KraamSupport 4 2023

Hét vakblad voor kraamverzorgenden
Jaargang 26
4 | 2023
WIEGENDOOD-
PREVENTIE
Interview Chris
Bergström
MAN WORDT VADER
Stichting Beschermde Wieg
Elke geredde baby
is er één

Heb ik meer eten
nodig als ik
borstvoeding geef?
Goede vraag,
dat kan ik
je vertellen
Antwoorden op eetvragen van ouders vind je bij
het Voedingscentrum.
Als kraamverzorgende herken je bovenstaande vraag waarschijnlijk wel. Neem eens
een kijkje op de website van het Voedingscentrum, speciaal voor kraamverzorgenden.
Daar vind je praktische informatie en gratis ondersteunende materialen om jou als
kraamverzorgende te helpen bij het beantwoorden van vragen van jonge ouders.
Benieuwd geworden? Ga naar www.voedingscentrum.nl/kraamzorg
Benieuwd naar het antwoord op de vraag hierboven?
Scan de QR-code.

INHOUD
Ik… Sandra de Vries
Werken als kraamverzorgende was altijd
Sandra’s droom. ‘Ik ben echter jong moeder
geworden. De combinatie kraamzorg
en jonge kinderen vond ik moeilijk,
daarom koos ik eerst voor een baan in
de kinderopvang. Dat deed ik 18 jaar. Het
bleef echter kriebelen als ik aan kraamzorg
dacht. Uiteindelijk hielp mijn gezin
mij over de drempel.’
08 10 14
Stichting Beschermde Wieg
Soms lees je een bericht dat je hart even
doet stilstaan: ‘Babylijkje gevonden in
vuilniszak’. Stichting Beschermde Wieg
biedt preventieve hulp aan ongewenst
zwangeren én een uiterste noodoplossing.
Directeur Kitty Nusteling: ‘Ook als
betrokken geboortezorgprofessional
moet je vooral niet oordelen.’
Gastro-oesofageale
refluxziekte (GORZ)
Alle baby’s hebben last van reflux: dit
terugstromen van maaginhoud in de slokdarm
wordt ook gastro-oesofageale reflux
(GOR) genoemd. Het is onschuldig, maar
kan wel vervelend zijn. Als dan ook nog de
gewichtstoename achterblijft, de groei van
het kindje vertraagt of het kindje niet wil
eten, dan kan er sprake zijn van GORZ.
Kraamzorg Puck & Co
16
Man wordt vader
20
&verder…
06 Nieuws
Kraamzorg Puck & Co werd in 2015 letterlijk
aan de keukentafel opgestart door
Puck van der Wansem en Simone Mulder.
‘Dat keukentafelgevoel moet blijven,’
benadrukt Puck. Ook nu het kraambureau
15 kraamverzorgenden telt. Er wordt
nog steeds vanuit huis gewerkt, de lijnen
zijn kort en er is een fijne wisselwerking
tussen medewerkers.
Genegeerd worden bij de babywinkel, je
best doen op de k-persklank, angst voor
een rokende kraamverzorgende: in het
nieuwe boek van Chris Bergström lees je
veel anekdotes over de maanden vóór
een zwangerschap, zwanger zijn, beginnend
vaderschap en kraamzorg. ‘Na het
verhaal van vrienden waren we sceptisch,
maar daar was Annie.’
13 Column
18 Ontwikkeling
22 Kennis & vaardigheden
en Ingezonden
4 • 2023 KraamSupport 3

Nutricia voor Professionals
Ons team van voedingskundigen staat
7 dagen per week klaar om te ondersteunen
bij vragen rondom borst- en flesvoeding.
“Met goede ondersteuning
en tips kon de moeder langer
de borst blijven geven.”
Heb je een vraag?
Scan hier en stuur
een appje
0800-022 80 60 (24/7)
www.nutricia.nl
Borstvoeding is de beste voeding.

VAN DE REDACTIE
COLOFON
KraamSupport, hét vakblad voor
kraamverzorgenden, verschijnt
5 x per jaar in gedrukte vorm en
5 x per jaar digitaal.
Vijfentwintigste jaargang,
nummer 4, oktober 2023
Redactieadres
Virtùmedia
Postbus 595
3700 AN Zeist
Tel.: +31 (0)30 - 692 06 77
kraamsupport@y-publicaties.nl
www.kraamsupport.nl
www.virtumedia.nl
Uitgever: Virtùmedia B.V.
Hoofdredactie: Stan Verhaag
Redactie: Sanne Verhoeff
Medewerkers: Ivonne Zijp
Marketing: Rob van der Linden
Tel.: +31 (0)30 - 69 206 77
Advertenties: Cross Media
Nederland, Sam Warner
Tel.: +31 (0)10 - 760 73 21,
E-mail: sam@cross.nl
Ontwerp en vormgeving:
Donna van Kessel, Twin Media, Zeist
Druk: Velhuis Media, Meppel
Abonneeservice
De prijs voor een abonnement in
2023 is € 80,95 per jaar (alleen bij
automatische incasso, verschijnt
10 x per jaar). Instellingen betalen
€ 149,95. Studententarief € 40,-. Voor
een factuur worden € 5,- extra administratiekosten
in rekening gebracht.
Abonnementen kunnen bij ieder
nummer ingaan en worden elk jaar
vernieuwd. Aanmelding kan via
onze website of via de klanten -
service +31 (0)85 - 040 74 00 of
klantenservice@virtumedia.nl
(ook voor vragen over bezorging).
Adreswijzigingen dienen schriftelijk te
worden doorgegeven met vermelding
van de oude en nieuwe adressering en
het nieuwe telefoonnummer.
Opzeggingen dienen schriftelijk met
een termijn van minimaal 2 maanden
voor afloop van de abonnementsperiode
te worden doorgegeven. Lees
hier hoe we met uw persoonsgegevens
omgaan: www.virtumedia.nl/privacystatement
KraamSupport wordt uitgegeven door
Virtùmedia B.V. onder beheer van
Y-Publicaties. Niets uit deze uitgave
mag zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van Virtùmedia B.V.
gebruikt of verveelvoudigd worden.
Voor - informatie die desondanks
onvolledig of onjuist is opgenomen,
aanvaarden auteur(s), redactie en
uitgever geen -aansprakelijkheid.
Man
‘
Hoe leuk is dat, een
man aan het roer
van KraamSupport!’
schreef mijn voorganger
Ingrid Hummel in
het vorige magazine. Nou, Ingrid, dat
moet nog blijken! ;-)
Maar ik ben zeker geen onbekende met
dit prachtige blad. Het is wel even geleden
dat ik voor KraamSupport schreef.
Dat was grofweg in het eerste decennium
van deze eeuw. Zo’n zeventig artikelen
schreef ik in totaal, met name voor
de rubriek ‘Complicaties’. Zelf werd ik
in 2004 en 2005 vader van twee zoons.
Flinke kerels zijn ze inmiddels, dat zul
je begrijpen. Ik herinner me nog dat we
als nieuwbakken ouders worstelden met
borstvoeding. En hoe blij we waren met
alle tips en trics die de kraamverzorgende
ons aan de hand deed. Onmisbare
factor was en is zij in de eerste dagen en
weken.
Dat ontdekte ook Chris Bergström. Hij
werd in 2022 vader en schreef er een
leuk boek over. Onze zeer gewaardeerde
redacteur Sanne Verhoeff interviewde
hem. Kitty Nusteling is op een heel andere
manier bezig met het moederschap. Zij
biedt een oplossing voor radeloze moeders
die zich geen raad weten met hun
baby. En natuurlijk richten we ook weer
de schijnwerper op een gedreven kraamverzorgende.
Deze keer is dat Sandra de
Vries, die laat instroomde in het vak en
nog geen seconde spijt heeft gehad.
Ik vind het erg leuk
om een bijdrage te
leveren aan een fris
en relevant blad
Kraamsupport wordt mede
mogelijk gemaakt door:
Ik vind het erg leuk om een bijdrage te
leveren aan een fris en relevant blad
voor een schitterende beroepsgroep die
steeds in beweging is.
Stan Verhaag
Hoofdredacteur
4 • 2023 KraamSupport 5

NIEUWS
Eigen bijdrage is te hoog
voor lage inkomens
Brancheorganisatie Bo Geboortezorg
ziet dat het aantal gezinnen dat het
minimale aantal uren kraamzorg aanvraagt
– 24 uur in plaats van de 49
waar je recht op hebt – elk jaar toeneemt:
van 8,5 procent in 2019 naar 11,2
procent in 2022. ‘We horen van kraamverzorgenden
uit het hele land dat de te
hoge eigen bijdrage genoemd wordt als
reden om zo min mogelijk kraamzorg te
willen. Je wilt wel luiers en voeding voor
je baby kunnen kopen en als je weinig te
besteden hebt, gaat dat toch voor.’ Dat
beeld herkent Thessa Schmidt, directeur
van Babycare Kraamzorg: ‘Dit probleem
speelt al jaren, maar het wordt nu nijpender.’
Die eigen bijdrage is 4,80 euro per
uur. In een ‘normale’ situatie, waarin je
49 uur kraamzorg krijgt, betaal je dus
235,50 euro; neem je het minimum aantal
uren (24 uur, meestal verdeeld over 3
uur per dag, 7 dagen lang), dan betaal
je 115,20 euro. De eigen bijdrage is voor
iedereen hetzelfde, maar in sommige
gemeenten zijn er speciale potjes voor
mensen die onder het minimum zitten,
zegt Margo van Heerbeek (Bo Geboortezorg).
‘Het is dus afhankelijk van waar
je woont of je de volledige zorg kunt
krijgen of niet.’
Afschaffen van de eigen bijdrage is
een must, zeggen Bo Geboortezorg en
Thessa Schmidt: ‘Afschaffing draagt bij
aan gelijkheid. Dan krijgt iedere baby
dezelfde start. Juist kwetsbare gezinnen
hebben meer zorg nodig, maar kunnen
het vaak niet betalen.’ Margo van
Heerbeek: ‘Er gebeurt op dit moment
van alles om de capaciteit te vergroten
en de zorg anders in te richten. Er komt
een nieuwe manier van indiceren wat
iemand nodig heeft, waardoor de zorg
bij de gezinnen waar het goed loopt
eerder stopt en gaat naar gezinnen
waar het nodig is. Zorg op maat dus. Er
is in onze sector genoeg in beweging.’
Bron: AD
6 KraamSupport 4 • 2023

Veel studenten voor gespecialiseerde
kraamzorgopleiding in Limburg
Er is veel belangstelling voor de nieuwe
gespecialiseerde opleiding tot kraamverzorgende
van ROC Gilde Opleidingen
in Geleen. Eind augustus zijn 36
studenten gestart.
De leeftijd van de studenten is 16/17
jaar en dit schooljaar zijn er twee klassen.
Volgens Gilde Opleidingen is dat
veel voor een nieuwe opleiding. ‘Ook de
markt heeft positief gereageerd.’ Voor
het opzetten van de studie werkt Gilde
samen met Geboortezorg Limburg, LieV
Kraamzorg Limburg, Kraamcentrum
Echt, Cicogna Kraamzorg Limburg en
KraamZus Kraamzorg.
‘We kregen signalen dat er een nijpend
tekort aan kraamverzorgsters is,’ vertelt
docent Simone Meijers. ‘Daarom heeft
Gilde het initiatief genomen om een
nieuwe driejarige opleiding te starten.’
Gilde is het enige ROC in Limburg met
een gespecialiseerde kraamopleiding.
Bij de huidige opleiding, Verzorgende IG,
komen studenten pas in hun derde jaar
in aanraking met kraamzorg.
Het beroep is al lang niet meer te vergelijken
met vroeger, zegt directrice Kirsten
Geach-van Kollenburg van Kraamcentrum
Echt: ‘Het niveau is de laatste jaren enorm
omhoog geschroefd. Van een kraamverzorgende
wordt verwacht dat ze een stukje
psychologie en anatomie kent, maar ook
het medische gedeelte is belangrijk: gaat
het goed met de moeder, verliest ze niet te
veel bloed en hoe doet de baby het?’
Volgend schooljaar wordt de opleiding
ook aangeboden in Venray (85 kilometer
ten noorden van Geleen). Hiervoor zoekt
Gilde contact met organisaties in het
noorden van de provincie. De hoop is
dat het tekort aan kraamverzorgenden
in Limburg met de nieuwe opleiding over
een paar jaar is opgelost.
Bronnen: Skipr, 1limburg.
Website van Gilde Opleidingen voor de opleiding kraamverzorgende.
4 • 2023 KraamSupport 7

IK
Sandra
de Vries
Tekst: Sanne Verhoeff
Foto’s: Ivonne Zijp
Sandra, hoe ben jij in de kraamzorg
terechtgekomen?
Werken als kraamverzorgende was altijd mijn droom. Ik ben
echter jong moeder geworden; ik was twintig. De combinatie
kraamzorg en jonge kinderen vond ik moeilijk, daarom heb
ik eerst gekozen voor een baan in de kinderopvang. Dat heb
ik achttien jaar gedaan. Het bleef echter kriebelen als ik aan
kraamzorg dacht. Uiteindelijk heeft mijn gezin mij over de
drempel geholpen, zelf bleef ik twijfelen.
Waarover twijfelde je?
Om kraamverzorgende te worden,
moest ik weer naar school, maar ik
dacht: ‘Hoe ga ik dat doen?’. Ik ben
niet zo handig met de computer en ik
zag op tegen het maken van huiswerk
en verslagen. Mijn kinderen beloofden
mij te helpen als het nodig was.
Uiteindelijk is het mij heel erg meegevallen.
Ik was heel gemotiveerd. De
eenjarige opleiding was fantastisch.
Wat vind je zo mooi aan de kraamzorg?
Het is mooi om iets voor gezinnen te kunnen betekenen, ze handvatten te geven
om het vol vertrouwen zelf te kunnen. Soms kom ik bij een nieuw gezin waar
de ouders met de handen in het haar zitten. Het is mooi om ze te zien groeien
in hun ouderrol. Daarom vind ik het stiekem het allerleukst om bij een gezin te
kramen dat net een eerste kindje heeft gekregen. Deze ouders kun je echt verder
helpen. Het leukst is om van begin tot eind bij een gezin te zijn. We streven naar
maximaal één wissel, maar dit is niet altijd mogelijk bij een thuisbevalling.
8 KraamSupport 4 • 2023

Hoe ziet jouw contract eruit?
Ik werk in principe 104 uur in de maand, meestal is het
iets meer. Na de zorg ben ik drie tot vier dagen vrij, het
ligt eraan hoe druk het is. Daarna ben ik weer beschikbaar.
Ik krijg, zo nodig, altijd een appje van het kraambureau
met de mededeling ‘Ik ga je vandaag niet bellen’.
Dan weet ik dat ik nog een extra dagje vrij heb. Dat
werkt heel fijn. Sowieso is het fijn om bij een kleinschalig
kraambureau te werken, ik voel mij nooit een nummer.
Daarbij is Puck [directrice bij Puck & Co, red.] een kei in
de planning. Ik doe ook intakes bij de mensen thuis.
Sandra de Vries
Leeftijd: 48
Opleiding: De Bakermat
Werkervaring: Zes jaar
Kinderen: Twee zoons van 24 en 27
Hobby’s: Lezen, fietsen, wandelen met
de hond, op vakantie gaan
Kramen bij een eerste
kindje vind ik stiekem
het allerleukst
Heb je ook wel eens iets naars
meegemaakt?
Ja, ik heb meegemaakt dat een kindje bij een
thuisbevalling nagenoeg levenloos ter wereld
kwam. Ik heb het kindje gereanimeerd en gelukkig
is het goed afgelopen. Het was een heftige
situatie, ik heb gedaan wat ik kon. Achteraf
kwam de schrik pas. Als kraamverzorgende krijg
je talloze scholingen, ook deze situatie komt aan
bod. Niemand hoopt het in de praktijk mee te
maken. Ik heb gelijk het kraambureau waar ik
werk [Kraamzorg Puck & Co, red.] gebeld. Hier
vond ik gelukkig een luisterend oor.
Heeft het kraambureau jou goed geholpen na
deze ervaring?
Zeker, het is een kleinschalig kraambureau en de lijnen zijn kort. Ik
was bang dat ik na deze ervaring niet meer bij een thuisbevalling
durfde te zijn als er te lang tussen zou zitten. Daarom heb ik aangegeven
dat ik het liefst weer zo snel mogelijk bij een thuisbevalling
wilde zijn. Ik had er gelijk drie in een week! Dit heeft mij echt geholpen.
Nog steeds vind ik thuisbevallingen heel speciaal om mee te
maken, het is zo’n intiem moment in een gezinssituatie. Het enige
kleine nadeel is dat thuisbevallingen vaak ’s nachts beginnen.
Wat vind jij van de huidige
ontwikkelingen in de
kraamzorg?
Ik denk wel dat kraamzorg gaat
veranderen en dat er meer kraamzorg
op maat wordt aangeboden,
wat soms neerkomt op het minimale
aantal uren zorg. Ik ben ook weleens
bij gezinnen waarvan ik denk: ‘Dat
zou best wat minder kunnen’. Ik
merk ook dat tegenwoordig ook de
vaders veel meer thuis zijn; broertjes
of zusjes gaan vaker naar de
opvang.
Hoe denk je dat gezinnen
jou omschrijven?
Wat ik vaak terug hoor is: ‘Je was er,
maar toch ook weer niet.’ Ik ben er
wanneer het nodig is, maar ik blijf
ook op de achtergrond. Een gezin
moet immers ook zelf leren en ontdekken
hoe het is om ouder te zijn.
Daarbij willen ze echt niet steeds op
de vingers gekeken worden. Daarnaast
vinden ouders mij zorgzaam,
vriendelijk en hulpvaardig. Ik geef
bijvoorbeeld goede handvatten om
de borstvoeding te laten slagen.
4 • 2023 KraamSupport 9

Stichting Beschermde Wieg
Elke geredde
baby is er één
Soms lees je een bericht dat je hart even doet stilstaan: ‘Babylijkje gevonden in
vuilniszak’. Stichting Beschermde Wieg biedt preventieve hulp aan ongewenst
zwangeren én een uiterste noodoplossing. Directeur Kitty Nusteling: ‘Ook als
betrokken geboortezorgprofessional moet je vooral niet oordelen.’
Tekst: Sanne VerhoeffDe cijfers op de website van het
Nederlands Instituut voor de
Documentatie van Anoniem
Afstanddoen (NIDAA) zijn kil.
Van 2006 tot heden zijn er in
Nederland 19 kindjes te vondeling gelegd en 48
babylijkjes gevonden. De meest recente is Mirjam
van Lekkerkerk (3 maart 2023), vernoemd naar
de plek waar het meisje gevonden is.
Niet op een roze wolk
Helaas bevalt niet iedereen op een roze wolk.
Stichting Beschermde Wieg probeert er alles aan
te doen om te voorkomen dat baby’s onbeschermd
en op een onveilige plek worden achtergelaten,
met resultaat. Zonder oordeel over moeder, vader
en de situatie wil de stichting deze groep zorgmijdende
zwangeren bereiken en helpen.
Beschermde Wieg is opgericht in 2014 door
Barbera Muller. Zij is ook oprichter van Stichting
het Babyhuis: een initiatief dat sinds 2013
opvang, behandeling en begeleiding biedt aan
(aanstaande) moeders om hen te ondersteunen
bij het moederschap. Beschermde Wieg-directeur
10 KraamSupport 4 • 2023

mand te spreken als zij dit echt niet wil. Juist die
anonimiteit is zo belangrijk om deze groep zorgmijdende
zwangeren te bereiken. In het bedje
ligt wel een formulier klaar waarop de moeder
gegevens kan achterlaten. Dit is belangrijk voor
de baby, omdat hij of zij dan later weet wie de
moeder is. Er ligt ook een brief voor de moeder
met belangrijke informatie voor haar.
Een kamertje waar radeloze
moeders hun kindje veilig kunnen
achterlaten
Kitty Nusteling is vanaf het begin betrokken bij
Beschermde Wieg. Dankzij deze stichting kent
ons land inmiddels tien Beschermde Wiegkamers,
waar het veilig achterlaten van een kindje
mogelijk is. De stichting is in gesprek met diverse
ziekenhuizen met als doel om in elke regio een
Beschermde Wiegkamer te realiseren.
Anonimiteit is belangrijk
Hoe werkt het? Een Beschermde Wiegkamer is
letterlijk een kamertje waar radeloze moeders
hun kindje veilig kunnen achterlaten. Na contact
met de stichting kunnen ze zelf de deur openen
en de kamer ingaan. Hier staan een ledikantje
en een stoel, de moeder kan even bijkomen. Op
een poster staat uitgelegd welke stappen de moeder
kan nemen. Naast de poster is een intercom
en wanneer de moeder hierop drukt, komt een
medewerker van Beschermde Wieg naar haar toe.
De moeder hoeft haar naam niet te zeggen als zij
dit echt niet wil, ze kan er zelfs voor kiezen nie-
Omstreden
Kitty vertelt: ‘Bij de oprichting van deze stichting
waren we omstreden. Het is strafbaar je kindje
in hulpeloze toestand achter te laten. Vóór de
oprichting van Beschermde Wieg gebeurde dit
vier tot zes keer per jaar. Het achterlaten van een
kindje in onze kamers is echter niet strafbaar. Het
kamertje heeft beveiligingsvoorzieningen waardoor
medewerkers en ziekenhuizen altijd direct
weten wanneer een kindje wordt achtergelaten.
Zo kan er direct zorg worden geboden.’ In deze
omstandigheden is er dus geen sprake meer van
te vondeling leggen en wordt het kindje niet hulpeloos
achtergelaten. Zo biedt Beschermde Wieg
radeloze moeders een veilige plek. De hulp is er
ook op gericht om de vrouw te bewegen alsnog
voor haar kindje te zorgen, of in ieder geval haar
gegevens over haar identiteit achter te laten.
Kraamzorg
Beschermde Wieg helpt niet alleen baby’s, maar
ook de moeders. Het is een non-profitorganisatie
die geen geloof aanhangt. Kitty: ‘We zijn oordeelloos
richting moeders in nood. Per jaar zijn
er zo’n tweeduizend moeders die onze stichting
benaderen. Uiteindelijk hebben ongeveer zeventien
moeders een voornemen tot afstand doen.’
In de procedure die daarop volgt, komt soms ook
kraamzorg om de hoek kijken. In eerste instantie
gaat het kindje drie maanden naar een ‘neutraal’
gezin: een familie die geen adoptiewens heeft
maar tijdelijk voor het kindje zorgt. In deze drie
maanden kan de moeder bij het kindje op bezoek
gaan. Kitty: ‘Als ouders terugkomen op de adoptiewens,
dan is dit meestal binnen drie maanden.’
Kraamzorg wordt aangevraagd voor hulp in het
4 • 2023 KraamSupport 11

juist omdat ze een veilig alternatief zoeken. Zonder
oordeel hulp bieden is echt heel belangrijk,
het enige dat wij vragen is een liefdevol hart. De
vrouwen die bij ons aankloppen, komen uit alle
lagen van de bevolking. Ze zijn jong én oud. Wat
veel mensen misschien niet verwachten, is dat
de groep studenten die bij ons aanklopt ook best
groot is.’ De redenen waarom moeders hun kindje
achterlaten zijn divers. Denk aan de noodzaak
anoniem te blijven om het eigen leven en dat van
het kindje te beschermen; angst voor verstoting;
het verlies van eerder geboren kindjes of schaamte
bij bekendwording van de zwangerschap. Het
komt ook voor dat moeders getraumatiseerd zijn
door hulpverleners in het verleden, of niet verzekerd
zijn.
Kitty Nusteling
tijdelijke gezin, of voor zorg bij de net bevallen
moeder. Als een moeder alsnog besluit voor haar
kindje te zorgen na afstand gedaan te hebben, is
er geen kraamzorg die vergoed wordt. Beschermde
Wieg draagt dan zorg voor de kosten. ‘Natuurlijk
kan ook een kraamverzorgende moeders wijzen
op onze stichting, bijvoorbeeld als zij tijdens
de kraamweek ziet dat de moeder twijfels heeft
en zich zorgen maakt over de situatie.’
Zonder oordeel
Volgens Kitty is het heel belangrijk dat geboortezorgprofessionals
die terechtkomen in een
dergelijke situatie niet ‘framen’ ofwel een oordeel
klaar hebben. ‘Denk niet alleen dat het heel zielig
is voor zo’n kindje,’ zegt Kitty Nusteling. ‘Het is
goed om te bedenken dat het een daad van liefde
en zorg is dat deze moeders een goede en veilige
plek zoeken voor hun kindje. Dit doen moeders
Groot hart
Waarom Kitty zich zo hard maakt voor deze moeders
en hun kindjes? ‘Ik heb een groot hart voor
kinderen, ik heb er zelf vijf. Ik ben mij bewust
van het feit dat het niet voor iedereen vanzelfsprekend
is om op een roze wolk te bevallen. Mijn
hart ligt bij al die moeders die denken dat ze niemand
hebben, zij kunnen altijd bij ons terecht. Al
redden we maar één baby. Als Beschermde Wieg
kunnen wij echt het verschil maken. Als de wens
er is om zelf voor het kindje te zorgen, doen wij
er alles aan om de situatie te veranderen zodat
dit mogelijk wordt.’
Voor een klein deel van het werk van de keuzehulp krijgt
Stichting Beschermde Wieg subsidie. Voor de hieruit
voortvloeiende hulpverlening is de Stichting Beschermde
Wieg afhankelijk van donaties van particulieren en fondsen.
Het geld is hard nodig. Meer weten? Neem eens een
kijkje op www.beschermdewieg.nl
Niet meer alleen
Niemand wist van mijn zwangerschap af. Hoe
langer ik wachtte, hoe groter mijn probleem
werd. Drie maanden surfte ik het internet af en
steeds kwam Beschermde Wieg naar voren.
Uiteindelijk durfde ik te bellen. De medewerker
luisterde, zag mij als mens en gaf mij niet op mijn
kop. Ze was echt bezorgd om mij en wilde het
beste voor mij en mijn kind. Dat ik mijn geheim
deelde, was een grote opluchting. Ik stond er
niet langer alleen voor.
Bron: beschermdewieg.nl
12 KraamSupport 4 • 2023

COLUMN
Conny Markgraaf is zelfstandig kraamverzorgende bij
Kraamverdieping en auteur van het boek ‘Ik ben er … wat nu’.
Ze staat al vele jaren aan de wieg van nieuw leven en
deelt haar ervaringen met de lezers van KraamSupport.
De baas in huis
‘
Mag ik je een persoonlijke vraag
stellen?’ De vraag aan vader is
eruit voor ik er erg in heb. Het
lijkt of de temperatuur in huis
plots oploopt. We zitten aan
de beschuit met muisjes op een rustige zevende
kraamdag, zonder visite.
Wat hieraan voorafging? Sinds een half uur ben ik
getuige van een ietwat komische strijd tussen vader
Dave en zijn zoontje Daan van bijna vier. Het lijkt
alsof zoonlief alles uit de kast haalt om zijn ouders
te irriteren. ‘Daan, je hebt net twee snoepjes en een
beschuit gekregen, nu is het klaar!’ De ouders zitten
beiden op het puntje van hun stoel (is dat voor
moeder niet pijnlijk met die knip?). Mama houdt
zich afzijdig, maar ik zie aan haar lichaamstaal dat
ze er helemaal klaar mee is.
Ik staar zwijgend naar een stampvoetende, krijsende
kleuter. ‘NEE,’ roept hij nog eens. Tranen rollen
nu over zijn wangen. Wat een kracht en doorzettingsvermogen.
Wie gaat dit spelletje winnen? Ik
vermoed dat het deze kleine jongen met zijn blonde
krullen en mooie felblauwe ogen is. Papa gaat overstag.
‘Nog één snoepje dan!’ Daan antwoordt direct:
‘Nee, ik wil twee snoepjes!’ Heeft papa door dat
deze strijd helemaal niet om een snoepje gaat?
Deze week heb ik respect gekregen voor het oneindige
geduld van vader. Hij loopt elke dag op zijn
tenen voor zijn zoon. Meerdere malen excuseert
hij zich voor het gedrag van Daan. De eerste nachten
heeft hij nauwelijks geslapen, maar Dave blijft
beweren dat het goed gaat. Dag en nacht houdt
hij alle ballen in de lucht. Hij wil moeder, baby en
Daan blij en tevreden houden. Daarnaast wil hij
ook nog voor mij zorgen. ‘Lust je een bakkie koffie,
Conny?’ Ik maak een kopje voor hem, zodat hij
even rust heeft. Zijn vrouw Lia heeft mij vanmorgen
in vertrouwen genomen. Ze maakt zich zorgen.
‘Hij is zo moe, Conny.’ Ik vraag of haar man openstaat
voor suggesties. Dat vindt ze het proberen
waard.
Dave gaat uitgeput naast zijn vrouw zitten en ik
stel mijn persoonlijke vraag. Hij wil heel graag mijn
mening weten over het gedrag van Daan. ‘Weet jij
wie hier de baas in huis is, Dave?’ Hij vraagt wat
ik bedoel. ‘Jouw lieve zoon Daan is hier deze week
de baas in huis. Die taak wil hij dolgraag kwijt.
Daarom daagt hij jou uit, hij wil dat jij de leiding
pakt. Hij merkt dat je bang bent voor zijn heftige
emoties. Daan voelt zich als een stuurloos schip op
open zee, want hij is zijn rots in de branding kwijt.
Dat ben jij, Dave. Daarom blijft hij het onmogelijke
vragen. Het maakt Daan echt niet uit of hij nu twee
of vijftig snoepjes krijgt. Hij wil zijn krachtige,
standvastige papa terug. Laat hem maar razen en
boos zijn, maar blijf bij je standpunt.’
Op dag acht is Daan niet meer bij papa weg te
slaan.
Meer weten over Conny? Kijk op haar website:
www.kraamverdieping.nl
Ik staar zwijgend
naar een stampvoetende,
krijsende kleuter
KraamSupport 13

COMPLICATIES
Gastro-oesofageale
ref luxziekte (GOR Z)
Alle baby’s hebben in meer of mindere mate last van reflux: dit terugstromen
van maaginhoud in de slokdarm wordt ook gastro-oesofageale reflux (GOR)
genoemd. Het is onschuldig, maar kan wel vervelend zijn voor de baby en zijn
omgeving. Als dan ook nog de gewichtstoename achterblijft, de groei van het
kindje vertraagt of het kindje niet wil eten, dan kan er sprake zijn van GORZ ofwel
gastro-oesofageale refluxziekte.
Tekst: Sanne Verhoeff
In deze rubriek komt telkens een
complicatie aan de orde die in het
kraambed kan optreden. KraamSupport
raadt je aan altijd de verloskundige of
huisarts in te lichten en te overleggen over
de gewenste behandeling.
GOR komt voor bij
ongeveer de helft van
de pasgeborenen,
meestal verdwijnt
het weer in de eerste
levensmaanden. Reflux wordt meestal
veroorzaakt doordat de onderste slokdarmkringspier
(het maagklepje) zich
ontspant. Het kan meerdere keren per
dag optreden bij gezonde zuigelingen,
maar ook bij kinderen en volwassenen.
Het is een manier om ingeslikte lucht
uit de maag te ventileren, bijvoorbeeld
door het laten van een boer. Niet voor
niets is het gebruikelijk om kindjes na
de voeding even op de rug te kloppen,
zo raken zij die ingeslikte lucht weer
kwijt. Alle lucht die de baby uit boert,
komt niet in de darmen en kan zowel
het spugen als krampjes verminderen.
Ouders kunnen de baby ook tijdens de
voeding al een keer laten boeren.
Oorzaken reflux
Bij baby’s is de onderste slokdarmkringspier
nog niet helemaal ontwikkeld,
waardoor hij nog niet helemaal goed
werkt. Ook de maag is nog niet volgroeid.
Daarom kan de voeding gemakkelijker
terug de slokdarm instromen.
De kringspier is volgroeid als een
kindje ongeveer achttien maanden oud
is. Als een baby last heeft van reflux,
worden de klachten vanaf dat moment
meestal vanzelf minder. Reflux kan verergeren
door: druk gedrag na het voeden,
roken in het bijzijn van de baby, te
veel voeding. Ook door spanning kunnen
refluxklachten verergeren. Dit kan
bijvoorbeeld het geval zijn als de baby
opgenomen is geweest, te vroeg geboren
is of als ouders veel last hebben van
stress en spanningen. De baby reageert
immers ook op spanningen van de
mensen om zich heen.
Refluxziekte
Er is sprake van GORZ (refluxziekte)
als de terugvloed van de maaginhoud
leidt tot hinderlijke klachten en/of complicaties.
Klachten die dan bij baby’s
voorkomen zijn onder andere spugen,
prikkelbaarheid, overmatig huilen en
het weigeren van voedsel. Het kan ook
klachten aan de luchtwegen geven zoals
hoesten, irritatie van de luchtwegen en
problemen met de ademhaling. Ook het
spugen van sliertjes bloed kan een symptoom
zijn. Bij negentig procent van de
zuigelingen verdwijnen de symptomen
vanzelf vóór hun eerste levensjaar. Van
de kinderen waarbij de klachten niet
vanzelf overgaan, heeft tachtig procent
een achterliggende aandoening. Denk
hierbij aan obesitas, een middenrifbreuk
of een verstandelijke beperking.
Symptomen
Wanneer een baby reflux heeft, is dat
te herkennen aan de volgende symptomen:
spugen, overstrekken, veel
slikken, zuur ruiken uit de mond en
kokhalzen. Meestal veroorzaken deze
klachten geen problemen en heeft de
baby er weinig last van. Als de baby
goed groeit, alleen maar spuugt en er
verder geen last van lijkt te hebben,
is verdere behandeling niet nodig. Als
ouders het idee hebben dat hun kindje
wel veel last heeft van reflux, of als
de klachten erger worden, dan is het
verstandig hen aan te raden om dit met
de huisarts of de arts op het consultatiebureau
te bespreken.
Diagnose refluxziekte
Bij een baby is het vaak moeilijk vast te
14 KraamSupport 4 • 2023

stellen, stelt de arts ouders vragen
over de klachten en de groei van de
baby. Daarna vindt eventueel aanvullend
onderzoek plaats in de vorm van
röntgenfoto’s. Als de arts refluxziekte
vermoedt, bespreekt hij samen met de
ouders de behandelopties en eventueel
verwijst hij door naar een kinderarts.
Als een baby behandeld wordt voor
refluxziekte, wordt een aantal stappen
doorlopen. Zo wordt de voeding gedurende
twee weken ingedikt met johannesbroodpitmeel.
Als dit te weinig
effect heeft en de klachten ernstig zijn,
wordt de verdikte voeding gestopt en
begonnen met een proefbehandeling.
In dat geval krijgt de baby twee tot vier
weken medicijnen. Het is een proefbehandeling,
omdat uit onderzoek is
gebleken dat medicijnen bij de meeste
kinderen met refluxziekte niet helpen.
Als na drie maanden de klachten niet
verdwenen zijn, wordt de baby eventueel
doorverwezen naar een kinderarts.
Tips voor het omgaan met reflux
Er zijn een paar dingen die ouders zelf kunnen doen om de refluxklachten
van hun kindje te verminderen.
Zorg bij borstvoeding voor een goede aanlegtechniek, waarbij het kindje zo
min mogelijk lucht binnenkrijgt. Met veel lucht in de maag, is de kans op het
terugstromen van voeding hoger.
Laat ouders bij het geven van flesvoeding de fles goed kantelen tijdens het
drinken, zodat de speen continu gevuld blijft met melk. Ook wordt zo voorkomen
dat de baby te veel lucht binnenkrijgt. Er zijn ook speciale flessen die
hierbij helpen.
Het is niet voldoende bewezen dat het verhogen van het hoofdeinde helpt bij
reflux. Wel is het zinvol om ouders aan te raden erop letten dat het matrasje in
ieder geval niet met het hoofdeinde iets omlaag ligt.
stellen of er sprake is van refluxziekte.
Het is namelijk moeilijk om erachter
te komen hoe hinderlijk de klachten
zijn. De arts moet afgaan op informatie
van ouders/verzorgers van het kindje.
‘Mondjes teruggeven’ en huilen na de
voeding wordt door ouders vaak geassocieerd
met iets wat pijn doet, zoals
zuur. Het hoeft echter niet direct op
refluxziekte te wijzen. Om dit vast te
Houdingadvies
Bij refluxziekte worden ook wel
houdingadviezen gegeven. Zo is het
belangrijk dat ouders hun kindje na
de voeding goed rechtop houden. Er is
veel onderzoek gedaan naar de optimale
positie van een baby. Het is echter
niet bewezen dat verhoging van het
hoofdeinde effectiever is dan een horizontale
positie. Vanwege de veiligheid
(wiegendood) geldt sowieso voor alle
kinderen onder de achttien maanden
dat slapen in rugligging het veiligst is.
Het voor langere tijd (half) rechtop
zetten in Maxi-Cosi of wipstoeltje
wordt zelfs afgeraden, omdat dit niet
goed is voor de ontwikkeling van
een baby. Hij moet immers vrij leren
bewegen op een platte ondergrond.
Ook voor baby’s die veel spugen is het
belangrijk om af en toe op de buik te
spelen.
Bronnen: Nederlands Huisartsen Genootschap,
Medisch Spectrum Twente, 24baby.
nl, Maag Lever Darm Stichting (mlds.nl),
Gezondheidsraad.
4 • 2023 KraamSupport 15

HET KRAAMBUREAU
Kraamzorg
Puck & co
Kraamzorg Puck & Co werd in 2015 letterlijk
aan de keukentafel opgestart door
Puck van der Wansem en Simone Mulder.
‘Dat keukentafelgevoel moet blijven,’
benadrukt Puck. Ook nu het kraambureau
is uitgegroeid tot een bedrijf met
vijftien kraamverzorgenden. Er wordt
nog steeds vanuit huis gewerkt, de lijnen
zijn kort en er is een fijne wisselwerking
tussen alle medewerkers.
Tekst: Sanne Verhoeff
Kun je iets vertellen over de oprichting van
Kraamzorg Puck & Co?
Ik ben zo’n 25 jaar werkzaam in de geboortezorg,
terwijl ik ooit begonnen ben in de horeca. Daarna
ging ik aan de slag als planner bij een kraambureau,
dat vond ik verschrikkelijk. Ik heb tijdelijk in
de gezinszorg gewerkt en daarna een opleiding tot
kraamverzorgende gevolgd. Ik ben direct als leerling-zzp’er
aan de slag gegaan in de kraamzorg en
op een gegeven moment kwam ik Simone tegen,
de ‘Co’ in Puck & Co. We hadden een fijne klik en
een goede samenwerking. Toen het begon te rommelen
in het zzp-wereldje, besloten we samen dit
kraambureau te beginnen. Simone heeft de naam
bedacht: Puck is goed te onthouden en daarnaast
betekent het ook “klein kaboutertje”. Wat ik zelf
erg leuk vind: het vogeltje in ons logo is ooit getekend
door mijn inmiddels overleden vader. Zo’n
driekwart jaar werkten Simone en ik samen, daarna
hebben we ons eerste personeel aangenomen.
Vanaf dat moment groeiden we snel door.
Waar staan jullie voor?
We willen persoonlijke zorg bieden. Gezinnen
bevinden zich in een kwetsbare periode en die
persoonlijke benadering is fijn. Ik vind het bijvoorbeeld
prettig als mensen mij bij de voornaam
kunnen noemen. Daarbij staan we voor transparantie
en het maken van goede, duidelijke afspraken.
Zo beloven wij gezinnen niet dat er maar
één kraamverzorgende aan het bed komt, dat is
niet meer van deze tijd. We proberen hooguit één
wissel te realiseren, met uitzondering van een
partus.
Was dit moeilijk om los te laten?
Ja, we hebben best een beetje pijn in onze buik
gehad van de keuze om toch een wissel te gaan
inbrengen. Het is ons echter honderd procent
meegevallen. Twee gezichten in de kraamweek
hoeft helemaal niet erg te zijn, nu heb je het beste
van twee kraamverzorgenden. Bovendien zijn
onze kraamverzorgenden nu meer uitgerust en
zijn de weekenden beter verdeeld.
Jullie noemen jezelf een ‘kleinschalig’
kraambureau, wat is jouw definitie hiervan?
We zijn nu met vijftien kraamverzorgenden, waar-
16 KraamSupport 4 • 2023

Puck van
der Wansem
Functie: Directeur/eigenaar
Organisatie: Kraamzorg Puck & Co
Klanttevredenheidscijfer: Keurmerken:
Aangesloten bij Bo Geboortezorg, SBB
erkend leerbedrijf, ISO-gecertificeerd
Website: www.kraamzorgpuckenco.nl
Puck van der Wansem (rechts) en
Simone Mulder.
Ik houd mijn hart
vast voor de toekomst
onder één leerling. We blijven graag kleinschalig,
want alleen zo kunnen we het ‘keukentafelgevoel’
behouden. Toch is het lastig de juiste balans te vinden.
Soms moet je iets groter worden omdat alles
nu eenmaal duurder wordt. We willen nog een klein
beetje groeien. Het zou fijn zijn als nog twee collega’s
zich bij ons aansluiten. We willen een team
van maximaal twintig kraamverzorgenden. Anders
wordt het moeilijk om alle verhalen te onthouden
en raken we ons persoonlijke karakter kwijt.
Hoe kijk je aan tegen de huidige berichten
in de media over de ontwikkelingen in de
kraamzorg?
Ik heb veel moeite met de onrust die er is. Ik houd
mijn hart vast voor de toekomst. Willen we echt
naar maximaal drie uur zorg? Gaan wij straks niet
naar wijkzorg toe, met een weegschaal onder de
arm? Dat zou ik heel jammer vinden, want dan
onderschat je ons vak. Kraamzorg is echt meer
dan meten en wegen. Aan de andere kant wordt er
op medisch gebied juist steeds meer van ons verwacht,
terwijl de uren worden weggesnoept. Ook
wordt erover gesproken om samen met gezinnen
te kijken wat er nodig is. Is het verstandig gezinnen
meer regie te geven? Ik ben bang dat gezinnen
die het meest op hun strepen gaan staan dan de
meeste zorg krijgen, zo werkt dat vaak.
Hoe gaan jullie om met de tekorten in de
kraamzorg?
Hier in de regio (Den Haag/Delft) zijn we heel
fanatiek bezig om die tekorten met elkaar op te
vangen. Het kan voorkomen dat een kraamverzorgende
van ons bij een ander kraambureau
wordt ingezet. ‘Een gezin zonder zorg is geen
optie’: dat is onze gezamenlijke stelling. Persoonlijk
probeer ik mij er hard voor te maken onze
cliënten goed in te lichten. Zo vertellen we onze
gezinnen altijd dat er bij piekdrukte kans is op
minder zorguren omdat de zorg verdeeld moet
worden. Over het algemeen hebben cliënten hier
begrip voor.
Sta jij zelf ook nog wel eens aan het bed, als
directeur van Kraamzorg Puck & Co?
Ja, af en toe. Deels om feeling met het vak te houden,
deels ter ondersteuning van onze medewerkers.
Het blijft mooi om bij een bevalling te zijn,
al is het ook pittig omdat het meestal ’s nachts is.
Wat wel jammer is: veel gezinnen hebben liever
geen kraamverzorgende in opleiding bij het bed,
dat maakt het soms lastig om nieuwe mensen op
te leiden.
4 • 2023 KraamSupport 17

ONTWIKKELING
Gesprekstool helpt bij
meldcode-dilemma’s
Als professional kun je te maken krijgen met een signaal of vermoeden
van kindermishandeling of huiselijk geweld. Er is een meldcode, maar niet
iedereen is goed op de hoogte van de theorie en de uitvoering is niet
altijd makkelijk. Daarom ontwikkelde Augeo Foundation een handig hulpmiddel
om met elkaar te praten over de meldcode.
Tekst: Sanne Verhoeff
Illustratie: Mirjam Boom
‘
De gesprekstool In
gesprek over meldcodedilemma’s
is een
manier om de meldcode
Huiselijk geweld
en kindermishandeling blijvend onder
de aandacht te brengen’, aldus Edith
Geurts, inhoudsdeskundige bij Augeo
Foundation. Dit is een particuliere
stichting die wil dat kinderen veilig
en veerkrachtig opgroeien. Het doel:
zoveel mogelijk professionals van
informatie en tools voorzien. Bij Augeo
wordt kennis van ervaringsdeskundigen,
wetenschappers en professionals
gebundeld. Met die kennis ontwikkelt
de foundation online cursussen, voorlichtingsmaterialen,
kennissessies en
praktische hulpmiddelen.
Kennis is belangrijk
Volgens Edith is kennis over het werken
met de meldcode Huiselijk geweld
en kindermishandeling enorm belangrijk.
Die code bestaat uit een stappenplan,
bedoeld om professionals te
helpen om eerder en beter te handelen
als zij een vermoeden hebben van kindermishandeling
of huiselijk geweld.
Dit moet zorgvuldig gebeuren. ‘Per
jaar maken zo’n 120.000 kinderen en
200.000 volwassenen ernstig huiselijk
geweld mee – en dat zijn alleen de
geregistreerde cijfers. De kans dat professionals
in hun contact met kinderen
en ouders wel eens te maken krijgen
met vermoedens van huiselijk geweld
is groot. Het is dus belangrijk de meldcode
te kennen.’
Theorie versus praktijk
De gesprekstool is ontwikkeld in het
kader van een groter project. Edith:
‘We hebben een enquête gestuurd naar
professionals in Nederland en hen
gevraagd welke dilemma’s zij ervaren
bij het toepassen van de meldcode.
Binnen de kortste keren ontvingen we
vele reacties. Ook uit de kraamzorg
kregen we zo’n driehonderd reacties.’
Wat bleek? Er is nog veel onduidelijkheid
en onzekerheid over de meldcode,
dit staat het handelen in de weg. Ook
Edith erkent dat het handelen bij vermoedens
van kindermishandeling of
huiselijk geweld lastig is: ‘Er komen
tenslotte veel emoties bij kijken.’
Kraamzorg
Uit de reacties die Augeo Foundation
heeft ontvangen van kraamverzorgenden
vielen enkele zaken op. Kraamverzorgenden
zijn veelal bang om mensen
ten onrechte te beschuldigen (zie ook
kader). Daarmee hangt samen dat
als zij iets signaleren, ze het moeilijk
vinden om het gesprek met ouders te
voeren. Volgens de inhoudsdeskundige
van Augeo Foundation is een belangrijke
eerste stap van de meldcode:
objectief bespreken wat de zorgen
zijn. Vanuit oprechte belangstelling en
objectieve observatie kan een kraamverzorgende
veel bespreekbaar maken.
‘Als kraamverzorgende heb je een
voorsprong ten opzichte van andere
professionals. Je bent meerdere dagen
in een gezin dat zich in een bijzondere
en kwetsbare periode bevindt. Je ziet
veel. Dit maakt de situatie ook lastig,
juist omdat je zo dicht bij een gezin
bent’, aldus Edith.
Niet alleen
Wat volgens haar ook meespeelt, is
dat kraamverzorgenden zich eenzaam
kunnen voelen in een gezin. Terwijl
ook de verloskundige, de huisarts en
de jeugdgezondheidszorg betrokken
zijn. Een kraamverzorgende hoeft
haar zorgen dus niet alléén op zich
te nemen, maar kan die met andere
betrokken partijen bespreken. ‘Soms
laten zij zich ten onrechte afschepen
door bijvoorbeeld een verloskundige
die zegt dat het allemaal wel meevalt.
18 KraamSupport 4 • 2023

Het is belangrijk te vertrouwen op je
eigen observaties. Als kraamverzorgende
zie je nu eenmaal veel meer
in een gezin dan een verloskundige.
Wanneer je denkt dat er niemand is die
naar jouw zorgen luistert, kun je altijd
– zonder de gegevens van een gezin te
noemen – Veilig Thuis bellen.’
Aan de slag met vraagstukken
De brede uitvraag van Augeo Foundation
heeft geleid tot de uitvoerige website
augeo.nl/wijzer-met-de-meldcode.
Hier vinden bezoekers veel informatie
in de vorm van – onder andere – praktijktips
van professionals, oefeningen
en een themamagazine. Als extra
onderdeel is hier de gesprekstool aan
toegevoegd. In de tool kun je kiezen
uit twaalf vraagstukken waarmee je
aan de slag wilt gaan. Je kunt filteren
op sectoren, waaronder de geboortezorg.
Elk vraagstuk begint met een
voorbeeldcasus in de vorm van een
video. Wie kiest voor kraamzorg, komt
terecht bij de casus van Inez: ‘Inez
werkt als kraamverzorgende bij een
gezin waar net een derde kindje geboren
is. Moeder ligt met de baby in haar
kraambed en heeft vooral aandacht
voor haar tablet. Ze heeft weinig aandacht
voor haar andere twee kinderen.
Vader lijkt vooral trots te zijn op zijn
zoontje, maar kan weinig hebben van
zijn tweejarige dochter. Om kleine
dingen wordt zij flink gestraft. Inez
bespreekt dit met de verloskundige,
die zegt dat dit te maken heeft met
de cultuur van het gezin. Volgens de
verloskundige moet Inez zich er niet
mee bemoeien. Toch zit het Inez niet
lekker.’
Kennis over het
werken met de
meldcode is enorm
belangrijk
Onderstaande dilemma’s zijn het meest genoemd in de beschreven
kraamzorgcasussen.
- Bang zijn voor het onterecht beschuldigen van betrokkenen.
- Moeite hebben met het bespreken van de zorgen met betrokkenen.
- Onzeker zijn over signalen.
- Het is niet duidelijk welke partij verantwoordelijk is en blijft na het doen van een
melding.
- Er is onduidelijkheid bij het wegen van geweld.
- Twijfel of het wel zin heeft om te handelen volgens de meldcode.
- Er is onduidelijkheid over de Kindcheck (onderdeel van de Wet meldcode huiselijk
geweld en kindermishandeling).
- Het is niet duidelijk wat er gedaan moet worden in het kader van de meldcode.
- Het is niet duidelijk bij wie je als kraamverzorgende met signalen terecht kunt in
de organisatie.
Oriëntatie op het vraagstuk
Edith: ‘Na het filmpje volgt een oriëntatie
op het vraagstuk. Wat vind je ervan?
Hoe reageren andere professionals?
Waar gaan we het over hebben? Het gaat
er niet om dat de casus wordt opgelost,
het gaat erom dat de situatie besproken
wordt: wat helpt jou?’ Volgens Edith kun
je de tool ook heel goed gebruiken in
kraamzorgorganisaties waar veel samenwerking
is met de huisarts en verloskundigen.
Er komen vragen in voor waar je
als team mee aan de slag kunt. Bijvoorbeeld
als het gaat om de angst iemand
ten onrechte te beschuldigen.
Hét verschil maken
Als professional kun je volgens Edith
hét verschil maken: ‘Als kinderen
weinig steun krijgen in situaties
waarin sprake is van huiselijk geweld
of kindermishandeling, kunnen deze
omstandigheden leiden tot allerlei
klachten op latere leeftijd. Als je dan
bedenkt dat er professionals zijn die
wel iets zagen, maar niets deden... De
meldcode begint al bij het zogenoemde
niet-pluisgevoel. Je voelt dat er iets
niet klopt, maar kunt er nog niet de
vinger op leggen. Je hoeft echt niet
meteen aan mishandeling of verwaarlozing
te denken. Als kraamverzorgende
hoef je helemaal niet vast te
stellen of een kind mishandeld wordt.
Begin met vragen en nieuwsgierig zijn,
bespreek je gevoel met ouders. Zo kun
je erger voorkomen.’
Meer weten over de gesprekstool In gesprek
over meldcode-dilemma’s? Ga naar augeo.
nl/wijzer-met-de-meldcode/gesprekshandreiking/
4 • 2023 KraamSupport 19

MAN WORDT VADER
‘Na verhalen van vrienden
waren we sceptisch over
kraamzorg’
Genegeerd worden bij de babywinkel, je best doen op de k-persklank, angst voor
een rokende kraamverzorgende: in het nieuwe boek van Chris Bergström lees je
veel anekdotes over de maanden vóór een zwangerschap, zwanger zijn, beginnend
vaderschap en kraamzorg. ‘Na het verhaal van vrienden waren wij een beetje
sceptisch, maar daar was Annie.’
Tekst: Sanne Verhoeff
Chris Bergström is bekend van de
populaire podcast Man man man,
medeauteur van Man man man,
het boek en sinds 24 november
2022 vader van Sara. Sladjana
Labovic, directeur bij uitgeverij Podium, kende
Chris van de podcast en hoorde hem daar open
en eerlijk vertellen over zijn burn-out, zijn adhd
en het feit dat hij aan kinderen wilde beginnen.
Ze vond de verhalen zó leuk dat ze zich afvroeg
of hier geen boek in zat. En zo geschiedde. Inmiddels
is het boek bijna klaar (het verschijnt in
november) en de auteur is trots op het resultaat.
Wie Man wordt vader koopt, vindt daarin ook de
QR-code naar een podcast van Chris en Charlot
samen. ‘Kinderachtig’ heet deze podcast, waarin
zij het aanstaande ouderschap bespreken.
Gepasseerd
Man wordt vader bevat vele, vaak grappige, anekdotes
over de reis die Chris en zijn vrouw maakten
richting het ouderschap. Zo noemt hij onder
andere het bezoek aan een babywinkel. ‘Ik ga niet
alles verklappen, maar ik voelde mij hier als man
totaal gepasseerd. Ik had het gevoel dat iedereen
in de winkel dwars door mij heen keek. Vreselijk,’
vertelt Chris met een lach. Ook de bevallingscursus/pufcursus
komt aan bod. Hier leerden Chris en
Charlot van alles over de aankomende bevalling,
zoals de zogenoemde k-klank tijdens het persen.
20 KraamSupport 4 • 2023

‘Ik heb tijdens de cursus goed opgelet: inademen,
de k-klank uitspreken en dan komt de druk op
beneden te liggen. Ik wist precies hoe het moest.’
Tijdens de bevalling was de aanstaande vader
vastbesloten zijn vriendin te helpen waar het kon.
‘Ik stond naast haar en ook de verloskundige was
natuurlijk aanwezig. “Denk aan de k-klank,” zei
ik meerdere malen tegen haar tijdens het persen.
Charlot was, begrijpelijk, helemaal gefocust op
de professionals die aan haar bed stonden. Ik was
totaal overbodig.’ Inmiddels weet Chris dat niets
loopt zoals gepland tijdens de bevalling. Of je nu
een bevalplan hebt of niet. Dat begon al toen de
vliezen van zijn vriendin braken, maar er geen
weeën op volgden. ‘Daar hadden we helemaal
niets over gehoord of gelezen. Mijn advies is dan
ook: houd je geest open.’
Sceptisch
In het boek is ook te lezen dat Chris en zijn vriendin
in eerste instantie nogal sceptisch stonden
tegenover kraamzorg. ‘Vrienden hadden ons
gewaarschuwd dat kraamzorg wel eens kon tegenvallen.
Zij hadden zelf een kraamverzorgende
gehad die rookte, ze kwam steeds met een rooklucht
om zich heen binnen. Wij zetten ons dus
schrap voor de kraamweek en waren benieuwd
naar de kraamverzorgende. Toen kwam Annie
binnen, ingehuurd via Kraaminzicht. Het bleek
een hele leuke en grappige vrouw te zijn. Zo vertelde
ze een verhaal over haar ex, die volgens haar
zó lui was dat hij nog te beroerd was om neer te
vallen als je hem neer zou schieten. Het was hilarisch.’
Daarnaast bleek Annie voor het gezin een
baken van rust te zijn tijdens de kraamweek. Chris
en zijn vriendin hadden er vooral behoefte aan
iemand die het ouderschap zou uitleggen. Hoe er
getemperatuurd moest worden, hoe het zat met de
voedingen, hoe de luiers verschoond moesten worden.
‘Ik kreeg de schone taak de luiers te verschonen
en die taak nam ik heel serieus. Mijn vriendin
had haar werk gedaan, de bevalling. Nu was het
mijn beurt. Ik haalde trots en eer uit het verschonen
van die luiers.’
Het vadergevoel
Toen zijn dochter Sara eenmaal geboren was, duurde
het bij Chris wel even voordat het ‘vadergevoel’
binnenkwam. Daar schrok hij in eerste instantie
wel een beetje van. ‘Toen mijn neefje Finn geboren
werd, inmiddels tien jaar geleden, overleed in
datzelfde jaar ook mijn moeder. Als oom voelde ik
Met hulp van kraamverzorgende
Annie werd Chris steeds
zelfverzekerder
direct een sterke verbinding met hem. Ik had verwacht
dat gevoel ook met mijn dochter te hebben.
Ik schrok toen ik niet direct dat gevoel van diepe
verbinding voelde. Op 9 maart was ik jarig en toen
lachte ze voor het eerst naar mij, vanaf dat moment
(hoe cliché ook) voelde ik die verbinding wel. Als
vrouw heb je al negen maanden een kind in je
buik, als man weet je dat je een kind gaat krijgen,
maar het voelt toch iets abstracter.’ Ook dit is wat
lezers vinden in het boek: open en eerlijke verhalen
en anekdotes over angsten, falen, successen, gevoelens
en onzekerheden.
Borstvoeding
Moeder Charlot wist niet zeker of ze borstvoeding
wilde gaan geven. Chris was blij dat ze dit
uitsprak. Ze besloten voor flesvoeding te kiezen,
maar beide ouders vonden het spannend om dit
aan de kraamverzorgende te vertellen. Chris: ‘Je
weet dat die vraag komt en op de een of andere
manier hadden we toch het idee dat wij ons
moesten verantwoorden. Er gaan zoveel verhalen
rond. Dat borstvoeding het allerbeste is voor
je kind. Annie zei meteen dat ze het een goede
keuze vond. Ze was helemaal niet veroordelend,
maar juist begripvol. Daar zijn we haar echt
dankbaar voor. Het geven van de fles had veel
voordelen, ik kon Sara ook gelijk de fles geven.
We vonden het ook heel fijn om precies te weten
wat ze aan voeding binnenkreeg.’
Zelfverzekerd
Met hulp van kraamverzorgende Annie werd
Chris steeds zelfverzekerder over zijn vaderrol.
Anders dan in de babywinkel voelde hij zich door
haar wél gezien. Ze keek mee over zijn schouders
en gaf complimenten. ‘Dat gaf mij zelfvertrouwen,
maar misschien was het een trucje van haar,
hoor,’ zegt hij met een lach. Annie is de hele week
bij het gezin gebleven, van Chris had ze nog wel
twee weken mogen blijven.
Man wordt vader is vanaf november verkrijgbaar.
Prijs: 20 euro. ISBN: 9789463812290
4 • 2023 KraamSupport 21

INGEZONDEN
Beste redactie,
In KraamSupport nummer 3 las ik het
artikel ‘Tekort aan kraamverzorgenden:
capaciteits- of spreidingsprobleem?’. Ik
vertel graag mijn verhaal.
Ik heb zeven jaar voor een klein kraambureau
gewerkt. Hier deed ik niet alleen
de zorg, maar ook een stukje administratie
en de intakes. Het werken in de
kraamzorg begon mij echter op te breken.
Dit vanwege de onregelmatigheid,
het constant ‘aan’ staan en de telefoon
die je geen moment met rust liet. Dit
hebben veel van mijn ex-collega’s ook
ervaren. Ook in ons hechte team merkte
ik dat er onvrede was.
Omdat mijn werkgever ons manipuleerde
met mooie woorden en beloftes
en ons onder druk zette, was voor mij
in april de maand vol en heb ik ontslag
genomen. Zo beloofde mijn werkgever
ons een hogere loonschaal. De realiteit
is dat mijn dochter van 23 qua uurloon
bijna net zoveel verdient op een kinderdagverblijf
als ik, een 45-jarige kraamverzorgende.
Ik heb ontslag genomen
omdat ik tegen een burn-out en ziekmelden
aan zat. Ook weer om de druk
te vermijden die er zeker
vanuit mijn werkgever zou
zijn gekomen. Ik heb mij
daardoor in mijn vingers
gesneden wat betreft de
ziektewet. Ik zit nog steeds
thuis en slecht in mijn
vel. Na mij zijn er in twee
maanden tijd nog vier collega’s
weggegaan. Ook
dit kraambureau is dus
absoluut in de problemen
gekomen deze zomer wat
de bezetting betreft.
We zijn er inmiddels als
ex-collega’s ook achter
dat ons uurloon onderling
enorm verschilde. Sommige
(jongere) collega’s die
er later bij zijn gekomen,
bleken een hoger uurloon
te hebben.
Ik mis de gezinnen en het bijzondere,
mooie werk in de kraamweek. Ik denk
persoonlijk dat de kraamorganisaties
voor een groot deel zelf verantwoordelijk
zijn voor het ‘kapot gaan’ van de kraamzorg.
Er wordt geen rekening gehouden
met ons, de kraamverzorgenden.
Een oud-kraamverzorgende
(Naam bij de redactie bekend)
BESTE REDACTIE,
Graag wil ik reageren op een artikel/
foto in KraamSupport nummer 3. Op
pagina 8 en 9 staat het verhaal van
kraamverzorgende Sandra. Op de
foto staat zij afgebeeld met een leuke
fruitcreatie. Ik, en meer collega’s met
mij, willen van dit imago af. Wij zijn er
niet voor de leuke fruitcreaties en het
smeren van de beschuit met muisjes.
Op alle fronten proberen wij ons te professionaliseren,
dat we geen kraamhulp
zijn maar een kraamverzorgende! Dat
we er voornamelijk zijn voor het monitoren/begeleiden
van het herstel van
de kraamvrouw en de start van de pasgeborene.
Het gezin (ouders en eventueel
andere kinderen) meenemen in hun
kennismaking en zoektocht met hun
nieuwe kindje/broertje/zusje. Natuurlijk
is er aandacht voor goede voeding en
fruit. Maar dat kan ook gewoon in een
schaaltje. Ik vind het dan ook jammer
dat het creatieve fruithapje nog steeds
wordt geassocieerd met de kraamverzorgende,
ook door de vakbladen en
media. Wanneer dit tijdens een kraamweek
niet gebeurt, zijn mensen soms
teleurgesteld, omdat dit het beeld is
wat er wordt geschetst. En daar moeten
we van af.
Met vriendelijke groet,
Sandra Metselaar
Kraamverzorgende
Reactie redactie:
Sandra, hartelijk dank voor jouw bericht.
Reacties van de werkvloer houden ons
alert. We plaatsen talloze foto’s per jaar
en toevallig was dit er eentje met fruit. We
steunen vanzelfsprekend de professionalisering
van de beroepsgroep en nemen je
advies ter harte.
4 • 2023 KraamSupport 23

Nutrilon
DuoBalans
met
melkvet
&
2 HMO’S 1
2’FL & 3’GL
Speciaal ontwikkeld voor
de combinatie met borstvoeding,
maar óók te gebruiken indien geen
borstvoeding gegeven wordt.
Draagt bij aan een zachtere ontlasting 2,3
Minder kans op krampjes 4,5
Minder maag-darm infecties 6-8 ,
Minder infecties waarbij antibiotica 6,7,9 nodig is
Zonder toegevoegde palmolie
Minder luchtweginfecties 7,10
Wilt u meer informatie of advies?
Neem dan contact op met onze diëtisten van Nutricia voor Professionals:
0800-022 80 60 (24/7) • www.nutricia.nl
Heb je een vraag?
Scan en stuur
direct een appje
Borstvoeding is de beste voeding voor baby’s. Deze informatie is uitsluitend bestemd voor (para)medici. Nutricia Nederland B.V. Postbus 445, 2700 AK Zoetermeer
Referenties: 1. Salminen S, et al. Nutrients 2020;12:1952; doi:10.3390/nu12071952. 2. Schmelzle H, et al. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2003;36(3):343-351. 3. Bongers M,
et al. Nutr J. 2007;6:8. 4. Rodriguez-Herrera A, et al. Nutrients. 2019:11(7):1530. 5. Vandenplas Y, et al. Acta Paediatr. 2017; 106(7), 1150–1158. 6. Arslanoglu S, et al. J Nutr.
2008;138(6):1091-1095. 7. Bruzzese E, et al. Clin Nutr. 2009;28(2):156–161. 8. Thibault H, et al. (2004) J Pediatr Gastroenterol Nutr. 39:147-152. 9. Oozeer R, et al. Am J Clin
Nutr 2013;98 (suppl):561S–71S. 10. Arslanoglu S, et al. J Nutr. 2007;137:2420-2422.