dat een grote groep luidruchtige
jongeren hier voor de komende
dagen beslag op heeft gelegd.
Ouderwetse gasten die dvd’s
hebben meegenomen, doen er
verstandig aan het afspeelapparaat
te controleren. Dit is namelijk
meestal niet correct aangesloten
of gaat vergezeld van een ondeugdelijke
afstandsbediening.
Het is nooit zeker of de receptie
tijdens spitsuur op een drukke
aankomstdag de telefoon opneemt
voor het aanhoren van een
dergelijke klacht, maar deze keer
gaat het vlotjes. Snel meldt zich
een behulpzame technicus die,
na netjes zijn schoenen te hebben
uitgedaan, het probleem verhelpt.
Wel merkt hij op dat dvdspelers
erg uit de mode zijn en
misschien binnenkort geheel uit
de huisjes verdwijnen. Gelukkig
neemt hij ook nog even de moeite
om uit te leggen hoe de open
haard aan de praat kan worden
gekregen, want deze is lastiger te
bedienen dan de handleiding in
de kast doet vermoeden.
Wie alles heeft uitgepakt en
geïnspecteerd en zich naar tevredenheid
heeft gesetteld, kan beginnen
met genieten van de geboden
faciliteiten. Waterparc
Veluwemeer is zonder meer een
mooi park. Met zowel grote, vrij-

84 EW 16/23 JULI 2022
Gezicht op oostelijk
deel van Djeddah,
21 maart 1937
Ullstein Bild/Getty Images
De Saudische
koning Ibn Saud
(1875-1953)
Daniël van der
Meulen (rechts)
met naast hem
zaakgelastigde
Kees Adriaanse
en diens opvolger
H.H. Dingemans,
2 maart 1939
Dutch Envoys in Arabia: photographic impressions 1880-1950 (LM Publishers)

16/23 JULI 2022 EW 85
SAUDI-ARABIË
Allahs
Nederlandse
buren
Ooit had Nederland, met Indië hofleverancier
van Mekka-pelgrims, een ijzersterke relatie
met het Saudisch koninkrijk. Hoe Den Haag
kansen liet liggen en steeds niet thuis gaf.
Leo Kwarten
Royal Geographical Society/Getty Images
In september 1928 zet Pieter Henricus
van der Hoog voet aan wal in
Djeddah. In dit jaargetijde is het
verstikkend heet en vochtig in deze
havenstad aan de westkust van het
Arabische schiereiland. Temperaturen
van 40 graden of meer zijn geen uitzondering.
Van der Hoog weet dat Djeddah
‘een oord van zuchten’ is, maar wordt
niettemin overvallen door de armoede en
schrijnende hygiënische situatie. Het
vlees en de gebakken sprinkhanen op de
markt zien zwart van de vliegen. Naast
de koopwaar wentelen doodzieke pelgrims
zich rond in hun met bloed en
slijm doorschoten uitwerpselen. Straathonden
voeden zich ermee.
De 40-jarige Nederlandse bacterioloog
is in Djeddah op uitnodiging van de
Saudische koning Ibn Saud. Drie jaar
daarvoor hebben diens stoottroepen de
Hijaz veroverd, het westelijk gedeelte
van het Arabisch schiereiland. Hier liggen
de heilige steden Mekka en Medina.
Elk jaar reizen tienduizenden pelgrims
naar het heilige der heiligen van de islam
met zijn zwarte kubusvormige Kaäba,
een plicht die iedere moslim eens in zijn
leven moet hebben volbracht. Velen zijn
zo arm dat ze al hun bezittingen dan
maar hebben verkocht en zijn gaan lopen.
Sommigen sterven ter plekke aan tyfus
of dysenterie. De meesten reizen via
de haven van Djeddah, dat 80 kilometer
westelijk van Mekka ligt.
Ibn Saud voelt de ogen van de moslimnatie
op zich gericht. Zijn leger van
moslimfanatici, de Ikhwan, heeft geen
beste naam. De opmars is gepaard gegaan
met moord en doodslag. Heiligengraven
zijn verwoest, omdat de Ikhwan
menen dat die in strijd zijn met de traditie
van de Profeet. Als de nieuwe hoeder
van de heilige steden beseft Ibn Saud
dat de jaarlijkse hadj vlekkeloos moet
verlopen. Niet onbelangrijk zijn de inkomsten:
de Koning is straatarm. Hij is
nog onwetend van de olierijkdom onder
zijn voeten. De bedevaart, die de ‘rijst
van de Hijaz’ wordt genoemd, is zijn be-

102 EW 16/23 JULI 2022
TELEVISIE
De vroege
WNL-vogels
Carla Joosten
in Hilversum
Foto’s Olivier Middendorp

16/23 JULI 2022 EW 103

120 EW 16/23 JULI 2022
INTERVIEW
‘Waar?
vroeg ik. In
Kiev, zei hij.
Okay, ik doe
het, zei ik’

16/23 JULI 2022 EW 121
René van Rijckevorsel
in Brussel Foto’s Kristof Vadino
Vijf weken nadat Roberta Metsola (43)
was gekozen als voorzitter van het
Europees Parlement, begon de oorlog
in Oekraïne en werd haar agenda
gewist. ‘Na twee jaar corona dachten
we dat de zomer was aangebroken.’
Het ruime kantoor
van Roberta Metsola
op de negende
verdieping van het
Europees Parlement
biedt een fraai uitzicht over Brussel.
Maar vandaag heeft de zomer er even
geen zin in. Boven de heuvels en huizen
hangen wolken in vele tinten grijs. Regen
sijpelt langs de ramen. Toch is de voorzitter
van het Europees Parlement zonnig
geluimd. ‘Wat is dit voor weer, zeg, het
wordt geacht zomer te zijn,’ lacht de Maltese
als ze op haar gympen en in designjeans
binnenkomt. Niet bepaald de standaard-outfit
in het Europees Parlement,
waar de meeste vrouwen een rok en
naaldhakken dragen.
Metsola is de enige van de drie Europese
‘presidenten’ die door de burgers is
verkozen. Protocollair staat zij op de
hoogste sport van de ladder, boven
Raadsvoorzitter Charles Michel en Commissievoorziter
Ursula von der Leyen. Op
bezoek in Ankara zou zij de stoel naast
de Turkse president Recep Tayyip Erdogan
krijgen en zouden Michel en Von der
Leyen op de sofa moeten plaatsnemen.
In april 2021 zorgde de Turkse president
voor ‘sofagate’ door Michel naast
zich te noden op een stoel en Von der
Leyen naar een sofa te verwijzen. ‘Ik zou
gewoon blijven staan,’ zegt Metsola vrolijk.
‘Ik ben een diplomaat van origine en
gevoelig voor dat soort zaken.’
Roberta Metsola-Tedesco Triccas is
sinds 18 januari 2022, de dag dat ze 43
werd, voorzitter van het Europees Parlement
(EP). Ze is de derde vrouw in die
positie en de jongste ooit. Aan haar uitverkiezing
ging veel tumult vooraf. In
2019 hadden de socialisten en de grotere
EVP (christen-conservatieven) afgespro-