Kamphuis

Verslaafd aan ons eigen gelijk
waarop die steunen en wat de onderliggende waarden en
behoeften zijn. Dit doe je uiteraard ook met jouw eigen
ideeën.
Reflectie
Johan Roels
Dit hoofdstuk is heel gelijklopend met wat wij schreven in ons
boek ‘Cruciale dialogen’ (Roels, 2012) over de tweede
karakteristiek van Creatieve wisselwerking: Waarderend
begrijpen.
Kortom, de diverse standpunten, dienen niet alleen begrepen te
worden, zij dienen vooral gewaardeerd te worden. Je dient het
standpunt van waaruit de ander opereert, te waarderen. Je dient
het mentaal model van de ander, haar of zijn referentiekader,
als legitiem te aanvaarden. Dit wil geenszins zeggen dat je met
dit standpunt dient akkoord te gaan. Waarderend Begrijpen heeft
alles te maken met respect voor elkaars meningen en voor de
denkkaders waaruit deze ontspruiten. En vanuit dit respect zal je
de ander begrijpen én appreciëren.
Normaal gesproken proberen we altijd eerst zelf begrepen te
worden. Inderdaad is het zo dat de meeste mensen niet luisteren
met de bedoeling de ander te begrijpen. Ze luisteren om een
gevat antwoord te kunnen geven. Je bent dus of zelf aan het
woord of je bereidt je voor om het woord over te nemen. Mensen
filteren ook zowat alle data gebruik makend van hun eigen
mentale modellen of paradigma’s. We gaan daarbij veelal uit van
ons eigen grote gelijk. Onze gesprekken zijn daardoor vaak een
verzameling monologen. We begrijpen blijkbaar nooit echt wat
zich afspeelt in het hoofd van de ander.
Om begrijpend te luisteren, dienen we empathisch te luisteren.
Ik bedoel daarmee dat we luisteren met de intentie de ander ten
volle te begrijpen. Empathisch luisteren is meevoelend luisteren
en houdt in dat je je verplaatst in het mentaal model van de
ander. Je bekijkt de wereld van uit het standpunt van de ander.
Anders gesteld, je plaatst zich in het paradigma van de ander.
Probeer eerst waarderend te begrijpen
Vooraleer waarderend begrepen te willen worden.
- Sint Franciscus van Assisi
Het is opmerkelijk dat wanneer we geconfronteerd worden met
een mening betreffende de werkelijkheid die sterk afwijkt van
de onze, we geconditioneerd zijn om, wat ik m’n boek een
‘Sophie Choice’ (Styron, 1979) genoemd heb, uit onze mouw te
toveren. We denken namelijk dat er slechts twee opties zijn:
onze mening verdedigen en doordrukken of ons in stilzwijgen
hullen. Dit is alweer een geval van ‘fight, freeze or flight’: ofwel
gaan we in de aanval, verstijven we of vluchten we weg van de
wijsheid van de ander. Opschorten is de andere mogelijke reactie
die veel te weinig gebruikt wordt. Deze is nochtans noodzakelijk
© Johan Roels, Thought Philosopher @ Roels’ Inn
35