Kamphuis

Verslaafd aan ons eigen gelijk
4. Liever lui dan lenig
Lammert
Kamphuis
Ook dit hoofdstuk start met een prachtige quote. Een door
Stephen Covey (1990) schaamteloos gestolen quote van Anaïs Nin
(1961):
Wij zien de dingen niet zoals ze zijn,
wij zien de dingen zoals wij zijn.
- Anaïs Nin
Hoe zijn we zo vast komen te raken in ons eigen gelijk? Is de vraag
die Lammert Kamphuis in dit hoofdstuk beantwoordt. Hij verklaart
het door het lui zijn van de menselijke geest die daarom kiest voor
de gemakkelijkste weg, voor het eigen gelijk (p. 52).
Een mens is van nature, volgens Kamphuis, niet geprogrameerd om
geen begrip op te brengen voor andersdenkenden. We hebben,
volgens hem, net zo goed een speelse, creatieve en nieuwsgierige
kant. Het blijkt echter dat we uit gemakzucht vervallen in onze
bekrompen kant. […] Onze hang naar vastigheid zit in onze weg
om onze lenigheid te oefenen (p. 53).
Kamphuis ontmaskert onze luiheid via een paar kenmerken
waarmee we als mens te maken hebben: de confirmation bias, het
gemotiveerd redeneren, de cognitieve-disssonantiereductie, de
self-serving bias, het Dunning-Kruger effect, de frequentie-illusie
en besluit dat we minder rationeel zijn dan dat we denken (pp. 54-
67).
Over het gemotiveeerd redeneren schrijft Kamphuis het volgende:
We kunnen wel smijten met feiten, maar dat lijkt weinig tot
geen verschil te maken wanneer mensen eenmaal hun
overtuiging gevormd hebben. […]
Hiervoor wordt de term ‘gemotiveerd redeneren’ gebruikt.
De argumenten die tegen onze overtuiging ingaan lijken we
bij voorbaat niet serieus te nemen (p. 56).
Cognitieve-dissonantiereductie heeft dan weer te maken met het
feit dat wij (onze Mind) niet goed kunen omgaan met
tegenstrijdige informatie. We lossen die innerlijke strijd namelijk
op door het afzwakken van ideeën die tegenstrijdig zijn met onze
overtuigingen (pp. 57-58).
Self-Serving bias heeft dan weer te maken dat we maar zien wat
we willen zien. […] Het is ingewikkeld voor de mens om toe te
geven dat hij ongelijk heeft. […] Als er iets misgaat ligt de schuld
hiervan bij de anderen, wanneer iets lukt is dat aan onszelf toe
te schrijven (p. 59-61).
Het Deming-Kruger Effect (pp. 62-64) gaat dan weer over het feit
dat juist door hun incompetentie mensen zichzelf hoger
© Johan Roels, Thought Philosopher @ Roels’ Inn
11