STRAF! april 2023

—
Onze scholengemeenschap
gokt op april, volledig gerealiseerd moeten zijn,
met aanbevelingen voor het gebruik ervan, zowel
in het onderwijs, de cultuursector als bijvoorbeeld
de inburgeringstrajecten voor aspirant-Vlamingen.
Maar vanaf de start was de samenstelling al voer
voor discussie: er zetelen maar twee historici in het
geheel van negen. Alle andere historici die gepolst
werden om deel te nemen, hebben immers geweigerd,
want hoewel de commissie onafhankelijk zou
moeten werken, zitten we toch met het politieke
gegeven dat bij het schrijven van het Vlaamse
regeerakkoord de pen vooral vastgehouden werd
door auteurs van NVA-signatuur. Historici hebben
dan niet alleen problemen met het opstellen van
een canon, maar ook met het gebruik ervan voor
inburgeringstrajecten
en
zeker met het
woord ‘identiteit’.
Ook vanuit
het onderwijs,
meer bepaald
in de groep van
de collega’s geschiedenis,
is er
kritiek te horen.
Identiteit
Als men spreekt
van een Vlaamse
identiteit,
stellen velen
zich al snel de
vraag wat die
identiteit dan
wel is. Is het
een verworvenheid
van alle
Vlamingen van
vandaag dat er
in een hoek van
West-Vlaanderen
in 1302 een
ontvoogdingsstrijd van arbeiders heeft plaatsgevonden?
Of blijven we, zoals in de negentiende
eeuw, die Guldensporenslag vooral bekijken als een
overwinning op de Fransen en dus van de Nederlandstaligen?
Kunnen we wel spreken van een
Vlaamse identiteit als we nagaan hoeveel verschillende
landen doorheen de geschiedenis het gebied
van het huidige Vlaanderen hebben overheerst?
Heeft de ontwikkeling van een Vlaamse identiteit
zich in Limburg en West-Vlaanderen op dezelfde
manier voltrokken en zijn er daardoor gemeenschappelijke
raakpunten? Is het bijvoorbeeld niet
tekenend dat de Limburgse burgemeesters de
plannen van Vlaams minister Somers om de ‘ouderwetse’
provincies te doorbreken door het oprichten
van regio’s, een hak hebben gezet, om onder
aanvoering van hun gouverneur te pleiten voor het
behoud van Limburg als één regio? En overlappen
de geschiedenis en cultuur van Vlaanderen niet
heel erg vaak met de Belgische geschiedenis?
Nee, conclusies wil ik helemaal niet trekken. Straf!
is geen politiek
blad. Maar het
is duidelijk
dat het woord
‘identiteit’ heel
erg lijkt op
‘identitair’ en
dan komen we
in een vaarwater
waar
nationaliteit,
islamofobie,
terugkeer
naar historische
waarden,
verdediging
van landsgrenzen
met
alle middelen
een gevaarlijke
cocktail
worden. Niet
dat dit in
Vlaanderen
het geval zal
zijn, maar feit
blijft dat de
vraag om een
canon vanuit politieke hoek komt en dat er dus wel
eens meer achter die vraag kan zitten dan bijvoorbeeld
in Nederland het geval was. Daar kwam de
roep om een canon vanuit een groep historici die
de kennis van de geschiedenis bedroevend vonden:
toch wel een andere insteek. In Denemarken, waar
49