Kamphuis

Verslaafd aan ons eigen gelijk
Van de Griekse filosoof Sextus Empiricus heeft Lammert de
simpele les geleerd “dat we niet kunnen waarnemen wat we niet
kunnen waarnemen.” (p. 79)
Om aan te tonen dat ‘twee mensen naar hetzelfde kunnen kijken
en toch verschillende dingen zien’ brengt Kampus enkele
bekende illusies aan, waaronder de ‘konijn-eend illusie’.
Hij besluit dat hoe we de wereld waarnemen afhankelijk is van
waar ons brein de laatste tijd voornamelijk is blootgesteld (p.80)
en besluit dat alles betrekkelijk is.
De filosofie stelt zich de vraag of we de zintuigen wel kunnen
vertrouwen en haalt de Amerikaanse Hillary Putman aan:
Er is een bepaald geloof nodig, een vorm van vertrouwen,
om uit te gaan van de accurate werking van de zintuigen
(p. 84).
Veel van de dingen die we menen te weten blijken niet waar te
zijn en Lammert Kamphuis toont dat aan door te stellen dat de
beroemde quote van Johan Cruijff “Elk nadeel heb z’n voordeel”
eigenlijk afkomstig is van een generatiegenoot en ook voetballer
Willem Van Hanegem, die ook straf uit de hoek kon komen.
Uiteindelijk komt Lammert tot volgend besluit:
Het accepteren van onwetendheid is de katalysator geweest
van de wetenschappelijke vooruitgang van de afgelopen
eeuwen (p. 86).
Toch blijkt het zinnetje ‘ik weet het niet’ het moeilijkste zijn om
uit te spreken, hoewel het een belangrijke aanjager is van
innovatie. Het besef van onwetendheid is volgens Kamphuis geen
zwaktebod, het is je kracht (p. 88).
Kamphuis vervolgt met het voorstellen van enkele modellen van
filosofen waarin uitgelegd wordt hoe bescheidenheid bijdraagt
aan de ontwikkeling van betere ideeën (pp. 89-94):
• Hegel en z’n ‘dialectiek’ (hoe nieuwe ideeën ontstaan) en
waarbij afzonderlijke ideeën slechts stapjes zijn in een
voortschrijdend proces;
• Heraclitus: ‘alles stroomt’;
• Sophie Oluwole en haar ‘binaire complementariteit’ om
komaf te maken met tegenstellingen en haar idee de
Ander niet te zien als een bedreiging maar als een
verrijking;
• Karle Popper en zijn theorie over de ‘falsificatie’.
Hij raadt aan het perspectief van de ander serieus te nemen en
dat je daarmee aantoont dat jouw eigen standpunt weerstand
aankan (p. 95).
© Johan Roels, Thought Philosopher @ Roels’ Inn
19